"Hilafet, TBMM dir" ddias ndaki " ncelik" ve "Tahrifat"

Transkript

1 Otopsi BD EK M 2014 Cengiz Özak nc "Hilafet, TBMM dir" ddias ndaki " ncelik" ve "Tahrifat" B ütün Dünya n n Eylül 2014 say s nda Atatürk e göre Halifelik, TBMM dir diyen Sinan Meydan imzal bir yaz yay mland. Hilafetin Kald r lmas ndaki ncelik: Mündemiç ve Mülga bafll kl bu yaz da; 3 Mart 1924 günü Hilafetin Kald r lmas kanunuyla Hilafetin TBMM nin maneviyat nda korundu u ve bunun bizzat Atatürk taraf ndan dile getirildi i ileri sürülüyordu. Atatürk ün stratejik zekâs n n ürünü olan bir incelik, çok dikkatli, çok stratejik, çok ustaca, çok ince bir devrimci strateji, stratejik bir yorum, gibi sözlerle, öncelikle Atatürksever okuyucular inand rmay amaçlayan bir söylemle ortaya at lan Atatürk e göre Halifelik, TBMM dir iddias, sözkonusu yaz da, flöyle bir usyürütmeye dayand r l yordu: Rasih Efendi, Atatürk e gönderdi i 5 Mart 1924 tarihli telgrafta; Hilafet s fat n TBMM nin maneviyat nda muhafaza etmek laz md r demifltir. Atatürk, ona gönderdi i yan t telgraf nda; Bu kanun metni Y NE tamamen mutab kt r demifltir. Sonuç: Atatürk, Rasih Efendi nin önerisine Bu kanun metni Y NE tamamen mutab kt r diyerek, Hilafeti kald ran kanunla, Hilafet s fat n n ZATEN TBMM nin maneviyat nda muhafaza edildi ini dile getirmifltir > Atatürk e göre Halifelik TBMM dir. Topluma yay lan yanl fllara karfl ç karak, do ru bilgiler sunmak, ayd n n görevidir. Söz konusu yaz da usyürütme yoluyla ulafl lm fl gibi görünen bu sonuçlar n gerçek olabilmesi 35

2 için, öncelikle Atatürk ün Rasih Efendi ye gönderdi i telgrafta Bu kanun metni Y NE tamamen mutab kt r demifl olmas gerekiyor; oysa Atatürk ün Rasih Efendi ye gönderdi i telgrafta böyle bir sözü yoktur. fiöyle ki: Telgraf çekilmeden önce, haz rlanm fl olan elyazmas taslak metinde, Bu kanun metni D N e (dikkat; Y NE de il D N e ) tamamen mutab kt r tümcesi vard r; ancak, Atatürk, bu taslak metne, telgraf çekilmeden önce son biçimini verirken, kimi sözcüklerle birlikte, bu tümcenin de üzerini çizdi inden; telgraf n al c ya ulaflan metninde Bu kanun metni D N e tamamen mutab kt r diye bir söz bulunmad gibi; Bu kanun metni Y NE tamamen mutab kt r diye bir söz de yoktur. Gazi Mustafa Kemal Atatürk ün Hayat adl kitab n 2. bas m n n 736. sayfas nda yay mlanan eski yaz l telgraf fotokopisi ile ayn kitab n 374. sayfas nda yay mlanan yeni yaz ya çevrilmifl telgraf metni karfl laflt r ld nda; Din e sözcü ünün, yeni yaz ya yine biçiminde tahrif edilerek aktar ld görülmektedir.[i] Bu ibare Atatürk ün Bütün Eserleri nde D N e tamamen mutab kt r biçimindedir ve dipnotta, eski yaz l özgün belgede bu tümcenin üstünün Rasih Kaplan n Hindistan dan Atatürk e gönderdi i günlü telgraf metni. [Asl Frans zca olan bu telgraf n fotokopisi, Doç. Dr. Ali Satan n Hilafetin Kald r lmas kitab nda (s. 265) yay mlanm flt r.] 36

