1.Projenin Türkçe ve İngilizce Adı ve Özetleri Farklı debi ve eğim koşullarının parmak erozyonu ve sediment taşınımı üzerine etkileri. The effects of

Transkript

1 T.C. ANKARA ÜNİVERSİTESİ BİLİMSEL ARAŞTIRMA PROJESİ KESİN RAPORU FARKLI DEBİ ve EĞİM KOŞULLARININ PARMAK EROZYONU VE SEDİMENT TAŞINIMI ÜZERİNE ETKİLERİ Proje Yürütücüsü: Prof.Dr. Mustafa R. ÇANGA Proje Numarası: Başlama Tarihi: Ocak 2003 Bitiş Tarihi: Ocak 2005 Rapor Tarihi: Mart 2006 Ankara Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Ankara

2 1.Projenin Türkçe ve İngilizce Adı ve Özetleri Farklı debi ve eğim koşullarının parmak erozyonu ve sediment taşınımı üzerine etkileri. The effects of different discharge and slope conditions on rill erosion and sediment transport. Parmak erozyonu, bir kanalcıkta yoğunlaşan akışlar tarafından toprak parçacıklarını koparılma ve taşınma sürecidir. Parmaklar eğimli arazilerde hem önemli bir sediment kaynağı hem de sediment iletim sistemidir.çiftlik Serisi (Typic Calciorthid) toprağında, parmak erozyonu ve sediment taşınımı üzerine farklı debi ve eğim koşullarının etkisini saptamak için, laboratuvar çalışması yapılmıştır. 160 cm uzunluk ve 80 cm genişliğindeki toprak tavasında, denemeler 5, 10 ve 15 l/dk debi ve % 5, 10, 15 ve 20 eğimlerde yürütülmüştür.debi ve eğimin artışıyla sediment konsantrasyonu artmıştır. 15 l/dk debi ve % 20 eğimde sediment konsantrasyonu g/l ile en yüksek değerde yer alırken, 5 l/dk debi ve % 5 eğimde g/l ile en düşük seviyede yer almıştır. Diğer uygulamalar bu iki değer arasında değişim göstermiştir. Toplam 60 dk süreyle yapılan denemelerde, 4 dk arayla toplanan sediment miktarları zamanın ilerlemesiyle azalma göstermiştir.debinin artmasıyla akış hızı da artmıştır. Parmakların genişliği 6-11 cm olarak ölçülmüştür.araştırmada belirlenen hidrolik akış parametrelerinden akış hızı (u f ) m s -1, taban kesme basıncı (τ 0 ) N m -2 ve akış gücü (Ω) ise kg s -3 aralıklarında saptanmıştır. konsantrasyonu ve hesaplanan akış parametreleri arasında üç ilişki oluşturulmuştur. konsantrasyonu ile akış parametreleri arasında yapılan logaritmik doğrusal modeller birim debi ve eğim sediment taşınımının % 92 ini, akış gücü % 85 ini ve kesme basıncı % 80 ini açıklamıştır. Rill erosion is defined as the process of soil detachment and transport of soil particles by concentrated flow.therefore, rills are both an important sediment source and sediment delivery system for erosion in upland areas.this research was carried out in a laboratory on Çiftlik Series (Typic Calciorthid) soils to determine the effects of different discharge and slope conditions on rill erosion and sediment transportation. Soil pan with 160 cm length and 80 cm width was prepared to see the effects of different discharge and slopes. The values were 5, 10 and 15 l/min for discharge and 5, 10, 15 and 20 % for slope.with the increment in disharge and slope sediment concentration increased. The highest sediment concentration was g /l at the discharge value of 15 l/min and 20 % slope while the lowest value, g/l, was obtained at that of 5 l/min and 5 % slope. The results of other trials changed between these values. Experiments lasted 60 minutes and sediments were collected in 4 minutes intervals. Getting closure to the end of the experiment time the amount of sediment decreased.with the increment in discharge flow velocity increased also. Rills were measured as 6-11 cm in wide.in the experiment, hydraulic parameters were determined as m s -1 for flow velocity, Nm -2 for shear stress, kg s -3 for stream power. Three relationships between sediment concentration and calculated flow parameters could be established. The logarithmic-linear models between sediment concentration and flow parameters explain the unit discharge and slope 92 % of sediment transport by rill erosion, 85 % of stream power and 80 % of shear stress. 2

3 2.Amaç ve Kapsam Bu çalışmanın amacı, laboratuvarda kurulmuş olan düzenek yardımıyla farklı debi ve eğim koşullarının parmak erozyonu ve sediment taşınımı üzerine etkilerini belirlemektir. Ülkemiz koşulları ve topraklarına ait parametrik değerlerin bulunması çalışmanın amaçlarından birisidir. Erozyon modellerinde kullanılacak parametrelerin bilinmesi havza üzerinde model oluşturulmasına yardımcı olacaktır. Özellikle olay havza bazında kullanılan fiziksel temellere dayalı modeller ile yapılan erozyon tahminlerinde parametre değerlerinin bilinmesi açısından önemlidir. 3. Materyal ve Yöntem Toprak Örneğinin Alınması Araştırmada kullanılan toprak materyali Çiftlik Serisinden (Typic Calciorthid) 0-20 cm derinlikten alınmıştır (Gökmen ve Yüksel 1993). Deneme için yaklaşık 6 ton toprak çalışma alanına getirilmiştir Toprak Örneğinde Yapılan Analizler Araştırmada kullanılan toprak örneğinde bazı fiziksel ve kimyasal analizler yapılmıştır. Bünye: Hidrometre yöntemi (Bouyoucous 1951) ve bünye üçgeni yardımı ile (Soil Survey 1993) belirlenmiştir. Tarla Kapasitesi: Seramik levha üzerine yerleştirilmiş bulunan suyla doygun toprak örneği üzerine ⅓ atmosfer basınç uygulamak suretiyle belirlenmiştir (Cassel ve Nielsen 1986). Daimi Solma Noktası: Seramik levha üzerine yerleştirilmiş bulunan suyla doygun toprak örneği üzerine 15 atmosfer basınç uygulamak suretiyle belirlenmiştir (Cassel ve Nielsen 1986). Yarayışlı Su Miktarı: Toprak örneğinin tarla kapasitesi ve daimi solma noktası arasındaki farktan hareketle hesap yolu ile belirlenmiştir (Cassel ve Nielsen 1986). 3

