Ohri. Makedonya Cumhuriyeti nin yaﬂayan ve yaﬂatan gölü :

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Ohri. Makedonya Cumhuriyeti nin yaﬂayan ve yaﬂatan gölü :"

Umut Menderes
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Gezdikçe Gördükçe zlen fien Toker Ohri Makedonya Cumhuriyeti nin yaflayan ve yaflatan gölü : Farkl yer alt ve yer üstü kaynaklar ile beslenen dünyadaki ender göllerden biri olan Ohri gölü sanki bir insanm flças na yafl yor. Bedenimizdeki damarlar gibi, onu saran yaklafl k 40 nehir ve kaynak taraf ndan her gün yenileniyor. Ohri, St. Jovan Kaneo Kilisesi

olan Ohri gölü sanki bir insanm ﬂças na yaﬂ yor.

2 BD MART 2013 Denizden 650 metre yükseklikte, 360 kilometre karelik bir alan kaplayan bedeninin bir yan Makedonya ya, bir yan Arnavutluk a yaslanm fl. Dünyan n en yafll göllerinden biri, Avrupa n n en yafll s olarak baflka göllerde olmayan ya da sadece fosillerde olan ilkel yaflam formlar n koruyor hücrelerinde. Derinlerinde tarih öncesinden kalan arkeolojik kal nt lar sakl yor. Gölü ve onu yaflatan kaynaklar korumak için gösterilen özen, yaflam n daha da uzat yor; t pk özenin insan yaflam n da uzatt gibi Yaklafl k 50 adetle bir göller ülkesi olan Makedonya Cumhuriyeti nin güneybat s ndaki bu büyük gölün k y s ndaki ayn isimli Ohri kenti de göl ile birlikte uzun y llard r UNESCO Dünya Kültür Miras listesinde yer al yor. Slavlar için Hristiyanl n merkezi, 9. yüzy ldan itibaren de bir kültür ve Ohri, Kiril alfabesinin ve ona ad n veren din adam n n do du- u yer olma özelli ini tafl yor. ö renim merkezi olan Ohri, ilk Slav üniversitesinin ve bölgedeki ilk kaya kiliselerinin kuruldu u, Kiril alfabesinin ve ona ad n veren din adam n n do du u yer olma özelli ini tafl yor. Kenti gölden görmeme imkan veren tekne gezisinden sonra; k y daki yürüyüfl yolundan merkeze do ru yürürken, en tepedeki kale ile evlerin k y dan kaleye do ru dizilmifl görüntüsünü izliyorum. St. Kliment ve St. Ohri Kenti Naum gibi din adamlar n n heykellerinin oldu u k y daki meydandan hem eski kente, hem de çarfl ya gidiliyor. Meydandaki a açlar n gölgesinde biraz dinlendikten sonra Stara Charshiya (eski çarfl ) denilen çarfl ya do ru yürüyorum. ki-üç katl binalar n aras ndaki araç trafi ine kapal 107

Derinlerinde tarih öncesinden kalan arkeolojik kal nt lar sakl yor.

3 BD MART 2013 caddede kafeler, hediyelik eflya ma azalar, gümüflçüler, kuruyemiflçiler, butikler s ralanm fl. Caddenin sonunda, Ali Pafla Camii nin oldu u meydanda büyük bir ç nar a ac var. A ac n 1000 yafl nda oldu u ve 20 metre çap ndaki gövdesinde bir zamanlar bir berber dükkan n n oldu u söyleniyor. K y daki meydandan tepeye do ru yürüdü ümde, tarihi yap lar görme f rsat m oluyor. Beyaza boyal cumbal evler aras ndaki dar sokaklar beni Makedonya n n en eski Hristiyan iba- Ohri de bir sokak dethanesi olan St. Sofia kilisesine getiriyor. Freskleri ve duvar resimleri ile görmeye de er bir kilise olan St. Sofia, her y l 12 Temmuz-20 A ustos aras nda yap lan Ohri Yaz Festivali nde klasik müzik konserlerine ev sahipli i yap yor. Bahçelerini papatyalar n, lalelerin ve sardunyalar n renklendirdi i evlerin aras ndan yürüyerek, amfitiyatroyu, müzesinde 30 dan fazla ikonan n sergilendi i St.Kliment kilisesini ve kenti karadan gelecek tehlikelere karfl korumak için yap lan Ohri Samuel Kalesi ni geziyorum. Tepeden göle bakan St.Jovan Kaneo kilisesinin sar çiçeklerle kapl bahçesine geldi imde günefl batmaya haz rlan yor. Hava iyice karard nda, göl kenar ndaki iskelelerin üzerindeki lokantalar günefl fl klar yerine lambalar ve mumlarla ayd nlanmaya bafll yor. nsanlar n ve fl klar n görüntüleri masalardaki bardaklara düflerken, Ohri eski ad Lychnidos un anlam gibi Ifl klar Kenti oluyor. Ohri kentinde ve etraf nda irili ufakl bir çok otel olsa da konaklama için tercihim kente 10 km. uzakl kta bulunan Galicica Da Milli Park içindeki Elshani köyü oluyor. Risto, efli Anita ve ilkokula giden iki o lunun yaflad evin en üst kat ndaki odalardan birinde kal rken sanki Risto nun Konukevi nde de il de, bir arkadafl m n evindeymifl gibi hissediyorum. Ertesi sabah horoz, eflek ve bahçede oynayan çocuklar n sesleriyle uya-

