Epilepsilerin Genetik Yönü ve İdyopatik Epilepsi Genetiğinde Son Gelişmeler. Nerses BEBEK, Betül BAYKAN

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Epilepsilerin Genetik Yönü ve İdyopatik Epilepsi Genetiğinde Son Gelişmeler. Nerses BEBEK, Betül BAYKAN"

Transkript

1 Journal of Neurological Sciences [Turkish] 23:(2)# 7;70-83, Davetli Derleme Epilepsilerin Genetik Yönü ve İdyopatik Epilepsi Genetiğinde Son Gelişmeler Nerses BEBEK, Betül BAYKAN İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı Epilepsi Birimi ve Deneysel Tıp Araştırma Enstitüsü Genetik Anabilim Dalı, İstanbul-Türkiye Özet Epileptik sendromların temelinde kromozomal bozukluklar, tek gen defektleri ve büyük çoğunlukla da kompleks kalıtım gibi farklı genetik geçiş şekilleri yatmaktadır. Epilepsinin diğer nörolojik ve sistemik bulgulara eşlik ettiği 200 den fazla hastalığın genetik temeli tek gen bozukluklarıdır. Bu sendromlar epilepsilerin yalnızca %1 ini oluşturur. Bununla birlikte, nöbetlerin başlıca klinik bulgu olduğu idyopatik epilepsilerin çoğunluğunda kompleks kalıtım rol oynar. Genetik ve fenotipik heterojenite, yanı sıra çevresel faktörlerle etkileşen çok sayıda genin varlığı nedeniyle, idyopatik epilepsilerin genetiği şu ana dek tam olarak belirlenememiştir. Diğer yandan otozomal dominant noktürnal frontal lob epilepsisi, selim ailesel yenidoğan konvülziyonları, febril nöbet artı jeneralize epilepsi sendromlarını içeren az sayıda idyopatik epilepside voltaj veya ligand kapılı iyon kanal gen mutasyonları bulunmuştur. Bu gelişmeler epilepsilerin bir anlamda kanalopatiler olduğuna işaret etmektedir. Bu derlemede, genetik etiyolojisi olduğu düşünülen bir epilepsili hastanın klinik ve moleküler genetik açıdan değerlendirilmesi ve epilepsilerin genetiğinde son gelişmelerin sunulması amaçlanmıştır. Anahtar kelimeler: Epilepsi genetiği, kompleks kalıtım, idyopatik epilepsiler Genetics Aspects of Epilepsies and Recent Advances In Genetics of Idiopathic Epilepsies Summary Distinct genetic inheritance patterns such as chromosomal disorders, single gene defects and complex inheritance underly epileptic syndromes. Genetic background of more than 200 diseases, which have other neurological and systemic findings accompanied by epilepsy are caused by single gene disorders. These syndromes constitute only 1% of the epilepsies. However, complex inheritance underlies the majority of idiopathic epilepsies in which seizures are the prominent clinical features. Due to the genetic and phenotypic heterogeneity, besides multiple genes interacting with environmental factors, the genetic etiology of common idiopathic epilepsies is undetermined yet. On the other hand, mutations in voltage or ligand gated ion channel genes are discovered in a few idiopathic epilepsy syndromes including autosomal dominant nocturnal frontal lobe epilepsy, benign familial neonatal convulsions, generalized epilepsy febrile seizures plus syndromes. These advances suggested epilepsies could be interpreted as channelopathies. In this review, the management of clinical and molecular approach to a patient with suspected genetic etiology and recent advances in the genetics of epilepsies are presented. Key words: Genetics of epilepsy, complex inheritance, idiopathic epilepsies 70

2 Giriş Epilepsi, toplumda sık görülen hastalıkların çoğu gibi kompleks bir genetik geçişe bağlı olarak gelişir. Kompleks kalıtım bir veya daha fazla gen ile çevresel faktörlerin etkileşimi sonucu gelişen kalıtım modelidir (4). Ailesel özellik gösteren çoğu epilepsi türünde kalıtım şeklini tanımlamak bu nedenle kolay olmamaktadır. Bu olgularda birden fazla gen aynı epilepsi sendromuna yol açabilmekte (poligenik), edinsel ve çevresel faktörler birlikte rol oynayabilmektedir (mültifaktöryel) (34,84). Ayrıca aynı epileptik sendroma birden fazla genin neden olması (genetik heterojenite) ve bir genin farklı epilepsi fenotiplerine yol açması (fenotipik heterojenite) da genetik temelin aydınlatılmasını güçleştiren özelliklerdir (52). İdyopatik epilepsiler büyük oranda bu grupta yer almaktadır (2). Bunun dışında Mendel tipi kalıtım özelliği gösteren, epilepsi yanısıra farklı nörolojik bulguların birarada olduğu 200'den fazla tek gen hastalığı bilinmektedir. Bu hastalıklar çoğunlukla semptomatik epilepsilerdir ve tüm epileptik sendromların yaklaşık %1`inden sorumludur. (9). Epilepsili olguların yarısından fazlasını ise idyopatik epilepsiler (İE) oluşturur (61). İdyopatik jeneralize epilepsili (IJE) ailelerin çocuklarında