KPSS EĞİTİM BİLİMLERİ KONU KONU DÜZENLENMİŞ TAMAMI ÇÖZÜMLÜ ÇIKMIŞ SORULAR

Transkript

1

2 Komisyon Öğretmen Adayları İçin KPSS EĞİTİM BİLİMLERİ KONU KONU DÜZENLENMİŞ TAMAMI ÇÖZÜMLÜ ÇIKMIŞ SORULAR ISBN Pegem Akademi Bu kitabın basım, yayın ve satış hakları Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti ye aittir. Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri, kapak tasarımı, mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıt ya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz. Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır. Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınları satın almamasını diliyoruz. Bu kitapta yer alan geçmiş yıllarda ÖSYM'nin yapmış olduğu sınavlardaki ÇIKMIŞ SORULAR'ın her hakkı ÖSYM'ye aittir. Hangi amaçla olursa olsun, tamamının veya bir kısmının kopya edilmesi, fotoğraflarının çekilmesi, herhangi bir yolla çoğaltılması ya da kullanılması, yayımlanması ÖSYM'nin yazılı izni olmadan yapılamaz. Pegem Akademi Yayıncılık telif ücreti ödeyerek bu izni almıştır. 12. Baskı Dizgi-Grafik Tasarım: A. Resul Kaymakçı Kapak Tasarımı: Gürsel Avcı Baskı: Ayrıntı Matbaası (Ankara ) Yayınevi Sertifika No: Matbaa Sertifika No: İletişim Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay/ANKARA Yayınevi: Yayınevi Belgeç: Dağıtım: Dağıtım Belgeç: Hazırlık Kursları: E-ileti: pegem@pegem.net

3 Deerli Öretmen Adaylar Dier bütün snavlarda olduu gibi KPSS`ye hazrlanan öretmen adaylar da geçmi yllarda yaplan snav sorularn incelemekte, bu sorular çözmekte ve eksik olduklar konulara yönelik olarak çalmalarn hzlandrmaktadrlar. Geçmi yllarda yaplan snav sorularna ksmen KPSS hazrlk kitaplarnda yer verilmektedir. Ancak 2001 ylndan itibaren yaplmaya balanan bu snavlarda sorulan sorularn ve çözümlerinin tamamnn bulunduu ve konularna göre düzenlendii bir kaynak bugüne kadar yaymlanmamtr. Bu amaçla hazrlanan kitapta, 2001 ylndan balayarak 2012 ylna kadar yaplan tüm KPSS Eitim Bilimleri snavlarnda sorulan sorulara yer verilmitir. Sorular ilk olarak sekiz ana balk altnda toplanm (Geliim Psikolojisi, Örenme Psikolojisi, Rehberlik, Eitim Bilimine Giri, Snf Yönetimi, Program Gelitirme, Öretim Yöntem ve Teknikleri, Ölçme ve Deerlendirme), ardndan her bir balk konularna göre ayrlm, yl yl sraya dizilmi ve her bir sorunun altna açklamal cevab yazlmtr. Örnein; Geliim Psikolojisi önce alt balklarna ayrlm (Geliimin Temel Kavramlar, Geliimin Temel lkeleri, Geliimin Dönemleri ve Geliim Görevleri ) ardndan, bu konulara ilikin sorular 2001 ylndan balayarak 2012 ylna kadar arka arkaya sralanm ve her bir sorunun altna açklamal cevab yazlmtr. Bu anlamda; KPSS Tamam Çözümlü Eitim Bilimleri Çkm Sorular kitabmz, hem öretmen adaylar için hem de bu snavlara dönük eitim yapan kurs ve dershanelerde görev yapan öretmenler için önemli bir rehber kitap niteliindedir. Kitabmzn hepinize faydal olacan umuyor, Pegem Akademi Yaynclk olarak baarlar diliyoruz. Pegem Akademi Yaynclk

4 ÇNDEKLER GELM PSKOLOJS (1 / 62) REHBERLK (189 / 264) Geliimin Temel Kavramlar... 1 Geliimin Temel lkeleri... 8 Geliimin Dönemleri ve Geliim Görevleri Psikoloji Kuramlar Fiziksel ve Psikomotor Geliim Bilisel Geliim Dil Geliimi Kiilik Geliimi Hümanistik Yaklam Ahlak Geliimi Rehberlik Nedir? Ne Deildir? Rehberliin lkeleri Çada Eitim Anlay ve Örenci Kiilik Hizmetleri Okullarda Rehberlik Hizmetleri Balca Rehberlik Türleri Problem Alanlarna Göre Rehberlik Bireyi Tanma Teknikleri Test D Teknikler Okul Rehberlik ve Psikolojik Danma Programlar Eitimde Rehberlik Hizmetlerinin Örgütsel Yaps ve Görevleri Psikolojik Danma Kuramlar letiim ve letiim Engelleri ETM BLMNE GR (265 / 275) ÖRENME PSKOLOJS (63 / 188) Örenmenin Tanm Örenme ile lgili Temel Kavramlar Örenmeyi Etkileyen Faktörler Örenme Kuramlar Tepkisel (Klasik) Koullanma Klasik Koullanma lkeleri Bitiiklik Kuram Ba Kuram Edimsel (Operant) Koullanma aret-gestalt Kuram Sosyal Örenme Kuram Gestalt Kuram Bilgiyi leme Kuram nsancl Kuram (Hümünistik) Temel Kavramlar Yüzylda Avrupa da ve Türkiye de Eitim SINIF YÖNETM (276 / 285) Snf Yönetiminin Tanm ve levi v

5 PROGRAM GELTRME (286 / 378) Program Gelitirmeye Giri Program Gelitirme Model ve Yaklamlar Program Gelitirmenin Planlanmas Hedefler ve Belirlenmesi çerik Eitim Durumlar Snama Durumlar Programn Denenmesi ve Deerlendirilmesi Plan ÖRETM YÖNTEM ve TEKNKLER (379 / 488) Öretim lkeleri, Kuram-Model ve Yaklamlar Öretme-Örenme Yaklamlar-Modelleri-Kuramlar Öretim Stratejileri Öretim Yöntemleri Öretim Teknikleri Dier Öretim Teknikleri ÖLÇME VE DEERLENDRME (489 / 565) Temel Kavramlar Ölçme Araçlarnda Bulunmas Gereken Nitelikler Snav Türleri Ölçme Sonuçlar Üzerinde statistiksel lemler vi

6 GELM PSKOLOJS Geliimin Temel Kavramlar Geliimin Temel lkeleri Geliimin Dönemleri ve Geliim Görevleri Psikoloji Kuramlar Fiziksel ve Psikomotor Geliim Bilisel Geliim Dil Geliimi Kiilik Geliimi Hümanistik Yaklam Ahlak Geliimi

