TÜRKİYE ENSTİTÜSÜ ÖZEL RAPOR 21. YÜZYIL. Ortadoğu ya İkinci Kez Hoşgeldin veya Reyhanlı Saldırıları. Prof. Dr. Ümit ÖZDAĞ - Sibel KALEMDAROĞLU*

Transkript

1 Özel Rapor 15 Mayıs YÜZYIL TÜRKİYE ENSTİTÜSÜ Ortadoğu ya İkici Kez Hoşgeldi veya Reyhalı Saldırıları Yazar Hakkıda 1986 yılıda Gazi Üiversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi de araştırma görevlisi olarak çalışmaya başlamıştır seeside Atatürk ve İöü Döemide ordu-siyaset ilişkileri koulu çalışması ile siyaset bilimi doktoru olmuştur. Dr. Özdağ, 1993 yılıda Mederes Döemide ordu-siyaset ilişkileri ve 27 Mayıs askeri hareketi koulu tezi ile "Siyasal Teori Doçeti" uvaıı almıştır. Prof. Dr. Ümit Özdağ, 1994 yılıda Avrasya Dosyası adlı üç aylık uluslar arası ilişkiler ve stratejik araştırmalar dergisii çıkarmaya başlamış ve editörlüğüü yapmıştır leri souda itibare terörizm ve etik sorular koularıda araştırmalar yapa Özdağ, 1990 lı yıllar boyuca Doğu, Güeydoğu Aadolu ve Güeydoğu Aadolu illerimizde göç ala illerde sosyo-politik içerikli saha araştırmaları yapmıştır seeside Kuzey Irak ta ekoomik merkezli araştırmalar gerçekleştirmiştir. Gazi Üiversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi de öğretim üyesi ola Prof Dr. Ümit Özdağ 2005 yılıda bu yaa 21. Yüz Yıl Türkiye Estitüsü Başkalığıı yürütmektedir. Prof.Dr. Ümit Özdağ 21. Yüzyıl adlı üç aylık düşüce dergisii yayı kurulu başkalığıı yapmaktadır. Güvelik bilimleri,,istihbarat bilimi düşük yoğuluklu çatışma, etik sorular, Avrupa Birliği, Avrasya ve Ortadoğu koularıda çalışa Prof. Dr. Ümit Özdağ ı yayılamış o üç kitabı, dört tercüme kitabı, Avrasya Dosyası, Stratejik Aaliz, Türk Yurdu gibi dergi ve Yeiçağ ve Akşam gibi gazetelerde yayılamış 300 ü üzeride makalesi mevcuttur. Devamı Arkada Prof. Dr. Ümit ÖZDAĞ - Sibel KALEMDAROĞLU* Suriye sıırıdaki Reyhalı ilçeside 11 Mayıs de şiddetli bir patlama yaşadı. Buu 15 dakika sora ikici patlama izledi. Bombalı araçla yapıla saldırıları ilki, Reyhalı Belediye biası öüde meydaa geldi. İkici patlama ise PTT biasıı buluduğu Cumhuriyet Caddesi de gerçekleşti. 46 kişii ölmesi, 140 kişii yaralaması, 735 işyeri, 62 araç, 8 kamu biası ve 120 koutu tahrip olması ile souçları açısıda ortaya bir katliam ve yıkım çıkara, Türkiye gibi 1968 de bu yaa terörizm deeyimi ola bir ülkede e büyük ca kaybı ile ortaya yaşata bu saldırıı kapsamlı bir iceleme soucuda gerçekleştirildiği alaşılmaktadır. 1 İlk patlamaı olduğu yer cumartesi güleri Reyhalı pazarıı kurulduğu ve isaları topladığı bir aladır. Bombalamayı yapa ekip, arabaları mobese kameralarıı görütü alamadığı yerlere park etmişlerdir. 2 Reyhalı Türkiye de Suriye ye yapıla yardımları merkez oktasıdır. Dolayısıyla Türkiye de Suriye deki muhaliflere yapıldığı söylee silah kaçakçılığıı da kilit oktası olarak öe çıkmaktadır. Bölgedeki Cilvegözü- Bab El Hava sıır kapısı Suriyeli isyacıları elide bulumaktadır. Yayladağı sıır kapısı araçlı geçişler içi kullaılmaz ike Cilvegözü sıır kapısı araç geçişlerii yapıldığı kapıdır. Suriyeli mülteciler ya Reyhalı daki kamplarda kalmakta ya da burada kiraladıkları evlerde yaşamaktadırlar. * 21. Yüzyıl Türkiye Estitüsü Başkaı ve Gazi Üiversitesi Öğretim Üyesi, uozdag61@gmail.com