epilepsi riskinin % 5-10 oranında artttığı bilinmektedir (22,70). Ancak kompleks kalıtım, genetik heterojenite ve fenotip değişkenliği epilepside moleküler genetik temelin henüz yeterince aydınlatılamamasına yol açmıştır. Buna rağmen tek gen kalıtımı gösteren otozomal dominant noktürnal frontal lob epilepsisi (ODNFLE) gibi az sayıda sendroma yol açan mutasyonlar artık bilinmektedir. İkiz çalışmaları, hayvan deneyleri, mutant fare modelleri, insan genom çalışmaları ve polimeraz zincir reaksiyonu (PZR) gibi gelişen yeni teknikler ile birlikte epilepsinin genetik temellerinin aydınlatılması geçtiğimiz 20 yılda hız kazanmıştır (8,12,25,27,58,76). Unverricht-Lundborg tipi progresif miyoklonus epilepsisi gibi klasik Mendel tipi kalıtım özelliği gösteren hastalıkların mutasyonları da belirlenmiştir. Bazı hastalıkların tanısı artık moleküler genetik testler kullanılarak doğrulanabilmektedir. Bunlara örnek olarak progresif miyoklonik epilepsiler (EPM1, EPM2, MERRF), selim ailesel yenidoğan konvülziyonları (SAYK), otozomal dominant noktürnal frontal lob epilepsisi (ODNFLE) ve febril nöbet artı jeneralize epilepsi (FNJE) sendromları örnek olarak verilebilir. Sadece kromozom lokalizasyonu bilinen epilepsilerde ise bağlantı analizi gibi indirekt metodlar kullanılmaktadır. Selim ailesel infantil konvülziyonlar (SAİK) jüvenil miyoklonik epilepsi (JME) bu grupta yer almaktadır. Genetik temeli henüz bilinmeyen hastalıklarda klinik ve moleküler genetik çalışmaların titizlikle planlanması büyük önem taşımaktadır. EPİLEPSİ GENETİĞİ ÇALIŞMALARININ PLANLANMASI: Epilepsi hastalığının altında yatan genetik temelin aydınlatılması için yürütülmesi gereken klinisyen ve moleküler genetikçi arasında iyi bir işbirliği ve ortak bir çalışmadır (8,67). Bu amaçla öncelikle indeks olgunun fenotipi belirlenmeli, takiben etkilenen ve etkilenmeyen mümkün olduğunca çok aile bireyi doğrudan değerlendirilmelidir. Bu değerlendirme sonucu oluşturulan aile ağacı analizi kalıtım modelinin belirlenmesinde en önemli basamağı oluşturur (28). Takiben moleküler genetik incelemelerin hangisinin uygulanacağına karar verilebilir. Bu aşamaya kadar 10 kişilik bir ailenin klinik değerlendirilmesi ve EEG incelemeleri 1 yıl, hatta daha uzun bir zamanı ve yoğun bir çalışmayı gerektirebilir (67,76). Genetik çalışmaya informatif aileler ile başlanması önerilir. Bu aileler epileptik sendrom-fenotip açısından homojen, çok sayıda etkilenmiş bireyi bulunan, kalıtım şekli belirli olan ailelerdir. 71

3 Fenotipin tanımlanması: Öncelikle indeks olgu, takiben ailenin etkilenen ve etkilenmeyen tüm bireyleri doğum öncesini de içeren ayrıntılı özgeçmiş, nöbet veya nöbetlerin başlangıç yaşı, detaylı özellikleri, eşlik eden nörolojik ve kognitif bulgular, EEG ve nörogörüntüleme özellikleri incelenerek epileptik sendrom, yani fenotip tanımlanmalıdır. İndeks olgunun işbirliği ile tüm aile bireylerine ulaşılmaya çalışılmalı, özellikle EEG incelemesi yapılmalıdır (20,68). Karakteristik olarak IJE'lerde aynı ailedeki etkilenmiş bireylerin arasında fenotipik varyasyonlar görülebilir, yani bir olgu çocukluk çağı absans epilepsili (ÇÇAE), diğer bir olgu jüvenil miyoklonik epilepsili (JME) olabilir. Şekil 1'de mültifaktöryel kalıtım özelliği gösteren, farklı IJE fenotipi olan bireylerin bir arada bulunduğu bir aile ağacı örneği gösterilmiştir. Seçilmiş geniş ailelerde aynı aile ağacında farklı İJE formlarının bir arada görülmesi, farklı alt tipler için ortak bir genetik temel olduğunu düşündürmektedir. Fenotip tanımlanırken ortak kullanılan epileptik nöbet ve sendrom sınıflamasına gerek duyulmaktadır. Bu amaçla 'International League Against Epilepsy (ILAE)'' 2001 sınıflama önerisinde yeni tanımlanan genetik sendromlar yer almaya başlamış olmakla birlikte halen yetersiz görünmektedir (23). Şekil 1: Mültifaktöryel kalıtım özelliği gösteren bir IJE ailesinde birarada bulunan farklı fenotipler EEG ve genetik: EEG klinik tanının desteklenmesi, nöbet kaydı yapılabilirse epileptik sendromun belirlenmesi ve lokalizasyonun saptanmasında önemli rol oynar. Ayrıca epilepsi genetiği çalışmalarında major belirleyicilerden biri durumuna gelmiştir (53,90). Epileptiform aktiviteler; özellikle de jeneralize dikendalga (JDD) deşarjları genetik olarak belirlenen paternlerdir (21). İlk kez Lennox bu bulguları genetik bir özellik olarak kabul etmiş, Metrakos yaşa bağlı penetrans gösteren OD kalıtılan bir gene bağlı olduğunu savunmuştur (49). Klinik olarak etkilenmemiş aile bireylerinde de patolojik EEG özellikleri