ġġrketlerde DÖNEM SONU ĠġLEMLERĠ

Transkript

1 ġġrketlerde DÖNEM SONU ĠġLEMLERĠ DÖNEM KARI VERGĠ VE DĠĞER YASAL YÜKÜMLÜLÜK KARġILIKLARI Bu hesapta dönem karı üzerinde hesaplanan kurumlar vergisi, diğer vergi ve kesintiler, fonlar ve benzeri diğer yükümlülükler için ayrılan karģılıklar izlenir. Dönem karı üzerinden hesaplanan kurumlar vergisi ve yasal yükümlülükler, 691- nolu Dönem Karı Vergi ve Diğer Yükümlülük KarĢılığı hesabının borcu ile bu hesaba alacak kaydedilir. Vergi tahakkukunun kesinleģmesi durumunda borç kaydı suretiyle hesap kapatılır ve ilgili tutar 371- Dönem Karının PeĢin Ödenen Vergi ve Diğer Yükümlülükleri hesabı ile mahsuplaģtırılarak kalan tutar 360- nolu Ödenecek Vergi ve Fonlar hesabına aktarılır. ġahıs iģletmelerinde ve ġahıs Ģirketlerinde karģılık ayrılmaz. Kurumlar Vergisine tabi ġirketlerde karģılık ayrılır. A- VERGĠ VE DĠĞER YASAL YÜKÜMLÜLÜK KARġILIKLARI ĠĢletmelerin cari dönemde kar elde etmeleri durumunda bu karlar üzerinden izleyen yıl içinde beyan edilip ödenecek kazanç vergileri için Tekdüzen Hesap Planı uyarınca vergi karģılığı tesis edilmesi ve dönem sonu bilançosunda (370 nolu hesapta) gösterilmesi zorunludur. Bu vergi karģılığı kazanç vergisinin tahakkuk ettirilmesi ile kapanır. Dönem kazancı üzerinden hesaplanacak kazanç vergilerinin tespitinde öncelikle vergi matrahının tespit edilmesi gerekmektedir. Vergi matrahı olan mali karın tespitinde bu kitapçıkta açıklanan değerleme sonuçları ile KKEG de dikkate alınacaktır. Ayrıca iģletmenin yararlanabileceği indirim ve istisnalar var ise bunlar da göz önünde bulundurulacaktır. Mükellef tarafından hesaplanacak vergi ve diğer yasal yükümlülük karģılıkları mukayyet bedelle değerlenir ve bilançoya aktarılır. Cari yıl kazancına mahsuben peģin ödenen vergiler bilanço pasifinde, vergi ve diğer yasal yükümlülük karģılıklarının altında ( 371 no.lu hesap ) negatif değerle yansıtılır. Böylece vergi karģılığı bilançoya gerçek ( net ) değeri ile aktarılmıģ olur. ġahıs iģletmelerinde ve ġahıs Ģirketlerinde karģılık ayrılmaz. Kurumlar Vergisine tabi ġirketlerde karģılık ayrılır. Örnek: ĠĢletmenin gelir tablosu hesaplarına iliģkin bilgiler aģağıdaki gibidir. 600 Yurt Ġçi SatıĢlar Diğer Gelirler SatıĢtan Ġadeler Satılan Ticari Mallar Maliyeti Diğer SatıĢların Maliyeti Genel Yönetim Giderleri Faiz Gelirleri KarĢılık Giderleri Kısa Vadeli Borçlanma Giderleri 671 Önceki Dönem Gelir Ve Karları Diğer OlağandıĢı Gider Ve Zararlar Yukarıdaki bilgilere göre aģağıdaki kayıtlar yapılır YURTĠÇĠ SATIġLAR 602- DĠĞER GELĠRLER 642- FAĠZ GELĠRLERĠ 671- ÖNCEKĠ DÖNEM GELĠR VE KARLARI 690- DÖNEM KARI VEYA ZARARI SatıĢ ve diğer gelirlerin Dönem kar zararına aktarılması Maliyet ve giderlerin kar zarar hesabına aktarılması DURSUN GÖKTAġ SMMM

2 690-DÖNEM KARI VEYA ZARARI SATIġDAN ĠADELER 621- SATILAN TĠCARĠ MALLAR MALĠYETĠ 623- DĠĞER SATIġLARIN MALĠYETĠ 632- GENEL YÖNETĠM GĠDERLERĠ 654- KARġILIK GĠDERLERĠ 660- KISA VADELĠ BORÇLANMA GĠDERĠ 689- DĠĞER OLAĞANDIġI GĠDER ZARARLAR Maliyet ve giderlerin Dönem kar zararına aktarılması kaydı Bu kayıt sonrası dönem karının TL olduğu görülmektedir DÖNEM NET KARININ HESAPLANMASI VE MUHASEBESĠ -Öncelikle dönemin tüm gelir ve giderleri 690 DÖNEM KARI VEYA ZARARI Hesabına aktarılır. -(690) Hesaptan hareketle mali kar saptanır. -Mali kar üzerinden vergi karģılıkları hesaplanır -Hesaplanan karģılıklar 691 DÖNEM KARI VERGĠ VE DĠĞER YASAL YÜKÜMLÜLÜKLER KARġILI hesabına borç. 370 DÖNEM KARI VERGĠ VE DĠĞER YASAL YÜKÜMLÜLÜKLER KARġILIĞI Hesap karģılaģtırılarak aradaki olumlu fark 692 DÖNEM KARI VEYA ZARARI Hesabına aktarılır. -Son olarak 692 hesaptaki net kar 590 dönem karına aktarılmak yoluyla iģlemlerinin muhasebe kaydı. Örnek: Dönem Net Karının Hesaplanması Dönem Karı Toplam Vergi Diğer Yasal Yükümlülükler (-) Dönem Net Karı (Vergiden sonraki kar) Dönem karı ve yasal yükümlülük karģılığı ayrılması 691 DÖNEM KARI VERGĠ VE YASAL YÜK KARġ Kurumlar vergisi 370 DÖNEM KARI VERGĠ VE DĠĞER YAS. YÜK Kurumlar vergisi Dönem karından vergi karģılığı ayrılması Ayrılan karģılık tutarının dönem karından indirilmesi ve net karın hesaplanması 690 DÖNEM NET KARI VEYA ZARARI Dönem karı veya zararı 691 DÖNEM KARI VERGĠ YASAL YÜK KARġ Kurumlar vergisi 692 DÖNEM NET KARI VEYA ZARARI Dönem Net karı Dönem karından vergi karģılığı düģülerek net karın kaydı Dönem Net Karının Bilançoya aktarılması 2- DURSUN GÖKTAġ SMMM DÖNEM NET KARI VEYA ZARARI Dönem karı 590 DÖNEM NET KARI Dönem net karı Dönem net karının Bilanço hesabına aktarılması Kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi ödenecek vergi 193 hesaptan 371 hesabına aktarılan Kurum geçici verginin tutarı TL ise

