Ayın ikinci yarısında spot fiyatlar artabilir

Transkript

1 Sayı: 21 petroturkcom montelforeks İçindekiler Piyasalar Arz-Talep Genel Bakış Sektörden Haberler Hava Durumu Arıza & Bakım Ekonomik Takvim Gündemden Başlık lar > Haziran ayının ilk 14 gününde Piyasa Takas Fiyatı ortalaması 122,06 TL/MWh oldu. > Haziran ayının ilk 12 gününde Sistem Marjinal Fiyatı 100,3 TL/MWh oldu > Türkiye genelinde Mayıs ayında toplam elektrik tüketimi MWh oldu. > Norveç'li Statkraft, Çetin HES'i bu yıl içinde satmayı planlıyor. > Montel-Foreks Online'dan anlık TFS ve GFI verilerine ulaşabilirsiniz* Ayın ikinci yarısında spot fiyatlar artabilir Haziran ayı için spot piyasada belirlenen fiyat ortalaması beklentilerin 10 TL altında gerçekleşti. Traderlar, ayın ikinci yarısında fiyatların artabileceğini belirtiyorlar. PİYASALAR GÜN ÖNCESİ PİYASASI Ay başında Haziran ayı kontratlarının spot piyasada TL/MWh bandında gerçekleşmesi öngörülüyordu. Haziran ayının ilk 14 günü için Piyasa Takas Fiyatı ortalaması 122,06 TL/MWh seviyesinde gerçekleşti. Montel-Foreks ile görüşen traderlar, ayın ikinci yarısında Ülkeye gelmesi beklenen sıcak hava dalgası ile birlikte tüketimde MW civarında artış olabileceğini belirtiyorlar. Yorumlarını paylaşan bir trader, Haziran'ın ikinci yarısında spot fiyatlarda tüketime bağlı artış olabileceğine dikkat çekti. Trader, Haziran ortalamasının TL/MWh seviyesine yükselebileceğini belirtirken, Temmuz beklentilerinin TL/MWh seviyesinde olduğunu ekledi. Tezgahüstü piyasalarda Temmuz kontratı 142,5 TL/MWh'ten işlem DENGELEME PİYASASI Yılın beşinci ayında Sistem Marjinal Fiyatı ortalaması ise 87,0 TL/MWh olarak belirlendi. Haziran ayının ilk 12 gününde ise Sistem Marjinal Fiyatı ortalaması 100,3 TL/MWh olarak belirlendi yılı Mayıs ayında aynı rakam 105,8 TL/MWh olarak belirlenmişti. Haziran ayının aynı döneminde ise 123,5 TL/MWh bandında belirlenmişti. Haziran ayının ikinci haftası olan 6-12 Haziran haftasında en yüksek SMF 133,3 TL/MWh ile 11 Haziran Cumartesi günü, en düşük SMF ise 30,9 TL/MWh ile 12 Haziran Pazar günü gerçekleşti.

