Transkript

1 Ý S T A N B U L G A Z Ý A N T E P L Ý L E R D E R N E Ð Ý Y A Y I N O R G A N I SAYI 25 MAYIS 2008 HOÞGELDÝNÝZ GAZÝANTEP ÝN KURTULUÞU BALOSU ÇAÐDAÞ KÝBELE PROF.DR. OSMAN BARLAS KADIKÖY GAZÝANTEPLÝLER DERNEÐÝ ALÝ ÝHSAN GÖÐÜÞ DÝÞ SAÐLIÐI TARÝH, MEKAN, MESLEK KERMES KAHVALTI GAZÝANTEP HARÝKA BÝR KENT PEÇÝÇ ÞIRA HAN AÐZIMIZI TATLANDIRANLAR (MABEYÝN) GAZÝANTEP SEVDALILARI EKONOMÝK AÇIDAN GAZÝANTEP E BAKIÞ MEHMET ÝHSAN GÜVENÇ BASINDA GAZÝANTEP AÐZIMIZI TATLANDIRANLAR (MUSTAFA GÜLLÜ) YEMEK ARAÞTIRMASI DERNEKLER TOPLANTISI AÐZIMIZI TATLANDIRANLAR (NURÝ BÝLGE) HABERLER

2 Reklam 1

3 MAYIS 2008 ÝÇÝNDEKÝLER 3 HOÞGELDÝNÝZ 4 GAZÝANTEP ÝN KURTULUÞU BALOSU 4 11 ALÝ ÝHSAN GÖÐÜÞ AÐZIMIZI TATLANDIRANLAR (MUSTAFA GÜLLÜ) 37 YEMEK ARAÞTIRMASI 37 Ý S T A N B U L G A Z Ý A N T E P L Ý L E R D E R N E Ð Ý Y A Y I N O R G A N I 7 ÇAÐDAÞ KÝBELE 9 PROF.DR. OSMAN BARLAS 9 10 KADIKÖY GAZÝANTEPLÝLER DERNEÐÝ DÝÞ SAÐLIÐI 16 TARÝH, MEKAN, MESLEK 19 KERMES 20 KAHVALTI 22 GAZÝANTEP HARÝKA BÝR KENT 23 PEÇÝÇ 25 ÞIRA HAN 26 AÐZIMIZI TATLANDIRANLAR (MABEYÝN) 29 GAZÝANTEP SEVDALILARI 30 EKONOMÝK AÇIDAN GAZÝANTEP E BAKIÞ 31 MEHMET ÝHSAN GÜVENÇ DERNEKLER TOPLANTISI AÐZIMIZI TATLANDIRANLAR (NURÝ BÝLGE) 41 HABERLER BASINDA GAZÝANTEP

4 MAYIS 2008 HOÞ GELDÝNÝZ M.REÞÝT GÖÐÜÞ ÝSTANBUL GAZÝANTEPLÝLER DERNEÐÝ YÖNETÝM KURULU BAÞKANI Bu yýl Gaziantep Dernekleri Federasyonumuzun kuruluþunun ikinci yýlý bitiyor. Federasyonumuz genel kurulunda seçim yapýldý ve Ýnal Aydýnoðlu yeniden Federasyon baþkaný oldu. Ýstanbul da; Kadýköy Gaziantepliler Derneði seçimlerini yapýp Ali Zavar ve ekibini göreve getirdi. Özgün çalýþmalarýyla geçtiðimiz iki yýlda dikkat çeken Kadýköy Gaziantepliler Derneði önümüzdeki iki yýlda da baþarýlý çalýþmalarýna devam ederler umarým. Ýstanbul Ýslahiyeliler Derneði de yeniden seçim yaptý. Halil Erdem arkadaþým görevini baþarýyla tamamlayýp bayraðý Yusuf Aða Kuþ a devretti. 59 kiþinin oy kullandýðý genel kurullarýna katýldým.heyecanlý, güzel bir genel kurul oldu. Baþarýlý bir dönem geçireceklerini sanýyorum. Ýstanbul Nizipliler Derneði de yeniden seçim yaparak Yönetim Kurulu oluþturdu. Mahmut Tanyol baþkanýmýz görevi Rýza Kemal Uygur a devretti. Rýza beylerin seçilmesi Nizip Derneðine taze bir kan olacaktýr. Güngören Nizipliler Derneði de çalýþmalarýna yoðun bir þekilde devam ediyor. Niziplilerin yoðun olarak yaþadýðý Güngören de dernek merkezlerinin olmasý büyük þans. Çok çabuk bir araya geliyorlar. Hýzlý kararlar alabiliyorlar. Ali Deðirmenci ve Ömer Korkmaz arkadaþlara baþarýlar dileriz. Ýstanbul Gaziantepliler Derneði olarak 23 yýllýk geleneðimizle, en eski ve en köklü dernek olarak seçimlerden sonra Mecdiyeköy de dernek merkezimizde tüm derneklerle toplandýk da neler yapmalýyýz? Gaziantep e nasýl hizmet etmeliyiz? Diye sorduk. Herkes tek tek söz alýp fikirlerini söyledi. Yenilen yemeklerden sonra iyi dileklerle ayrýldýk. Görev süremizin bitmesine bir yýl kaldý. Ýlk günkü þevkle çalýþmalarýmýz devam ediyor. Alleben in bu sayýsýnda da Gaziantep i Gaziantep kültürünü, Gaziantepli aðabeylerimizi, kültür elçilerini bulacaksýnýz. Gaziantep i seviyoruz, özlüyoruz Ýstanbul Baraklýlar Derneði de yýllar sonra Avukat Mehmet Çakýr baþkanlýðýnda iyi bir yönetim kuruluna kavuþtu.ýlk toplantýlarda hemen fark ediliyor. Demokrat tavýrlarý, katýlýmcý yaklaþýmlarý. Tüm Yönetim Kuruluna baþarýlar diliyoruz. Ý S T A N B U L G A Z Ý A N T E P L Ý L E R D E R N E Ð Ý Y A Y I N O R G A N I Mecidiyeköy Büyükdere Cad.Saadet Apt. No:65/4 Þiþli Ýstanbul Tel: Faks: Adýna Sahibi M. Reþit Göðüþ Yazý Ýþleri Müdürü M. Salim Erdem Baský Erdem Matbaacýlýk Tel: Yayýn Kurulu Necati Göksu Muhlis Okkýran Gülsen Þerafettinoðlu Nejat Güllü Tahir Tekin Oztan Süleyman Kaya Ali Uçar Prof. Dr. Murat Aydýn Yadigar Yücel Asým Pekmezcioðlu Ali Rýza Koska Pýnar Kepekçi Muzaffer Demir Danýþma Kurulu Gazi Akinal Prof. Dr. Necmettin Sökücü Ýnal Aydýnoðlu Fevzi Özçalýþkan Prof. Dr. Asým Cenani Prof. Dr.Besim Üstünel 3 ALLEBEN 05/2008

5 KUTLAMALAR GAZÝANTEP ÝN KURTULUÞU BALOSU Antep; Tarihi Ýpek Yolun üzerindeki memleket, Dünyanýn ilk yerleþim yeri, Hitit lerden baþlayarak, Medlere, Asurlara, Perslere, Slefkoslara, Büyük Ýskender e, Romalýlara, Bizanslýlara, Selçuklulara, Osmanlýlara ev sahipliði yapan kent.. 5 Kasým 1919 daki Fransýz kuþatmasýna 11 ay destansý bir þekilde direnen Gazi Kent Gaziantep.. 15 Mart 1921 deki Ankara Anlaþmasý ile son Fransýz Askerinin Gaziantep ten ayrýlýþ tarihi olan 25 Aralýk, bütün Anteplilerin düðün günüdür... Bayram günüdür O gün, bu gündür 25 Aralýk görkemli bir þekilde kutlanýr Antepte, Anteplilerce Sonra Antepliler daðýlýrlar Dünyanýn ve Türkiye nin her yerine Gittikleri yerlere kültürlerini, yemeklerini, zenginliklerini de götürürler beraberlerinde..tabi ki birde Bayram günlerini, düðün günlerini yani 25 Aralýk ý. 25 Aralýk kutlanýr Gazianteplinin olduðu her yerde. Tabi ki Ýstanbul da da..gaziantep dýþýnda Gazianteplilerin en yoðun olarak yaþadýðý bu kentte kutlanacak 25 Aralýk öyle bir kutlama olmalýydý ki Gaziantep in adýna yakýþmalý, Gazianteplilere gurur vermeliydi.. Biz; Ýstanbul Gaziantepliler Derneði olarak bunun heyecaný ile haftalar öncesinden hazýrlýklara baþladýk.yönetim Kurulumuz öncelikli olarak salon ve getirilecek sanatçýnýn ücretlerini araþtýrarak bir bütçe yapmaya baþladý. Salon için Sheraton Maslak Oteli ile sanatçý olarak da Emel Sayýn ile anlaþmaya çalýþtý. Rakamlarýn ortaya çýkmasý ile birlikte, sponsor olmazsa gecenin istenildiði düzeyde geçmeyeceði anlaþýlýrken, Yönetim Kurulu Baþkanýmýz Sayýn Reþit Göðüþ baþta olmak üzere, Sayýn Necati Göksu, Sayýn Nejat Güllüoðlu, Sayýn Ali Uçar ve Sayýn Tahir Tekin Öztan sponsor olarak geceyi destekleyeceklerini söylediler. Böylece baþladý görkemli gecenin hazýrlýklarý, sýrada ikramlar vardý. Konuklarýmýzý evlerindeymiþ gibi aðýrlamak için neler yapacaðýmýzý konuþmaya baþladýðýmýzda; Tahir Tekin Öztan, Yuvalamayý Sahan dan ikram olarak vereceðini, Necati Necati, Göksu Seyidoðlu ndan Su Böreði vereceðini, Süleyman Kaya Çiðköfteyi Köþgeroðlu ndan vereceðini, Nejat Güllü Baklavayý Güllüoðlu ndan vereceðini, Ali Uçar ise Çerezleri Uçarlar group un ikram edeceðini belirtiler. Daha sonra ise Otoman Restoran ýn sahibi hemþerimiz Mehmet Kemal Mazlum, gecemize sponsor olarak kuru dolma göndereceðini bizlere iletti. 25 Aralýk tarihinin hemen bayramýn sonu ve yýlbaþýnýn arifesi olmasý nedeniyle 5 Ocak günü Balomuzun yapýlacaðý gün olarak belirlendi ve hazýrlýklar bu tarihe göre yapýldý. Nihayet tarih 5 Ocak; Saat den itibaren Sheraton otelinin fuayesi dolmaya baþlýyor. Derneðimizin baþkaný M.Reþit Göðüþ ve Dernek Yönetim Kurulu üyelerimiz; Keman, Viyolansel ve üflemeli çalgýlarýn çaldýðý hoþ geldiniz müziði eþliðinde gelenleri karþýlýyor. Kimler yok ki; Sayýn Valimiz Süleyman Kamçý, Büyükþehir Belediye Baþkanýmýz Sayýn Asým Güzelbey, Þehit Kamil Belediye Baþkanýmýz Sayýn Metin Özkarslý, Sayýn Ali Ýhsan Gögüþ ve biri birinden seçkin 450 davetli Yaklaþýk bir saat süren kokteylde konuklara Gaziantep Fýstýðý, Avare Leblebi, Kýrýk Leblebi, Kabak Leblebi, Leblebi Þekeri, Melengiç, Kendir Tohumu, Karpuz Çekirdeði gibi Gaziantep imize özgü yemiþler ikram ediliyor. ALLEBEN 05/2008 4