4 Hacim Ağırlığı: Doğal yapısı bozulmamış örnek üzerinde hesaplanmıştır (Blake ve Hartge 1986). Agregat Dayanıklılığı: Kemper ve Rosenau (1986) tarafından bildirildiği şekilde ıslak eleme yöntemiyle yapılmıştır. Hidrolik İletkenlik: Sabit su seviyeli hidrolik iletken seti kullanarak belirlenmiştir (Klute ve Dirksen 1986). Toprak Reaksiyonu (ph): Saturasyon çamurunda cam elektrotlu ph metre kullanılarak belirlenmiştir (U.S. Salinity Laboratory Staff. 1954). Elektriksel İletkenlik (EC): Saturasyon çamurunda kondaktivimetre aleti ile ölçülmüştür (U.S. Salinity Laboratory Staff. 1954). Kireç (CaCO 3 ): Nelson (1982) tarafından bildirildiği şekilde Scheibler kalsimetresiyle yapılmıştır. Organik Madde: Nelson ve Sommers (1982) tarafından bildirildiği şekilde tespit edilmiştir Araştırmada Kullanılan Toprak Örneğinin Bazı Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri Toprak örneğinde yapılan bazı analiz sonuçları Çizelge 3.1 de verilmiştir. Toprak % kum, % silt ve % kil içermekte olup toprak bünyesi tın olarak belirlenmiştir. Tarla kapasitesi % 29.31, solma noktası % 19.89, yarayışlı su miktarı % 9.42, hacim ağırlığı ise 1.41 g/cm 3 olarak saptanmıştır. Kullanılan toprak orta iletkenliğe (5.71 cm/saat) sahiptir. Agregat dayanıklılığı % olarak belirlenmiştir. Araştırma toprağının saturasyon çamurunda ölçülen ph değerinin 7.68, EC değerinin ise 0.57 ds/m olduğu saptanmıştır. Bu sonuç, toprağın hafif alkalin olduğunu ve herhangi bir tuzluluk problemi olmadığını göstermektedir. Toprağın kireç kapsamı ise % ve organik madde kapsamı ise %1.52 dir. 4

5 Çizelge 3.1. Araştırmada kullanılan toprağın bazı fiziksel ve kimyasal özellikleri Kum (%) Silt (%) Kil (%) Bünye İskelet (%) Tın (L) 8.45 Tarla Kapasitesi (%) Solma Noktası (%) Yarayışlı Su Miktarı (%) Hacim Ağırlığı (g/cm 3 ) Hidrolik İletkenlik (cm/saat) ph(saturasyon EC(dS/m) CaCO 3 (%) çamurunda) (saturasyon Agregat Dayanıklılığı (%) Organik Madde(%) çamurunda) Deney Düzeneğinin Kurulması Araştırma 1.6 m uzunluğunda, 0.8 m genişliğinde ve 0.24 m derinliğindeki toprak tavasında yapılmıştır. Toprak tavasının üst kısmına debi kontrol haznesi bağlanmıştır. Toprak tavasında 0.2 m aralıkla her sırada 3 delik, boylamasına göre ise 7 delik olmak üzere toplam 21 delik (5 mm çaplı) açılmıştır. Su sağlayan sistem bir tane demir borudan (9 cm çaplı) oluşmuştur. Bu boru farklı pozisyon ve eğimlere göre ayarlanmıştır. Tavadaki 21 delik hortumlar yardımıyla demir boruya (borunun alt kısmında da 5 mm çaplı delikler açılmıştır) bağlanmıştır. 9 cm çaplı boru içerisinde sabit su düzeyini sağlamak için 0.2 m aralıklarla 8 tane bölme yapılmıştır (Şekil 3.1). Deney düzeneğinde 2 adet 220 şer litrelik varil kullanılmıştır. Varillerden birisi bir hortum aracılığıyla yatay boruya, diğeri ise debi kontrol haznesine bağlanmıştır. Debi kontrol haznesine bağlanan varilde çalışma sırasında debinin değişip değişmediğini anlamak için 2 tane piyezometre borusu ilave edilmiştir ( Şekil 3.2). 5

6 Şekil m uzunluğundaki toprak tavası ve yatay boru Şekil 3.2. Araştırmada kullanılan deney düzeneği 6

7 3. 5. Toprak Tavasının Hazırlanması Laboratuvara getirilen toprak deneme öncesi kurutulmuştur. Deneme yapılıncaya kadar toprak materyaline eleme, öğütme gibi hiçbir mekaniksel işlem yapılmamıştır. Toprak tavasına 2 cm kalınlığında çakıl katmanı ile 22 cm toprak doldurulmuştur. Bir tahta yardımıyla toprak yüzeyi düzlenmiştir Denemenin Yapılması Debinin belirlenmesinde, hacmi bilinen bir kabın dolma süresinin ölçülmesi yöntemi uygulanmıştır (Öztürk vd. 1989). İstenilen eğimi sağlamak için toprak tavası makaralı bir sistemle belli yüksekliğe kaldırılmıştır. Eğimi hesaplamak için aşağıdaki eşitlik kullanılmıştır: h Egim (%) = x100 [3.1] L Bu eşitlikte: h : Tavanın kaldırılmış haldeki yüksekliği (m) L : Tavanın boyu (m) Araştırma, 3 debi (5, 10 ve 15 litre/dakika) x 4 eğim (% 5, 10, 15 ve 20) x 4 tekerrür olmak üzere toplam 48 defa yapılmıştır. Her bir deneme 60 dakika süreyle yapılmıştır. Yüzey akış ve sediment ölçümleri tavanın alt ucuna yerleştirilen 45 litrelik bidon yardımıyla 4 dakika ara ile yapılmıştır. Her çalışma sonrası, 20 ml sature alum [AlK(SO 4 ) 2 ] çözeltisi askıdaki sedimentin çöktürülmesi için bidona ilave edilmiştir. Suyun fazlası bidondan dışarı dökülmüş ve sediment başka bir kaba nakledilmiştir. Kaplar 24 saat süreyle 105 C de etüvde kurutularak, kuru ağırlıkları belirlenmiştir (Huang et al. 1999). Birim debi (q) aşağıdaki formül yardımıyla hesaplanmıştır: Q q = = m s B 2 1 [ 3.2] Bu eşitlikte: q : birim debi (m 2 s -1 ) Q : toplam debi (m 3 s -1 ) B : kesit su akış genişliği (m) 7

8 Kesit su akış genişliğini bulmak için her bir denemeden sonra profil boyunca oluşan parmakların genişliği düzenli aralıklarla bir cetvel yardımıyla ölçülmüş ve ortalamaları alınarak hesaplanmıştır (Polyakov and Nearing 2003). Çizelge 3.2. Parmakların ortalama genişliği (m) Eğim (%) Debi (l/dk) Ortalama ± ± ± ± Ortalama ± ± ± Çizelge 3.2. de görüldüğü gibi 5, 10 ve 15 l/dk debide parmakların ortalama genişliği sırasıyla , ve m olarak belirlenmiştir. Akış derinliği (y) aşağıdaki formül yardımıyla hesaplanmıştır: qn 0 y = S 3 / 5 [ 3.3] Bu eşitlikte: n : Manning pürüzlülük katsayısı (0.013) u f ölçülerek bulunmuştur. Bu ölçüm parmaklar oluştuktan sonra boya kullanılarak yapılmıştır. Boya toprak tavasının üst ucundan parmağa ilave edilmiş ve alt uca ulaşıncaya kadar geçen süre bir kronometre yardımıyla belirlenmiştir (Govers 1992). u f lerin ortalaması Çizelge 4.3. de verilmiştir. τ 0 ve Ω aşağıdaki eşitlikler yardımıyla hesaplanmıştır: τ 0 = γys 0 (N m -2 ) [ 3.4] Ω =γqs 0 (kg s -3 ) [ 3.5] 8