2 21. Yüzyıl Türkiye Estitüsü" (21YYTE) 21.YYTE; Türkiye ve düyadaki millî güvelik stratejileri, ekoomi, hukuk, eerji/eerji güveliği, ükleer eerji/ ükleer silahlama, eformasyo/bilgi iletişimi, aayasal düze, hukuk, adalet, düşük yoğuluklu çatışma (terör ve terörizm), teostratejik araştırmaları demokrasi ve sivil toplum arastırmaları gibi işlevsel aa koular ile, çevre/türk Düyası ülkeleri ve küresel/bölgesel güçler ile uluslararası örgütlerdeki gelişmeleri izlemek, bu gelişmeleri Türkiye i milli mefaatleri ve ulusal güvelik gerekleri, doğrultusuda icelemek ve bu alalarda ciddî çalısmalar yaparak alteratif politika, strateji, program ve projeler üretmek amacıyla 01 Aralık 2005'de kurulmuştur. 21.YYTE de kurulma amacıa uygu olarak aşağıdaki araştırma gurupları kurulmuştur. Aayasal Düze, Hukuk, Adalet Araştırma Gurubu Bio ve Ge Tekolojileri Araştırma Gurubu Teostrateji Araşırmaları Gurubu Millî Güvelik Stratejileri Arastırma Gurubu Eerji ve Eerji Güveligi Araştırma Gurubu Suriye de yaşaa çatışmaları Türkiye ye daha öce de öemli yasımaları olmuştu. 3 Ekim 2012 tarihide Suriye de Akçakale ye düşe top mermisi sebebiyle biri ae 4 çocuk hayatıı kaybetmiş, 2 si polis 13 kişi de yaralamıştı.11 Şubat 2013 te ise Cilvegözü de (Bab El-Hava) meydaa gele ve 14 kişii ölümüyle souçlaa bombalama olayı yaşamıştı. Olayda 4 ü Türk 10 u Suriyeli 14 kişi yaşamıı yitirmiş, 30 u aşkı kişiyse yaralamıştı. Katliamı gerçekleştirdikleri öe sürüle 4 Suriyeli 1 Türk Suriye ye yapıla okta operasyouyla yakalaıp getirilmiştir. Patlamaları ardıda bölge halkıı Erdoğa istifa slogaları atması da ilgi çekmiştir. 3 Düşük Yoğuluklu Çatısma (Terör ve Terörizm) Araştırma Gurubu Eformasyo ve İteret Tekolojileri Araştırma Grubu Ekoomi ve Küreselleşme Araştırma Gurubu Rusya Araştırma Gurubu Amerika Araştırma Gurubu Avrupa Birliği Araştırma Gurubu Avrasya-Türk Düyası Araştırma Gurubu Orta Doğu Araştırma Gurubu Balkalar-Kıbrıs Araştırma Gurubu Çi-Uzakdoğu Araştırma Gurubu Orta Asya Araştırmalar Merkezi Rus Slav Araştırmalar Merkezi Orta Doğu ve Afrika Araştırmaları Merkezi Balkalar ve Kıbrıs Araştırmalar Merkezi Amerika Araştırma Merkezi Avrupa Birliği Araştırmalar Merkezi Güey Kafkasya İra Pakista Araştırmalar Merkezi Asya Pasifik Araştırmalar Merkezi Reyhalı ı bir özelliği de üfusu büyük bir bölümüü Süi Türkme, Süi Arap ve Kuzey Kafkasya kökeli grupları oluşturmasıdır. Bu durum, iki olası gelişmei öüü açmaktadır. Biricisi, Reyhalı da yaşaa patlamaları ardıda Suriyeli mülteciler ile Türk vatadaşları arasıdaki gerilimi artması ve çatışmalara döüşmesi olasılığıdır. Buu ilk örekleri de 11 Mayıs patlamalarıı ardıda Reyhalı halkıı Suriyelileri arabalarıa saldırmaları ile yaşamaya başlamıştır. 4 Reyhalı da 5 gü öce de Suriyeliler ve Türkler arasıda bir lokatada bir Suriyeli ile lokata sahibi arasıdaki hesap tartışmasıı büyüyerek tüm gece süre kavgaya döüştüğü belirtilmektedir. 5 Öte yada buda sora Reyhalı ya ve Türkiye ye Suriye de gele göç azalma eğilimi gösterebilir ya da geri döüşler başlayabilir. İkicisi ise katliamı ardıda Nusayri rejimi bağlatılı Atakyalı Nusayri usurları çıkması durumuda, Hatay da Nusayriler ile Süiler arasıda büyük bir gerilim ortaya çıkma olasılığıdır.8 Mayıs 2013 de TBMM de bir bası toplatısı düzeleye MHP Hatay milletvekili Şefik Çirki i şu açıklamaları Hatay ı ve Türkiye i büyük bir tehlike ile karşı karşıya olduğuu göstermektedir: Hatay, so haftalarda çok farklı olaylara sahe oldu. Sıırlarımız Ali Baba ı Çiftliği gibi. Gire belli değil, çıka belli değil. Adeta elek gibi olmuş. Geçtiğimiz gülerde Alevi kaaat öderi Ehli Beyt Vakfı Başkaı Ali Yeral ı evie gizlice girilerek, çoluğu çocuğu olduğu bir zamada bir tehdit mektubu bırakıldı. Geçe pazartesi Reyhalı da sabahı beşie kadar büyük olaylar oldu. Vatadaşlar elleride Türk bayraklarıyla sokaklara döküldü. Olay daha büyümede yatıştırıldı; acak her zama bu kadar şaslı olamayabiliriz. Burada Bayrağımıza hakaret edildi dedikodusuyla bir ada olaylar gelişti. Hatay bir 2

