JİGSAW TEKNİĞİNİN ÖĞRENCİLERİN AKADEMİK BAŞARISI VE BİLGİLERİNİN KALICILIĞINA ETKİSİ

Transkript

1 The Journal of Academic Social Science Studies International Journal of Social Science Doi number: Number: 37, p , Autumn I 2015 Yayın Süreci Yayın Geliş Tarihi Yayınlanma Tarihi JİGSAW TEKNİĞİNİN ÖĞRENCİLERİN AKADEMİK BAŞARISI VE BİLGİLERİNİN KALICILIĞINA ETKİSİ THE EFFECT OF JIGSAW TECHNIQUE ON STUDENTS ACADEMIC ACHIEVEMENT AND PERMANENCE OF KNOWLEDGE Öğretmen Abdullah KILINÇ Muhsin Yazıcıoğlu Ortaokulu / ANKARA Öğr. Gör. Dr. Ezgi GÜVEN YILDIRIM Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü Fen Bilgisi Öğretmenliği Özet Bu araştırmanın amacı, ilköğretim 8. sınıf Fen ve Teknoloji dersi asitler ve bazlar konusunda, Jigsaw tekniğinin öğrencilerin akademik başarısına ve öğrenilen bilgilerin kalıcılığına etkisini incelemektir. Bu çalışmada deney ve kontrol gruplarının yer aldığı ön test-son test kontrol gruplu yarı deneysel desenden yararlanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu eğitim- öğretim yılı güz döneminde Ankara ili, Tevfik Ünsal İlkokulu'nda öğrenim gören toplam 55, 8. sınıf öğrencisi oluşturmuştur. Katılımcıların seçiminde araştırmanın amacına hizmet edeceği düşünülen ve araştırmacılar tarafından kolay ulaşılabilir olan bireylerin seçilmesine olanak veren amaçlı örnekleme kullanılmıştır. Uygulamalar deney grubunda Jigsaw tekniği ile kontrol grubunda ise düz anlatım ve soru cevap tekniği ile 4 hafta süresince gerçekleştirilmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak, her iki grup için ön test, son test ve kalıcılık testi olmak üzere Asitler ve Bazlar Akademik Başarı Testi kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen veriler Microsoft Excel 2007 elektronik tablo programı ve SPSS 15 istatistik analiz programı kullanılarak analiz edilmiştir. Nicel verilerin normal dağılım gösterip göstermediğinin araştırılmasında betimsel istatistik tekniklerinden (mod, medyan, aritmetik ortalama, standart sapma) yararlanılmıştır. Test ve ölçek puanlarına ait merkezi eğilim (ortalama, mod ve medyan) ve merkezi dağılım (standart sapma, çarpıklık ve basıklık) değerleri rapor edilmiştir. Ayrıca bağımsız gruplar t-testinden faydalanılmış ve anlamlılık düzeyi.05 kabul edilmiştir. Analizler sonucunda deney ve kontrol gruplarının ön test başarı puan ortalamaları arasında anlamlı bir fark olmadığı gözlenmiştir. Sonuçlar Jigsaw tekniğinin, öğrencilerin akademik başarısı ve öğrenilen bilgilerin kalıcılığını artırdığını ortaya koymuştur. Anahtar Kelimeler: Jigsaw Tekniği, Asit, Baz, Başarı, Kalıcılık Abstract The purpose of this research is to investigate the effect of Jigsaw technique on student s academic achievement and permanence of knowledge on the acid-base concept

2 422 Abdullah KILINÇ & Ezgi GÜVEN YILDIRIM in 8th class, Science and Technology lecture. In this study, pre test post test control group semi experimental design containing experimental and control groups was used. The working group of the research consists of total 55, 8th class students studying at the Tevfik Unsal Primary School in Ankara in academic years in fall semester. Applications were achieved by Jigsaw technique on experimental group and literal teaching and question and answer techniques on control group during the 4 weeks. In the research, Acids and Bases Academic Achievement Test being pre-test, post-test and permanence test for both groups were used as data collection tools. The achieved data from research were analyzed by the Microsoft Excel 2007 spreadsheet program and SPSS 15 statistical analysis. Investigate whether there is a normal distribution of quantitative data, descriptive statistical techniques were used. Central tendency and central distribution belong to scale scores has been reported. In addition independent samples t- test was benefitted in the analysis of data and significance level was admitted as.05. As a result of the analysis, there is no significant difference between pre-test mean scores of experimental and control groups regarding the achievement test. Results indicate that Jigsaw technique increases the student's both academic achievement and permanence of knowledge on the acid-base concept. Key Words: Jigsaw Technique, Acid, Base, Achievement, Permanence GİRİŞ Son yıllarda, bilim ve teknoloji alanındaki hızlı gelişmelere bağlı olarak, kaçınılmaz bir şekilde günlük hayatımızda değişmektedir. Bireylerin bu değişikliklere uyum sağlaması ve bu değişikliklerle yaşadığı çevreyi anlamlandırması temel olarak eğitimin bir parçasıdır (Senemoğlu, 2005). Dolayısıyla bilimsel bilginin her geçen gün biraz daha arttığı, teknolojik yeniliklerin hızla ilerlediği, fen ve teknolojinin etkisinin yaşamımızın her alanında belirgin bir şekilde görüldüğü günümüz bilgi ve teknoloji çağında, toplum ve bireylerin