saptanabilir. Kardeşlerin %30-40'ında, çocukların %10 unda JDD görülebilir. Bu bulguların her olguda tıpatıp aynı paternde olması gerekmez. EEG özelliği gösteren aile bireyleri genetik çalışmaya etkilenmiş birey olarak alınabilirler (53). EEG'deki ışık duyarlılığının genetik temelinin olduğu da uzun zamandır bilinmektedir ve fotoparoksismal yanıtın (FPY) yakın akrabalarda %20-30 oranında görüldüğü saptanmıştır. Bağlantı analizlerinde 6p21.2, 13q31.3, 7q32 ve 16p13 bölgesinde bağlantı bildirilmiştir (18,42,57,83). Aile ağacı çalışmaları: Tüm bu bilgilerle aile ağacı hazırlanmalı, her ayrıntı, özellikle doğum tarihi, isim değişiklikleri, ölü doğumlar, akraba evlilikleri, doğum bölgesi işaretlenmelidir. Her görüşmede aile ağacının yenilenmesi, yeni doğumlar ve etkilenen bireylerin eklenmesi unutulmamalıdır. Ancak ayrıntılı hazırlanmış bir aile ağacı üstünde kalıtım şekli tartışılabilir ve moleküler genetik 72

4 incelemeler planlanabilir (77). Kalıtım şekilleriyle ilgili aile ağacı örnekleri Şekil 2'de gösterilmiştir. Etik boyut ve uyulması gereken kurallar: Ailenin değerlendirilmesi ve genetik incelemelerin planlanması sırasında etik kurallar titizlikle uygulanmalıdır (20). Başlangıçta indeks olgu ile görüşülmeli, onayı alındıktan sonra aile bireyleri değerlendirmeye alınmalıdır. Her birey hastalık, yapılacak incelemeler, amaç, olası sonuçlar hakkında ayrıntılı olarak sözel ve yazılı bilgilendirildikten sonra yazılı olur alınmalı, 18 yaşından küçükler için ebeveyn oluru eklenmelidir. Hasta ve ailesine araştırma kesinlikle amacından büyük gösterilmemeli, umut verilmemeli, olabildiğince açık davranılmalıdır. Hastalığın hangi ebeveynden aktarıldığını söylemek gibi aile içi sorunlara neden olabilecek açıklamalardan kaçınmak önem taşımaktadır. Her türlü bilgi ve materyel büyük bir titizlik içinde saklanmalıdır. Etik komiteden uygun şekilde onay alınması, ve hastalara çalışma hakkında yazılı ve sözlü ayrıntılı bilgi verilmesi ardından imzalanmış olur alınması gereklidir. MOLEKÜLER GENETİK İNCELEMELER: Klinik olarak değerlendirilen ailelerde yapılacak genetik incelemelere klinisyen ve genetikçi birlikte karar vermelidir. DNA izolasyonu tüm genetik incelemeler için gerekli olan DNA materyelinin elde edilmesini sağlar. Her bireyden 10 cc venöz kan EDTA'lı Şekil 2: Farklı kalıtım şekilleri gösteren aile ağacı örnekleri (etilendiamintetraklorür) tüplere (mor kapaklı) alınmalıdır. Küçük çocuklarda tükürüğün toplandığı özel kapların da kullanımı mümkündür. DNA 72 saat içinde lökositlerden, doymuş tuz çözeltisi ve alkol presipitasyon yöntemi veya hazır kitler ile ayrıştırılır (45). Eğer testi yapacak olan genetik laboratuarının farklı bir önerisi yoksa, EDTA'lı kan +4 C'de bekletilebilir, dondurulmaması önerilir. DNA materyeli distile su ile seyreltilerek uzun yıllar eksi derecede saklanabilir. Sorumlu geni saptanmış olan genetik epilepsi sendromlarının tanısı moleküler genetik testler kullanılarak doğrulanabilmektedir. Sadece kromozom lokalizasyonu bilinen epilepsilerde ise bağlantı analizi gibi indirekt metodlar kullanılabilir. 73

5 yani bağlantısını araştırmak için uygulanır. Aday bölgenin (lokalizasyonun) belirlenmesi sonrasında pozisyonel klonlama yöntemi ile sorumlu genin saptanmasına çalışılır (63). Bu bölgede daha önce bildirilen genler öncelikle taranabilir. Eğer bildirilmiş gen yoksa nükleotid sekansları taranabilir (50,75). Şekil 3'te 3 etkilenmiş bireyi olan JME ailesinde 6p kromozom bölgesinde 6 markır ile yapılan haplotip analizi gösterilmiştir. EPİLEPTİK SENDROMLARIN KALITIM ÖZELLİKLERİ: Genetik epilepsi sendromları klinik ve genetik özelliklerine göre başlıca etiyoloji, sendrom tipi ve kalıtım özelliklerine göre sınıflandırılabilir. Şekil 3: Üç etkilenmiş bireyi olan bir JME ailesinin haplotip analizi Bağlantı analizi sınırlı olarak babalık tayini gibi uygulamalarda tanı amaçlı, epilepsi genetiğinde ise araştırma amaçlı olarak kullanılmaktadır (39). Bağlantı analizi ( Linkage ), fenotipik özellikleri tanımlanan hastalık genlerinin saptanmasına olanak sağlayan en önemli yöntemdir (51). Yeterli klinik bilgi ve DNA materyeli toplanan ailelerde uygulanabilir. Bu nedenle aileler olabildiğince informatif olmalı, kalıtım paterni aile ağacı analizi ile ortaya konmuş olmalıdır. Uzun ve zor bir yöntem olmakla birlikte 1986 yılında uygulanmaya başlanmıştır ve 10 yıl içinde 50 kadar hastalık geni bu yöntemle saptanmıştır. Duchenne müsküler distrofisi (DMD), kistik fibrozis, Huntington hastalığı, kolorektal kanser, meme kanseri örnek