Ceza Hukuku Genel Hükümler Pratik Çalışmaları

Transkript

1 İçindekiler I Prof. Dr. Hamide Zafer Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza ve Ceza Muhakemesi Hukuku Anabilim Dalı Ceza Hukuku Genel Hükümler Pratik Çalışmaları Olaylar ve Kararlar Çözümlü Örnekler Çözümlü Sınav Sorularından Örnekler Soru Bankası Metin ve Kavram Soruları Adli Yargı Hakim ve Savcı Adaylığı Seçme Sınavı Sorularından Örnekler ve Cevap Anahtarı Beta

2 II Hamide Zafer, Ceza Hukuku Genel Hükümler Pratik Çalışmaları Yay n No. : 2737 Hukuk Dizisi : Bas Eylül 2012 STANBUL ISBN Copyright Bu kitab n bu bas s n n Türkiye deki yay n haklar BETA Bas m Yay m Da t m A.fi. ye aittir. Her hakk sakl d r. Hiçbir bölümü ve paragraf k smen veya tamamen ya da özet halinde, fotokopi, faksimile veya baflka herhangi bir flekilde ço alt lamaz, da t lamaz. Normal ölçüyü aflan iktibaslar yap lamaz. Normal ve kanunî iktibaslarda kaynak gösterilmesi zorunludur. Dizgi : Beta Basım A. Ş. Baskı - Cilt : Pasifik Ofset (Sertifika No: 12027) Cihangir Mah. Güvercin Cad. No: 3 Baha İş Merkezi A Blok Avcılar/İSTANBUL Tel: (0212) Kapak Tasarım : Gülgonca Çarpık Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş. Narlıbahçe Sok. Damga Binası No: 11 Cağaloğlu - İSTANBUL Tel : (0-212) Fax: (0-212)

3 İçindekiler III Birinci Basıya Önsöz Ceza Hukuku Genel Hükümler TCK m.1-75 başlıklı kitabımızın sonunda Pratik Çalışma Gereçleri başlığı altında bu çalışmanın nüvesini oluşturan bir bölüme yer verilmişti. Meslektaşlarımızdan ve öğrencilerimizden gelen öneri üzerine, bu bölümün daha fazla kurgu olay ve kararla zenginleştirilerek ayrı bir kitap haline getirilmesinin iyi olacağına biz de inandık ve elinizdeki bu Pratik Çalışma Kitabı ortaya çıktı. Ceza Hukuku Genel Hükümler derslerinin Pratik Çalışmaları öğretim yılının ilk iki-üç ayından itibaren genellikle Ceza Hukuku Özel Hükümler dersine dönüşmektedir. Suçlar, suç genel teorisine uygun olarak incelenmekte, ancak bu incelemelerde genellikle, o suç açısından hareketin ve neticenin gösterdiği özellikler, illiyet bağının, kastın ve taksirin çeşitlerinin, teşebbüsün, iştirakin, içtimaın, hata ve sapmanın, kusuru ortadan kaldıran veya azaltan nedenlerin gösterdiği özellikler yeterince ön plana çıkartılamamakta; bu konular bütünün içinde erimekte, adeta suç tanımı şerh edilerek kavramlar açıklanmaktadır. Kanaatimizce Ceza Hukuku Genel Hükümler dersinin Pratik Çalışmalarının amacı, sadece suçları tanıtmak olmayıp, suç genel teorisinin pekiştirilmesi olmalıdır. Diğer bir söyleyişle Ceza Hukuku Genel Hükümler Pratik Çalışmalarında amaç, suç genel teorisine ilişkin konulardan hareketle suçların öğretilmesi olmalıdır. Bu nedenle belki de suçların tek tek anlatılması yerine, o yıl öğretilmesi düşünülen suçlarla sınırlı olarak suç genel teorisindeki hukuki sorunlara ilişkin olayların kurgulanması ve bu olaylar üzerinden konuların pekiştirilerek suçların öğretilmesi daha faydalı olacaktır. Öğrencilerimize bir olay anlatıp, örneğin bu olayda suçun manevi unsuru nedir diye sorduğumuzda, kast veya taksir cevabını almaktayız; ancak neden kast dediğimizde genellikle cevap gelmemekte; öğrencimizin kastın unsurlarının somut olayda nasıl tezahür ettiğini tespit etmekte ve olayın yorumlanması gereken özelliklerini fark etmekte zorlandığını görmekteyiz. Çok kısa bir şekilde söyle-