Beyaza boyal cumbal evler aras ndaki dar sokaklar beni Makedonya n n en eski Hristiyan iba- Ohri de bir sokak dethanesi olan St. Sofia kilisesine getiriyor.

4 BD MART 2013 n yorum. Odan n cam n açt mda tertemiz bir hava doluyor içeriye. Gölün yüzeyi ise sanki gökyüzünü yans tan bir ayna gibi, dümdüz ve hareketsiz Yürüyüflüme bafllad mda, ilk rastlad m, bir turisti da larda yapaca tura ç karmak üzere kat r n çiçeklerle süslemifl olan yerel bir rehber oluyor. Ço u tar m ve hayvanc l kla u raflan köylülerin bahçeli evlerinin aras ndaki toprak yoldayken, yan mdan önündeki çoban takip eden bir keçi sürüsü geçiyor. Da daki kaynaktan gelen suyun akt bir çeflmenin oldu u meydan geçip, köyün ç k fl na do ru yürüyünce buradaki tepenin üzerine yap lm fl kilise ve mezarl ktan da gölü görmek mümkün oluyor. Pestani köyündeki iskeleye ç k nca gölün suyunun ne kadar berrak St. Naum Manast r Ohri gölünün St. Naum kayna oldu unun ay rd na var yorum. Sudaki bal klar ve y k lm fl bir iskelenin suyun içinde kalan ahflap direkleri çok net görünüyor. 17 bal k türünün yaflad Ohri gölünde bal kç l kla u raflanlar n yaflad Trpejca köyünü ve su üzerindeki iskelelere yap lm fl kerpiç evlerden oluflan müzeyi gezdikten sonra St. Naum Manast r na var yorum. G ölün en büyük su kayna olan St. Naum kayna burada bulunuyor. Kaynak suyunun yar s ndan fazlas, Galicica da n n di er taraf ndaki, Prespa gölünden geliyor. Da n eteklerindeki kaynak, yemyeflil bir orman n içinde büyülü bir göl gibi y ll k manast r, suyun göl ile bulufltu u k y daki tepeden göle bak yor. Yol kenar ndaki köprüden geçince kayna n ortas nda, bahçesinde ahflap masalar olan bir restoran n oldu u adadan 109

yerel bir rehber oluyor. Ço u tar m ve hayvanc l kla u raﬂan köylülerin bahçeli evlerinin aras ndaki toprak yoldayken, yan mdan önündeki çoban takip eden bir keçi sürüsü geçiyor.