7 Geliim Psikolojisi 1 GELM PSKOLOJS GELMN TEMEL KAVRAMLARI 1. Geliimsel balamda, olgunlama hangi anlama gelmektedir? (2001) A) Kiiliin gelimesi ve zenginlemesi B) Ergenlik döneminde gözlenen hzl fiziksel büyüme C) Toplum tarafndan kabul gören davranlarn örenilmesi D) Bedensel büyüme ve gelimenin gerekli davran deiiklikleriyle tamamlanmas E) Toplumsal olaylar önyargsz biçimde ele alma becerisini kazanma Geliim psikolojisinde olgunlama, herhangi bir organn, sosyal yaantlardan bamsz bir ekilde, genetik bir plan çerçevesinde gelierek, fiziksel büyüme ve deimelerle ile birlikte kendisinden beklenen geliim görevlerini yapabilecek düzeye gelmesi anlamna gelmektedir. Soruda verilen örnekte uzman, çocuun dil geliiminin kazanlmas için önemli zaman diliminde çocuun çevresel koullarnn iyiletirilmesi ve çocua destek olunmasnn önemini vurgulanmaktadr. Kritik dönem, kazanlacak özelliin olumlu ya da olumsuz anlamda çevresel koullardan en çok etkilendii ve dsal etkilere kar bireyin en hassas olduu dönemdir. Çevredeki uyarclar bu dönemlerde en güçlü etkiyi yaratmakta ve örenmeyi kolaylatrmaktadr. Özellikle çocuun sosyal çevresinin koullar düzenlemesi ve uyarc zenginlii kritik dönemde örenmeyi olumlu yönde etkileyen özelliklerdir. Bu nedenle annenin çocuun dil geliimi için çok önemli olan aylk döneminde onunla konumasnn, dil geli- iminin kritik dönemine vurgu yapmaktadr Eylül 2001 tarihinde ABD de yaanan terör eyleminden bu yana baz çocuklarn, oyunlarnda çeitli malzemelerden kuleler yaptklar ve oyuncak ya da hayali uçaklar çarptrarak bunlar devirdikleri gözlenmitir. Bu durum, aadaki geliim psikolojisi kavramlarndan hangisine bir örnektir? (2002) A) Büyüme B) Olgunlama C) Kritik dönem D) Tarihsel zaman E) Gelime 2. Bir uzman, on aylk bir çocuun annesine, Artk bu aylardan sonra onunla sk sk konumalsnz. Bu dönem onun ilk sözcüünü üretebilmesi için önemli bir dönemdir. demitir. Uzman bu sözleriyle, dil geliimi açsndan aadakilerden hangisinin önemini vurgulamaktadr? (2002) A) Oyun B) Kritik dönem C) Deneyim D) Zekâ ya E) Uyarc çeitlilii Bireyin her alandaki geliimi, içinde bulunulan zamana özgü sosyal olaylardan, olgulardan ve teknolojik geliimden, dorudan etkilenmektedir. Bu durum geliim psikolojisinde, tarihsel zaman etkisi olarak anlmaktadr. Buna göre, içinde bulunulan zamanda ortaya çkm toplumsal olaylar, deerler ve deiiklikler, o toplumdaki bireylerin geliimini etkilemektedir. Soruda ABD deki terör saldrlarnn oyun çandaki çocuklarn geliimi üzerindeki etkisinden söz edilerek, bu olaylarn çocuklarn sembolik oyunlarnn farkl yönde gelimesine araclk ettiinden bahsedilmektedir.

8 2 KPSS Eitim Bilimleri Tamam Çözümlü Çkm Sorular 4. Doutan görme engelli bir yetikin ameliyat sonras görme yetisini kazansa da bu yetiyi kullanma düzeyi, doutan beri iyi gören bireylerle ayn olmaz. Bu durum, aadakilerden hangisinin etkisini gösteren bir örnektir? (2002) A) Toplumsal uyum B) Deneyim C) Olgunlama D) Büyüme E) Bireysel farkllklar Doutan görme engelli bir birey yetikinlik yllarndan sonra görme yetisini kazansa da doutan beri iyi gören bireylerle ayn görme yetisine ulaamaz. Seçenekleri incelediimizde bu özelliklere sahip bireyler arasndaki fark en iyi açklayan kavramn deneyim kavram olduunu görüyoruz. 5. Tek yumurta ikizi kardelerden Ali doum srasnda, Burak ise iki yanda geçirdii bir hastalk sonrasnda iitme yeteneklerini kaybetmiler, bu nedenle konumay örenememilerdir. Her iki çocuk da on ya- ndayken uygulanan cerrahi müdahaleyle iitme yeteneklerini tekrar kazanm ve konumay örenmeye balamlardr. Ancak Ali konumay daha güç örenmi ve konuma becerisi açsndan her zaman kardei Burak n gerisinde kalmtr. Ali nin konumay örenmekle birlikte bu özellik açsndan Burak tan geride olmas aadakilerden hangisiyle açklanabilir? (2003) A) Ya ilerledikçe dil örenme güçleir. B) nsanlar, kendilerini konumay örenmeye yetenekli klan bir yap ile doarlar. C) Dil örenme becerisi büyük ölçüde biyolojik olgunlama düzeyine baldr. D) Konuma becerisi açsndan genetik olarak belirlenmi bireysel farklar vardr. E) Geliim sürecinde baz becerilerin kazanlmas açsndan kritik olan dönemler vardr. Soruda geliim sürecinde baz becerilerin kazanlmas açsndan kritik dönemin önemi anlatlmaktadr. Dil geliiminin kazanlmas açsndan önemli olan zaman dilimi 0 2 ya aras dönemdir. Ali, dil geliimi için kritik bir zaman olan bu dönemde iitme yeteneini kaybetmitir. Burak ise dil geliimi için kritik dönemde dil yetene- ini az çok kazanm kardei Aliy le kyaslandnda dil geliiminden daha ileri bir durumdayken, 2 yanda iitme yeteneini kaybetmitir. Dolaysyla Ali kritik dönemi olumsuz geçirdii için ileriki yalarda tekrar sahip olduu iitme yetisinde sürekli olarak Burak n gerisinde kalmtr. 6. Dokuz aylktan beri lazmla altrlmak istenen çocuk, bu alkanl bir buçuk ya- nda kazanmtr. Bu davrann bir buçuk yanda kazanlmas, hareket geliiminde aadakilerden hangisinin önemini yanstmaktadr? (2003) A) Geribildirimin B) Zekânn C) Olgunlamann D) Çevrenin E) Devresel tepkinin Geliim psikolojisinde, çevre etkisinden ve yaantlardan bamsz olarak, belli bir genetik plan dahilinde zaman içinde oluan fiziksel ve zihinsel deiiklikler ve gelimelerle birlikte organizmann bir davran yapacak duruma gelmesi olgunlama kavram ile açklanr. Bireyin herhangi bir davran kazanmas öncelikle o davranla ilgili organlarn olgunlam olma derecesine baldr. Soruda, çocuun 9 aylkken fiziksel geliimini tamamlamad ve tuvalet eitimi için gerekli kaslarnn henüz olgunlamad için kazanamad tuvalet alkanln zaman içerisinde bir buçuk yana geldiinde gerçekleen olgunlamaya bal olarak kazand anlalmaktadr.