4 IV Hamide Zafer, Ceza Hukuku Genel Hükümler Pratik Çalışmaları mek gerekirse, öğrencimiz ceza hukukunu hissetmekte ve derste verilen örneklere benzer bir olay sorulduğunda çoğu zaman doğru sonuca işaret etmekte ancak o sonuca nasıl ulaştığını, o sonuca ulaşırken izlediği yolu ifade etmekte güçlük çekmektedir. Öğrencimize, bir olayla karşılaştığında düşünmeye belirli bir şablon çerçevesinde belirli bir noktadan başlaması gerektiğini ve düşünce sisteminde belirli noktaları kontrol etmesi gerektiğini öğretmekte zorlanmaktayız. Küçük olaylarla suç genel teorisinin münferit konularının öğrenilmesinden sonra bir olayın bütün olarak suç genel teorisi çerçevesinde değerlendirilmesine yönelik çalışmalar kapsamında, belki de Alman hukuk eğitiminde olduğu gibi biz de sene sonunda yapılacak Pratik Çalışmalar için çeşitli ihtimallere göre Olay İnceleme Şemaları hazırlamalıyız. Bu Pratik Çalışma Kitabı, Ceza Hukuku Genel Hükümler teorik ve pratik derslerinde tespit ettiğimiz ve yukarıda açıklamaya çalıştığımız eksiklikleri gidermek için hazırlanmıştır. Çalışmanın, amacını ne derece gerçekleştirmeye uygun olduğunu zaman gösterecektir. Kanımızca bir olayın suç genel teorisi bakımından değerlendirilebilmesi ve doğru sonuçlara ulaşılabilmesi için ilk aşama, suça ve yaptırım teorisine ilişkin genel bilgileri (TCK m.1-75) iyi öğrenmektir. İkinci aşama, münferit suç tanımlarını suç genel teorisinde öğrenilen sistematiğe (suç/olay inceleme şemasına) uygun olarak tahlil etmeyi öğrenmektir. Diğer bir söyleşile bir suç tanımına bakıldığında, bu tanımı unsurlarına ayırabilmeyi öğrenmektir. Bu bir anlamda, suç genel teorisinde öğrenilen bilgilerin münferit suç tanımlarında karşılığını aramaktır. Bu iki aşama öğrenme sürecini ifade eder. Üçüncü aşama bize anlatılan somut olayın ilk iki aşamada öğrenilmiş olan Olay İnceleme Şemasına uygun olarak değerlendirilmesidir. Ancak genellikle bizim sınav sistemimizde, bir olay verilip bu olayın başından sonuna kadar bu şema doğrultusunda incelenmesi istenmemekte; olayın hukuki sorun içeren kısmının görülmesi ve sadece sonucun bildirilmesi istenmektedir. Belki de bu yüzden öğrencimiz bir olayı suç genel teorisinde öğrendiği şemaya uygun olarak bir bütün halinde inceleme alışkanlığını kazanamamaktadır. Üçüncü aşamada, önce olayın hangi suç tanımındaki yasağı ve emri ihlal ettiğini tahmin etmemiz gerekir. Daha sonra olayı, olayın uyduğunu tahmin ettiğimiz suç tipine (tanımına) ilişkin Olay İncele-

