OMV PETROL OFĠSĠ A.ġ.

Transkript

1 31 MART 2012 TARĠHĠ ĠTĠBARĠYLE KONSOLĠDE FĠNANSAL TABLOLAR

2 ĠÇĠNDEKĠLER SAYFA KONSOLĠDE BĠLANÇO KONSOLĠDE KAPSAMLI GELĠR TABLOSU... 3 KONSOLĠDE ÖZ SERMAYE DEĞĠġĠM TABLOSU... 4 KONSOLĠDE NAKĠT AKIM TABLOSU... 5 KONSOLĠDE FĠNANSAL TABLOLARA ĠLĠġKĠN NOTLAR NOT 1 ġġrketġn ORGANĠZASYONU VE FAALĠYET KONUSU NOT 2 FĠNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA ĠLĠġKĠN ESASLAR NOT 3 ĠġLETME BĠRLEġMELERĠ NOT 4 Ġġ ORTAKLIKLARI NOT 5 BÖLÜMLERE GÖRE RAPORLAMA NOT 6 NAKĠT VE NAKĠT BENZERLERĠ NOT 7 FĠNANSAL YATIRIMLAR NOT 8 FĠNANSAL BORÇLAR NOT 9 DĠĞER FĠNANSAL YÜKÜMLÜLÜKLER NOT 10 TĠCARĠ ALACAK VE BORÇLAR NOT 11 DĠĞER ALACAK VE BORÇLAR NOT 12 FĠNANS SEKTÖRÜ FAALĠYETLERDEN ALACAK VE BORÇLAR NOT 13 STOKLAR NOT 14 CANLI VARLIKLAR NOT 15 DEVAM EDEN ĠNġAAT SÖZLEġMELERĠNE ĠLĠġKĠN VARLIKLAR NOT 16 ÖZKAYNAK YÖNTEMĠYLE DEĞERLENEN YATIRIMLAR NOT 17 YATIRIM AMAÇLI GAYRĠMENKULLER NOT 18 MADDĠ DURAN VARLIKLAR NOT 19 MADDĠ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR NOT 20 ġerefġye NOT 21 DEVLET TEġVĠK VE YARDIMLARI NOT 22 KARġILIKLAR, KOġULLU VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLER NOT 23 TAAHHÜTLER NOT 24 ÇALIġANLARA SAĞLANAN FAYDALAR NOT 25 EMEKLĠLĠK PLANLARI NOT 26 DĠĞER VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLER NOT 27 ÖZKAYNAKLAR NOT 28 SATIġLAR VE SATIġLARIN MALĠYETĠ NOT 29 ARAġTIRMA VE GELĠġTĠRME GĠDERLERĠ, PAZARLAMA, SATIġ VE DAĞITIM GĠDERLERĠ GENEL YÖNETĠM GĠDERLERĠ NOT 30 NĠTELĠKLERĠNE GÖRE GĠDERLER NOT 31 DĠĞER FAALĠYETLERDEN GELĠR/GĠDERLER NOT 32 FĠNANSAL GELĠRLER NOT 33 FĠNANSAL GĠDERLER NOT 34 SATIġ AMACIYLA ELDE TUTULAN DURAN VARLIKLAR VE DURDURULAN FAALĠYETLER NOT 35 VERGĠ VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLERĠ NOT 36 HĠSSE BAġINA (ZARAR)/KAZANÇ NOT 37 ĠLĠġKĠLĠ TARAF AÇIKLAMALARI NOT 38 FĠNANSAL ARAÇLARDAN KAYNAKLANAN RĠSKLERĠN NĠTELĠĞĠ VE DÜZEYĠ NOT 39 FĠNANSAL ARAÇLAR (GERÇEĞE UYGUN DEĞER AÇIKLAMALARI VE FĠNANSAL RĠSKTEN KORUNMA MUHASEBESĠ ÇERÇEVESĠNDE AÇIKLAMALAR NOT 40 BĠLANÇO TARĠHĠNDEN SONRAKĠ OLAYLAR NOT 41 FĠNANSAL TABLOLARI ÖNEMLĠ ÖLÇÜDE ETKĠLEYEN YA DA FĠNANSAL TABLOLARIN AÇIK, YORUMLANABĠLĠR VE ANLAġILABĠLĠR OLMASI AÇISINDAN AÇIKLANMASI GEREKEN DĠĞER HUSUSLAR... 78

3 31 MART 2012 TARĠHĠ ĠTĠBARĠYLE KONSOLĠDE BĠLANÇO Cari Dönem Bağımsız Denetimden GeçmemiĢ Cari Dönem Bağımsız Denetimden GeçmiĢ VARLIKLAR Not 31 Mart Aralık 2011 Dönen Varlıklar Nakit ve Nakit Benzerleri Finansal Varlıklar Ticari Alacaklar Diğer Ticari Alacaklar İlişkili Taraflardan Alacaklar Diğer Alacaklar Stoklar Diğer Dönen Varlıklar Duran Varlıklar Ticari Alacaklar Diğer Alacaklar Finansal Yatırımlar Maddi Duran Varlıklar Maddi Olmayan Duran Varlıklar ġerefiye ErtelenmiĢ Vergi Varlığı Diğer Duran Varlıklar TOPLAM VARLIKLAR Mart 2012 tarihi ve bu tarihte sona eren döneme ait konsolide finansal tablolar, Yönetim Kurulu tarafından 8 Mayıs 2012 tarihinde onaylanmıģ ve yayınlanması için yetki verilmiģtir. ĠliĢikteki dipnotlar konsolide finansal tabloların tamamlayıcı bir parçasıdır. 1

4 31 MART 2012 TARĠHĠ ĠTĠBARĠYLE KONSOLĠDE BĠLANÇO Cari Dönem Bağımsız Denetimden GeçmemiĢ Cari Dönem Bağımsız Denetimden GeçmiĢ KAYNAKLAR Not 31 Mart Aralık 2011 Kısa Vadeli Yükümlülükler Finansal Borçlar Diğer Finansal Yükümlülükler Ticari Borçlar Diğer Ticari Borçlar İlişkili Taraflara Borçlar Diğer Borçlar Dönem Karı Vergi Yükümlülüğü Borç KarĢılıkları Diğer Kısa Vadeli Yükümlülükler Uzun Vadeli Yükümlülükler Finansal Borçlar Diğer Borçlar Borç KarĢılıkları ÇalıĢanlara Sağlanan Faydalara ĠliĢkin KarĢılıklar ErtelenmiĢ Vergi Yükümlülüğü Diğer Uzun Vadeli Yükümlülükler ÖZKAYNAKLAR Ana Ortaklığa Ait Özkaynaklar ÖdenmiĢ Sermaye Sermaye Düzeltmesi Farkları Ġlave ÖdenmiĢ Sermaye Hisse Senetleri Ġhraç Primleri Yabancı Para Çevrim Farkları - - Kardan Ayrılan KısıtlanmıĢ Yedekler GeçmiĢ Yıllar Kar/Zararları ( ) Net Dönem Karı/ Zararı 27 ( ) ( ) Kontrol gücü olmayan paylar TOPLAM KAYNAKLAR ĠliĢikteki dipnotlar konsolide finansal tabloların tamamlayıcı bir parçasıdır. 2