3 çizili oldu u belirtilerek, metnin d fl nda yer verilmifltir.[ii] Her iki kitab da inceleyip kaynak gösteren ve Y NE tamamen mutab kt r ibaresinin eski yaz l metinde bulunmay p tahrifat ürünü oldu unu, Atatürk ün telgraf nda böyle bir söz olmad - n Atatürk ün Bütün Eserleri nden ö renmifl olmas gereken Sinan Meydan imzal yaz da; telgrafta varolmayan Bu kanun metni Y NE tamamen mutab kt r ibaresi, sanki telgrafta varm fl gibi gösterilmifl ve Rasih Efendi nin Hilafet s fat n TBMM nin maneviyat nda muhafaza etmek laz md r önerisinin, Atatürk taraf ndan hilafeti kald ran kanun metnine uygun bulundu u iddias na kan t olarak kullan lm flt r. Oysa söz konusu telgraf daha önce baflka kaynaklarda da yay mlanm fl olup, bu telgrafta Atatürk ün Bu kanun metni Y NE tamamen mutab kt r diye bir sözünün bulunmad, o kaynaklarda da görülmektedir: Telgraf n sureti, eski yaz l tam metin olarak smet nönü taraf ndan (1924) günü Adnan Ad - var a gönderilmifltir. Rasih Efendi Rasih Efendi ye ve di er adreslere gönderilmek üzere haz rlanan telgraf tasla nda, Atatürk ün telgraf gönderilmeden önce yapt de ifliklikler görülmektedir. Taslakta bulunan Bu kanun metni D NE tamamen mutab kt r ibaresinin üzerinin çizilmifl oldu unu, k rm z çerçeve içine al p okla gösterdim. C.Ö. nin Hilafet s fat n TBMM nin maneviyat nda muhafaza etmek önerisinin Atatürkçe uygun bulundu u ve hilafeti kald ran kanunun, hilafet s fat n zaten TBMM nin manevi flahsiyetinde muhafaza etti i iddialar na kan t diye 37

4 Atatürk ün Rasih Efendi ye gönderdi i telgraf n, nönü tarafından Adnan Ad var a gönderilen sureti. [Doç. Dr. Ali Satan n Hilafetin Kald r lmas kitab nda (s.277, 278.) yay mlanm flt r.] gösterilen Bu kanun metni Y NE tamamen mutab kt r ibaresi; smet nönü nün suretini Adnan Ad var a gönderdi i telgraf metninde yoktur. [iii] Bu telgraf, Atatürk ün buyru- nönü ve Atatürk. (1936) uyla ngilizce ye çevrilerek, 6/ günü Hindistan ve M s r daki de iflik adreslere gönderilmifltir. Bu kanun metni Y NE tamamen mutab kt r ibaresi; telgraf n Gazi Mustafa Kemal imzal tam metin ngilizce çevirisinde de yoktur. [iv] Atatürk ün Rasih Efendi ye gönderdi i telgraf, Say n Bilal N. fiimflir taraf ndan, özgün eski yaz l fotokopisiyle birlikte yeni yaz ya çevrilmifl tam metin olarak, 1974 y l nda Cumhuriyet gazetesinde yay mlanm flt r. Bu kanun metni Y NE tamamen mutab kt r ibaresi; telgraf n D fliflleri Arflivi nde bulunan Gazi Mustafa Kemal imzal özgün metninde de yoktur. [v] Söz konusu telgraf, Say n Bilal N. fiimflir in 1976 y l nda VIII. Türk Tarih Kongresi ne sundu u bildiride bir kez daha tam metin olarak yay mlanm flt r. Bu kanun metni Y NE tamamen mutab kt r ibaresi; telgraf n Türk Tarih Kurumu nca yay mlanan tam metninde

