Psikoanalitik psikoterapi bağlamında Masterson Yaklaşımının grup psikoterapisine entegrasyonu

Transkript

1 Psikoanalitik psikoterapi bağlamında Masterson Yaklaşımının grup psikoterapisine entegrasyonu Tahir Özakkaş MD., PhD. Psikoterapi Enstitüsü 2010 İstanbul

2 Açıklama Araştırmacı: Danışman: Konuşmacı:

3 Masterson Kuramının Temelleri 1. Klasik Psikanalitik Kuram (Freud) 2. Gelişimsel Psikoloji (Mahler, Stern) 3. Nesne ilişkileri 4. Kendilik Kuramı 5. Bağlanma Kuramları 6. Nörobiyolojik Gelişmeler Psikoterapi Enstitüsü

4 GELİŞİMSEL SÜREÇ 1. GENETİĞİN 2. KADERİN 3. ÇEVRENİN etkisi ile şekillenir. Terapist ancak çevrenin etkisi üzerinde çalışabilir. Çevrenin en önemli temsilcisi annedir Psikoterapi Enstitüsü

5 Bakıcını etkisi 1. Ya doğal süreci destekler, gerçek kendiliğin inşasına neden olur. 2. Ya da gelişimsel duraklamaya neden olarak, kendilik bozukluklarının oluşumuna zemin hazırlar Psikoterapi Enstitüsü

6 Kendilik Üçlüsü Bozukluğu Nedir? 1. Kendilik Aktivasyonu 2. Terk Depresyonu 3. Savunma Psikoterapi Enstitüsü

7 KENDİLİK ÇEŞİTLERİ 1. GERÇEK KENDİLİK 2. SAHTE KENDİLİK (Gelişimsel Sürecin Duraklaması Sonucu Olarak) Sınır Kişilik Narsisistik Kişilik Şizoid Kişilik Antisosyal Kişilik Psikoterapi Enstitüsü

8 NARSİSİSTİK KENDİLİK BOZUKLUĞU FÜZYONDADIR. KAYNAŞMIŞ SAVUNMACI PARÇA BİRİM VE KAYNAŞMIŞ AGRESİF PARÇA BİRİMLERDEN OLUŞUR. ÜÇ ALT TİPİ VARDIR. Bunlar; 1. Büyüklenmeci Tip 2. Gizli Tip (Daha çok çekingen ve sosyal fobik) 3. Değersizleştirici Tip Psikoterapi Enstitüsü

9 Split Object Relations Unit of Narcissistic Personality Disorder DEFENSIVE FUSED PART UNIT AGGRESSIVE FUSED PART UNIT OBJECT (omnipotent) OBJECT (harsh, attacking, devaluing) SELF (grandiose) SELF (inadequate, fragmented, unworthy), unentitled) Linking Affect Being unique, special, great, admired, adored, Perfect, entitled Linking Affect Abandonment, depression Ego Functions Ego Defense Mechanisms P oor reality perception, impulse control, frustration tolerance, ego boundaries Splitting, avoidance, denial, acting out, clinging, projection, projective identification

10 SINIR KENDİLİK BOZUKLUĞU SINIR PATOLOJİLER; GELİŞİMSEL SÜRECİN (Mahler e göre) YENİDEN YAKINLAŞMA EVRESİNDE BAKICININ TUTUMUNA BAĞLI OLARAK, GELİŞİMİN DURAKLAMASINA BAĞLI OLARAK GELİŞİR. GELİŞİMSEL GEÇİCİ BİR SÜREÇ OLAN BÖLME MEKANİZMASI, BİR SAVUNMA OLARAK KALICI HALE DÖNÜŞÜR Psikoterapi Enstitüsü

11 SINIR KENDİLİK BOZUKLUĞUNUN ALT TİPLERİ 1. YAPIŞMACI TİP Hafif Orta Ağır 2. UZAKLAŞMACI TİP Hafif Orta Ağır Psikoterapi Enstitüsü