3 370 DÖNEM KARI VERGĠ VE DĠĞER YASAL YÜK Kurumlar Vergisi 360 ÖDENECEK VERGĠ VE FONLAR Kurumlar Vergisi 371 DÖNEM KARININ PEġ. ÖD. VERGĠ YÜKÜM PeĢin Ödenen Vergiler Kurumlar vergisi beyanı verildiği takdirde ödenen peģin vergiler düģüldükten sonra kalan tutar varsa ödenecek vergilere kayıt edilmesi ÖRNEK. YILSONU VERĠLERĠ VE ĠġLEMLERĠ: a-) Dönem Brüt Karı TL ve 690- nolu Dönem Karı ve Zararı hesabının alacağında yer almaktadır. b-) Nisan-Aralık ayları itibariyle ödenmiģ geçici kurumlar vergisi tutarı TL ve 193- nolu hesabın borcunda yer almaktadır. c-) Dönem karı üzerinden % 20, TL. Kurumlar Vergisi hesaplanarak karģılık ayrılmıģtır. 691 DÖNEM KARI VER VE DĠĞ. YAS. KARġ KV karģılıkları 370-DÖNEM KARI VERGĠ YÜK. KARġILIKLARI Dönem Karı Kurumlar Vergisi KarĢılığı Dönem karı üzerinden vergi karģılığı ayrılması d-) Ödenecek kurumlar vergisinden mahsubunu sağlamak üzere 1, 2, 3. dönemlerde ödenen geçici vergiler tutarı yani 193- nolu hesaptaki birikmiģ olan geçici kurumlar vergisi tutarı TL, 371- nolu hesabın borcuna aktarılır: 371 DÖNEM KARI PEġ. ÖD. VER. DĠĞ. YÜK PeĢin öd. Vergiler 193 PEġĠN ÖDENEN VERGĠLER VE FONLAR Geçici Vergiler PeĢin ödenen vergilerin dönem karı peģin ödenen vergiler hesabına aktarılması Aktarılacak bu meblağ, yukarıda 370- nolu hesaba alacak yazılan kurumlar vergisi (örnekteki TL) den fazla olamaz. Fazlası kalırsa, gelecek dönemin geçici vergisinden mahsup edilmek üzere 193- nolu hesapta bekletilir. Mahsuba rağmen yine fazlalık kaldığı takdirde, diğer vergi borçlarından mahsup ettirilebilir veya iade alınabilir. e-) Sonuç hesaplarındaki dönem karı netleģtirilir. Bunun için 690- ve 691- Nolu hesaplar karģılıklı kapatılarak bakiyesi 692- nolu hesaba aktarılır. 690 DÖNEM KARI VEYA ZARARI Kar/zararı 691 DÖN. KARI VER. VE D.Y.KARġ KV karģılıkları 692 DÖNEM NET KARI VE ZARARI Net Karı Dönem karından vergi karģılıkları düģüldükten sonra net kar hesabına aktarılması f-) Sonuç hesapları grubunda yer alan 692- nolu dönem Net Kar ve Zararı hesabı, bilanço hesaplarına (590 nolu hesaba) aktarılarak kapatılır. 3- DURSUN GÖKTAġ SMMM

4 692 DÖNEM NET KARI VEYA ZAR Net Karı 590 DÖNEM NET KARI Net Ticari Karı Net karının Bilanço hesabına aktarılması Bu durumda yılsonunda 690, 691, 692 ve örneğimizde 193- nolu hesaplar kapanmıģ olup; 370, 371 ve 590 nolu hesaplar bilançoda yer almaktadır. B-) Ġzleyen Yılda (Nisan ayı) ĠĢlemleri: g-) 4.dönem Geçici vergi tutarı 200 TL tarihinde ödenmiģtir. 193 PEġĠN ÖDENEN VERGĠ VE FONLAR Geçici Vergiler 100 KASA dönem geçici vergi ödemesi kaydı h-) Kurumlar vergisinden mahsubunu sağlamak üzere bu meblağ da 371- nolu hesaba aktarılır. 371 DÖNEM KARI PEġ. ÖD. VER. DĠĞ. YÜK PeĢin öd. Vergiler 193 PEġ. ÖD. VER. VE FONLAR Geçici Vergiler 4.dönem geçici verginin 371 hesaba aktarılması i-) Verilen Kurumlar vergisi beyannamesi üzerinden tahakkuk eden kurumlar vergisi TL. dir. KesinleĢen bu durum üzerine 370- ve 371- nolu karģılık hesapları kapatılarak bakiye kalırsa ödenecek nihai vergi borcu 360- nolu hesaba aktarılır. 370 DÖNEM KARI VE. VE D.Y.KAR Dönem Karı Kurumlar Vergisi KarĢılığı 371 DÖN. KARI PEġ. ÖD. VER. DĠĞ. YÜK PeĢin öd. Vergiler Vergi ve vergi karģılığının karģılaģtırılarak kapatılması ÖRNEK: Can Ticaret A.ġ dönem sonunda 690- Dönem Kar/zarar hesabının Borç bakiyesi TL dir. Kanunen kabul edilmeyen gider tutarı: TL. Mali Kar = (Zarar) (KKEG) = TL. Kurumlar Vergisi: % 20 = X 0.20 = DÖN. KÂRI VERGĠ DĠĞ. YASALYÜK. KARġ. (-) Kurumlar Vergisi KarĢılıkları 370 DÖN. KARI VERGĠ VE DĠĞ. YASAL YÜK. KARġ Dönem Karı Kurumlar Vergisi KarĢılığı Kurumlar vergisi karģılığı ayrılması Net kar/zararın hesaplanması 692- DÖNEM NET KÂRI VEYA ZARARI Net Ticari Kar/zararı 691- DÖNEM KÂRI VERGĠ YÜK. KARġ. (-) Kurumlar Vergisi KarĢılıkları 690- DÖNEM KÂRI VEYA ZARARI Ticari Kar/zararı DURSUN GÖKTAġ SMMM

