Mali İzleme Raporu. İstikrar Enstitüsü OCAK 2012 AYLIK BÜTÇE UYGULAMA SONUÇLARI RAPORU

Transkript

1 Mali İzleme Raporu İstikrar Enstitüsü OCAK 2012 AYLIK BÜTÇE UYGULAMA SONUÇLARI RAPORU

2 2012 TEPAV ISE Bu rapordaki tüm bilgiler kaynak gösterilmesi kaydı ile kullanılabilir.

3 Merkezi Yönetim 2012 Yılı Ocak Ayı Bütçe Sonuçlarına Kısa Bakış I. BÜTÇE DENGESİ I.1. Genel Görünüm 2012 Mali Yılının ilk ayına ait bütçe uygulama sonuçlarını değerlendirirken öncelikle bir hususun vurgulanması gerekmektedir. Bu husus; ocak ayında bir yandan bütçe gelirlerinin tahsilâtına devam edilirken, öte yandan bütçe harcamalarının yapılması için bütçe yılı başında alınması gerekli olan izin ve onay işlemlerinin belli bir süre gerektirmesi yüzünden söz konusu harcamaların düşük seyretmesidir. Nitekim bu yıl Ayrıntılı Harcama ve Finansman Programı genelgesi 7 Ocak 2012 tarihinde harcamacı kuruluşlara gönderilmiş olup, kurumların elektronik ortamda harcama programlarını onaylatmaları için 16 Ocak 2012 tarihine kadar süre verilmiştir. Bu tarihten sonra harcama sürecine ilişkin işlemler başlasa dahi bunların asıl etkisinin Şubat ve özellikle Mart ayı içinde daha net olarak görülmesi söz konusu olacaktır. Bu nedenle ödeneklerin harcamaya dönüşmesi açısından ocak ayı verilerinin daha dikkatli bir biçimde yorumlanması gerekmektedir. Bu çerçeve içinde 2012 Ocak ayı bütçe dengesine bakıldığı zaman, bütçenin geçen yılın aynı döneminde göre % 73 oranında iyileşme göstererek 1,7 milyar TL düzeyinde fazla verdiği görülmektedir. Faiz dışı denge de bu doğrultuda geçen yılın aynı döneminde göre % 50 ye yakın oranda iyileşme göstererek 7,1 milyar TL fazla vermiştir. Burada, gelirlerde önceki yılın aynı dönemine göre göreli bir tahsilât artışı söz konusu iken, harcamalardaki artışın yukarıda değindiğimiz nedenler ile sınırlı kalması bu dönemde bütçe dengesindeki iyileşmenin temel belirleyicisi olarak değerlendirilmektedir. Gelirlerdeki artış içinde, aşağıda da belirttiğimiz gibi, geçen yılın aynı döneminden farklı olarak yeniden yapılandırma nedeni ile ocak ayı içinde tahsiline devam olunan edilen gelirlerin de bulunduğuna dikkat çekmek gerekmektedir. Bütçe giderleri ocak ayında toplamda 26,3 milyar TL düzeyinde gerçekleşmiştir yılı bütçe ödeneklerinin toplamının % 7,5 i ocak ayında kullanılmıştır. Faiz dışı harcamalarda bu oran % 7 düzeyinde çıkmıştır. Bir önceki döneme göre bütçe ödeneklerinin kullanımında hafif bir artış olmuştur. Bununla birlikte 2011 başlangıç bütçe ödeneklerine göre bakıldığında ise, ödenek kullanımı geçen yılın yaklaşık 1-2