5 KONSOLĠDE KAPSAMLI GELĠR TABLOSU Cari Dönem Bağımsız Denetimden GeçmemiĢ GeçmiĢ Dönem Bağımsız Denetimden GeçmemiĢ Not 1 Ocak 31 Mart Ocak 31 Mart 2011 SÜRDÜRÜLEN FAALĠYETLER SatıĢ Gelirleri (net) SatıĢların Maliyeti (-) 28 ( ) ( ) BRÜT KAR/ZARAR AraĢtırma ve GeliĢtirme Giderleri (-) 29, 30 ( ) - Pazarlama, SatıĢ ve Dağıtım Giderleri (-) 29, 30 ( ) ( ) Genel Yönetim Giderleri (-) 29, 30 ( ) ( ) Diğer Faaliyet Gelirleri Diğer Faaliyet Giderleri (-) 31 ( ) ( ) FAALĠYET KARI/(ZARARI) Finansal Gelirler Finansal Giderler (-) 33 ( ) ( ) SÜRDÜRÜLEN FAALĠYETLER VERGĠ ÖNCESĠ DÖNEM KARI/(ZARARI) ( ) ( ) Sürdürülen Faaliyetler Vergi Gelir/(Gideri) Dönem Vergi Gelir/(Gideri) (51.191) ( ) - ErtelenmiĢ Vergi Gelir/(Gideri) SÜRDÜRÜLEN FAALĠYETLER VERGĠ SONRASI DÖNEM KARI/(ZARARI) ( ) ( ) Diğer kapsamlı gelir Yabancı para çevrim farklarındaki değiģim - (3.255) Diğer kapsamlı gelir kalemlerine iliģkin vergi gelir/giderleri - DĠĞER KAPSAMLI GELĠR (VERGĠ SONRASI) - (3.255) TOPLAM KAPSAMLI GELĠR ( ) ( ) Dönem Karı/(Zararının) Dağılımı Kontrol Gücü Olmayan Paylar 27 ( ) Ana Ortaklık Payları ( ) ( ) Toplam Kapsamlı Gelirin Dağılımı Kontrol Gücü Olmayan Paylar 27 ( ) Ana Ortaklık Payları ( ) ( ) Hisse BaĢına Kazanç/(Kayıp) 36 (0,008) (0,176) ĠliĢikteki dipnotlar konsolide finansal tabloların tamamlayıcı bir parçasıdır. 3

6 KONSOLĠDE ÖZ SERMAYE DEĞĠġĠM TABLOSU Not Sermaye Sermaye Düzeltmesi Farkları Ġlave ÖdenmiĢ Sermaye Hisse Senedi Ġhraç Primleri Kardan Ayrılan KısıtlanmıĢ Yedekler Yabancı Para Çevrim Farkları GeçmiĢ Yıllar Kar/Zararları Net Dönem Karı/Zararı Ana Ortaklığa Ait Özkaynaklar Kontrol gücü olmayan paylar Toplam Öz Kaynaklar 1 Ocak ( ) GeçmiĢ yıllar karından transfer ( ) Kontrol gücü olamayan payların sermaye artıģlarına katılımı Satılan bağlı ortaklıkların etkisi ( ) ( ) ( ) ( ) Toplam kapsamlı gelir (66.211) - ( ) ( ) ( ) 31 Aralık ( ) Ocak ( ) GeçmiĢ yıllar karından transfer ( ) Kontrol gücü olmayan payların sermaye artıģlarına katılımı Satılan bağlı ortaklıkların etkisi Toplam kapsamlı gelir ( ) ( ) ( ) ( ) 31 Mart ( ) ( ) ĠliĢikteki dipnotlar konsolide finansal tabloların tamamlayıcı bir parçasıdır. 4

7 KONSOLĠDE NAKĠT AKIM TABLOSU ĠĢletme faaliyetlerinden sağlanan nakit akımı Not 1 Ocak - 31 Mart Ocak - 31 Mart 2011 Vergi öncesi (zarar)/kar ( ) ( ) Vergi öncesi kar ile iģletme faaliyetlerinden sağlanan net nakit giriģleri mutabakatı için gerekli düzeltmeler : Amortisman ve itfa payları 18, Kıdem tazminatı yükümlülüğündeki artıģ Faiz (geliri)/gideri, net 32, Sabit kıymet satıģlarından kaynaklanan zarar/(kar) 31 ( ) ġüpheli alacak karģılığı, net 10 ( ) ErtelenmiĢ finansman (geliri)/gideri, net 32, 33 ( ) Türev finansal araçlar makul değer değiģimi 7, Dava karģılığı giderleri ve diğer karģılıklar Tahakkuk eden kredi ve akreditif kur farkı (gelirleri)/giderleri ( ) Varlık ve yükümlülüklerdeki değiģimler öncesi net nakit Ticari alacaklardaki (artıģ)/azalıģ ( ) ( ) Diğer alacaklardaki (artıģ)/azalıģ 11 ( ) Stoklardaki (artıģ)/azalıģ ( ) Diğer dönen varlıklardaki (artıģ)/azalıģ 26 ( ) Diğer duran varlıklardaki (artıģ)/azalıģ ( ) Ticari borçlardaki artıģ/(azalıģ) Diğer borçlardaki (azalıģ)/artıģ Diğer kısa vadeli yükümlülüklerdeki artıģ/(azalıģ) Diğer uzun vadeli yükümlülüklerdeki (azalıģ)/artıģ (1.020) Ödenen kıdem tazminatı 24 ( ) ( ) Ödenen vergiler ( ) ( ) ĠĢletme faaliyetlerinden sağlanan net nakit ( ) Yatırım faaliyetleri Maddi ve maddi olmayan duran varlık alımları 18, 19 ( ) ( ) Sabit kıymet satıģından elde edilen nakit Alınan faiz Yatırım faaliyetlerinde kullanılan net nakit ( ) ( ) Finansal faaliyetler Ödenen krediler ( ) ( ) Kullanılan krediler Ödenen akreditifler - ( ) Kullanılan akreditifler Ödenen finansal kiralama borçları ( ) ( ) Ödenen faiz ( ) ( ) Kontrol gücü olmayan payların sermaye artırımına katılımları ve bu paylara yapılan temettü ödemeleri Türev iģlem teminatlarındaki değiģim (net) 7 ( ) Finansal faaliyetlerde kullanılan net nakit ( ) ( ) Yabancı para çevrim farkları - (88.193) Nakit ve nakit benzeri değerlerdeki net artıģ/(azalıģ) ( ) Nakit ve nakit benzeri değerlerin dönem baģı bakiyesi Nakit ve nakit benzeri değerlerin dönem sonu bakiyesi yılında finansal kiralama yolu ile edinilen maddi ve maddi olmayan duran varlık alımı yoktur (2011: yoktur). ĠliĢikteki dipnotlar konsolide finansal tabloların tamamlayıcı bir parçasıdır. 5

