CUMHUR YET M Z N TEMEL ULUSLAfiMA VE YEN DEN ULUS OLMAK

Transkript

1 Sakl Tarih Sinan Meydan CUMHUR YET M Z N TEMEL ULUSLAfiMA VE YEN DEN ULUS OLMAK Atatürk ün Çağını Aşan Millet Tanımı A tatürk 1927 de Nutuk ta daha ilk sayfalarda Düflünülen Kurtulufl Çareleri bafll alt nda Mondros Mütarekesi nden sonraki kurtulufl çarelerini s ralay p aç klad ktan sonra kendi karar n ortaya koymufltur. Atatürk, Mondros Mütarekesi nden sonraki kurtulufl çarelerini flöyle s ralam flt r: 1. ngiliz korumas n isteyenler, 2. Amerikan mandas isteyenler, 3. Bölgesel kurtulufl çarelerine baflvuranlar Atatürk ilk iki kurtulufl çaresi ni ileri sürenler hakk nda flu de erlendirmeyi yapm flt r: Bu iki türlü karar sahipleri Osmanl Devleti nin bir bütün halinde korunmas n, Osmanl topraklar n n çeflitli devletler aras nda bölüflülmesi yerine, imparatorlu u tek bir devletin koruyuculu u alt nda

2 bulundurmay tercih edenlerdir. Atatürk ün üçüncü karar hakk ndaki yorumu da fludur: Söz gelifli baz bölgeler kendilerinin Osmanl Devleti nden kopar laca görüflüne karfl ondan ayr lmama tedbirlerine baflvuruyordu. Baz bölgeler de Osmanl Devleti nin ortadan kald r laca n ve Osmanl ülkesinin bölüflülece ini oldubitti kabul ederek kendi bafllar n kurtarmaya çal fl yorlard. Atatürk bu kurtulufl çarelerini s ralad ktan sonra Bu kararlar n hiç birinde uygunluk görmedim diyerek kendi karar n aç klam flt r. O na göre bu kararlar çürük ve temelsiz mant klara dayan - yordu ve gerçekçi de ildi. Çünkü kurtar lmaktan söz edilen Osmanl Devleti siyasi ömrünü tamamlam fl ve tamamen çökmüfl, parçalanm flt. Ortada bir avuç Türk ün bar nd bir ata yurdu kalm flt. Atatürk e göre Bat l emperyalistlerin amac bunu da bölüflmekten ibaretti. Atatürk bu zor dönemde Osmanl siyasal otoritesinin de tamamen etkisini yitirdi ini düflünerek flöyle demifltir: Osmanl Devleti, onun ba ms zl, padiflah halife, hükümet, bunlar n hepsi anlam kalmam fl bir tak m bofl sözlerden ibaretti. Atatürk, Mondros sonras ndaki teslimiyetçi ve gerçek d fl kurtulufl çarelerini elefltirdikten sonra O halde ciddi ve gerçek karar ne olabilirdi? diye sorarak yan t flöyle vermifltir: Efendiler, bu durumun karfl - s nda bir tek karar vard. O da millet egemenli ine dayanan, kay ts z, flarts z ba ms z yeni bir Türk devleti kurmak! flte daha stanbul dan ç kmadan önce düflündü ümüz ve Samsun da Anadolu topraklar na ayak basar basmaz uygulanmas na bafllad m z karar bu karar olmufltur: Ya stiklal ya ölüm K sacas Atatürk ün Anadolu merkezli Türk ulus devletini gerçekçi ve zorunlu bir seçenek haline getiren belli bafll gerekçeler vard r. Bu gerçekçeler flöyle özetlenebilir: 1. Birinci Dünya Savafl ndan sonra Mondros Mütarekesi yle Anadolu nun düflman iflgaline u ramas yla gündeme gelen manda isteklerinin ve bölgesel kurtulufl çarelerinin gerçekçi olmamas, 2. Osmanl Devleti nin tamamen çürüyüp parçalanm fl olmas ve Ortada bir avuç Türk ün bar nd bir ata yurdunun kalm fl olmas, 3. Daha önceki Balkan Savafllar ve Birinci Dünya Savafllar nda kaybedilen topraklardaki Müslüman Türk nüfusun, elde kalan o ata yurtta, Anadolu da toplanm fl olmas flte Atatürk, Osmanl Devleti -o çok uluslu yap s yla- çürüyüp parçaland, padiflah, halife, hükümet, bunlar n hepsi anlam kalmam fl bir tak m bofl sözlerden ibaret hale geldi i bir bunal m ortam nda millet egemenli ine dayanan, kay ts z, flarts z, ba ms z yeni bir Türk devleti kurmaya karar vermifltir. K sacas Türk ulus devleti, herkesin y k lm fl, parçalanm fl Osmanl y, ba ml da olsa bir flekilde devam 50