4 1,5 puan altında kalmaktadır. Faiz giderleri dönemsel olarak yüksek çıkarken, cari transferlerin ortalama artışın oldukça altında kalması harcamalardaki artışın daha sınırlı düzeyde kalmasına yol açmıştır. Bütçe gelirleri ise, vergi gelirleri tahsilâtındaki olumlu artışın devam etmesi ile 28,1 milyar TL düzeyinde çıkmıştır. Vergi gelirleri tahsilâtında ise gelir ve kurum kazançları üzerinden yapılan tahsilât artışı % 41 oranında gerçekleşmiş ve ocak ayındaki tahsilât artışının yaklaşık yarısı bu kalemden kaynaklanmıştır. Bu durum ise vergi tahsilâtı üzerinde geçmiş dönemin performansının ve 6111 sayılı yasanın etkisinin devam etmelerinin bir sonucu olduğu konusundaki tespitimizi teyit etmekle beraber, bu hususlarda önümüzdeki ayların gerçekleşme rakamları daha fazla yol gösterecektir. 3

5 Tablo 1 Merkezi Yönetim Bütçesi 2012 Ocak Ayı Sonu Gerçekleşmeleri (2011 Yılı ile Karşılaştırmalı) milyon TL I.2. Program Tanımlı Faiz Dışı Denge Ocak 2011 Ocak 2012 Değişim (%) Harcamalar ,13 7,18 7,51 1-Faiz Hariç Harcama ,12 6,89 6,97 Personel Giderleri ,05 9,94 10,30 Sosyal Güv.Kur. Devlet Primi ,54 10,25 10,47 Mal ve Hizmet Alımları ,26 2,78 2,99 Cari Transferler ,78 8,11 7,05 Sermaye Giderleri ,97 0,23 1,87 Sermaye Transferleri ,85 1,13 0,25 Borç Verme ,29 2,73 5,53 Yedek Ödenekler Yıl Son. Göre Gerç. Oranı 2012 Öde. Göre Gerç. Oranı 2-Faiz Harcamaları ,74 9,01 10,73 Gelirler ,52 7,94 8,52 1-Genel Bütçe Gelirleri ,84 8,06 8,52 Vergi Gelirleri ,69 7,79 8,45 Teşebbüs ve Mülkiyet Gelirleri ,85 6,34 13,16 Faizler, Paylar ve Cezalar ,77 9,88 6,79 Sermaye Gelirleri ,67 25,22 4,07 Alınan Bağış ve Yardımlar ,75 12,31 12,91 Alacaklardan Tahsilat ,64 10,19 237,78 2-Özel Bütçe Gelirleri ,91 4,01 8,65 3-Düzen. ve Denet. Kurul.Gel ,74 6,10 6,79 Bütçe Dengesi ,14-5,76-8,25 Faiz Dışı Denge ,30 19,41 24,47 Program Tanımlı Faiz Dışı Denge ,86 Program tanımlı faiz dışı denge de, bu gelişmeler doğrultusunda bekleneceği üzere giderlerdeki artışın bütçe gelirlerindeki artışın altında kalması nedeni ile dönemsel olarak % 75 oranındaki artışla 6,5 milyar TL düzeyinde fazla vererek gerçekleşmiştir yılı fiyatları ile bakıldığında ise, % 58 oranında bir dönemsel iyileşme görülmektedir. Faiz dışı program tanımlı dengenin de önümüzdeki aylarda alacağı eğilim, hem yeniden yapılandırma gelirlerindeki gelişmeye hem ödenek kullanma hızına hem de yapılacak özelleştirme ve TCMB ve kurum karlarının klasik bütçe açığına olan etkilerine göre değişiklik gösterecektir. 4

6 Grafik 1 Merkezi Yönetim Bütçesi Program Tanımlı Faiz Dışı Fazla Gerçekleşmeleri ( Ocak Ayı Sonu Karşılaştırmaları, Milyon TL) (D) Cari Fiyatlarla (Ocak Sonu) (D) =100 Fiyatlarıyla (Ocak Sonu) 5