8 KONSOLĠDE FĠNANSAL TABLOLARA ĠLĠġKĠN DĠPNOTLAR NOT 1 ġġrketġn ORGANĠZASYONU VE FAALĠYET KONUSU OMV Petrol Ofisi A.ġ. ( ġirket eski adıyla Petrol Ofisi A.ġ.) ve bağlı ortaklıkları nın (konsolide finansal tablolar için Grup olarak anılacaktır) fiili faaliyet konusu yurt içinden ve yurt dıģından akaryakıt temin etmek ve satmak, dağıtımını tanzim etmek, depolamak, ayrıca rafineri yan ürünlerini satmak, her türlü madeni yağ ve gres ile bunların yan ürünlerini üretmek, harmanlamak, üretim ve harmanlama için gerekli tesisleri kurmak, toptan ve perakende satıģını, ithalini ve ihracını yapmak; Yanıcı ve katılaģmıģ gazın uluslararası ticaretini yapmak; özellikle boru hatları ve dağıtıcılar vasıtasıyla nakil benzeri hizmetlerde dahil olmak üzere doğalgaz, biyogaz, su, güç ve ısı nakletmek; doğalgaz ve biyogazın depolama kapasitesinin pazarlamasını yapmak; yetkili makamlardan gerekli izinleri almak kaydıyla; doğalgaza iliģkin potansiyel yenilikçi uygulama alanlarında ve buna bağlı ticari, teknik ve bakım konularında araģtırma ve geliģtirme faaliyetleri yürütmek; her türlü güç üretim santrali inģa edilmesi ve iģletilmesi; yetkili makamlardan gerekli izinleri almak kaydıyla bilhassa güç üretimi, üretim ekipmanlarının iģletmesi ve bakımı, güç ticareti ve güç dağıtımında bulunmak, bilhassa boru hattı olmak üzere her türlü Ģebeke, iletiģim ağı ve hat sistemleri inģa etmek ve iģletmektir. Grup un (OMV Petrol Ofisi A.ġ.: 2.248, Erk: 24) istasyon bayii, 1 madeni yağ fabrikası, 10 akaryakıt ve 3 LPG dolum terminali (Aliağa, Yarımca, Aksaray), Marmara Ereğlisi terminali (joint venture) ve 25 hava ikmal ünitesi bulunmaktadır. Grup un 31 Mart 2012 tarihi itibariyle personel sayısı dir (31 Aralık 2011: 1.018). ġirket, Türkiye de kayıtlı olup adresi aģağıdaki gibidir: Eski Büyükdere Caddesi No: 33-37, Maslak, Ġstanbul ġirket hisse senetleri 1991 yılından itibaren Ġstanbul Menkul Kıymetler Borsası nda iģlem görmektedir. ġirket in ana hissedarları OMV Aktiengesellschaft ( OMV ) dir. ġirket in ilgili bilanço tarihleri itibariyle sermaye yapısı Not 27 de verilmiģtir. Konsolide finansal tablolar, Yönetim Kurulu tarafından 8 Mayıs 2012 tarihinde onaylanmıģ ve yayınlanması için yetki verilmiģtir. Genel Kurul un finansal tabloları değiģtirme yetkisi bulunmaktadır. ġirket in bağlı ortaklıkları ( Bağlı Ortaklıklar ) ve temel faaliyet konuları aģağıda belirtilmiģtir: 2003 yılında kurulan Erk Petrol Yatırımları A.ġ. nin ( ERK ) fiili faaliyet konusu yurt içinden ve yurt dıģından akaryakıt, petrol ve petrol ürünleri ile LPG ve benzeri diğer her türlü ürünü temin etmek ve satmak, dağıtımını tanzim etmek, depolamak, ayrıca rafineri yan ürünlerini satmak, her türlü madeni yağ ve gres ile bunların yan ürünlerini üretmek, harmanlamak, üretim ve harmanlama için gerekli tesisleri kurmak, toptan ve perakende satıģını, ithalini ve ihracını yapmaktır. Petrol Ofisi Gaz Ġletim A.ġ. ( PO Gaz Ġletim ), 2005 yılı Ocak ayında, Türkiye içinde ve/veya dıģında doğal gaz piyasasında faaliyette bulunmak, doğalgaz kullanımını aktif bir Ģekilde geliģtirmek, Türkiye içinde ve/veya dıģında doğalgaz piyasasında sıvılaģtırılmıģ doğalgaz, sıkıģtırılmıģ doğalgaz ve doğalgaz iletim, dolum, taģıma ve teslim faaliyetlerinde bulunmak ve bu faaliyetlere yönelik taģıma vasıtaları ile tesislerin projelendirilmesi, inģası ve iģletilmesini yapmak, Türkiye içinde doğalgaz piyasasında faaliyette bulunan Ģirketler ile teslim ve taģıma sözleģmeleri yapmak ve teslim aldığı doğalgazı nakil vasıtaları ile taģımak ve bu ürünlerin depolanması ve modülasyonu için gerekli düzenlemeleri yapmak üzere kurulmuģtur. 6

9 NOT 1 ġġrketġn ORGANĠZASYONU VE FAALĠYET KONUSU (devamı) Petrol Ofisi Akdeniz Rafinerisi Sanayi ve Ticaret A.ġ. ( Akdeniz Rafinerisi ), Ceyhan Bölgesi nde kurulması planlanan petrol rafinerisi için 2007 Haziran ayında kurulmuģtur. Petrol Ofisi Arama Üretim Sanayi ve Ticaret A.ġ. ( PO Arama Üretim ), 6326 sayılı Petrol Kanunu ve bununla ilgili mevzuata ve yapılan herhangi bir ek ve/veya yerine geçebilen hükümlerle düzenlenen konularda arama, üretim, geliģtirme, taģıma, pazarlama, satıģ iģleri ve yeraltı endüstriyel hammaddeler ile sınırlı kalmamak üzere yurt içinde her çeģit hidrokarbon, yağ ile çözünmüģ ve serbest gazlar, karbondioksit ve kömür metan gazları ile ilgili olarak kıyı ötesi ve karalarda faaliyette bulunmak amacı ile Eylül 2008 de kurulmuģtur. Marmara Depoculuk Hizmetleri Sanayi ve Ticaret A.ġ. ( Marmara Depoculuk ), 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu ve Petrol Piyasası Yönetmeliği ile bunlarla ilgili mevzuatta ve yapılan herhangi bir ek ve/veya ek yerine geçebilen hükümlerle düzenlenen konularda; Petrol Piyasasında faaliyette bulunanların stok ve iģletme ihtiyaçlarını karģılamak üzere üçüncü Ģahısların mülkiyetinde bulunan dökme petrol ürünlerinin ve ambalajlı madeni yağ ve müstahzarların depolanması ve genel antrepo iģletmeciliği faaliyetinde bulunmak amacı ile 2009 Temmuz ayında kurulmuģtur. NOT 2 FĠNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA ĠLĠġKĠN ESASLAR 2.1 Sunuma ĠliĢkin Temel Esaslar ġirket ve Türkiye de yerleģik bağlı ortaklıkları, yasal defterlerini ve kanuni finansal tablolarını Türk Ticaret Kanunu na ( TTK ) ve vergi mevzuatına ve T.C. Maliye Bakanlığı tarafından yayınlanan Tek Düzen Hesap Planı na uygun olarak tutmakta ve hazırlamaktadır. Yabancı ülkelerde faaliyet gösteren bağlı ortaklıklar muhasebe kayıtlarını ve yasal finansal tablolarını faaliyette bulundukları ülkelerin para birimleri cinsinden ve o ülkelerin mevzuatına uygun olarak hazırlamaktadırlar. Sermaye Piyasası Kurulu ( SPK ), Seri: XI, No: 29 sayılı Sermaye Piyasasında Finansal Raporlamaya ĠliĢkin Esaslar Tebliğ ( Seri: XI, No:29 sayılı Tebliğ ) ile iģletmeler tarafından düzenlenecek finansal raporlar ile bunların hazırlanması ve ilgililere sunulmasına iliģkin ilke, usul ve esasları belirlemektedir. Bu Tebliğ, 1 Ocak 2008 tarihinden sonra baģlayan hesap dönemlerine ait ilk ara finansal tablolardan geçerli olmak üzere yürürlüğe girmiģtir ve bu Tebliğ ile birlikte Seri: XI, No: 25 "Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları Hakkında Tebliğ" yürürlükten kaldırılmıģtır. Bu tebliğe istinaden, iģletmeler finansal tablolarını Avrupa Birliği tarafından kabul edilen haliyle Uluslararası Finansal Raporlama Standartları ( UMS/UFRS ) na göre hazırlamaları gerekmektedir. Ancak Avrupa Birliği tarafından kabul edilen UMS/UFRS nin Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu ( UMSK ) tarafından yayımlananlardan farkları Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu ( TMSK ) tarafından ilan edilinceye kadar UMS/UFRS ler uygulanacaktır. Bu kapsamda, benimsenen standartlara aykırı olmayan, TMSK tarafından yayımlanan Türkiye Muhasebe/Finansal Raporlama Standartları ( TMS/TFRS ) esas alınacaktır. Konsolide finansal tablolar, gerçeğe uygun değerleri ile gösterilen finansal varlık ve yükümlülüklerin dıģında, tarihi maliyet esası baz alınarak hazırlanmaktadır. Avrupa Birliği tarafından kabul edilen UMS/UFRS nin UMSK tarafından yayımlananlardan farkları TMSK tarafından ilan edilinceye kadar, finansal tablolar SPK nın Seri: XI, No: 29 sayılı tebliği ve bu tebliğe açıklama getiren duyuruları çerçevesinde UMS/UFRS ye göre hazırlanmaktadır. ĠliĢikteki konsolide finansal tablolar ve dipnotlar, Seri: XI, No:29 sayılı tebliğ ile SPK nın finansal tabloların hazırlanmasına iliģkin düzenlenmelerine uygun olarak ve zorunlu kılınan bilgiler dahil edilerek sunulmuģtur. 7