5 Net kar/zararın hesaplanması Net Zararın bilançoya aktarılması 591 DÖNEM NET ZARARI (-) Ticari Zararı 692- DÖNEM NET KÂRI VEYA ZARARI Net Ticari Kar/zararı Net Zararın bilançoya aktarılması ġġrketlerde YASAL YEDEK AYIRMA Kanun hükümleri uyarınca ayrılmıģ bulunan birinci tertip ve ikinci tertip yedeklerin izlendiği hesaptır.(t. Ticaret Kanunu md. 466) Yedekler faaliyet yılı karından mahsup edilmek suretiyle bu hesaba alacak kaydedilir. I. Tertip Kanuni Yedek Akçe: I. Tertip kanuni yedek akçe; her yıl safi karın %5'i olarak hesaplanır, ödenmiģ esas sermayenin %20'sine ulaģıncaya kadar ayrılır. I.Tertip kanuni yedek akçe; vergi sonrası safi kar üzerinden hesaplanır. II. Tertip Kanuni Yedek Akçe: II. Tertip kanuni yedek akçe; safi kardan I.Tertip yedek akçe ve pay sahipleri için %5 birinci temettü ayrıldıktan sonra, pay sahipleriyle kara iģtirak eden diğer kimselere dağıtılması kararlaģtırılmıģ olan kısmın %10 u olarak hesaplanır. Örnek: Can Ticaret A.ġ kar dağıtımı Yapılırken hesaplamalardan 1.tertip yedek akçe TL, 2.tertip yasal yedek akçe TL. Olduğu bulunmuģtur. 570 GEÇMĠġ YILLAR KARLARI Net Ticari Karı 540 YASAL YEDEKLER Tertip Yasal Yedek Akçe, Tertip Yasal Yedek Akçe, Yedek akçe ayrılması kaydı ÖRNEK: ġimdiye kadar ayırdığı 1.Tertip Yedek akçe tutarı TL, Sermayesi TL, net karı TL ve dağıtılması kararlaģtırılmıģ karı TL olan bir iģletme yasal yedeklerini aģağıdaki gibi hesaplayıp muhasebeleģtirecektir. 1. tertip yedek akçe sınırı: x (1/5) = TL ĠĢletme bu yıla kadar TL 1. tertip yedek akçe ayırdığına göre ( ) TL daha yedek akçe ayırması gerekmektedir. Bu yıl ayırması gereken yedek akçe: x % 5 = TL ( TL sınırının içinde kaldığından bu tutarın tamamı yedek akçe olarak ayrılacaktır) II. Tertip Yedek akçenin hesaplanması Dağıtılacak kar: (1.tertip yedek akçe) = TLx1/10= TL ( ( x 0,05))x 1/10 = TL 570- GEÇMĠġ YILLAR KARLARI karı 540- YASAL YEDEKLER Tertip Yedek Akçe, II. Tertip Yedek Akçe Ve 2. Tertip yedek akçe ayrılması DURSUN GÖKTAġ SMMM

6 ġġrketlerde KAR DAĞITIMI ÖdenmiĢ Sermayesi TL olan 2 ortaklı bir limited Ģirket in ortaklar kurulu kârın tamamını dağıtma kararı almıģtır. Bu husustaki bilgiler ve hesaplar aģağıdadır. 1-) KURUMLAR VERGĠSĠ NĠN HESAPLANMASI 1 Kurumun Bilanço Kârı K.K.Edilmeyen Giderler (Cari Yılı) (+) GeçmiĢ Yıl Mali Zararı (Cari yıl öncesi) Ticari Zarar K.K.E.G. (+) Cari Yılı Mali Kar Kurumlar Vergisi Matrahı Hesaplanan Kurumlar Vergisi ( x0.20) 2-) CARĠ YILDA YAPILACAK KAYITLAR HESAP ADLARI VE AÇIKLAMA TARĠH: BORÇ ALACAK 691-DÖN. KARI VERGĠ VE DĠĞ. Y.Y.KARġ 370- DÖN. KARI VERGĠ VE DĠĞ. Y.Y.KARġ Dönem kârı Kurumlar Vergisi KarĢılığı Net dönem karının belirlenmesi HESAP ADLARI VE AÇIKLAMA TARĠH: BORÇ ALACAK 690 DÖNEM KAR ZARARI 691-DÖN. KARI VERGĠ VE DĠĞ. Y.Y.KARġ 692-DÖN. NET KARI VEYA ZARARI Dönem net kârının belirlenmesi Dönem net kârının Bilanço daki asli hesabına devri HESAP ADLARI VE AÇIKLAMA TARĠH: BORÇ ALACAK 692-DÖN. NET KARI VEYA ZARARI 590- DÖNEM NET KARI Dönem net kârının Bilanço daki asli hesabına devri Ödenen geçici vergilerin aktarımı HESAP ADLARI VE AÇIKLAMA TARĠH: BORÇ ALACAK 371-DÖN. KAR. PEġ. ÖD. VER. VE DĠĞ. YÜK (-) 193- PEġ. ÖD. VERGĠ VE FON Ödenen geçici vergilerin aktarımı 3-) ERTESĠ YILDA YAPILACAK KAYITLAR 590- DÖNEM NET KARI 570- GEÇMĠġ YIL. KARLARI Bilanço sunda görülen 590 Hesap 570 e devreder Yıllık beyan neticesi kurumlar vergisi tahakkuk fiģi ile yapılacak kayıt DÖN. KARI VERGĠ VE DĠĞ. Y.Y.KARġ 371- DÖN. KAR. PEġ. ÖD. VER. VE DĠĞ. YÜK (-) Yıllık beyan neticesi kurumlar vergisi tahakkuk fiģi ile yapılacak kayıt. 4-) I. TERTĠP YASAL YEDEK AKÇE NĠN HESAPLANMASI - Kurumun Bilanço Kârı GeçmiĢ Yıl Ticari Zararı (-) Kalan DURSUN GÖKTAġ SMMM