7 II. BÜTÇE GİDERLERİ 2012 yılı Ocak ayında merkezi yönetim bütçe giderleri, 26,3 milyar TL, faiz dışı giderler ise 21 milyar TL düzeyinde gerçekleşmiştir. Geçen yılın aynı dönemine göre artış oranları; toplam giderlerde % 7,2, faiz dışı giderlerde ise % 6,9 dur. Ocak ayında bütçede öngörülen ödeneklerin toplamda % 7,5 i, faiz dışı giderlerde ise % 7 si kullanılmıştır. Geçen yılın aynı dönemine göre gerçekleşmeler bazında hafif bir artış görülmekle birlikte, geçen yılın bütçe ödeneğine göre ilk ay bütçe giderleri daha düşük bir ödenek kullanımına karşılık gelmektedir. Bu nedenle ocak ayı harcama verilerinin yılın geneli için bir gösterge olamayacağı hususuna bir kez daha dikkat çekmek istiyoruz yılında bütçe giderlerinin % 80 i faiz ödemeleri dışındaki kamu hizmetlerinin yerine getirilmesi için yapılmıştır. Bu anlamda toplam bütçe giderlerinin % 38 i personel giderlerine ve Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) prim ödemelerine ayrılırken, % 35 i ise cari transferlere gitmiştir. Bütçenin cari nitelikteki işlevsel harcamalarını gösteren mal ve hizmet alımlarına ayrılan pay ise % 3,3 oranında kalmıştır. Yatırım harcamalarının toplandığı Sermaye Giderleri ödeneğinden yapılan harcamalar ise, geçmiş yılların ocak aylarına göre yüksek olmakla birlikte, toplam giderlerin % 2 sinin altında çıkmıştır. Bu gelişmede muhtemelen önceki yıldan sarkan bazı harcama yükümlülüklerinin ocak ayı içinde ödeneğe bağlanarak gider kaydedilmesinin de etken olabileceği düşünülmektedir. Personel giderleri ile SGK devlet primi giderlerinin artış oranları ilk ayda programda öngörülen oranın ortalama 3 puan üzerinde çıkmıştır. Enflasyon farkı ve ilave maaş artışları yanında ilk ay artış farklarından da kaynaklı olmak üzere gelecek aylarda personel giderlerindeki olabilecek değişmeler yıl sonu hedeflerinin ne düzeyde üzerine çıkılacağını bize gösterecektir. Cari transferlerde ise artış oranı esas olarak sosyal güvenlik kuruluşlarına yapılan transferlerdeki azalışın etkisi ile % 2,8 gibi düşük bir oranda çıkmıştır. Yeniden yapılandırma gelirlerinden kaynaklı olmak üzere ilk ay SGK ya yapılan transfer düşük çıkmakla birlikte, gelecek aylarda SGK ya transfer harcamalarının yeşil kart başta olmak üzere sağlık harcamalarındaki artışın etkisi ile programda öngörüldüğü şekilde % 18 lere çıkması beklenmektedir. 6

8 Sermaye giderleri ile borç verme kalemleri ortalama artışın çok üzerinde bir artış göstermekle birlikte, toplam içindeki büyüklüklerinin düşük olması nedeni ile harcamalardaki artışın üzerindeki etkileri sınırlı olmuştur. Faiz ödeneklerinde ise, hedeflenen bütçe ödeneğinin % 10 u ocak ayında kullanılmıştır yılının ilk dört ayı iç ve dış borç servisinin yaklaşık yarısının gerçekleştirileceği bir dönem olacaktır. Özellikle şubat ayında faiz giderlerinin 9 milyar TL düzeyinde olacağı dikkate alındığında, izleyen aylarda faiz giderlerinden kaynaklı bir mali baskının daha fazla öne çıkması beklenebilir. 7