2

3 Piyasa Fiyat Farkı PTF (TL/MWh) SMF (TL/MWh) KARŞILANABİLİR GÜÇ / PUANT KARŞILANABİLİR GÜÇ MW ANİ PUANT MW Mayıs ayı boyunca en yüksek ani puant MW ile 13 Mayıs Cuma günü, en düşük ani puant ise 29 Mayıs Pazar günü MW ile gerçekleşti. Haziran ayının ilk 9 gününde ise en yüksek ani puant MW ile 2 Haziran Perşembe günü, en düşük ani puant ise MW ile 5 Haziran Pazar günü gerçekleşti. TEZGAHÜSTÜ PİYASALAR Haftanın ilk gününde tezgah üstü piyasada Temmuz ayı baz yük elektrik kontratı 142,5 TL/MWh'ten işlem gördü. Haftanın ilk gününde tezgah üstü piyasalarda Temmuz ayı baz yük kontrat 142,5-143 TL/MWh belirlenirken, ürün geçen hafta 147,5-148,5 TL/MWh seviyesindeydi. Ürünün işlemi ise öğleden sonra saatlerinde 142,5 TL/MWh seviyesinde gerçekleşti. Ağustos ayı baz yük kontrat TL/MWh arasında belirlenirken, Eylül kontratı ,5 TL/MWh seviyesinde belirlendi. Ekim kontratı alıcı tarafında 138, satıcı tarafında ise 142 TL/MWh arasında açık bir spread ile kaldı. Aralık ayı baz yük elektrik kontratı haftanın ilk gününde TL/MWh seviyesinde belirlendi. Q316 (2016 Üçüncü Çeyrek) ürünü 149, TL/MWh, Q416 (2016 Dördüncü Çeyrek) kontratı ise geçen haftaki bandında sabit kalarak TL/MWh seviyesinde belirlendi. Tezgah üstü piyasalarda 2016 ikinci yarı kontratı (2016H2) bu hafta 146,75-147,25 TL/MWh seviyesinde belirlendi. Haftanın ilk gününde 2017 yıllık kontrat (CAL17) ise 138,25-139,5 TL/MWh seviyesinde belirlendi. SINIR ÖTESİ TİCARET TEİAŞ tarafından Haziran ayı için yapılan, Bulgaristan-Türkiye yönündeki 108 MW kapasitenin tamamı 7 firma tarafından paylaşıldı. İhalede takas fiyatı 1,86 /MWh olarak belirlendi. Bulgaristan İletim Sistem Operatörü ESO tarafından Haziran ayı için yapılan, Bulgaristan-Türkiye yönündeki 108 MW kapasitenin tamamı 6 firma tarafından paylaşıldı. İhalede takas fiyatı 4,02 /MWh olarak belirlendi. SEE-CAO tarafından yapılan GR-TR yönlü ihalede ise 168 MW kapasite ihaleye açılırken, ihalede takas fiyatı 0,43 olarak belirlendi. 3

4 ARZ-TALEP KAYNAKLARA GÖRE ÜRETİM Türkiye genelinde Mayıs ayında toplam elektrik tüketimi MWh oldu. Yılın beşinci ayında termik kaynaklardan elektrik üretimi toplamı MWh oldu yılında aynı rakam MWh olmuştu yılında rakam 2015 Mayıs'a göre %5,6 artış göstermiş oldu. Hidrolik kaynaklardan elektrik üretimi Mayıs ayında MWh olarak belirlendi. Rakam geçen seneye göre %5,6 düşüş göstermiş oldu yılında hidrolik kaynaklardan elektrik üretimi MWh seviyesine gerçekleşmişti. Rüzgar kaynaklarından elektrik üretimi MWh olurken, geçtiğimiz yılın aynı döneminde rakam MWh seviyesinde belirlenmişti. Mayıs ayında jeotermal kaynaklardan üretimin ise MWh olduğu tespit edildi yılında aynı rakam MWh seviyesindeydi. Mayıs ayı boyunca boyunca doğalgaz kaynaklarından MWh üretim gerçekleşirken, rakam geçen seneye göre %10,4 düşüş göstermiş oldu yılının Mayıs ayında doğal gaz kaynaklarından MWh elektrik üretimi gerçekleşmişti. Ay boyunca kömür kaynaklarından MWh elektrik üretilirken, 2015 yılında aynı rakam MWh seviyesindeydi. Rakam böylece 2015 yılına göre %29,9 artış göstermiş oldu. KURULUŞLARA GÖRE ÜRETİM Mayıs ayında lisanslara göre üretime bakıldığında serbest üreticilerin elektrik üretimi toplamı MWh, EÜAŞ'ın ise MWh seviyesinde olduğu tespit edildi. Yap-İşlet santralleri ise ay boyunca MWh elektrik üretti. Haziran ayının ilk 9 gününde serbest üretim şirketleri günlük ortalama MWh, EÜAŞ santralleri MWh, Yap-İşlet santralleri ise MWh seviyesinde elektrik üretimi gerçekleştirdiler. 4