7 - I.Tertip Yas. Yedek Akçe x % 5 (nispeti) ÖdenmiĢ Sermayenin 1/5 ini aģamaz ) I. TERTĠP TEMETTÜ NÜN HESAPLANMASI - ÖdenmiĢ Sermaye Nispeti % 5 - I. Tertip Temettü ,00 x % ) II. TERTĠP YASAL YEDEK AKÇE NĠN HESAPLANMASI - Kurumun Bilanço Kârı Kurumlar Vergisi (-) - Net Dönem Kârı - GeçmiĢ Yıl Ticari Zararı (-) I.Tertip Yas. Yed. Akçe (-) Dağıtılabilir Net Dönem Kârı I.Tertip Temettü (-) Kalan II. Tertip Yas. Yed. Akçe x % ) II. TERTĠP TEMETTÜ NÜN HESAPLANMASI II. Ter. Yas. Yed. Akçe Hes. Kalan Süt. Rakam II. Tertip Yas. Yed. Akçe % II. Tertip Temettü ( = ) ) ORTAKLAR KURULU KARARINA GÖRE YAPILACAK KAYITLAR HESAP ADLARI VE AÇIKLAMA TARĠH: BORÇ ALACAK 570- GEÇMĠġ YIL. KARLARI 331- ORTAKLARA BORÇLAR I.T. Temettü, 2.500, - II. T.Temettü, Ortak (A)/2 = Ortak (B)/2 = YASAL YEDEKLER I. T.Yasal Yedek II. T.Yasal Yedek GEÇMĠġ YIL ZARAR (-) Kar dağıtımı kaydı Ortaklara kar dağıtımının ödenmesi kaydı HESAP ADLARI VE AÇIKLAMA TARĠH: BORÇ ALACAK 331- ORTAKLARA BORÇLAR I.T. Temettü, 2.500, - II. T.Temettü, Ortak (A)/2 = Ortak (B)/2 = ÖDENECEK VERGĠ VE FONLAR 8.238, Kar dağıtım stopajı 102 BANKALAR HESABI ,25 Kar dağıtımı kaydı 7- DURSUN GÖKTAġ SMMM

8 ġġrketlerde STATÜ YEDEKLER Bu kalem içinde kurum ana sözleģmesi uyarınca ayrılan yedek akçeler gösterilir. Dönem içinde kullanılan yedekler bu kalem muhteviyatından düģülür. 540 Yasal Yedekler hesabında olduğu gibi ana sözleģme hükümleri gereğince ayrılacak yedekler faaliyet yılı karı ile karģılaģtırılarak bu hesaba alacak kaydedilir. ÖRNEK: ĠĢletmede ana sözleģme gereği ayrılacak Statü yedek TL'dir. 570 GEÇMĠġ YILLAR KARI net karı 541- STATÜ YEDEKLERĠ Statü Yedekleri SözleĢme gereği statü yedeği ayrılması ÖRNEK: X ġirketi kar dağıtımı sırasında Ana SözleĢme gereği TL Statü yedeği ayrılmıģtır. HESAP ADLARI VE AÇIKLAMA TARĠH: BORÇ ALACAK 570 GEÇMĠġ YILLAR KARLARI Ticari Karı 541 STATÜ YEDEKLERĠ Kardan Ayrılan Statü Yedekleri ġġrketlerde OLAĞANÜSTÜ YEDEKLER Sermaye Ģirketlerinde genel kurul tarafından ayrılmasına karar verilen olağanüstü yedekler ile dağıtım dıģı kalan karlar bu hesap grubunda yer alır. Hesaplarda ayrıldıkları yıllar itibariyle izlenmesi gerekir. Yedekler faaliyet yılı karından mahsup edilmek suretiyle bu hesaba alacak kaydedilir. ÖRNEK: Derya Limited ġirketi ĠĢletmede Genel Kurulda alınan karar gereğince ayrılması gereken Olağanüstü yedekler tutarı TL dir. 570 GEÇMĠġ YILLAR KARI net karı 542- OLAGANÜSTÜ YEDEKLER Olağan üstü Yedekleri Yetkili organ tarafından kararlaģtırılan yedeğin ayrılması ÖRNEK: Derya Limited ġirketi ĠĢletmenin TL'lik net zararının olağanüstü yedeklerden karģılanması kararlaģtırılmıģtır OLAGANÜSTÜ YEDEKLER Olağan üstü Yedekleri 580-GEÇMĠġ YILLAR ZARARLARI Zararı SözleĢme gereği statü yedeği ayrılması ÖRNEK: X ġirketi karı dağıtımı sırasında TL Olağan Üstü yedek ayrılması için karar verilmiģtir. 570 GEÇMĠġ YILLAR KARLARI Ticari Karı 542 OLAĞANÜSTÜ YEDEKLER Olağan Üstü Yedekler Olağan üstü yedek ayrılması kaydı 8- DURSUN GÖKTAġ SMMM