10 NOT 2 FĠNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA ĠLĠġKĠN ESASLAR (devamı) 2.1 Sunuma ĠliĢkin Temel Esaslar (devamı) Fonksiyonel ve Raporlama Para Birimi ġirket'in ve Türkiye de faaliyet gösteren bağlı ortaklıklarının fonksiyonel ve raporlama para birimi TL olarak kabul edilmiģtir. Grup un her iģletmesinin kendi finansal tabloları faaliyette bulundukları temel ekonomik çevrede geçerli olan para birimi (fonksiyonel para birimi) ile sunulmuģtur. Her iģletmenin finansal durumu ve faaliyet sonuçları, ġirket in geçerli para birimi olan ve konsolide finansal tablolar için sunum para birimi olan TL cinsinden ifade edilmiģtir. 2.2 Yüksek Enflasyon Dönemlerinde Finansal Tabloların Düzeltilmesi SPK, 17 Mart 2005 tarihinde almıģ olduğu bir kararla, Türkiye de faaliyette bulunan ve SPK Muhasebe Standartları na uygun finansal tablo hazırlayan Ģirketler için, 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere enflasyon muhasebesi uygulamasının gerekli olmadığını ilan ettiği için bu tarihten itibaren Uluslararası Muhasebe Standardı 29 Yüksek Enflasyonist Ekonomilerde Finansal Raporlama ya göre finansal tabloların hazırlanması ve sunumu uygulamasını sona erdirmiģtir. 2.3 Konsolidasyon Esasları (i) Bağlı ortaklıklar Bağlı ortaklıklar, doğrudan ġirket tarafından kontrol edilen iģletmelerdir. Kontrol gücü, ġirket in doğrudan veya dolaylı olarak Ģirketlerin finansal ve faaliyet politikalarını yönetmesini ve bundan yarar elde etmesini ifade eder. Bağlı ortaklıkların finansal tabloları yönetim kontrolünün baģladığı tarihten kontrolün sona erdiği tarihe kadar konsolide finansal tablolara dahil edilir. AĢağıda 31 Mart 2012 ve 31 Aralık 2011 tarihleri itibariyle bağlı ortaklıklar ve ortaklık oranları gösterilmiģtir: Adı Pay (%) 31 Mart Aralık 2011 ERK 99,96 99,96 PO Gaz Ġletim 99,75 99,75 Akdeniz Rafinerisi 99,99 99,99 PO Arama Üretim 99,96 99,96 Marmara Depoculuk 89,97 89,97 8

11 NOT 2 FĠNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA ĠLĠġKĠN ESASLAR (devamı) 2.3 Konsolidasyon Esasları (devamı) Konsolidasyona dahil edilmiģ bağlı ortaklıkların net varlıklarındaki kontrol gücü olmayan paylar Grup un özkaynağının içinde ayrı bir kalem olarak yer almaktadır. Kontrol gücü olmayan paylar, ilk satın alma tarihinde hali hazırda kontrol gücü olmayan paylara ait olan tutarlar ile satın alma tarihinden itibaren bağlı ortaklığın özkaynağındaki değiģikliklerdeki kontrol gücü olmayan payların tutarından oluģur. Kontrol gücü olmayan payların oluģan zararları kontrol gücü olmayan paylara ait hisseye dağıtılırlar. Kontrol gücü olmayan pay sahiplerine atfedilen özkaynak ve net kar sırasıyla bilanço ve gelir tablosunda ayrı olarak gösterilmektedir. (ii) Konsolidasyonda eliminasyon işlemleri Konsolide finansal tablolar, ġirket ve bağlı ortaklıkları arasındaki iģlemlerden dolayı oluģan tüm bakiye ve iģlemler ve gerçekleģmemiģ her türlü gelirden arındırılmıģtır. Grup içi iģlemlerden kaynaklanan gerçekleģmemiģ zararlar da, değer düģüklüğüyle ilgili kanıt olmadığı hallerde, gerçekleģmemiģ karların silinmesinde kullanılan yöntemle silinmiģtir. (iii) Yabancı ülkelerde faaliyet gösteren bağlı ortaklık finansal tabloları Yabancı ülkelerde faaliyet gösteren bağlı ortaklıkların finansal tabloları, faaliyet gösterdikleri ülkelerde geçerli olan mevzuata göre hazırlanmıģ olup UFRS ye uygunluk açısından gerekli tashih ve sınıflandırmalar yansıtılarak düzenlenmiģtir. Yabancı bağlı ortaklıkların aktif ve pasifleri bilanço tarihindeki döviz kurundan Türk Lirası na çevrilmiģtir. Gelir ve giderler ortalama döviz kuru kullanılarak Türk Lirası na çevrilmiģtir. KapanıĢ ve ortalama kur kullanımı sonucu ortaya çıkan kur farkları öz sermaye içerisindeki yabancı para çevrim farkları kalemi altında takip edilmektedir. 9

12 NOT 2 FĠNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA ĠLĠġKĠN ESASLAR (devamı) 2.4 KarĢılaĢtırmalı Bilgiler ve Önceki Dönem Tarihli Finansal Tabloların Düzeltilmesi Finansal durum ve performans trendlerinin tespitine imkan vermek üzere, Grup un konsolide finansal tabloları önceki dönemle karģılaģtırmalı hazırlanmaktadır. Finansal tabloların kalemlerinin gösterimi veya sınıflandırılması değiģtiğinde karģılaģtırılabilirliği sağlamak amacıyla, önceki dönem finansal tabloları da buna uygun olarak yeniden sınıflandırılır. Grup intifa haklarını ve intifa sözleģmeleri kapsamındaki diğer haklarını maddi duran varlıklardan maddi olmayan duran varlıklara sınıflamıģtır. 31 Mart 2011 tarihli finansal tabloları bu durum uyarınca yeniden düzenlenmiģtir. 31 Mart 2011 tarihli finansal tablolarda maddi duran varlıklardan maddi olmayan duran varlıklara TL sınıflanmıģtır. 2.5 NetleĢtirme/Mahsup Finansal varlık ve yükümlülükler, gerekli kanuni hak olması, söz konusu varlık ve yükümlülükleri net olarak değerlendirmeye niyet olması veya varlıkların elde edilmesi ile yükümlülüklerin yerine getirilmesinin eģ zamanlı olduğu durumlarda net olarak gösterilirler. 2.6 Yeni ve Revize EdilmiĢ Uluslararası Finansal Raporlama Standartları Yeni ve düzeltilmiģ standartlar ve yorumlar 31 Mart 2012 tarihi itibariyle sona eren hesap dönemine ait konsolide finansal tabloların hazırlanmasında esas alınan muhasebe politikaları aģağıda özetlenen 1 Ocak 2012 tarihi itibariyle geçerli yeni ve değiģtirilmiģ standartlar ve UFRYK yorumları dıģında önceki yılda kullanılanlar ile tutarlı olarak uygulanmıģtır. Bu standartların ve yorumların Grup un mali durumu ve performansı üzerindeki etkileri ilgili paragraflarda açıklanmıģtır. 1 Ocak 2012 tarihinden itibaren geçerli olan yeni standart, değiģiklik ve yorumlar: 1 Ocak 2012 tarihinden itibaren geçerli olan yeni standart, değiģiklik ve yorumlar aģağıdaki gibidir: UMS 12 Gelir Vergileri Esas Alınan Varlıkların Geri Kazanımı (DeğiĢiklik) UMS 12, i) aksi ispat edilene kadar hukuken geçerli öngörü olarak, UMS 40 kapsamında gerçeğe uygun değer modeliyle ölçülen yatırım amaçlı gayrimenkuller üzerindeki ertelenmiģ verginin gayrimenkulün taģınan değerinin satıģ yoluyla geri kazanılacağı esasıyla hesaplanması ve ii) UMS 16 daki yeniden değerleme modeliyle ölçülen amortismana tabi olmayan varlıklar üzerindeki ertelenmiģ verginin her zaman satıģ esasına göre hesaplanması gerektiğine iliģkin güncellenmiģtir. DeğiĢikliklerin geriye dönük olarak uygulanması gerekmektedir. Bu değiģiklik henüz Avrupa Birliği tarafından kabul edilmemiģtir. DeğiĢikliğin Grup un finansal durumu veya performansı üzerinde etkisi olmamıģtır. 10