5 Birinci Basıya Önsöz V me Şeması na göre incelemeliyiz. Yani olayı bu şemadaki noktalarda değerlendirmeye almalıyız. Ceza hukuku derslerinde, teorik açıklamalarla bir olayın değerlendirilmesinde kullanılabilecek bir şema çizilmekte ve çeşitli hukuki sorunlara işaret edilmektedir. Bir olayla karşılaştığımızda o olayı doğru değerlendirebilmemiz için, o zaman kadar o olayı yerleştirebileceğiniz bir şemanın hafızamızda şekillenmiş olması ve şemadaki kurumlara ait hukuki sorunlardan da haberdar olmamız gerekir. Aksi takdirde, bir olayla karşılaştığımızda ya sokaktaki herhangi biri gibi hayat tecrübemizle ve saf mantığımızla o olayı çözmeye çalışırız -ki en tehlikelisi budur-; ya da ilgili kişiye ceza alanında uzmanlığımızın bulunmadığını söyleyerek onu uzman bir ceza hukukçusuna yönlendiririz. Belirtelim ki, mevcut normatif ve teorik bilgimizle olayın hangi noktalarda hukuki sorun içerdiğini ve çözümünü tahmin ettiğimizde dahi, o hukuki soruna ilişkin normatif ve teorik bilgiyi kontrol etmemiz ve içtihat araştırması yapmamız doğru değerlendirme için gereklidir. Çünkü hukuk sistemimizde yasalar sık sık değişmekte ve hafızamız yeni bilgilere yer açmak için sürekli olarak eski öğrendiklerimizi silmektedir. Bu kitapta, önce suç genel teorisindeki kurumları kavramaya yönelik küçük olaylara yer verilmiştir. Daha sonra bu kurumların bir suç kapsamında tartışılmasını sağlayacak olaylar hazırlanmıştır. Bu vesileyle suç tanımlarının da öğrenilmesi amaçlanmıştır. Suç genel teorisine ilişkin konuların, suç teşkil eden bir olay kurgulanmadan anlatılması imkânsızdır. Kitaptaki kurgu olayların bir kısmının, suç tiplerini tanımaya ve olayların bu suç tipleri bakımından değerlendirilmesine yönelik olduğu görülecektir. Bu kapsamda, kitabın sonunda suç tanımlarını içeren normlar verilmiş ve bu normların öğrenilen bilgiler kullanılarak analiz edilmesi istenmiştir. Daha sonra da tüm bilgilerin kullanılmasına yönelik kurgu olaylara yer verilmiştir. Kitaptaki kurgu olayların bir kısmı, gazete haberlerinden, dizi filmlerden ve Yargıtay içtihatlarından esinlenilerek hazırlanmıştır. Olaylar, Ceza Hukuku Genel Hükümler kitaplarındaki anlatıma uygun olarak sıraya koyulmuştur. Ayrıca ilgili bölümün başına, Türk Ceza Kanunu nun o bölümle ilgili hükümleri yerleştirilmiştir. Bu sayede öğrencilerimiz aslında çözümün çoğu zaman kanunda olduğunu görecek ve kanunla çalışmayı alışkanlık haline getirebilecektir.

6 VI Hamide Zafer, Ceza Hukuku Genel Hükümler Pratik Çalışmaları Olayların birçoğunun sonunda parantez içinde olayın çözümünde kullanılacak olan ceza normunun madde numarası da verilmiştir. Öğrencilerimiz anında konunun başındaki Türk Ceza Kanunu nun ilgili hükümlerini okuyarak hafızasını canlandırabilecektir. Bu yöntem sayesinde olayların büyük bir kısmı bir anlamda çözümlü hale getirilmiştir. Kitabın sonunda, bugüne kadar Ceza Hukuku Genel Hükümler dersinde sorulan sorular bir araya getirilerek Ceza Hukuku Genel Hükümler Soru Bankası oluşturulmuştur. Bu soru bankasında kendimizin hazırladığı veya adli yargı hakimlik sınavında sorulan örnek test sorularına da yer verilmiştir. Ayrıca Ceza Hukuku Genel Hükümler derslerinde sorulan cevaplı soru örnekleri de kitapta yer almaktadır. Bu vesileyle, Ceza Hukuku Genel Hükümler TCK m.1-75 başlıklı kitabımızın sonunda yer alan bölümün ayrı bir kitap haline getirilmesini öneren ve hazırladığı kurgu olaylarla çalışmayı destekleyen Atatürk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza ve Ceza Muhakemesi Hukuku Anabilim Dalı Araştırma Görevlisi Cem Şenol a özellikle teşekkür etmek isterim. Ayrıca, bu çalışmanın hazırlanmasına çeşitli şekilde katkı sunan başta Yard.Doç.Dr. Aysun Altunkaş olmak üzere Dr. Gülfem Pamuk a ve Araştırma Görevlisi arkadaşlarım Kerim Çakır, Özge Apiş, Zafer İçer ve Gülşah Bostancı ya teşekkürler. Kitabın hazırlanmasında her zamanki gibi emeği geçen sevgili Gülgonca Çarpık a, kısa sürede kitabın basılmasını sağlayan sayın Seyhan Satar a ve tüm Beta çalışanlarına teşekkür ederim. Kartal - İstanbul / Ağustos 2012 Prof.Dr. Hamide Zafer