12 Split Object Relations Unit of the Borderline REWARDING OR LIBIDINAL PART UNIT (RORU) Part Object Representation: a maternal part object which offers approval of regressive and clinging behaviour WITHDRAWING OR AGGRESSIVE PART UNIT (WORU) Part Object Representation: a maternal part object which withdraws, is angry and critical of efforts toward separationindividuation feeling good being taken care of being loved AFFECT Part Self Representation: being fed gratifying the wish for reunion a part self representation of being the good, passive child unique and special / grandiose AFFECT ABANDONMENT DEPRESSION homicidal rage suicidal depression panic Part Self Representation: hopelessness and helplessness emptiness and void guilt a part self representation of being inadequate, bad, ugly, and insect, etc. Ego Defects P rimitive Ego Defense Mechanisms Split Ego P oor reality perception, frustration tolerance, impulse control, ego boundaries Splitting, avoidance, denial, acting out, clinging, projection, projective identification Reality ego plus pathologic (or pleasure) ego

13 ŞİZOİD KENDİLİK BOZUKLUĞU ŞİZOİD PATOLOJİLERİN OLUŞMASINDA GENETİK YÜKLÜLÜĞÜN DAHA YÜKSEK OLDUĞU KABUL EDİLMEKLE BİRLİKTE; SOĞUK, UZAK VE MEKANİK BİR ANNENİN VARLIĞINDAN BAHSEDİLMEKTEDİR. BÖLÜNMÜŞ NESNE İLİŞKİLERİ PARÇA BİRİMLERİ (LİBİDİNAL, SALDIRGAN) VARDIR. BUNLAR EFENDİ KÖLE (LİBİDİNAL) VE SADİSTİK NESNE SÜRGÜNDEKİ KENDİLİK PARÇA BİRİMLERİDİR Psikoterapi Enstitüsü

14 ŞİZOİD KENDİLİK BOZUKLUĞUNUN ALT TİPLERİ 1. SAF ŞİZOD TİP 2. GİZLİ ŞİZOD TİP 3. PARANOİD TİP 4. ŞİZOTİPAL TİP Psikoterapi Enstitüsü

15 Split Object Relations Unit of Schizoid Disorder of the Self MASTER SLAVE PART UNIT SADISTIC OBJECT SELF IN EXILE PART UNIT Part Object Representation: a maternal part object which is manipulative, coercive, is the master and wants only to use, not relate to Part Object Representation: a maternal part object which is sadistic, dangerous, devaluing, depriving, abandoning AFFECT In jail, but connected, existence acknowledged, relief in not being alienated AFFECT ABANDONMENT DEPRESSION Depression, rage, loneliness, fear of cosmic aloneness, despair Part Self Representation: a part self representation of a dependent, a slave who provided a function for the object and is a victim Part Self Representation: a part self representation of being alienated, in exile, isolated but self contained to self reliant Ego Defects P rimitive Ego Defense Mechanisms Split Ego P oor reality perception, frustration tolerance, impulse control, ego boundaries Splitting, avoidance, denial, acting out, clinging, projection, projective identification, use of fantasy to substitute for real relationships and self reliance Reality ego plus pathologic (or pleasure) ego

16 Terapide Kullandığı Teknikler 1. Yorumlama 2. Yüzleştirme 3. Aynalayarak Yorumlama 4. Mesafe İkileminin Yorumlaması Psikoterapi Enstitüsü

17 TEDAVİNİN AMACI Masterson a göre tedavinin özü; gelişimsel bir duraklamaya uğramış GERÇEK KENDİLİĞİN ÖNÜNDEKİ tıkanıklığı aşmaktır. Bu zor bir süreçtir. Ötekine bebekliğinden itibaren davranışsal, düşünsel ve duygulanımsal olarak bağlı ve bağımlı olan SAHTE KENDİLİĞİ, bunlardan sıyırarak GERÇEK KENDİLİĞE KAVUŞTURMAK gerekir. Bu da ancak yapılandırılmış terapötik bir süreçle mümkündür Psikoterapi Enstitüsü