5 de yoktur. [vi] Atatürk ün Rasih Efendi ye telgraf, Say n Bilal N. fiimflir in 1981 de yay mlanan D fl Bas nda Atatürk ve Türk Devrimi kitab nda bir kez daha yay mlanm flt r. Bu kanun metni Y NE tamamen mutab kt r ibaresi; telgraf n Türk Tarih Kurumu nca bu kitapta bas lan tam metinde de yoktur.[vii] Bu telgraf, Say n Bilal N. fiimflir in 1999 da yay mlanan Do unun Kahraman Atatürk kitab n n iki ayr bölümünde iki kez daha yay mlanm flt r. Bu kanun metni Y NE tamamen mutab kt r ibaresi; o telgraf n bu kitapta iki kez yay mlanan tam metninde de yoktur. [viii] Atatürk ün bu telgraf, Doç. Dr. Ali Satan n Halifeli in Kald r lmas kitab nda, hem Cumhurbaflkanl Arflivi nde bulunan elyazmas eski yaz l taslak metnin fotokopisi, hem yeni yaz ya çevrilmifl tam metin olarak yay mlanm flt r. Bu kanun metni Y NE tamamen mutab kt r ibaresi; o telgraf n özgün metninde bulunmad gibi yeni yaz ya çevrilen tam Atatürk ün Rasih Efendi ye gönderdi i telgraf n Hindistan ve M s r da de iflik adreslere gönderilen ngilizce metni. [Doç. Dr. Ali Satan n Hilafetin Kald r lmas kitab nda (s.253, 254) yay mlanm flt r.] metninde de yoktur.[ix] Sonuç olarak: Atatürk ün Rasih Efendi ye görderdi i telgrafta yaz l oldu u ileri sürülerek; Rasih Efendi nin Hilafet s fat n TB- MM nin maneviyat nda muhafaza etmek laz md r, önerisinin Atatürk taraf ndan kanun metnine tamamen uygun bulundu u > hilafeti kald ran kanunun, hilafet s fat n zaten TBM- M nin manevi flahsiyetinde muhafaza etti i > Atatürk e göre de Halifeli in 39

6 D fliflleri Arflivi nde bulunan ve Bilal N. fiimflir in günlü Cumhuriyet gazetesinde yay mlad telgraf n fotokopisi ve yeni yaz ya çevrilmifl tam metni. TBMM oldu u iddialar na kan t olarak gösterilen Bu kanun metni Y NE tamamen mutab kt r sözü; Atatürk ün Rasih Efendi ye gönderdi i telgrafta yoktur; temeli bu söze dayand r lan bütün bu iddialar, gerçe e ayk r d r, tahrifat ürünüdür. *** Söz konusu yaz da, ayn iddialar, bir de Atatürk ten al nt larla flöyle savunulmaktad r: Atatürk; Halife reis demektir; emir demektir, sultan demektir. fiekl-i hükümete göre bafl nda bulunan adam n almas laz m gelen isimlerdir. [x] 40 / Hilafet demek idare, hükümet demektir. [xi] / Halifenin devlet baflkan demek oldu unu bilirsiniz. [xii] / Filhakika hilafetten maksüd hükümettir, devlettir [xiii] / flte bizim Meclisimiz ve onun içindeki kiflilerden oluflan hükümet dinin tamam yla emretmifl oldu u bir flekilde ve niteliktedir. Buna karfl n baflkaca bir Hilafet makam söz konusu olabilir mi? [xiv] demifltir. Sinan Meydan imzalı yazıda varılan sonuç: Atatürk e göre Halifelik, TB- MM dir, Halifelik, esasen Cumhuriyet hükümeti içinde zaten sakl d r, vard r Hilafeti kald ran kanunda; Hilafet, TBMM nin manevi flahs nda korunmufltur. Burada, bir kez daha usyürütme den ç kan zorunlu sonuçmufl gibi sunulan gerçe e ayk r iddialarla karfl karfl yay z. Atatürk ün gerçekte TBMM ye ve Cumhuriyet e Hilafet denemeyece- ini aç klad konuflmalar ; anlam tersine çevirmeye yönelik bir makaslamayla, Hilafet, TBMM dir, Hilafet, Cumhuriyet hükümetidir iddialar na kan t gösterilmifltir. Fakat, kan t