3 ettirmenin yollar n arad bir ortamda Atatürk ün milli egemenli e dayanan ba ms z bir Türk devleti kurma fikrini, düflünceden uygulamaya geçirmesinin bir sonucudur. Atatürk, içinde bulunulan flartlar çok do ru bir flekilde tahlil ederek, gerçekçi ve devrimci bir karar vererek kurmufltur Türk devletini O günlerde Atatürk ten baflka neredeyse hiç kimse cumhuriyet rejimini ve Osmanl dan baflka yeni bir Türk devleti kurulaca n akl n n ucundan bile geçirmemektedir. Atatürk, Misak-i Milli de ulusun ve ülkenin bölünmez bütünlü ünü dikkate alm flt r. Atatürk Kurtulufl Savafl nda iflgal alt ndaki ülkede yaflayan yorgun, yoksul, sa l ks z, e itimsiz, farkl etnisitelere ve mezheplere, hatta çok farkl görüfllere mensup insanlar -baz istisnalara ra men- iflgalci emperyalistlere karfl ulusal ba ms zl k ortak paydas nda bir araya getirmeyi baflarm flt r. Bu kutsal uyum, bu büyük birliktelik I. TBMM de sa lanm flt r. flte bu kutsal uyum, bu büyük birliktelik bizim gerçek anlamda uluslaflmam zda çok özel bir yere sahiptir Balkan Savafllar, I. Dünya Savafl ve özellikle Çanakkale Atatürk, Türk milletini Türkiye Cumhuriyeti ni kuran Türkiye halk olarak tan mlam flt r. de düflmana karfl kenetlenme, kardefllik, birliktelik, vatan savunmas Kurtulufl Savafl yla taçlanm flt r. Bu da Türk ulus devletine giden yolu açm flt r. flte tam da bu nedenle Atatürk, Türk milletini Türkiye Cumhuriyeti ni kuran Türkiye halk olarak tan mlam flt r. A tatürk, Türk ulus devletini kurarken Türk milliyetçili ine çok özel bir yer vermifltir. Prof. Afet nan, Medeni Bilgiler ve M. Kemal Atatürk ün El Yaz lar (1930), adl kitab n n belgeler k sm nda Atatürk ün millet ve milliyetçilik, Türk milleti konusunda el yaz s yla kaleme ald notlara da yer vermifltir. Atatürk, söz konusu notlar nda müthifl demokratik, kapsay c, kavray c, hatta gelece e dönük ve gerçekçi bir millet tan m yapm flt r. Türk ulus devletinin 51