9 ÖRENME PSKOLOJS Örenmenin Tanm Örenme ile lgili Temel Kavramlar Örenmeyi Etkileyen Faktörler Örenme Kuramlar Tepkisel (Klasik) Koullanma Klasik Koullanma lkeleri Bitiiklik Kuram Ba Kuram Edimsel (Operant) Koullanma aret-gestalt Kuram Sosyal Örenme Kuram Gestalt Kuram Bilgiyi leme Kuram nsancl Kuram (Hümanistik)

10 ÖRENME PSKOLOJS Örenme Psikolojisi 65 ÖRENMENN TANIMI 1. Aadakilerden hangisi örenmenin en uygun tanmdr? (2007) A) Bireyin içerisinde yaad kültürün deerlerini kazanma süreci B) Bireyin çevresiyle etkileiminde meydana gelen deime C) Yeni ve kalc bilgilerin edinilmesi için yararlanlan yöntem D) Yaantlar yoluyla meydana gelen nispeten kalc davran deiiklii E) stenilen davran deiikliini oluturmak amacyla bireyin gösterdii bilinçli çaba Örenme, birçok kaynak tarafndan organizmann çevresiyle girmi olduu etkile- im; yani yaant sonucunda kazand nispeten kalc izli davran deiiklii olarak tanmlanmaktadr. Bu tanm D seçeneinde görmekteyiz. Çocuun yüzüne gelen rüzgâr karsnda gözlerini krpmas doutan getirilen ve refleks olarak tanmlanan bir davrantr. Di- er seçeneklerde verilen davranlarn tümü bir yaant sonucunda kazanlm, nispeten kalc izli davranlardr. Bu davranlar bu özellikleriyle örenmenin tanmna uygun dümektedirler. 3. Aadakilerden hangisi örenme sonucu oluan bir davran deildir? (2002) A) Sürücünün krmz görünce frene basmas B) Örencinin 2x5'in 10 ettiini söylemesi C) iddetli bir gürültü olduunda bebe- in gözlerini krpmas D) Postacnn girdii sokan ismini levhaya bakmadan söylemesi E) Çocuun yemekten sonra dilerini frçalamas Örenilmi Davranlarn Özellikleri 2. Aadakilerden hangisi, örenme yoluyla kazanlan bir davran deildir? (2001) A) Postacnn sokak isimlerini hatrlamas B) Oto tamircisinin motordaki arzann nedenini ksa sürede bulmas C) Çocuun, yüzüne rüzgâr gelince gözlerini krpmas D) Açnn, kokusunu ald yemein pi- ip pimediini bilmesi E) Çocuun, topu yere düürmeden ayanda zplatmas Bir bebein iddetli bir gürültü karsnda gözlerini krpmas bir reflekstir. Refleksler doutan getirilen davranlardr ve örenme ürünü deildirler. Bu sorudaki en güçlü çeldirici A seçeneidir. Bu gibi davranlar günlük dilde refleks olarak nitelenir ancak; bilimsel olarak bu türden davranlar örenme ürünüdürler. Çünkü krmz kta frene basmak her ne kadar refleks kadar hzl olarak ortaya çksa da doutan gelmemektedir. Araba kullanma yaantsnn sonucunda kazanlr yani örenilir.

11 66 KPSS Eitim Bilimleri Tamam Çözümlü Çkm Sorular 4. Bir davrann "örenilmi davran" olarak nitelenebilmesi için, I. alkol ve ilaç gibi bir etkene bal olarak ortaya çkma, II. bireyde, belirli bir yaantdan sonra görülme, III. nispeten kalc olma, IV. bedensel bir deiiklie bal olmadan ortaya çkma özelliklerinden hangilerine sahip olmas gerekir? (2002) A) Yalnz III B) Yalnz II C) l, II ve III D) II, III ve IV E) I ve IV Alkol ve ilaç gibi etkenlere bal olarak ortaya çkan davranlar geçici davranlar olarak nitelenmektedir. Bu nedenle örenilmi davranlarda böyle bir durumdan söz edilemez. Örenmeler organizmann çevresiyle etkileime girmesini yani yaant geçirmesini gerektirir. Örenilmi davranlar geçici davranlardan farkl olarak süreklilik arz etmeli, bu gibi davranlara nispeten kalc izli olmas gerekir Yalnzca bedensel deiimlere, söz gelimi büyümeye bal olarak ortaya çkan davranlar da örenme olarak nitelenemez. Ergenlik sakarlklar bunun en güzel örneidir. 5. Oyun srasnda rolünü unutan bir aktörü eletiren yönetmen, aktörün kendisini "Rolümü çok iyi örenmitim." diyerek savunmas üzerine ona, "Ben rolünü örenip örenmediine, sahnede yaptklarna bakarak karar verebilirim." yantn vermitir. Yönetmenin aktöre verdii yant, aadaki yarglardan hangisini dorulamaktadr? (2003) A) Hatrlanamayan bir ey hiç örenilmemitir. B) Davranta meydana gelen her de- ime örenme sonucu deildir. C) Örenme, varl yalnzca gözlenen davranlardan anlalabilen içsel bir süreçtir. D) Örenme, yaantlar sonucu ortaya çkar. E) Örenilen baz bilgiler unutulabilir. Örenmelerin hepsi gözlenebilir düzeyde gerçeklemez. Özellikle bilisel örenme türleri (içgörüsel örenme, gizil örenme gibi) gözlenebilir düzeyde gerçeklememektedir. Ancak, bilisel de olsa davransal da olsa, örenmenin varlnn anlalabilmesi için mutlaka ve mutlaka performansa, bir baka deyile gözlenebilen bir davrana dönütürülmesi gerekir. Okullarda örencilerin snava tabi tutulmasnn, ödev ya da proje hazrlamalarnn altnda yatan temel gerekçelerden birisi de budur. Ancak bu ekilde öretmenler örencilerin bir konuyu örenip örenmediklerini anlayabilir. 6. Aadakilerden hangisi, örenilmi davranlarn bir özellii deildir? (2004) A) Yaant sonucunda oluma B) Kalc izli olma C) Önceki davranlardan farkl olma D) Süreklilik gösterme E) Olgunlama ile ortaya çkma

