Mühendislik Ekonomisi. Ders 1 Mersin Üniversitesi, 2014

Transkript

1 Mühendislik Ekonomisi Ders 1 Mersin Üniversitesi,

2 Mühendislik Ekonomisi Alternatiflerin içerisinden ekonomik olarak en uygununu seçebilmemiz için alternatiflerin ekonomik sonuçlarını tahmin etme, formüle etme ve değerlendirme işlemidir. 2

3 Mühendislerin İş Hayatındaki Rolleri Planlamadan, üretime ve pazarlamaya kadar değişik aşamalarda karar verme sürecine katılırlar. Yeni donanım ve ekipmanların satın alınması Fikir aşamasından tüketime kadar ürün tasarımı ve planlaması 3

4 Mühendislik Ekonomisi Kararları Üretim Kar Planlama Yatırım Pazarlama 4

5 Mühendislik Ekonomisi Neden Gerekli? Mühendislerin verdiği kararlar finansal kaynakların nasıl kullanılacağını tayin eder. Yeni ürün geliştirme Mevcut ekipmanın yenilenmesi Yap veya satın al kararları Yeni bir üretim hattı eklenmesi veya fabrika yapılması Bir kaç tasarım alternatifinden birinin seçilmesi 5

6 Mühendislik Ekonomisi Neden Gerekli? Gerçekleştirilen her ölçekteki projede Analizlerin yapılması Sentez yapılması Karar verilmesi için gereklidir. Mühendislik ekonomisi, sistematik bir yaklaşımla ve matematik araçları kullanmak sureti ile karar verme süreçlerinde yer alır. 6

7 Mühendislik Ekonomisi Neden Gerekli? Büyük ölçekli mühendislik projeleri Büyük yatırım maliyetleri gerektirir Ekonomik çıktılarını görmek uzun zaman alır Gelir ve gider akışlarını öngörmek zordur Bireyler için de özellikle büyük ölçekli yatırım ve alış-verişlerde işe yarar Yeni ev veya araba alınması veya kiralanması Kredi kartının taksitlendirilmesi Yatırım fonu seçimi Hazine bonosu alımı 7

8 Karar Verme Sürecinin Aşamaları 1. Problemin tanımlanması 2. Hedef(ler)in tanımlanması 3. Gerekli bilgilerin toplanması 4. Alternatiflerin tanımlanması ve gerçekci tahminlerin yapılması 5. Karar verme kriterlerinin belirlenmesi 6. En iyi seçeneğin belirlenmesi 7. Kararın uygulanması 8. Sonuçların izlenmesi 8

9 Karar Verme Sürecinin Aşamaları - Örnek 1. Problemin tanımlanması: Arabaya ihtiyaç var. 2. Hedef(ler)in tanımlanması: Aylık ödemeleri düşük olan ve güvenli bir araba kiralamak. 3. Gerekli bilgilerin toplanması: Teknik ve finansal verilerin toplanması (peşinat, aylık ödeme vb.) 4. Alternatiflerin tanımlanması ve gerçekci tahminlerin yapılması: (Saturn veya Honda nın kiralanması) 5. Karar verme kriterlerinin belirlenmesi: İhtiyacı karşılayacak ve minimum maliyet 6. En iyi alternatifin belirlenmesi: Saturn 9

10 Karar Verme Sürecinin Aşamaları - Örnek 47 x 29 = -$1,363 -$250 +$741 -$872 Saturn daha hesaplı 10

11 Üretim Sektöründe Mühendislik Ekonomisi Kararları Hizmetin iyileştirilmesi Üretim yöntemi ve malzeme seçimi Ekipman yenileme Yeni ürün geliştirme veya mevcut üründe açılım Üretim maliyetini düşürme 11

12 Hizmetin İyileştirilmesi Robot terzilere yapılan yatırımın maliyetini karşılamak için kaç adet Levi s jean satılmalı? 12

13 Ekipman Yenileme Eski ekipmanı yenilemek için doğru zaman olup olmadığına karar vermek 13

14 Yeni Ürün Geliştirme ARGE yatırımı: $750 million Reklam yolu ile ürünün tanıtımı: $300 million Sensor Excel den %35 daha yüksek fiyat (bıçak başına $1.50 ekstra) Soru 1: Müşteriler daha kaygan ve tahrişsiz bir traş için $1.50 fazladan öder mi? Soru 2: Yeni bıçağın daha uzun ömrü nedeni ile bıçak tüketimi %10 dan daha fazla düşer mi? Gillette s MACH3 Project 14

15 Üretim Maliyetini Düşürme El ile yapılan bir işlemin otomasyonu için makine almak gerekli mi? İleride kazançlı çıkmak için şimdi yatırım yapılmalı mıdır? 15

16 Zorluk Yapılan ekonomik analizler geleceğe yönelik öngörü ve tahminlere dayalıdır: Gelecek yatırımlar Talebin tahmini Satış fiyatlarının tahmini Üretim maliyetlerinin tahmini Ürün ömür süresinin tahmini Vb. 16

17 Mühendislik Ekonomisinin Temel İlkeleri İlke 1: Yakın zamandaki nakit ileri zamandakinden daha değerlidir. İlke 2: Önemli olan seçenekler arasındaki farklılıklardır. İlke 3: Birim gelir birim giderden fazla olmalıdır. İlke 4: Ek bir getirisinin olması beklenmiyorsa risk alınmaz. 17

18 Özet Mühendislik Ekonomisi Kararları mühendislik projeleri ile ilgi yatırım kararlarıdır. Temel mühendislik ekonomisi kararları (1) hizmet iyileştirme, (2)ekipman ve yöntem seçimi, (3) ekipman yenileme, (4) yeni ürün geliştirme ve ürün iyileştirme, (5) maliyet azaltmadır. Bir yatırım projesinin belirleyici unsurları zaman ve belirsizliktir. 18