4 flifresi bu notlardaki millet tan m nda gizlidir. fiöyle diyor Atatürk: Türkiye Cumhuriyeti ni kuran Türkiye halk na Türk milleti denir. Millet sözünden ne anlafl l r? Millet neye derler sualine bugünkü, asri telakilere mutab k fenni bir tarif yapabilmek için yürüttü ümüz münakaflay kâfi görelim. Onun üzerine bir lahza durup düflünelim; bugün Türk Cumhuriyetini kurmufl olan Türk milletini mütalaa ederken bulundu umuz flartlar, tekrar gözden geçirelim: a. Siyasi varl m z n haricinde, baflka ellerde, baflka siyasi zümrelerle, isteyerek veya istemeyerek teflriki mukadderat etmifl, bizimle dil, rk, menfle birli ine malik, hatta yak n, uzak tarih ve ahlak yak nl görülen Türk cemaatleri vard r. Tarihi bir hadisenin neticesi olan bu hal, Türk milleti için elim bir hat rad r. Fakat Türk milletinin tarihen ve ilmen teflekkülündeki asaleti, tesanüdü asla haleldar edemez. b. Bugünkü Türk milleti siyasi ve içtimai camias içinde kendilerine Kürtlük fikri, Çerkezlik fikri ve hatta Lazl k fikri veya Boflnakl k fikri propaganda edilmek istenmifl vatandafl ve millettafllar m z vard r. Fakat mazinin istibdat devirleri mahsulü olan bu yanl fl adland rmalar, birkaç düflman aleti mürteci beyinsizden maada hiçbir millet ferdi üzerinde teellümden baflka bir tesir hâs l etmemifltir. Çünkü bu millet efrad da umum Türk camias gibi ayn müflterek maziye, tarihe, ahlaka, hukuka sahip bulunuyorlar. Ayr ve birçok topluluklara (cemiyetlere) malik olduklar n iddia etmifl ve bu yüzden Türklerle birleflip bir millet teflkil etmemifl olan Araplar - hem de dinlerini kabul etti imiz halde- acaba bugünkü esaretlerinden memnun mudurlar? Bugün içimizde bulunan Hristiyan, Musevi vatandafllar, mukadderat ve talihlerini Türk milletine vicdani arzular yla raptettikten sonra kendilerine yan gözle, yabanc nazariyle bak lmak, medeni Türk milletinin asil ahlâk ndan beklenebilir mi? Milletin umumi tarihi; bundan sonra müflterek, milli fikrin, ahlâk n, hissin, heyecan n hat ra ve an anelerinin millet afrad nda meydana gelmesini ve kökleflmesini temin eden müflterek mazinin, birlikte yap lm fl tarihin, 52

5 vicdanlar ve zihinleri do rudan do ruya birlefltiren müflterek dilin, milletlerin teflekkülünde en mühim amiller oldu unu bir defa daha kaydettikten sonra millet hakk nda, ikinci derecede unsurlar kaale almayarak mümkün oldu u kadar her millete uyabilecek bir tarifi de biz ele alal m: 1. Zengin bir hat ra miras na sahip bulunan, 2. Beraber yaflamak hususunda müflterek arzu ve muvaffakate sahip olan, 3. Ve sahip olunan miras n muhafazas na beraber devam hususunda iradeleri müflterek olan insanlar n birleflmesinden vücuda gelen cemiyete millet nam verilir. Bu tarih tetkik olunursa bir milleti teflkil eden insanlar n rab talar ndaki k ymet, kuvvet ve vicdan hürriyetleri ile, insani hisse gösterilen riayet kendili inden anlafl l r. Filhakika maziden müflterek zafer ve yeis miras, stikbalde tahakkuk ettirilecek ayn program, Beraber sevinmifl olmak, beraber ayn ümitleri beslemifl olmak. Atatürk ün 1930 y l nda kaleme ald bu notlardan süzülen gerçekler flöyle özetlenebilir: Türkiye Cumhuriyeti ni kuran Türkiye halk n hiçbir ayr m yapmadan tüm unsurlar yla Türk milleti olarak adland ran Atatürk, bu Türk milleti içinde Kürtlük, Lazl k, Çerkezlik, Boflnakl k fikri propaganda edenleri çok sert bir ifadeyle, birkaç düflman aleti mürteci beyinsiz diye tan mlam flt r. Atatürk, bu mürteci beyinsizlerin etnik, bölücü propagandalar n n millet üzerinde etkili olmad n, Çünkü bu millet efrad (n n) da umum Türk camias gibi ayn müflterek maziye, tarihe, ahlaka, hukuka sahip olduklar n belirtmifltir. G örüldü ü gibi Atatürk burada çok aç kça Türk milletini oluflturan tüm unsurlar n, milletin tüm fertlerinin ortak geçmifle, tarihe, ahlaka, hukuka sahip olduklar n n özellikle alt n çizerek bu insanlar etnik kimliklerine göre s n fland rmaya kalkanlar birkaç mürteci beyinsiz diye afla lam flt r. Türk milletini oluflturan hiçbir unsuru ötekilefltirip d fllamayan Atatürk, içimizde bulunan Hristiyan ve Musevi vatandafllar n da Türk milletinin bir parças olduklar n ve onlara Türk milletin yan gözle bakmayaca n flöyle ifade etmifltir: Bugün içimizde bulunan Hristiyan, Musevi vatandafllar, mukadderat ve talihlerini Türk milletine vicdani arzular yla raptettikten sonra kendilerine yan gözle, yabanc nazariyle bak lmak, medeni Türk milletinin asil ahlâk ndan beklenebilir mi? Atatürk, kaderlerini isteyerek, Türk milletine ba layan gayrimüslimlerin de art k yabanc de il bizden olduklar n çok net bir flekilde ifade etmifltir. Atatürk daha sonra milleti oluflturan unsurlar s ralamaya bafllam flt r. Atatürk e göre milleti oluflturan unsurlar flunlard r: 1. Milletin genel tarihi; 53