12 REHBERLK Rehberlik Nedir? Ne Deildir? Rehberliin lkeleri Çada Eitim Anlay ve Örenci Kiilik Hizmetleri Okullarda Rehberlik Hizmetleri Balca Rehberlik Türleri Problem Alanlarna Göre Rehberlik Bireyi Tanma Teknikleri Test D Teknikler Okul Rehberlik ve Psikolojik Danma Programlar Eitimde Rehberlik Hizmetlerinin Örgütsel Yaps ve Görevleri Psikolojik Danma Kuramlar letiim ve letiim Engelleri

13 Rehberlik 191 REHBERLK REHBERLK NEDR? NE DELDR? 1. Rehberliin temel amac aadakilerden hangisidir? (2001) A) Bireyin ihtiyaçlarn belirleyerek okulun yakn çevresini buna göre düzenlemek B) Bireye, ne yapmas gerektiini söylemek C) Bireyin kendini ve çevresindeki olanaklar tanmasna yardmc olmak D) Bireyin sorunlarn belirlemek E) Bireyin özellikleri hakknda bilgi toplamak Rehberliin temel amac, bireyi tanmak ve kendisine tantmak, çevresindeki frsatlar hakknda bilgi vermek ve gizil güçlerini fark etmesini salamaktr. Sorunun doru yant C seçeneidir. Dier seçenekler rehberliin felsefesine uygun dümemektedir. 2. Aadakilerden hangisi, kendini gerçekletirme aamasna erimi bir bireyin özellii deildir? (2001) A) D dünyay ve dier insanlar olduklar gibi kabul etmek B) Her konunun farkl biçimlerde ele alnabilecei görüünde olmak C) Davranlaryla, tüm insanlarn eit deerde olduuna inandn ortaya koymak D) Sorunlar bireyselletirmeden, nesnel bir biçimde ele alabilmek E) Ancak yetikin ve kültürlü kiilerin doru karar verebileceklerini düünmek KPSS de her sene ortalama bir soru kendini gerçekletirme ile ilgilidir. Bu soruda kendini gerçekletiren bireye ait olmayacak bir özellik açk bir ekilde görülmektedir. E seçenei doru cevaptr. Çünkü doru karar vermek her yata, kültürde ve geliim aamasnda mümkündür. Üç yandaki bir çocuktan da gerektiinde doru karar vermesi beklenir. Yine bir insan düük kültür seviyesinde olsa bile en doal ihtiyaçlarndan biri olan özerklikten dolay kendi seçimlerini kendisi yapabilir ve beklenen de budur. 3. Kendini tanma kavramnn anlam aadakilerden hangisidir? (2002) A) Kendini, bakalarnn gözüyle görebilme B) Kendine tam olarak güvenebilme C) Kendi gizilgüç ve deneyimlerini doru deerlendirebilme D) Bakalarnn yönelttii eletirilere açk olma E) Kendine kar yarglayc olabilme Kendini tanma rehberliin temel kavramlarndan birisidir ve kendini gerçekletirmenin ilk basamadr. Soruda kendini tanma ifadesinin anlam yoklanmakta ve bu ifadenin karl C seçeneinde yer alan Kendi gizilgüç ve deneyimlerini doru deerlendirebilme ifadesiyle örtümektedir. Dier ifadeler ise kendini tanmay tam olarak karlamamaktadr. 4. Aadakilerden hangisi rehberlik tanmlarnda vurgulanan ortak öelerden biri deildir? (2005) A) Rehberlik ekip çalmas gerektirir. B) Rehberlik örencinin geliimini ve uyumunu salamaya yöneliktir. C) Rehberlik bir süreçtir. D) Rehberlik profesyonel kiiler tarafndan yaplr. E) Rehberliin temelinde öüt verme vardr. Rehberlik hizmetlerinde bireye yollar göstermek, seçenekler sunmak vardr. Buna karn, birey adna karar vermek, öüt vermek, tavsiyelerde bulunmak rehberliin özüne aykrdr.

14 192 KPSS Eitim Bilimleri Tamam Çözümlü Çkm Sorular 5. Rehberlik ve psikolojik danma hizmetlerinin en genel amac bireyin kendini gerçekletirmesine yardm etmektir. Kendini gerçekletirme ise bireyin tüm gizil gücünü kullanabilmesi, verimli ve mutlu olmas anlamna gelmektedir. Kendini gerçekletirmede baarl olmu bir bireyde, I. giritii tüm ilerde baarl olma, II. insanlarla ve yaad çevreyle ilgili olma, III. daima mutlu olma, IV. zamann iyi kullanma, V. geçmiten çok gelecee dönük olma özelliklerinden hangilerinin bulunmas beklenir? (2006) A) I, II, IV B) I, IV, V C) II, III, V D) II, IV, V E) III, IV, V Kendini gerçekletirmeyi baaran bir kii hatalarndan ders çkarr ve hata yapmaktan korkmaz, geçmie taklmaz, kendisiyle ve çevresiyle barktr. Buna karn mükemmeliyetçi deildir ve gerçekçi olmayan talep ve beklentileri yoktur. Sorudaki ifadelerden yola çkarsak kendisini gerçekletiren bir kiinin özellikleri D seçeneinde yer almaktadr. 7. Aadakilerden hangisi kendini gerçekletirme sürecinde olan bir bireyin sahip olmas gereken özellikler arasnda yer almaz? (2008) A) Ceyhun un güçlü olduu yönleri kadar zayf olduu yönlerini de kabul etmesi B) Bar n olaylar deerlendirirken kendi deneyimlerini ön plana almas C) Deniz in kendisi ve bakalar hakknda olumlu düüncelerinin olmas D) Zehra nn kendisini gerçekçi bir gözle anlamaya çalmas E) Meriç in kendine ve çevresindekilere kar bir mizah anlayna sahip olmas Abraham Maslow un kendini gerçekletiren birey ve Carl Rogers in tam fonksiyonda bulunan insan n özellikleri incelendiinde, A, C, D ve E seçenekleriyle örtütüü görünmektedir. Buna karn B seçeneinde Bar n kendisini gerçekletirme sürecinde olan bireyi yanstmad anlalmaktadr. Çünkü Bar, olaylar deerlendirirken bakalarnn deneyimlerinden faydalanmak, onlarla fikir alveriinde bulunmak yerine kendisiyle yetinmektedir. Bu yaklam ise kendini gerçekletirme süreciyle tutarllk göstermemektedir. 6. Bireyi çok yönlü olarak gelitirmeye dayanan psikolojik danma ve rehberlik sürecinin örenci açsndan anlam aadakilerden hangisi olabilir? (2006) A) Çevresiyle ibirlii kurma B) Toplum beklentilerine cevap verme C) Kendini anlama ve deerlendirme D) Hedefleri yükseltme E) Kiisel snrlarn zorlama Rehberliin temel amac bireyi kendisine tantmak ve onun kendisini gerçekletirmesine yardmc olmaktr. Bu balamda düünüldüünde klar arasnda en doru seçenek C seçeneidir. Çünkü bireyin kendisini gelitirmesinin en temel yolu kendisini tanmas ve gerçekçi bir açdan potansiyelini deerlendirmesidir. 8. Oya Hanm tiyatroyu çok sever ve frsat bulduunda sk sk tiyatroya gider. Son zamanlarda ilerinin younluundan yeni bir oyuna gidememitir. Bu yüzden, uzun zamandr tiyatroya gidememenin eksikliini hissetmekte ve tiyatroya gitmenin bir frsatn kollamaktadr. Oya Hanm'n tiyatroya gitme ihtiyac, hangi türden bir ihtiyaçtr? (2012) A) Rahatlama B) Bilme, tanma C) Yaknlk D) Estetik E) Saygnlk