6 KUTLAMALAR 25 ARALIK BALOSU Saat gibi Balo salonuna iniliyor. Konuklar; daha önceden belirlenmiþ masalarýna alýnýyor, bir þenlik havasý herkesi sarmýþ, böylesi bir günde bir arada olmanýn mutluluðu herkesin yüzüne yansýmýþ vaziyette. Yuvalama ile baþlayan servis, su böreði, çiðköfte ve Dolma ile devam ediyor. Bir taraftan Gaziantep mutfaðýnýn güzel örneklerinin tadýna bakýlýrken diðer taraftan sohbetler koyulaþýyor. Bazý masalarda; biri birini uzun süredir görmeyenler sarmaþ dolaþ o günlerin acýsýný çýkartýyor. Baþkanýmýz M.Reþit Göðüþ açýþ konuþmasý için sahneye geldiðinde saat u gösteriyordu. Bir kent düþünün ki, bir ülkenin kaderini belirleyen; yenilmez ve karþý konulmaz sanýlan ordulara onbir ay direnen, topa, tüfeðe yenilmeyen, acý zerdali tohumunu kendine yemek yapan bir kent ve bu kentin insanlarýný Ýþte bu kentin insanlarý yoktan var ettikleri kentlerine artýk sýðmýyor. Dünyaya açýlýyorlar. Hem de bütün güzellikleriyle, bütün zenginlikleriyle. Evet bu gece buraya gelen, gelemeyip yüreði burada bizimle beraber atan tüm Gazianteplilerin ve Gaziantep sevdalýlarýnýn kurtuluþ gününü kutluyorum. Bu mutlu günümüze hepiniz hoþ geldiniz. Böyle diyordu Sevgili baþkanýmýz; salonun her tarafýna kurulan sinevizyon perdelerine yansýrken destansý direniþin görüntüleri Salon alkýþtan inliyordu Vurun Antepliler namus günüdür derken fondaki ses. Saat e doðru yemeðe geçiliyordu. Sahnedeki hafif müzik eþliðinde yenilen yemekten sonra Gaziantep Halk oyunlarý oynayan miniklerimiz muhteþem bir gösteri sundular. Sýra gelmiþti gecenin unutulmazýna; tüm Türkiye nin olduðu gibi Gazianteplilerin gönlünde de farklý bir yeri olan sahnelerimizin bülbül sesli hanýmefendi sanatçýsý Emel Sayýn a Geceye; Gaziantep anýlarýný anlatarak baþlayan Sayýn müthiþ yorumlarýyla gecemizi renklendirdi. Gaziantepli sanatçýlarýmýz; Çetin ve Nesrin Körükçü ile yaptýklarý düet gecenin unutulmaz anlarýydý. Baþkanýmýz M.Reþit Göðüþ; Emel Sayýn ýnýn þarkýlarýný bitirmesinin ardýndan kendisine, Gaziantep ten özel olarak getirtilen Paþa Mangalý ný takdim ediyordu. Yönetim kurulumuzun, Emel Sayýn a tek tek çiçek vermesi ise gecenin baþka bir güzelliðiydi. Sýra plaket vermeye gelmiþti. Gaziantep Kültürüne ve Derneðimize katkýlarýndan dolayý Sayýn Valimiz Süleyman Kamçý ya, Büyükþehir Belediye Baþkanýmýz Sayýn Dr.Asým Güzelbey e, Þehitkamil Belediye Baþkanýmýz sayýn Metin Özkarslý ya, Ýstanbul Valimizin sevgili eþi Neval Güler Hanýmefendiye plaketleri Dernek Baþkanýmýz sayýn M.Reþit Gögüþ tarafýndan verildi. Sayýn misafirlerimizin gecede yaptýklarý konuþmalar ise; böyle bir gecede birlikte olmanýn onurunu tüm Gazianteplilerle paylaþmalarý ve bu birlikteliðin devamýnýn her þeyden önemli olduðu üzerineydi. Gecenin sonunda bütün misafirlerimizin yüzünde tebessüm ve mutluluk vardý. Her 25 Aralýk gününün böyle geçmesi herkesin dileðiydi. Gecenin sürprizi ise; gecenin sonunda daðýtýlan diþ kirasýydý. Yönetim Kurulu üyemiz Necati Göksu nun Seyidoðlu Helva Reçel adýna hazýrlatmýþ olduðu ürünler ile Baþkanýmýz M.Reþit Göðüþ ün hazýrlatmýþ olduðu Pelsan ürünleri her misafirimize tek tek takdim edidi. 5 ALLEBEN 05/2008

7 ALLEBEN 05/2008 6

8 NESRÝN ÖZYAYCI ÇAÐDAÞ KÝBELE H alide Edip, Suat Derviþ, Peride Celal, Muazzez Tahsin, Sevgi Soysal, Adalet Aðaoðlu, Pýnar Kür, Latife Tekin, Oya Baydar Cumhuriyet dönemi kadýn yazarlarý Bizim bu sayýda tanýtacaðýmýz bunlardan birisi ki; bize göre belki de en önemlisi, bizden olduðu, bize bizi anlattýðý için... Cýlýz, sýð bir çay akýp gider Antep þehrinin içinden. Alleben dir adý. Ben Alleben de boðuldum, evet. Zor zamanlar geçti, çýrpýnarak, çýrpýndýkça dibe daha da batarak. Herkes bir þekilde ölür. Kimini hoyrat bir rüzgâr savurup atar, kimini yaman bir alev yakýp yutar, kimini toprak alýp yer, kimini de su çekip boðar. Ölümümün adý Alleben oldu.( )Bir baktým, su olmuþum. Buhar olmuþum sonra. Vakti gelmiþ gök gürlemiþ; düþmüþüm yere yine, bir nisan yaðmuruyla ve Alleben kýyýsýnda bir fidana dokunmuþum. Bakýn, rengim yapraklarýnda, özüm damarlarýnda. Ýþte yeniden doðuyorum Burada Evet bu güzel anlatýmdan da anladýðýnýz gibi bu sayýmýzýn deðerli konuk yazarý Antep imizin yetiþtirdiði en önemli kadýn yazar Sayýn Nesrin Özyaycý; Öykücü, Romancý, Þair,Öðretmen ve hepsinden de önemlisi Kadýn ve Anne. Beþ yaþýna kadar yürüyememenin inadýyla, Antep te hep koþtururken görürsünüz onu. Bir bakarsýnýz BÝEM de, bir bakarsýnýz, Ticaret Odasýnda, Sanayi Odasýnda veya Valiliðin bir etkinliðinde koþturuyor. Hangi zaman aralýðýnda fýrsat bulup da bu güzel öyküleri, þiirleri nasýl yazdýðýný ise; GÜVERCÝN öyküsünde þöyle anlatýyor. 7 ALLEBEN 05/2008 Bana baharý anlat, dizelerinde, Çiçekleri, arýlarý, kelebekleri, Doðayý anlat doðallýklar içinde. Bana sevdayý anlat, Bakýþlardaki heyecaný Uzaklýklardaki özlemi anlat Bana yaþamý anlat Umutsuzluklardaki umudu Kayýplardaki acýyý anlat bana. Kucaðýmda çocuk ol, Deliliklerden söz et bana 'baharda nisan fýrtýnasýný' anlat bana. Yaðmurda nasýl ýslandýðýmýzý anlat, Bahar kokan yaþamdan söz et, Yaþadýklarýmýzý anlat. Her baharda 'bir nisan 'gününü anlat. Hizmetkarlýðýmý yaþat bana Senle olan duygularýmý yaþat. Kulaklarýma fýsýldayan naðmelerini, Saçlarýma taktýðýn Kýr çiçeklerini anlat Bana baharý anlat hayat boyu 'baharda nisan fýrtýnasýný' anlat.