7 İçindekiler VII İÇİNDEKİLER OLAYLAR VE KARARLAR 1. Ceza Hukukuna Giriş... 3 Ceza normunun özellikleri...4 Ceza hukukunun özellikleri...6 No:3 Tanımlayıcı normlar: Silah tanımı Ceza Hukukunun Tarihi Gelişimi... 7 Ceza hukukunun kamusallaşması, İslam ceza hukuku Ceza Hukukunun Temel İlkeleri... 8 Ceza sorumluluğunun şahsiliği...9 Ceza sorumluluğunun şahsiliği Tüzel kişilerin sorumluluğu- İptal davası...9 No:3 Fiilin ağırlığıyla orantılı ceza ilkesi...10 No:4 Suçta ve cezada kanunilik ilkesi...18 No:5 Suçta ve cezada kanunilik ilkesi, lehe olan yasanın geçmişe uygulanması...20 No:6 Güvenlik tedbirlerinde kanunilik ilkesi...21 No:7 İdarenin düzenleyici işlemleriyle suç yaratılması...22 No:8 Anayasa nın kaynak değeri, hukuk devleti, kanunilik ve belirlilik ilkesi, yürütmenin düzenleyici işlemleriyle suç yaratılamaması...26 No:9 İdarenin düzenleyici işlemleriyle suç yaratılması - Belirlilik ilkesi Suçta kanunilik ilkesi, genel-özel yasa ilişkisi Ceza Hukukunun Kaynakları ve Yorum Uluslararası sözleşmelerin kaynak değeri...39 Çok failli (toplu) suç, milletlerarası sözleşmelerin kaynak değeri, lehe olan yasanın belirlenmesi...39 No:3 Anayasa nın kaynak değeri, Anayasa hükümlerinin doğrudan doğruya uygulanabilirliği...42 No:4 Kıyas yasağı, suçta ve cezada kanunilik ilkesi...45 No:5 Kıyas yasağı...46 No:6 Kıyas yasağı ve genişletici yorum...54

8 VIII Hamide Zafer, Ceza Hukuku Genel Hükümler Pratik Çalışmaları 5. Ceza Normu İçeren Kanunların Zaman Yönünden Uygulanması...58 Suçun işlendiği zamanın tespiti...58 Suçun işlendiği zamanın ve uygulanacak yasanın tespiti...59 No:3 Ceza kanunlarının zaman yönünden uygulanması, tamamlayıcı yasa...59 No:4 Lehe kanunun belirlenmesi...60 No:5 Lehe kanunun belirlenmesi...60 No:6 Lehe kanunun geçmişe uygulanması...60 No:7 Lehe kanunun infaz aşamasında uygulanması...61 No:8 Lehe olan kanunun geriye yürümesi, özel kanunlardaki No:9 değişikliğin etkisi...62 Lehe olan yasanın tespiti, olaya uygulanacak olan ceza normunun tespiti Olaya uygulanacak olan ceza normunun tespiti, silah tanımında değişiklik Süreli kanunların ileriye doğru uygulanmaya devam etmesi Türk Ceza Kanunu nun Kişi Bakımından Uygulanması...67 Milletvekili dokunulmazlığı...68 Milletvekili dokunulmazlığı...69 No:3 Milletvekili (yasama) dokunulmazlığı ve sorumsuzluğu...69 No:4 Muhakeme engeli: Dokunulmazlık, hakaret/sövme Suça İlişkin Ön Açıklamalar...71 Suçun maddi ve hukuki konusu, mağduru...71 Ön şart - unsur Suçun Kanunilik Unsuru (Tipiklik)...72 Tipiklik...72 Tipiklik, maddi konunun özelliği...73 No:3 Taksirli suçlarda tipiklik Suçun Maddi (Objektif) Yapısal Unsurları...74 No:3 No:4 Suç kalıplarıyla çalışma...74 Somut olaydaki hareketle soyut suç tanımındaki hareketin karşılaştırılması...76 Suç kalıplarıyla çalışma...76 İhmal suretiyle icrai suç (gerçek olmayan ihmali suç), yükümlülüğü yerine getirme imkân ve iktidarının olması, hukuka uygunluk nedeni...78