15 ETM BLMNE GR Temel Kavramlar 20. Yüzylda Avrupa da ve Türkiye de Eitim SINIF YÖNETM Snf Yönetiminin Tanm ve levi PROGRAM GELTRME Program Gelitirmeye Giri Program Gelitirme Model ve Yaklamlar Program Gelitirmenin Planlanmas Hedefler ve Belirlenmesi çerik Eitim Durumlar Snama Durumlar Programn Denenmesi ve Deerlendirilmesi Plan

16 Eitim Bilimine Giri 267 ETM BLMNE GR TEMEL KAVRAMLAR 1. Okullardaki öretme-örenme sürecinde yer alan üç temel öe aadakilerin hangisinde birlikte verilmitir? (2001) A) Öretim program, ders kitab ve eitim araçlar B) Öretmen, örenci ve örenci velileri C) Örenci, öretim program ve öretim hizmeti D) Okul yönetimi, örenci ve öretmen E) Okul, çevre ve okul ile çevre etkileimi Öretme-örenme sürecinin üç temel de- ikeni öretim program, öretim hizmeti ve örencidir. Öretim program hedefleri, hedeflere ulamada kullanlacak konular ve öretim hizmeti ile snama durumlarn kapsar. Öretim hizmeti ise hedefleri gerçekletirme adna yaplan etkinlikleri, kullanlan öretim yöntem ve teknikleri ile araç-gereçlerini kapsar. Bir baka anlatmla öretim hizmeti programn eitim durumlar öesinin karldr. Örenci ise öretim sürecinin merkezindeki öedir. 2. Türkiye de ilk ve ortaöretim okullarndaki dersler, bu derslerin haftalk saatleri, öretim programlar, bu derslerde yararlanlabilecek ders kitaplar ve yardmc kitaplar konusunda en üst karar organ aadakilerden hangisidir? (2001) A) Milli Eitim Müdürlükleri B) Tefti Kurulu Bakanl C) lgili Genel Müdürlükler D) Talim Terbiye Kurulu E) Milli Eitim uras Öretim programlar ve bu programlara özgü ders kitaplar ve ders araç-gereçleri konusunda ülkemiz eitim sisteminde en yetkili karar organ Talim ve Terbiye Kurulu Bakanldr. Türkiye de örgün eitim kademelerindeki dersler, bu derslerin saatleri ve öretim programlar konusunda en üst karar organ bu kuruldur. Ayrca bu kurul, ilköretim ve ortaöretim kademelerindeki diploma denklik konusunda da en yetkili karar organdr. 3. Aadakilerden hangisi, eitimde 20. yüzylda gerçekleen gelimelerden biri deildir? (2001) A) Zihinsel farkllklarn ölçülmesine ilikin araçlarn yaygnlamas B) Eitim araç-gereçlerinde büyük çeitlilie ulalmas C) Eitimin, devletin görevleri arasnda yer almas D) Uzaktan eitim ve internet gibi uygulamalarn yaygnlamas E) Bilgisayarn eitimde kullanlmaya balanmas Gelien bilim ve teknolojiden en fazla etkilenen alanlardan biri eitimdir. Günümüzde gerçekleen öretim süreçlerinin nitelik açsndan daha önceki yllarda gerçekle- en öretim süreçlerinden önemli ölçüde farkllamaktadr. Eitimde 20. yüzylda gerçekleen deiiklikler öyle sralanabilir; zihinsel farkllklarn ölçülmesine ilikin araçlarn yaygnlamas, eitim araç ve gereçlerinin çeitlenmesi, uzaktan eitim ve internet gibi uygulamalarn yaygnlamas, öretme-örenme süreçlerinde bilgisayar kullanmnn zenginlemesi. Ancak eitim kurumsal bir yapya sahip olduundan dün olduu gibi bugün de birçok ülkede devletin görevleri arasnda yer almaktadr.