olarak verilebilir (39,62). Bağlantı analizi iki veya daha fazla genetik lokusun birbirine olan yakınlığını, Semptomatik genetik epilepsiler: Mendel tipi (basit) kalıtım özelliği olarak otozomal dominant (OD), otozomal resesif (OR), X'e bağlı kalıtım şeklinde olabilir. OR kalıtım, akraba evliliği dışında hastalığın sık görüldüğü bölgeden veya aynı köyden olan evliliklerde de görülebilmektedir ve bu nedenle ne yazık ki yurdumuzda görece sıktır. Kromozom anomalileri, ailesel subkortikal band heterotopisi ve ailesel periventriküler heterotopi gibi gelişimsel kortikal malformasyonlar da bu grupta yer almaktadır (3,20,28,46). Bu grup içinde sık görülen, genetik temeli aydınlatılan başlıca sendromlar tablo 1'de, kortikal gelişim anomalileri ile ilgili gen mutasyonları tablo 2'de gösterilmiştir. Ayrıca progressif miyoklonik epilepsilerin ana nedenleri arasında yer alan sendromlar ve bilinen gen mutasyonları ve lokalizasyonları tablo 3'te verilmiştir (55,58). 74

6 Tablo 1: Semptomatik epilepsiye yol açtığı bilinen bazı tek gen bozuklukları I-OD kalıtım özelliği gösterenler: Tuberoz skleroz: 9q34 (TSZ1) hamartin ve 16p13.3 (TSZ2) tuberin genleri Nörofibromatozis: 17q11.2 (NF1). nörofibromin ve NF2 22q12.2 Ailesel kavernöz anjiom: CCM1 7q11.2-q21, CCM2 7p15-p13, CCM3 3q25.2-q27 II-OR kalıtım özelliği gösterenler: (PME ler için Tablo 2 ye bakınız) Tay-Sachs hastalığı: 15q23-q24, 5q31.3-q33.1 III-X e bağlı kalıtım gösterenler: Ailesel subkortikal band heterotopisi: Xq22.3-q23-Doublecortin mutasyonları Ailesel periventriküler heterotopi: Xq28-filamin 1 mutasyonları Frajil X sendromu: Xq27.3 IV-Mitokondriyopatiler: MERRF: 8344 nükleotid çiftinde A-G geçiş mutasyonu MELAS: 3243 nükleotid çiftinde A-G geçiş mutasyonu Tablo 2: Kortikal gelişim anomalileri ile ilgili gen lokalizasyon ve mutasyonları Sendrom Lokus Gen İzole lisensefali sekansı Xq22.3-q23 DCX (doublekortin) 17p13.3 LIS1 Subkortikal band heterotopisi (SBH) Xq22.3-q23 DCX (doublekortin) 17p13.3 LIS1 Miller-Dieker sendromu (MDS) 17p13.3 Contigius gen defektleri Serebral hipoplazi ile lisensefali 7q22 RELN Kas-göz-beyin hastalığı (MEB) 1p32 Bilinmiyor Bilateral periventriküler nodüler Xq28 FLN1 (filamin 1) heterotopi (BPNH) Tuberoskleroz 1 (TSC1) 9q32 TSC1 (hamartin) Tuberoskleroz 2 (TSC2) 16p13.3 TSC2 (tuberin) Kromozom bozuklukları ve epilepsi bir arada görülebilir. Trizomi 21'de %8 oranında nöbetler görülür, beyinde disgenesis ve komplikasyonlar %40 oranında vardır (59). Angelman sendromunda uygunsuz gülme, ağır MR, ataksi, tipik sıçrayıcı (kukla gibi) hareketler, geniş ağız, çene belirginliği, mikrosefali, açık renk, konuşma bozukluğu ve hiperaktivite gibi bulgulara epilepsi eşlik edebilir. Bu tablo maternal genomik imprinting nedeniyle görülen nadir kalıtım şekline bağlı özel bir genetik durumdur (36). Frajil X sendromunda epilepsi %18-25 oranında görülür ve genellikle ağır seyretmez. Bu sendrom erkeklerde epilepsi ve mental retardasyonunun birlikte bulunduğu kriptojeik epilepsilerin en sık nedenidir (79). Bu grupta tanı sitogenetik yöntemlerle konulabilir. Progresif miyoklonus epilepsileri (PME) nadir hastalıklardan oluşan heterojen bir gruptur. Çocukluk ve ergenlik dönemi epilepsilerinin yaklaşık % 1'ini oluşturur. Miyokloni, epilepsi ve özellikle demans ve ataksi gibi progresif nörolojik bulgularla seyreder. Miyoklonus çok belirgindir, genellikle postür, aksiyon veya dış uyarılar (ışık, ses ve dokunma) ile tetiklenir, ekstremite dışında yüz ve bulber kasları da içerebilir, bilateral senkron veya mültifokal ve asenkron olabilir. Jeneralize tonikklonik ve diğer nöbetler, demansa yol açan mental yıkım, serebellar tutulum şeklinde nörolojik bulgular görülür. 75

7 Tablo 3: Ana PME tiplerinin moleküler genetik özellikleri Hastalık adı Kromozom lokusu Gen ürünü Unverricht-Lundborg hastalığı EPM1 Lafora hastalığı EPM2 Mitokondriyal ensefalopati ve çatlak kırmızı lifler "rugged red fibers" (MERRF) 21q p11-q13 6q24 6p22.32 Mitokondriyal DNA-8344 baz değişimi Sistatin B (CSTB) gen mutasyonu (dodekamer genişlemesi veya nokta mutasyonları) Bilinmiyor EPM2A-Laforin veya EPM2B- NHLRC1-malin gen mutasyonu t- RNALys nokta mutasyonu Nöronal Seroid Lipofusinoz 1q32, 11p15, 16p12, 13q22, 15q21-23, 8p23 CLN1, CLN2, CLN3, CLN5, CLN6 ve CLN8 genlerinde mutasyon Sialidoz 6p q13 NEU 1, Sialidaz 1 geninde mutasyon Protektif gen mutasyonu Dentatorubral-pallidoluysian atrofi (DRPLA) 12p13 DRPLA proteini. Anormal üçlü nokleotid (CAG) tekrar genişlemesi Çocukluk çağı Huntington hastalığı 4p16.3 