9 Y aðmurlu sýkýntýlý bir günde iþimde çalýþma odamýn balkonuna(ham roman çalýþmamda Ýmparatoriçe Locasý diye adlandýrmýþtým, Ayasofya etkisiyle bir güvercin düþüp ölmüþtü. Aslý süpürgeyle geldiðinde. Öfkeyle bekle, býrak yerinde kalsýn deyip, birkaç gün sonra buzlanmýþ odamda o nu mavi cam masamýn üzerine yatýrýp yazdým Güvercinle özgürce; ölümsüzlüðe, analýða, þefkate aþka, doðaya uçmuþtuk... Kadýna ve kadýn olmaya dair bütün duygularý içinde taþýyan Özyaycý; 1955 yýlýnýn bir sonbahar gününde ama en anlamlý günde Dünya Barýþ gününde 1 Eylül de dünyaya geliyor. Barýþýn, güzelliðin umudu olarak.. Babasý; Beþ yaþýna kadar yürüyemeyen Özyaycý yý hastaneye yatýracakken korkudan olsa gerek ilk adýmlarýný atmaya baþlar, bunu üzerine babasý, elinden tutarak doðru Namýk Kemal Ýlkokuluna yazdýrmaya götürür almazlar.ýnadýyla gider gelir okula Böyle baþlar okuma yazma inadý. Baþlayýþ o baþlayýþ.. Namýk Kemal Ýlkokulunun Münif Paþa Ýlkokuluna taþýnmasýyla buraya devam eder. Beþinci sýnýfta ver elini Nizip Cumhuriyet Ýlkokulu, mütahit olan babasý Nizip PTT binasýnýn yapýmýný üstlenmiþtir. Özyaycý o günleri þöyle anlatýyor: Hastaneye yatacakken okula baþladým, babam beni Namýk Kemal Ýlkokuluna yazdýrdý.halide Edip e benzeyen öðretmenimi, Ali dayýmýn bana tersten yazý okumaya öðretmeye çalýþmasýný; özellikle de öðretmenim Selahattin Beyin dayaklarýný Babamýn iþini bitirip Antep e dönmesiyle Nizip te sýnýf arkadaþým Tülay ýn evinde beraber kalýþýmýzý hiç unutmadým. Adý sonradan Hasan Ali Yücel Lisesi olarak deðiþtirilecek olan Gaziantep Kýz Ortaokulu- Kýz Lisesi ne devam eder ve bitirir. Annesinin deyimiyle okuma sevdasýna kapýlmýþtýr bir kez, hasta yataðýndan da olsa kalkýp gider liseye yazýlmaya yazýlýrda, ama kendi deyimiyle vasat bir öðrencidir. Nedenini kendisi anlatýyor: Aile ve sosyal toplum baskýlarýyla oturup ders çalýþmam olanaksýzdý. Annem kültürümüz nedeniyle karþýydý okumama. Kýzlar çok konuþmaz, gülmez, yorulmaz töremiz de. derdi. Altý kardeþin en büyüðüyüm, anam rahmetli 2.ananýz derdi de köleler yorulmazdý, çalýþ Allah çalýþ... Ýþte bu nedenlerle vasat bir öðrenciydim. Bakmayýn siz onun kendisine vasat öðrenciydim demesine. Ýngilizcesini geliþtirmek için ÝTÜ lü amcasýndan yardým ister, Fransa dan mektup arkadaþý bulur. Bu arada kendisini Üniversiteye göndermek istemeyen babasýný da ikna etmek için amcasýný devreye sokar. Bu arada seçeceði meslekte kafasýnda yavaþ yavaþ þekillenmeye baþlamýþtýr. Sayýsalcýdýr, Mühendis olmak ister ama sözel puanlarý iyi olduðu için de bir yandan hukukta okuyabileceðini düþünür ama mümkün deðildir. Dönemin aðýr koþullarý vardýr.terör, Anarþi gibi. Erkeklerin bile zorluklarla gidebildiði bu okula kýz baþýna gidilir miymiþ!!! Üniversiteye girmek istiyordum bir yýl boyunca babama, anneme ve sülalemde herkese yalvardým, nihayet bir yýl sonra ikna oldular, bende Dil-Tarih te Ýngiliz Dili ve Edebiyatýna, Gaziantep Eðitim Enstitüsünde de FKB (Fizik- Kimya-Biyoloji) ye yazýldým. Kimler girmez ki derslerine, Emel Doðramacý, Sam Baskett, James Ruoff, Oya Batum, Gönül Uçele, Bülent Bozkurt, Saadet Bozkurt, Sevim Kantarcýoðlu, Gülriz Büken, Himmet Umunç, Christine Kuruç edebiyat derslerine girerler; Dil Bilim derslerine de Oya Gödekli, Engin Sezer, Ahmet Kocaman, Mehmet Demirezen, Ahmet Özen hoca; Felsefeye ise Selahattin Ertürk, Emre Kongar, Bozkurt Kuruç, Perihan Yunt, Bozkurt Güvenç; bunlarýn her biri ayrý bir deðerdir. Ýngiliz Dili ve Edebiyatý okumaya baþlayýnca Türkçe yi de iyi öðrenmem gerekiyordu. Bu nedenle Türkçe mi derinleþtirmek için Ömer Asým Aksoy dan ve Zeynep Korkmazdan yararlandým.türkçe yi bunlardan öðrendim de diyebilirim Bahar döneminde Hacettepe Üniversitesi Ýngiliz Dili ve Edebiyatý Fakültesini bitiren Özyaycý o yýl Körlere Ýngilizce Eðitimi ve Öðretimi ile ilgili Almanya ve Ýngiltere den 4 yýllýk bir burs kazanmasýna raðmen, annesinin baskýsý yüzünden bu okula gidememiþ. Dönüp o günlere bakmýyorum. Çünkü hiç keþke m olmadý. Keþke diyecek vakit yok ne geldiyse hoþ geldi diyerek yaþýyorum 1979 Bahar döneminde, Gaziantep Mühendislik Fakültesi Gaziantep Yerleþkesi Lisan Okulu baþkaný Yener Gülmez in davetiyle Öðretim Görevlisi olarak akademisyenlik hayatýna baþlar. Baþlar, ama baþta da söylediðimiz gibi ülke zor günler geçirmektedir. Boykotlar Cinayetler Terör arkasý kesilir kesilmesine de Bu sefer de sürgünler gözaltýlar en hafif ceza ise görevden alýnmadýr Nesrin Özyaycý için; 1983 yýlýnda kurulan YÖK ; o güne kadar sözleþmeyle öðretim Görevlisi olarak çalýþan Özyaycý nýn sözleþmesini uzatmaz. Hayat; kolay teslim olmayý öðretmemiþtir Özyaycý ya, dava açmak ister ama hiçbir avukat davaya bakmak istemez, Celal Doðan yetiþir imdada dava açýlýr ve kýsa sürede de sonuçlanýr kazanmýþtýr davayý. Mahkeme kararýyla döner ÖDTÜ deki görevine; ama artýk kýrýlmýþtýr, incinmiþtir bir kere kararlýdýr ayrýlmaya 20 dakika sonra istifa eder ve arkasýna bakmadan çýkar odasýndan..hayata dýþarýda devam etmek için Evet hayat her olumsuzluktan bir olumluluk çýkarabilmekse eðer, bunu en iyi baþarabilenlerden biridir Özyaycý, o güne kadar heybesinde biriktirdiklerini çýkarmaya baþlar, heybede neler mi var? Alleben okurlarý için onlara da bir göz attýk..göz attýk lafýn geliþi elimizden býrakamadýk. Ýþte KANKA adlý öykü kitabýndan güzel bir anlatým:. tüm tabularý topraðýn altýna gömer, töreleri Mars'a fýrlatýrdým. Özgürlük olsaydým eðer; bir silgide saklanmaz, tükenmez kalemde dökülürdüm. Kararlý bir þekilde duvarlarýn arasýndan çýkar, yüksek tepelere týrmanýr, tüm kýr çiçeklerini senin için toplardým. Böylesine güzel Türkçe için ne denir? Söylenmesi gerekeni Türk Dil Kurumu Baþkaný Prof. Dr.Halûk Akalýn 14/08/2002 yýlýnda söylemiþ zaten. Güzel Türkçemizin zengin mecazlar dünyasýndan dereceðiniz sözlerle kurulu saf þiirler sunmanýz dileðiyle size baþarýlar diliyoruz Saf Þiirler beklentisini boþa çýkarmaz Özyaycý, öylesine güzel þiirler dökülür ki kaleminden, sonra sonra IÞIK olur gelir masamýzýn üzerine Ben baharda ölmeliyim Tan yeri aðarýrken, Elimde kalemim, aklýmdan geçenlerle Yazarken ölmeliyim. Herkes uykuda ben uyanýkken, Sessiz bir sabahýn eþiðinde Gecemin gündüz olduðu bir karanlýkta Ölmeliyim... Çocuklarý; Iþýl, Baþak; Engin..Öyküleri Allenben de Boðulmak, Kýrýlgan, Kanka,. Ölmeseydi; Þiir kitabý Iþýk ve Iþýk ll, Yaðmur Duasý, Güvercin; Deneme Kitabý Irak için Týrlarla Papatya ; Ömer Asým Aksoy, Onat Kutlar, Cemil Cahit Güzelbey, Adil Dai, Hulusi Yetkin katkýlarýyla hazýrladýðý Phonology of Gaziantep Dialect, Gaziantep Lehçesinde Ses deðiþimleri ve Metinler adlý araþtýrma tezi öðrenciler, öðrencileri Altý bin yýllýk tarihin izlerini taþýyan Gaziantep te, bu Gazi kentte bir çaðdaþ Kibele dolaþmakta, o içinde yetiþtiði kente borcunu ödemek için koþturmaya devam ediyor. O bu güzel kente çok yakýþýyor ALLEBEN 05/2008 8

10 DEÐERLERÝMÝZ PROF.DR. OSMAN BARLAS K DR. GÜRBÜZ BARLAS endisi hem hocam hem amcamdýr. Böyle aydýn bir kiþinin bana yakýnlýðý, daima bana övünç vermiþtir.benim gibi bir çok doktor klinik öncesi öðretimi sonunda, klinikte hasta baþýnda nasýl hekim olacaðýmýzý Dr. Osman Barlas tan öðrenmiþtir. Bu konuda týbbi semioloji adlý kitabýda vardýr Kendisi daima iyi bir hekim, iyi bir hoca olmuþtur, politik oyunlardan daima uzak durmuþtur. Örneðin üniversitede 1960 lý yýllardaki 147 ler hareketini hazýrlayanlarla Ýþ birliði yapmamýþ, hareketin baþýnda da sonunda da hekimlik ve öðretmenlik görevine devam etmiþ, saygýnlýðýný korumuþtur arasýnda asistan olarak çalýþtýktan sonra Akciðer apseleri konulu tezini vererek 1940 yýlýnda iç hastalýklarý uzmaný oldu yýlýnda da doçentlik sýnavýný baþarýyla verip, ayni kliniðe doçent öðretim üyesi olarak atandý.1961 yýlýnda da Profesör lük unvanýna sahip oldu yýlýnda da Ýç hastalýklarý kürsü baþkanlýðý görevine getirildi bu göreve 18 yýl devam etti ile 1971 yýllarý arasýnda sýralarsak Dekanlýk makamýnýn ve bürolarýnýn, kurulup faaliyete geçmesi Öðrenici bürosu, zat iþleri ve dekanlýk sekreteryasý kurulmasý. Temel bilimlerin Beyazýt tan Cerrahpaþa ya taþýnmasý, iç hastalýkalarý binasýnýn temelinin atýlmasý, Cerrahi kliniði ve Adli týp arsalarýný alýnmasý. Ayrýca maliye bakanlýðýndan 170 kadro tahsisi ve donatýlmasý. Gastroenterolojinin bilim dalý olarak Hayat öyküsü Gaziantep ulemasýndan Abdullah Necibin 2 kýz ve dört oðlunun en küçüðü olarak 1908 de doðdu. Ýlk öðrenimini Gaziantep te yaparken 1920 yýlýnda Fransýz iþgalinden ötürü bir yýl öðretime ara verdi de Gaziantep te Rüþtiye okuluna girdi, buradan mezun olduktan sonra1926 da Ýstanbul a giderek Ýstanbul Erkek lisesine baþladý ve 1929 da liseyi bitirdi 1929 ile 1932 yýllarý arasýnda Haydarpaþadaki Mektebi Týbbiye i þahaneye devam etti de Ýstanbul üniversitesi kuruldu ve o üniversitenin týp fakültesine geçerek 1935 yýlýnda oradan mezun olarak týp doktoru unvanýný aldý Çok iyi derece ile mezun olduðu için, deðerli bir çok hocalar kendisini asistan olarak kliniklerine istediler. Kendisi Ord.Prof. Neþet Ömer in asistanlýðýný seçti, 1936 ile Cerrahpaþa týp fakültesi dekanlýðýný yürüttü 1978 de Üniversiteden emekli oldu. Ýç hastalýklarýnda görevli iken Cerrahpaþa Ýç hastalýklarý kalkýndýrma derneðinin kurulmasýnda Ýç hastalýkalrý binasýnýn yapýlýþýnda, bilim dallarýnýn kurulmasýnda, araþtýrma ve eðtim çalýþmalarýnda ön ayak oldu ve bunlarýn yapýlýþýnda da en etkili kimseydi. Dekanlýðý sýrasýndaki etkinliklerini kurulup geliþtirilmesi. Akademik hayatýnda 3 kitabý 100 den fazla týbbi makalesi vardýr. Týbbi çalýþmalarýnýn dýþýnda Gaziantep kültür derneðinde uzun yýllar görev yaptý. Kendisinin resim yapma yeteneði ayrý bir vasfýdýr. Hekimlerin resim sergisinde tablolarý yer almýþtýr. Kendisini 26 Mart 2008 günü kaybettik, daima özlem ve gururla anacaðýz. 9 ALLEBEN 05/2008