7 gösterilen al nt lar n devam na bak ld - nda, makas n nas l kullan ld da anlafl lmaktad r. fiöyle ki: Söz konusu yaz da Atatürk ün; Halife reis demektir; emir demektir, sultan demektir. fiekl-i hükümete göre bafl nda bulunan adam n almas laz m gelen isimlerdir. sözleri aktar lm fl ve bu sözler Atatürk e göre Halifelik, TBMM dir. Hilafeti kald ran kanunda; Hilafet, TBMM nin manevi flahs nda korunmufltur. iddialar na kan t olarak gösterilmifltir. Oysa Atatürk ayn konuflmas nda; Peygamber in kendisi demifl ki: Benden otuz sene sonra krall klar olacak. Bu bir hadistir. O halde, hilafet vard r, hilafet olacakt r, hilafet devam edecektir demek, hadisi nebeviye (Peygamber in sözüne) ayk r bir fleyin tahakkukunu (gerçekleflmesini) talep etmek (istemek) demektir. [xv] Bu devletin (Türkiye Devleti nin) halife ile alaka ve münasebeti yoktur. ( ) Bizim hükümet fleklimize göre böyle bir makam- hilafet mevcut olamaz. [xvi] demifltir. Atatürk ün bu sözleri, Atatürk e göre,. Halifelik TBMM dir iddialar - n n tersini kan tlamaktad r. Söz konusu yaz da Atatürk ün Hilafet demek idare, hükümet demektir. [xvii] sözleri aktar lm fl ve bu sözler Atatürk e göre Halifelik, TB- MM dir. Hilafeti kald ran kanunda; Hilafet, TBMM nin manevi flahs nda korunmufltur. iddialar na kan t olarak gösterilmifltir. Oysa Atatürk ün ayn konuflmas nda, bir sonraki tümcede, iddialar n tersini kan tlayan flu sözleri yer almaktad r; Hakikaten vazifesini yapmak, bütün Müslüman milletlerini idare etmek istiyen bir halife, buna nas l muvaffak olur? tiraf ederim ki, bu flerait dahilinde (flartlar içinde) beni halife tâyin etseler, derhal istifam verirdim. [xviii] Atatürk ün bu sözleri de yine Atatürk e göre,. Halifelik TBMM dir iddialar n n tersini kan tlamaktad r. Söz konusu yaz da Atatürk ün Halifenin devlet baflkan demek oldu- unu bilirsiniz. sözleri aktar lm fl ve bu sözler Atatürk e göre Halifelik, TBMM dir. Hilafeti kald ran kanunda; Hilafet, TBMM nin manevi flahs nda korunmufltur. iddialar na kan t olarak gösterilmifltir. Oysa Atatürk bu konuflmas n n devam nda; iddialar n aksini kan tlayan flu sözleri söylemektedir: Büyük Millet Meclisi, hilafeti la vetti i zaman, Antalya Meb'usu, ulemadan Rasih Efendi, ( ) mülakat (görüflme) talep ederek flu beyanatta bulundu: Seyahat etti i memleketlerde, ehli islam, benim halife olmam istiyormufl.. ( ) Rasih Efendiye verdi im cevapta, ( ) dedim ki: Zat aliniz ulemay dindensiniz! Halifenin reisi devlet demek oldu unu bilirsiniz. Bafllar nda, k rallar, imparatorlar bulunan tebaan n, bana isal etti iniz (iletti iniz) arzu ve tekliflerini ben, nas l kabul edebilirim. Kabul ettim desem, buna, o tebaan n (o halk n) metbular (hükümdarlar ) raz olur mu?! Halifenin emir ve nehyi (buyruk ve yasaklar ) ifa olunur (yerine geti- 41