3 bombaı üstüde oturuyor. Uyarıyoruz, yarı çok daha büyük olaylar olabilir. Suriye deki rejimi değiştirilmesi Türkiye i felaketi olur. Alevi Nusayri kesimide büyük göç dalgaları gelecektir. Hükümet bua hazırlıklı değildir. Cebide pasaportu dahi olmaya Suriye vatadaşı güde beş kere girip çıkabiliyor. Böyle devlet olmaz. 6 Reyhalı Türkiye i Suriye rejimii kimyasal silah kulladığı yöüdeki iddialarıı ispatlama çabalarıda da oldukça öemli yer teşkil ede bir bölgedir. Öyle ki, hem yerel hem de yabacı basıda so döemde çıka haberlerde, kimyasal silahla yaraladığı iddia edile bir grup Suriyelii Reyhalı da tedavi edildiği söylemiştir. Acak bu vakalarda kimyasal silah kullaımıı kaıtlayabilecek veriler buluamamıştır. Öte yada Türkiye i Reyhalı ı heme yaıdaki Cilvegözü sıır kapısıa kimyasal, biyolojik ve ükleer maddeleri tespit ede bir cihaz yerleştirdiği de söylemektedir. 7 Özetle, Reyhalı katliamı souçları açısıda değişik ihtimalleri güdeme taşıya, Türkiye ye yöelik stratejik itelikli bir saldırıdır. Bu saldırıı Türkiye ye daha ağır zararlar vermemesi, saldırıı, faillerii, motiflerii doğru tahlil edilmesie ve doğru bir cevabı geliştirilmesie bağlıdır. Bu çalışma, kapsamlı bir değerledirme sürecii ilk adımıı oluşturmaktadır. Türkiye ye Ortadoğu ya İkici Hoş geldi Partisi Reyhalı saldırısı, AKP Hükümeti ile birlikte Ortadoğu da etki olma, belirleyici olma iddiasıı taşıya Türkiye ye ikici kez Ortadoğu ya hoş geldi partisi düzelemesi alamıa gelmektedir. Birici parti deeyimii Mavi Marmara krizi ile İsrail ile yaşaya Akara ikici deeyimi de Reyhalı katliamı ile yaşamıştır. 8 Ortadoğu, siyaseti düyaı bir çok yeride farklı araçlar ile yapıldığı bir bölgedir. Diplomatlarda daha çok istihbaratçıları, kovasiyoel ordularda daha çok teröristleri ve eylemcileri ülkeler arasıdaki ilişkileri aracı olduğu bu coğrafyaya agaje ola bir ülkei etki olma iddiasıı ortaya attığı ada itibare bölgei hesaplaması zor diamikleri ile karşı karşıya gelmesi kaçıılmazdır. SSCB yi yıka Amerika Başkaı olarak tarihe geçe Roald Reaga, 1983 de Lüba iç savaşıı durdurmak amacı ile müdahalede bulumuş acak bir itihar saldırısı ile bir gecede 241 Amerika deiz piyadesi Hizbullah tarafıda öldürülüce Lüba da ayrılmak zoruda kalmıştır. 9 Türkiye de Suriye iç savaşıa müdahil olur ve bir tarafı uzlaşmasız bir şekilde destekler ike Ortadoğu siyasetii bölge içi ve bölge dışı asimetrik usurlarıı değerledirmiş olması gerekirdi. Suriye Afgaista Olur İse Türkiye Pakista Olur Ortadoğu da bir iç savaşa müdahil ola devleti göz öüde tutması gereke bir başka husus ise böyle bir durumda iç savaşı sadece kayak ülkede tutmaı mümkü olmadığı ve iç savaşı bölgesel bir itelik kazama eğilimii yüksek olduğudur. Diğer bir ifade ile Ortadoğu iç savaşları bir ülke ile sıırlı kalma eğilimde değildir. 21. Yüzyıl Türkiye Estitüsü birçok kez Suriye de gerçek iç savaşı bir mezhep ve etik savaş olarak Esad rejimii Şam da devrilmesi ve Lazkiye ye taşıması ile başlayacağıı, kaçıılmaz olarak, iç savaşı hala solamadığı Irak ve iç savaşı yaralarıı sarmaya çalışa Lüba coğrafyalarıı da kapsaya bir bölgesel iç savaşa döüşeceğii altıı çizmiştir. 10 (21. Yüzyıl Türkiye Estitüsü ayı zamada bu bölgesel iç savaşta Türkiye i stratejik alamda Ürdü ile birlikte e ağır darbeyi ala ülke olacağı gerçeğii de altıı çizmiştir.) Üstelik Suriye de bir iç savaşı yayılma diamikleri sadece bölgesel değil, küresel bir itelik de taşımaktadır. Çükü, Esad rejimie karşı savaşa selefi ve radikal usurlar Kafkasya, Afgaista, Libya ve Avrupa daki Müslümalar arasıda olmak üzere düyaı dört bir yaıda gelerek Suriye iç savaşıı Afgaistalaştırmaktadırlar. Bu kou so zamalarda ABD thiktakleride güdeme getirilmektedir. Batılı muhafazakar bir tahmie göre, Suriye de 60 bi direişçi