11 DERNEKLERÝMÝZ KADIKÖY GAZÝANTEPLÝLER DERNEÐÝ KADIKÖY GAZÝANTEPLÝLER DERNEÐÝ NÝN KÜLTÜR DOLU GENEL KURULUNU ÝZLEDÝK Kadýköy Gaziantepliler Derneðinin 1. Olaðan Genel Kurulu Kadýköy Belediyesinin Brifing Salonunda Pazar günü yapýldý. Salonu üyelerle birlikte Gaziantepli konuklar doldurdu. Divan Baþkanlýðýna Gaziantepliler Dernekleri Federasyonu Baþkaný Sayýn Ýnal Aydýnoðlu, divan üyeliklerine Yadigar Yücel ve Eren Eroðlu seçildi. Sayýn Aydýnoðlu açýþ konuþmasýnda Gazianteplilerin her yerde birey olarak etkin ve lider olduklarýný, bu nedenle dernekleþme kültürlerinin olmadýðýný belirtti. Ancak son iki yýl içinde Gaziantepliler Dernekleri Federasyonun kurulduðunu, Gazianteplilerin hýzla dernekleþtiklerini belirterek þu anda Federasyona baðlý Türkiye nin çeþitli kentlerinde 28 tane Gaziantepliler Derneði bulunduðunu belirtti. Kadýköy Gaziantepliler Derneði baþkaný Ali Zavar çalýþma raporunda derneðin kültür ve sevgi aðýrlýklý bir dernek olduðunu, Gaziantep in önemli günlerini hatýrlamak yetiþtirdiði deðerli kiþileri tanýtmak, öne çýkartmak amacýyla bildiriler hazýrlayýp yayýnladýklarýný belirtti. Ali Zavar sözlerine þöyle devam etti : Çalýþmalarýmýzý yerel basýnla paylaþmaktayýz.hazýrlayacaðýmýz projelerle ulusal basýnda yer bulacaðýmýza inanýyoruz. Ýçinde yaþadýðýmýz kültür zenginliklerini bir nimet olarak görmekteyiz. Bu kültürel zenginlikleri tanýmak, onlara sahip çýkmak,çevremize uyum saðlamak, bütünleþmek amacýyla birçok geziler düzenledik. Dünyanýn çeþitli yörelerinde çeþitli adlarla oynanan stratejik bir oyun olan Peçiç oyununu arkadaþýmýz Av. Ayþegül Kaya araþtýrarak bir kitap haline getirip somutlaþtýrdý. Daha sonra Ýstanbul Gaziantepliler Derneði Baþkaný Sayýn M.Reþit Göðüþ söz alarak Kadýköy Gaziantepliler Derneði nin kültür çalýþmalarýný desteklediklerini belirtti ve kültürel etkinliðin alanýný geniþleterek Münif Paþa,Hasýrcýzade,Beþir Göðüþ gibi Gaziantepli büyüklerin üzerinde durulmasýný istedi. Kadýköy Gaziantepliler Derneði nin her zaman kültür çalýþmalarýnýn yanýnda olacaðýný, maddi ve manevi olarak her zaman destek olacaklarýný dile getirdi Doç.Dr. Mehmet Külekçi ise; Derneðimizin bu günlere gelmesinde baþkanýmýz Ali Zavar ýn toplayýcý ve bütünleþtirici katkýlarý büyüktür. diyerek övgülerini belitti Av. Ayþegül Kaya konuþmasýnda: Gaziantep in sadece yiyecek içecek kültürü ile anýlmasý esef vericidir. Bu durum bizleri son derece üzmektedir. Gaziantep li çok deðerli dil bilimcilerimiz var. Bu deðerli insanlar, Türk diline yön veren insanlardýr. Mütercim Asým, Ömer Assým Aksoy þuanda aklýma gelen insanlar arasýndadýr. Ayrýca Gaziantep kültür yönünden çok zengin deðerleri barýndýran çok deðerli bir ilimizdir. Bütün bu deðerlerin ortaya çýkarýlmasý, tanýtýlmasý, Gaziantepliler e düþen bir görevdir. Hulusi Özbilgin: Kadýköy Gaziantepliler Derneði çok güzel iþler yapýyor, ancak yayýnlanan bildiriler Gaziantep in bugün hayatta olmayan kiþileri kapsýyor. Oysa bugün hala yaþayan çok deðerli insanlarýmýz da var. Yaþarken anlaþýlmasý, deðerinin bilinmesi bu insanlarýmýzý çok daha mutlu edeceðine inanýyorum. Onlarý da bildirilerimiz ile anar halka tanýtma yoluna gidersek, bildirilerimizde amaç zenginliðine ulaþýrýz. Konuklardan Gül Ayalp, Gaziantep de uzun süre eþinin görevi nedeniyle Gazianteplileri yakýndan tanýma fýrsatýný elde ettiðini belirterek Gaziantep ve Gaziantepliler için övgülerini belirti. Baþta Dr. Abdullah Saraç olmak üzere diðer konuþmacýlarýn tüm konuþmalarýnýn aðýrlýk merkezi Gaziantep ve çevre kültürünün öne çýkarýlmasý üzerine kurulmuþtu. Yapýlan seçimlerde ise; Baþkanlýða Ali Zavar yeniden seçilirken yönetim kurulu üyelikleri ise Doç.Dr. Mehmet Külekçi, Nüket Demir, Muhlis Okkýran, Av.Ayþegül Kaya, Ahmet Kutlar, Gül Özyýldýrým ve Oktay Öztemir getirildiler. Teþekkür konuþmasý için söz alan Kadýköy Gaziantepliler Dernek Baþkaný Ali Zavar; dile getirilen övgü dolu konuþmalara, yönetim kuruluna duyulan güvene teþekkür ederek bütün önerileri dikkate alýp þevkle çalýþacaklarýný bu konuda üniversitelerle, yerel yönetimlerle, federasyonla, Ýstanbul Gaziantepliler Derneði ve Gaziantep kültürüne katký yapacak herkesle birlikte paylaþýp, iþbirliði yapacaklarýný anlattý.yönetimden ayrýlan Süleyman Kaya a Duran Þahan a Derneðe katkýlarýndan dolayý teþekkür etti. Her zaman kedilerinden derneðin yönetim kurulu üyeleri gibi çalýþma ve katkýlarýný beklediðini söyledi. Genel Kurula gösterdikleri yoðun ilgi için üyelere ve gelen konuklara teþekkür etti. ALLEBEN 05/

12 KÝTAP ALÝ ÝHSAN GÖÐÜÞ Ali Ýhsan Gögüþ: 1923 yýlýnda Gaziantep te doðdu. Kabataþ Erkek Lisesi ni ve Ýstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü nü bitirdi.1945 yýlýnda girdiði CHP de Ýstanbul Ýl Yönetimi nden MYKY kadar her kademesinde görev aldý.1951 yýlýnda Nezahat Alemdar ile evlendi. Bu evlilikten bir kýzý ; Zeynep Göðüþ doðdu. Türk Haberler Ajansý, Dünya ve Cumhuriyet Gazetelerinde Yazý Ýþleri Müdürlüðü ve KÝM dergisi nde Baþ yazarlýk yaptý.türkiye Gazeteciler Sendikasý kurucu üyesi oldu.1961 yýlýnda Kurucu Meclis üyeliðine seçilen Göðüþ XII, XIII ve XIV dönem CHP Milletvekili olarak parlamentoda bulundu. Türkiye nin ilk Turizm Bakaný olan Göðüþ ayrýca Devlet Bakanlýðý görevinde de bulunmuþtur. Ýsmet Paþa ile beraber CHP den istifa eden Ali Ýhsan Göðüþ, yýllarý arasýnda da Radyo Televizyon Yüksek Kurulu Baþkan Vekilliði de yapmýþtýr.halen Basýn Kartlarý Komisyonu Þeref Üyesi ve Baþkanlýðý da yapmaktadýr. HEP ÝSMET PAÞA NIN YANINDA 1923 yýllarý Antep te tek fabrika un deðirmeni, taþ üstünde taþ yok. Siyaset meydaný (Maarif Kavþaðý) idamlarýn yapýldýðý yer. Ýlk uçak 1929 yýlýnda görülmüþ, kavaklýða Nakipali baðýna inmiþ da babamýn ölümü ile satýlan evimizle, ipotekten kurtarýlan 600 dönümlük araziden gelen yýllýk 250 lira; annem bizleri okutmaya çalýþýyor. O evimiz sonradan annemin adýný taþýyan müze oldu. Emine Göðüþ Gaziantep Mutfak Müzesi Ailemizin ilk kaydý 1541 e dayanýyor. Ailem Osmanlý deðil Selçuklu, Osmanlýya 1516 yýlýndaki Mercidabýk Savaþýyla katýlmýþýz. Kýz kardeþim Sevim; onun oðlu Hasan Celal Güzel Þahin Bey in asýl adý: Teðmen Sait Antep Müdafa-i Hukuk Cemiyeti Baþkaný amcam Ahmet Muhtar Göðüþ; Birecik Askerlik Þube Baþkanlýðý na tayini çýkan Þahin Beyi Antep teki direniþi organize etmesi için ikna ediyor. O da Antep te kalarak Antep Direniþini organize ediyor. Bir diðer amcam Hüseyin Cemil, Güneydoðu nun ilk Türkçe Gazetesi olan Mecla-i Maruf u (Kültür aynasý) 1903 de çýkarmaya baþlýyor.biz Milli Mücadele ruhunu ve Devrimleri yaþadýk. O havayý teneffüs eden kalpaklýlarýn kuþaðýyýz.dünyanýn en þanslý insanýyým, çünkü 1923 de doðmuþum de Atatürk ün öldüðünü Bayraklar yarýya inerken anladým.ýnönü nün Cumhurbaþkaný seçildiðini ise; Antep te o tarihte var olan beþ radyodan birinden duydum Kýrkayak Kahvesinde de Antep te ilk Halk Evi açýldý. Ýlk Baþkaný da amcam Muhtar Göðüþ, kýzý Sebahat Göðüþ Antep Müzesi kurucusu Türkiye nin ilk kadýn müzecisi. Ömer Asým Aksoy dilcilik konusunda halkevinde ders verirdi. Hatýrladýðým kadarý ile ilk okuduðum kitap: Pinokyo Antep in en zenginleri ya fýstýkçý yada sabuncu, sanayi yok.antep in ilk sanayicisi Cemil Alevli Meriç Ýplik Fabrikasý o devirde fabrikada on bin kiþi çalýþýyor. AYINTAP TAN GAZÝANTEP E Birinci Dünya Savaþý yýllarýnda nüfusu 48 bin civarýnda Halep e baðlý Ayýntap Sancaðý Cumhuriyetin ilanýndan sonra il oldu. Fransýz Ýþgalinde 6311 þehit verdi bu kent. O zamanlar Hakkari Mebusu olan Mahzar Müfit Bey Antep þehit olmadý, yaralandý; yaralarý iyileþir kalkar tekrar ayaða; Antep Gazi oldu der. Ýþte bu sözün üzerine Antep e Gazilik unvaný verilir. Böylece Antep olur Gaziantep. Gaziantep Mesire yerleriyle, Alleben deresiyle þirin bir yerdi. Alleben deresinin etrafý; Ýncili Pýnar, Sýtma Pýnarý, Söðütlü Pýnar, Kazarcý Pýnarý, Kösekiya Pýnar Gaziantep te hayat; etrafý yüksek duvarlarla çevrili evlerin bahçelerinde sürerdi. Bu nedenle de herkes bu alana Hayat derdi. O yýllarda konserve yok, kýþlýk yiyecekler kurutularak saklanýyor.eyüpoðlu semtindeki Camii nin iki minaresi arasýna; ipe dizilmiþ kýrmýzý biberler asýlýrdý. Antep halký pikniðe gitmeyi sever. 48 bin nüfusun 40 bini Pazar günleri pikniðe gider. Kebaplar piþirilir, dolmalar hazýrlanýrdý. Kaymaklar geceden çalýnýrdý. Bugünkü Kolej tepe; Dedem Hacý Taha Efendinin, 1877 de Amerikalýlar satýn almak istiyor araziyi, dedem vermiyor. Sonra okul yapmalarý için kendisi Amerikalýlara baðýþlýyor arsayý, ama þartnameye de yazdýrýyor Göðüþ ailesinin çocuklarý burada okuyacaktýr diye. Bende lise 2 ye kadar Gaziantep te okudum.lise son sýnýfta Ýstanbul Kabataþ Lisesi ne geldim. Yýl 1942, 1943 yýlýnda da liseden mezun oldum. Ýstanbul da kalacak yerim yok, bu nedenle Leyli Týp Talebe Yurdunda yer verdikleri için Týbbiyeye girdim ama aklým fikrim hep tarih, edebiyat yada hukuk okumaktaydý. Nihayet 1945 yýlýnda Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümüne geçtim. Eþilme de burada, fakülte binamýzýn ders çalýþma salonunda tanýþtýk yýlýnda askerlik dönüþü de evlendik. 11 ALLEBEN 05/2008