9 Tablo Ocak Ayı Sonu Karşılaştırmalı Bütçe Giderleri Harc. Dağılımı (%) Artış Oranı (%) Gerç. Oranı (%) / Merkezi Yönetim Bütçe Harc. Top ,1 7,2 7,5 Faiz Dışı Giderler 83,09 79,54 12,1 6,9 7,0 I. Per. Giderleri 32,23 31,93 16,1 9,9 10,3 II.Sos. Güv. Kur. Devlet Primi Giderleri 5,85 5,67 13,5 10,2 10,5 III. Mal ve Hizmet Alım Giderleri 4,01 3,28-4,3 2,8 3,0 Sağlık Harcamaları 1,49 0,08-93,6 6,1 2,4 İlaç Harcamaları 0,01 0,02 57,9 2,7 3,6 Tedavi ve Sağlık Malzemesi Harc. 0,01 0,06 586,9 1,2 7,1 Yeşil Kart 1,46 0,00-100,0 6,4 0,0 Savunma ve Güvenlik (Sağlık Harıç) 0,53 0,63 38,7 1,2 1,6 Diğer Mal ve Hizmet Harcamaları 1,99 2,56 51,0 0,1 6,2 IV. Cari Transferler 39,69 34,83 2,8 8,1 7,0 Görev Zararları 0,35 0,72 139,7 1,7 4,4 Hazine Yardımları 25,87 21,83-1,1 9,8 7,6 Sosyal Güv. Kuruluş. Hazine Yard. 0,44 0,45 20,5 5,9 5,8 Sağlık, Emeklilik ve Sosyal Yardım Gid. 24,29 20,38-1,7 10,3 7,8 Sosyal Güvenlik Açık Finansmanı 10,91 5,31-43,0 14,8 5,5 Kar Amacı Güt. Kur. Yap. Trans. 0,50 0,53 23,1 8,1 22,5 Hane Halkına Yapılan Transferler 0,54 0,50 10,1 5,7 5,3 Tarımsal Amaçlı Transferler 2,23 1,90-0,3 7,2 7,0 Hane Halkına Yapılan Diğ. Trans. 0,21 0,14-22,3 3,2 3,3 Sosyal Amaçlı Transferler 0,68 0,78 33,7 6,8 6,7 Yurtdışına Yapılan Transferler 0,12 0,16 53,5 2,4 3,0 Gelirden Ayrılan Paylar 9,20 8,27 5,4 6,7 6,4 V. Sermaye Giderleri 0,32 1,98 624,0 0,2 1,9 VI. Sermaye Transferleri 0,34 0,04-85,9 1,1 0,3 Yurtiçi Sermaye Transferi 0,34 0,02-92,4 1,1 0,2 Yurtdışı Sermaye Transferi 0,00 0,02 0,0 0,0 1,1 VII. Borç Verme 0,65 1,81 224,3 2,7 5,5 Yurtiçi Borç Verme 0,65 1,43 156,3 3,2 4,6 Yurtdışı Borç Verme 0,00 0,38 0,0 23,8 VIII. Yedek Ödenekler 0,00 0,00 0,0 0,0 0,0 Faiz Giderleri 16,91 20,46 41,7 9,0 10,7 Faiz dışı harcamalarda görülen artışın yaklaşık % 70 i, cari transferler de dahil olmak üzere cari harcamalardan kaynaklanmıştır. Cari transferlerin ocak ayında düşük çıkması ile bu dönemde ağırlık cari giderlere kaymıştır. Sermaye giderlerinin artış oranına katkısı ise bu dönemde % 20 ler düzeyinde gerçekleşmiştir. 8