9 γ = ρ w g [ 3.6] Bu eşitlikte: γ : suyun özgül ağırlığı (N m -3 ) y : akış derinliği (m) S 0 : eğim (m m -1 ) ρ w : suyun yoğunluğu (kg m -3 ) g : yerçekimi ivmesi (m s -2 ) q : birim debi (m 2 s -1 ) konsantrasyonu (q s ): Toplam yüzey akışı, her bir bidondaki toplanan yüzey akış miktarının tavanın alanına bölünmesi ile bulunmuştur. Toplam toprak kaybı, her bir bidonda kuru ağırlığı belirlenen toprağın tavanın alanına bölünmesi ile hesaplanmıştır. konsantrasyonu ise toprak kaybının yüzey akışa oranlanması ve gerekli birimlerin çevrilmesiyle bulunmuştur. p= n i=1 A Pi [ 3.7] t = n i=1 A ti [ 3.8] q s = n i= n n i= 1 ti Pi [ 3.9] Bu eşitliklerde: p : toplam yüzey akış (l m -2 ) i: 1...n, bidon sayısı Pi : her bir bidondaki toplam yüzey akış miktarı (l) A: tavanın alanı (m 2 ) t : toplam toprak kaybı (kg m -2 ) 9

10 ti: her bir bidondaki toprağın miktarı (kg) q s : sediment konsantrasyonu (g l -1 ) Parmak erozyonu çalışmalarında akış rejimini belirlemek oldukça önemlidir. Bu konuda çalışanların yapmış oldukları deneme sonuçlarını karşılaştırmak için boyutsuz olan F r ve R e hesaplanmıştır (Polyakov and Nearing 2003). F r hareket kuvvetlerinin yerçekimi kuvvetlerine yani ağırlık kuvvetlerine oranıdır. R e ise hareket kuvvetlerinin suyun kinematik viskositesine oranlanmasıdır. Aşağıdaki eşitlikler yardımıyla F r ve R e hesaplanmıştır. F r = u f g. y ms ms 1 = 1 = # [ 3.10] Bu eşitlikte: u f : akış hızı (m s -1 ) g : yerçekimi ivmesi ( m s -2 ) y : akış derinliği (m) R e = u* d s = s = V * m m m s # [ 3.11] 2 Bu eşitlikte: u * : kesme hızı (m s -1 ) d s : tanecik çapı (m) (4 mm alınmıştır) V * : suyun kinematik viskositesi [ x 10-6 m 2 s -1 ( 24 0 C)] Kesme hızı aşağıdaki eşitlikden hesaplanmıştır: u *= τ 0 ρ w 1/ 2 [3.12] 10

11 Çalışma sonrası, toprak tavası bir kürek yardımıyla boşaltılmış ve boşaltılan toprak sera ortamında kurutulmuştur. Kurutulan toprak tavaya tekrar yerleştirilmiştir. Üst kısma hiç kullanılmamış toprak her çalışmaya hazırlık süresince yüzeye ilave edilmiştir. Parmak erozyonunun daha iyi anlaşılması için her bir deneme sonrası fotoğraf çekimi yapılmıştır. Ancak tezde fazla yer kaplamaması için fotoğrafların bazıları yerleştirilmiştir (Şekil ). Şekil litre/dakika debi ve %20 eğimde yapılan deneme 11

12 Şekil litre/dakika debi ve % 15 eğimde yapılan deneme Şekil litre/dakika debi ve % 10 eğimde yapılan deneme 12

13 Şekil litre/dakika debi ve % 5 eğimde yapılan deneme Şekil litre/dakika debi ve % 20 eğimde yapılan deneme 13

14 Şekil litre/dakika debi ve % 15 eğimde yapılan deneme Şekil litre/dakika debi ve % 10 eğimde yapılan deneme 14

15 Şekil litre/dakika debi ve %5 eğimde yapılan deneme Şekil litre/dakika debi ve % 20 eğimde yapılan deneme 15

16 Şekil litre/dakika debi ve % 10 eğimde yapılan deneme 3.6. İstatistiki Analizler Üzerinde durulan özellikler bakımından analizler faktöriyel düzende varyans analizi tekniği ile irdelenmiştir (Düzgüneş vd. 1987). Debi faktörünün 3 seviyesi, eğim faktörünün 4 seviyesi ve 4 tekerrür mevcuttur. Ortalamalar arasındaki farklılıkların (debi ve eğim bakımından) irdelenmesinde Duncan testi kullanılmıştır (Çizelge 4.2). Ek 1 ile Ek 48 arasındaki veriler kullanılarak Çizelge 4.1 oluşturulmuştur. İstatistik hesaplamalarında sediment konsantrasyonu dikkate alınmıştır. Toplam sediment konsantrasyonu ile akış parametreleri kullanılarak logaritmik doğrusal modeller bulunmuştur. Modeldeki akış parametre katsayıları eşitlikler yardımıyla belirlenmiştir. Eşitliklerdeki sayısal değerlerin logaritması alınarak akış parametrelerinin katsayıları saptanmıştır. 16

17 konsantrasyonu ile birim debi ve eğim arasında, sediment konsantrasyonuyla akış kesme gücü arasında, sediment konsantrasyonu ile taban kesme basıncı arasında herhangi bir ilişki olup olmadığını, varsa bu ilişkiyi ifade etmek için regresyon analizi yapılmıştır. 4. Analiz ve Bulgular 4.1. Farklı Debi ve Eğim Koşullarında Konsantrasyonu Farklı debi ve eğim koşullarında sediment konsantrasyonuna ilişkin verilerle yapılan varyans analizi sonuçları Çizelge 4.1 de gösterilmiştir. Çizelge 4.1 Farklı debi ve eğim koşullarında sediment konsantrasyonuna ilişkin varyans analizi sonuçları Varyasyon Kaynağı Serbestlik derecesi F Değeri p>f Debi <.0001 Eğim <.0001 Debi x Eğim <.0001 Çizelge 4.1 incelendiğinde, sediment konsantrasyonu yönünden debi ve eğim, debi x eğim interaksiyonu % 1 düzeyinde önemli çıkmıştır. Bir başka ifade ile uygulanan debi ve eğim dereceleri sediment konsantrasyonunu önemli derecede etkilemiştir. Ortalamaların ve Duncan testi sonuçlarının verildiği Çizelge 4.2 ye göre, debi ve eğimin artmasıyla sediment konsantrasyonunda önemli artış meydana gelmiştir. En yüksek sediment konsantrasyonu g/l ile 15 l/dk debide elde edilirken, 10 l/dk debide sediment konsantrasyonu g/l olmuştur. En düşük sediment konsantrasyonu g/l ile 5 l/dk debide belirlenmiştir. konsantrasyonu g/l ile % 20 eğimde belirlenmiş ve en yüksek değerde yer almıştır. Bunu g/l ile % 15 eğim ve g/l ile % 10 eğim takip etmiştir. En düşük sediment konsantrasyonu % 5 eğimde ( g/l) elde edilmiştir. En yüksek sediment konsantrasyonu g/l ile 15 l/dk ve % 20 eğimde saptanmıştır. En düşük değer ise g/l ile 5 l/dk ve % 5 eğimde belirlenmiştir. Diğer uygulamalara ilişkin veriler bu iki değer arasında yer almıştır. 17