18 MASTERSON YAKLAŞIMINDA TERAPİST; YÖNETEN, YÖNLENDİREN, EĞİTEN, AKIL VEREN, TAVSİYE EDEN HİÇ BİR ROLE GİREMEZ. SADECE VE SADECE HASTANIN ÖNÜNDEKİ ENGELLERİ FARKETTİRİR. HASTANIN KENDİNİ İNŞASINI BEKLER VE ONUN GERİSİNDE DURUR. HASTANIN KENDİNİ İNŞA EDEBİLECEĞİ POTANSİYELİ İLE VAROLDUĞUNA İNANIR Psikoterapi Enstitüsü

19 Terapinin Aşamaları 1. İlk Görüşme 2. Test Aşaması 3. Terapötik İttifak 4. Derinliğine Çalışma 5. İletişimsel Örtüşme 6. Terapinin Bitirilmesi ve Ayrılma Psikoterapi Enstitüsü

20 Terapi Çeşitleri 1. Destekleyici Çalışma 2. Derinliğine Çalışma Psikoterapi Enstitüsü

21 Grup Psikoterapisi Masterson Yaklaşımında grup terapisi DESTEKLEYİCİ bir amaçla yapılmaktadır. Grup terapilerinde derinliğine intrapsişik yapılar üzerine çalışılmaz. Grupta SAVUNMALAR ÜZERİNE çalışılır. Bireysel terapinin öncülü veya güçlendiricisidir Psikoterapi Enstitüsü

22 Grup Psikoterapisi ve Kendilik Bozuklukları Kişiler arası çarpıklıkların açığa kavuşturulması ve tanımlaması ile grup psikoterapisi, bu hastaların çoğunun savunmalarını belirlemekte harikulade yardımcı olabilir. Birçok kendilik bozukluğu için bireysel psikoterapide son derece kullanışlı ikincil bileşik tedavi sinerjisi (etkileşeni) olabilir Psikoterapi Enstitüsü

23 GRUP YAPISI VE SÜREÇ Masterson yaklaşımında; Grup terapilerinde Haz egosu değil gerçeklik egosu üzerinden çalışılır. Gerçeklik egosunun sisteme hakim olması amaçlanır. Gruplar açık uçlu ve zaman sınırsızdır. Haftalık görüşmelerle, 8 12 kişilik, dakikalık çerçevede yapılır Psikoterapi Enstitüsü

24 Amaç; kişilerarası problemlerini ve kişilerarası ilişkilerde yer alan savunmacı yapıları tanımlamak ve bu uyumsuz davranışları incelemek için grubu kullanmak ve bağlanmanın daha iyi şekillerini geliştirmektir Psikoterapi Enstitüsü

25 İlk görüşme sırasında terapist hastanın uyumsuz örüntüleri tanımlamasına yardımcı olur ve savunmaların doğasını, bunları betimlemekte grubun nasıl yardımcı olabileceğini ve yeni davranış biçimlerini geliştirmekte ve çözüme yardımcı olmakta grubun nasıl kullanılabileceğini belirtebilir Psikoterapi Enstitüsü

26 Grup çözüm için gelir, Ama kaçınılmaz olarak çatışmaya düşer Psikoterapi Enstitüsü

27 Grup üyeleri libidinal birimde kalıp, Saldırgan birimi grup dışına yansıtır. Bazen grup içinden birisi de grubun günah keçisi olabilir Psikoterapi Enstitüsü

28 Grup ikilemleri üç şekildedir. 1. Bağlanmak Bağlantıyı kaybetmek (Sınır) 2. Kaynaşmak Kaynaşmayı kaybetmek (Narsisistik) 3. Yaklaşmak Uzaklaşmak (Şizoid) Bu ilişkilerin karşılıklı çapraz ilişki formları vardır. Yorumlar bu formlara göre yapılır Psikoterapi Enstitüsü