5 BARAJLARA GELEN SU Yılın beşinci ayında toplam barajlara gelen su miktarı milyon m3 oldu. Geçtiğimiz ay aynı rakam milyon m3 seviyesinde belirlenmişti yılı ilk beş ayında barajlara gelen toplam su miktarı milyon m3 olurken, 2015 yılının aynı döneminde rakam milyon m3 seviyesindeydi. Haziran ayının ilk 9 gününde ise barajlara toplam milyon m3 su geldi. RÜZGÂR ENERJİSİNDEN ÜRETİM Mayıs ayında rüzgar kaynaklarından elektrik üretimi toplamı MWh olurken, geçtiğimiz yılın aynı döneminde rakam MWh seviyesinde belirlenmişti. Haziran ayının ilk 9 gününde en yüksek rüzgardan elektrik üretimi MW ile 8 Haziran Çarşamba günü, en düşük üretim ise MWh ile 4 Haziran Cumartesi günü gerçekleşti. Rüzgâr tahmini yapan kuruluşlar, bugün için MW yarın için ise 950 MW civarında elektrik üretimi bekliyorlar. ELEKTRİK TÜKETİMİ Türkiye genelinde Mayıs ayında toplam elektrik tüketimi MWh oldu, Nisan ayında ise aynı rakam MWh olarak gerçekleşmişti yılı Mayıs ayında elektrik tüketimi MWh seviyesinde belirlenmişti. Böylece 2016 Mayıs ayında elektrik tüketimi 2015'in %3,5 üzerinde belirlenmiş oldu. Montel-Foreks'in hava durumu kaynaklarına göre, önümüzdeki hafta Türkiye genelinde sıcaklık endeksinin 22,6 derece seviyelerinde belirlenmesi, sonrasında ise 22,3 derece seviyelerine gerilemesi bekleniyor. 5