18 Çizelge 4. 2 Farklı debi ve eğim koşullarında sediment konsantrasyonunun ortalamaları (g/l) Debi(l/dk) Eğim % 5 %10 % 15 % 20 Ortalama G F E C C G E D B B F D AB A A Ortalama D C B A Debinin artmasıyla sediment konsantrasyonunda da önemli bir artış meydana gelmiştir. Parmak erozyonunda aktif olan en önemli taşıma aracı akan sudur. Su toprağı yüzdürme kabiliyetindedir ve çalkantıların yardımıyla taşımaktadır. Çalkantılı akım yüksek bir aşındırmanın meydana gelmesine sebep olur. Çalkantılar toprak parçacıklarını yerlerinden kopartır. Debinin artmasıyla bu çalkantılarda arttığı için toprak koparılması ve taşınması arttığından dolayı sediment konsantrasyonu fazlalaşmıştır. Benzer konuda çalışma yapmış olan Foster and Meyer (1975), Brown et al. (1989), Merten and Nearing (2001), Nearing and Parker (1994) ve Shainberg et al. (1994) ın bulguları bu çalışmadan elde edilen bulgularla paralellik göstermektedir. Eğimin artışıyla sediment konsantrasyonunun arttığı sonucu, bir çok araştırmacının (Guy et al. 1987, Fox and Bryan 1999, Huang 1998, Römkens et al. 2001, Zheng et al. 2000) elde ettiği sonuçlarla uyum içerisindedir %5 Eğim %10 Eğim %15 Eğim %20 Eğim Debi (l/dk) Şekil 4.1 Eğimxdebi interaksiyonunda sediment konsantrasyonunun değişimi 18

19 Yapılan varyans analizi sonucunda debi ve eğim önemli çıkarken, debi x eğim interaksiyonu da önemli çıkmıştır. Şekil 4.1 de de görüldüğü gibi hem debinin hem de eğimin artmasıyla sediment konsantrasyonunda da artış saptanmıştır. % 20 eğimde 15 l/dk debide sediment konsantrasyonu g/l olurken 5 l/dk debide g/l ye düşmüştür. Parmaklar arası erozyonunda çalışma yapmış olan Guy et al. (1987) sediment taşınmasının hem eğim, hem de debiyle değil aynı zamanda debi ve eğim arasındaki interaksiyondan da etkilendiğini bildirmiştir. Bu saptama bu araştırmadaki sonuçlarla da benzerlik göstermektedir. 5 l/dk debide % 5 eğimde sediment konsantrasyonu 4. dakikadan 20. dakika süresince azalmıştır. 24. dakikada sediment konsantrasyonu g/l e yükselmiş, 28. ve 32. dakikada sediment konsantrasyonu sırasıyla ve 6.97 g/l ye düşmüştür. Aynı eğimde 36. ve 40. dakikalarda kopmalar olduğu için sediment konsantrasyonu artmıştır. 44. dakikadan (11.51 g/l) 56. dakikaya kadar azalma (8.54 g/l), 60.dakikada ise sediment konsantrasyonunda artma (10.64 g/l) söz konusu olmuştur. % 10 eğimde sediment konsantrasyonu 4. dakikada g/l, 8.dakikada (parmakta kopma olduğu için) ise g/l dir. 12. dakikada sediment konsantrasyonu g/ l iken 16. dakikada g/l, 20. dakikada ise parmaklarda kopma olduğu için g/l, 24. dakikada g/l, 28. dakikada ise g/l dir (yine parmaklarda kopma söz konusudur). Bu eğimde sediment konsantrasyonundaki azalma 32. ve 36. dakikalarda devam etmiş, 40. ve 44. dakikalarda ise parmaklardaki kopmalardan dolayı sediment konsantrasyonunda artma saptanmıştır. 48. ve 52. dakikalarda sediment konsantrasyonu tekrar azalmış (sırasıyla 11.63, 9.02 g/l), 56. dakikada artmış (10.50 g/l) ve 60. dakikada ise azalmıştır (6.00 g/l). % 15 eğimde sediment konsantrasyonu 4. dakikada g/l, 8.dakikada (parmakta kopma olduğu için) ise g/l dir. % 15 eğimde sediment konsantrasyonu 16. dakikaya kadar azalmış, 20. dakikada parmaklardaki kopma yüzünden artmış (31.76 g/l), 24. dakikada g/l, 28. dakikada g/l olmuş ve daha sonra 44. dakikaya kadar azalmış, 48. ve 52. dakikalarda parmaklardaki kopmalar yüzünden artış göstermiş, 56. dakikada azalmış (9.89 g/l) ve 60. dakikada ise tekrar artmıştır (10.22 g/l). % 20 eğimde sediment konsantrasyonu 4. dakikadan ( g/l) 12.dakika süresince (47.40 g/l) azalmış, 16. dakikada artış göstermiş (54.10 g/l), 24. dakikaya (27.72 g/l) kadar sediment konsantrasyonunda azalma görülmüştür. 28. dakikada artış, 28. dakikadan (45.81 g/l) 60. dakikaya (14.01 g/l) kadar azalma görülmüştür. % 20 eğimde 16. ve 8.dakikalarda parmaklardaki kopmalar nedeniyle sediment konsantrasyonunda artışlar olmuştur (Şekil 4.2). 19