10 Tablo Ocak Sonu Merkezi Yönetim Bütçe Faiz Dışı Harcama Kalemlerinin Faiz Dışı Harcamalardaki Artışa Katkısı Artış Oranı Artış Oranına Katkı Faiz Dışı Harcamalar 12,1 100,0 Cari Harcamalar 7,0 57,5 Personel 6,2 51,4 Sos. Güv. Kur. Devlet Primi Giderleri 1,0 7,9 Mal ve Hizmet Alımları -0,2-1,7 Sağlık -1,7-13,8 Savunma ve Güvenlik 0,2 2,0 Cari Transferler 1,3 10,9 Sosyal Güvenlik Kuruluş.Hazine Yard. 0,1 0,9 Sağlık, Emeklilik ve Sosyal Yardım Giderleri -0,5-4,2 Tarımsal Amaçlı Transferler 0,0-0,1 Gelirden Ayrılan Paylar 0,6 4,9 Sermaye Giderleri 2,4 19,9 Sermaye Transferleri -0,3-2,9 Diğer 1,8 14,6 9

11 III. BÜTÇE GELİRLERİ Ocak ayında bütçe gelirleri bir önceki yılın aynı ayına göre % 19,5 oranında artarak 28,1 milyar TL düzeyinde gerçekleşmiştir. Vergi gelirleri ise, özellikle dolaysız vergilerdeki artışın etkisi ile % 18,7 oranında artarak 23,5 milyar TL olmuştur. Toplam bütçe gelirleri ile vergi gelirlerinin her ikisi de % 8,5 oranında yılın ilk ayında tahsil edilmiştir. Bu oran, geçen yılın aynı ayına göre, yaklaşık yarım puanlık bir performans artışına karşılık gelmekle birlikte, bütçe hedeflerine göre bakıldığında gelir performansı yaklaşık aynı oranda çıkmaktadır. Ocak ayında bütçe gelir tahsilâtının % 83,5 i vergi gelirlerinden yapılan tahsilâtlardan oluşmaktadır. Bu ay içinde dolaylı vergilerin payı % 66, dolaysız vergilerin payı ise % 34 ler düzeyinde gerçekleşerek genel eğilime paralel bir çizgi izlemiştir. Vergi gelirleri tahsilâtı ocak ayında yıllık düzeyde programlanan artışın üzerinde çıkmıştır. Bu artışta temel belirleyici olan gelir ve kurum kazançları üzerinden alınan vergiler olmuştur. Gelir vergisi tevkifatı ağırlıklı olmak üzere yaşanan bu olumlu performansta 6111 sayılı Yasa ile geçmiş yıl alacaklarının yeniden yapılandırılması ile ücret artışlarının etkili olduğu düşünülmektedir. Geçen yıl sonunda kümülatif bazda 13,3 milyar TL civarında gerçekleşen yeniden yapılandırma kaynaklı gelirler (gelir, kurumlar vergisi, teşebbüs ve mülkiyet gelirleri) bu yılın ocak ayı sonu itibarı ile yine kümülatif olarak 14,5 milyar TL civarına ulaşmıştır. Bunun anlamı, yaklaşık 1,2 milyar TL tutarındaki yeniden yapılandırma tahsilâtının ocak ayı içinde gerçekleştiği ve bütçe dengesine olumlu katkıda önemli bir pay sahibi olduğudur. Zira geçen yılın aynı döneminde böyle bir tahsilât söz konusu değildir. Söz konusu tahsilâtlar değişik taksit ödeme sürelerine bağlı olarak önceki yılın özellikle ikinci yarısından sonra yoğunlaşmış bulunmaktadır. Bu nedenle, bu şekilde 2012 yılının ilk aylarında yapılacak 6111 sayılı Yasa kapsamındaki tahsilâtların önceki yıl karşılaştırmalarında bu etkinin de hesaba katılması gerekmektedir yılı programı çerçevesinde gelir vergisinde beklenen performans bu açıklamalar dikkate alınarak ele alındığında, dönemsel olarak gerçekleşmiş görünmekle birlikte dolaylı vergilerde programlanan gelişimin altında kalınmıştır. Nitekim dahilde alınan mal ve hizmet vergilerindeki artış oranı % 4,9 oranında 10

