ÖRTÜLÜ SERMAYE VE TRANSFER F YATLANDIRMASI YOLUYLA ÖRTÜLÜ KAZANÇ DA ITIMINDA DÖNEM SONU filemler

Transkript

1 ÖRTÜLÜ SERMAYE VE TRANSFER F YATLANDIRMASI YOLUYLA ÖRTÜLÜ KAZANÇ DA ITIMINDA DÖNEM SONU filemler Cem TEK N & Emre KARTALO LU Gelirler Kontrolörleri Aral k 2007, stanbul 1

2 SMMMO Yay n No 96 Kapak Tasar m ve Uygulama: Evren Günay Bask ve Cilt MART MATBAACILIK SANATLARI T C. VE SAN. L M TED fi RKET Mart Plaza, Merkez Mahallesi, Ceylan Sokak No: 24 Nurtepe/Ka thane/ STANB UL Telefon: (0212) (pbx) Faks: (0212) SMMMO Kurtulufl Caddesi No: 152 fiiflli/ STANBUL Telefon: ismmmo@ismmmo.org.tr (Yay nda Kataloglama Bilgisi) Tekin, Cem Örtülü sermaye ve transfer fiyatland rmas yoluyla örtülü kazanç da t m nda dönem sonu ifllemleri / Cem Tekin, Emre Kartalo lu. - stanbul : SMMMO, s.; 24 sm. - ( SMMMO Yay nlar ; 96) ISBN: Muhasebe - Dönem Sonu fllemler 2. Örtülü Kazanç Da t m I. Kartalo lu, Emre 2

3 K z m SEZ N E K z m CEYDA YA 3

4 4

5 SUNUfi 5520 say l yeni Kurumlar Vergisi Kanunu Tarih Say l Resmi Gazetede yay mlanarak yürürlü e girmifltir.yeni kanunun en çok tart fl lan mükelleflerin ortak ve/veya ortaklarla iliflkili kiflilerden yapm fl olduklar borçlanmalar n örtülü sermaye olarak de erlendirilmesine iliflkin usul ve esaslar Örtülü Sermaye bafll kl 12. maddesinde; yine transfer fiyatland rmas yoluyla örtülü kazanç da t m müessesesi, uluslararas geliflmeler ve Ekonomik flbirli i ve Kalk nma Teflkilat (OECD) n n düzenlemeleri dikkate al nmak suretiyle ve transfer fiyatlamas çerçevesinde 13.maddede düzenlenmifltir. Örtülü sermaye mahiyetindeki borçlara iliflkin olarak ortaya ç kan faiz, kur fark ve benzeri giderlerin kurum kazanc n n tespitinde kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate al nmas gerekti i ise mezkur Kanunun 11. maddesinin (1/b) bendinde hüküm alt na al nm flt r. Bu ba lamda yeni kanunun tüm maddelerini içeren detayl 1 Seri No'lu Kurumlar Vergisi Genel Tebli i Tarihli ve say l, Transfer Fiyatland rmas Yoluyla Örtülü Kazanç Da t m Hakk nda Genel Tebli i Tarih ve say l,yine Transfer Fiyatland rmas Yoluyla Örtülü Kazanç Da t m Hakk nda Bakanlar Kurulu Karar Tarih ve say l Resmi Gazetelerde yay nlanarak yürürlü e girmifltir. Biz meslek mensuplar n çok yak ndan ilgilendiren; güncelli ini koruyan ilgili kanun, tebli ve kararlar hakk nda, özellikle baz maddelerin yürürlük tarihlerinin tart flmalar sürerken konu üzerinde Kurumlar Vergisi Kanunu yan s ra, Gelir Vergisi Kanunu ve Katma De er Vergisi Kanunu yönünden de erlendirmelerin yap ld,ayr ca ortaklar cari hesab n n borç ve alacak bakiyeleri ile ilgili yorumlar da içeren konu hakkk nda klavuz olabilecek bir kitab n haz rlanma ihtiyac do mufltur. Önümüzdeki süreçte Kurumler Vergisi Kanununun daha çok uzun süre tart fl lacak maddelerinin en önemlilerinde olan Örtülü Sermaye, Transfer Fiyatland rmas Yoluyla Örtülü Kazanç Da t mlar n,özellik arzeden durumlar da içeren konular yorumlayarak örnekleri ve yarg kararlar n da içerecek flekilde titizlikle haz rlayan Gelirler Kontrolörleri Say n CEM TEK N ve EMRE KARTALO LU na teflekkür ediyorum. Yahya ARIKAN SMMMO Baflkan 5