6 PİYASA HABERLERİ fazla uzamayacaktır. Rusların, BOTAŞ'ın tahkim başvurusunu geri çekmesinin önünü açacak adımlar atabileceklerini düşünüyorum. Hükümetler arasında uçak krizinden kaynaklanan problem tatlıya bağlanırsa diğer kısımların kolaylıkla çözüleceğine inanıyorum. Türkiye'de son beş ile daha gaz götürülmesi için ihale açılacağını hatırlatan Fuat Celepci, Ancak Trakya ve Gaziantep bölgeleriyle yetinmeyi düşünüyoruz. Daha fazlasına girmek niyetinde değiliz. İki bölgede de her köşeye gaz boru hattı çektik. Trakya'da 500 bin noktaya gaz ulaştırdık ama bunların 250 binini abone yapabilmiş durumdayız. Gaziantep'te de durum böyle. Abone sayısının artmasını isteriz. Çünkü bu sayede tarifeler de aşağıya düşecek. Bu yüzden elimizden gelen gayreti gösteriyoruz. ZORLU/CELEPCİ: 'RUSYA İLE DOĞALGAZ DAVASI TATLIYA BAĞLANIR' Dünya - Zorlu Enerji Doğalgaz Grubu Genel Müdürü Fuat Celepci, Rusya ile Türkiye arasındaki doğalgaz fiyatıyla ilgili tahkim davasının yakın zamanda tatlıya bağlanabileceğini belirterek, Gazprom'dan, BOTAŞ'ın davayı geri çekmesini sağlayacak adımlar beklediğini söyledi. Trakya ve Gaziantep bölgelerinde doğalgaz dağıtım hizmetleri sunan Zorlu Enerji bünyesindeki GAZDAŞ'ın 10'uncu faaliyet yılını tamamladığını hatırlattı. Bu süre içinde 5 bin 745 kilometrelik boru hattı döşeyerek 1 milyona yakın noktaya gaz ulaştırdıklarını anlatan Fuat Celepci, buna karşılık abone sayısının 500 bin olduğunu belirtti. Celepci, hizmete başlamalarının 20'nci yılında 1 milyon, lisans süresinin biteceği 2035 yılında ise 1.5 milyon abone sayısına ulaşmayı hedefl ediklerini aktardı. Fuat Celepci, GAZDAŞ'ın Trakya'da daha fazla noktaya gaz götürmek için EPDK'ya yaptığı başvurular sonucunda Malkara, Şarköy, Kumbağ, Saray gibi yerlerin de lisans kapsamına dahil edildiğini söyledi. Vatandaştan ve yerel idarelerden gaz ulaştırılması yönünde talepler geldiğini kaydeden Celepci, Hiçbir talebi geri çevirmedik. Bu hizmeti yapıyor olmanın mutluluğu başka bir şeyle ölçülemeyecek kadar değerli. Bunu bütün ilçelerimize, her yere götüreceğiz. Artık maliyeti tartışmıyoruz. Zorlu'nun şöyle bir anlayışı var. Bu sorumluluğu yerine getireceğiz. Açıkçası, karşılığı olmasa bile bu hizmet 30 yıl daha devam ettirilecek ifadelerini kullandı. Fuat Celepci, Suriye sınırını ihlal eden Rus savaş uçağının düşürülmesinin ardından iki ülke arasında ortaya çıkan krizin yavaş yavaş ortadan kalkacağını belirtti. Bu çerçevede doğalgaz fiyatının indirilmesini talep eden Türkiye'nin açtığı tahkim davasının da çözülmesini beklediğini ifade eden Fuat Celepci şunları söyledi: Tahkim olayında tarafl arın belli bir noktada meseleyi masa başında çözeceğine inanıyorum. Putin'in açıklamasından sonra Gazprom CEO'su Medvedev'in de meseleyi masa başında çözelim diye bir açıklaması oldu. Hükümetler arasında bunun bir şekilde çözüme kavuşturulmasını bekliyoruz. Gazımızın yüzde 55'ini Rusya'dan alıyoruz. Gazprom'un Almanya'dan sonra en büyük müşterisiyiz. O yüzden bu iş daha BIST'TE VADELİ İŞLEMLER VE OPSİYON PİYASASI'NA YENİ ATAMA Montel-Foreks'in sektör kaynaklarından edindiği bilgiye göre, Borsa İstanbul bünyesindeki Vadeli İşlemler ve Opsiyon Piyasasını Harun Özay devraldı. Sektör kaynakları tarafından, Vadeli İşlemler ve Opsiyon Piyasası Müdürü olan Harun Özay'ın iki hafta önce yeni görevine başladığı kaydedildi yılında ODTÜ Elektrik-Elektronik Mühendisliği bölümünden mezun olan Özay, 1994 yılında Ziraat Bankası Bankacılık Okulunu tamamlamasının ardından Ziraat Bankasında uzman olarak çalıştı yılında eksper yardımcısı olarak başladığı Borsa İstanbul'da eksper, uzman ve başuzman unvanlarıyla Uluslararası Pazar, Tahvil ve Bono Piyasası, Piyasa-Ürün Geliştirme ve Özel Projeler, Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası, Stratejik Planlama ve İş Geliştirme bölümlerinde görev yaptı yılında İstanbul Teknik Üniversitesi Executive MBA, 2006 yılında University of Reading ICMA Centre International Securities, Investment and Banking yüksek lisans derecelerini aldı. NORVEÇ'Lİ STATKRAFT, ÇETİN HES'İ BU YIL İÇİNDE SATIYOR Norveç'li enerji şirketi Statkraft, Siirt'te bulunan 517 MW'lık Çetin Hidroelektrik santralini bu yıl içinde satmayı hedefliyor. Statkraft tarafından bugün yapılan duyuruda, halen inşaat aşamasında olan Çetin HES'e teklifler olduğu ve satış işlemlerinin yıl sonuna kadar gerçekleşmesini hedefledikleri belirtildi. Statkraft, 517 MW büyüklüğündeki santralin satışı için 1 Ağustos tarihine kadar teklifleri alacak. Norveç Devleti'ne ait Statkraft enerji şirketi, Siirt'te bulunan Çetin HES'in satışı için finansal danışman olarak Garanti Yatırımı yetkilendirdi. Statkraft tarafından Nisan ayında yapılan açıklamada, Siirt'te bulunan HES'i güvenlik problemleri ve yükleniciler ile yaşanan sıkıntılar nedeniyle satmak istedikleri belirtilmişti. Santralin 49 yıllık elektrik üretim lisansı ve 1,4 GW üretim kapasitesi bulunuyor. Yenilenebilir Enerji Destekleme Mekanizması YEKDEM kapsamına da girebilecek statüde olan santralin ilk etapta 2015 yılında tamamlanması öngörülüyordu. 6