12 gerçekleşmiştir. ÖTV tahsilâtının geçen yılında altında çıkması buradaki düşmede belirleyici olmuştur sayılı Yasa ile kamu alacaklarının yeniden yapılandırılması sonrası elde edilen gelirlerde beklenen performansın gelecek aylarda alacağı seyir ile birlikte, 2011 sonunda dolaysız vergilerde gelir artışına yönelik olarak alınan tedbirlerden beklenen gelir artışlarının etkileri gelecek aylardaki tahsilâtların yönü konusunda daha belirleyici olacaktır. 11

13 Tablo Ocak Ayı Sonu Karşılaştırmalı Merkezi Yönetim Bütçe Gelirleri Gel. Dağılımı (%) Artış Oranı (%) Gerç. Oranı (%) / Merkezi Yönetim Gelirleri ,52 7,94 8,52 Genel Bütçe Gelirleri 98,20 97,63 18,84 8,06 8,52 I-Vergi Gelirleri 84,11 83,52 18,69 7,79 8,45 Gelir, Kar ve Sermaye Kazanç. Üz. Al. Ver. 17,88 21,08 40,91 5,54 7,31 Gelir Vergisi 17,52 19,45 32,67 8,43 10,15 Beyana Dayanan Gelir Vergisi 0,03 0, ,45 0,23 3,41 Basit Usulde Gelir Vergisi 0,02 0,05 118,92 1,93 3,56 Gelir Vergisi Tevkifatı 17,43 18,98 30,15 9,24 10,90 Gelir Geçici Vergisi 0,04 0,06 87,81 0,67 1,15 Kurumlar Vergisi 0,36 1,63 442,59 0,31 1,69 Beyana Dayanan Kurumlar Vergisi -0,02 0, ,40-0,16 11,00 Kurumlar Vergisi Tevkifatı 0,14 0,18 47,80 10,14 13,70 Kurumlar Geçici Vergisi 0,24 0,58 191,48 0,24 0,67 Mülkiyet Üzerinden Alınan Vergiler 7,43 7,81 25,76 27,89 31,44 Veraset ve İntikal Vergisi 0,05 0,05 39,80 4,26 5,22 Motorlu Taşıtlar Vergisi 7,38 7,76 25,68 28,89 32,57 Dahilde Alınan Mal ve Hizmet Vergileri 39,28 34,46 4,86 8,93 8,48 Dahilde Alınan Katma Değer Vergisi 15,10 14,04 11,09 11,85 11,73 Özel Tüketim Vergisi 20,55 16,72-2,74 7,52 6,65 Petrol ve Doğalgaz Ürünlerine İlişkin ÖTV 10,24 8,57 0,07 7,16 6,60 Motorlu Taşıt Araçlarına İlişkin ÖTV 1,92 1,40-12,97 5,27 5,33 Kolalı Gazoz, Alkollü İç. Ve Tüt Mam. 7,89 6,23-5,62 9,28 7,30 Dayanıklı Tüketim ve Diğer Mallara İlişkin ÖTV 0,51 0,53 24,02 5,80 5,35 Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi 1,69 2,00 41,85 9,24 12,37 Mal ve Hizmetlerden Alınan Diğer V. 1,93 1,70 4,81 9,19 8,80 Uluslararası Ticaret ve Muame. Al. Ver. 12,22 12,80 25,26 5,37 6,10 Gümrük Vergileri 1,26 1,40 32,42 6,36 8,07 İthalde Alınan Katma Değer Vergisi 10,93 11,39 24,52 5,28 5,93 Diğer Dış Ticaret Gelirleri 0,03 0,02-8,52 5,60 4,70 Damga Vergisi 2,44 2,41 17,71 8,88 9,26 Harçlar 4,84 4,94 22,11 13,69 14,96 Başka Yerde Sınıflandırılmayan Diğer Ver. 0,03 0,03-2,62 6,61 7,62 II-Teşebbüs ve Mülkiyet Gelirleri 2,44 4,33 111,85 6,34 13,16 Mal ve Hizmet Satış Gelirleri 0,72 0,65 7,43 8,38 8,05 KİT ve Kamu Bankaları Gelirleri 0,15 2, ,95 0,82 22,55 Kurumlar Karları 0,98 0,81-1,12 26,09 25,18 Kira Gelirleri 0,43 0,37 2,36 8,91 7,35 Diğer Teşebbüs ve Mülkiyet Gelirleri 0,16 0,12-11,56 5,62 1,93 III-Alınan Bağışlar ve Yardımlar ile Özel Gel. 0,67 0,54-2,75 12,31 12,91 Yurt Dışından Alınan Bağış ve Yardımlar 0,00 0,00 0,00 1,66 0,00 Özel Gelirler 0,67 0,54-2,75 12,31 12,91 IV-Faizler, Paylar ve Cezalar 8,20 5,30-22,77 9,88 6,79 Faiz Gelirleri 3,26 0,46-83,14 29,17 7,63 Kişi ve Kurumlardan Alınan Paylar 2,48 2,32 11,86 7,23 7,06 Devlet Payları 0,10 0,13 57,00 4,91 7,49 Genel Bütçeli İdarelere Ait Paylar 2,38 2,19 9,96 7,37 7,04 Para Cezaları 1,01 1,94 130,97 4,10 8,65 Yargı Para Cezaları 0,07 0,06-6,51 8,52 7,29 İdari Para Cezaları 0,46 0,52 34,48 5,93 7,38 Vergi Cezaları 0,43 1,33 266,44 2,84 9,43 Diğer Para Cezaları 0,04 0,04 24,59 5,94 6,96 Diğer Çeşitli Gelirler 1,45 0,57-53,06 11,27 3,43 V-Sermaye Gelirleri 2,63 1,66-24,67 25,22 4,07 Taşınmaz Satış Gelirleri 0,13 0,15 38,27 8,66 4,23 Taşınır Satış Gelirleri 0,00 0,00-53,79 6,08 2,11 Diğer Sermaye Satış Gelirleri 2,50 1,51 28,02 4,05 VI-Alacaklardan Tahsilat 0,15 2, ,64 10,19 237,78 Özel Bütçeli İdarelerin Gelirleri 1,26 1,88 77,91 4,01 8,65 Düzenleyici ve Denetleyici Kurumların Gel. 0,54 0,49 7,74 6,10 6,79 12