Huntington geni-cag genişlemesi Gaucher hastalığı- subakut nöronopatik formu-tip 3 1q21 Glükoserebrosidaz gen mutasyonu Çok sayıda hastalık PME nedenidir. Bunlar içinde Unverricht-Lundborg hastalığı, MERRF, Lafora hastalığı, Seroid lipofusinozis, Sialidozis özgün ve nispeten sık görülen sendromlardır (16). Gaucher tip III-a, Çölyak hastalığı, 'Ramsey-Hunt'' Sendromu, Gangliozidozis, Hallervorden- Spatz, DRPLA (CAG trinükleotid tekrarı- Japonya) nadir görülen PME nedenlerini oluşturur (15,37,85,91). Hastalığın başlangıç döneminde selim epilepsi sendromlarıyla sıkça karışabilir ve PME tipinin klinik verilere dayanılarak tanısını koymak güçtür. EEG ve diğer laboratuar yöntemleri yardımcı olsa da birçoğunun spesifik genetik etiyolojisi vardır ve bu nedenle genetik incelemeler tanıda önem taşır. Unverricht-Lundborg hastalığının EPM1 gen lokusu Unverricht-Lundborg hastalığının Baltık ve Akdeniz tipleri için aynıdır ve 21q22.3 bölgesine yerleşimlidir. Unverricht-Lundborg hastalığının sistein proteaz inhibitörü olan 'cystatin B''yi (CSTB) kodlayan gendeki mutasyonlara bağlı olduğu gösterilmiştir (38,55). En sık mutasyon cystatin B geninin transkripsiyon başlangıç bölgesinde kodlama yapmayan alanında bulunan dodekamer tekrarının uzamasıdır. Bu mutasyon insanda dodekamer tekrarının instabilitesine bağlı geliştiği saptanan ilk hastalıktır. Ayrıca nokta mutasyonlarına bağlı olarak gelişebilir. CSTB-defisitli farede progresif ataksi ve miyoklonik nöbetlerden oluşan, insandakine benzer bir fenotip ortaya çıkar. Nöronal atrofi, apoptozis ve gliozis görülür. Apoptozis ve glial aktivasyon genlerindeki artmış ekspresivite bu duruma eşlik eder. Bu gelişmelere rağmen CSTB geninin fizyolojik işlevi ve moleküler patogenezi tam olarak bilinmemektedir. 76

8 Yakın zamanda 21. kromozomda ikinci bir gen lokalizasyonu bildirilmiştir (10). Lafora Hastalığı otozomal resesif kalıtım özelliği gösterir. EPM2A geni 6q23-25 bölgesine lokalizedir ve tirozin fosfataz (Laforin proteini) genini kodlar. Bu gendeki mutasyonlar hastaların %80'inde bulunur. Delesyon (Ortadoğu-Ekson 1 ve 2), missens, frameshift, nonsense mutasyonlar (İspanyol ailelerinde C>T missens mutasyonu-ekson 4) gösterilmiştir (32). EPM2B geni 6p22.32 bölgesinde yer alır ve NHLRC1 geni-malin proteininin kodlar (33). İkinci bulunan gendir ve hastaların % 15'inde gösterilmiştir. Delesyon, insersiyon (çerçeve kaymasına yol açan), missense ve nonsense mutasyonlar saptanmıştır (7). Her iki protein de tirozin fosfataz aktivitesi ile hücreden polisakkaridleri uzaklaştırmaktadır. İkinci gen ile görece daha iyi seyreden olgular bildirilmiştir. Türk olgularda bu genlerin ikisi de farklı bireylerde olmak üzere mutasyona uğramış olarak bulunmuştur. MERRF (Myoclonus Epilepsy with Ragged Red Fibers) sık görülen PME sendromlarındandır. Başlangıç yaşı çocukluk dönemi-yaşlılık arasında geniş bir dağılım gösterir ve kısa boy, sağırlık çeşitli endokrinolojik problemler gibi bazı uyarıcı klinik bulgular eşlik edebilir. Kas biyopsisinde çatlak kırmızı liflerin görünmesi tanı koydurucu bir özelliktir. Maternal geçiş görülür. MERRF'in trna (Lys)'yı kodlayan mitokondriyal gendeki nokta mutasyonu sonucu oluştuğu iyi bilinmektedir. Mitokondrial DNA nedeniyle aileler arasında ve aynı aile içinde fenotipik farklılıklar (mutant mtdna miktarı ve dağılımına bağlı) bulunabilir. Yüzde 90 oranında mitokondrial DNA'daki 8344 nükleotid çiftinde tek baz substitüsyonu t-rna'da (Lys) (A8344G), ayrıca T8356C ve G8363A mutasyonlarına bağlıdır (44,69). Jüvenil nöronal seroid lipofusinoz 16p12 yerleşimli CLN3 genindeki mutasyonla oluşur. Bu gen fonksiyonu tam olarak bilinmeyen muhtemelen mitokondriyal yerleşimli, 438 aminoasidlik bir membran proteini kodlar. Delesyon veya nokta mutasyonları görülür (66). Nöronal seroid lipofusinozun diğer şekillerinin bazıları bağlantı analizi ile haritalanmıştır ve ayrıntıları tabloda izlenmektedir (13,31,72). Diğer NSL tipleri özellikle çocukluk çağında en sık görülen PME tipleridir ve çok sayıda tablo tanımlanmıştır. PME'ye neden olan hastalıklar toplumlar, aileler ve bireyler arasında arasında klinik ve genetik heterojenite göstermektedir. Bu farklı PME gen defektlerinin değişken PME fenotiplerine nasıl yol açtığı halen bilinmemektedir. Hayvan modellerinin gelişimi PME'de rol alan temel mekanizmalar hakkındaki bilgimizi arttırmak için gereklidir. Ayrıca farklı toplumlarda hastalığa yol açan farklı mutasyonların saptanması moleküler genetik tanının ve genetik danışmanlığın daha etkin