geleceği açısından fen eğitimi anahtar bir rol oynamaktadır (MEB, 2005). Fen bilimlerine dayalı olarak geliştirilen teknolojiler ülkelerin ilerlemesine ve tabi ki yaşanan bilgi ve teknoloji çağına büyük katkı sağlamaktadır. Bu durum dikkate alındığında fen bilimleri ile ilgili bilgilerin tüm bireylere kazandırılmasının önemi, yani fen ve teknoloji eğitiminin önemi her geçen gün biraz daha artmaktadır (Ayas, Karamustafaoğlu, Sevim ve Karamustafaoğlu, 2002). Bireyler fen bilimleri ile ilgili kazanımlarını planlı ve programlı bir şekilde ilk olarak eğitim kurumlarında almaya başlamakta ve eğitim kurumlarında edinilen bu ilk kazanımlar, yaşam boyu edinilecek olan diğer fen kazanımlarının çok önemli bir bölümünü oluşturmaktadır. Eğitim kurumlarında bireylere, daha sonraki hayatlarında kullanacakları bilişsel süreç becerileri, bilimsel bilgi ve tutumları kazandırmak hedeflenmektedir. Bu açıdan yaratıcı, tartışan, araştıran, sorgulayan, deneyen, gözlem yapan, eleştirel düşünen, karşılaştığı sorunlara bilimsel çözümler üreten ve bilgilerini kendi öğrenmeleri ile sürekli arttırarak bilimsel tutumlar geliştiren bireylerin yetiştirilmesinde fen bilimleri eğitimi ve öğretimi oldukça önemli bir rol oynamaktadır (Ayas vd., 2002). Çağın gerektirdiği niteliklere sahip insan gücünü oluşturmak ve istendik özellikler sahip bireyler yetiştirmek için fen öğretiminin kalitesinin ve niteliğinin sürekli olarak geliştirilmesi sağlanmalı (Kaptan, 1999) ve bu eğitimin amaçları, üzerinde dikkatlice düşünülerek belirlenmelidir. Fen öğretiminde temel amaç, bireyin kendisini, çevresini anlayabilmesi için gereken bilgi birikimini oluşturmasını sağlamak ve her şeyi bilen bireyler yerine bilgiye ulaşma becerisine sahip, bilgi üreten bireyler yetiştirmektir (Kaptan, 1999). Dolayısıyla bu öğretimin amacı, öğrencilere fen kavramlarını ezberletmek değil, onlara öğrenmeyi öğreterek düşünme becerilerinin geliştirmek, yeteneklerini ortaya çıkararak onları problem çözme becerisine sahip, analiz, sentez, uygulama düzeyinde becerileri gelişmiş, araştırmacı ve sorgulayıcı bireyler olarak yetiştirmektir (Lind, 2005). Bu özelliklere sahip

3 Jigsaw Tekniğinin Öğrencilerin Akademik Başarısı Ve Bilgilerinin Kalıcılığına Etkisi 423 bireylerin yetişmesi ise ancak çağdaş öğretim yöntem ve teknikleri ile mümkündür. Öğretim etkinliklerinin öğrencilerde istenen kazanımı sağlayabilmesi için dersin farklı yöntem ve tekniklerle işlenmesi gerekmektedir (Güven ve Aydoğdu, 2009). Günümüzde öğrenciyi merkez alan, ona istendik özellikleri kazandıran, belli bir fikir ve amaç birliği doğrultusunda arkadaşlarıyla birlikte işbirliği içerisinde çalışamaya yönelten yöntemlerden biri de işbirlikli öğrenme yöntemidir (Fer ve Çırık, 2007). İşbirlikli öğrenme, ortak bir amacı başarmak, takım olarak bir probleme çözüm bulmak ve bir görevi tamamlamak için küçük bir grup öğrencinin çalışması olarak tanımlanmaktadır (Graham, 2005). İşbirlikçi öğrenme yöntemi öğrencilerin sorumluluk bilincini kazandığı, düşüncelerini rahatça ifade ettiği, konu üzerinde tartışabildiği, birbirlerinin fikirlerine değer verdiği ve öğrenme ve öğretme sürecinin daha verimli, etkili ve hızlı yapıldığı öğretim yöntemlerinden birisidir (Doymuş, Şimşek ve Şimşek, 2008). İşbirlikli öğrenme yöntemi, öğrencilerin özgüvenlerini geliştiren ve öğrendiklerini arkadaşlarına anlatmak suretiyle akran öğrenmesine katkı sağlayan bir yöntem olmakla beraber öğrencilerin ders başarılarını da artırmaktadır (Gömleksiz, 1993; Mallinger, 1998; Siegel, 2005; Doymuş, 2008). İşbirlikli öğrenme yönteminin uygulama özellikleri, çalışmaların yapılandırılması ve sınıf düzenlemesi gibi faktörlerden kaynaklan çok farklı teknikleri vardır (Sucuoğlu, 2003). Bu tekniklerden biri de 1978 yılında Eliot Aranson ve arkadaşları tarafından geliştirilen ve diğer adı birleştirme tekniği olan Jigsaw tekniğidir (Hedeen, 2003; Açıkgöz, 2008). Bu teknik ile çalışan öğrenciler bireysel başarılarını artırmak için grup arkadaşlarıyla işbirliği içinde çalışırlar. Ve ancak herkes üzerine düşen sorumluluğu yerine getirdiğinde istenilen ürün ortaya çıkar. Her öğrencinin çalışmaya katkısı önemlidir ve sorumluluğunu yerine getirmeyen öğrencinin görevi eksik kalır (Aranson, 2002). Jigsaw tekniği, öğrenci merkezli bir öğrenme tekniği olduğu için süreç boyunca öğrenciler aktif bir şekilde görev yapar ve bu da tüm öğrencileri öğrenme sürecinin içine dahil ederek öğrenmeyi daha eğlenceli hale getirir. Jigsaw tekniği ile ilgili yapılan araştırmalar öğrenciler konuları öğrenmenin yanında öğrendiklerini uygulamada da yardımcı olduğunu göstermektedir. Jigsaw tekniği öğrencilere bilginin yapılandırılmasını, okuma ve özetleme kabiliyetinin artırılmasını sağlamaktadır. Böylelikle öğrenciler Jigsaw tekniği ile bilgilerini yapılandırır, okuma ve özetleme kabiliyetinin arttırır (Glasgow ve Hicks, 2003). Jigsaw tekniğinin uygulanması sırasında önemli olan husus tekniğin temel aşamalarının doğru düzenlenmesi ve izlenmesidir. Jigsaw tekniğinin temelinde asıl gruplar ve uzman gruplar bulunmaktadır. Bu açıdan öncelikle az üç ve en fazla altı kişiden oluşan, heterojen ana gruplar belirlenir. Daha sonra işlenecek konu grup sayısınca bölünür ve her bir öğrenciye hazırlık yapacağı bir bölüm verilir. Her öğrenci sadece kendi konusuna hazırlık yapar ve hazırlandığı konuyu grup arkadaşlarına anlatır. Daha sonra farklı gruplarda aynı konulara hazırlanan öğrenciler bir araya gelerek uzman grupları oluştur. Her öğrenci hazırlandığı konu hakkında bilgi verir, arkadaşları ile tartışır ve konu ile ilgili eksikler giderilerek konu en mükemmel hale getirilir. Bu aşamadan sonra her öğrenci tekrar asıl grubuna döner ve daha önce anlattıkları konuların kısa bir özetini yaparak uzman grupta öğrendikleri yeni bilgileri grup arkadaşlarına sunar. Çalışma sonucunda anlatılan konunun tamamından bireysel sınav yapılarak öğrencilerin başarıları kontrol edilir (Sharan, 1990; Hedeen, 2003; Artut ve Tarim, 2007; Doymuş, 2007; Açıkgöz, 2008). Böylelikle her öğrenci konuya ilişkin tüm bölümleri en mükemmel hali ile öğrenerek öğrenme süreci tamamlanır. Jigsaw tekniği öğrencilerin akademik başarısını, derse karşı ilgisini ve motivasyonu artırır, öz güven, bireysel sorumluluk, sosyal becerilerin gelişmesi gibi gelişmelere de katkı sağlar (Kılıç, 2008; Köseoğlu, 2010; Heni, 2011; Dellalbaşı, 2012). Buradan yola çıkarak bu araştırmanın amacı

4 424 Abdullah KILINÇ & Ezgi GÜVEN YILDIRIM ilköğretim 8. sınıf Fen ve Teknoloji dersi asitler ve bazlar konusunda, Jigsaw tekniğinin öğrencilerin akademik başarısına ve öğrenilen bilgilerin kalıcılığına etkisini incelemektir. YÖNTEM Araştırmanın Modeli Araştırmada verilerin elde edilmesi sürecinde deneysel desenden yararlanılmıştır. Deneysel desen, değişkenler arasındaki neden-sonuç ilişkilerini keşfetmek için gözlenmek istenen verilerin üretildiği araştırma alanıdır (Karasar, 2004). Bu çalışmada deney ve kontrol grupları seçkisiz atama yöntemi ile (kura) belirlenmiştir. Bu sebeple araştırmanın modeli, ön test son test kontrol gruplu yarı deneysel desen olarak belirlenmiştir (Cohen, Manion ve Morrison 2007). Çalışma Grubu Katılımcıların seçiminde araştırmacılar tarafından kolay ulaşılabilir olan bireylerin seçilmesine olanak veren amaçlı örnekleme kullanılmıştır (Cohen, Monion ve Morrison, 2007). Çalışma, araştırmacı tarafından kolay ulaşılabilir olması bakımından Ankara ili, Tevfik Ünsal İlkokulu'nda 8. sınıf şubelerinde öğrenim gören toplam 55 öğrenci ile Fen ve Teknoloji dersinde yürütülmüştür. Araştırmada çalışılacak iki gruptan hangisinin deney, hangisinin kontrol grubu olacağına seçkisiz atama yöntemi ile karar verilmiş olup, bir sınıf deney grubu (N=27), diğer sınıf ise kontrol grubu (N=28) olarak belirlenmiştir. Uygulama sürecinde asitler ve bazlar konusu deney grubunda Jigsaw tekniği ile kontrol grubunda ise düz anlatım ve soru cevap teknikleri ile işlenmiştir. Veri Toplama Araçları Çalışmada veri toplama aracı olarak Gökçek (2007) tarafından geliştirilen 20 maddelik Asitler ve Bazlar Akademik Başarı Testi (ABABT) kullanılmıştır. Araştırmada kullanılan başarı testinin geçerliliği, dersin işleniş amacına uygun olup olmadığı, kapsam geçerliliği ve kazanımlara uygunluğu açısından üç kimya profesörü ve üç fen ve teknoloji dersi öğretmeni tarafından incelenmiştir. Testin tutarlılık katsayısı Cronbach alpha değeri.87 olarak bulunmuştur. Ayrıca bu çalışma için testin güvenilirlik çalışması 93 öğrenci ile tekrar yapılmış ve güvenirlik değeri Cronbach alpha.71 bulunmuştur. Test için cevaplama süresi 35 dakika olarak belirlenmiştir. Veri Toplama Süreci Araştırmaya başlanmadan önce asitler ve bazlar konusu ile alakalı daha önceden yayınlanmış tezler ve makaleler incelenerek bilgi toplanmıştır. Yapılandırıcı yaklaşım, işbirlikli öğrenme yöntemi ve Jigsaw tekniği detaylı bir şekilde araştırılmıştır. Elde edilen veriler ışığında ders planları hazırlanmış ve uzman görüşleri alınarak çalışmaya başlanmıştır. Araştırmanın uygulaması eğitim-öğretim yılı güz döneminde, Fen ve Teknoloji dersinde, Tevfik Ünsal İlkokulu nda öğrenim gören 8. sınıf öğrencileri ile yürütülmüştür. Araştırmaya başlamadan önce yansız atama yolu ile bir deney (N= 27) ve bir kontrol grubu (N= 28) belirlenmiştir. Fen ve Teknoloji dersinin ünitelerinden Maddenin Yapısı ve Özellikleri ünitesi içerisinde yer alan asitler ve bazlar konusu çalışma konusu olarak seçilmiştir. Asitler ve Bazlar konusunun öğretimi, deney grubunda yer alan öğrencilere Jigsaw tekniği, kontrol grubunda yer alan öğrencilere ise düz anlatım ve soru-cevap tekniği ile yapılmıştır. Uygulamaya başlamadan önce deney grubunda bulunan öğrencilere 3 ders saati süresince araştırmada kullanılacak olan Jigsaw tekniği ile ilgili olarak uygulamalı bir seminer verilmiştir. Yine uygulamaya geçilmeden önce her iki gruba da başarı testi ön test olarak uygulanmıştır. Uygulama her iki grupta da asitler ve bazlar konusunun öğretimi için ayrılmış olan 4 hafta süresince devam ettirilmiştir. Uygulamanın bitiminde araştırmanın başında ön test