6 6

7 Ç NDEK LER 1. ÖRTÜLÜ SERMAYE GENEL AÇIKLAMA YASAL DÜZENLEME ÖRTÜLÜ SERMAYEN N UNSURLARI Ortak ve Ortakla liflkili Kifli Borcun do rudan veya dolayl olarak temin edilmesi MKB de fllem Gören Hisse Senetleri Nedeniyle Ortakl k liflkisi Grup fiirketlerinden Yap lan Borçlanmalar liflkili Kifli Say lan Banka veya Benzeri Kredi Kurumlar ndan Yap lan Borçlanmalar Say l K.V.K. n n Geçerli Oldu u Dönemlerde (2005 ve Öncesi) Say l K.V.K. n n Geçerli Oldu u Dönemlerde (2006 ve Sonras ) Kurumlar n liflkili fiirketlere Finansman Temin Eden Kredi fiirketlerinden Yap lan Borçlanmalar ve Ortaya Ç kmas Muhtemel Baz Sorunlar Dar Mükellefiyeti Haiz Kurumlarda Örtülü Sermaye Uygulamas ve Ortakla liflkili Kiflinin Tespiti Ortakla liflkili Kifli Tan m n n, Vergi Planlamas ve/veya Muvazaal fllemlere mkan Sa lamas Yap lan Borçlanma Öz Sermayenin Üç Kat n Aflmal d r Örtülü Sermaye K yaslamas nda Dikkate Al nacak Öz Sermaye Borç/Öz Sermaye K yaslamas nda Topluca Dikkate Alma Borç/Öz Sermaye K yaslamas Ne Zaman Yap lacak ve Reddedilecek Gider Miktar Nas l Belirlenecektir? Yabanc Para Cinsinden Borçlanmalarda Borç/Öz Sermaye K yaslamas nda Hangi Kur Dikkate Al nacakt r? Borç/Öz Sermaye K yaslamas n n Vergi Planlamas na mkan Sa lamas Borcun flletmede Kullan lmas Gerekmektedir; Borcun flletmede Devaml Kullan lmas fiart M d r? YEN DÜZENLEME HANG TAR HTEN T BAREN UYGULANACAK? ÖRTÜLÜ SERMAYE SAYILMAYACAK BORÇLANMALAR 45 7

8 Gayrinakdi Teminatlar Karfl l nda Üçüncü Kiflilerden Yap lan Borçlanmalar Banka ve Finans Kurumlar ndan ya da Sermaye Piyasalar ndan Temin Edilerek Ayn fiartlarla K smen veya Tamamen Kulland r lan Borçlanmalar Bankalar Taraf ndan Yap lan Borçlanmalar Finansal Kiralama fiirketleri ve Finansman ve Faktoring fiirketleri ile potek Finansman Kurulufllar Taraf ndan Yap lan Borçlanmalar ÖRTÜLÜ SERMAYE MAH YET NDEK BORÇLARA A T KUR FARKLARININ DURUMU Say l K.V.K. n n Uyguland Dönemde Ortaya Ç kan Uyuflmazl klar çin Yeni Dönemde Verilen Kararlar Örtülü Sermaye Uygulamas nda Kur Fark Gelirlerinin Durumu ÖRTÜLÜ SERMAYEN N TESP T SONUCUNDA YAPILACAK filemler VE KARfiI KURUM DÜZELTMES Karfl Kurum Düzeltmesine liflkin Genel Aç klama Kar Da t m Stopaj Borç Alan (Örtülü Sermaye Kullanan) Tam Mükellef Kurum se Kar Da t m Stopaj Borç Veren Tam Mükellef Kurum se Kar Da t m Stopaj Borç Veren Tam Mükellef Gerçek Kifli, Gelir veya Kurumlar Vergisi Mükellefi Olmayanlar veya Bu Vergiden Muaf Olanlar se Kar Da t m Stopaj Borç Veren Dar Mükellef Gerçek Kifli, Türkiye de flyeri veya Daimi Temsilcisi Olmayan Dar Mükellef Kurum se Kar Da t m Stopaj Borç Veren Türkiye de flyeri veya Daimi Temsilcisi Bulunan Dar Mükellef Kurum se Kar Da t m Stopaj Borç Alan (Örtülü Sermaye Kullanan) Dar Mükellef Kurum se Kar Da t m Stopaj Örtülü Sermaye Uygulamas nda Karfl Kurum Düzeltmesi Borç Alan (Örtülü Sermaye Kullanan) Tam Mükellef Kurum se Karfl Kurum Düzeltmesi Borç Veren Tam Mükellef Kurum se Karfl Kurum Düzeltmesi Borç Veren Tam Mükellef Gerçek Kifli se Karfl Kurum Düzeltmesi Borç Veren Dar Mükellef Gerçek Kifli veya Türkiye de flyeri veya Daimi Temsilcisi Olmayan Dar Mükellef Kurum se Karfl Kurum Düzeltmesi 64 8