9 ANONĠM ġġrketlerde KAR DAĞITIMI 1-) Kâr: ĠĢletmenin faaliyet döneminde öz kaynaklarında oluģan artıģtır. Kâr, safi kâr, dönem kârı Ģeklinde de ifade edilir. Kâr dağıtımında yasaların ön gördüğü koģullar yerine getirilir. Yönetim kurulu kârın nasıl dağıtılacağını kanunlara uygun olarak öneri Ģeklinde hazırlar. Genel kurul bunu kabul eder veya değiģtirerek baģka Ģekilde kâr dağıtım kararı alabilir. 2-) Kâr Dağıtım Tablosu: yasal yükümlülüklerin, ana sözleģmede belirtilenlerin ve genel kurulda alınan kararların sonucuna bakılarak düzenlenen dönem kârının, nasıl ve nerelere dağıtıldığını gösteren finansal tablodur. Dönem kârı, bilançolarda ve gelir tablosunda yer alır. Dönem kârından ayrılan yedekler ve özellikle kâr paylarının (temettü) hisselere dağıtılmasının nasıl yapıldığı bu tabloda görülmez. Bu nedenlerden dolayı kârın nasıl ve nerelere dağıtıldığı, hangi tür hisselerle hangi payların verildiği ayrıntılı olarak kâr dağıtım tablosunda görülür. Kâr dağıtım tablosu tekdüzen muhasebe ilkelerine uygun olarak ve standart Ģeklinde düzenlenir. 3-) Kâr Dağıtım Tablosu Düzenleme Kuralları: - "Dönem Kârının Dağıtımı" bölümünde: dönem kârından yapılacak yasal kesintiler ortaklara da kâr payları ile genel kurul kararıyla Ģirkette bırakılacak kârlar belirtilir. - "Yedeklerden Dağıtım" bölümünde, isteğe dayalı yedeklerden nasıl dağıtım yapılacağı gösteri bölümü uygulamada fazla yer verilmez. - Diğer bölümlerde ise hisse baģına düģen kâr ve temettüler bulunmaktadır. Bu da dağıtabilir hisse senedine bölünmesiyle hesaplanır. 4-) Mali Kârın Hesaplanması: Anonim Ģirketler, kurumlar vergisi mükelleftir. ġahıs Ģirketleri, kârı ortaklarına dağıtır ve her kâr payının vergisini kendisi öder. Anonim Ģirketlerde ise vergi kâr dağıtılmadan hesaplanır ve Ģirket tarafından vergi dairesine ödenir. Kurumlar vergisi Ģirketin faaliyet döneminde elde edilen safi kâr veya mali kâr üzerinden hesaplanır. ġirketin bilançoda gösterilen kârı ile aynı olmayabilir. Mali kâr belirlenirken; dönem kârından vergi kanunlarına göre vergiden istisna ve muafiyet tutarları indirilir, kanunen kabul edilmeyen giderler bu yolla mali kâra (safi kurum kazancıma ) ulaģılmıģ olur. Kurumlar vergisinden istisna tutulan kazançlar Ģunlardır: Kurumların, tam mükellefiyete tabi baģka bir kurum sermayesine iģtiraklerinden elde ettikleri kazançlar Kooperatiflerin ortakları için hesapladıkları risturnlar Portföyünün en az % 25'i hisse senetlerinden oluģan menkul kıymet yatırım fonları (döviz yatırım fonları hariç) ile aynı nitelikteki menkul kıymetler yatırım ortaklıklarının portföy iģletmeciliğinden doğan kazançlar Üçüncü madde dıģında kalan menkul kıymetler yatırım fonları ile menkul kıymetler yatırım ortaklarının portföy iģletmeciliğinden doğan kazançları Risk sermayesi yatırım fonları veya ortaklarının kazançları Emeklilik yatırım fonlarının kazançları Gayrimenkul yatırım fonları veya ortaklarının kazançları Kurumların rüçhan hakkı kuponlarının satıģından elde ettikleri kazançları ile anonim Ģirketlerin kuruluģlarında veya sermayelerini artırdıkları sırada çıkardıkları hisse senetlerinin itibari değerlerinin üzerinde elden çıkarılmasında sağlanan kazançlar Yurt dıģında yapılan inģaat onarma, montaj iģleri ve teknik hizmetlerden sağlanan kazançlar Okul öncesi eğitim, ilköğretim, özel eğitim ve ortaöğretim özel okulları ile bakanlar kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflara veya kamu yararına çalıģan derneklere bağlı rehabilitasyon merkezlerinin iģletilmesinden elde edilen kazançlar, Millî Eğitim Bakanlığının görüģü alınmak suretiyle Maliye Bakanlığının belirleyeceği usul ve esaslar çevresinde beģ vergilendirme dönemi kurumlar vergisinden muaftır. Ġstisna, okulların faaliyete geçirdiği vergilendirme döneminden itibaren baģlar. Anonim Ģirketlerin kurumlar vergisinden istisna tutulan iģtirak kazançları, risturnlar ile yatırım fon ve ortaklarının portföy iģletmecilik kazançlarının elde edilmeleri sırasında yapılan giderler, kanunen kabul edilmeyen gider kabul edilmiģtir.(kvk madde 8) bu giderler kurumlar 9- DURSUN GÖKTAġ SMMM