5 Jigsaw Tekniğinin Öğrencilerin Akademik Başarısı Ve Bilgilerinin Kalıcılığına Etkisi 425 olarak uygulanan test her iki gruba da son test olarak uygulanmıştır. Ayrıca uygulamanın bitiminden 4 hafta sonra her iki gruba da başarı testi, kalıcılık testi olarak uygulanmış ve öğrencilerin asitler ve bazlar konusuna yönelik öğrendikleri bilgilerin kalıcılığı araştırılmıştır. Uygulama sonucu her iki gruba ait ön ve son test puanlarına ilişkin veriler, istatistiksel analiz yöntemleri ile analiz edilerek tablolara aktarılmış ve uygulanan tekniklerin etkililiği bakımından gruplar arasındaki farklılıklar incelenmiştir. Araştırmanın deneysel deseni aşağıdaki tabloda özetlenmiştir (Tablo 1). Tablo 1. Araştırmanın deneysel deseni Grup Ön test Öğretim Tekniği Son test Kalıcılık testi Deney ABABT Jigsaw tekniği ABABT ABABT Kontrol ABABT Soru-cevap, düz anlatım ABABT ABABT Verilerin Analizi Araştırmanın nicel verilerini analiz etmek için Microsoft Excel 2007 elektronik tablo programı ve SPSS 18 istatistik analiz programı kullanılmıştır. Öğrencilerin çalışmada kullanılan ölçeğe ilişkin verdikleri yanıtların genel dağılımlarının belirlenmesi ve nicel verilerin normal dağılım gösterip göstermediğinin araştırılmasında betimsel istatistik tekniklerinden (mod, medyan, aritmetik ortalama, standart sapma) yararlanılmıştır. Test ve ölçek puanlarına ait merkezi eğilim (ortalama, mod ve medyan) ve merkezi dağılım (standart sapma, çarpıklık ve basıklık) değerleri rapor edilmiştir. Farklı gruplardaki öğrencilerin ön test ve son test puan ortalamaları arasında anlamlı düzeyde bir fark olup olmadığını tespit etmek için bağımsız gruplar t-testi kullanılmıştır. Tüm analizler.05 anlamlılık düzeyinde değerlendirilmiştir. BULGULAR Araştırmada Jigsaw tekniğinin uygulandığı deney ve düz anlatım ve soru cevap tekniğinin uygulandığı kontrol grubu öğrencilerinin asitler bazlar konusunda başarı ve kalıcılık testi puan ortalamaları arasında anlamlı farklılık olup olmadığı araştırılmıştır. Öncelikle elde edilen nicel verilere uygulanacak istatistiksel yöntemin ne olacağını belirlemiştir. Nicel araştırmalarda verilerin analizinde, hem parametrik hem de non-parametrik istatistiksel yöntemler kullanılabilmektedir. Parametrik analiz yöntemlerinin kullanılabilmesi için araştırma süresince uygulanan test ve ölçeklerden elde edilen nicel verilerin normal dağılım göstermesi gerekmektedir (Sim ve Wright, 2002). Bu sebeple başarı ve kalıcılık testinden elde edilen verilere uygulanacak istatistiksel yöntemin belirlenmesi için analizler yapılmış, analizlerden elde edilen bulgular tablolara aktarılarak, puanların normal dağılım gösterip göstermediği incelenmiştir (Tablo 2). Tablo 2. Başarı ön, başarı son ve kalıcılık testi puanlarına ilişkin betimsel veriler Test Grup N M SS Med. Mod Basık. Çarpık. Ön test Deney 27 5,37 1, Kontrol 28 5,36 1, Son test Deney 27 12,67 3, Kontrol 28 9,82 3, Kalıcılık Deney 27 11,78 3, testi Kontrol 28 8,89 3, Grupların başarı ön test, başarı son test ve kalıcılık testi puan ortalamalarına ait betimsel veriler Tablo 2 de görülmektedir. Tablodaki verilere göre deney grubunda yer alan öğrencilerin başarı ön test puan ortalaması (M = 5,37), kontrol grubunda yer alan öğrencilerin puan ortalamasına (M = 5,36) oldukça yakındır. Gruplara ait başarı son test ve kalıcılık testi

6 426 Abdullah KILINÇ & Ezgi GÜVEN YILDIRIM puan ortalamaları incelendiğinde ise, deney grubunda yer alan öğrencilerin hem başarı son test (M = 12,67), hem de kalıcılık testi puan ortalamalarının (M = 11,78) kontrol grubunun başarı son test (M = 9,82) ve kalıcılık testi puan ortalamalarından (M = 8,89) daha yüksek olduğu görülmektedir. Tablodaki veriler dikkate alındığında, uygulama öncesi yapılan ön ölçümlerden uygulama sonrası yapılan son ölçümlere, her iki grupta yer alan öğrencilerin de başarılarında bir artış olduğu ortaya çıkmaktadır. Fakat bu artış, deney grubunda yer alan öğrencilerin puan ortalamalarında daha fazladır. Yine kalıcılık testi skorları, deney grubunda yer alan öğrencilerin kalıcılık testi puan ortalamasının kontrol grubunda yer alan öğrencilerin kalıcılık testi puan ortalamasından daha yüksek olduğunu göstermektedir. Tablodaki veriler incelendiğinde, hem deney grubunun ön test puanlarına ait ortalama, mod ve medyan değerleri, hem de kontrol grubunun ön test puanlarına ait ortalama, mod ve medyan değerleri birbirine yakındır. Yine tablolardan görülebileceği gibi deney grubunun son test