yapılabilmesini sağlayacaktır. Ayrıca mutasyonların anlaşılması PME'de yeni ve etkili tedavi olanaklarının gelişimi açısından önem taşımaktadır. Genetik konusunda önemli gelişmeler olan bazı idyopatik epilepsiler: 2001 ILAE sınıflama önerisinde 'idyopatik epilepsi sendromu; altta yatan yapısal bir beyin lezyonu veya başka nörolojik belirti ve bulgular olmaksızın, yalnız epilepsi görülen bir sendromdur. Bunların genetik kökenli olduğu öngörülmektedir ve genellikle yaşa bağımlıdır'' şeklinde tanımlanmıştır. Çoğunlukla kompleks kalıtım paterni görülmesine rağmen, IJE ve IE içnde OD veya OR kalıtım özelliği gösteren aileler de bulunabilir. Bu ailelerin genetik inceleme şansı daha yüksek olmaktadır. Febril nöbet artı jeneralize epilepsi sendromu (FNJE) bu duruma örnek olarak verilebilir. Ayrıca çoğunlukla parsiyel olan, idyopatik epilepsi sendromlarının bir kısmında basit kalıtım paterninin rol oynadığı görülür. Selim ailesel infantil konvülzüyon (SAİK) bu grupta yer almaktadır (14,30,43,81,82,86,89). Basit kalıtım paterninin rol oynadığı idyopatik epilepsi 77

9 sendromlarından birkaçının geni saptanmıştır (29,55,80). Genellikle kanal genlerindeki mutasyonlarla ortaya çıkan bu tablolarda birden fazla genin aynı epilepsi sendromuna yol açabildiği (genetik heterojenite) veya bir genin farklı epilepsi fenotiplerine yol açabildiği (fenotipik heterojenite) gösterilmiştir. Şekil 4'te genetik ve fenotipik heterojenite örneği yer almaktadır. Şekil 4: Genetik ve fenotipik heterojenite BFN-I-C; Selim ailesel yenidoğan-infantil- konvülziyonları, CAE ve FN: Çocukluk çağı absans epilepsisi ve febril nöbet, GABRG2: Gamma amino bütirik asit reseptörü gamma-2 alt ünitesi, GEFS+: Febril nöbet artı jeneralize epilepsi SCN1A: Sodyum kanal geni alfa 1 alt ünitesi, SCN1B: Sodyum kanal geni beta 1alt ünitesi, SCN2A: Sodyum kanal geni alfa 2 alt ünitesi, SMEI: Süt çocukluğunun ağır miyoklonik epilepsisi Febril nöbet artı jeneralize epilepsi (FNJE): İdyopatik jeneralize epilepsi özelliklerini taşıyan yeni tanımlanan bir sendromdur. Febril nöbetleri (FN) değişik epileptik fenotipler takip etmektedir. Genellikle kompleks kalıtım paterni gösterir (65,71). FN ve İJE ilşikisi tam aydınlatılamamıştır. FN ve JE'nin beklenmedik oranda birlikte olduğu bir ailede kalıtım paterni OD bulunmuştur. Akraba evliliği sık olarak gözlenmiştir. En sık fenotip olan FN'ler ortalama 1 yaşında başlayıp 6 yaş üstünde devam edebilir, ateşsiz de olabilir. Diğer fenotipler FN+absans, FN+miyoklonik nöbet, FN+atonik nöbet ve en ağır olgularda miyoklonik-astatik epilepsi şeklindedir. Aileden bir bireyde sadece febril nöbet, bir başkasında absans epilepsi, bir dierğinde febril nöbetin 6 yaş üzerinde görülmesi gibi fakli fenotipler bir arada bulunmuştur. OD kalıtım gözlenen ailelerde ilk lokalizasyon 1996 yılında 8q13-21 kromozomunda gösterilmiştir (FEB1). Diğer bir lokus ise 1998'de 19p13.3 bölgesinde bildirilmiştir (FEB2) (35,47,87,88). Aynı yıl bu bölgede voltaj kapılı Na kanalı beta 1 subünit geninde (SCN1B) mutasyon saptanmıştır (5,48,54). Ayrıca 2q21-23 ve 5q14-q15 bölgelerinde de farklı lokalizasyonlar bildirilmektedir (47,54). Birçok SCN1A FNJE tip 2 ailesi bildirilmiştir. Bunların başlıcaları D188V, T875M, W1204R, K1270T, V1353L, V1428A, R1648H, I1656M, R1657C, ve A1685V mutasyonlarıdır. GABA reseptör γ-2 subunit geninde, GABRG2, FNJE tip 3 (6), ayrıca α-2 subunit geni, SCN2A1 (78) bildirilen diğer mutasyonlardır. OD noktürnal frontal lob epilepsisi (ODNFLE): Genetik araştırmalarla varlığı son yıllarda ortaya konan bu sendrom kalıtsal idyopatik parsiyel epilepsi sendromları için prototip bir örnektir. Erken çocukluktan erişkinliğe dek hemen her dönemde görülmekle birlikte en sık 10 yaş civarında başlar. Nöbetler hemen tümüyle uykuda görülür. Dikkatli bir klinik inceleme ile sendrom 1994'te tanımlanmış, 1 yıl sonra sorumlu gen 20q13.2 bölgesine haritalanmış, aynı yıl içinde nöronal nikotinik asetilkolin reseptörünü (nach-r) kodlayan gen (CHRNA4) sekanslanmıştır (ilk bulunan gen, 1995) (64) yılında, bir diğer lokalizasyon, farklı nöronal nikotinik subünitelerinin bulunduğu 15q bölgesinde bildirilmiştir. Nikotinik asetilkolin reseptör α4 ve β2 alt ünitelerinin (CHRNA4 and CHRNB2) mutasyonları (başlıca tekrarlayan ve 78