5 BD MART 2013 Struga Kenti Nikola n n teknesine binip, k sa bir geziye ç k yorum. Koruma alt nda oldu undan, burada bal k avlanmas na ve özel izinli tekneler d fl ndaki araçlarla suya girilmesine izin verilmiyor. So uk ve berrak suda ilerlerken, yaln zca kürekler suya de di inde ç kan su sesini duyuyorum. Yan m zdan baflka küçük tekneler geçerken, karfl - m zdaki yemyeflil tepelerden kekik kokular geliyor burnumuza. Suyun alt ndaki zemin baz yerlerde mavimsi tafllarla, baz yerlerde de farkl boylardaki yeflil bitkilerle örtülü. Yeflil bölümlerde yüzen bal klar suyun berrakl nedeniyle sanki bir çay rda uçuyor gibi görünüyor. Gezinin sonuna do ru Türkçe bir türkü söyleyen Nikola, ayr l rken buraya gelen herkesin bir kez daha gelece ine inand n söylerken, ben de tekrar gelebilmeyi diliyorum içimden. St. Naum un mucizevi iyilefltirme gücüne inan ld ndan bir zamanlar 110 tedavi merkezi olan, flimdiyse bir otele dönüfltürülen manast r binas n ve St. Naum un mezar n n bulundu u kiliseyi gezerken, mavi parlak renkli tavus kufllar da benimle birlikte avluda dolafl yor. Akflam Elshani ye vard mda, Anita y yeme i haz rlay p, balkondaki masay kurmufl buluyorum. Bahçesinde yetifltirdi i sebzeler, köy tavu u, kuzu eti ve göl bal klar yla çok lezzetli yemekler haz rlayan Anita, kahvalt - Koruma alt nda oldu undan, burada bal k avlanmas na ve özel izinli tekneler d fl ndaki araçlarla suya girilmesine izin verilmiyor.

So uk ve berrak suda ilerlerken, yaln zca kürekler suya de di inde ç kan su sesini duyuyorum.

6 larda da börek, kek, köy peyniri ve yumurtalarla da dan toplanan ada çay ikram ediyor. Sohbet ederken, isteyen konuklar na Makedonya yemekleri dersleri vererek, bu derslerde çorba, etli biber dolmas, presnec, gomleze ve turli tava (çömlekte etli türlü yeme i) gibi geleneksel yemekleri ö retti ini anlat yor. Köylerde genellikle bahar aylar nda evlerde flarap, rajika ve k rm z biber salçalar yap l yor, kekikler, koyun-keçi sütünden peynirler haz rlan yor, da lardaki yabani çiçeklerin Yazar m z zlen fien Toker Ohri gölü çevresinde yürüyüfl yap yor ballar kavanozlara al n yor. Struga kentinin 14 km. kuzeybat - s ndaki, eski yap lar yla ve su kaynaklar yla ünlü Vevcani köyü de bu köylerden biri. Eski su de irmenlerinin baz lar bugün hâlâ tah llar ö ütüyor. Köy, kayna n etraf na yap lan park, çeflitli a açlar ve a açlardaki saka kuflu, bafltankara, a açkakan ve bülbülleriyle görülmeyi hak ediyor. Ohri gölü k y s nda ziyaret etti im son kent Dünya fiiir Baflkenti de denilen, fliir festivali ve köprüleriyle ünlü BD MART 2013 Struga oluyor. St. Naum daki kayna ndan gelip, Ohri gölünden Struga ya ulaflarak kentin içinden geçen Kara Drim Nehri buradan Arnavutluk a gidiyor. U luslararas bir fliir festivali olan Struga fiiir Akflamlar nda fliirler bu nehir üzerine s ralanm fl köprülerde okunuyor. Bu kentte do an flair kardefller Constantine ve Dimitar Miladinov un an s na düzenlenen festival her y l A ustos sonunda Miladinov un Rusya daki ö rencilik y llar nda yazd Güneye Özlem fliirinin okunmas ile bafll yor. Yaln zca 15 fliir yaz p daha 32 yafl ndayken yaflam - n yitiren Dimitar Miladinov un ölümünün 100. y l nda bafllayan ve flimdi- Pestani ye kadar 95 ülkeden 4000 flair a rlayan festival, fliir yoluyla dünya bar fl na hizmet etmeyi amaçl yor. Ohri gölü bir insan olsayd, düflünen ve üreten beyninin Ohri kenti, seven ve paylaflan kalbinin de Struga olabilece ini düflünüyorum. Berrak göl sular, tertemiz havas, zengin bitki ve hayvan çeflitlili iyle Ohri gölü buradaki insanlar da özenle, sa l kla yaflat yor. Ben de onun ölümsüz bir flekilde yaflayarak, yaflatmaya devam etmesini diliyorum. izlensen@butundunya,com.tr 111

Benzer belgeler

Gezdikçe Gördükçe zlen ﬁen Toker. Orta Gölü nün huzur damlas : St. iulio Adas

Gezdikçe Gördükçe zlen fien Toker G Orta Gölü nün huzur damlas : St. iulio Adas 116 talya n n kuzeybat s ndaki Orta gölünün tek adas olan St. Giulio, damla fleklindeki görüntüsüyle berrak sularda fl l fl l