10 vergisi hesaplanırken bilanço kârına ilave edilir. 5-) Kurumlar vergisi matrahı bulunurken bilanço kârına ilave edilecek giderler (vergi açısından kanunen kabul edilmeyen giderler) Ģunlardır: Öz sermaye üzerinden ödenen veya hesaplanan faizler Örtülü sermeye üzerinden ödenen veya hesaplanan faizler Sermaye Ģirketlerince dağıtılan örtülü kazançlar Her ne Ģekilde olursa olsun ayrılan ihtiyat akçeleri Dar mükellefiyete tabi kurumlara özgü bazı giderler Kurumlar Vergisi Kanunu na göre hesaplanan kurumlar vergisi ile her türlü para cezaları, vergi cezaları, gecikme zamları ve faizleri Kanunlara ve kanunların verdiği yetkiye dayanılarak tespit edilen haller saklı kalmak üzere, menkul kıymetlerin itibari değerlerinin altında satıģından doğan zararlar ile ödenen komisyonlar ve benzeri her türlü giderler Vergi Usul Kanunu na göre ödenen gecikme faizleri Her türlü alkol ve alkolü içkiler ile tütün ve tütün mamullerine ait ilan ve reklam giderlerinin %50 si (90/1081 sayılı bakanlar kurulu kararı ile (0) sıfır) Yat, kotra, tekne sürat teknesi gibi motorlu deniz, uçak ve helikopter gibi hava taģıtlarından iģletmenin esas faaliyet konusu ile ilgili olmayanların giderleri ile Amortismanları Motorlu TaĢıtlar Vergisi Kanunu na bağlı, (1), (2) ve (4) sayılı tarifelerde yer alan taģıtlardan alınan vergi ve cezalar ile gecikme zamları Sosyal Güvenlik Kurumuna ödenmeyen SGK primleri Hırsızlık olaylarından kaynaklanan kayıplar Kanunu sınırların üzerinde yapılan bağıģ ve yardımlarla gerekli Ģartları taģımayan her türlü giderler ANONĠM ġġrketlerde KAR DAĞITIMI 6-) Mali Kârın Vergilendirilmesi: Mali kâr üzerinden % 20 kurumlar vergisi hesaplanır. "Kurumlar Vergi Beyannamesi" hesap döneminin kapandığı ayı izleyen nisan ayının 25. gününe kadar mükellefin bağlı olduğu vergi dairesine verilir. Beyanname üzerinden tahakkuk ettirilen kurumlar vergisi de nisan ayı sonuna kadar ödenir. Kurumlar vergisi mükellefleri, kâr dağıtım kararı aldıktan sonra, dağıtılacak kâr üzerinden ayrıca gelir vergisi hesaplayarak muhtasar beyanname ile beyan edip öderler. Kâr dağıtım kararı olmadan gelir vergisi stopajı yapılmaz. Gelir vergisi stopaj oranı anonim Ģirketlerde % 15 tir. ÖRNEK: Derya Ticaret Anonim ġirketi bir aile Ģirketi olup dönem kârı TL dir. Yönetim kurulunun kâr dağıtımı kararı bulunmaktadır. ġirketinin sermayesi adet hisseden oluģmaktadır. ġirketin ödenmiģ sermayesi TL dir. ġirket kârının tamamı ticari kâr olup ilaveler ve indirimler yoktur. Ortaklara kâr ödenmesi yapılacaktır. ġirketin Ģimdiye kadar ayırdığı 1. tertip yedek akçe tutarı TL dir. Kurumlar vergi matrahının hesaplanması aģağıdaki Ģekilde olur: Dönem karı Ġndirimler (-) 0 Ġlaveler (+) 0 Mali kâr (kurumlar vergisi matrahı) Kurumlar vergisi x 0, 20 I. TERTĠP YEDEK AKÇE HESAPLANMASI: ÖdenmiĢ sermaye TL (1. Tertip yedek akçe ayırma sınırı /5= TL dir. ġirket TL I. tertip yedek akçe ayrıldığına göre: = TL daha I. tertip yedek akçe ayırma zorunluluğu vardır.) Bu dönem I.Tertip Yedek Akçe tutarı ise Ģöyledir: Dönem kârı x %5 = TL 10- DURSUN GÖKTAġ SMMM

11 I.Temettü Hesaplaması: Anonim Ģirketler ayrıca ödenmiģ sermayenin %5 i kadar da I.temettü ayırmak zorundadır. 1.Temettü: x %5 = TL dir II. TERTĠP YEDEK AKÇE HESAPLANMASI: II. Tertip yedek akçe, dönem kârından, kurumlar vergisi ve I.tertip yedek akçe ile I.temettü düģüldükten sonra kalan kârın % 10 u kadar ayrılır. Buna göre: Dönem karı Kesintiler toplamı... KV YEDEK AKÇE TEMETTÜ Kurumlar vergisi (-) I.tertip yedek akçe (-) Ortaklara I. temettü (-) II. Tertip yedek akçe matrahı II. Tertip yedek akçe x %10 = TL II. Temettü Hesaplanması: II. temettü hesaplanması, II. tertip yedek akçe matrahından II. tertip yedek akçe çıkarılarak bulunur. II. Temettü = TL Gelir Vergisi Stopajının Hesaplanması: I. Temettü TL II. Temettü TL Gelir vergisi stopajı matrahı = TL Gelir vergisi stopajı TL x %15 = TL Hisse baģına temettüünün hesaplanması Ģöyledir: Hisse baģına temettü = (I.temettü + II. temettü) / Hisse senedi sayısı Hisse baģına temettü = ( ) / = 0,7 TL Hisse senedinin değeri = / Hisse Payı Toplamı 5 TL Hisse baģına düģen temettü yüzdesi = Hisse baģına temettü tutarı / Hisse senedi değeri Hisse baģına düģen temettü yüzdesi = 0, 7 / 5 = %14 DERYA TĠCARET ANONĠM ġġrketġ KAR DAĞITIM TABLOSU A.DÖNEM KÂRININ DAĞITIMI 1. DÖNEM KÂRI ÖDENECEK VERGĠ VE YASAL YÜKÜMLÜLÜKLER (-) - Kurumlar vergisi. DÖNEM NET KÂRI 3. GEÇMĠġ DÖNEM ZARARI (-) 4. I. TERTĠP YASAL YEDEK AKÇE (-) ĠġLETMEDE BIRAKILMASI VE TASARRUFU ZORUNLU YASAL FONLAR (-) DAĞITABĠLĠR NET DÖNEM KÂRI ORTAKLARA BĠRĠNCĠ TEMETTÜ (-) KALAN KÂR PERSONEL TEMETTÜ (-) 8. YÖNETĠM KURULUNA TEMETTÜ (-). 9. ORTAKLARA ĠKĠNCĠ TEMETTÜ II. TERTĠP YASAL YEDEK AKÇE(-) DURSUN GÖKTAġ SMMM