13 NOT 2 FĠNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA ĠLĠġKĠN ESASLAR (devamı) 2.6 Yeni ve Revize EdilmiĢ Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (devamı) UFRS 7 Finansal Araçlar: Açıklamalar GeliĢtirilmiĢ Bilanço DıĢı Bırakma Açıklama Yükümlülükleri (DeğiĢiklik), DeğiĢikliğin amacı, finansal tablo okuyucularının finansal varlıkların transfer iģlemlerini (seküritizasyon gibi) - finansal varlığı transfer eden taraf üzerinde kalabilecek muhtemel riskleri de içerecek Ģekilde - daha iyi anlamalarını sağlamaktır. Ayrıca değiģiklik, orantısız finansal varlık transferi iģlemlerinin hesap döneminin sonlarına doğru yapıldığı durumlar için ek açıklama zorunlulukları getirmektedir. KarĢılaĢtırmalı açıklamalar verilmesi zorunlu değildir. DeğiĢiklik sadece açıklama esaslarını etkilemektedir ve Grup un finansal durumunu veya performansı üzerinde etkisi olmamıģtır. a) Yayınlanan ama yürürlüğe girmemiģ ve erken uygulamaya konulmayan standartlar Konsolide finansal tabloların onaylanma tarihi itibariyle yayımlanmıģ fakat cari raporlama dönemi için henüz yürürlüğe girmemiģ ve Grup tarafından erken uygulanmaya baģlanmamıģ yeni standartlar, yorumlar ve değiģiklikler aģağıdaki gibidir. Grup aksi belirtilmedikçe yeni standart ve yorumların yürürlüğe girmesinden sonra konsolide finansal tablolarını ve dipnotlarını etkileyecek gerekli değiģiklikleri yapacaktır. UMS 1 Finansal Tabloların Sunumu (DeğiĢiklik) Diğer Kapsamlı Gelir Tablosu Unsurlarının Sunumu DeğiĢiklikler 1 Temmuz 2012 ve sonrasında baģlayan yıllık hesap dönemleri için geçerlidir fakat erken uygulamaya izin verilmektedir. Yapılan değiģiklikler diğer kapsamlı gelir tablosunda gösterilen kalemlerin sadece gruplamasını değiģtirmektedir. Ġleriki bir tarihte gelir tablosuna sınıflanabilecek (veya geri döndürülebilecek) kalemler hiçbir zaman gelir tablosuna sınıflanamayacak kalemlerden ayrı gösterilecektir. DeğiĢiklikler geriye dönük olarak uygulanacaktır. Bu standart henüz Avrupa Birliği tarafından kabul edilmemiģtir. DeğiĢiklik sadece sunum esaslarını etkilemektedir ve Grup un finansal durumunu veya performansı üzerinde bir etkisi olmayacaktır. UMS 19 ÇalıĢanlara Sağlanan Faydalar (DeğiĢiklik) Standart 1 Ocak 2013 ve sonrasında baģlayan yıllık hesap dönemleri için geçerlidir ve erken uygulamaya izin verilmiģtir. Bazı istisnalar dıģında uygulama geriye dönük olarak yapılacaktır. Standartta yapılan değiģiklik kapsamında birçok konuya açıklık getirilmiģ veya uygulamada değiģiklik yapılmıģtır. Yapılan birçok değiģiklikten en önemlileri tazminat yükümlülüğü aralığı mekanizması uygulamasının kaldırılması ve kısa ve uzun vadeli personel sosyal hakları ayrımının artık personelin hak etmesi prensibine göre değil de yükümlülüğün tahmini ödeme tarihine göre belirlenmesidir. Bu standart henüz Avrupa Birliği tarafından kabul edilmemiģtir. Grup, düzeltilmiģ standardın finansal durumu ve performansı üzerine etkilerini değerlendirmektedir. UMS 27 Bireysel Finansal Tablolar (DeğiĢiklik) UFRS 10 nun ve UFRS 12 nin yayınlanmasının sonucu olarak, UMSK UMS 27 de de değiģiklikler yapmıģtır. Yapılan değiģiklikler sonucunda, artık UMS 27 sadece bağlı ortaklık, müģtereken kontrol edilen iģletmeler, ve iģtiraklerin bireysel finansal tablolarda muhasebeleģtirilmesi konularını içermektedir. Bu değiģikliklerin geçiģ hükümleri UFRS 10 ile aynıdır. Bu standart henüz Avrupa Birliği tarafından kabul edilmemiģtir. Söz konusu değiģikliğin Grup un finansal durumunu veya performansı üzerinde hiçbir etkisi olması beklenmemektedir. 11

14 NOT 2 FĠNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA ĠLĠġKĠN ESASLAR (devamı) a) Yayınlanan ama yürürlüğe girmemiģ ve erken uygulamaya konulmayan standartlar devamı) UMS 28 ĠĢtiraklerdeki ve ĠĢ Ortaklıklarındaki Yatırımlar (DeğiĢiklik) UFRS 11 in ve UFRS 12 nin yayınlanmasının sonucu olarak, UMSK UMS 28 de de değiģiklikler yapmıģ ve standardın ismini UMS 28 ĠĢtiraklerdeki ve ĠĢ Ortaklıklarındaki Yatırımlar olarak değiģtirmiģtir. Yapılan değiģiklikler ile iģtiraklerin yanı sıra, iģ ortaklıklarında da özkaynak yöntemi ile muhasebeleģtirme getirilmiģtir. Bu değiģikliklerin geçiģ hükümleri UFRS 11 ile aynıdır. Bu standart henüz Avrupa Birliği tarafından kabul edilmemiģtir. Söz konusu standardın Grup un finansal durumunu veya performansı üzerinde hiçbir etkisi olması beklenmemektedir. UMS 32 Finansal Araçlar: Sunum - Finansal Varlık ve Borçların NetleĢtirilmesi (DeğiĢiklik) DeğiĢiklik muhasebeleģtirilen tutarları netleģtirme konusunda mevcut yasal bir hakkının bulunması ifadesinin anlamına açıklık getirmekte ve UMS 32 netleģtirme prensibinin eģ zamanlı olarak gerçekleģmeyen ve brüt ödeme yapılan hesaplaģma (takas büroları gibi) sistemlerindeki uygulama alanına açıklık getirmektedir. DeğiĢiklikler 1 Ocak 2014 ve sonrasında baģlayan yıllık hesap dönemleri için geriye dönük olarak uygulanacaktır. Söz konusu standardın Grup un finansal durumunu veya performansı üzerinde önemli bir etkisi olması beklenmemektedir. UFRS 7 Finansal Araçlar: Açıklamalar - Finansal Varlık ve Borçların NetleĢtirilmesi (DeğiĢiklik) Getirilen açıklamalar finansal tablo kullanıcılarına i) netleģtirilen iģlemlerin in finansal durumuna etkilerinin ve muhtemel etkilerinin değerlendirilmesi için ve ii) UFRS ye göre ve diğer genel kabul görmüģ muhasebe ilkelerine göre hazırlanmıģ finansal tabloların karģılaģtırılması ve analiz edilmesi için faydalı bilgiler sunmaktadır. Bu değiģiklik henüz Avrupa Birliği tarafından kabul edilmemiģtir. DeğiĢiklikler geriye dönük olarak 1 Ocak 2013 ve sonrasında baģlayan yıllık hesap dönemleri ve bu hesap dönemlerindeki ara dönemler için geçerlidir. DeğiĢiklik sadece açıklama esaslarını etkilemektedir ve Grup un finansal durumunu veya performansı üzerinde bir etkisi olmayacaktır. UFRS 9 Finansal Araçlar Sınıflandırma ve Açıklama Aralık 2011 de yapılan değiģiklikle yeni standart, 1 Ocak 2015 tarihi ve sonrasında baģlayan yıllık hesap dönemleri için geçerli olacaktır. UFRS 9 Finansal Araçlar standardının ilk safhası finansal varlıkların ve yükümlülüklerin ölçülmesi ve sınıflandırılmasına iliģkin yeni hükümler getirmektedir. UFRS 9 a yapılan değiģiklikler esas olarak finansal varlıkların sınıflama ve ölçümünü ve gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılarak ölçülen olarak sınıflandırılan finansal yükümlülüklerin ölçümünü etkileyecektir ve bu tür finansal yükümlülüklerin gerçeğe uygun değer değiģikliklerinin kredi riskine iliģkin olan kısmının diğer kapsamlı gelir tablosunda sunumunu gerektirmektedir. Standardın erken uygulanmasına izin verilmektedir. Bu standart henüz Avrupa Birliği tarafından onaylanmamıģtır. Grup, standardın finansal durumu ve performansı üzerine etkilerini değerlendirmektedir. UFRS 10 Konsolide Finansal Tablolar Standart 1 Ocak 2013 ve sonrasında sona eren yıllık hesap dönemleri için geçerlidir ve değiģiklikler bazı farklı düzenlemelerle geriye dönük olarak uygulanacaktır. UFRS 11 MüĢterek Düzenlemeler ve UFRS 12 Diğer ĠĢletmelerdeki Yatırımların Açıklamaları standartlarının da aynı anda uygulanması Ģartı ile erken uygulamaya izin verilmiģtir. 12