13 GAZETECÝLÝK YAÞAMIM 1949 yýlýnda Ýstanbul da Ali Naci Karacan nýn çýkardýðý Tan Gazetesinde görev aldým.tan Gazetesi sonra Milliyete dönüþtü. Askerlik dönüþü THA da Yazý Ýþleri Müdürü oldum. Daha sonra Dünya Gazetesine geçtim orada çalýþýrken; yýl 1952 Dumlupýnar Denizatlýsý faciasýna tarihle birlikte tanýklýk ettim. Dünya Gazetesinde yazý iþleri müdürü oldum. 4. Menderes Hükümeti nin sonlarýna doðruydu Menderes e bir soru sordum; Gazetenin sahibi Faik Bey sorudan haberim yok deyince istifa edip, gazeteden ayrýldým. O istifa Babýâli de yankýlandý. Birkaç gün sonra Cumhuriyet Gazetesinde göreve baþladým, yazý iþleri müdürü oldum ve 1957 yýlýndaki Milletvekili seçimlerine kadar burada kaldým yýlý seçimleri için Gaziantep e gittim. O dönem Gaziantep Olaylarý diye basýnda da yer bulan bir olay için 5 ay Yozgat Cezaevinde yattým. Dava 27 Mayýs 1960 yýlýnda düþtü yýlýnýn sonlarý; Burhan Felek baþkanlýðýnda bir gazeteci heyetiyle Yunanistan ý ziyaret ediyoruz Son Havadis Gazetesi Baþyazarý Mümtaz Faik te heyette, Mümtaz Faik in dans ederken resimleri çekilmiþ; Kadri Kaybal ý bana gönderiyor, resimleri kullanmayayým diye. Ben Kayabal a diyorum ki Özel bir ziyarette dans eden bir arkadaþýma muhalefet etmiyorum; Ülkeyi yöneten partiye muhalefet ediyorum bundan sonra Mümtaz Faik ile dostluðumuz baþladý ve devam etti. Tahkikat Komisyonlarý hýzlý çalýþýyor, hemen herkes hakkýnda bir þeyler söyleniyor. Her akþam gazeteden; Esentepe deki evime kadar takip ediliyorum. Bir akþam eve girer girmez eþime dedim ki: Kapý çalýnýrsa açma, ben arka pencereden bahçeye atlayayým kapýyý ondan sonra aç. Yaklaþýk bir iki saat sonra kapý çalýndý. Tam arka pencereden atlayacaðým Polis dediklerini duydum. Kadri Kayabal dý. Sabaha karþý ordu idareye el koydu. Günlerden 27 Mayýs tý. POLTÝKANIN ÝÇÝNDE 1961 Yýlýnda Gaziantep ten Milletvekili adayý oldum ve seçildim.1973 yýlýna kadar da Paþanýn yanýndaydým.ýsmet Paþa 1973 yýlýnda ölünce bende aktif siyasete veda ettim. Evet 1960 da darbe olmuþtu ve Anayasanýn kabulünden sonrada 1961 yýlýnda seçimler yapýlmýþtý, ama Ýsmet Paþa olmasa seçimlerden sonra Meclis açýlamazdý. Ankara Protokolü ile bu süreç aþýldý ve Meclis çalýþmaya baþladý. Hatta ayný durum aþaðý yukarý 1971 muhtýrasýnda da yaþandý; o dönem eðer meclis açýk kaldýysa bunu Ýsmet Paþaya borçluyuz. Ondan baþka kimse meclisi kapatýlmasýna ve darbeye karþý çýkmadý. Ecevit ise; Baþbakanlýðýn Nihat Erim e verilmesinden sonra muhtýra karþýtý oldu. 3 dönem üst üste Gaziantep Milletvekili seçildim. ( , , ) 1973 seçimlerinden sonra örgütlü politikadan çekildim. 38 YAÞINDA BAKAN OLUYORUM III. Ýnönü Hükümeti kurulurken; o zaman Özel Kalem müdürü olan Necdet Calp vasýtasý ile beni çaðýrtarak, beni Turizm Bakaný olarak Hükümete alacaðýný bildirdi. Yaþým henüz 38, ben hükümette hem Turizm Bakanýyým hem de Hükümet sözcülüðü yapýyorum. Tabi ki bakan olduðum günün tarihi de çok ama çok önemli 25 Aralýk O gece Ankara Palas Otelinde yapýlan Gaziantep in Kurtuluþ törenlerine Bakan olarak katýldým. Enformasyon bana baðlý; bugünkü adýyla TRT, TRT yasasý daha yeni çýkmýþ, ondan önce Türkiye Radyolarý Genel Müdürlüðü var. Paþada beni Radyo Bakaný diye çaðýrýyor. TRT nin kuruluþ çalýþmalarý benim dönemimde yapýldý. Turizm koordinasyon kurulunu oluþturduk. Kapýkule sýnýr kapýsýný açtýk. O zaman Türkiye de turizm alt yapýsý yok. Turistik yerlerin Kaymakamlarýný, Belediye Baþkanlarýný Belçika ya kursa gönderdik. Böylece Turizmin alt yapýsý için gerekli insan malzemesini oluþturmaya baþladýk. Ören yerlerinin korunmasý, tarihi eserlerin korunmasý, Milli Parklar Kanunu tasarýsý, Sultanahmet ve Göreme nin tanzimi, Peri Bacalarý ve Ihlara Vadisinin ortaya çýkarýlmasý benim bakanlýðým dönemine rastlar. Ankara nýn ilk modern otogar temelini attýk, tabi bu arada Devlet Planlama Teþkilatý ile ters düþtük; beþ kata müsaade edilmiyor. Gaziantep ten okul arkadaþým Besim Üstünel o zamanlar DTP de Ýktisadi Ýdare Baþkaný, onunla konuþunca iki kata indirmeyi kabul etti. Yýl 1964 MÝLLETVEKÝLÝ OLDUKTAN SONRA GAZÝANTEP ( ) Kilis o zamanlar Gaziantep in ilçesi; Öncüpýnar sýnýr kapýsýný açmaya gitmiþiz. Kapýnýn açýlýþýný yaptýktan sonra toplantý yapýyoruz. Kilis in giriþindeki küçük tepeye turistik otel yapýlmasýný istediler. Bende öncelikler sýrasý yapmamýz gerektiðini kaynaklarýmýzýn sýnýrlý olduðunu; Evet Gaziantep Milletvekili olduðumu ama ayný zamanda da Türkiye Milletvekili olduðumu söyledim. Ama hemþerilerim bu sözlerimi benim aleyhimde kullandýlar yýlýndaki ikinci bakanlýðým döneminde de Gaziantep Havaalaný yapýldý; Kartalkaya dan gelen içme suyunun kullanma kararnamesini ben bakanken çýkarttýk. O zaman Belediyenin imkaný yok. Kararnameye; nüfusu 100 binin üzerindeki þehirlerin kullaným suyunun getirilmesi sorumluluðu bakanlýða aittir. Maddesini koydurarak bu sorunu çözdük Tabi ki o zaman Antep in nüfusu 100 binin üstündeydi. Son olarak; bütün bunlarýn yaný sýra Partide önemli bir görevim daha vardý. O da; Ýsmet Paþa ile Parti Merkez Yönetim Kurulu arasýndaki baðlantýyý saðlamaktý. ALLEBEN 05/