20 konsantrasyonu (g/l) % 5 eğim % 10 eğim % 15 eğim % 20 eğim Zaman (dk) Şekil 4.2. Farklı eğimlerde, 5 l/dk debideki zamana bağlı olarak ortalama sediment konsantrasyonu 10 lt/dk debide dört eğimde de sediment konsantrasyonu 4. dakikadan 12. dakika süresince azalmıştır. 4. dakikada % 5 eğimde sediment konsantrasyonu g/l olurken, % 10 eğimde g/l, % 15 eğimde g/l ve % 20 eğimde g/l olarak belirlenmiştir. % 5 eğimde sediment konsantrasyonundaki azalma 40. dakika süresince devam etmiştir. 44. ve 48. dakikalarda sediment konsantrasyonları sırasıyla 8.07 g/l ve 8.17 g/l ölçülerek sediment konsantrasyonunda artış meydana gelmiştir. Bunun nedeni parmaklarda kopmaların olmasıdır. 56. ve 60. dakikalarda sediment konsantrasyonunda azalma görülmüştür. % 10 eğimde sediment konsantrasyonundaki azalma 12. dakika süresince devam etmiş, 16. dakikada ise parmaklardaki kopma nedeniyle artmış (50.46 g/l), sediment konsantrasyonundaki azalma 20. dakikadan başlayarak 44. dakika boyunca devam etmiş, 48. dakikada artmış (kopma olduğu için), 52. dakikada azalmış (7.02 g/l), 56. ve 60. dakikalarda kopma olduğu için artmıştır (sırasıyla 7.42 ve 9.56 g/l). % 15 eğimde 16. dakikada sediment konsantrasyonu g/l iken 36. dakikaya kadar azalma göstererek g/l e düşmüştür. 40. dakikada parmaklarda kopma olduğu için g/l olmuştur. Daha sonra 56. dakikaya kadar sediment konsantrasyonunda azalma saptanmıştır. 56.dakikada sediment konsantrasyonu g/l e yükselmiş ve 60. dakikada ise g/l e düşmüştür. % 15 eğimde sediment konsantrasyonundaki azalma 12. dakikadan 36. dakikaya kadar devam etmiştir. 40. dakikada parmaklardaki kopmalar yüzünden sediment konsantrasyonunda artma görülmüştür (28.02 g/l). konsantrasyonunda 52. dakikaya kadar azalma, 56. dakikada artma ve 60. dakikada ise azalma saptanmıştır. % 20 eğimde 16. ve 20. dakikada parmaklarda kopmalar olduğu için sediment konsantrasyonunda artma (sırasıyla ve g/l) görülmüştür. 20

21 Daha sonra 24. ve 28. dakikada sediment konsantrasyonunda azalma (sırasıyla ve g/l), 40.dakikada artma (70.11 g/l) görülmüştür. 44. dakika azalma (38.63 g/l), 48.dakikada artma (53.51 g/l), 52.dakikada azalma (31.77 g/l) ve 60.dakikada ise azalma (28.00 g/l) görülmüştür (Şekil 4.3). konsantarsyonu (g/l) % 5 eğim % 10 eğim % 15 eğim % 20 eğim Zaman (dk) Şekil 4.3 Farklı eğimlerde, 10 litre/ dakika debide zamana bağlı olarak ortalama sediment konsantrasyonu 15 l/dk debide % 5 eğimde sediment konsantrasyonu 4. dakikadan 24. dakika süresince azalmıştır. % 5 eğimde 28. dakikada sediment konsantrasyonu g/l, 32. dakikada g/l ve 36. dakikada ise g/l olarak saptanmıştır. 28. ve 36. dakikalarda parmaklarda kopma olduğu için sediment konsantrasyonu yükselmiştir. % 5 eğimde 40. dakikada sediment konsantrasyonu g/l, 44. dakikada g/l, 48. dakikada 7.23 g/l, 52. dakikada 9.55 g/l (parmaklarda kopma olduğu için), 56. ve 60. dakikalarda ise 9.09 ve 9.46 g/l olmuştur. % 10 eğimde sediment konsantrasyonunda azalma 4. dakikadan başlayarak 40 dakika devam etmiştir. 44. dakikada sediment konsantrasyonu g/l e yükselmiştir (parmaklarda kopma olduğu için). Daha sonra 52. dakikada sediment konsantrasyonu 9.87 g/l, 56. dakikada 9.95 g/l ve 60. dakikada g/l olarak saptanmıştır (56. ve 60. dakikalarda parmaklarda kopmalar olmuştur). % 15 eğimde 4. dakikada sediment konsantrasyonu g/l, 8. dakikada g/l, 12. dakikada g/l olarak saptanmıştır.% 15 eğimde 4. dakikada sediment konsantrasyonu g/l, 8. dakikada g/l, 12. dakikada g/l olarak saptanmıştır. 16. ve 20. dakikalarda sediment konsantrasyonu azalmıştır. 24. dakikada sediment konsantrasyonu g/l olmuş, daha sonra sediment konsantrasyonu 28., 32.,

22 dakikada azalmış ve 40. dakikada ise g/l olarak saptanmıştır. konsantrasyonu 56. dakikaya kadar azalmış, 60. dakikada ise artmıştır. %15 eğimde 12., 24., 32., 40. ve 60. dakikalarda parmaklarda kopma olduğu için sediment konsantrasyonu artmıştır. % 20 eğimde sediment konsantrasyonu 4. ve 8. dakikada azalmış, 12. dakikada artmış, 16., 20. ve 24.dakikalarda azalmış, 28.dakikada artmış, 32.dakikada azalmış, 36.dakikada artmış, 40. ve 44. dakikalarda azalmış, 48.dakika ve 52. dakikalarda artmış, 56. ve 60.dakikada azalmıştır. % 20 eğimde 12., 20., 36., 48. ve 52. dakikalarda sediment konsantrasyonu parmaklarda kopma olduğu için artmıştır. Eğimin azalışına bağlı olarak sediment konsantrasyonunda da azalma görülmektedir (Şekil 4.4). konsantrasyonu (g/l) % 5 eğim % 10 eğim % 15 eğim % 20 eğim Zaman (dk) Şekil 4.4 Farklı eğimlerde, 15 l/dk debideki zamana bağlı olarak ortalama sediment konsantrasyonu Şekil 4.2, 4.3 ve 4.4 de gösterilen grafiklerde de görüldüğü gibi zamana bağlı olarak sediment konsantrasyonu azalmıştır. Govers (1991a) yapmış olduğu bir çalışmada da erozyonun zamana bağlı olarak azaldığını bildirmiştir. 22