15 NOT 2 FĠNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA ĠLĠġKĠN ESASLAR (devamı) a) Yayınlanan ama yürürlüğe girmemiģ ve erken uygulamaya konulmayan standartlar (devamı) UFRS 10 Konsolide Finansal Tablolar (devamı) UMS 27 Konsolide ve Bireysel Finansal Tablolar Standardının konsolidasyona iliģkin kısmının yerini almıģtır. Hangi lerin konsolide edileceğini belirlemede kullanılacak yeni bir kontrol tanımı yapılmıģtır. Mali tablo hazırlayıcılarına karar vermeleri için daha fazla alan bırakan, ilke bazlı bir standarttır. Bu standart henüz Avrupa Birliği tarafından kabul edilmemiģtir. Grup, standardın finansal durumu ve performansı üzerine etkilerini değerlendirmektedir. UFRS 11 MüĢterek Düzenlemeler Standart 1 Ocak 2013 ve sonrasında sona eren yıllık hesap dönemleri için geçerlidir ve değiģiklikler bazı düzenlemelerle geriye dönük olarak uygulanacaktır. UFRS 10 Konsolide Finansal Tablolar ve UFRS 12 Diğer ĠĢletmelerdeki Yatırımların Açıklamaları standartlarının da aynı anda uygulanması Ģartı ile erken uygulamaya izin verilmiģtir. Standart müģterek yönetilen iģ ortaklıklarının ve müģterek faaliyetlerin nasıl muhasebeleģtirileceğini düzenlemektedir. Yeni standart kapsamında, artık iģ ortaklıklarının oransal konsolidasyona tabi tutulmasına izin verilmemektedir. Bu standart henüz Avrupa Birliği tarafından kabul edilmemiģtir. Söz konusu standardın Grup un finansal durumunu veya performansı üzerinde hiçbir etkisi olması beklenmemektedir. UFRS 12 Diğer ĠĢletmelerdeki Yatırımların Açıklamaları Standart 1 Ocak 2013 ve sonrasında sona eren yıllık hesap dönemleri için geçerlidir ve değiģiklikler bazı düzenlemelerle geriye dönük olarak uygulanacaktır. UFRS 10 Konsolide Finansal Tablolar ve UFRS 11 MüĢterek Düzenlemeler standartlarının da aynı anda uygulanması Ģartı ile erken uygulamaya izin verilmiģtir. UFRS 12 daha önce UMS 27 Konsolide ve Bireysel Finansal Tablolar Standardında yer alan konsolide finansal tablolara iliģkin tüm açıklamalar ile daha önce UMS 31 ĠĢ Ortaklıklarındaki Paylar ve UMS 28 ĠĢtiraklerdeki Yatırımlar da yer alan iģtirakler, iģ ortaklıkları, bağlı ortaklıklar ve yapısal iģletmelere iliģkin verilmesi gereken tüm dipnot açıklamalarını içermektedir. Bu standart henüz Avrupa Birliği tarafından kabul edilmemiģtir. Yeni standart kapsamında Grup diğer iģletmelerdeki yatırımlarına iliģkin daha fazla dipnot açıklaması verecektir. UFRS 13 Gerçeğe Uygun Değerin Ölçümü Yeni standart gerçeğe uygun değerin UFRS kapsamında nasıl ölçüleceğini açıklamakla beraber, gerçeğe uygun değerin ne zaman kullanılabileceği ve/veya kullanılması gerektiği konusunda bir değiģiklik getirmemektedir. Tüm gerçeğe uygun değer ölçümleri için rehber niteliğindedir. Yeni standart ayrıca, gerçeğe uygun değer ölçümleri ile ilgili ek açıklama yükümlülükleri getirmektedir. Bu standardın 1 Ocak 2013 ve sonrasında sona eren yıllık hesap dönemlerinde uygulanması mecburidir ve uygulama ileriye doğru uygulanacaktır. Erken uygulamaya izin verilmektedir. Yeni açıklamaların sadece UFRS 13 ün uygulamaya baģlandığı dönemden itibaren verilmesi gerekmektedir yani önceki dönemlerle karģılaģtırmalı açıklama gerekmemektedir. Bu standart henüz Avrupa Birliği tarafından kabul edilmemiģtir. Grup, standardın finansal durumu ve performansı üzerine etkilerini değerlendirmektedir. 13

16 NOT 2 FĠNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA ĠLĠġKĠN ESASLAR (devamı) a) Yayınlanan ama yürürlüğe girmemiģ ve erken uygulamaya konulmayan standartlar (devamı) UFRYK 20 Yerüstü Maden ĠĢletmelerinde Üretim AĢamasındaki Hafriyat (Dekapaj) Maliyetleri 1 Ocak 2013 tarihinde ya da sonrasında baģlayan finansal dönemler için yürürlüğe girecek olup erken uygulamaya izin verilmektedir. lerin karģılaģtırmalı olarak sunulan dönemin baģından itibaren üretim aģamasında oluģan hafriyat maliyetlerine bu yorumun gerekliliklerini uygulamaları gerekecektir. Yorum, üretim aģamasındaki hafriyatların ne zaman ve hangi koģullarda varlık olarak muhasebeleģeceği, muhasebeleģen varlığın ilk kayda alma ve sonraki dönemlerde nasıl ölçüleceğine açıklık getirmektedir. Bu yorum henüz Avrupa Birliği tarafından kabul edilmemiģtir. Söz konusu yorum Grup için geçerli değildir ve Grup un finansal durumu veya performansı üzerinde hiçbir etkisi olması beklenmemektedir. 2.7 Önemli Muhasebe Politikalarının Özeti Hasılat Gelirler, gelir tutarının güvenilir Ģekilde belirlenebilmesi ve iģlemle ilgili ekonomik yararların Grup a akmasının muhtemel olması üzerine alınan veya alınabilecek bedelin gerçeğe uygun değeri üzerinden tahakkuk esasına göre kayıtlara alınır. Net satıģlar, mal satıģlarından iade ve satıģ iskontolarının düģülmesi suretiyle bulunmuģtur. Malların satıģından elde edilen gelir, aģağıdaki Ģartlar karģılandığında muhasebeleģtirilir: Grup un mülkiyetle ilgili tüm önemli riskleri ve kazanımları alıcıya devretmesi, Grup un mülkiyetle iliģkilendirilen ve süregelen bir idari katılımının ve satılan mallar üzerinde etkin bir kontrolünün olmaması, Gelir tutarının güvenilebilir bir Ģekilde ölçülmesi, ĠĢlemle iliģkili olan ekonomik faydaların iģletmeye akıģının olası olması, ĠĢlemden kaynaklanacak maliyetlerin güvenilebilir bir Ģekilde ölçülmesi. Faiz geliri, kalan anapara bakiyesi ile beklenen ömrü boyunca ilgili finansal varlıktan elde edilecek tahmini nakit giriģlerini söz konusu varlığın kayıtlı değerine indirgeyen efektif faiz oranı nispetinde ilgili dönemde tahakkuk ettirilir. Hisse senedi yatırımlarından elde edilen temettü geliri, hissedarların temettü alma hakkı doğduğu zaman kayda alınır. Hizmet gelirleri ve diğer gelirler, hizmetin verilmesi veya gelirle ilgili unsurların gerçekleşmesi, risk ve faydaların transferlerinin yapılmış olması, gelir tutarının güvenilir şekilde belirlenebilmesi ve işlemle ilgili ekonomik faydaların Grup a akmasının muhtemel olması üzerine alınan veya alınabilecek bedelin makul değeri üzerinden tahakkuk esasına göre kayıtlara alınır Stoklar Stoklar, net gerçekleģebilir değer ya da maliyet bedelinden düģük olanı ile değerlenir. Stoklara dahil edilen maliyeti oluģturan unsurlar malzeme, iģçilik ve genel üretim giderleridir. Maliyet, hareketli ağırlıklı ortalama metodu ile hesaplanmaktadır. Net gerçekleģebilir değer, olağan ticari faaliyet içerisinde oluģan tahmini satıģ fiyatından tahmini tamamlanma maliyeti ve satıģı gerçekleģtirmek için gerekli tahmini satıģ maliyeti toplamının indirilmesiyle elde edilen tutardır. 14

