Gezdikçe Gördükçe zlen fien Toker

Transkript

1 Gezdikçe Gördükçe zlen fien Toker Gölyazı Yaflamak için direnen bir gölün k y s nda: Bazen deniz öylesine durgunlafl r, yüzeyi öyle pürüzsüzleflir ki, sanki göl olur. Günefl fl klar topra a öyle vurur ki bazen, uçsuz bucaks z görünen ova sanki deniz olur. Ya mur da lardan, tepelerden düzlüklere öyle çamur tafl r ki bazen, bu çamurlu toprak günefl fl klar yla buluflunca sanki çöl olur. 66

2 B azen göl öyle sakin, öyle durgun olur ki, gökle iyice bütünleflir, sanki göl gökyüzünün bir parças olur. Gölyaz da gün batarken Uluabat Gölü de, sanki önüme serilmifl bir parça gökyüzü gibi. Günefl gökyüzünden, önce bir k sm gölün içinde kalm fl a açlar n dallar na do ru alçal yor; sonra sudaki bir karabata n bafl na konuyor sanki. Suyun yüzeyine vuran kendi fl na yaklafl yor yavaflça; önce fl na kavufluyor, sonra suyun içinde usulca birlikte kayboluyorlar. nsana nefes almay bile unutturabilecek bu günbat m manzaras, eski ad n fl k tanr s Apollo dan alan Apolyont (Uluabat) Gölü ne çok yak fl yor. nsana nefes almay Öyle bir fl k ki bu saatlerde göle vuran, tüm en- bile unutturabilecek difleleri silip, yüreklere bu günbat m huzur dolduruyor sanki. manzaras, eski ad n Bursa da, Uluabat Gölü nün k y s nda, göle fl k tanr s Apollo dan uzanan yar madan n ucun- alan Apolyont daki adada, Gölyaz da(uluabat) Gölü ne çok y m... Zeytin a açlar n n yak fl yor. çevreledi i köye gelen yol, göl kenar nda, Gölyaz da son buluyor. Gölün kuzey k y s ndaki yar mada ile karfl s ndaki adan n üzerine kurulan köyün iki yakas, ince bir köprüyle birbirine ba lan yor. Köprüye yaklafl rken k y da görünen sandallar, burada yaflam n göle ne kadar ba l oldu unu gösterir gibi. Tektonik bir çöküntü sonucu oluflmufl, oldukça s bir göl olan Uluabat Gölü nün dilden dile anlat lan oluflum öyküsüyse daha farkl. Bu öyküye göre, ad flimdi Gölyaz olan bu yerde kurulmufl Apollonia n n kral, k z n o luna 67

3 isteyen komflu krall k Melde nin hükümdar na olumsuz yan t verir. Bu duruma k zan Melde Kral da Odryses çay n Apollonia ya yönlendirip, krall sular alt nda b rak p, buray göl haline getirir y l nda Ramsar Uluslararas Sulak Alanlar Sözleflmesi kapsam nda koruma alt na al nan ve Dünya Do al Hayat Koruma Vakf taraf ndan yaflayan göl ilan edilen Uluabat Gölü yaflamak için direniyor gibi sanki. K y lar yer yer sazl k ve batakl k olan göl, küçük karabatak, b y kl sumru, tepeli pelikan, patka, kafl kç, gece bal kç l, ar kuflu, saz delicesi gibi kufl türlerine ev sahipli i yap yor. Göçmen kufllar n da önemli geçifl yollar ndan biri üzerinde bulunan gölde, art k eskisi kadar kerevit olmasa 68 Dünya Doğal Hayatı Koruma Vakfı tarafından yaşayan göl ilan edilen Uluabat Gölü yaşamak için direniyor gibi sanki.