puanlarına ait ortalama, mod, medyan değerleri ve kontrol grubunun son test puanlarına ait ortalama, mod, medyan değerleri birbirine çok yakın değerlerdedir. Kalıcılık testi için de deney grubuna ait ortalama, mod ve medyan değerleri ve kontrol grubuna ait ortalama, mod ve medyan değerleri birbirine oldukça yakındır. Ortalama, medyan ve mod değerlerinin birbirine yakın olması, verilere ilişkin basıklık ve çarpıklık değerlerinin bulunduğu aralık (-2 ile +2 aralığı) verilerin normal dağıldığı şeklinde yorumlanmaktadır (George ve Mallery, 2003; Köklü, Büyüköztürk ve Bökeoğlu, 2006). Betimsel istatistikler sonucu normal dağılım gösterdiğine karar verilen verilerin analizinde, parametrik testler kullanılabileceğine karar verilmiş ve verilerin analizinde bağımsız gruplar t- testi kullanılmıştır. Tablo 1. Ön test başarı puanlarına ilişkin bağımsız gruplar t-testi sonuçları Grup N M SS t p Deney 27 5,37 1,78 -, Kontrol 28 5,36 1,91 Tablo 3. deki verilere göre öğrencilerin başarı ön test puan ortalamaları deney grubunda yer alan öğrenciler için M = 5,37 ve kontrol grubunda yer alan öğrenciler için M = 5,36 dır. Uygulama öncesinde deney ve kontrol grubunda yer alan öğrencilerin başarı testi puan ortalamaları arasında anlamlı düzeyde bir farklılık yoktur (t = -,77; p >.05). Uygulama başlamadan önce öğrencilerin ön test başarı puanları arasında anlamlı düzeyde fark olmaması, uygulanan öğretim tekniğinin etkililiğinin belirlenmesi bakımından amacına uygundur. Bağımsız gruplar t-testi sonuçları, grupların başarı ön test puan ortalamaları arasında anlamlı bir fark bulunmadığını göstermiştir. Deney ve kontrol gruplarının uygulama sonrasında başarı puanlarının farklılaşıp farklılaşamadığı bağımsız gruplar t-testi ile araştırılmıştır. Analiz sonuçları Tablo 4. de gösterilmiştir. Tablo 4. Son test başarı puanlarına ilişkin bağımsız gruplar t-testi sonuçları Grup N M SS t p Deney 27 12,67 3,38-3, Kontrol 28 9,82 3,27 Tablo 4. deki veriler incelendiğinde deney grubu öğrencilerinin başarı puan ortalamaları M = 12,67 iken kontrol grubu öğrencilerin puan ortalamaları M = 9.82 dir. Tablodan da görülebileceği gibi deney ve kontrol grubu öğrencilerinin son test başarı puan ortalamaları arasında, deney grubu öğrencileri lehine anlamlı bir farklılık bulunmaktadır (t = -3,167; p <.05). Araştırmada daha sonra kalıcılık testi puan ortalamalarının deney ve kontrol gruplarında farklılık gösterip göstermediği bağımsız gruplar t-testi ile incelenmiş ve sonuçlar Tablo 5. de veriliştir.

7 Jigsaw Tekniğinin Öğrencilerin Akademik Başarısı Ve Bilgilerinin Kalıcılığına Etkisi 427 Tablo 5. Kalıcılık testi puanlarına ilişkin bağımsız gruplar t-testi sonuçları Grup N M SS t p Deney 27 11,78 3,04-3, Kontrol 28 8,89 3,43 Tablodaki veriler incelendiğinde deney grubunun kalıcılık testi puan ortalaması M =11,78 iken kontrol grubunun kalıcılık testi puan ortalaması M = 8,89 şeklindedir. Deney ve kontrol grubunda yer alan öğrencilerin kalıcılık testi puan ortalamaları arasında deney grubu lehine anlamlı düzeyde bir farklılık vardır (t = - 3,29; p <.05). SONUÇ VE TARTIŞMA Bu araştırma 8. sınıf Fen ve Teknoloji dersi asitler ve bazlar konusunda uygulanan Jigsaw tekniğinin öğrencilerin akademik başarısına ve öğrenilen bilgilerin kalıcılığına etkisini araştırmak amacı ile yürütülmüştür. Araştırmadan elde edilen ilk sonuç, grupların asitler ve bazlar başarı testi ön test puan ortalamaları arasında anlamlı düzeyde farklılık yokken, son test puan ortalamaları arasında anlamlı farklılık olduğunu göstermektedir (Tablo 4.) Uygulama sonrasında deney ve kontrol gruplarındaki öğrencilerin son test başarı puan ortalamaları arasında deney grubu lehine anlamlı bir farklılık olduğu belirlenmiştir (t = -3,167; p <.05). Jigsaw tekniği uygulanan deney grubunun başarısının daha yüksek bulunması sonucunun nedenleri arasında öğrencilerin ulaşmaya çalıştıkları hedeflerin aynı olması, birbirleriyle rekabet halinde olmamaları, birbirlerini olumlu etkilemeleri, ortak hareket ederek başarılı olacaklarının bilincinde olmaları, yetenekleri farklı öğrencilerin iletişim halinde olmaları olduğu düşünülmektedir (Gök, 2006; Doymuş, 2008). Bu sonuç Jigsaw tekniğinin öğrenci başarısı üzerine olan olumlu etkisini gösteren diğer çalışmaların sonuçları ile paralellik göstermektedir. Örneğin Buzludağ ve Yılayaz, (2012) tarafından yürütülen çalışmada, ilköğretim 6.sınıf fen teknoloji dersi "Canlılarda Üreme, Büyüme ve Gelişme" ünitesinde işbirlikli öğrenme yönteminin (Jigsaw tekniği) akademik başarı ve kalıcılık düzeyine etkisini araştırılmıştır. Deney grubuna Jigsaw tekniği, kontrol grubuna geleneksel öğretim yöntemi uygulanmıştır. Analiz sonuçları değerlendirildiğinde Jigsaw tekniğinin öğrenci başarısını geleneksel öğretim yöntemine göre daha çok artırdığı gözlenmiştir. Yine Orunlu (2012) çalışmasında, ilköğretim 