23 4.2. Farklı Debi ve Eğimlerde Taşınımı Parmak oluşumunu tahmin etmek için farklı hidrolik parametreler mevcuttur. Parmak erozyonunda sediment taşınımını belirlemek için kullanılan esas akış parametreleri birim debi, akış derinliği, akış hızı, taban kesme basıncı ve akış gücüdür. Bu parametreler ölçülen debi ve eğimden hesaplanmıştır. Birim debi (q), akış derinliği (y), taban kesme basıncı (τ 0 ), akış gücü (Ω) nü hesaplamak için ilgili eşitlikler [ 3.2], [ 3.3], [ 3.4] ve [.5] 3 de verilmiştir. Çizelge 4.3. Farklı debilerde sediment taşınımının belirlenmesinde kullanılan hidrolik akış parametrelerinin ortalama değerleri Q (l dk -1 ) 5 S 0 (mm -1 ) q (m 2 s -1 ) 1.350x x x x10-3 y (cm) u f (m s -1 ) τ 0 (N m -2 ) q (g l -1 ) Ω kg s -3 s Ort. Stsap n x x x x x x x x Q: debi, S 0 : eğim, q: birim debi, y: akış derinliği, u f : akış hızı, τ 0 : taban kesme basıncı, Ω: akış gücü, q s : sediment konsantrasyonu, n: tekerrür sayısı F r ve R e lerin hesaplanması eşitlik [ 3.6] ve [.7] 3 de verilmiştir. R e akış türbulansının göstergesidir. R e 500 den küçükse akış laminardır. Laminar akımda su, çok ince kalınlıklarda diğer bir deyişle tabakalar halinde ve bir tabaka diğerinin üzerinde kayarak hareket ederler. Türbülans ne kadar büyükse akışın aşındırma gücü o kadar büyüktür. R e 2000 den büyükse akış türbülanslıdır. Türbülanslı akımın belirli özelliği düzensiz oluşudur. Diğer bir deyişle belirli bir frekans ve izlenebilir belli bir yol biçimi yoktur. Başlangıçta laminar olan bir akım hızın artması sonucu türbülanslı akıma dönüşür (Morgan, 1995). R e ile ve F r 23

24 ise 1.33 ile (Çizelge 4.3 den hesaplanan değerlere göre) arasında değişmiştir. Bu akımın süper kritik türbülanslı olduğunu gösterir (Nearing et al. 1997). τ N m -2 ile 5 l/dk debi ve % 5 eğimde belirlenmiş ve en düşük seviyede yer almıştır. En yüksek seviyede ise N m -2 ile 15 l/dk debi ve % 20 eğimde belirlenmiştir. Diğer uygulamalara ait veriler bu iki değer arasında yer almıştır (Çizelge 4.3). Ω en düşük kg s -3 ile 5 l/dk debi ve % 5 eğimde elde edilirken, en yüksek Ω ise kg s -3 ile 15 l/dk debi ve % 20 eğimde belirlenmiştir. Diğer uygulamalara ait veriler bu iki değer arasında yer almıştır (Çizelge 4.3). y m ile m arasında değişmiştir (Çizelge 4.3). konsantrasyonu, birim debi ile eğim arasındaki ilişkiyi belirlemek için regresyon analizi yapılmış ve aşağıdaki eşitlik elde edilmiştir. log q s = log (q) log(s 0 ) (R 2 = 0.92) [ 4.1] Akış parametreleri olan q s, q ve S 0 arasındaki üslü modelin eşitliği aşağıda verilmiştir. q s = 3.65 x10 5 q 0.81 S (R 2 =0.92) [ 4.2] Govers (1990) uniform kumda taşınmayı tanımlamak için eşitlik [2.14] ü kullanmıştır. Bu ilişki uniform olmayan toprak (çalışmada kullanılan ve agregatlı toprak) ve uniform kumda geliştirilmiştir. Çalışmada kullandıkları üniform kumun büyüklüğü 218 µm ile 414 µm aralığında değişmiştir. Govers (1990), Nearing et al. (1997) yaptıkları araştırmalarda kumda eğimin C üssünü, birim debinin B üssünden daha büyük bulmuşlardır. Fakat aynı araştırmacılara göre diğer verilerin çoğunda iki üssün büyüklükleri kumda yapılanın tam tersidir. Eşitlik [4.2] de görüldüğü gibi birim debinin üssü eğimin üssünden daha büyüktür. Bu bulgu Govers (1990) ve Nearing et al. (1997) ın bulgularıyla uyum içerisindedir. Bu çalışmada bulunan eğim üssünün daha başka araştırmacıların yaptıkları çalışmalarla karşılaştırılması yapılan işlemler ve koşullardaki farklılıklar nedeniyle zordur. Govers (1991b) yaptığı parmak etüdünde eğim üssünü 1.45 ortalamayla 0.42 ile 3.45 aralığında bulmuştur. Parmak erozyon oranlarındaki farklılık tarlalar arasındaki değişimin başlamasından 24

25 kaynaklanmıştır. Araştırmacı, kendi bulduğu eğim faktörü ve üniversal toprak kaybı eşitliğindeki (Wischmeier and Smith 1978) eğim faktörü arasındaki uyumun 0.25 m m -1 den küçük eğimlerde olduğunu belirtmiştir. Başka araştırmacılarca belirlenen eğim üssü değerleri farklılık göstermiştir. Zingg (1940) ve Musgrave (1947), parmak ve yüzey erozyonu için eğim üslerini sırasıyla 1.4 ve 1.35 olarak bulmuşlardır. Kirkby (1971) ince toprak materyalindeki erozyon için 1.3 ile 2 aralığını önermiş, McCool (1982), Van Liew and Saxton (1983) parmakların eğim üssü değerlerini sırasıyla 0.73 ve 0.67 olarak saptamışlardır. konsantrasyonu, birim debi ve eğime ilişkin verilerle yapılan varyans analizi sonuçları Çizelge 4.4 de gösterilmiştir. Çizelge 4.4 konsantrasyonu, birim debi ve eğime ilişkin varyans analizi sonuçları Varyasyon Serbestlik F Kareler Toplamı Kareler Ortalaması Kaynağı Derecesi Değeri Regresyon ** Regresyondan sapma (Hata) Genel ** 0.01 seviyesinde önemlidir. konsantrasyonu ile akış gücü arasında regresyon analizi yapılmış olup aşağıdaki eşitlik elde edilmiştir. log q s = log(ω) (R 2 = 0.85) [ 4.3] Akış parametreleri olan q s ve Ω arasında elde edilen üssel modelin eşitliği aşağıda verilmiştir. qs= 2.45x10 2 Ω 0.69 (R 2 =0.85) [ 4.4] konsantrasyonu ile akış gücüne ilişkin verilerle yapılan varyans analizi sonuçları Çizelge 4.5 de gösterilmiştir. 25

26 Çizelge 4.5. konsantrasyonu ile akış gücüne ilişkin varyans analizi sonuçları Varyasyon Serbestlik F Kareler Toplamı Kareler Ortalaması Kaynağı Derecesi Değeri Regresyon ** Regresyondan sapma (Hata) Genel ** 0.01 seviyesinde önemlidir. Ω birim yatak alanında yapılan işi gösterdiği için genellikle sediment taşınımını tahmin etmek için kullanılır (Hairsine and Rose 1992). Bundan başka, bazı araştırmacılar (Zhang et al. 2002, Zhang et al. 2003) Ω nın parmaklar arası ve parmak alanlarında sediment taşınımını en doğru tahmin eden parametre olduğunu saptamışlardır. Cecil ve Miami laboratuvarındaki oluk denemelerinden elde edilen verileri WEPP gibi erozyon modellerinde kullanmışlardır (Nearing et al. 1997). e karşı kesme ilişkisi parmak erozyon çalışmalarında tipiktir. Akış gücünün kullanımındaki bu veri seti iki önemli farklılığa neden olmuştur. İlkinde hidrolik değişken ve sediment yükü arasındaki uyum daha iyi bulunmuştur. İkincisinde ise iki toprakta akış gücüne karşı sediment ilişkisi istatistiki olarak aynı iken, kesmeye karşı sediment ilişkisi farklı saptanmıştır. Yani akış gücünü kullanarak r 2 değerleri 0.94 olarak belirlenmişken, kesme tabanı değerlerini kullanarak r 2 değerleri 0.83 olarak bulunmuştur. konsantrasyonu ile birim debi ve eğim için Şekil 4.5, sediment konsantrasyonu ve akış gücü için Şekil 4.6, sediment konsantrasyonu ve taban kesme basıncı için Şekil 4.7 tahmin edilen ve ölçülen değerleri göstermektedir. 26