8 rilir). Beni halife yapmak istiyenler emirlerimi infaza (buyruklar m yerine getirmeye) muktedir midirler? Binaenaleyh (bunun üzerine, bundan dolay ) mevzuu (konusu) medlûlü (manas, mefhumu, anlam ) olm yan mevhum (anka kuflu gibi gerçekle hiç bir ilgisi olmayan bütünüyle düfl ürünü) bir s fat (unvan ) tak nmak gülünç olmaz m? Efendiler, aç k ve kat î (kesin) söylemeliyim ki, ehli islâm (dünyadaki bütün Müslümanlar ) bir halife heyulâsile hâlâ iflgal (u raflt rma) ve i fal (kand rma) gayretinde bulunanlar, yaln z ve ancak ehli islâm n (dünyadaki bütün müslümanlar n) ve bilhassa (özellikle) TÜRK YE N N DÜfiMANLA- RIDIR! Böyle bir oyuna rapt hayal eylemek de (umut ba lamak da), ancak ve ancak cehil (bilgisizlik) ve gaflet (bilinçsizlik) eseri olabilir. [xix] Atatürk ün Hilafet in Pan-islamist Ümmet Devleti demek oldu unu, buna karfl l k Türkiye Cumhuriyeti nin Ulus Devlet oldu unu vurgulayan bu sözleri de, Atatürk e göre, Halifelik TBMM dir iddias n çürütmektedir. Söz konusu yaz da Atatürk ün Filhakika hilafetten maksüd hükümettir, devlettir sözleri aktar lm fl ve bu sözler Atatürk e göre Halifelik, TBMM dir. Hilafeti kald ran kanunda; Hilafet, TBMM nin manevi flahs nda korunmufltur. iddia kan t olarak gösterilmifltir. Oysa Atatürk ayn belgede, bu sözlerinin devam nda; as rlardan beri cihanda bir tek slam hükümeti esas n (yeryüzündeki bütün Müslümanlar yöneten bir tek hükümet, Pan- slamist Devlet ilkesini) tahakkuk ettirmek (gerçeklefltirmek) için muhafaza edilmifl (korunmufl) olan hilafet makam maksad (dünyadaki tüm müslümanlar n ba l olduklar tek islam hükümeti amac ) hiç bir zaman tahakkuk ettirilememifl (gerçeklefltirilememifl) bilakis (tersine) Müslümanlar aras nda daima nifak (ikilik, ayr flma, bölünme, çat flma) ve anlaflmazl k vesilesi olmufltur. Halbuki menfaatlar (ç karlar) toplumlar n ba ms z hükümet (ler) teflkil edebilmelerini (oluflturabilmelerini) esas (ilke) olarak kabul etmektedir. demifltir.[xx] Atatürk ün Hilafet i Ulus Devlet yap s yla ba daflmaz Pan- slamist Hükümet, Pan- slamist Devlet olarak tan mlayan bu sözleri, Atatürk e göre Halifelik TBMM dir gibi iddialar n tersini kan tlamaktad r. Söz konusu yaz da Atatürk ün flte bizim Meclisimiz ve onun içindeki kiflilerden oluflan hükümet dinin tamam yla emretmifl oldu u bir flekilde ve niteliktedir. Buna karfl n baflkaca bir Hilafet makam söz konusu olabilir mi? sözleri aktar lm fl ve bu sözler Atatürk e göre Halifelik, TBMM dir. Hilafeti kald ran kanunda; Hilafet, TBMM nin manevi flahs nda korunmufltur. iddialar na kan t olarak gösterilmifltir. Oysa, bu konuflmas nda Atatürk; Hilafet in Pan- slamist Ümmet Devleti demek oldu unu, Türkiye nin ise Ulus-Devlet oldu unu, dünyadaki tüm müslümanlar n devleti, hükümeti demek olan Hilafet in, yaln zca Türkiye s n rlar içindeki ulusun 42