6 Bugün içimizde bulunan Hristiyan, Musevi vatandafllar, mukadderat ve talihlerini Türk milletine vicdani arzular yla raptettikten sonra kendilerine yan gözle, yabanc nazariyle bak lmak, medeni Türk milletinin asil ahlâk ndan beklenebilir mi? Müflterek mazi, Birlikte yap lm fl tarih, Zengin bir hat ra miras 2. Millet fertlerinin ortak milli fikir, ahlak, his, hat ra ve an anelere sahip olmas, 3. Ortak bir dil Vicdanlar ve zihinleri do rudan do ruya birlefltiren müflterek dil, 4. Birlikte yaflama arzusu 5. Sahip olunan ortak miras korumak konusunda iradeleri müflterek olan insanlar n oluflturdu u topluluk tatürk ün millet tan m nda yer Averdi i unsurlar bunlar Dikkat edilecek olursa bu unsurlar n tamam birlefltirici, bütünlefltirici ve iradeyi, arzuyu, aidiyet duygusunu esas alan nitelikte unsurlar Atatürk ün millet tan m nda yer verdi i bu unsurlar kadar yer vermedi i unsurlar da önemlidir. Atatürk millet tan m nda ve Türk ulus devletini kurarken flunlara yer vermemifltir: 1. Din birli i, 2. Irk birli i Atatürk ün millet tan m nda din birli i nin ve rk birli i nin, daha do rusu rkç l n olmamas, Atatürkçü millet tan m n n ça n aflan düzeyde demokratik ve ileri bir millet tan m oldu unun aç k kan t d r. Üstelik Atatürk ün bu millet tan m n yapt 1930 y l nda dünyada faflizm ça yaflanmaya bafllam flt r. talya da faflizm, Almanya da Nazizm, Rusya da kominizim gibi yükselen ak mlar n, rka, dine veya s n f birli ine vurgu yapt günlerde Türkiye Cumhuriyeti nin kurucu babas Atatürk rka, dine veya herhangi bir s n fa göre de il, ortak geçmifle, ortak haf zaya, ortak kültüre, ortak dile ve birlikte yaflama arzusuna vurgu yapm flt r. Türkiye Cumhuriyeti nin birlefltirici mayas TÜRK M LLET çat s alt nda uluslaflmakt r. Atatürk ün Türkiye si, Türkiye Cumhuriyeti ni kuran Türkiye halk n n TÜRK M L- LET olarak birleflmesiyle, bütünleflmesiyle kurulmufltur. Türk milletini bölüp parçalamadan, Türk milletinin ulus olma bilincini yok etmeden Türkiye Cumhuriyeti nin y k lmayaca n herkes çok iyi bilmelidir. Bu bilinç, son zamanlarda gevfletilmeye bafllanm flt r. Milletçe çok dikkatli olmak zorunday z: Türkiye Cumhuriyeti nin ilelebet payidar kalmas fert fert millet bilincine sahip olmakla ve yeniden uluslaflmakla mümkündür. sinanmeydan@butundunya.com.tr 54