17 268 KPSS Eitim Bilimleri Tamam Çözümlü Çkm Sorular 4. Eitim ile kültür arasndaki ilikiyi konu alan aadaki ifadelerden hangisi yanltr? (2001) A) Eitim hem kültürü etkiler hem de kültürden etkilenir. B) Eitim ve kültür, deimeye kar ayn ölçüde dirençlidir. C) Okul, ilevini yerine getirirken kültürel olanaklardan yararlanr. D) Eitim uygulamalarnda, kültürel de- erlerin izleri vardr. E) Okul, kültürün aktarlmasnda önemli bir görev yapar. Eitim kavramnn birçok farkl açklamas yaplmaktadr. Bu açklamalarn biri de eitimin bir kültürleme süreci olduuna ilikindir. Bu açklama, eitim ile kültür arasndaki önemli ilikiyi açklar niteliktedir. Eitim hem kültürü etkiler hem de kültürden etkilenir. Okul ilevini yerine getirirken kültürel olanaklardan yararlanr. Okulun temel ilevlerinden biri de bireyin toplumsallamasn salamaktr. Okul bu ilevini toplumda var olan kültürü bireylere aktararak gerçekletirir. Bu nedenle eitim uygulamalar kültürden bamsz olamaz. Ancak eitim deiime açkken, kültür deiime kar dirençlidir. Öretmenlik meslek bilgisi, öretmenlerin örenmeyi salama adna öretmeörenme sürecindeki yeterliklerini kapsar. Öretmenin plan yapma, uygun yöntemteknik seçme, materyal seçme ve kullanma, uygun örenme ortamlar düzenleme, ölçme arac hazrlama ve kullanma ve snf yönetimi alanndaki becerileri öretmenlerin meslek bilgisi kapsamnda sahip olmas gereken bilgi ve becerilerdir. Öretmenlerin mesleki yeterliklerinin gelitirilmesi okul-aile ibirliinin gelimesine, öretmenler arasndaki mesleki dayanmann artmasna ve daha etkili öretim ortamlarnn düzenlenmesine katk salar. Ancak öretmenlerin mesleki yeterliklerinin gelitirilmesinin en önemli katks öretim sürecinin niteliinin artmas ve buna bal olarak da örencilerin örenme düzeylerinin yükseltilmesi olacaktr. 6. Bir öretmen, öretme-örenme ortamndaki uygulamalarn sürekli sorgulamakta ve bu uygulamalarla sonuçlar arasndaki ilikileri kendi amaçlar açsndan irdelemektedir. Öretmenin bu tutumu, onun öncelikle hangi açdan gelimesini salar? (2001) A) letiim kurma B) Mesleki yeterlik C) Alan bilgisi D) Eitim felsefesi E) Genel kültür 5. Öretmenlerin mesleki yeterliklerinin gelitirilmesi, aadakilerden hangisine en çok katk salar? (2001) A) Okullardaki ders says ve çeidinin arttrlmasna B) Okul ile aile arasndaki ibirliinin güçlenmesine C) Örencilerin örenme düzeylerinin yükselmesine D) Öretmenler arasndaki mesleki dayanmann artmasna E) Eitim amaçlarnn ihtiyaca daha uygun hale getirilmesine Öretmenin, öretmen-örenme ortamn düzenlemesi, uygun yöntem-teknik ve araç-gereçleri seçmesi, plan yapma ve snf yönetimi becerileri, ayrca tüm açlardan kendini sürekli sorgulayp hatalarn düzeltme ve kendini gelitirme çabalar, öretmenlerin sahip olmas gereken yeterliklerden mesleki yeterlikler grubunda de- erlendirilir. Alan bilgisi, öretmenin kendi uzmanlk alann iyi bilmesi anlamna gelir. Öretmen, derinlemesine ve geni alan bilgisine sahip olmaldr. Bunlarn yannda öretmen, olay ve olgular büyük bir kapsam çerçevesinde deerlendirebilecek geni bir dünya görüüne ve genel kültüre sahip olmaldr.

18 276 KPSS Eitim Bilimleri Tamam Çözümlü Çkm Sorular SINIF YÖNETM SINIF YÖNETMNN TANIMI VE LEV 1. Örencilerin kendilerini güven içinde hissedebilecekleri bir snf ortam oluturmada, aadaki öretmen davranlarndan hangisinin katks yoktur? (2001) A) Snf içinde gerginlik yaratmaktan kaçnmak B) lkeli ve kararl davranmak C) Örencilerin kiiliine sayg göstermek D) Örenciler arasnda ayrm yapmamak E) Örencileri not krmak la tehdit etmek Öretim sürecinin niteliini arttran öretmen davranlarndan biri; örencilerin kendilerini güven içinde hissedebilecekleri bir snf ortam oluturmadr. Örencilerin kendilerini güvende ve rahat hissettikleri ölçüsünde öretim sürecine katlmalar mümkündür. Örencilerin kendilerini güven içinde hissedebilecekleri bir snf ortam oluturmada, öretmenin snf içinde gerginlik yaratmamas, ilkeli davranmas, örencilerin kiiliine sayg göstermesi ve örenciler arasnda ayrm yapmamas gerekir. Örencileri notla ya da snf tekrar ile tehdit etmek güven ortam yerine kayg ve güvensizlie neden olacaktr. 2. Aadakilerden hangisi snf kurallarnn belirlenmesinde öretmenin dikkate almas gereken noktalardan biridir? (2002) A) Kurallarn örencilerin katlmyla tart- larak belirlenmesi B) Kurallarn okul yönetimine ve öretmenlere braklmas C) Kurallara uymayanlara verilecek cezalarn bildirilmesi D) Kurallarn örenciler tarafndan özgürce belirlenmesi E) Kurallarn kesin ve deimez bir biçimde olmas Öretmen, snfta öretimin aksamasn önleyecek ve örencilerin istenilen davranlarn gelitirecek ilikilerin düzenini salamaldr. Birlikte yaam alanlarnda olduu gibi snf ortamnda da bunu salamann en etkili yolu kurallardr. Kurallarn ilevini daha etkili biçimde yerine getirilmesi için, kurallarn belirlenmesi sürecinde baz hususlara dikkat edilmesi gerekir. Kurallarn ksa ve öz olmas, örencilerin kural belirleme sürecine dahil edilmesi, kurallarn net ve anlalr olmas oldukça önemlidir. Snf kurallar, örencilerin katlm ile tartma süreci ile belirlenmelidir. Örencilerin kural belirleme sürecine aktif olarak katlmalar, kurallar uygulamada sorumluluk duymalarna ve daha kontrollü davranmalarn salayabilir. Böylece kurallarn daha ilevsel olmas beklenir.