vardır ve buları 5500 taesi Suriye dışıda gelmiştir. Ayrıca Suriye ye sadece selefiler, Batı da cihadist diye iteledirile El Kaide sempatizaları gelmemektedir. Değişik Batı ve Basra Körfez ülkelerii özel kuvvet ve istihbarat elemaları da Suriye de savaşmaktadır. Bu kou Prof Dr. Ümit Özdağ tarafıda 12 Nisa 2012 de şu şekilde izah edilmiştir: Frasız, İgiliz, Katar özel kuvvetleri mesupları ile İgiliz İstihbarat servisi MI6 mesuplarıı Suriye de isyacılar ile birlikte savaştığı ileri sürülmektedir. Ortadoğu koularıda uzma isimlerde birisi ola MichelChossudovsky bu kouda öemli iddialar ortaya atmaktadır. Chossudovsky, 5 Mart 2012 tarihli Daily Star gazetesie dayaarak, Şubat 2012 souda Humus da Suriye Ordusu u rejim muhalifleri ile birlikte savaşa Frasız özel kuvvet mesuplarıda bazılarıı tutukladığıı kaydetmektedir. Frasız Savuma Bakalığıda bir yetkili, Bu kouda bilgimiz yok. Ne teyit ederiz e de reddederiz açıklamasıı yapmıştır. İsrail istihbaratıa yakı Debka ise Humus da İgiliz ve Katar özel kuvvetlerii isyacılar ile birlikte savaştığıı ve Katar özel kuvvetlerii ayrıca Irak ve Libya da Suriye ye gele bir grup Süi Arap a özel kuvvet eğitimi verdiğii kaydetmiştir. Öte yada İgiliz Özel Kuvvetleri kousuda uzma bir sitede İgiliz özel kuvvetlerii Türkiye de Frasız özel kuvvetleri ile birlikte Suriyeli isyacıları eğittiği haberi yayılamıştır. İgiliz özel kuvvetlerii ayrıca Libya ve Kuzey Lüba da da isyacıları eğittiği belirtilmektedir. Suudi Arabista ı ise Ürdü üzeride isyacılara büyük miktarda silah sevk ettiği Debka tarafıda ileri sürülmüştür. Ayı 3

4 kayak Suudi Arabista ı Ürdü e bir Suriye itikamıa karşı askeri savuma sözü vermiş. Tabii ki muhaliflere gele yabacı destek olduğu gibi Esad Hükümetie de gele yabacı destek var. Özellikle İra özel kuvvetleri mesuplarıı isyaları bastırılması sürecide Suriye güvelik güçlerie daışmalığı öteside bir destek verdikleri görülüyor.(mayıs 2013 itibarı ile sayılarıı 8000 civarıda olduğu ileri sürülmektedir. Bua civarıda Hizbullah üyesii de eklersek, öemli bir güç ortaya çıkmaktadır)keza Rus istihbaratıı sahada buluduğu ve Suriye güvelik güçlerii yabacı özel kuvvet ve aja sızmaları kousuda bilgiledirdiği alaşılıyor. MİT i Suriye deki usurlarıı ve Frasız özel kuvvet mesuplarıı Rus istihbaratıı yöledirmesi ile Şam tarafıda yakaladığı ileri sürülüyor de 2013 e uzaa süreçte, Suriye de yabacı güç sayısı azalmamış, aksie artmıştır. İsrail, güeyde isyacı güçlere sağlık desteği vermeye, yaralıları İsrail hastaeleride tedavi etmeye başlamıştır. İsrail i Suriye sıırıdaki arta hareketliliği, Hizbullah ı İsrail deki varlığıı da artmasıa ede olmuştur. Bir alamda İsrail ve Hizbullah, Lüba daki cephelerii Suriye ye taşımışlardır. 12 Bu ihtimal yie Prof. Dr. Ümit Özdağ tarafıda Reyhalı katliamıda bir gü öce Yeiçağ gazeteside 11 Mayıs 2013 de şu şekilde izah edilmiştir. Öte yada Suriye Ortadoğu u merkezide bir Afgaista olmaya doğru hızla ilerliyor. Düyaı dört bir yaıda, Afgaista, Pakista, Orta Asya, Kafkasya ve Avrupa da Suriye ye El Kaide saflarıda savaşmak üzere yei savaşçılar katılıyorlar. Bazı kayaklar, Suriye de toplam 60 bi direişçii olduğuu ve buu 5500 üü Suriye dışıda geldiğii ileri sürseler de esas sayı daha yüksek görüüyor. Üstelik savaşçı olarak değerleri daha yüksek, daha radikal ve silaha ulaşma yeteekleri daha fazla ola bu isalar özellikle ABD i büyük edişeside dolayı e azıda ABD de silah desteği almasalar da Suriye Ordusua karşı e etki grupları oluşturuyorlar. Bu arada Türkiye deki Afgaista, Bosa, Kafkasya savaşı deeyimli El Kaidecileri sayısıı 2000 civarıda olduğu, MİT ve Emiyet İstihbarat tarafıda tespit edildiği ileri sürülüyor.