9 yönetimini üstlenen TBMM ile ba daflmayaca n flu sözlerle anlatm flt r: Halife, bütün slam ehlini (dünyadaki bütün müslümanlar ) bir birlik noktas nda toplayacak; halife, bütün slam aleminin (dünyadaki bütün müslümanlar n) hukukunu (haklar n ) haysiyetini, flerefini (onurunu) refah n (geçimini) saadetini (mutlulu unu) muhafaza edecek (koruyacak); muhafaza ve korumaya muktedir (yetkin) olabilecektir. Halife, slam alemine (dünyadaki bütün müslüman ülkelere) her nereden vuku bulursa bulsun her türlü tecavüzleri (sald r lar ) engelleyebilecek, reddedebilecek (karfl koyabilecek) ve (sald ranlar ) söküp atabilecek BD EK M 2014 ve bunun için kuvvetli ordulara ve her fleye sahip olacakt r! Buna göre bütün bu sayd klar m z yapm fl, yapan, yapabilen (kifli) Halife-i Müslimin (Müslümanlar n Halifesi) olmak laz m gelir! ( ) Efendiler! Halife ve hilafet ( ) yaln z Türkiye ve Türkiye halk için söz konusu olamaz. Belki bütün islam alemini (yeryüzündeki bütün müslümanlar, islam ülkelerinin hepsini) kapsayan ve müflterek (ortaklafla) bir makam olarak söz konusu olabilir. ( ) Hoca efendilerden biri diyor ki; Meclis Halifenindir. Efendiler bu kadar sakat manas z (anlams z) bir fley olamaz. Bu dünyada benli ini, insanl n ve milli hakimiyetini (ulusal egemenli ini) anlam fl bir toplumsal heyetin (birli in) hiçbir vakitte kabul edemeyece i bir safsatad r. Meclis halifenin de ildir ve olamaz. (alk fllar). ( ) Bütün slam alemini (dünyadaki bütün müslümanlar ve 1996 yılında Refah Partisi de Hilafeti kald ran 1924 tarihli kanun metnini benzer biçimde yorumlayarak, de ifltirilmesini istemiflti. islam ülkelerini) kapsayan bir hilafet makam söz konusu olabilir. ( ) Hilafetin yaln z Türkiye halk n de il bütün slam alemini (dünyadaki bütün müslümanlar ve islam ülkelerini) kapsamas hasebiyle, bu makam (Hilafet) hakk nda bir karar vermek Türk milletinin selahiyeti haricindedir (yetkisi d fl ndad r). [xxi] Atatürk ün bu sözleri de, Atatürk e göre, Hilafet TBMM dir gibi iddialar n tersini kan tlamaktad r. 43

10 Sonuç olarak: Bütün Dünya dergisinin Eylül 2014 say s nda yay mlanan söz konusu yaz da ileri sürülen Halifelik, esasen Cumhuriyet hükümeti içinde zaten sakl d r, vard r. Atatürk e göre Halifelik, TBMM dir. ve Hilafeti kald ran kanunda; Hilafet, TBMM nin manevi flahs nda korunmufltur. iddialar ; bir tak m incelik ve tahrifatlara dayal olup, gerçe e ayk r d r. [NOT: Söz konusu yaz da, ayn iddialar, bir de Adalet Bakan Seyit Bey, Milletvekili Halit Akmansü ve di erlerinin