19 Snf Yönetimi Dikkatsizlik, saldrganlk ve yalan söyleme gibi istenmeyen davranlarn yaygn olduu bir snfta öretmenin yapaca ilk i aadakilerden hangisidir? (2002) A) Sorunlarn üzerinde durmaktan kaçnmak B) Sorunlu örencileri uyarmak C) Uygun olmayan davranlar yasaklamak D) Okul yönetiminden duruma el koymasn istemek E) Sorunun kaynan doru olarak belirlemeye çalmak Öretmen, snf içinde bir problemle (istenmeyen davranla) karlatnda öncelikle sorunu tehis etmelidir. Çünkü problemin giderilmesinde veya istenmeyen davrann önlenmesinde kullanlacak stratejinin temel belirleyicisi, sorunun kaynadr. Örencinin dikkatsizlik, saldrganlk ve yalan söyleme gibi istenmeyen davrannn temelinde pek çok faktör olabilir. Bu durum tam ve doru olarak saptanmamsa, istenmeyen davrann giderilmesine yönelik yaplan çalmalarn olumlu sonuç vermesi tesadüflere baldr. 4. Ortalama bir örenciye göre daha hzl örenen örencilerin bulunduu snflarda, önlem alnmazsa disiplin sorunlar çkabilir. Aadakilerden hangisi bu tür sorunlar önlemede en uygun yaklamdr? (2002) A) Hzl örenenlerin kontrol altnda tutulmas B) Grupla çalma tekniklerinden yararlanlmas C) Snf içi etkinliklerin örencilerin katlmyla planlanmas D) Farkl örenme düzeylerinde olan örencilere uygun etkinliklerin seçilmesi E) Snfn geneline uygun bir planlama yaplmas Ortalama bir örenciye göre daha hzl örenen örencilerden kaynaklanan disiplin sorunlarnn önlenmesinde en uygun yaklam, bu örencileri düzeylerine uygun ek etkinliklere yönlendirmektir. Çou örenci bu tür etkinlikleri yerine getirirken kendisini öretim sürecinin bir parças olarak görecek ve sürece etkin olarak katldndan istenmeyen davranlarnda önemli bir azalma gözlenecektir. Bu tür süreçlerde dikkat edilmesi gereken en önemli nokta etkinliklerin örencilerin beklenti, ilgi ve yeteneklerine uygunluunun salanmasdr. Bunu salamann en etkili yolu ise farkl örenme düzeyindeki örencilere farkl örenme etkinliklerin uygulanmasdr.

20 ÖRETM YÖNTEM ve TEKNKLER Öretim lkeleri, Kuram-Model ve Yaklamlar Öretme-Örenme Yaklamlar-Modelleri-Kuramlar Öretim Stratejileri Öretim Yöntemleri Öretim Teknikleri Dier Öretim Teknikleri

21 Öretim Yöntem ve Teknikleri 381 ÖRETM YÖNTEM ve TEKNKLER ÖRETM LKELER, KURAM- MODEL VE YAKLAIMLARI 1. Özellikle ilköretim düzeyindeki örenciler ve bilisel örenmeler için, en etkili ve verimli örenme yolu aadakilerden hangisidir? (2001) A) Deneme-yanlma yoluyla örenme B) Modelden örenme C) Okuyarak örenme D) Dinleyerek örenme E) Yaparak, yaayarak örenme Bütün öretim süreçlerinde, özellikle ilköretim düzeyindeki örenciler ve bilisel örenmeler için, en etkili ve verimli örenme yolu yaparak yaayarak örenmedir. Baka bir ifadeyle birey öretim sürecinde aktif olduu ya da süreci yaad ölçüde etkili ve verimli örenir. Örencinin, öretim sürecine bizzat katlmas çeitli aktivitelerle süreçte var olmas ve bilgiyi geçmi yaantlaryla ilikilendirmesi, yaparak-yaayarak öretim ilkesi ile dorudan ilikilidir. Örenme, bireyin yaants yoluyla davranlarnda nispeten kalc izli deiiklikler meydana getirme süreci olduuna göre yaparak-yaayarak örenme öretim sürecinin temel noktalarndan biridir. 2. Öretmenin örencilerle etkili bir ileti- im kurmasnda, mesajn aadaki özelliklerden hangisini öncelikle dikkate almas gerekir? (2002) A) Göz temasyla desteklenmesi B) Dolayl olarak iletilmesi C) Sözel olarak iletilmesi D) Açk, net ve anlalr olmas E) Beden diliyle iletilmesi Öretim süreci, ayn zamanda bir iletiim sürecidir. Öretimde açklk ilkesi olarak tanmlanan bu ilke, öretilecek içeriin bütün duyu organlar tarafndan alglanmasn, zihinsel olarak kavranmasn öngörür. Etkili bir iletiim sürecinde mesajn tamas gereken baz özellikler vardr. Mesajn öncelikle ve en önemli olarak tamas gereken özellii açk, net ve anlalr olmasdr. Öretim sürecinde dilin etkin kullanm, eitsel araç ve gereçlerden yararlanma, örencilerin sürece birden fazla duyu organ ile katlm öretimde açkl- salayan faktörlerdendir. 3. Öretmen, snf içi öretim etkinliklerini düzenlerken yaama yaknlk ilkesi üzerinde önemle durmal ve etkinlikleri bu dorultuda uygulamaldr. Aadakilerden hangisi öretmenin bu ilkeyi uyguladnn bir göstergesidir? (2003) A) htiyaç duyulan bilgi ve becerileri öretmesi B) çerie ayrd süreyi azaltmas C) Kendisinin öretim sürecinin merkezinde yer almas D) çeriin eksiksiz ezberlenmesine önem vermesi E) Snf içinde bireysel çalmay özendirmesi Öretim sürecinde, bireyin gereksinim duyaca yararl ve kullanlabilir bilgilerin öretilmesi önemli bir yer tutar. Örenme ortamnda, bireyin hayatta karlaabilecei durumlara yer verilmeli ve örenci bu durumlara hazrlanmaldr. Örnekler ve problemler hayattan alnmal, teknolojik yenilik ve gelimeleri kapsamaldr. Öretim süreci hayattan kopuk olmamal, birey okulda örendii bilgi ve becerileri yaamnda kullanabilmelidir. Hayatilik ya da yaama yaknlk olarak açklanan bu öretim ilkesi, bilginin duraan deil ilevsel olmasn temel alr. Öretmenin snf içi öretim etkinliklerini düzenlerken ihtiyaç duyulan bilgi ve becerileri öretmesi, yaama yaknlk ilkesinin uygulandn gösteren bir öretmen davrandr. Kendisini öretim sürecinin merkezine alan, öretim süresini azaltan, içeriin ezberlenmesine önem veren ve bireysel çalmay özendiren öretmen yaama yaknlk ilkesine uygun davranm olmaz.