14 REKLAM

15 MURAT AYDIN DÝÞ SAÐLIÐI Prof.Dr. M.Murat AYDIN Ýstanbul Üniversitesi Diþ hekimliði Fakültesi Protetik Diþ Tedavisi Anabilimdalý Kuron-Köprü Protezleri Bilim Dalý Baþkaný Azýcýk aþým, aðrýsýz baþým... Azýcýk aþým olsun, aðrýsýz baþým olsun. Çok sýk kullandýðýmýz, ne derin manalý bir atasözümüzdür. Mecazi anlamdaki manevi baþ aðrýlarýný bir kenara koyalým, gerçek baþ aðrýsýný çekmeyi kim ister? O aðrýyý çekmek yerine daha az aþla idare etmek herhalde herkesin tercihidir. Baþ aðrýlarýnýn en sýk rastlanan sebeplerinden biri olan aðýz ve diþ saðlýðýmýzý iyi durumda tutabilmek için ne gibi önlemler alýyoruz, en son ne zaman diþ hekimine uðradýk,diþ hekimine gitmekten neden yüksünürüz, hiç düþündünüz mü? Genellikle toplum olarak ancak aðrý baþladýðý zaman aklýmýza düþen diþlerimiz aslýnda çocukluk çaðlarýmýzda alacaðýmýz basit önlemlerle daha saðlýklý ve daha az problemli olabilirdi muhtemelen. Günümüzün çaðdaþ ve ileri toplumlarýnda çürük diþ sayýsýnýn çok azaldýðýný ve ileri yaþlardaki insanlarýn hemen hemen bütün diþlerinin saðlam ve saðlýklý olarak aðzýnda olduðunu biliyormusunuz? Neden bizim toplumumuz diþ problemi ile daha çok uðraþýyor? Bunu ciddi olarak düþünmemiz gerekir.. Çocukluk çaðlarýnda aðýz ve diþ saðlýðý eðitiminin yeterince verilmemesi ve yaygýn bir diþ hekimi fobisi bence en baþta gelen iki sebeptir. Mesela, diþ çürüðünü önlemenin basit bir formülü olduðunu, eðer bu formül tatbik edilirse çürüðün geliþemediðini çocuklarýmýza bir türlü anlatamadýk: BAKTERÝ PLAÐI x MÝKROORGANÝZMA x KARBONHÝDRAT x SÜRE = DÝÞ ÇÜRÜÐÜ Formüldeki faktörlerden birini sýfýra indirgeyebilirsek, yani diþlerin üzerine yapýþan protein ve polisakkaritlerin oluþturduðu ve içinde çok sayýda mikroorganizmanýn biriktiði bakteri plaðýný þekerli ve karbonhidratlý besinleri yedikten kýsa bir süre sonra diþ fýrçalayarak uzaklaþtýrýrsak çürük oluþamaz. Çocuklarýn 4 yaþýndan itibaren edinebileceði bu alýþkanlýk hayat boyu çürüksüz diþlere kavuþacaklarý anlamýna gelir ki, bu uygulama geliþmiþ ülkelerin saðlýk politikalarýnda temel eðilimlerden biridir. Özellikle çocuklarýmýzýn sabah kalkýnca ve akþam yatmadan önce diþlerini fýrçalamadýklarý zaman huzursuzluk duymalarýný saðlayabiliriz. Bu disiplin tamamen bir alýþkanlýktýr ve hatta, baþka bir yerde yatacaðý zaman çocuðunuzun ilk aklýna gelen eþya diþ fýrçasý olmalý, eðer unuttuysanýz en yakýn marketten satýn almaya sizi zorlamalýdýr. Oysa, ülkemizde diþ fýrçalama sýklýðý cok az ve diþ çürüðü oraný ise % 85 gibi çok yüksektir. Alt ön diþlerimizin iç tarafýnda ve üst büyük azý diþlerimizin dýþ taraflarýna, diþetine yakýn olan kýsýmlarda zamanla bakteri plaðýnýn üzerine yapýþan kalsiyum fosfat, kalsiyum karbonat, magnezyum fosfat gibi kireç tuzlarý diþ taþlarýný oluþtururlar. Diþ taþlarý ise zaman içinde diþeti hastalýklarýna sebep olur ve aðýz hijyenimiz bozulmaya baþlar. Özellikle elimizin ve becerimizin yetmediði bölgelerde oluþan diþ taþlarýný uzaklaþtýrmak diþ hekiminin iþidir. Hiç deðilse senede bir kere bu iþlemin yapýlmasý için diþ hekimimize gitmemiz gerekir. Yine düþünelim bakalým, kaçýmýz gerektiði kadar sýklýkla diþtaþý temizliði yaptýrýyoruz? Skandinav ülkelerinde bu iþlemin devletin kontrolünde mecburi olduðunu biliyor musunuz? O ülkelerde bu önlemlerin yol açtýðý tek olumsuzluk; diþ hekimliði öðrencilerine damak protezi yapmayý öðretecek hasta bulamamalarýdýr. 5. sýnýftaki öðrencilerini bizim fakültemize damak protezi stajýna gönderiyorlar. Mide ve yemek borusu rahatsýzlýklarýnýn, diabet gibi sistemik hastalýklarýn, sigara ve alkol alýþkanlýklarýnýn, boðaz veya akciðer enfeksiyonlarýnýn sebep olabileceði daimi aðýz kokusunun çevremizdekileri ne kadar rahatsýz ettiðini çoðu zaman kendimiz fark edemeyiz. Bu olumsuzluðun en etkili çaresi, fýrça ve diþ macunu ile gerekli hijyen saðlandýktan sonra, etkili ve hoþ kokulu bir aðýz gargarasýnýn günde iki kez kullanýlmasýdýr. Arada sýrada þekersiz sakýz çiðnemek de faydalý olmaktadýr. Hamilelikte aðziçi ve yumuþak dokular ile diþetlerinin her zamankinden daha fazla diþ hekiminin kontrol ve tedavisine muhtaç olduðunu unutmayýnýz. Hamilelikte oluþan diþeti deðiþiklikleri tedavi edilmeli,eðer varsa diþ çürükleri anneyi yýpratmadan dolgu vs. ile giderilmelidir. Hamilenin diþ tedavisi yaptýramayacaðý inancý toplumumuzda çok yaygýndýr. Ama bunun aksine anne adayýnýn gebelik sürecinde birkaç kez mutlak diþ hekimine görünmesi gerekir. Biliyor musunuz, bu devirde bile aðrýyan diþine kolonya, raký veya aspirin gibi kostik(yakýcý)maddeler bastýranlar var. Halbuki bu uygulama diþin çevresindeki dokularý harab eder ve iþin iyice çetrefilleþmesine yol açar. O an için geçtiði zannedilen aðrýnýn geriye dönüþü kat be kat fazlalaþýr üstelik tedavi süreci daha da uzar. Þunu da bilmek de fayda var bence: Eðer soðuk tatbik ettiðiniz zaman aðrýnýz azalýyorsa bu iltihap belirtisidir. Aksine soðuk aðrýnýzý artýrýyorsa canlý diþ söz konusudur ve kurtarýlmasý daha kolaydýr. Unutmayýnýz ki diþlerin sinirleri saðlamsa soðuk, ekþi, tatlý gibi hisleri algýlarlar ve sorun olduðunu göstermek için ayaklanýrlar. Ýster canlý, ister enfekte olsun, günümüzün ileri ve çaðdaþ tedavi yöntemleri ile hemen hemen bütün diþlerin tedavi edilebildiðini ve çekilmekten kurtarýlabildiðini bilmenizi isterim Aðzýnýzýn tadýnýn her daim yerinde olmasý dileklerimle ALLEBEN 05/

16 REKLAM

17 ALÝ ZAVAR TARÝH, MEKAN, MESLEK ALÝ ZAVAR ALLEBEN ÝNORTA YERÝ TABAKHANE Þahinbey Belediyesi internet sayfasýndan alýnmýþtýr. Balýklý Pýnar karþýsýnda, Alleben in güney tarafýnda ana mekaný tamamen yok olan bir cami vardý. Tabakhane nin orta yerindeki caminin, çamur deryasýnýn ortasýnda tek baþýna son günlerini yaþayan minaresi kalmýþtý. Ýri kýyým çocuklar bir araya gelir, can çekiþen minareyi sallayarak güç denemesi yapar, minarenin ölümünü kolaylaþtýrýp, hazin sonu oyunlaþtýrýrlardý. Yapýt ne zaman yapýldý? Kimler emek harcadý? Þekli, biçimi nasýldý? Avlusu var mýydý? Hiçbir zaman berraklaþmayan pusun içinde yýkýlýp, kaybolup gitmiþti sorgusuz; Küçük Tabakhane Camii.. Alleben; Gaziantep e yaþam veren akarsu. Nil in Mýsýr a verdiði gibi. Alleben olmasaydý, Gaziantep de olmazdý þüphesiz.1950 li yýllarda Alleben, Allebendi.Taze bir gelinin yýkanmýþ uzun saçlarý gibi ýþýltýlý ve parlak, kývrýlýr bükülürdü söðüt aðaçlarýnýn arasýndan yayýlýrdý, yeþil çayýrlarýn arasýna. Suya hasret gençler çimerlerdi gölcüklerinde, Alleben i içer gibi kana kana. Adýna yedi söðüt, sekiz söðüt derlerdi.boynuna pýnarlardan inciler dizmiþti su perileri Alleben in : Ýncili Pýnar, Kasarcý Pýnarý, Gazana Pýnarý, Ahmediye Pýnarý, Balýklý Pýnar Þehir içinde karþýdan karþýya geçit veren iki tane tek gözlü taþ köprü vardý. O yýllarda bunlardan bir tanesi Tabakhane Çarþýsý nýn iki tarafýný birbirine birleþtirirdi. Yaklaþýk köprü kemer aralýðý 10 metre kadardý. Aktarlarýn, ekmekçilerin,kebapçýlarýn, berberlerin, bakkallarýn, helvacýlarýn bulunduðu kalabalýk bir çarþý Tabakhane çarþýsý A Ramazan akþamlarý çarþý, gerçek bir panayýr haline gelir, her taraf ýþýltýlý bir görünüm kazanýrdý.tel helvacýlarýn, müþebbekçilerin, güllaç, Þam tatlýsý satýcýlarýnýn seslerine þerbetçilerin sarý taslarýnýn þangýrtýlarý karýþýr, ortalýk þenlenirdi. Köprü baþýna sabahlarý eþek yükleri ile odunlar getirilerek satýlýrdý. Odunlarýn ekmekçiler önemli müþterisiydi. Satýn aldýklarý odunlar çýraklarý tarafýndan dahra ile kýrýlarak özenle düzeltilir, yakýlmak üzere fýrýna götürülürdü. Sabahlarý kelle, beyran,katmer yemeye ara verenler köprünün yaný baþýnda küçük hasýr kürsülere oturup kalaylý bakýr taslarda çið süt içer, fýrýndan yeni çýkmýþ sýcak týrnaklý ekmeklerini yer iþlerine öyle giderlerdi. Nizip e Urfa ya giden yol üzerinde o zamana uygun olarak iki arabanýn zor geçebileceði geniþlikte Demir Köprü denilen bir köprü vardý.yapýmýnda demir kiriþler kullanýlmýþtý. Yola da bu nedenle Demir Yol denmiþti. Demir Köprünün saðýnda Gazana Pýnarý vardý. Yuvarlak silindirik gövdeli pýnar, düzgün kesme keymýk taþýndan yapýlmýþtý. Çocuk gözümle iki buçuk metre yüksekliðindeki, pýnar havuzcuðuna yukardan bakýldýðýnda, içinde oynaþan balýklarý seyretmeye doyum olmazdý. Sularý buz gibiydi. Elinizi iki üç saniyeden fazla tutmanýz mümkün deðildi, suyun içinde..pýnarýn alt tarafýnda kadýnlar kilim yýkarlardý. Etrafý yüksek kalýn gövdeli söðüt aðaçlarý ile çevrilmiþti. Gazana Pýnarý Alleben kenarýndaki pýnarlarýn en güzellerinden birisiydi. Demir Yol o zaman beyaz çakýlla kaplanmýþtý. Tomusun sýcaðýnda yoldan geçen arabalar un gibi beyaz topraðý havaya savurur, ortalýðý beyaz bir toz bulutu sarardý. Yalýnayak gezen erkek çocuklarýn ayaklarý dizlerine kadar beyaz çizme giymiþ gibi olurdu. Yolun sað tarafýnda etrafýný çalýlýklarýn, böðürtlenlerin kapladýðý dere yola paralel olarak akar daha sonra evleri dolaþmak üzere kaybolurdu. Yolun sol tarafý bostanlar, bahçelerle yeþillikti. Buraya içinde bulunan bir su deðirmeni nedeni ile Deðirmen Boðazý denirdi. Yolun biraz daha ilerisinde gençlerin top oynadýðý, küçük bir futbol sahasý vardý.buraya tarla derdik Tribününün çatýsý o zamanlar çýkan bir fýrtýnada uçmuþtu. Fenerbahçeli Milli Futbolcu Lefter Küçük Andonyadis anýlarýnda Fýrtýna bütün þehri dolaþtýktan sonra tribünün çatýsýna bir çalým atýp yere indirmiþ deyerek, o günkü görüntüyü kendince dile getirmiþti. Futbol sahasýnýn etrafý duvarlarla çevriliydi.yolun sað tarafýnda ise çeþit çeþit dut aðaçlarý yol boyunca uzanýrdý. Futbol sahasýna giremeyen delikanlýlar bu aðaçlarýn üzerine çýkarak tüner, buradan maçlarý izlerlerdi. Dut aðaçlarýnýn arkasýnda ise bir iki katý geçmeyen taþtan yapýlmýþ þehrin son evleri vardý. O günlerde þehrin sýnýrlarý burada biterdi. Yolun bundan sonraki bölümünde gazayaðý aðaçlarý karþýlýklý olarak sýralanýrdý. Aðaçlar o kadar yüksekti ki yukardan dallarý birleþir, gökyüzü gözükmezdi. Yol bu görünümü ile bir kapalý çarþýyý andýrýrdý. Aðaç dallarýný ve yapraklarý aralayarak yol bulan güneþ ýþýklarý loþ bir ortamda ýþýk huzmeleri meydana getirirdi. Tomusun sýcaðýndan kurtulmak isteyen canlýlar bu aðaçlarýn altýnda veya dallarýnýn arasýnda sinecek bir yer arardý. Kuþlarýn oluþturduðu orkestranýn coþkusu dýþýnda baþka bir ses duyulmazdý. Seyrek geçen arabalarýn gürültüsü bu sessizliði nadir de olsa bozardý. Yol Sinler Soluðu na kadar bu þekilde devam ederdi. Sinler soluðunda büyükçe birkaç erkek dut aðacýnýn gölgelediði bir kuyu, yanýnda da bir yatýr mezar vardý. O günleri yaþamýþ dikkatli gözler fuar alanýnýn kuzeybatý köþesinde bu dut aðaçlarýný bugün bile seçebilir. Beylerbeyi Köyü ne, Dülük Köyü ne hatta Ýbrahimli Köyü ne giden köylüler, köylerine gitmeden önce burada durur, hayvanlarýný buradaki kuyunun yaný baþýndaki yalaktan sular, kendileri de soluklanýrlardý. O günlerde Sinler Soluðu nda abdallar yaþardý. Abdallarý Antep halký kendinden saymýþ, onlarla bütünleþmiþti. Kalender ve neþeli insanlardý. Evleri olanlarýn yanýnda bazýlarý da siyah kýl çadýrlarda yaþarlardý. ALLEBEN 05/