9 Borç Veren Türkiye de flyeri veya Daimi Temsilcisi Bulunan Dar Mükellef Kurum se Karfl Kurum Düzeltmesi Borç Alan Dar Mükellef Kurum se Karfl Kurum Düzeltmesi Karfl Kurum Düzeltmesinin Yap labilmesi çin Örtülü Sermaye Kullanan Kurum Ad na Tarh Edilen Vergilerin Kesinleflmifl ve Ödenmifl Olmas Gerekmektedir Verginin htilafs z Olarak Kesinleflmesi ve Ödenmesi Verginin htilaf Sonucunda Kesinleflmesi ve Ödenmesi Tarh Edilen Verginin Kesinleflip Ödenmesi Beklenmeksizin Yap lacak Düzeltme fllemleri Hazine Zarar yla Sonuçlanacakt r ÖRTÜLÜ SERMAYEN N HESAPLANMASINA L fik N ÖRNEK ÖRTÜLÜ SERMAYEYE L fik N ÖZELL K ARZEDEN KONULAR Vadeli Mal veya Hizmet Al m ndan Kaynaklanan Ticari Borçlar n Örtülü Sermaye Karfl s ndaki Durumu Amortismana Tabi ktisadi K ymet Al m ndan Kaynaklanan Ticari Borçlar n Örtülü Sermaye Karfl s ndaki Durumu Kurumun Zararl Olmas ve Geçmifl Y llardan Kar Da tmaya Uygun Kaynaklar n n Olmamas Halinde Örtülü Sermaye Uygulamas Kurumun Ç kard Tahvillerin Ortaklar veya Ortakla liflkili Kifliler Taraf ndan Sat n Al nmas Halinde Örtülü Sermaye Kar Ortal Belgesi Sahiplerine Ödenen Kar Pay n n Örtülü Sermaye Aç s ndan De erlendirilmesi Örtülü Sermaye ve Katma De er Vergisi Geçici Vergi Dönemlerinde Örtülü Sermaye Borç liflkisindeki De iflikli in Örtülü Sermaye Uygulamas na Etkisi Borçluya liflkin De ifliklikler: Alacakl ya liflkin De ifliklikler Karfl l kl Borçlar n Takas KURUMLAR VERG S MÜKELLEFLER NDE TRANSFER F YATLANDIRMASI YOLUYLA ÖRTÜLÜ KAZANÇ DA ITIMI GENEL AÇIKLAMA MÜESSESEN N YÜRÜRLÜK TAR H TRANSFER F YATLANDIRMASI YOLUYLA ÖRTÜLÜ KAZANÇ DA ITIMI MÜEESSES SERMAYE fi RKET DIfiINDAK KURUMLAR Ç N DE GEÇERL OLACAK TRANSFER F YATLANDIRMASI KONUSUNDA MAL YE BAKANLI I NIN YETK S L fik L K fi KAVRAMI 95 9