17 NOT 2 FĠNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA ĠLĠġKĠN ESASLAR (devamı) 2.7 Önemli Muhasebe Politikalarının Özeti (devamı) Grup 2010 yılında geçmiģe yönelik olarak muhasebe politikası değiģikliğine gitmiģ ve ulusal stok tutma yükümlülüğü kapsamında tuttuğu stokları operasyonel stoklarından ayrı olarak stoğu biriktirdiği dönemde oluģan hareketli ağırlıklı ortalama yöntemi ile değerlemiģtir Maddi Duran Varlıklar Maddi duran varlıklar, 1 Ocak 2005 tarihinden önce satın alınan kalemler için 31 Aralık 2004 tarihi itibariyle enflasyonun etkilerine göre düzeltilmiģ maliyet değerlerinden; 2005 ve sonrasında alınan kalemler için satın alım maliyet değerlerinden birikmiģ amortisman ve kalıcı değer kayıpları düģülerek finansal tablolara yansıtılır. Maddi duran varlıklar doğalgaz arama ve üretim ile ilgili varlıklar dıģında doğrusal amortisman metoduyla amortismana tabi tutulmuģtur. Doğalgaz arama ve üretim ile ilgili maddi duran varlıkların amortisman yöntemi üretim miktarı yöntemidir. Arsa, faydalı ömrünün sınırsız kabul edilmesinden dolayı amortismana tabi tutulmamaktadır. Maddi duran varlıkların amortisman dönemleri, tahmin edilen faydalı ömürleri esas alınarak, aģağıda belirtilmiģtir: Binalar, yeraltı ve yerüstü düzenleri Makine, tesis ve cihazlar TaĢıt araçları DöĢeme ve demirbaģlar Diğer maddi duran varlıklar 2-50 yıl 2-20 yıl 4-5 yıl 2-50 yıl 2-25 yıl Beklenen faydalı ömür, kalıntı değer ve amortisman yöntemi, tahminlerde ortaya çıkan değiģikliklerin olası etkilerini ileriye dönük olarak tespit etmek amacıyla her yıl gözden geçirilir. Diğer maddi duran varlıklar, ağırlıklı olarak dolum tankları, istasyon ve istasyon ekipmanlarından oluģmaktadır. Maddi duran varlıkların elden çıkartılması ya da bir maddi duran varlığın hizmetten alınması sonucu oluģan kar veya zarar satıģ hasılatı ile varlığın defter değeri arasındaki fark olarak belirlenerek, gelir tablosuna dahil edilir Finansal Kiralama ĠĢlemleri Tüm fayda ve risklerin üstlenildiği maddi duran varlıkların finansal kiralama yolu ile elde edilmesi Grup tarafından finansal kiralama adı altında sınıflandırılır. Finansal kiralamalar gerçekleģtirildikleri tarihte, kiralanan varlığın piyasa değeri veya minimum finansal kiralama ödemelerinin bugünkü değerinin düģük olanından aktifleģtirilirler. Kira ödemeleri anapara ve faiz içeriyormuģ gibi iģleme konulur. Anapara kira ödemeleri yükümlülük olarak gösterilir ve ödendikçe azaltılır. Faiz ödemeleri ise, finansal kiralama dönemi boyunca konsolide gelir tablosunda giderleģtirilir. Finansal kiralama sözleģmesi ile elde edilen maddi duran varlıklar, varlığın faydalı ömrü boyunca amortismana tabi tutulur. 15

18 NOT 2 FĠNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA ĠLĠġKĠN ESASLAR (devamı) 2.7 Önemli Muhasebe Politikalarının Özeti (devamı) Maddi Olmayan Duran Varlıklar (i) Şerefiye ve ilgili itfa payı ġerefiye, satın alınan varlıkların satınalma maliyetleriyle, sözkonusu varlıkların net olarak ayrıģtırılabilen makul değeri arasındaki farkı temsil etmektedir. ġerefiye, 30 Haziran 2004 tarihinden önce gerçekleģen satın almalara iliģkin ise aktifleģtirilmiģ ve doğrusal amortisman yöntemi kullanılarak 20 yıl olarak belirlenen tahmini faydalı ömrü üzerinden 31 Aralık 2004 tarihine kadar itfa edilmiģtir. 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren uygulanmakta olan muhasebe standartlarında yapılan değiģiklik ile Ģerefiyeye amortisman ayrılması durdurulmuģ olup Ģerefiyenin net kayıtlı değeri yıllık olarak gözden geçirilir ve gerekli görüldüğü durumlarda daimi değer kaybı göz önüne alınarak düzeltmeye tabi tutulur (Not 20). Değer düģüklüğü testinde, Ģerefiye, Grup un birleģmenin sinerjilerinden yararlanacak olan ve ayrıģtırılabilen her bir nakit üreten birime tahsis edilir. ġerefiyenin tahsis edilmiģ olduğu nakit üreten birimlerde değer düģüklüğünün olup olmadığını kontrol etmek amacıyla her yıl ya da değer düģüklüğünü göstergesi olduğu durumlarda daha sıklıkta değer düģüklüğü testi uygulanır. Nakit üreten birimin geri kazanılabilir tutarının defter değerinden düģük olduğu durumlarda, değer düģüklüğü ilk olarak nakit üreten birime tahsis edilen Ģerefiyenin defter değerini azaltmak için kullanılır ve sonra bir oran dahilinde diğer varlıkların defter değerini azaltmak için kullanılır. ġerefiye için ayrılmıģ değer düģüģ karģılığı, daha sonraki dönemlerde iptal edilemez. (ii) Diğer maddi olmayan duran varlıklar Diğer maddi olmayan duran varlıklar, 1 Ocak 2005 tarihinden önce satın alınan kalemler için enflasyonun etkilerine göre düzeltilmiģ maliyetlerinden ve 1 Ocak 2005 ten sonra satın alınan kalemler için satın alım maliyet değerinden, birikmiģ itfa ve tükenme payları ile kalıcı değer kayıpları düģülmüģ olarak gösterilirler. EdinilmiĢ bilgi sistemleri, imtiyaz hakları, ruhsatlar ve bilgisayar yazılımlarından oluģan diğer maddi olmayan duran varlıklar, faydalı ömürleri olan 3-20 yıl boyunca doğrusal olarak itfa edilirler. Doğalgaz arama hakları ise üretim miktarı yöntemiyle itfa edilirler. Daha önce maddi duran varlıklar altında takip edilen özel maliyetler maddi olmayan varlıklara sınıflanmıģtır (Not 2.4). Özel maliyetler sözleģme süresince doğrusal olarak itfa edilir Varlıklarda Değer DüĢüklüğü ġerefiye gibi sınırsız ömrü olan varlıklar itfaya tabi tutulmazlar. Bu varlıklar için her yıl değer düģüklüğü testi uygulanır. Ġtfaya tabi olan varlıklar için ise defter değerinin geri kazanılmasının mümkün olmadığı durum ya da olayların ortaya çıkması halinde değer düģüklüğü testi uygulanır. Varlığın defter değerinin geri kazanılabilir tutarını aģması durumunda değer düģüklüğü karģılığı kaydedilir. Geri kazanılabilir tutar, satıģ maliyetleri düģüldükten sonra elde edilen gerçeğe uygun değer veya kullanımdaki değerin büyük olanıdır. Değer düģüklüğünün değerlendirilmesi için varlıklar ayrı tanımlanabilir nakit akımlarının olduğu en düģük seviyede gruplanır (nakit üreten birimler). ġerefiye haricinde değer düģüklüğüne tabi olan finansal olmayan varlıklar her raporlama tarihinde değer düģüklüğünün olası iptali için gözden geçirilir. 16