18 ALÝ ZAVAR G TARÝH, MEKAN, MESLEK ALLEBEN ÝN ORTA YERÝ TABAKHANE aziantepliler birçoðunun adýný bilir, onlarý adýyla çaðýrýrdý. Düðünlerde, çehizlerde davul, zurna çalarak geçinirlerdi. Çok yaþlý çaresiz olanlar ve zaman zaman iþsiz kalanlar halkýn yardýmýný isterlerdi. Halkýn muzur þakalarýný hoþgörü ile karþýlar, katlanýrlardý. Kýþ günlerinde ve baharýn yaðmurlu günlerinde þehrin kuzey batýsýndan gelen yaðmur sularý Sinler Soluðu nda hatýrý sayýlýr bir dere oluþturur, etrafýnda yaþayanlarý tedirgin eden bir sel haline gelirdi. Sel Alleben in batýsýndan gelen azgýn sularla birleþerek çok geniþ bir alana yayýlýrdý. Balýklý Pýnar ve hemen arkasýndaki musalla taþý selin ortasýnda kalýr, nerdeyse kaybolurdu. Alleben kenarýnda önemli pýnarlarýndan bir diðeri de o yýllarda Balýklý Pýnar dý. Etrafý taþ duvarlarla örülmüþ olan pýnarýn 5-6 göz akarý vardý. Zemin kara taþlarla döþeliydi. Alt tarafýnda kadýnlar kilim ve yün yurlardý. Þehrin içinde olmasý nedeniyle her zaman kalabalýk olurdu. Pýnarýn üst kýsmýnda zaman zaman cenaze namazý kýlýnan bir musalla taþý vardý. Keçehaneden gelerek Nizip e giden yol burada tek gözlü ikinci bir köprü ile geçilerek daha ileride Demir Yol la birleþirdi. Köprünün doðusunda ne buzhane ve maslak denilen kesimhane bulunurdu. Henüz o günlerde buzdolabý hiçbir yerde yoktu. Meþrubatçýlar içecekleri buradan aldýklarý buzlarla soðuturlardý. Dondurmacýlar da bu buzlarý kullanýrlardý. Buz fabrikasýnda boyu bir metreyi bulan buz kalýplarýndan birkaç dakikada sekiz kalýp birden üretilir, bekletilmeden telislere sarýlarak alýcýlarýna gönderilirdi. Buzhanenin bitiþiðindeki maslakta sabahýn ilk saatlerinde þehrin ihtiyacýný karþýlayacak koyun, keçi, nadir de olsa büyük baþ hayvanlarýn kesimi olurdu. Hatta bazen deve kesimi bile yapýlýrdý. Etler Zincirli Bedesten deki kasaplara ve kebabçýlara gönderilirdi. Etlerin arabaya yüklenmesi ve dükkanlara taþýnmasý iþleri þallak denilen kasap çýraklarýlarý tarafýndan yapýlýrdý. Þallaklar siyah þalvarlarý üzerine siyah uzun bir saya giyerlerdi. Sayanýn üzerinden bele kösele bir palaska kuþanýrlardý. Palaskaya yedek býçaklarýyla uzun zincirli masatlarýný takar, yürüdükçe masatlarý saða sola savrulurdu. Þallaklar büyük kargaþa ve gürültü içinde etleri taþýr, sanki birbiriyle yarýþýrlardý. Buzhanenin ve maslaðýn arkasýnda Davar Pazarý denilen geniþ bir alan vardý. Kurban bayramýndan on gün önceden kurbanlýklar davar pazarýna getirilir, satýþý yapýlýrdý. Davar pazarý bayram öncesi oldukça kalabalýk ve hareketli olurdu. Davar pazarýnýn güney tarafýnda Alleben kýyýsýnda küçükbaþ hayvanlarýn baðýrsaklarýnýn toplanýp iþlendiði, çiriþhane denilen ayrý bir yapý daha vardý. Balýklý Pýnar karþýsýnda, Alleben in güney tarafýnda ana mekaný tamamen yok olan bir cami vardý. Tabakhane nin orta yerindeki caminin, çamur deryasýnýn ortasýnda tek baþýna son günlerini yaþayan minaresi kalmýþtý. Ýri kýyým çocuklar bir araya gelir, can çekiþen minareyi sallayarak güç denemesi yapar, minarenin ölümünü kolaylaþtýrýp, hazin sonu oyunlaþtýrýrlardý. Yapýt ne zaman yapýldý? Kimler emek harcadý? Þekli, biçimi nasýldý?avlusu var mýydý? Hiçbir zaman berraklaþmayan pusun içinde yýkýlýp, kaybolup gitmiþti sorgusuz; Küçük Tabakhane Camii Kalenin kuzey etekleri sularý kurumuþ hendeklerle çevrilmiþti. Hendeklerle Naip Hamamý arasýnda kalan alana Havcarlýk denirdi. Deve yükleriyle, iri kýldan yapýlmýþ çuvallarda sumak yapraklarý getirilerek bu alana boþaltýlýr, büyük tepeler oluþturulurdu. Sumak yapraklarý delipte (deðirmen) öðütülerek tabaklýkta çok aranan kimyasal bir madde olarak kullanýlýrdý.bu maddeye havcar denir. Tabakhane de, Tinkönü nde, Meydan da ve Sinler de sumak yapraðý çeken delipler vardý. Deliplerin önlerine yýðýlan sumak yapraklarýndan oluþan tepelerin üzerine genç kýzlar çýkarak Ankara benim oyunu oynar, içindeki kalýn çöpleri toplayarak evlerine götürür, ocaklarýnýn altýnda yakarlardý. Sumak yapraðýnýn bir alýcýsý da, Gaziantep Tabakhaneleri ile ayný bitkisel kimyasallarý kullanan, Beykoz daki Sümerbank Kösele ve Kundura Fabrikasýydý li yýllarda Gaziantep ten kamyonlarla sumak yapraklarý Ýstanbul a getirilerek fabrikaya satýlýrdý. (1) Havcardan baþka tabaklýkta kullanýlan vazgeçilmez kimyasallardan biri de sakattý. Sakat köpek pisliði demektir. Gerek havcar, gerekse sakat, tabaklýk mesleðinin ara maddeleri olup mevsiminde havcarýn, sakatýn ise her gün borsasý kurulurdu. Sakatçý gençler bin bir güçlükle topladýklarý sakatlarý Boklu Cören e getirir, kalitesine göre fiyatlandýrarak satarlardý. Sakatlarý her gün kuþluk vaktine kadar Boklu Cören e getirmek þarttý. B Zamanýnda sergilenmeyen sakatlar satýlmaz, satýcýnýn elinde kalýrdý. Ertesi günü beklemek gerekirdi. Onun için halk arasýnda çok acele edenlere Tabakhaneye bok mu yetiþtiriyorsun? denirdi. Ýþsiz güçsüz kötü ve yaramaz insanlarýn uygunsuz yerlerde buluþmalarýný yermek için de Bok boku nerde bulur? Boklu Cören in baþýnda atasözü ise, sýkça kullanýlýrdý. Mesleði tabaklýk olan bir çok ermiþ kiþiler olduðu bu kiþilerin hikmetleri halk arasýnda anlatýlýr, hayret ve saygý ile dinlenirdi. Bunlardan bir tanesi Aydi Baba olup yaþantýsý incelemelere konu olmuþtur. (2) Aydi Baba hocalýk, vaizlik, müderrislik yapmýþ, divaný olan önemli bir þairdir. Onun kimseye minneti yoktur. Bilgi ve inançlarýndan taviz vermeyen bir bilim ve fikir adamýdýr. Düþüncelerinden ötürü halk tarafýndan dýþlandýðý da olmuþtur. A B Fotoðraf: Ali Zavar Arþivi 17 ALLEBEN 05/2008