konuflmalar na dayan yormufl gibi sunulmufl olup; bunlarla ilgili irdelemelerimiz yaz m z n bu say ya s mayan son bölümünde kald ndan, onlar da gelecek ay yay mlanacak.] cengizozakinci@butundunya.com.tr Kaynakça: [i] Gazi Mustafa Kemal Atatürk ün Hayat, Atatürk Araflt rma Merkezi yay n, 2. bas m, Ankara 2011 (2012), Yeni yaz l metin, sf. 374, eski yaz l metin fotokopisi, s.736. (1. bas m, Ankara 2003, Yeni yaz l metin, sf Eski yaz l metin fotokopisi, s. 674.) Yazarlar: Prof. Dr. Yücel Özkaya, Prof. Dr. Mehmet Saray, Prof. Dr. Mustafa Balc o lu, Prof. Dr. Cezmi Eraslan, Haz rlayan: Hüseyin Tosun. nceleyen: Prof. Dr. Abdurrahman Çayc. [ii] Atatürk ün Bütün Eserleri, Kaynak y. 2005, c.16, s Eski yaz l metni yeni yaz ya çeviren, Musa Sar kaya. [iii] Cumhurbaflkanl Arflivi, A-IV-17-a, D- 68, F Belgenin t pk bas m için, bkz: Ali Satan, Halifeli in Kald r lmas, Ufuk y., 2.bs. Ekim 2013, s [iv] Cumhurbaflkanl Arflivi, A-IV-17-a, D- 68, F Belge fotografisi için, bkz: Doç.Dr.Ali Satan, Halifeli in Kald r lmas, Ufuk y., 2.bs. Ekim 2013, s [v] Bilal N. fiimflir, Halifesiz 50 Y l bafll kl yaz dizisi, 18. bölüm. Cumhuriyet gazetesi, , s.4. [vi] VIII. Türk Tarih Kongresi, Ankara 11/15 Ekim 1976, Kongreye Sunulan Bildiriler, c.iii, s [vii] Bilal N. fiimflir, D fl Bas nda Atatürk ve Türk Devrimi, c.i, s. XVIII, Ankara 1981, TTKy. [viii]bilal N. fiimflir, Do unun Kahraman Atatürk, Bilgi y. 1.bs., Temmuz 1999, s.190, s.230. [ix] Ali Satan, Halifeli in Kald r lmas, Ufuk y., 2.bs. Ekim 2013, s.255, s.256. [x] Ar nan, Gazi Mustafa Kemal Atatürk ün 1923 Eskiflehir- zmit Konuflmalar, Ankara, 1982, s.67. [xi] Utkan Kocatürk, Atatürk ün Fikir ve Düflünceleri, Ankara, 1999, s.68. [xii] Gazi Mustafa Kemal / Kamal Atatürk, Nutuk, Devlet Bas mevi, stanbul 1934, c.2, s.302, 303. [xiii] Cumhurbaflkanl Arflivi, A.IV,17-a, D.68,F.18, Fotokopi [xiv] Ar nan, Gazi Mustafa Kemal Atatürk ün 1923 Eskiflehir- zmit Konuflmalar, Ankara, 1982, s [xv] Ar nan, Gazi M. Kemal Atatürk ün 1923 Eskiflehir- zmit Konuflmalar, Ankara, 1982, s.64 -Günümüz Türkçesiyle aktaran; Atatürk ün Bütün Eserleri, Kaynak y., c. 14, s [xvi] Ar nan, Gazi Mustafa Kemal Atatürk ün 1923 Eskiflehir- zmit Konuflmalar, Ankara, 1982, s.67. Günümüz Türkçesiyle aktaran; Atatürk ün Bütün Eserleri, Kaynak y., c. 14, s. 287, 288. [xvii] Utkan Kocatürk, Atatürk ün Fikir ve Düflünceleri, Ankara, 1999, s.68 [xviii] Atatürk ün Bütün Eserleri, Kaynak y. c. 16., s. 149, 150. Ayr ca bkz: Atatürk ün Söylev ve Demeçleri.c. III, s. 69. [xix] Gazi Mustafa Kemal, Nutuk, Devlet Matbaas, stanbul 1934, c.2 s.302, 303. [xx] Atatürk ün Bütün Eserleri, Kaynak y. c.16., s [xxi] Ar nan, Gazi M. Kemal Atatürk ün 1923 Eskiflehir- zmit Konuflmalar, Ankara, 1982, s Günümüz Türkçesiyle aktaran: Atatürk ün Bütün Eserleri, Kaynak y. c.16., s