29 Bireysel Kimlik Grup Kimliği Gözleyen Ben/grup Beni Psikoterapi Enstitüsü

30 Grubun da, kendilik üçlüsüne benzer bir üçlemi vardır. Kişilerarası çatışma grup korkusunu harekete geçirir ve bu da, sırasıyla grup savunmasını hareketlenir ve bu da grup çözümünü (kararını) oluşturur. Çözümün doğası yine de, gerçeklik ilkesi ile her zaman uyum göstermez Psikoterapi Enstitüsü

31 Burada önerilen grup psikoterapötik modeli iki önemli girişimi barındırır; grup sürecinin yorumlanması ve bireysel dinamiklere odaklanmak, bilhassa o anda grubun üstü kapalı bilinçdışı ihtiyaçları için bireyin bir sözcü olarak nasıl kullanıldığı Psikoterapi Enstitüsü

32 (Yalom unkine ters olarak) Önerilen tedavi modeli de, grup psikoterapisini bireysel psikoterapiye ikincil bir birleşik tedavi olarak görür. Bütün katılımcılar grup etkileşimine müdahil olabilir ve kendi bireysel terapilerinde iç psişik yapılarının daha ileri bir çözüm işlemine ulaşabilirler Psikoterapi Enstitüsü

33 GRUP OLGUNLAŞMASI VE GELİŞMELER Grup olgunlaştıkça, bir takım gelişmeler meydana gelir. Grubun farkındalığı arttıkça, grup üyeleri birbirini hırpalamak yerine, ne olup bittiği üzerine çalışırlar. Grup üyeleri birbirlerinin savunmalarını yakalamak ve yardımcı olmak eksenine geçerler. Tedavi ilerledikçe ve hastanın gerçeklik egosu güçlendikçe, bu tür yansıtmalar daha fazla anlayış, içgörü ve gelişim kazanmanın hizmetinde kullanılır Psikoterapi Enstitüsü

34 Grup olgunlaştıkça meydana gelen ikinci bir gelişme; yeni üyelerin tanıştırılabileceği,kabul edilebileceği olgunluğa ve eski üyelerin kaybından kaynaklanan hüznün işlemlenebileceği sağlıklı yasa doğru göreceli bir gelişme meydana gelir. Sanki, grup yapısı sağlamlaşıyor ve evrimsel sürecin üstesinden gelebiliyor gibidir Psikoterapi Enstitüsü

35 Üçüncü değişim; grubun gözlemci egosunun artan kapasitesidir Psikoterapi Enstitüsü

36 Masterson (1981); eğer terapist hastanın yapısal yansıtmalarından herhangi biri ile özdeşleşirse ya da herhangi birini yankılarsa devreye giren karşı aktarım paradigmalarının bazılarını tanımlamıştır. Grup dinamiklerinde de aynı süreçler geçerlidir. Terapist karşıaktarımlarını anlamalı ve kontrol edebilmelidir. Bu durumu süreci anlamakta kullanmalıdır Psikoterapi Enstitüsü

37 Grup sürecini gözlemlemek, içgörü kazanmak, kişiler arası davranışı değiştirmek ve grup terapistinin hareketine daha az bağımlı olmak için grup üyeleri tarafından grubun bütünlüğü daha büyük bir yetiye doğru ilerledikçe grup seviyesinde benzer bir sürecin farkına varılabilir. Grubun yapısı ve grup üyelerinin yetenekleri güçlendikçe grup lideri daha az aktif bir konum alabilir Psikoterapi Enstitüsü

38 Birey için iç psişik çözüm işlemi bireysel terapist ile yapılmalıdır. mutlaka Grup sürecinin yorumlamaları grubun gerçeklik egosunu kuvvetlendirdikçe, sihirli savunma çözümlemelerinden bir dönüş ve kişiler arası çatışmaların uzlaşma ve netleştirilmesine doğru bir yöneliş olur Psikoterapi Enstitüsü

39 Teşekkürler Psikoterapi Enstitüsü