10 bölgeya özel), artık otozomal dominant noktürnal frontal lob epilepsisinin kanıtlanmış nedenleridir (56,74). Çeşitli mutantların kendine özgü fizyolojik ve farmakolojik özellikleri vardır ve ortak özelliği paylaşırlar. Hipereksitabilitenin olası mekanizması olarak, hepsi asetilkoline artmış duyarlılık gösterir. Bu tablonun uykuda hareket bozuklukları ile çok sık karıştırıldığı ve EEG bulgularının oldukça fakir olduğu bildirilmiştir (1). Selim ailesel yenidoğan konvülzüyonları (SAYK): Nadir görülen OD idyopatik jeneralize epilepsi tipidir. Parsiyel ve jeneralize nöbetler doğumdan 3 gün sonra başlar ve çoğu olguda 6 hafta sonra spontan kaybolur. Olguların yüzde 12'sinin daha sonraki hayatlarında epilepsi gelişir. SAYK ailelerinin büyük kısmında bağlantı analizini takiben 20q13.3 kromozom bölgesinde yer alan KCNQ2, diğer bir kısmında ise 8q24 kromozomunda yer alan KCNQ3 gen mutasyonları saptanmıştır (epilepside ilk başarılı linkage, 1989). KCNQ2 mutasyonlarından birini içine alan heteromerik KCNQ2/KCNQ3 kompleksinin detaylı incelemesi, yenidoğan epilepsisinin, M-akımının mutasyona bağlı kapı değişimlerinin sonucu olduğuna işaret etmiştir (40). SAYK'ın genetik heterojenitesi iyi bilinmekte iken, KCNQ2 alt ünite genlerinden birinde mutasyonlar arasında klinik heterojenite yeni kanıtlanmıştır (73). BFNS mutasyonu (R207W) taşıyan bir hastanın ayrıca geç başlangıçlı miyokimisi vardır. Voltaj sensör transmembran alanında bu mutasyonun yerleşimi ve voltaj bağımlı kapıdaki güçlü etkisi, daha pozitif membran voltajlarına kaydırır. SAYK SCN2A mutasyonları ile de bağlantılıdır. Ayrıca bir SCN2A mutasyonu küçük bir FNJE ailesinde bildirilmiştir. Aynı genin farklı şekilleri ile bağlantılı böyle bir klinik heterojenite, ailesel epilepsi sendromları arasında sıradan bir durumdur. İki sendromun hiçbirinin belirgin klinik kesişimi yoktur. SCN2A'da iki SAYK bağlantılı mutasyon (L1330F and L1563V) bildirilmesine karşın, doğrulayıcı elektrofizyolojik veri eşlik etmemektedir ve korunmuş aminoasit bölgelerini etkilemektedir. Bu aminoasit değişikliklerinin yerleşimlerinin, hipereksitabilitenin kanal inaktivasyonunun azalmış oranının muhtemel sonucu olarak düşünülmektedir (17). İdyopatik epilepsilerde bağlantı analizi ile saptanan kromozom lokusları ve bilinen iyon kanal patolojileri tablo 4'te gösterilmiştir. Sonuç olarak genel anlamda idyopatik epilepsiler iyon kanal patolojileri olarak değerlendirilebilir (24,60). Tüm mutasyonlar fonksiyonel değişikliğe neden olmaktadır. GABAerjik inhibisyon için gerekli transmembran klorür gradyentini azalttığı ve membran depolarizasyonu ve hipereksitabiliteye neden olabileceği düşünülmektedir. Ancak kanal patolojilerinin epilepsi dışında yol açtığı epizodik olan veya olmayan daha birçok hastalık vardır. Ancak kanal patolojileri epilepsinin tek nedeni değildir. İyon olmayan kanal genleri LGI1 ve ARX, geçen yıllar sırasında spesifik epilepsi sendromlarının önemli nedenleri olarak ortaya çıkmıştır (11,19,26). GENETİK ÇALIŞMALARIN ÖNEMİ: Bir olgunun epilepsi sendromunun genetik temelinin anlaşılması tanı açısından önemli bir aşamadır. Olgunun ve ailenin genetik danışmanlığı yanısıra, hastalığın fizyopatolojisinin anlaşılması, buna dayalı olarak yeni tanı ve tedavi yöntemlerinin geliştirilmesi, diğer epileptik sendromlara ve diğer hastalıklara model oluşturması genetik incelemelerin temelini ve önemini oluşturmaktadır. Genetik faktörlerin belirlenmesi ile daha özgün tedaviler geliştirilebilir ve belki epileptogenez süreci önlenebilir. 79

11 Tablo 4: İdyopatik Epilepsilerin Moleküler Genetiği Epilepsi sendromu Lokus Gen Selim ailesel yenidoğan konvülzüyonları (BFNC) 20q13.3 KCNQ2 8q24 KCNQ3 Selim ailesel infantil konvülzüyonlar (BFIC) 19q? 16p12-q12? 2q ? Otozomal dominant noktürnal frontal lob epilepsisi 20q13 CHRNA4 1q21 CHRNB2 15q24? Otozomal dominant lateral temporal lob epilepsisi 10q23-26 LGI1 Değişken odaklı ailesel parsiyel epilepsi 22q11-12? Jüvenil miyoklonik epilepsi 2q22-23 CACNB4 5q34-35 GABRA1 6p12-p11 EFHC1 15q14? İdyopatik jeneralize epilepsi (nonspesifik) 2q36? 3q26 CLCN2 14q23? Çocukluk çağı absans epilepsisi 8q24? 16p13.3 CACNA1A Febril nöbet artı jeneralize epilepsi 2q SCN1A 19q13.1 SCN1B 5q GABRG2 1p36.3 GABRD Süt çocukluğunun ağır miyoklonik epilepsisi (SMEI) 2q SCN1A Rolandik epilepsi 15q24? Febril nöbetler 8q13-21? 19p13.3? 