7. sınıf fen ve teknoloji dersi "Maddenin Yapısı ve Özellikleri" ünitesi, karışımlar konusunun işlenişinde geleneksel öğretim ile işbirlikli öğretim yöntemini karşılaştırmış ve Jigsaw tekniğinin öğrencilerin başarısına etkisini incelemiştir. Çalışmanın bulgularına göre karışımlar konusunun işlenişinde Jigsaw tekniğinin uygulandığı deney grubundaki öğrencileri ile düz anlatım tekniğinin uygulandığı kontrol grubu öğrencilerinin başarıları arasında deney grubu öğrencilerinin lehine bir fark olduğunu tespit edilmiştir. Benzer bir çalışma Doymuş (2008) tarafından yürütülmüştür. Doymuş araştırmasında, rastgele seçilen sınıflardan birini Jigsaw tekniğinin uygulandığı deney grubu, diğerini ise geleneksel öğretim yönteminin uygulandığı kontrol grubu olarak seçmiştir. Sonuçların karşılaştırılabilmesi için 20 sorudan oluşan kimyasal bağlar akademik başarı testi uygulanmıştır. Analiz sonuçları değerlendirildiğinde Jigsaw tekniğinin akademik başarıyı artırdığı gözlenmiştir. Yine Doymuş ve Şimşek (2007) çalışmalarında "Kimyasal Bağlar" konusunu Jigsaw tekniği ile işlemişler ve öğrencilerin Jigsaw tekniğine dair görüşlerini almışlardır. Şubelerden birisinde dersler işbirlikli öğretim yöntemlerinden Jigsaw tekniği (deney grubu) diğerinde ise geleneksel öğretim yöntemiyle (kontrol grubu) işlenmiştir. Veri toplama aracı olarak kimyasal bağlar akademik başarı testi ve görüş ölçeği kullanılmıştır. Analiz sonuçlarına göre Jigsaw tekniği ile ders anlatılan sınıfın daha başarılı olduğu sonucuna varılmıştır. Lai ve Wu (2006) üniversite beşinci sınıfta öğrenim gören

8 428 Abdullah KILINÇ & Ezgi GÜVEN YILDIRIM hemşire öğrencilerinin akademik başarılarına işbirlikli öğrenme yöntemindeki Jigsaw tekniğinin etkisini araştırmışlardır. Araştırmalarında yarı deneysel desen kullanmışlardır. Elde ettikleri verilerin değerlendirilmesi sonucunda Jigsaw tekniğinin öğrencilerin başarılarını artırdığını, tutumlarını olumlu yönde etkilediğini ve öğrencilerin öğretmen ve arkadaşları ile iletişim becerilerini geliştirdiğini tespit etmişlerdir. Tanel (2006) çalışmasında, lisans düzeyinde fizik dersi "Manyetizma" konusunun öğretiminde işbirlikli öğrenme yöntemi ve geleneksel öğretim yöntemini karşılaştırmıştır. Deney grubuna işbirlikli öğrenme yöntemi tekniklerinden birlikte soralım birlikte öğrenelim, Jigsaw (birleştirme) ve işbirlikli gruplarda problem çözme ve deney yapma öğretimsel işleri, kontrol grubuna geleneksel öğrenme yöntemi uygulanmıştır. Analiz sonuçlarına göre manyetizma konusunun öğretilmesinde işbirlikli öğrenme yönteminin geleneksel öğretim yöntemine göre akademik başarıya daha çok katkı yaptığı gözlenmiştir. Benzer biçimde Gök (2006) çalışmasında, ilköğretim 7. sınıf öğrencilerinin "Basınç" konusunun işlenişinde geleneksel öğretim ile işbirlikli öğretim yöntemi tekniklerinden Jigsaw tekniğini karşılaştırmış ve öğrencilerin başarı, tutum ve bilgilerin kalıcılığını incelemiştir. Bulgularına göre işbirlikli öğrenme yönteminin uygulandığı deney grubundaki öğrencilerin daha başarılı olduğu ortaya çıkmıştır. Yine Berger ve Hazne (2005), işbirlikli öğrenme Jigsaw tekniğini geleneksel öğretimle karşılaştırdıkları çalışmalarını, manyetik ve elektrik alanlarda elektronların hareketini içeren elektron mikroskobisi ünitesinde yürütmüşlerdir. Uygulama sonucunda, Jigsaw tekniğinin kullanıldığı sınıftaki uzman öğrencilerin, öğretmen tarafından konunun öğretildiği öğrencilere göre, daha başarılı oldukları bulunmuştur. Slish (2005) öğretmen merkezli pasif öğrenme yöntemine karşı Jigsaw öğrenme tekniğinin biyolojiye giriş sınıflarında etkisini araştırmıştır. Çalışma, öğrencilerin Jigsaw tekniği kullanarak bölüm içerisindeki kavramları öğrenme ve kullanılan materyalleri anlamalarının, geleneksel yaklaşıma oranla nasıl değişeceğini belirlemek üzere yürütülmüştür. Çalışmadan elde edilen sonuçlar çerçevesinde Jigsaw tekniğinin uygulandığı grubun daha aktif öğrenme ortamında olduklarını ve bu doğrultuda akademik başarılarında ki artışın geleneksel öğrenme yöntemine göre istatistiksel olarak anlamlı düzeyde farklı olduğunu göstermiştir. Çalışmadan elde edilen bir diğer sonuç Tablo 5. de de görüldüğü gibi deney grubu öğrencilerinin bilgilerinin kalıcılığının kontrol grubu öğrencilerinden daha fazla olduğu yönündedir (t = - 3,29; p <.05). Bu durumun neden olarak Jigsaw tekniğinin öğrenciyi ezberden uzaklaştırması ve öğrencinin bilgiye kendisinin ulaşması olduğu düşünülmektedir. Literatür incelendiğinde benzer çalışma sonuçlarına rastlanmak mümkündür. Demiral (2012) tarafından yürütülen çalışmada Önermeler ve Kümeler konularının öğretiminde Jigsaw tekniği ile Geleneksel öğretim yönteminin öğrencilerin akademik başarılarına ve öğrenilen bilgilerin kalıcılığına etkisi araştırılmıştır. Elde edilen bulgulara göre Jigsaw tekniğinin geleneksel yönteme göre