(cumhuriyet, 10 Mayıs 2013)( Suriye de savaşa El Kaideci gruplar da Türkiye-Suriye sıırıı rahatlıkla kullaıyorlar. Sıırda geçmeleri, lojistik alt yapı oluşturmaları kousuda Türkiye El Kaide ye bir zorluk çıkarmıyor. Yai Suriye, Afgaistalaşırke, Türkiye Pakistalaşıyor. Acak Afgaista savaşıı asıl Pakista ı kırılga ola istikrarıı ortada kaldırdığıı ve bugü Pakista ı parçalama searyolarıı güdeme gelmesie yol açtığı uutulmamalı. 13 Souç olarak 877 kilometrelik Türkiye-Suriye sıırı bugü deetim dışı bir sıırdır. Sıırı bir bölgesi PKK-PYD tarafıda deetlemektedir. Diğer bölgelerde Özgür Suriye Ordusu ve El Kaide kotrol etmektedir. Özgür Suriye Ordusu, El Kaide ve düyaı bir çok istihbarat örgütü gözlemci veya eylemci olarak, Türkiye-Suriye sıırıı, Afga mücahitleri 1980 lerde, daha sora Taliba ı 1990 ve 2000 lerde Afgaista-Pakista sıırıı kullaması gibi kullamaktadır. Özetle, Suriye iç savaşıı bu ülkeyi Afgaistalaştırması 4

5 durumuda, Türkiye i de Pakistalaşması süreci başlayacaktır hatta başlamıştır. Olası Failler ve Motifler Arasıda Bir Geziti İçişleri Bakaı Muammer Güler, Hatay ı Reyhalı ilçesideki bombalı saldırıları gerçekleştire örgüt ve bağlatılı olduğu kişileri belirlediğii ifade ederek, Saldırgalar Suriye deki rejim ve istihbarat yalısı örgütle bağlatılı açıklamasıı yapmıştır. Başbaka Yardımcısı Beşir Atalay da, Reyhalı da patlamaları gerçekleştireleri Suriye deki El Muhaberat la bağlatılı olduğuu belirlediğii söylemiştir. 12 Mayıs 2013 de yapıla açıklamada saldırıları faili ola 9 kişii yakaladığı ve failleri olaya katıldıklarıı itiraf ettikleri açıklamıştır. 14 Suriye Eformasyo Bakaı Umra el- Zubi ise Türkiye i suçlamaları kesi bir dille reddederek Türk hükümeti sıır bölgelerii terör merkezlerie çevirdi. Suriye ye silah, patlayıcı, bomba düzeekleri, bombalı araçlar, para ve teröristleri girişii kolaylaştırdı. Hale de buları yapmaktadır. Bu yüzde Türk hükümeti ve başkaı siyasi ve ahlaki olarak Türkiye, Suriye ve bölge halklarıa yöelik direk bir sorumluluk taşımaktadır.. demiştir. 15 Gerçekte bu saldırı Suriye istihbarat servisi ile bağlatılı ola bir sol örgüt tarafıda gerçekleştirilmiş midir? Bu soruya bir cevap vermede öce teorik olarak olası failleri tamamı icelemelidir. Bu failler sırası ile, a)şam rejimi, b)katliamı Şam rejimii üstüe kalmasıı hedefleye bir Avrupa istihbaratı, c)türkiye i Suriye politikasıı savaş çizgisie taşımasıı isteye Suriye muhalefeti ve d)yie Türkiye i Suriye politikasıı savaş çizgisie taşımasıı isteye Ortadoğu ülkesi istihbarat servisi olmak üzere dört aa başlık altıda toplamak mümküdür. İlk olası fail Esad a bağlı güçlerdir. Türkiye ye muhalefete verdiği destekte ötürü ceza vermek isteye Esad yöetimi Türkiye yi Suriye de uzak tutmak içi bir uyarı mesajı vermiş, özellikle Erdoğa ı NBC deki açıklamalarıı ardıda Türkiye i ABD müdahalesii desteklemesi halide Esad güçlerii karşılık vereceği mesajı gödermiş olabilir. Esad ordusu so döemde oldukça güçlüdür ve basıda Esad ı savaşı kazamaya çok yakı olduğu yorumları 16 yapılmaktadır. So 2 aydır Suriye ordusu Özgür Suriye ordusu ve El Kaide ye yakı mücahit savaşçıları Deraya, El Uteybe, El Kusayr, Rubaya, Kisiba, El Bayda, Ras el abi (Bayas) ve so olarak Deraa yakılarıdaki KirbatGazala da yeilgiye uğratmıştır. Şam, Humus, Lazkiye, Hama ve Haseki illerii büyük bölümü rejimi kotrolü altıdadır. Öte yada Moskova ve Washigto da Esad yöetimii de dahil edileceği bir çözümü güdeme getirmektedirler. Suriye güçlü olduğu bir döemde Türkiye ye Suriye deki krize daha fazla müdahil olmaması içi gözdağı vermek istemiş olabilir. Öte yada eğer Esad yöetimi saldırıyı gerçekleştirdiyse bir tarafta