7 PUTİN: TÜRK AKIMI'NDAN VAZGEÇMEDİK Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Türk Akımı ve Güney Akım projelerinden nihai olarak vazgeçmediklerini ve Türkiye-İsrail görüşmelerini desteklediklerini açıkladı. Putin, Karadeniz'in dibinden geçecek doğalgaz boru hatları konusunda Türkiye ile siyasi kaynaklı zorluklar yaşıyoruz' dedi. Rus lider, nihai kararı vermek için Avrupa Komisyonu'nun pozisyonunu öğrenmeleri gerektiğini söyledi. RIA Novosti'nin haberine göre Putin, Türkiye-İsrail ilişkilerinin normalleşmesi adına yürütülen görüşmelere de destek verdiğini söyledi. Moskova'da İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu ile yaptıkları görüşmeden sonra basın toplantısında konuşan Putin, müzakerelerin bölgedeki tansiyonun düşmesini sağlayacağını belirtti. Putin, İsrail ve Türkiye arasındaki ilişkilerin düzelmesi için görüşmelerin başlamasına olumlu bakıyorum. Devletlerin ve halkların birbirlerine doğru atacakları her adım, uluslararası arenada genel olarak olumlu bir etki yaratacak. Devletler arasında ne kadar az sorun olursa, bizler için o kadar iyi olur. Dolayısıyla Türkiye ve İsrail arasındaki bu süreci memnuniyetle karşılıyoruz' şeklinde konuştu. UNİT İRAN'A 4.2 MİLYAR DOLARA 7 DOĞAL GAZ SANTRALİ KURACAK Galatasaray'ın eski Başkanı Ünal Aysal'ın Türkiye'de ki şirketi Unit International Enerji A.Ş. ve İran Enerji Bakanlığı arasında yaklaşık 4.2 milyar dolarlık doğalgaz kombine çevrim santrali yatırım anlaşması önceki gün (1 Haziran) Tahran'da düzenlenen törenle imzalandı. İran'ın 7 ayrı bölgesinde kurulacak olan doğalgaz kombine çevrim santrallerinin toplam kurulu gücü ise 6020 MW olacak. İran'ın enerji ihtiyacının önemli kısmını tek başına karşılayacak olan 7 adet kombine çevrim santralinin inşaatına 2017 yılının ilk çeyreğinde başlanması planlanıyor. Unit Yönetim Kurulu Başkanı Ünal Aysal, bu yatırımın temellerinin 34 yıl öncesine dayandığını ifade ederek, İran'da 1982 yılından bu yana enerji projeleri gerçekleştirdiğini söyledi. Aysal, Yaptığımız tüm işleri zamanında tamamladık. Hiçbir işimizde problem yaşamadık. Güven ve dostluk temeline dayanan yeni yatırımımızla Türkiye ve Türk iş adamlarının güvenilirliğini ve gücünü bir kez daha göstermek istiyoruz dedi. İran'da halen kurulu bulunan doğalgaz çevrim santrallerinin ortalama yüzde 32 verimlilikle çalıştığını ifade eden Aysal, Unit tarafından kurulacak doğalgaz çevrim santrallerinin ise yüzde 60'ın üzerinde verimlilikle çalışacağını ifade ederek, santraller tamamlandığında İran'ın elektrik enerjisi ihtiyacının yaklaşık yüzde 10'unu karşılayacağını belirtti. Yap- İşlet modeli ile devreye sokacakları doğalgaz çevrim santralleri için İran Enerji Bakanlığı ile 20 yıllık anlaşma imzaladıklarını sözlerine ekleyen Ünal Aysal, İran bize 20 yıl boyunca doğalgaz verecek. Ürettiğimiz elektriği ise 6 yıl süresince mutabık kalınan tarife üzerinden bizden alacak. Üretilen elektrik 6 yıldan sonra ya ihraç edilecek ya da İran'da