22 ÖLÇME VE DEERLENDRME Temel Kavramlar Ölçme Araçlarnda Bulunmas Gereken Nitelikler Snav Türleri Ölçme Sonuçlar Üzerinde statistiksel lemler

23 ÖLÇME VE DEERLENDRME Ölçme ve Deerlendirme TEMEL KAVRAMLAR I. Herhangi bir özellii, o özellie uygun bir araçla karlatrarak sonucu say veya sembollerle belirtmek II. Bir gözlem sonucunu uygun bir ölçütle karlatrarak, bu sonuca ilikin bir karara ya da yargya ulamak Yukarda tanmlanan iki kavram, aadakilerin hangisinde birlikte verilmitir? (2001) I II A) Deerlendirme Ölçme B) Ölçme Ölçek C) Deiken Deerlendirme D) Ölçme Deerlendirme E) Ölçek Ölçme Soruda ölçme ileminin ve deerlendirme ileminin tanm verilmitir. Birinci tanm ölçme ilemine ikinci tanm ise deerlendirme ilemine aittir. 2. Aadakilerden hangisi, ölçmenin yapld örenci grubuna bal deerlendirme için bir ölçüt deildir? (2001) A) Örenilmesi beklenen kapsamn en az % 60 n bilme B) Snfta ortalama baar düzeyi gösteren örenciden daha baarl olma C) Snfta en yüksek baar gösteren ilk be örencinin arasna girme D) Snftaki örencilerin % 70 inden daha baarl olma E) Snf ortalamasnn bir standart sapma üzerinde puan alma Soruda bal deerlendirme için uygun olmayan ölçüt sorulmaktadr. Bu durumda, örencilerin baarlarnn birbirlerine göre kyaslanmad bir ölçüt aranmaldr. Son dört seçenekte verilen durumlarda örencilerin baar düzeylerinin birbirleriyle kyaslanarak bir puanlama veya deerlendirme yapld görülmektedir. Ancak, örencinin örenilmesi gereken kapsamn en az %60 n örenmi olmas koulunun dier örencilerin örenme düzeyleriyle bir ilgisi yoktur. Bu nedenle, A seçeneinde verilen durum, bal deerlendirme için bir ölçüt deildir. 3. Aadakilerden hangisi bir ölçme ilemidir? (2002) A) Bir yazl yoklamadaki cevaplar için puanlama anahtarnn hazrlanmas B) Sözlü yoklamada bir örencinin verdi- i cevaplarn doruluk derecesinin bir puanla belirtilmesi C) Snfn bir snavdaki baar ortalamasnn bulunmas D) Örencinin bir dersten baarl saylp saylmayacana karar verilmesi E) Bir snavda baarl saylabilmek için gerekli olan en küçük puann belirlenmesi Soruda verilen seçeneklerde ölçme ilemi aranmaktadr. Verilen bir ilemin ölçme olmas için bir niteliin ne ölçüde çok ya da az olduuna dair bir say veya sembol verme ilemi olmas gerekmektedir. B seçeneinde verilen örencinin verdii cevabn doruluk derecesine bir say atanmas ilemi ölçme örnei olmaktadr. Ancak, ölçme kural olarak hizmet edecek olan puanlama anahtarnn oluturulmas veya snfn ortalama hesaplanmas birer ölçme ilemi deildir. Bir örencinin dersten ba- arl saylp saylmayacann belirlenmesi ilemi, örenci hakknda bir karar alnd için bir deerlendirme ilemidir. Bir snavda baarl saylmak için en küçük puann kaç olacann belirlenmesi bir ölçüt belirlenmesi ilemidir.

24 492 KPSS Eitim Bilimleri Tamam Çözümlü Çkm Sorular 4. Bir öretmen, deerlendirmede u amaçlara hizmet etmeyi düünmektedir: I. Örencilerin birbirlerine göre baar düzeylerini belirleyerek ileri ve geri örenciler için ek önlemler alma II. Ders süresince örencilerin örenme eksikliklerini belirleyerek bunlar, tamamlayc etkinliklerle giderme III. Dönem sonunda örencilerin bu dersten alacaklar notu belirlerken snf ortalamasn dikkate alma Bu öretmen, I, II ve III numaral amaçlar için hangi tipte birer deerlendirme yapmaldr? (2002) I. amaç II. amaç III. amaç A) Bal Mutlak Bal B) Mutlak Mutlak Bal C) Bal Bal Mutlak D) Mutlak Bal Bal E) Bal Mutlak Mutlak Birinci ifadede örencilerin birbirlerine göre baar düzeylerinden bahsedildii için ba- l deerlendirme uygun olacaktr. kinci ifadede yer alan amaç için örencilerin sralamalarnn bir faydas olmayacaktr. Örenme eksiklerinin belirlenmesi için mutlak deerlendirme yaplmaldr. Üçüncü ifadede yer alan ortalamann kullanlmas ise bal deerlendirmeye bir iarettir. 5. Bir örencinin aadaki özelliklerden hangisi üzerinde yaplacak ölçme ilemi dolayl ölçmeye örnektir? (2002) A) Akademik baars B) Sahip olduu kitap says C) Devam ettii ders says D) Arkada says E) Boyunun uzunluu Son dört seçenekte verilen kavramlar dorudan gözle ölçülebilir nitelikte kavramlardr. Ancak, akademik baar kavram dorudan bir karlatrma yaplarak ölçülemez. lgi, zekâ, tutum ve yetenek kavramlar gibi baar da dolayl ölçülebilen bir özelliktir. 6. Aadaki ölçme sonuçlarndan hangisi oranl ölçek ile elde edilmi olabilecek ölçülere bir örnektir? (2002) A) Anne babalarn eitim düzeyleri B) Okullarn üniversiteye giri snav sonuçlarna göre sralar C) Akademik baar ve okula yönelik tutum arasndaki iliki D) Örencilerin boylar E) Snflarn genel baar düzeyleri Oranl ölçek ile elde edilebilen özellikler genellikle somut fiziksel özellikler olmaktadr. Ayrca, eit oranl ölçek ile ifade edilen verilerde mutlak sfr bulunmaktadr. Mutlak sfr, ölçme sonucunun sfr olmas durumunda o özelliin ölçülen nesnede hiç bulunmamasn gerektirir. Örnein bir nesnenin boyunun sfr olmas o nesnenin boyunun (hatta kendisinin de denebilir) var olmad anlamna gelir. Bu nedenle, örencilerin boylar eit oranl ölçek ile ölçülebilen bir özelliktir. 7. Aadakilerden hangisi seçme amacna yönelik bir testin kullanlmasn gerektirir? (2002) A) Örencilerin bir konudaki güçlü ve zayf yönlerinin ortaya çkarlmas B) Sklkla karlalan yanl örenmelerin belirlenmesi C) ngilizcesi en ileri düzeyde olan üç ki- inin belirlenmesi D) Bir ünite ilendikten sonra, hedeflere ulalma derecesinin belirlenmesi E) Bir programda hedeflerin ne kadarna ulaldnn belirlenmesi Seçme amacna dönük testlerde esas olan örencilerin birbirleriyle kyaslanmasdr. Bu tür testler, bal deerlendirme yakla- m ile hazrlanr ve uygulanrlar. Bu türden bir snavn en iyi hizmet edecei amaç, belirli bir grup örenci içinden en iyilerinin seçilmesi olabilir. Bu durum, C seçenei ile verilen durumda görülmektedir. Dier seçenekler ile verilen amaçlar için mutlak deerlendirme yaplmas daha uygundur.