Erdoğa hükümetii politikalarıa karşı halkı tepkisii uyadırmayı hem de bölgedeki halk arasıda mezhepsel ayrımları derileştirmeyi hedeflemiş olabilir. Saldırıları 9 Mayıs 2013 te Erdoğa ı NBC deki açıklamalarıı ardıda gelmesi öemlidir. NBC Röportajıdaki kara harekatıa destek ifadesi güdeme oturmuştu. Başbakalık o ifadeyi kesi bir dille yalalamış, NBC de o bölümleri haberde çıkartmış, skadalı çevirme hatasıda kayakladığı söylemiştir. NBC de yer ala Erdoğa ı kulladığı söylee cümlei ilk hali, ABD öderliğide karada yapılacak bir Suriye harekâtıı ve Suriye üzeride uçuşa yasak bölge ila edilmesii destekleyeceği şeklideydi. Bu açıklamalar da Şam rejimii böyle bir saldırı gerçekleştirmeye teşvik etmiş olabilir. Bu oktada terside düşümek de mümküdür. Reyhalı patlamalarıı zamalama açısıda bir diğer öemi de 7 Mayıs ta ABD ve Rusya ı Suriye de muhalefet ve yöetimi yer aldığı uluslararası bir koferas düzelemesi kousuda mutabakat sağlamasıı ardıda gelmesidir. Şam rejimi, olayları kedi lehie geliştiğii düşüdüğü bir aşamada Akara ya karşı Washigto u tahrik ederek, lehie bir süreç olarak gördüğü uluslararası kogre girişimii baltalayacak bir adım atmak istemeyebilir. Nitekim, Rusya Parlametosu Uluslararası İlişkiler Komitesi Başkaı A. Pushkov, twitter hesabıda yaptığı açıklamada Reyhalı saldırılarıı arkasıda uluslararası kogreyi sabote etmek isteye güçler olduğuu ileri sürmüştür. 17 İkici olası fail, Suriye-Türkiye çatışmasıı hızladırmak ve böylece çekimser dura ABD ve NATO u Suriye ye müdahalesii hızladırmak isteye bir Avrupa ülkesi istihbarat servisi olabilir. Üçücü olası fail, Türkiye de destek almak ile birlikte, Akara da buu öteside bir bekleti içide ola Suriye muhalefetidir. Olay, Türkiye yi Suriye de bir savaşı içie sokmak isteye Özgür Suriye Ordusuu bir provokasyou olabilir. Baba El Hava sıır kapısıı muhalifleri elide olması bu seçeeği kuvvetledirmektedir. Suriyeli muhalifler Türk ordusuu Suriye ye sokarak Esad ı devrilmesii hız-

6 ladırmak istemiş olabilirler. Patlamalar sırasıda çekile videou 18 Özgür Suriye Ordusu tarafıda çekildiği iddiaları da bu bağlamda öemlidir. Saldırılar, so döemde Suriye iç savaşıda muhalifleri e güçlü usurları ola El Nusra Cephesi ve diğer selefi örgütler tarafıda gerçekleştirilmiş olması da olasıdır. Bu örgütleri amacı Suriye de Esad ı içide olduğu bir çözüm sürecii egellemek olabilir, zira Suriye de İslami bir düze kurmak bu örgütleri ihai hedefidir ve Türkiye i muhalifleri ılımlı usurlarıı desteklemesi bu hedefi öüde egel teşkil etmektedir. Dördücü olası fail ise Türkiye-Suriye savaşıı kışkırtmak isteye bir Ortadoğu ülkesii istihbarat servisidir. Bu oktada akla gelebilecek ülkeler sırası ile Suudi Arabista, Katar ve e so olarak İsrail istihbaratıdır.bu ülkeler özellikle Suriye yöetimi ve muhalefet arasıda yapılması plalaa uluslararası koferası egellemek içi böyle bir provokasyo gerçekleştirmiş olabilirler. Birici Olası Fail Suriye Tezii Değerledirilmesi Hükümet yetkilileri THKP-C Acilciler örgütü mesubu 9 kişii katliamda sora yakaladıklarıı ve suçlarıı itiraf ettiklerii açıklamışlardır. İddialara göre Milli İstihbarat Teşkilatı 23 Nisa 2013 de THKP-C Acilciler tarafıda Rakka ketide 3 otomobile bomba yüklediğii ve bu bombaları hedefii Türkiye olduğuu Türkiye de güvelik güçlerie bildirmiştir. 