27 3.1 ˆ T A H A M 3.0ˆ A İ A A N A E 2.9 ˆ A A D AB A İ A L A A A E 2.8 ˆ B N A A A A A A A L A o 2.7 ˆ A G A S AA E 2.6ˆ AA A D A D E 2.5 ˆ A A Ğ AA B E A R A A L 2.4 ˆ A E A A R İ A 2.3 ˆ A (qs) A (gl -1 ) 2.2 ˆ R 2 =0.92 Šƒƒˆƒƒƒƒƒƒƒƒˆƒƒƒƒƒƒƒƒˆƒƒƒƒƒƒƒƒˆƒƒƒƒƒƒƒƒˆƒƒƒƒƒƒƒƒˆƒƒƒƒƒƒƒƒˆƒƒƒƒƒƒƒƒˆƒƒƒƒƒƒƒƒˆƒƒƒƒ ÖLÇÜLEN LOGSED DEĞERLERİ (qs) (gl -1 ) Şekil 4.5 konsantrasyonu, birim debi ve eğim için tahmin edilen ve ölçülen değerler (A= 1 deneme, B= 2 deneme) 27

28 3.1 ˆ A 3.0 ˆ T AA A A H A M 2.9 ˆ A İ BA N A B AB A A E 2.8 ˆ A A D A İ A A B A L E 2.7 ˆ AA N A A A A L AA O 2.6 ˆ G AA S E D 2.5 ˆ B D A A A E A Ğ 2.4 ˆ A A A E R L E 2.3 ˆ A A R A İ A (qs) 2.2 ˆ (gl -1 ) R 2 =0.85 Šƒƒˆƒƒƒƒƒƒƒƒˆƒƒƒƒƒƒƒƒˆƒƒƒƒƒƒƒƒˆƒƒƒƒƒƒƒƒˆƒƒƒƒƒƒƒƒˆƒƒƒƒƒƒƒƒˆƒƒƒƒƒƒƒƒˆƒƒƒƒƒƒƒƒˆƒƒƒƒ ÖLÇÜLEN LOGSED DEĞERLERİ (qs)(gl -1 ) Şekil 4.6 konsantrasyonu ve akış gücü için tahmin edilen ve ölçülen 1 deneme, B= 2 deneme) değerler (A= 28

29 3.1 ˆ BB BB 3.0 ˆ T A H M 2.9 ˆ İ N E AA D 2.8 ˆ A A İ L B B E N AB 2.7 ˆ A A L AAB A O A G S A A A E 2.6 ˆ AB D D A A A A E A B Ğ 2.5 ˆ A A E AA R L E R 2.4 ˆ İ (qs) (gl -1 ) 2.3 ˆ A B A R 2 =0.81 Šƒƒˆƒƒƒƒƒƒƒƒˆƒƒƒƒƒƒƒƒˆƒƒƒƒƒƒƒƒˆƒƒƒƒƒƒƒƒˆƒƒƒƒƒƒƒƒˆƒƒƒƒƒƒƒƒˆƒƒƒƒƒƒƒƒˆƒƒƒƒƒƒƒƒˆƒƒƒƒ TAHMİN EDİLEN LOGSED DEĞERLERİ (qs) (gl -1 ) Şekil 4.7 konsantrasyonu ve taban kesme basıncı için tahmin edilen ve ölçülen değerler (A= 1 deneme, B= 2 deneme) konsantrasyonu ile taban kesme basıncı arasında regresyon analizi yapılmış olup aşağıdaki eşitlik elde edilmiştir. log q s = log(τ 0 ) (R 2 = 0.81) [ 4.6] Akış parametreleri olan q s ve τ 0 arasındaki üssel modelin eşitliği verilmiştir. q s = τ (R 2 =0.81) [ 4.7] 29

30 Eşitlik [4.7] de görüldüğü gibi sediment konsantrasyonu taban kesme basıncının 1.12 inci üssüyle değişmiştir. Bu bulgu Bagnold (1966), Engelund and Fredsoe (1967) tarafından saptanan eşitlik [2.11] ile farklılık göstermektedir. Bu durumun nedeni parmakların sabit olmaması, deneme sırasında kontrol edilemeyen hataların varlğıyla açıklanabilir. konsantrasyonu ile taban kesme basıncına ilişkin verilerle yapılan varyans analizi sonuçları Çizelge 4.6 da gösterilmiştir. Çizelge 4.6. konsantrasyonu ile taban kesme basıncına ilişkin varyans analizi sonuçları Varyasyon Serbestlik F Kareler Toplamı Kareler Ortalaması Kaynağı Derecesi Değeri Regresyon ** Regresyondan sapma (Hata) Genel ** 0.01 seviyesinde önemlidir. konsantrasyonu ile taban kesme basıncı arasındaki ilişki Şekil 4.7 de verilmiştir. Şekilden de anlaşılacağı gibi sediment konsantrasyonu artıkça akış gücü artmaktadır. Toprak yüzeyinden toprak parçacıklarının koparılması akışın neden olduğu taban kesme basıncının bir fonksiyonudur. Düşük akış hızlarında toprak koparılması yok denecek kadar azdır, akış hızı arttığı için kesme basıncı artar ve sonunda toprak parçacıkları arasındaki kohezif bağları parçalamak için gereken kritik kesme basıncı aşılır (Laflen et al. 1991). Çizelge 4.7 konsantrasyonu ile akış parametreleri arasındaki ilişkinin istatistiksel analizi Modeller K T < p a b R 2 q s =Kq a S 0 b 3.65x q s =KΩ a 2.45x q s =Kτ modelde q nın üssü 0.81 ve S 0 nın üssü 0.71 olarak bulunmuştur. 2. ve 3. modeldeki Ω ve τ 0 nin üsleri sırasıyla 0.69 ve 1.12 dir. Bu üs değerleri toprak tipine göre değişir. 30