14 Vergi gelirleri tahsilâtına bu dönem en büyük katkı % 46,5 oranı ile uzun bir aradan sonra gelir ve kurum kazançları üzerinden alınan vergilerden gelmiştir. Bu gelişme dönemsel olarak dolaysız vergilerin payının yaklaşık 5 puan artmasına yol açmıştır. Gelir ve kurum kazançları üzerinden alınan vergilerdeki artışta temel belirleyici olan gelir vergisi tevkifatında yaşanan % 30 oranındaki artış olmuştur. Tablo Ocak Ayı Sonu Bütçe Vergi Gelirleri Gerçekleşmesi ve Artış Oranına Katkısı (2011 Yılı ile Karşılaştırmalı) Ocak Sonu Artış Oranı (%) Artış Oranına Katkı (%) milyon TL Vergi Gelirleri ,7 100,0 Gelir, Kar ve Serm. Kaz. Üz. Elde Edilen Ver ,9 46,5 Gelir Vergisi Tevkifatı ,1 33,4 Kurumlar Geçici Vergisi ,5 2,9 Özel Tüketim Vergisi ,7-3,6 Petrol ve Doğalgaz Ür. İlişkin ÖTV ,1 0,0 Kolalı Gazoz, Alkollü İç. Ve Tüt Mam ,6-2,8 KDV Tahsilatı ,7 27,7 İthalde Alınan Katma Değer Vergisi ,5 17,0 Dahilde Alınan Katma Değer Vergisi ,1 10,7 Diğer Vergiler ,5 29,4 Damga Vergisi ,7 2,8 Harçlar ,1 6,8 Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi ,8 4,5 13