9 İçindekiler IX No:5 İhmal suretiyle icrai suç: Kasten öldürmenin ihmali davranışla işlenmesi...79 No:6 İhmal suretiyle icrai suç...79 No:7 Nispi kesintisiz suç...80 No:8 İlliyet bağının tespiti...80 No:9 İlliyet bağının tespiti İlliyet bağının tespiti İlliyet bağının kesilmesi Neticesi sebebiyle ağırlaşmış suç Suçun Manevi (Sübjektif) Yapısal Unsuru...84 No:3 No:4 No:5 No:6 No:7 No:8 No:9 Failin kastının belirlenmesi...85 Özel kast...85 Olası kast, kastın aşılması...86 Kastı kaldıran hata...87 Kastı engelleyen hata...87 Suçun maddi konusunda hata: Kastı kaldıran hata...88 Maddi konuda hata, iştirak, taksir...88 Kastı kaldıran araçta hata, hareketin elverişliliğini bilme ve isteme...89 Şahısta hata, suça etki eden nedenlerin şeriklere [suç ortaklarına-şeriklere] geçişi Sapma Olası kast Doğrudan kast, olası kast Kast, dolaylı (olası) kast, bilinçli taksir Kast, olası kast, bilinçli taksir, taksir Taksirin belirlenmesi, bilinçsiz (basit) taksir, bilinçli taksir Bilinçsiz (basit) ve bilinçli taksir, taksirin çeşidinin belirlenmesi Taksir, bilinçli taksir Taksir, kaza ve tesadüf Taksir, kaza ve tesadüf Dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırılık ve netice ile illiyet bağı Taksirli suçlarda illiyet bağı Taksirli suçlarda kusuru azaltan ve kaldıran neden Bilinçli taksirli suçlarda kusuru azaltan neden Olası kast, bilinçli taksir ayırımı Bileşik taksir, illiyet bağı İlliyet bağı, taksir...106

10 X Hamide Zafer, Ceza Hukuku Genel Hükümler Pratik Çalışmaları 7 Taksirle işlenen suçlarda illiyet bağı, şahsi cezasızlık nedeni Doğrudan kast, dolaylı kast, basit taksir, bilinçli taksir Suçun Hukuka Aykırılık Unsuru Üçüncü şahıs lehine meşru (yasal) savunma Meşru savunma, zorunluluk hali, hakkın icrası No:3 Meşru savunma, hukuka uygunluk nedenlerinde hata No:4 Zorda kalma (ıztırar hali) No:5 Zorda kalma No:6 Zorda kalma, taksirli suçlarda kusurluluğu etkileyen haller No:7 Hakkın kullanılması No:8 Hukuka uygunluk nedenlerinin maddi koşullarında hata No:9 Hukuka uygunluk nedenlerinin maddi koşullarında hata Hakkın icrası, meşru savunma Zilyetliğin korunması Hakkın icrası, görevin ifası, meslek sırrı Hukuka uygunluk nedenlerinde sınırın aşılması Meşru savunmada sınırın aşılması Kast, taksir, hukuka uygunluk nedenlerinde sınırın aşılması İlliyet bağı, hukuka uygunluk nedeni Kusurluluk: Cezanın Yüklenebilirliği Sebebinde serbest hareketler kuramı: Actio libere in cause / A.L.İ.C A.L.İ.C-Sebebinde Serbest Hareketler Kuramı No:3 Yaş küçüklüğü No:4 Yaş büyüklüğü, özel infaz usulleri No:5 Akıl hastalığı No:6 İradi sarhoşluk, olası kast No:7 Haksız tahrik No:8 Haksız tahrik, kusurluluğu etkileyen hallerde hata No:9 Kusurluluğu etkileyen hallerde hata Haksız tahrikin varlığında hata, saikin önemi Cezalandırılabilirliğin Diğer Koşulları: Suçun Yapısal Unsurları Dışında Kalan Hususlar...132