10 Kurumlar n Kendi Ortaklar Kurumlar n veya Ortaklar n n lgili Bulundu u Gerçek Kifli veya Kurum Kurumun veya Ortaklar n n daresi, Denetimi veya Sermayesi Bak m ndan Do rudan veya Dolayl Olarak Ba l Bulundu u ya da Nüfuzu Alt nda Bulundurdu u Gerçek Kifli veya Kurumlar Ortaklar n Eflleri Ortaklar n veya Efllerinin Üstsoy ve Altsoyu, Üçüncü Derece Dahil Yansoy H s mlar ve Kay n H s mlar EMSALLERE UYGUNLUK LKES VE EMSALLERE UYGUN F YAT VE BEDEL TESP T YÖNTEMLER Karfl laflt r labilirlik Analizi Emsal Fiyat Aral Emsallere Uygun Fiyat ya da Bedelin Tespitinde Kullan lan Yöntemler Karfl laflt r labilir Fiyat Yöntemi Maliyet Art Yöntemi Yeniden Sat fl Fiyat Yöntemi Kâr Bölüflüm Yöntemi flleme Dayal Net Kâr Marj Yöntemi Maliye Bakanl Gelir daresi Baflkanl ile Anlaflma Usulü GAYR MADD HAKLARIN TRANSFER F YATLANDIRMASINA KONU ED LMES Gayri Maddi Haklarda Emsallere Uygunluk lkesi Gayri Maddi Haklarda Emsallere Uygun Bedelin Tespitinde Kullan labilecek Yöntemler GRUP Ç H ZMETLER VE TRANSFER F YATLANDIRMASI Grup çi Hizmetlerin Fiilen Sa lan p Sa lanmad n n Tespiti Grup çi Hizmetlerde Emsallere Uygun Bedelin Belirlenmesi Grup çi Hizmetlerde Emsallere Uygun Bedelin Tespitinde Kullan labilecek Yöntemler TRANSFER F YATLANDIRMASINDA YILLIK BELGELEND RME ORTAKLAR CAR HESABININ TRANSFER F YATLANDIRMASI YOLUYLA ÖRTÜLÜ KAZANÇ DA ITIMI MÜESSESES LE L fik S TRANSFER F YATLANDIRASI YOLUYLA ÖRTÜLÜ KAZANÇ DA ITIMININ TESP T SONUCUNDA YAPILACAK filemler VE KARfiI KURUM DÜZELTMES Karfl Kurum Düzeltmesinin Yap labilmesi çin stisnai Bir Düzenleme Gerekli midir?

11 Kar Da t m Stopaj Örtülü Kazanç Da tan Tam Mükellef Kurum se Kar Da t m Stopaj Örtülü Kazanç Da t lan Tam Mükellef Kurum se Kar Da t m Stopaj Örtülü Kazanç Da t lan Tam Mükellef Gerçek Kifli, Gelir veya Kurumlar Vergisi Mükellefi Olmayanlar veya Bu Vergiden Muaf Olanlar se Kar Da t m Stopaj Örtülü Kazanç Da t lan Dar Mükellef Gerçek Kifli, Türkiye de flyeri veya Daimi Temsilcisi Olmayan Dar Mükellef Kurum se Kar Da t m Stopaj Örtülü Kazanç Da t lan Türkiye de flyeri veya Daimi Temsilcisi Bulunan Dar Mükellef Kurum se Kar Da t m Stopaj Örtülü Kazanç Da tan Dar Mükellef Kurum se Kar Da t m Stopaj Karfl Kurum Düzeltmesi Karfl Kurum Düzeltmesinin Yap labilmesi çin Örtülü Kazanç Da tan Kurum Ad na Tarh Edilen Vergilerin Kesinleflmifl ve Ödenmifl Olmas Gerekmektedir Örtülü Sermaye Ve Transfer Fiyatland rmas Yoluyla Örtülü Kazanç Da t m Kapsam nda Yap lacak Karfl Kurum Düzeltmesinin Zamanafl m Süreleri Çerçevesinde De erlendirilmesi Ödünç Para Alma ve Verme fllemlerinde Örtülü Sermaye Müessesesi ile Transfer Fiyatland rmas Yoluyla Örtülü Kazanç Da t m Müessesesinin Yaratt Paradoks Örtülü Sermaye ve Transfer Fiyatland rmas Yoluyla Örtülü Kazanç Da t m n n Tespiti Sonucunda Katma De er Vergisi Düzeltilecek midir? ÖDÜNÇ PARA VERME filemler NDE KATMA DE ER VERG S GEL R VERG S MÜKELLEFLER NDE TRANSFER F YATLANDIRMASI YOLUYLA ÖRTÜLÜ KAZANÇ DA ITIMI GEL R VERG S MÜKELLEFLER NDE TRANSFER F YATLANDIRMASI YOLUYLA ÖRTÜLÜ KAZANÇ DA ITIMI MÜESSESES N N UNSURLARI Teflebbüs Sahibi liflkili Kifli Emsallere Uygunluk lkesi ve Emsal Bedel veya Fiyat Tespit Yöntemleri

12 Gelir Vergisi Mükellefleri Peflin Fiyatland rma Anlaflmas Yapamazlar Mal veya Hizmet Al m ya da Sat m Emsallere Uygun Bedel veya Fiyatlar le Teflebbüs Sahibince Uygulanm fl Bedel veya Fiyat Aras nda flletme Aleyhine Bir Fark Oluflmas GEL R VERG S MÜKELLEFLER NDE TRANSFER F YATLANDIRMASI YOLUYLA ÖRTÜLÜ KAZANÇ DA ITIMININ TESP T VE YAPILACAK filemler 180 KAYNAKÇA