12 B.YEDEKLERDEN DAĞITIM. HĠSSE BAġINA TEMETTÜ - Hisse baģına temettü tutarı 0,7 - Hisse baģına temettü yüzdesi %14 KÂR DAĞITIMININ MUHASEBE KAYITLARI: 691-DÖNEM KÂRI VERGĠ VE DĠĞER YASAL YÜKÜMLÜLÜK KARġILIKLARI HESABI 370- DÖNEM KÂRI VERGĠ VE DĠĞER YASALYÜKÜMLÜLÜK KARġILIKLARI HS. Kurumlar Vergisi Net karın belirlenmesi 690-DÖNEM KÂRI VEYA ZARARI HS DÖNEM KÂRI VERGĠ VE DĠĞER YASAL YÜKÜMLÜLÜK KARġILIKLARI HS. 692-DÖNEM NET KÂRI VEYA ZARARI HS. Net karın bilanço hesabına aktarılması 692-DÖNEM NET KÂRI VEYA ZARARI HS. 590-DÖNEM NET KÂRI HESABI Ertesi Yılda yapılması gerekli kayıtlar Ģöyledir: 590-DÖNEM NET KÂRIHESABI 570-GEÇMĠġ YILLAR KÂRLARI HESABI Ortaklara ödenecek kâr payının tahakkuk kaydının yapılması Ģöyledir: 570-GEÇMĠġ YILLAR KÂRLARI HESABI 331-ORTAKLARA BORÇLAR HS 1. Temettü Temettü YASAL YEDEKLER Tertip yedek akçe Tertip yedek akçe Ortaklara kâr payı ödendiğinde aģağıdaki kayıt yapılır: 331-ORTAKLARA BORÇLAR HS Temettü Temettü BANKALAR 360-ÖDENECEK VERGĠ HS Gelir vergisi stopajı Gelir vergisi stopajının muhtasar beyanname ile ödenmesi gerekir. Ödeme kaydı Ģöyle yapılır: 12- DURSUN GÖKTAġ SMMM

13 360-ÖDENECEK VERGĠ VE FONLAR HS. Gelir vergisi stopajı 100-KASA HESABI Kurumlar vergisinin tahakkuk ettirilip ödenmesi halinde yapılması gerekli yevmiye kaydı aģağıdaki gibi yapılır: 370- DÖNEM KÂRI VERGĠ VE DĠĞER YASALYÜKÜMLÜLÜK KARġILIKLARI HS. Kurumlar vergisi 360-ÖDENECEK VERGĠ HS. Kurumlar vergisi Vergi karģılığının ödenmesi 360-ÖDENECEK VERGĠ VE FONLAR HS. Kurumlar vergisi 100-KASA HESABI LĠMĠTED ġġrketlerde KAR DAĞITIMI VE MUHASEBE KAYITLARI 1. Limited Ģirketler, TTK'ye göre sermaye Ģirketi, KVK'ye göre de kurumlar vergisi mükellefidir. Limited Ģirketlerin kâr dağıtabilmesi için ortak sayısı 20'den az olan Ģirketlerde ortaklar kurulunun 20'den fazla olan Ģirketlerde ise genel kurulun kâr dağıtımı kararı alması gerekir Kâr dağıtımına kadar sermaye taahhütlerini ödemeyen ortakların kâr payı alacağı, taahhüt borçları mahsup edilerek ödenir. Limited Ģirketler, kurumlar vergisi mükellefi olduğundan kâr dağıtımına iliģkin kurallar anonim Ģirketlerde olduğu gibidir. 2. Limited Ģirketlerde elde edilen kâr Ģöyle dağıtılır: - Safi kârdan %5 1. tertip yedek akçe ayrılır. Bu ayırma, 1. tertip yedek akçe toplamı ödenmiģ sermayenin 1/5'ini buluncaya kadar devam eder. Safi kâr, dönem kârından geçmiģ yıl zararları çıkarılarak hesaplanır. - Kurumlar vergisi hesaplanır. - Kurumlar vergisinin hesaplanması için önce kurumlar vergisi matrahı bulunur. Kurumlar vergisi matrahının %20'si kurumlar vergisidir. Eğer iģletmenin o döneme ait kanunlar kabul edilmeyip kabul edilemeyen giderleri ve kurumlar vergisinden muaf ve istisna kazançları varsa; kurumlar vergisi matrahı bulunurken önce dönem kârına o döneme ait kanunen kabul edilmeyen giderler eklenir. Sonra da o döneme ait kurumlar vergisinden muaf ve istisna tutulan kazançlar düģülür. Böylece kurumlar vergisi matrahına ulaģmıģ olur. - Gelir vergisi stopajı hesaplanır. Hesaplanan stopaj dağıtılacak kârın %15 idir Kurumlar vergisi mükellefleri, kâr dağıtım kararı aldıktan sonra, dağıtılacak kâr üzerinden ayrıca gelir vergisi hesaplanarak muhtasar beyanname ile beyan edip öderler. Kâr dağıtım kararı olmadan gelir vergisi hesaplanarak muhtasar beyanname ile beyan edip öderler. Kar dağıtım kararı olmadan gelir vergisi stopajı yapılmaz - I. temettü hesaplanır. I. temettü ödenmiģ sermayenin %5'idir - II. tertip yedek akçe hesaplanır. II. tertip yedek akçe dönem kârından; Kurumlar vergisi, I.tertip yedek akçe, I.temettü toplamları düģüldükten sonra kalan kârın % 10'udur. - II. temettü hesaplanır. II. temettü, dönem kârından kurumlar vergisi, I. temettü ve yedek akçeler toplamı düģüldükten sonra kalan kârdır. 3. Kâr Dağıtımının Hesaplanması: Limitet Ģirketlerde, daha önce belirtilen yasal formalitelere ve ana sözleģmelere uyularak kâr dağıtımı yapılır ve dağıtım tablosu düzenlenir. ÖRNEK: Kaya Limitet ġirketinin dönem kârı TL'dir. ġirketin toplam sermayesi TL olup sermayenin tamamı ödemiģtir. 13- DURSUN GÖKTAġ SMMM