akademik başarıyı artırmada ve öğrenilenleri hatırda tutma becerileri üzerinde daha etkili olduğu sonuçlarına varılmıştır. Özkıdık (2010) çalışmasında, ilköğretim 7. sınıf fen ve teknoloji dersinde "Yaşamımızdaki Elektrik" ünitesinin işlenişinde geleneksel öğretim ile işbirlikli öğretim yöntemini karşılaştırmış ve öğrencilerin başarı, tutum ve bilgilerin kalıcılığını incelemiştir. Araştırmada, Yaşamımızdaki Elektrik ünitesinde, işbirlikli öğrenme yöntemi tekniği olan Jigsaw tekniğinin, öğrencilerin akademik başarısını, tutumunu ve bilgilerin kalıcılığını arttırdığı saptanmıştır. Özdilek, Erkol, Doğan, Doymuş ve Karaçöp (2010) çalışmalarında, ilköğretim 7. sınıf fen ve teknoloji dersi "Yaşamımızdaki Elektrik" ünitesinin işlenişinde işbirlikli öğrenme yöntemi (Jigsaw tekniği) ile geleneksel öğrenme yöntemini karşılaştırmıştır. İşbirlikli öğrenme yönteminin (Jigsaw tekniği) kullanıldığı deney grubu ve geleneksel öğrenme yönteminin kullanıldığı kontrol grubu rastgele seçilmiştir. Analiz sonuçlarına göre işbirlikli öğrenme yöntemi (Jigsaw tekniği) ile ders anlatılan deney grubunun

9 Jigsaw Tekniğinin Öğrencilerin Akademik Başarısı Ve Bilgilerinin Kalıcılığına Etkisi 429 akademik başarısının arttığı gözlenmiştir. Jigsaw tekniğinin bilgilerin kalıcılığını da artırdığı gözlenmiştir. Uygur (2009) çalışmasında, ilköğretim 7. sınıf fen ve teknoloji dersi "Kuvvet ve Hareket" ünitesinin işlenişinde geleneksel öğretim ile işbirlikli öğretim yöntemini karşılaştırmış ve öğrencilerin başarı, tutum ve bilgilerin kalıcılığı incelenmiştir. Araştırmasında işbirlikli öğrenme yöntemi tekniklerinden Jigsaw tekniğini kullanmıştır. Çalışmanın bulgularına göre, kuvvet ve hareket ünitesinde, işbirlikli öğrenme yöntemi tekniği olan Jigsaw tekniğinin öğrencilerin akademik başarısını, tutumunu ve bilgilerin kalıcılığını arttırdığı bulmuştur. Fen ve teknoloji dersinin Jigsaw tekniği işlenmesinin öğrencilere fen ve teknoloji dersini sevdireceği, kendi başlarına iş yapma fikri kazandıracağı, onların sorumluluk duygusunu ve özgüvenlerini artıracağı düşünülmektedir. Bu durumun da fen dersleri için başarıyı tetikleyici olacağı tahmin edilmektedir. Araştırmanın sözü edilen sonuçları ışığında yeni araştırmalarla, Fen ve Teknoloji dersinin diğer ünite ve konularında Jigsaw tekniği kullanılabilir ve öğrencilerin akademik başarısı ve bilgilerin kalıcılığı araştırılabilir. Yine Jigsaw tekniğinin fene yönelik tutum, motivasyon vb. değişkenler üzerine etkisi incelenebilir. Jigsaw tekniğinin etkinliği daha uzun süreli çalışmalar yapılarak gözlenebilir. KAYNAKÇA Açıkgöz, K. (2008). Aktif öğrenme. (8. Baskı). İzmir: Biliş Yayınları. Aranson, J. (2002). Improving academic achievement. Impact of psychological factors on education. New York: Academic Press. Artut, P.D. and Tarim, K. (2007). The effectiveness of jigsaw II on prospective elementary school teachers. Asia-Pacific Journal of Teacher Education, 35(2), Ayas, A., Karamustafaoğlu, O., Sevim, S. ve Karamustafaoğlu, S. (2002). Genel kimya laboratuar uygulamalarının öğrenci ve öğretim elemanı gözüyle değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, Berger, R. and Hazne, M. (2005). The jigsaw method in the upper secondary school physics- Its ımpact on motivation, learning and achievement. Proceeding of the Fifth International Conference of ESERA. Barcelona. Buzludağ, P. ve Yılayaz, Ö. (2012). 6.sınıf fen ve teknoloji dersi canlılarda üreme, büyüme ve gelişme ünitesinin işbirlikli öğrenmeyle (Jigsaw tekniği) öğretiminin öğrenci başarısına etkisi. e-journal of New World Sciences Academy, 7(1), Cohen, L., Manion, L. and Morrison, K. (2007). Research methods in education. (6 th edition). London: Routledge Falmer. Dellalbaşı, O. (2012). Jigsaw ve grup araştırması tekniklerinin ilköğretim 8.sınıf öğrencilerinin akademik başarılarına etkisi. Yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum. Demiral, S. (2012). Jigsaw tekniğinin kümeler ve önermeler konusunun öğretiminde öğretmen adaylarının akademik başarılarına ve öğrenmenin kalıcılığına etkisi. Yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum. Doymuş, K. (2007). Effects of a cooperative learning strategy on teaching and learning phases of matter and one-component phase diagrams. Journal of Chemical Education, 84(11), Doymuş, K. (2008). Teaching chemical bonding through jigsaw cooperative learning. Research in Science & Technological Education, 26(1), Doymuş, K. ve Şimşek, Ü. (2007). Kimyasal bağların öğretilmesinde Jigsaw tekniğinin etkisi ve bu teknik hakkında öğrenci görüşleri. Millî Eğitim Dergisi, 173(1),