15 IV. Bütçe Finansmanındaki Gelişmeler Tablo Ocak Ayı Sonu Hazine Nakit Dengesi milyon TL Ocak* Toplam* GELİRLER ÖZELLEŞTİRME ve FON GELİRLERİ GİDERLER Faiz Dışı Giderler Faiz Ödemeleri FAİZ DIŞI DENGE NAKİT DENGESİ FİNANSMAN BORÇLANMA (NET) DIŞ BORÇLANMA NET Kullanım Ödeme İÇ BORÇLANMA NET Kulllanım Ödeme ÖZELLEŞTİRME GELİRİ 0 0 TMSF'DEN DEVİRLİ-GARANTİLİ AKTARIMLAR BORÇ GERİ DÖNÜŞÜMLERİ BANKA KULLANIMI KUR FARKLARI BANKA KULLANIMI NET * Geçici Tablo 7 de yer alan ocak ayı içinde nakit gelir ve gider hareketlerine bakıldığında ise, genel bütçe (5018 sayılı Yasa ekinde yer alan I sayılı cetvel kuruluşlarıbakanlıklar) ve merkezi yönetim bütçeleri (aynı kanundaki I sayılı cetvele ilave olarak II ve III. sayılı cetvel kuruluşları, yani özel bütçeli kuruluşlarüniversiteler/savunma sanayi müsteşarlığı vd., düzenleyici ve denetleyici kuruluşlar) sırası ile 4,7 ve 1,7 milyar TL nakit fazlası vermiştir. Buna göre, genel bütçe daha yüksek fazla verirken merkezi yönetimin diğer kurumlarının bekleyen emanet yükümlülüklerinden daha fazla harcama yapmaları nedeni ile merkezi yönetim bütçesinin nakit fazlası daha az olmuştur. Ancak Tablo 6 dan da görüleceği üzere, merkezi yönetimin kendi içindeki nakit hareketlerine bakıldığında ise Hazine 14

16 nakit dengesinin çok daha az (348 milyon TL) fazla verdiği anlaşılmaktadır. Bunda tahakkuk bazında tahsil edilen bütçe gelirlerine karşılık nakit bazda gelir tahsilâtının daha düşük olmasının, ancak bütçe giderlerinin nakit ve tahakkuk bazındaki miktarlarının aynı düzeyde gerçekleşmesinin etkili olduğu düşünülmektedir. Bir diğer bakış açısı ile nakit bazda harcamalar nakit bazdaki gelirler ile hemen hemen aynı düzeyde gerçekleşmiş, dolayısı ile Hazine nakit dengesi çok daha az fazla vermiştir. Buna rağmen Hazinenin ay içinde nakit açığı vermemesine rağmen net iç ve dış borçlanma yaparak nakit rezervlerini güçlendirme yoluna gittiği ve önümüzdeki ayların borç ödemeleri için şimdiden tahkimat yapmaya başladığı anlaşılmaktadır. Tablo Ocak Ayı Sonu Genel Bütçe Dengesi ve Merkezi Yönetim Bütçe Dengesi Genel Bütçe Dengesi Merkezi Yönetim Bütçe Dengesi milyon TL Ocak Sonu milyon TL Ocak Sonu Bütçe Dengesi Bütçe Dengesi Emanetler Emanetler Avanslar Avanslar Nakit Dengesi Nakit Dengesi Finansman Finansman Toplam Net Borçlanma Toplam Net Borçlanma Net Borç Verme (-) 100 Net Borç Verme (-) 100 Özelleştirme Geliri 0 Özelleştirme Geliri 0 Kasa ve Diğer Kalemler Değişimi (-) Giriş (+) Çıkış Kasa ve Diğer Kalemler Değişimi (-) Giriş (+) Çıkış