19 Burada sorulması gereke biricisoru, Türkiye tarafıda desteklee muhalifleri elide bir ket ola Rakka da Suriye istihbaratıı ve THKP-C Acilcileri asıl bu kadar rahat hareket edebildiğidir. Ayrıca, İç İşleri Bakaı Muammer Güler i 12 Mayıs güü ilerleye saatlerde yaptığı açıklamada arabaları Türkiye de satı alıdığı ve bombaları Türkiye de yerleştirildiğii açıklaması MİT i ihbarıı değersiz hale getirmiştir. İddialara göre MİT tarafıda bu bilgii güvelik güçlerie verilmesie rağme arabalarda ikisi Reyhalı ya kadar ulaşabilmiş ve güvelik güçleri ulaşamada arabalar patlatılmıştır. Burada sorulması gereke ikici soru, arabalar havaya uçuruldukta birkaç saat sora muhtemele Reyhalı da ya da Hatay ı bir başka bölgeside ele geçirile 9 deeyimli terörist asıl birkaç saat içide polis/jadarma tarafıda yakaladıkları ve heme itirafta buluduklarıdır. Bu kadar kapsamlı bir istihbarat/terör örgütü saldırısıda saldırıı failleri ile ilgili olarak birkaç saat içide souç almak geellikle mümkü değildir. Eğer alııyor ise çok büyük bir şas eseridir. Reyhalı da da katliamı durdurulması kousuda şaslı olmaya güvelik görevlileri muhtemele üç arabayı bulmak içi yoğu bir operasyo içide oldukları içi failleri yürüye bir operasyou parçası olarak heme saldırıda sora yakalamış olabilirler. Öte yada THPK-C Acilciler örgütüü Suriye iç savaşı birlikte tekrar faaliyete geçtiği ve Suriye de iki ayrı bölgede iki Acilciler kampı kurulduğu bilimektedir. Bu örgütü Hatay kökeli bir Nusayri ola lideri Mihraç Ural 35 seede bu yaa Suriye de yaşamaktadır. Şam ı Türkiye i Suriye politikasıa Türkiye de Nusayriler üzeride bir cevap geliştirilebileceği ihtimali 21. Yüzyıl Türkiye Estitüsü çalışmalarıı bir soucu olarak Prof. Dr. Ümit Özdağ tarafıda 25 Şubat 2012 de şu şekilde ifade edilmiştir: AKP Hükümetii Suriye de demokratikleşme adıa iç savaşa gide bir süreci desteklemesi, çıkacak bölgesel bir iç savaş ile Türkiye i de güveliğii doğruda tehdit etmektedir. Böyle bir iç savaşı Türkiye üzeride iki farklı boyutta etkisi olacaktır.birici etkiyi, Türkiye de Hatay-Adaa-Mersi hattıda yaşaya Nusayri kökeli yurttaşlarımızı bir bölümüü Suriye de gerçekleşecek iç savaşta didaşlarıı yaıda savaşmaları oluşturacaktır. Buda birkaç see öce yabacı istihbarat servislerii Türkiye de yaşaya Nusayriler arasıda Türkiye-Suriye savaşı çıkar ise hagi tarafta yer alırsıız? sorusu ile bir sadakat araştırması yapmış olması ilgiçtir Yüzyıl Türkiye Estitüsü tarafıda yapıla bu uyarıda sora Suriye de El Mukavvime adıyla hareket ede Acilcileri Suriye i Lazkiye ketide iki ayrı kamp açıp faaliyetlerie başladığı, ve yaklaşık 500 kişilik kadrosuu buluduğu bilgileri basıda yer almıştı. 21 Suriye rejimi açısıda Acilcileri örgütlemesii iki amacı vardır. Bularda birisi, Tür- 6

7 kiye de giderek, Şam rejimie destek vermek amacı ile çatışmalara katılmak isteye Nusayri Türk vatadaşlarıı örgütlemesi daha stratejik ola diğeri ise Türkiye de gerçekleştirilecek eylemler içi kadro oluşturmaktır. Reyhalı katliamıı THKP-C Acilciler tarafıda gerçekleştirildiği doğru ise ve katliamı gerçekleştireleri Hataylı Nusayri yurttaşlarımız olduğu tespit edilir ise Hatay da Süi yurttaşlarımız ile Nusayri yurttaşlarımız arasıda bir gergilik zemii oluşacaktır. Şam ı böyle bir adım atması Türkiye yi tehdit etmekte çok çatışmayı Türkiye ye taşıma, Türkiye de mezhep çatışmasıı körükleme politikasıı uygulamaya koyduğuu göstergesi olabilir. Bu durumda bu saldırıyı gergiliği daha yükseltmek amacıyla başka saldırıları izlemesi ihtimalii yüksek olduğu söyleebilir. Souç Yerie Ortadoğu da etki siyaset, öcelikli olarak deri bir Ortadoğu bilgisie dayamaktadır. Türk dışişleri, istihbaratı ve ordusuu Ortadoğu kousuda deri bir bilgisii olduğuu söylemek zordur. Türk dışişleri bakalığıda kaç Arapça bile büyükelçi var? sorusua verilecek cevap, Ortadoğu kousudaki devlet aklı ve bilgisii seviyesii de gösterecektir. Bu bölgede dost servislerde alıa bilgiler ile yürümek mümkü değildir. AKP Hükümeti Ortadoğu politikasıı rasyoel