11 İçindekiler XI No:3 No:4 Şahsi cezasızlık nedeni, şikâyet Şahsi ağırlatıcı nedenlerin suç ortaklarına etkisi Şahsi ağırlatıcı nedenlerin suç ortaklarına etkisi Muhakeme şartı: İzin Suça Teşebbüs (TCK m.35-36) Teşebbüs Hazırlık hareketi - icra hareketi No.3 Teşebbüs, hazırlık hareketi-icra hareketi No:4 İcra hareketinin yarıda kalması No:5 Suça teşebbüs No:6 Teşebbüs, aracın elverişliliği, nispi-mutlak elverişsizlik No:7 Nispi imkânsızlık, teşebbüs, teşebbüs derecesinde kalan suça iştirak, iştirak iradesi No:8 Kastın tespiti, teşebbüs, gönüllü vazgeçme No:9 Kastın tespiti, gönüllü vazgeçme Gönüllü vazgeçme Gönüllü vazgeçme İşlenemez suç İşlenemez suç, teşebbüs, nispi imkânsızlık, iştirak iradesi Suça İştirak (Suç Ortaklığı) (TCK m.37-41) Çok failli suçlar İştirak suç ortaklığı No:3 Müşterek faillik, faili belli olmayan insan öldürme No:4 İştirak - suç ortaklığı No:5 İştirak - suç ortaklığı No:6 İştirak - suç ortaklığı No:7 İştirak - suç ortaklığı No:8 Suça iştirak [ortaklık] şekilleri No:9 Suça iştirak [ortaklık] şekilleri Suça iştirak [ortaklık] şekilleri Özgü suça iştirak İştirak hareketinin netice ile illiyet bağı içinde olması Hazırlık hareketi icra hareketi, iştirak şekilleri ve koşulları İştirak, gönüllü vazgeçme, gönüllü vazgeçmenin sirayeti İştirak, gönüllü vazgeçme, faili belli olmayan kasten insan öldürme Kışkırtıcı ajan, işlenemez suç, iştirak, teşebbüs, elverişli hareketler Teşebbüs, aracın elverişliliği, nispi-mutlak elverişsizlik...153

12 XII Hamide Zafer, Ceza Hukuku Genel Hükümler Pratik Çalışmaları 16. Suçların İçtimaı (Suçların Toplanması) (TCK m.42-44) Doğal ve hukuki anlamda hareket, suçun tekliği ve çokluğu Suç sayısının belirlenmesi: Suçun tekliği ve çokluğu No:3 Suçların içtimaı: Bileşik [mürekkep] suç - işyerinde hırsızlık) No:4 Suçların içtimaı: Zincirleme - müteselsil suç No:5 Zincirleme suç, yaş küçüklüğü, cezanın belirlenmesi No:6 Zincirleme suç No:7 Zincirleme suç No:8 Zincirleme suç No:9 Fikri içtima, zincirleme suç, bağımsız suçlar Fikri içtima Fikri içtima Fikri içtima Fikri içtima Suçların içtimaı Suça Etki Eden Nedenler (Suçu Nitelikli Hale Getiren Unsurlar) Nitelikli haller Suçu nitelikli hale getiren unsurlar Özel Hükümler Suç incelemesi Olay değerlendirmesi No:3 Olay değerlendirmesi No:4 Kasten yaralama No:5 Hakaret, sövme, beddua No:6 Hırsızlık, zincirleme suç No:7 Güveni kötüye kullanma (emniyeti suiistimal) No:8 Güveni kötüye kullanma, bilinçli taksirle ölüme neden olma No:9 Dolandırıcılık Dolandırıcılık Yağma, suçun şikâyete bağlı olması, etkin pişmanlık Yağma, cezanın tespiti, iştirak Yağma, müşterek faillik, yağma suçunun nitelikli hali Kişiyi hürriyetinden yoksun kılma Uyuşturucu ticareti, yaralama, kast, olası kast...175