4 Tarihi M.Ö. 6. yüzyıla kadar uzanan Gölyazı ve çevresinde geçmişin izlerini de görmek mümkün. da, turna, k z lkanat ve sazan gibi bal klar yaflamaya ve üremeye çal fl yor. Bal kç l n önemli bir geçim kayna oldu u Gölyaz da sanayileflme nedeniyle kirlenen gölden olumsuz etkileniyor. Yine de her gün umutla biniliyor sandallara; a lar sab rla örülüyor, onar l yor. Genellikle bir erkek ve bir kad ndan oluflan çift kiflilik ekiplerce b rak l yor a lar suya. Bazen efl, bazen abla-kardefl, bazen de ninetorun olarak ç k l yor bal a, bu nedenle bal kç kad nlar n köyü de deniyor Gölyaz ya. Mavi, yeflil, k rm z renklerle boyanm fl sandallar döndüklerinde bal k bolsa, ö le saatlerinde köy meydan nda aç k art rma ile sat fl yap l yor, bal klar sand klarla Bursa n n farkl yerlerine da l yor. T arihi M.Ö.6. yüzy la kadar uzanan Gölyaz ve çevresinde geçmiflin izlerini de görmek mümkün. fiimdiki yerleflimi çevreleyen tarihi surlarda, kap ve kule kal nt lar na rastlayabilir, SIT alan ilan edilerek koruma alt na al nan tarihi Gölyaz evlerinin duvarlar nda antik ça dan tafllar görebilirsiniz. Zambaktepe deki antik tiyatro, Deliktafl taki su kemeri, Taflkap diye bilinen antik kale kal nt s, K z

5 Adas ndaki Apollon Tap na kal nt lar, 19.yüzy lda burada yaflayan Rumlar taraf ndan yapt r lan Hagios Georgios Kilisesi, Manast r adas ndaki manast r kal nt lar, yap l fl tarihi bilinmeyen tarihi cami ve hamam da sizi Gölyaz tarihinde bir yolculu a ç karacak duraklardan baz - lar. Yar maday adaya ba layan köprünün bafl ndaki 740 yafl ndaki dev ç nar a ac na gövdesinden ince ince ak tt sular nedeniyle A layan Ç nar ad verilmifl. Yapraklar alt nda neredeyse 400 metrekarelik bir gölge alan yaratan bu ç nar a ac as rlard r göl ve Gölyaz daki yaflama tan kl k ediyor. G ölyaz n n sokaklar nda, pencerelerinden sardunyalar n sarkt evlerin yan nda, sokakta oyun oynayan çocuklar n aras nda yürümek insan dinlendiriyor. Köprü bafl ndaki as rl k ç nar a açlar n n gölgesinde oturmak ve göl manzaras n izlemek zaman yavafllat yor, saatleri daha da uzat yor sanki. Gölün sular yükseldi inde, k y daki a açlar n bir k sm sulara gömülüyor. Gün batarken öyle bir sessizlik çöküyor ki Gölyaz ya, sanki bal k a lar aras nda dolafl p bal k arayan kedinin minik patilerinin sesini duyuyorum. izlensen@butundunya.com.tr Hizmet F rsat Kendini be enmifl bir kad n, Amerikan Baflkan Abraham Lincoln'ün yan - na ç kt ve emredici bir ses tonuyla anlatmaya bafllad : Say n Baflkan! O lumu albayl a yükseltmelisiniz. Bunu bir lütuf olarak de il, bir hak olarak istiyorum. Büyük babalar m ngilizlere karfl Lexington'da savaflt ; amcam iç savaflta Bladensburg'tan kaçmayan yegâne insand ; babam New Orleans'ta çarp flt ve kocam da Monterey'de öldü... Baflkan Lincoln, karfl s ndaki bu çokbilmifl kad n sakince dinledikten sonra, yan t verdi: Kanaatimce sizin aileniz ülkemiz için yeterince hizmet etmifl. Art k baflkalar na 5 6 f rsat vermenin zaman gelmedi mi? 70 Manastır adasındaki manastır kalıntıları, yapılış tarihi bilinmeyen tarihi cami ve hamam da sizi Gölyazı tarihinde bir yolculuğa çıkaracak duraklardan bazıları.