19 O yýllarda onunla ilgili fýkralar her sohbette her toplantýda anlatýlýrdý: Bir gün civar illerden iki er kiþi bilgi ve görgülerini artýrmak için Aydi Baba dan feyz almak üzere Ayýntap a gelirler. Ancak medrese de ve camide bulamazlar. Arayýp sorarak onu Alleben in ortasýnda yarý çýplak bir durumda belinde peþtemalý ile deri kazýrken bulurlar. Gelen yabancýlar bu durumu yadýrgarlar, onun bir bilim ve fikir adamý olduðundan kuþkuya düþerler, çalýþmasýný da uygun görmez, onu küçümseyerek bu kadar yoldan Ayýntap a boþuna geldiklerini düþünürler. Aydi Baba gelenlerin aklýndan geçenleri sezer. Onlarýn yüzüne bir müddet baktýktan sonra Gazanýp da yimeli.. diyerek, çalýþmanýn onur ve kutsallýðýnýn her þeyin üstünde olduðunu belirtmiþ, çalýþmadan geçinen þeyh ve derviþlere de serzeniþte bulunmuþtur. Konuklar; verilen bu yanýt karþýsýnda hayret ve utanç duymuþlar, baba ya saygýlarý ise bir kat daha artmýþtýr. Tabakhane nin orta kýsmý kahvehanelerin yoðun olduðu bir yerdi. Alleben in kýyýsýnda ekmekçilerin hemen arkasýnda Söðütlü Kahve denilen bir kahve vardý. Söðütlü Kahve, söðüt aðaçlarýnýn gölgelediði, bahçesinde insanlarýn serinleyip, dinlendiði bir kahveydi. Yerlere kamýþ hasýrlar serilir,etrafýna küçük hasýr iskemleler konurdu. Ýsteyen küçük iskemlelere, isteyenlerde kamýþ hasýrlar üzerine baðdaþ kurarak oturur, hatta öðle saatlerinde söðüt aðaçlarýnýn gölgelediði serinlikte içi geçip yatanlara bile rastlanýrdý. Kahvenin avlusunun bir tarafýnda sumak yapraðý çeken delip vardý. Diðer tarafýnda da deri alýnýp satýlýrdý. Söðütlü Kahve nin etrafýný tabak dükkanlarý çevrelemiþti. Tabaklar iþleri gereði suyun içinde çalýþtýðýndan belden aþaðý bir peþtamal giyerlerdi. Peþtemal ilk kullanýldýðýnda beyaz olmasýna karþýn, bir kaç kullanýmdan sonra havcar rengini (haki renk) alýrdý. Bir derinin iþlemesi belli bir sýraya göre yapýlýrdý. Öncelikle tabakhaneye yeni gelmiþ taze bir derinin üzerinde kalan yað ve et artýklarýndan kurtarýlmasý gerekirdi. Bunun için bir adam boyu bir kütüðün üzerine gerilerek yerleþtirilen derinin üzeri et ve yað artýklarýndan uzunca bir býçak yardýmýyla temizlenirdi. Bu iþleme derinin etlenmesi denirdi. Et ve yað parçacýklarý büyükçe bir kazanýn içinde kavrulur, yaðý süzülerek alýnýrdý.bu yað derinin iþlenmesi aþamasýnda kullanýlýrdý.yaðýndan ayrýlmýþ, kavrulmuþ et ve yað parçacýklarýna gýllý gahýrdak denirdi. Bunlarýn içinde temiz olanlar konuya komþuya daðýtýlýrdý. Gýllý gahýrdak diye geçmeyelim, tiryakisi olanlar bile vardý. Hiç unutmuyorum lise birinci sýnýfta tarih öðretmenimiz merhum Ömer Arpacý bizlere Gaziantep diye sarý renkli bir dergi daðýtmýþtý. Derginin içinde aruzla yazýlmýþ uzunca bir kasidede gýllý gahýrdak için övgüler yaðdýrýlýyordu. Yünlerinden ve kýllarýndan kolay ayrýlmasý için bir müddet kireçte bekletilen deri, tüylerinden yolunarak ayrýlýrdý. Buna havýr yolma denirdi. Kýllarýndan ve tüylerinden ayrýlan deri, heyde adý verilen havuzlarda kül atýlarak temizlenip arýndýrýlýr,daha sonra da sakata yatýrýlýrdý. Sakat asit görevi görür,sonradan oluþacak çatlamalarý engellenmiþ olurdu. Daha sonra deriler yýkanýr, bu defa da sile havuzlarýnda sumak yapraðýna (havcar) yatýrýlarak iþlenirdi. Havuzlardan alýnan derilere pay kazýma iþlemi uygulanýrdý. Böylece derinin yüzeyi perdahlanmýþ olurdu. Koyun ve keçi gibi hayvanlarýn derilerinin iþlenmesi dört hafta kadar sürer, her partide ise 65 kadar deri iþlenirdi. Büyük baþ hayvanlarýn derileri ayrýca dört hafta kadar mazýda kalýr,daha sonra kurutulur ve yaðlanýrdý. (3) Ýþlenmiþ koyun derisine meþin, keçi derisine sahtiyen, büyükbaþ hayvan derisine gön (kösele) denir. Bugün derinin iþlenmesinde kullanýlmayan eski teknolojiler ve bitkisel kimyasallar, yerini yeni teknolojilere ve kimyasallara býraktý. (4) Tabakhane nin orta yerindeki Kumandan Çeþmesi,çokgen gövdenin üzerine miðfer þeklindeki kubbesiyle muzaffer bir kumandanýn baþýnýn azametli görüntüsünü anýmsatmaktadýr. Musluktan akan suyun sonsuz yumuþaklýðý bu sertlik ve azametli görünümü dizginleyerek þefkat ve cömertliði öne çýkarmýþ, koruyucu bir aziz görünümüne dönüþtürmüþtür. Gövdenin siyah beyaz kesme taþ sýralý dekorunun yarattýðý renk cümbüþü, yapýyý eðlenceli bir mekan haline getirmiþtir. Kubbe ile gövde arasýnda beyaz mermer silmeler, cephede kitabe tarafýndan kesilmiþtir. Kitabenin altýndaki beyaz mermer silmeler ise gövdeyi çevrelemiþtir. Gerek kubbenin altýndaki gerekse kitabenin altýndaki silmeler, çeþmenin görüntüsüne ahenk kazandýrmýþtýr. Yalak gövdeye uygun biçimde çokgen olarak düþünülmüþtür. Çeþmenin önündeki dikdörtgen alan mermerle döþenmiþtir. Böylece çeþmenin alan görüntüsü daha da geniþlemiþ eser anýtsallýk kazanmýþtýr. Çeþme, hükümet reisi Þükrü Bey ile Kumandan Ýlmi Bey in ortak çabasý ile 1914 ( H.1333) tarihinde yaptýrýlmýþtýr. Su toprak künklerle Çiftçi Çayýrý denilen yerde bulunan Alleben kýyýsýndaki Köse Kiya Pýnarý ndan getirilerek akýtýlmýþtýr. Alýnlýðýndaki sülüs kitabe þair Tuzcuzade Hafýz Ahmet Efendi tarafýndan yazýlmýþtýr. Su kaynaðý þehrin içme suyu içine alýndýðýndan bugün su akmamaktadýr. (5) Kumandan Çeþmesi kahvehanelerle çevrilmiþti. Hemen karþýsýnda Tekten Mamed in, solunda ise Memik in kahvesi vardý. Sosyal yaþamýn acý, tatlý anlarýnýn paylaþýldýðý eðlence mekanlarýydý bu kahveler. Kahvelere çalýp söyleyen gezici aþýklar,hakiyeciler, (meddahlar) gözbaycýlar (sihirbazlar) gelir, hünerlerini gösterirlerdi. Bu sanatçýlarýn Ýçinde çoðu da Gaziantepliydi.1950 li yýllarýn baþýnda Raþit bunlarýn içinde en hünerlilerinden birisiydi. Memik in Kahvesinde karagöz oynatýrdý. Seyredenleri kýrar geçirirdi. Ancak oyunlarýný müstehcen bulup eleþtirenler de olurdu. (6) Bugün ne gözbaycýlar, ne aþýklar, ne hakiyeciler, ne de Raþit var. Zamaný geri döndürmek mümkün deðil. Kumandan çeþmesinin sarý musluðundan akan su, abu hayat suyu da deðil ama geçmiþi zamanýmýza ekleyerek genç kuþaklarla paylaþmak, bütünleþmek güzel olmaz mý? Kaynak kiþi : Akdemir,Ünal ýn anlatýmlarý. 2. Güzelbey, Cemil Cahit Gaziantep evliyalarý.gaziantep.1964 S Kaynak kiþi : Bozatlý,Beþir in anlatýmlarý. 4. Öztemir, Cezmi. Gaziantep Dericiliðinin Dünü ve bugünü, Alleben. Mayýs 1997 Sayý 15 S Yener,Þakir Sabri Gaziantep Kitabeleri.Gaziantep.1958 S Kaynak kiþi : Zavar,Hasan ýn anlatýmlarý. ALLEBEN 05/

20 KADINLAR BÝRLÝÐÝ KERMES YGAZÝANTEPLÝ KADINLAR BÝRARADAYDI er Moda Deniz Kulübü, Tarih 12 her þeyimizi birlikte yaptýk, birlikte Nisan 2008 Cumartesi Salonda 150 aðladýk, birlikte güldük. Bundan kadýn; hepsi olmasa bile çoðunluðu daha güzel günlerde hep beraber Gaziantepli, Antepli olmayanlarda olmak dileðiyle bu toplantýya emeði birer antep sevdalýsý olmuþ. geçen herkesi candan kutlarým. Diyordu. Ýstanbul Gaziantepliler Derneði Kadýnlar Birliði, geleneksel Kermesli Bahar Yemeðini gerçekleþtiriyorlar. Canlý müzik eþliðinde bir kýsmý masalarda alýþveriþ yapýyor, bir kýsmý koyu sohbete dalmýþ. Uzun süredir görüþemeyenler ise sarmaþ dolaþ hasret gideriyorlar. Salonda bir þenlik havasý var ki; görülmeye deðer. Masalarda mercimekli köfteler, kuru dolmalar, içli köfteler, su börekleri, Baklavalar Sanki Antep. Saat de doðru Dernek Baþkanýmýz M.Reþit Göðüþ, Federasyon Baþkaný Ýnal Aydýnoðlu ve Gaziantep Büyükþehir Belediye Baþkanýmýz Dr.Asým Güzelbey salona girdiðinde herkes ayakta alkýþlýyordu. Kadýnlar Birliði baþkaný Gülsen Þerafettinoðlu nun açýþ konuþmasýndan sonra; Dernek Baþkanýmýz M.Reþit Göðüþ yaptýðý konuþmasýnda; Baþýmýzýn tacý kadýnlarýmýz, Gaziantepli olmanýn onurunu ve güzelliðini bizlere bir kez daha yaþattýðýnýz için hepinize teker teker teþekkür ederim. Bizler; biz Gaziantepliler Antep imizi iþgalden kurtarmak dahil; Federasyon Baþkaným Sayýn Ýnal Aydýnoðlu ise; Gazianteplilerin artýk Gaziantep dýþýnda da Gaziantepler yaratmaya baþladýðýný, Gazianteplilerin artýk yaþadýklarý þehirlere damgasýný vurduðunu söylüyordu. Bu konuþmalarýn arkasýndan mikrofona gelen Sayýn Dr. Asým Güzelbey de; Antep dýþýnda böyle bir toplantýda olmanýn onurunu ve sevinçini yaþadýðýný söyleyerek, buraya girdiðimde kendimi Gaziantep te, evimde gibi hissettim. Bana ve eþime bu duyguyu yaþattýðýnýz için hepinize çok teþekkür ederim. Diyordu. Daha sonra Gülsen Þerafettinoðlu; Birlik Yönetim Kurulu üyelerini teker teker sahneye çaðýrarak teþekkür etti ve onlara ödüllerini verdi. Mega kent Ýstanbul da birlik ve beraberliðin mutluluðunu yaþayan Gaziantepli kadýnlarýmýz yöresel türkülerimiz eþliðinde saat e kadar eðleniyordu Önümüzdeki yýl yeniden buluþma dilekleriyle 19 ALLEBEN 05/2008