13 İçindekiler XIII 19. Cezanın Amacı, Nitelikleri, Türleri, Belirlenmesi ve İnfazı Kısa süreli hürriyeti bağlayıcı cezanın seçenek yaptırımlara çevrilmesi Cezanın bireyselleştirilmesi, somut cezanın hesaplanması No:3 Cezanın bireyselleştirilmesi, TCK m No:4 Cezanın hesaplanması, temel cezanın tespiti No:5 Cezanın belirlenmesi No:6 Adli para cezasının bireyselleştirilmesi, somut cezanın tespiti No:7 Cezaların toplanması (cezaların içtimaı) No:8 Çeşitli bilgilerin değerlendirilmesi Cezanın İnfazının Ertelenmesi ve İnfaza Ara Verilmesi Cezanın infazının ertelenmesi Erteleme, denetimli serbestlik güvenlik tedbirinde kanunilik ilkesi No:3 Mahsup, koşullu salıverilme Cezalandırma İmkânının Ortadan Kalkması Dava ve Cezanın Düşürülmesi (TCK m.64-75) Özel af, tekerrür, adli sicil ve arşiv kaydı Karar muhakeme şartı, dava zamanaşımının hesaplanması No:3 Dava ve ceza zamanaşımının belirlenmesi No:4 Dava zamanaşımını kesen ve durduran nedenler No:5 Dava zamanaşımı süresinin hesaplanması No:6 Dava ve ceza zamanaşımı No:7 Dava zamanaşımının durması No:8 Şikâyet No:9 Şikâyet Önödeme, uzlaşma Güvenlik Tedbirleri No:3 No:4 No:5 No:6 Güvenlik tedbirlerinde kanunilik ilkesi Güvenlik tedbirlerinde kanunilik ilkesi Güvenlik tedbirlerinde kanunilik ilkesi Çocuklara özgü güvenlik tedbirleri Müsadere Sınır dışı edilme...219

14 XIV Hamide Zafer, Ceza Hukuku Genel Hükümler Pratik Çalışmaları No:7 No:8 Yaş küçüklüğü, belli hakları kullanmaktan yoksun bırakılma, tekerrür Tüzel kişiler hakkında uygulanan güvenlik tedbirleri Özel Tehlikeli Suçlular (İtiyadi Suçlular-Suçu Meslek Edinenler-Mükerrirler) İtiyadi suçlu - mükerrir Tekerrür, uygulanacak olan yasanın belirlenmesi No:3 Mükerrirlere özgü güvenlik tedbirlerine karar verecek merci No:4 Mükerrirlere özgü güvenlik tedbirlerine karar verecek merci Türk Ceza Kanunu nun Yer Yönünden Uygulanma Alanı Mülkilik ilkesi Türk Ceza Kanunu nun yer yönünden uygulanması No:3 Bir Türk ün yurtdışında suç işlemesi - faile göre şahsilik No:4 Faile göre şahsilik No:5 Faile göre şahsilik No:6 Yabancı ülkede işlenen suçta mağdurun Türk olması - mağdura göre şahsilik No:7 Türk bandıralı hava ve deniz araçlarında ülke dışında işlenen suçlarda yetki, bayrak kuralı No:8 Suçun işlendiği yer, mesafe suçu, iade usulü No:9 Faile göre şahsilik Faile göre şahsilik, lehe olan yabancı kanunun göz önünde bulundurulması Lehe olan yabancı kanunun göz önünde bulundurulması Lehe olan yabancı kanunun göz önünde bulundurulması Suç Faillerinin İadesi (Geri Verme) İade İade No:3 İade sürecinde başvurulabilecek olan tedbirler No:4 İade yasağı ÇÖZÜMLÜ ÖRNEKLER 1. Ceza Hukukuna Giriş No:3 Tanımlayıcı normlar: Silah tanımı...245