10 430 Abdullah KILINÇ & Ezgi GÜVEN YILDIRIM Doymuş, K., Şimşek, Ü. ve Şimşek, U. (2008). İşbirlikçi öğrenme yöntemi üzerine derleme çalışması: II. işbirlikçi öğrenme yönteminin sınıf ortamında uygulanması. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), Fer, S. ve Çırık, İ. (2007). Yapılandırmacı öğrenme kuramından uygulamaya. İstanbul: Morpa Yayıncılık. George, D. and Mallery, P. (2003). SPSS for Windows step by step: a simple guide and reference. (4 th edition). Boston: Allyn & Bacon. Glasgow, N. and Hicks, C. (2003). What successful teachers do. California: Corwin Press. Gök, Ö. (2006). İlköğretim 7.sınıf fen ve teknoloji dersi basınç ünitesi öğretiminde işbirlikli öğrenme yönteminin öğrenci başarısına Ve tutuma etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Gökçek, N. (2007). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin asit baz konusundaki başarılarına çoklu zeka kuramının etkisinin araştırılması. Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Gömleksiz, M. (1993). Kubaşık öğrenme ile geleneksel yöntemin demokratik tutumlar ve erişiye etkisi. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana. Graham, D. (2005). Cooperative learning methods and middle school students. Doctor s Thesis, Capella University, Minnesota. Güven, E. ve Aydoğdu, M. (2009). Portfolyonun 6. sınıf fen ve teknoloji dersi vücudumuzda sistemler ünitesinde başarı ve kalıcılığa etkisi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 6(2), Hedeen, T. (2003). The reverse jigsaw: A process of cooperative learning and discussion. Teaching Sociology, 31(3), Heni, Y. W. (2011). The effect of using cooperative learning: jigsaw I technique on the year VIII students reading comprehension achievement at smpn 1 balung jember in the 2011/2012 academic year. Master s thesis, East Java/ Indonesia: Jember University. Kaptan, F. (1999). Fen bilgisi öğretimi. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi. Karasar, N. (2004). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Atlas Yayın Dağıtım Kılıç, D. (2008). The effect of the jigsaw technique learning the concepts of the principles and methods of teaching. World Appled Sciences Journal, 4(1), Köklü, N., Büyüköztürk, Ş. ve Çokluk Bökeoğlu, Ö. (2006). Sosyal bilimler için istatistik. Ankara: Pegem A Yayıncılık. Köseoğlu, P. (2010). Biyoloji eğitiminde birleştirme tekniği temelli öğretimin akademik başarı, özyeterlik ve tutuma etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39, Lai, C.Y. and Wu, C.C. (2006). Using handhelds in a Jigsaw cooperative learning environment. Journal of Computer Assisted Learning, 22, Lind, K. K. (2005). Exploring science in early childhood education. (4 th edition). New York: Thomson Delmar Learning. Mallinger, M. (1998). Collaborative learning across borders: Dealing with student resistance. Journal on Excellence in College Teaching, 9(1), MEB, (2005). Fen ve teknoloji programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) Yayınları. Orunlu, E. E. (2012). İlköğretim 7.sınıf fen ve teknoloji dersi karışımlar konusunun öğretiminde işbirlikli öğrenme yönteminin öğrenci başarısına ve tutuma etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Özdilek, K., Erkol, M., Doğan, A., Doymuş, K., ve Karaçöp, A. (2010). Fen ve teknoloji dersinin öğretiminde jigsaw tekniğinin etkisi ve bu teknik hakkındaki öğrenci görüşleri. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(2),

11 Jigsaw Tekniğinin Öğrencilerin Akademik Başarısı Ve Bilgilerinin Kalıcılığına Etkisi 431 Özkıdık, K. (2010). İlköğretim 7.sınıf fen ve teknoloji dersi yaşamımızda elektrik ünitesinin öğretiminde işbirlikli öğrenme yönteminin öğrenci başarısına ve tutuma etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Senemoğlu, N. (2005). Gelişim, öğrenme ve öğretim: kuramdan uygulamaya. Ankara: Gazi Kitabevi. Sharan, S. (1990). Cooperative learning theory and research. London: Praeger. Siegel, C. (2005). Implementing a research-based model of cooperative learning. The Journal of Educational Research, 98(6), Sim, J. and Wright, C. (2002). Research in health care: concepts, designs and methods. United Kingdom, Cheltenham: Nelson Thornes Ltd. Slish, D. F. (2005). Assessment of the use of the Jigsaw method and active learning in nonmajors. Introductory Biology. Bioscene, 31(4), Sucuoğlu, H. (2003). İşbirlikli öğrenmenin öğrencilerin yükleme, edim ve strateji kullanımı üzerindeki etkileri ve işbirlikli öğrenme gruplarındaki etkileşim örüntüleri. Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir. Tanel, Z. (2006). Manyetizma konularının lisans düzeyindeki öğretiminde, geleneksel öğretim yöntemi ile işbirlikli öğrenme yönteminin etkilerinin karşılaştırılması. Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir. Uygur, E. (2009). İlköğretim 7.sınıf fen ve teknoloji dersi kuvvet ve hareket ünitesinin öğretiminde işbirlikli öğrenme yönteminin öğrenci başarısına, tutuma Ve bilgi kalıcılığına etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

12 432 Abdullah KILINÇ & Ezgi GÜVEN YILDIRIM