31 4.3. Farklı Debilerde Suyun Akış Hızı Araştırmada farklı debilerde ölçülen suyun akış hızı değerleri Şekil 4.8 de verilmiştir. Akış hızı (m/s) 0,45 0,4 0,35 0,3 0,25 0,2 0,15 0,1 0, Debi (litre/dakika) Şekil 4.8 Farklı debilerde suyun ortalama akış hızı 5 litre/dakika debide ortalama hız 0.25 ± m/sn, 10 litre/dakika debide ortalama hız 0.30 ± m/sn ve 15 litre/dakika debide ortalama hız 0.39 ± m/sn arasında değişmiştir (Şekil 4.8). Parmaklardaki u f ile ilgili hatalardan, hız ölçüm metodundaki hatalardan başka faktörlerde sorumlu olabilir. Bunun olası bir nedeni parmağın baş kısmının u f yi azaltmış olması olabilir. Bunun ikinci bir nedeni ise parmak kesitinde yan duvarların çökmesiyle oluşturulan materyal birikmesi olabilir. Benzer durum Line and Meyer (1988), Brown (1988), Govers (1990) tarafından da belirtilmiştir. Araştırmada ölçülen suyun u f değerleri, debiden etkilenmiştir. Şekil 4.8 de görüldüğü gibi debinin artmasıyla akış hızında da artış meydana gelmiştir. Bu durum Kalman (1976) ve Govers (1992) ın bulgularıyla uyum içerisindedir. Ancak, Foster et al. (1984) ve Abrahams et al. (1996) ın sonuçlarıyla farklılık göstermektedir. 31

32 4. 4. Deneme Konularına Göre Elde Edilen Değerler 5 litre/dakika debi ve % 5 eğimdeki farklı zaman aralıklarında toplam yüzey akış, toplam toprak kaybı ve sediment konsantrasyonu değerleri (1.tekerrür) Toplam litre/dakika debi ve % 5 eğimdeki farklı zaman aralıklarında toplam yüzey akış, toplam toprak kaybı ve sediment konsantrasyonu değerleri (2.tekerrür) Toplam

33 5 litre/dakika debi ve % 5 eğimdeki farklı zaman aralıklarında toplam yüzey akış, toplam toprak kaybı ve sediment konsantrasyonu değerleri (3.tekerrür) Toplam litre/dakika debi ve % 5 eğimdeki farklı zaman aralıklarında toplam yüzey akış, toplam toprak kaybı ve sediment konsantrasyonu değerleri (4.tekerrür) Toplam

34 5 litre/dakika debi ve % 10 eğimdeki farklı zaman aralıklarında toplam yüzey akış, toplam toprak kaybı ve sediment konsantrasyonu değerleri (1.tekerrür) Toplam litre/dakika debi ve % 10 eğimdeki farklı zaman aralıklarında toplam yüzey akış, toplam toprak kaybı ve sediment konsantrasyonu değerleri (2.tekerrür) Toplam

35 5 litre/dakika debi ve % 10 eğimdeki farklı zaman aralıklarında toplam yüzey akış,toplam toprak kaybı ve sediment konsantrasyonu değerleri (3.tekerrür) Toplam litre/dakika debi ve % 10 eğimdeki farklı zaman aralıklarında toplam yüzey akış, toplam toprak kaybı ve sediment konsantrasyonu değerleri (4.tekerrür) Toplam

36 5 litre/dakika debi ve % 15 eğimdeki faklı zaman aralıklarında toplam yüzey akış, toplam toprak kaybı ve sediment konsantrasyonu değerleri (1.tekerrür) Toplam litre/dakika debi ve % 15 eğimdeki farklı zaman aralıklarında toplam yüzey akış, toplam toprak kaybı ve sediment konsantrasyonu değerleri (2.tekerrür) Toplam

37 5 litre/dakika debi ve % 15 eğimdeki farklı zaman aralıklarında toplam yüzey akış, toplam toprak kaybı ve sediment konsantrasyonu değerleri (3.tekerrür) Toplam litre/dakika debi ve % 15 eğimdeki farklı zaman aralıklarında toplam yüzey akış, toplam toprak kaybı ve sediment konsantrasyonu değerleri (4.tekerrür) Toplam

38 5 litre/dakika debi ve % 20 eğimdeki farklı zaman aralıklarında toplam yüzey akış, toplam toprak kaybı ve sediment konsantrasyonu değerleri (1.tekerrür) Toplam litre/dakika debi ve % 20 eğimdeki farklı zaman aralıklarında toplam yüzey akış, toplam toprak kaybı ve sediment konsantrasyonu değerleri (2.tekerrür) Toplam

39 5 litre/dakika debi ve % 20 eğimdeki faklı zaman aralıklarında toplam yüzey akış, toplam toprak kaybı ve sediment konsantrasyonu değerleri (3.tekerrür) Toplam litre/dakika debi ve % 20 eğimdeki farklı zaman aralıklarında toplam yüzey akış, toplam toprak kaybı ve sediment konsantrasyonu değerleri (4.tekerrür) Toplam

40 10 litre/dakika debi ve % 5 eğimdeki farklı zaman aralıklarında toplam yüzey akış, toplam toprak kaybı ve sediment konsantrasyonu değerleri (1.tekerrür) Toplam litre/dakika debi ve % 5 eğimdeki farklı zaman aralıklarında toplam yüzey akış, toplam toprak kaybı ve sediment konsantrasyonu değerleri (2.tekerrür) Toplam

41 10 litre/dakika debi ve % 5 eğimdeki farklı zaman aralıklarında toplam yüzey akış, toplam toprak kaybı ve sediment konsantrasyonu değerleri (3.tekerrür) Toplam litre/dakika debi ve % 5 eğimdeki farklı zaman aralıklarında toplam yüzey akış, toplam toprak kaybı ve sediment konsantrasyonu değerleri (4.tekerrür) Toplam

42 10 litre/dakika debi ve % 10 eğimdeki farklı zaman aralıklarında toplam yüzey akış, toplam toprak kaybı ve sediment konsantrasyonu değerleri (1.tekerrür) Toplam litre/dakika debi ve % 10 eğimdeki farklı zaman aralıklarında toplam yüzey akış, toplam toprak kaybı ve sediment konsantrasyonu değerleri (2.tekerrür) Toplam

43 10 litre/dakika debi ve % 10 eğimdeki farklı zaman aralıklarında toplam yüzey akış, toplam toprak kaybı ve sediment konsantrasyonu değerleri (3.tekerrür) Toplam litre/dakika debi ve % 10 eğimdeki farklı zaman aralıklarında toplam yüzey akış, toplam toprak kaybı ve sediment konsantrasyonu değerleri (4.tekerrür) Toplam

44 10 litre/dakika debi ve % 15 eğimdeki farklı zaman aralıklarında toplam yüzey akış, toplam toprak kaybı ve sediment konsantrasyonu değerleri (1.tekerrür) Toplam litre/dakika debi ve % 15 eğimdeki farklı zaman aralıklarında toplam yüzey akış,toplam toprak kaybı ve sediment konsantrasyonu değerleri (2.tekerrür) Toplam