15 İçindekiler XV 2. Ceza Hukukunun Tarihi Gelişimi Ceza hukukunun kamusallaşması, İslam ceza hukuku Ceza Hukukunun Temel İlkeleri No:5 Güvenlik tedbirlerinde kanunilik ilkesi Ceza Hukukunun Kaynakları ve Yorum Uluslararası sözleşmelerin kaynak değeri Ceza Normu İçeren Kanunların Zaman Yönünden Uygulanması No:4 Lehe kanunun belirlenmesi Türk Ceza Kanunu nun Kişi Bakımından Uygulanması No:4 Muhakeme engeli: Dokunulmazlık, hakaret/sövme Suça İlişkin Ön Açıklamalar Ön şart - unsur Suçun Kanunilik Unsuru (Tipiklik) Tipiklik Suçun Maddi (Objektif) Yapısal Unsurları No:4 İhmal suretiyle icrai suç (gerçek olmayan ihmali suç), yükümlülüğü yerine getirme imkân ve iktidarının olması, hukuka uygunluk nedeni Suçun Manevi (Sübjektif) Yapısal Unsuru Özel kast Suçun Hukuka Aykırılık Unsuru Zorda kalma Kusurluluk: Cezanın Yüklenebilirliği No:7 Haksız tahrik Cezalandırılabilirliğin Diğer Koşulları: Suçun Yapısal Unsurları Dışında Kalan Hususlar Şahsi cezasızlık nedeni, şikâyet Suça Teşebbüs Teşebbüs...275

16 XVI Hamide Zafer, Ceza Hukuku Genel Hükümler Pratik Çalışmaları 15. Suça İştirak (Suç Ortaklığı) No:6 İştirak - suç ortaklığı Suçların İçtimaı (Suçların Toplanması) Fikri içtima Suça Etki Eden Nedenler (Suçu Nitelikli Hale Getiren Unsurlar) Nitelikli haller Özel Hükümler Olay değerlendirmesi Cezanın Amacı, Nitelikleri, Türleri, Belirlenmesi ve İnfazı Kısa süreli hürriyeti bağlayıcı cezanın seçenek yaptırımlara çevrilmesi Cezanın İnfazının Ertelenmesi ve İnfaza Ara Verilmesi Cezanın infazının ertelenmesi Cezalandırma İmkânının Ortadan Kalkması Dava ve Cezanın Düşürülmesi No:3 Dava ve ceza zamanaşımının belirlenmesi Güvenlik Tedbirleri No:7 No:8 Yaş küçüklüğü, belli hakları kullanmaktan yoksun bırakılma, tekerrür Tüzel kişiler hakkında uygulanan güvenlik tedbirleri Özel Tehlikeli Suçlular (İtiyadi Suçlular-Suçu Meslek Edinenler-Mükerrirler) İtiyadi suçlu - mükerrir Türk Ceza Kanunu nun Yer Yönünden Uygulama Alanı No:5 No:6 Bir Türk ün yurt dışında suç işlemesi-faile göre şahsilik Yabancı ülkede işlenen suçta mağdurun Türk olması Suç Faillerinin İadesi (Geri Verme) İade sürecinde başvurulabilecek olan tedbirler...306

17 İçindekiler XVII CEVAPLI SINAV SORULARINDAN ÖRNEKLER Sınav Soru Örneği: Sınav Soru Örneği: Sınav Soru Örneği: Sınav Soru Örneği: Sınav Soru Örneği: Sınav Soru Örneği: Sınav Soru Örneği: CEZA HUKUKU GENEL HÜKÜMLER SORU BANKASI I- Metin Soruları II- Kavram Soruları III- Test Soruları: Adli Yargı Hakim ve Savcı Adaylığı Sınav Sorularından Örnekler ve Cevap Anahtarı IV- Test Soruları: Öğretim Yılı Güz Dönemi Cevaplı Ceza Hukuku Genel Hükümler Sınavı...426

18 XVIII Hamide Zafer, Ceza Hukuku Genel Hükümler Pratik Çalışmaları