14 ġirket iki ortaklı olup ortakların sermaye payları eģittir. ġirketin kanunen kabul edilmeyen TL gideri bulunmaktadır. ġirketin Ģimdiye kadar ayırdığı 1. tertip yedek akçe tutarı TL dir. ġirket genel kurulu, dönem kârından yasal kesintiler yapıldıktan sonra kalan kısmın dağıtılmasına karar vermiģtir. Kurumlar vergi matrahının hesaplanması aģağıdaki Ģekilde olur: Dönem karı TL Ġndirimler (-) Ġlaveler (+) TL Kanunen kabul edilmeyen giderler: TL Mali kâr (kurumlar vergisi matrahı). TL Kurumlar vergisi. x 0, 20 = TL I. Tertip Yedek Akçe Hesaplanması: (Dönem kârı x %5) x %5 = /5= TL I.Temettü Hesaplaması: (Sermaye x %5) x %5 = TL II. Tertip Yedek Akçenin Hesaplanması: Dönem kârı TL Kurumlar vergisi (-). ( TL) I.tertip yedek akçe (-). (3.200 TL) I.temettü (-). (5.000 TL) II. tertip yedek akçe matrahı TL II. Tertip yedek akçe x %10 = TL II. Temettüünün Hesaplanması: Dönem kârı TL Kurumlar vergisi (-) ( TL) I.tertip yedek akçe (-). (3.200 TL) I.temettü (-) (5.000 TL) II. tertip yedek akçe (-) (3.980 TL) II. temettü TL Gelir Vergisi Stopajının Hesaplanması: I. temettü TL II. temettü TL Gelir vergisi stopajı matrahı TL Gelir vergisi stopajı x %15 = TL KAYA LĠMĠTED ġġrketġ KÂR DAĞITIM TABLOSU A.DÖNEM KÂRININ DAĞITIMI 1. DÖNEM KÂRI ÖDENECEK VERGĠ VE YASAL YÜKÜMLÜLÜKLER (-). (16.000) - Kurumlar vergisi DÖNEM NET KÂRI GEÇMĠġ DÖNEM ZARARI (-). 4. I. TERTĠP YASAL YEDEK AKÇE (-) (3.200) 5. ĠġLETMEDE BIRAKILMASI VE TASARRUFU ZORUNLU YASAL FONLAR (-). DAĞITABĠLĠR NET DÖNEM KÂRI ORTAKLARA BĠRĠNCĠ TEMETTÜ (-) (5.000) KALAN KÂR PERSONEL TEMETTÜ (-). 8. YÖNETĠM KURULUNA TEMETTÜ (-) 9. ORTAKLARA ĠKĠNCĠ TEMETTÜ (39.800) 10. II. TERTĠP YASAL YEDEK AKÇE(-) (3.980) 14- DURSUN GÖKTAġ SMMM

15 Kâr dağıtımının muhasebe kayıtları: 691-DÖNEM KÂRI VERGĠ VE DĠĞER YASAL YÜKÜMLÜLÜK 16,000 KARġILIKLARI HESABI 370- DÖNEM KÂRI VERGĠ VE DĠĞER YASAL 16,000 YÜKÜMLÜLÜK KARġILIKLARI HS. Kurumlar Vergisi Net karın tespiti 690-DÖNEM KÂRI VEYA ZARARI HS 691- DÖNEM KÂRI VERGĠ VE DĠĞER YASAL YÜKÜMLÜLÜK KARġILIKLARI HS. 692-DÖNEM NET KÂRI VEYA ZARARI HS. Net karın bilanço hesabına aktarılması 15- DURSUN GÖKTAġ SMMM DÖNEM NET KÂRI VEYA ZARARI HS. 590-DÖNEM NET KÂRI HESABI Yapılması gerekli kayıtlar Ģöyledir: , DÖNEM NET KÂRIHESABI 48, GEÇMĠġ YILLAR KÂRLARI HESABI 48,000 Kar dağıtımı 570-GEÇMĠġ YILLAR KÂRLARI HESABI 331-ORTAKLARA BORÇLAR HS 1. Temettü Temettü YASAL YEDEKLER Tertip yedek akçe Tertip yedek akçe Ortaklara kâr payı ödendiğinde aģağıdaki kayıt yapılır: 331-ORTAKLARA BORÇLAR HS 331,01 1. Temettü ,02 2. Temettü KASA HESABI 360-ÖDENECEK VERGĠ VE FONLAR HS. Gelir vergisi stopajı Gelir vergisi stopajının muhtasar beyanname ile ödenmesi gerekir. Ödeme kaydı Ģöyle yapılır: 360-ÖDENECEK VERGĠ VE FONLAR HS Gelir vergisi stopajı 100-KASA HESABI Kurumlar vergisinin tahakkuk ettirilip ödenmesi halinde yapılması gerekli yevmiye kaydı aģağıdaki gibi yapılır: 370- DÖNEM KÂRI VERGĠ VE DĠĞER YASAL YÜKÜMLÜLÜK KARġILIKLARI HS.

16 Kurumlar vergisi 360-ÖDENECEK VERGĠ VE FONLAR HS. Kurumlar vergisi Kurumlar vergisi ödemesi 360-ÖDENECEK VERGĠ VE FONLAR HS. Kurumlar vergisi 100-KASA HESABI DURSUN GÖKTAġ SMMM