19 NOT 2 FĠNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA ĠLĠġKĠN ESASLAR (devamı) 2.7 Önemli Muhasebe Politikalarının Özeti (devamı) Borçlanma Maliyetleri Kullanıma ve satıģa hazır hale getirilmesi önemli ölçüde zaman isteyen varlıklar söz konusu olduğunda, satın alınması, yapımı veya üretimi ile direkt iliģki kurulabilen faiz giderleri, ilgili varlık kullanıma veya satıģa hazır hale getirilene kadar maliyetine dahil edilmektedir. Yatırımla ilgili kredinin henüz harcanmamıģ kısmının geçici süre ile finansal yatırımlarda değerlendirilmesiyle elde edilen finansal yatırım geliri aktifleģtirmeye uygun borçlanma maliyetlerinden mahsup edilir. Diğer tüm finansman giderleri, oluģtukları dönemlerde gelir tablosuna kaydedilmektedir. Grup un Mart 2012 ve 2011 dönemlerinde aktifleģtirilmiģ finansman gideri bulunmamaktadır Finansal Araçlar (i) Finansal varlıklar Gerçeğe uygun değer farkı kâr veya zarara yansıtılan finansal varlık olarak sınıflanan ve gerçeğe uygun değerinden kayıtlara alınanlar haricindeki finansal varlıklar, gerçeğe uygun piyasa değeri ile alım iģlemiyle doğrudan iliģkilendirilebilen harcamaların toplam tutarı üzerinden muhasebeleģtirilir. Yatırım araçlarının ilgili piyasa tarafından belirlenen süreye uygun olarak teslimatı koģulunu taģıyan bir kontrata bağlı olan finansal varlıkların alımı veya satıģı sonucunda ilgili varlıklar, iģlem tarihinde kayıtlara alınır veya kayıtlardan çıkarılır. Finansal varlıklar gerçeğe uygun değer farkı kâr veya zarara yansıtılan finansal varlıklar, vadesine kadar elde tutulacak yatırımlar, satılmaya hazır finansal varlıklar ve kredi ve alacaklar olarak sınıflandırılır. Sınıflandırma, finansal varlığın elde edilme amacına ve özelliğine bağlı olarak, ilk kayda alma sırasında belirlenmektedir. Etkin faiz yöntemi Etkin faiz yöntemi, finansal varlığın itfa edilmiģ maliyet ile değerlenmesi ve ilgili faiz gelirinin iliģkili olduğu döneme dağıtılması yöntemidir. Etkin faiz oranı; finansal aracın beklenen ömrü boyunca veya uygun olması durumunda daha kısa bir zaman dilimi süresince tahsil edilecek tahmini nakit toplamının, ilgili finansal varlığın tam olarak net bugünkü değerine indirgeyen orandır. Gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan finansal varlıklar dıģında sınıflandırılan finansal varlıklar ile ilgili gelirler etkin faiz yöntemi kullanmak suretiyle hesaplanmaktadır. Gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan finansal varlıklar Gerçeğe uygun değer farkı gelir tablosuna yansıtılan finansal varlıklar; alım-satım amacıyla elde tutulan finansal varlıklardır. Bir finansal varlık kısa vadede elden çıkarılması amacıyla edinildiği zaman söz konusu kategoride sınıflandırılır. Finansal riske karģı etkili bir koruma aracı olarak belirlenmemiģ olan türev ürünleri teģkil eden bahse konu finansal varlıklar da gerçeğe uygun değer farkı kar veya zarara yansıtılan finansal varlıklar olarak sınıflandırılır. Bu kategoride yer alan varlıklar, dönen varlıklar olarak sınıflandırılırlar. 17

20 NOT 2 FĠNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA ĠLĠġKĠN ESASLAR (devamı) 2.7 Önemli Muhasebe Politikalarının Özeti (devamı) Finansal Araçlar (devamı) (i) Finansal varlıklar(devamı) Vadesine kadar elde tutulan finansal varlıklar Grup un vadesine kadar elde tutma olanağı ve niyeti olduğu, sabit veya belirlenebilir bir ödeme planına sahip, sabit vadeli borçlanma araçları, vadesine kadar elde tutulacak yatırımlar olarak sınıflandırılır. Vadesine kadar elde tutulacak yatırımlar etkin faiz yöntemine göre itfa edilmiģ maliyet bedelinden değer düģüklüğü tutarı düģülerek kayıtlara alınır ve ilgili gelirler etkin faiz yöntemi kullanılmak suretiyle hesaplanır. Satılmaya hazır finansal varlıklar Grup tarafından elde tutulan ve aktif bir piyasada iģlem gören borsaya kote özkaynak araçları ile bazı borçlanma senetleri satılmaya hazır finansal varlıklar olarak sınıflandırılır ve gerçeğe uygun değerleriyle gösterilir. Grup un aktif bir piyasada iģlem görmeyen ve borsaya kote olmayan fakat satılmaya hazır finansal varlık olarak sınıflanan özkaynak araçları bulunmakta ve gerçeği uygun değeri güvenilir olarak ölçülemediği için maliyet değerleriyle gösterilmektedir. Gelir tablosuna kaydedilen değer düģüklükleri, etkin faiz yöntemi kullanılarak hesaplanan faiz ve parasal varlıklarla ilgili kur farkı kar/zarar tutarı haricindeki, gerçeğe uygun değerdeki değiģikliklerden kaynaklanan kazanç ve zararlar diğer kapsamlı gelir içinde muhasebeleģtirilir ve finansal varlıklar değer artıģ fonunda biriktirilir. Yatırımın elden çıkarılması ya da değer düģüklüğüne uğraması durumunda, finansal varlıklar değer artıģ fonunda biriken toplam kar/zarar, gelir tablosuna sınıflandırılmaktadır. Satılmaya hazır özkaynak araçlarına iliģkin temettüler Grup un temettü alma hakkının oluģtuğu durumlarda gelir tablosunda muhasebeleģtirilmektedir. Yabancı para birimiyle ifade edilen satılmaya hazır parasal varlıkların gerçeğe uygun değeri ifade edildiği para birimi üzerinden belirlenmekte ve raporlama dönemi sonundaki geçerli kurdan çevrilmektedir. Gelir tablosunda muhasebeleģtirilen kur farkı kazançları/zararları, parasal varlığın itfa edilmiģ maliyet değeri üzerinden belirlenmektedir. Diğer kur farkı kazançları ve zararları, diğer kapsamlı gelir içinde muhasebeleģtirilmektedir. Krediler ve alacaklar Sabit ve belirlenebilir ödemeleri olan, piyasada iģlem görmeyen ticari ve diğer alacaklar ve krediler bu kategoride sınıflandırılır. Krediler ve alacaklar etkin faiz yöntemi kullanılarak iskonto edilmiģ maliyeti üzerinden değer düģüklüğü düģülerek gösterilir. 18