milli mefaat esasıda değil, dogmatik ve ideolojik parti mefaatleri doğrultusuda şekilledirmektedir. Ortadoğu da etki olma iddiasıda bulua bir ülkei tek başıa souç alabilecek eylemleri de gerçekleştirebilecek bir ülke olması gerekir. Oysa Türkiye Ortadoğu da tek başıa souç alabilecek durumda olmadığı gibi, Suriye gibi bir ülke üzeride dahi caydırıcı etkisi olmaya bir ülkedir. Buu edei Türkiye i dışarıda kedi ordusu ile savaşa bir ülke görüümü vermesidir. Ortadoğu da kedi ordusu ile savaşa bir ülkede kimse korkmaz. Buda dolayı Türkiye bir sürede bu yaa Ortadoğu da sürekli etkili darbeler yemektedir. Temmuz 2003 de Süleymaiye baskıı ile başlaya Irak ve Kuzey Irak politikamızı çöküşü, Kerkük ü Barzai tarafıda işgal edilmesi ve diğer Türkme bölgelerii de Barzai tarafıda tartışmalı bölge ila edilmesi karşısıda kırmızı çizgilerii pembeleşmeside başka bir şey yapamamıştır. Ortadoğu da Türkiye ye ağır bir darbe idire ikici husus ise PKK ı öce Kuzey Irak ta Türkiye ye düzelediği terörist eylemleri durdurulamaması, sora Suriye de iç çatışmalarda istifade ede terör örgütüü Suriye i kuzeyide PKK devletii kurmasıdır. Şüphesiz Ortadoğu da Türkiye ye ağır bir darbe idire diğer husus, İsrail i Mavi Marmara gemisie baskı düzelemesi ve 9 sivil Türkü öldürülmesidir. Nihayet, Suriye tarafıda Türk savaş uçağıı düşürülmesi ve bu saldırı karşısıda sessiz kalıması Türkiye i caydırıcılığıa idirilmiş bir başka darbe olmuştur. İsrail hava kuvvetleri, Esad ı başkalık sarayıı 14 kilometre uzaklığıda Hizbullah a askeri malzeme verdiğii iddia ettiği karargahı vururke, Türkiye uçağıı hesabıı soramamıştır. Öte yada Suriye de çatışma uzadıkça, Türkiye i gördüğü zarar artmaya devam etmektedir. Reyhalı saldırısı buu e somut göstergesidir. Eğer Şam, Türkiye de Süi- Nusayri çatışmasıı kışkırtma üzerie bir politika beimser ise Türkiye i öümüzdeki döem büyük bir gerilim yaşayacağı açıktır. DİPNOTLAR 1 Reyhalı daki patlamalarla ilgili 9 gözaltı, Aadolu Ajası, 12 Mayıs Ulusal Kaal, 11 Mayıs 2013, gazeteci Fatih Ertürk ü Reyhalı da verdiği bilgiler. 3 Bkz. 4 Bkz. 5 Reyhalı da Gergi Saatler, Hürriyet, 7 Mayıs MHP li Çirki saldırıyı üç gü öce bildi,akşam,12 Mayıs Kimyasal iddiaları merkez üssü: Reyhalı, Hürriyet, 11 Mayıs Ümit Özdağ-Şalı Bahadır Koç, Mahalleye hoş geldi - Türkiye i Ortadoğu da İlk Güü, 21. Yüzyıl, Hazira 2010, Sayı 18, s Talha KÖSE, Değişe Ortadoğu Deklemide İsrail-Lüba Krizi ve Türkiye i Rolü, Akademik Ortadoğu, 3 Aylık Dergi, sayı s Bkz. Ümit Özdağ, Suriye de İç Savaş ve Türkiye, 5 Ekim 2011, Ümit Özdağ, Suriye ile Savaş Lobisi, 12 Nisa 2012, Ümit Özdağ, Bölgesel İç Savaşa Bir Adım Daha, 20 Temmuz 2012, Ümit Özdağ, Suriye ye Gide Silahlar Türkiye yi Vurur mu?, 16 Ağustos 2012, Ümit Özdağ, Küresel ve Bölgesel Güdem Üzerie Düşüceler, 5 Şubat 2013, 11 Ümit Özdağ, Suriye de yabacı ordular savaşıyor mu?,yeiçağ, 12 Nisa 2012, 12 Israeli- adhizballah-cotrolledeclaves iside Syria, Debkafile, 8 Mayıs 2013, ad-hizballah-cotrolled-e- claves-iside-syria- 13 Ümit Özdağ, Beyaz İsa, Kimyasal Silahlar ve Türkiye,Yeiçağ, 11 Mayıs 2013, 14 Reyhalı daki saldırıyla ilgili öemli açıklamalar, Hürriyet, 12 Mayıs Hiç Kimse Suriye ye Gelişigüzel İthamlarda Buluamaz, SANA, 12 Mayıs Mahir Zeyalov, Assad is wiigwar i Syria, Today s Zama, 11 Mayıs 2013 Michael Kelly, AssadThiksHe swiigthesyriawar Ad He May Be Right, Busiess Isider, 25 Nisa Pushkov: Türkiye deki Terör Saldırısı Suriye İçi Barış Koferasıı Bozmak İçi Kullaılabilir,DHA, 12 Mayıs Bkz Vata, 12 Mayıs 2013, Flaş İddia:Askerler Biliyormuş 20 Ümit Özdağ,, Suriye de iç savaş-3 Yeiçağ,25 Şubat Suriye Sıırı Alarm Veriyor, Milliyet, 28 Ekim 2012, 7