serbest piyasada satılacak. Bu zamana kadar İran'da bu tip yatırımları devlet desteği ile sadece İran'lı yerel yatırımcılar yapabiliyordu. Bu yönüyle anlaşma İran'ın yabancı sermaye açılımı konusunda bir ilki temsil ediyor. Uzun yıllara dayanan karşılıklı güven ve dostluk bize uluslararası piyasalarda kabul görecek ve İran'a yabancı sermaye akışının kapılarını açabilecek yeni bir model oluşturmayı sağladı. Bu yatırım, büyüklüğü ile yalnız İran'da değil, dünyada da tek paket halinde yapılmış en büyük yatırımlardan biri olma özelliğini taşımaktadır diye konuştu. İran Enerji Bakanlığı adına işin sahibi olan Thermal Power Plant Holding (TPPH) Genel Müdürü Mohsen Tarztalab, bu önemli anlaşmanın imzalanmasının ardından yaptığı konuşmada, Iran için bir devrim niteliğinde ki bu anlaşmanın öncesinde Unit ile 12 ay boyunca toplamda 1000 saati aşan zorlu bir müzakere süreci yaşadıklarını söyledi. Tarztalab, Bizdeki çevrim santralleri eski teknoloji olduğu için verimliliği düşüktü. Sayın Ünal Aysal'ın şirketi tarafından yapılacak santraller ise yaklaşık iki kat daha verimli olacak. Bu, Doğalgazın elektrik için yarı yarıya daha az harcanması ve çok ciddi oranda bir tasarruf sağlanması anlamına geliyor. Unit ile imzaladığımız bu anlaşma diğer bütün yabancı yatırımcılar için de örnek olacak niteliktedir dedi. Elektrik santralleri konusunda uzmanlaşan Ünal Aysal'ın Unit'inden bir santral yatırımı haberi de Kuzey Irak'tan geldi. Ünal Aysal, geçtiğimiz aylarda gelişim süreci tamamlanan Kuzey Irak'taki 840 MW'lık doğalgaz santralı yatırımına bu yılın sonunda başlayacaklarını söyledi. Unit, elektrik üretiminin yanı sıra 9 bin tüketici müşterisine tedarik ettiği yaklaşık 1TWh/yıl ile Türkiye ve Balkan ülkelerinde ki elektrik ticareti firmaları arasında da önemli bir yere sahip yılında elektrik üretimi ve anahtar teslimi santral inşaatı projelerine başlayan Belçika Merkezli Unit, İran'a daha önce 3210 MW gücünde 5 elektrik santrali daha yapmış ve uluslararası piyasalardaki önemli oyuncular arasında girmişti. Türkiye ve Avrupa'da da elektrik santralleri projeleri geliştirip yatırımlar yapan Ünal Aysal, Türkiye'de 4 ve Avrupa'da 2 elektrik santrali yatırımını gerçekleştirdi. Bu santrallerden üçünün komplike ve yenilikçi finansman modelleri içermesi nedeniyle Unit şirketi yurtdışındaki finans kuruluşlarınca özel başarı ödüllerine layık görüldü. Ünal Aysal'ın Yönetim Kurulu Başkanı olduğu Unit Grup bünyesinde amiral gemisi olan enerjinin dışında turizm yatırımları da yer alıyor. Antalya'da 20 yılda 3 büyük otel yatırımı gerçekleştiren Unit'in bünyesinde İstanbul Kuruçeşme'deki prestij oteli Les Ottomans da yer alıyor. Unit'in gayrimenkul sektöründe de önemli projeleri bulunuyor. 7

8 METEOROLOJİ 8

9 METEOROLOJİ Bu tablodaki veriler MeteoGroup tarafından sağlanmaktadır. Detaylı ve yüksek çözünürlükte hava tahminleri için adresine başvurabilirsiniz. 9

10 BAKIM & ARIZA BİLDİRİMLERİ Dönem:

11 EKONOMİK TAKVİM Dönem:

12