2q23-24? CACNB4: Kalsyum kanalı beta 4 sübünitesi, CHRNA4: nöronal nikotinik asetilkolin reseptör alfa 4 subünite geni, CLCN2: Klorür kanal geni, GABRG2: Gamma amino bütirik asit reseptörü gamma-2 alt ünitesi, KCNQ: nöronal potasyum kanal geni, LGH1: Glioma inaktive lösinden zengin gen, SCN1A: Sodyum kanal geni alfa 1 alt ünitesi,?: Hastalık geni tanımlanmamış Ülkemizde bu konuya ilginin büyük olmasına karşın bugünkü koşullarda ancak bilinen genlerin ve kromozom anomalilerinin saptanmasına yönelik çalışmalar sürdürülebilmektedir. Toplumlar arası hastalık genlerindeki farklılıklar göz önüne alındığında toplumumuzda epilepsi genetiği profilini saptamak gelecekte uygulanabilir tedavi yöntemlerine de öncülük edecektir. KAYNAKLAR 1) Andermann F, Kobayashi E, Andermann E. Genetic focal epilepsies: state of the art and paths to the future. Epilepsia. 2005; 46: ) Anderson VE, Hauser WA, Rich SS. Genetic heterogeneity and epidemiology of the epilepsies. In Delgado-Escuta A.V. Wilson W.A. (Eds.): Basic Mechanisms of the Epilepsies. Advances in Neurology. Third Edition, Philadelphia, Lippincott Williams&Wilkins, 1999; 79: ) Barkovich AJ, Kuzniecky RI, Jackson GD, Guerrini R, Dobyns WB. Classification system for malformations of cortical development: update Neurology. 2001; 57: ) Bate L, Gardiner M. Genetics of inherited epilepsies. Epileptic disorders, 1999; 1: ) Baulac S, Gourfinkel-An I, Picard F, Rosenberg- Bourgin M, Prud'homme JF, Baulac M, Brice A, LeGuern E. A second locus for familial generalized epilepsy with febrile seizures plus maps to chromosome 2q21-q33. Am J. Hum. Genet. 1999; 65: ) Baulac S, Huberfeld G, Gourfinkel-An I, Mitropoulou G, Beranger A, Prud'homme JF, Baulac M, Brice A, Bruzzone R, LeGuern E. First genetic evidence of GABA(A) receptor dysfunction in epilepsy: a mutation in the gamma2-subunit gene. Nat Genet. 2001; 28: ) Baykan B, Striano P, Gianotti S, Bebek N, Gennaro E, Gurses C, Zara F. Late-onset and slow-progressing Lafora disease in four siblings with EPM2B mutation. Epilepsia. 2005; 46:

12 8) Berkovic SF, Howell RA, Hay DA, Hopper J. Epilepsies in twins: Genetics of the major epilepsy syndromes. Ann Neurol, 1998; 43: ) Berkovic SF, Scheffer IE. Genetics of epilepsies. Current opinion in Neurology 1999; 12: ) Berkovic SF, Mazarib A, Walid S, Neufeld MY, Manelis J, Nevo Y, Korczyn AD, Yin J, Xiong L, Pandolfo M, Mulley JC, Wallace RH. A new clinical and molecular form of Unverricht-Lundborg disease localized by homozygosity mapping. Brain. 2005; 128: ) Bisulli F, Tinuper P, Scudellaro E, Naldi I, Bagattin A, Avoni P, Michelucci R, Nobile C. A de novo LGI1 mutation in sporadic partial epilepsy with auditory features. Ann Neurol. 2004; 56: ) Briellmann RS, Jackson GD, Torn-Broers Y, Berkovic SF. Causes of epilepsies: insights from discordant monozygous twins. Ann Neurol. 2001; 49: ) Callen DF, Baker E, Lane S, Nancarrow J, Thompson A, Whitmore SA, MacLennan DH, Berger R, Cherif D, Jarvela I, Peltonen L, Sutherland GR, Gardiner RM. Regional mapping of the Batten disease locus (CLN3) to human chromosome 16p12. Am. J. Hum. Genet. 1991; 49: ) Caraballo R, Pavek S, Lemainque A, Gastaldi M, Echenne B, Motte J, Genton P, Cersosimo R, Humbertclaude V, Fejerman N, Monaco AP, Lathrop MG, Rochette J, Szepetowski P. Linkage of benign familial infantile convulsions to chromosome 16p12-q12 suggests allelism to the infantile convulsions and choreoathethosis syndrome. Am. J. Hum. Genet. 2001; 68: ) Dahl N, Lagerstrom M, Erikson A, Pettersson U. Gaucher disease type III (Norrbottnian type) is caused by a single mutation in exon 10 of the glucocerebrosidase gene. Am. J. Hum. Genet. 1990; 47: ) d'azzo A, Hoogeveen A, Reuser AJJ, Robinson D, Galjaard H. Molecular defect in combined betagalactosidase and neuraminidase deficiency in man. Proc. Nat. Acad. Sci. 1982; 79: ) de Haan GJ, Pinto D, Carton D, Bader A, Witte J, Peters E, van Erp G, Vandereyken W, Boezeman E, Wapenaar MC, Boon P, Halley D, Koeleman BP, Lindhout D. A novel splicing mutation in KCNQ2 in a multigenerational family with BFNC followed for 25 years. Epilepsia. 2006; 47: ) de Haan GJ, Pinto D, Bertram E, Trenite DG, Koeleman BP, Lindhout D. Oligogenic inheritance in photosensitive juvenile myoclonic epilepsy? Epileptic Disord. 2006; 8: ) Deprez L, Claes LR, Claeys KG, Audenaert D, Van Dyck T, Goossens D, Van Paesschen W, Del-Favero J, Van Broeckhoven C, De Jonghe P. Genome-wide linkage of febrile seizures and epilepsy to the FEB4 locus at 5q14.3-q23.1 and no MASS1 mutation. Hum Genet. 2006; 118: ) Dulac O, Berkovic S, Shields WD. Gene searching in the epilepsies: Clinical requirements prior to molecular genetic study. ILAE commission on the search for epilepsy genes, Subcomission on phenotype characterization, ) Doose H, Waltz S. Photosensitivity-Genetics and clinical significance. Neuropediatrics, 1993; 24: ) Elmslie F, Gardiner M. The epilepsies. In Emery and Rimoin DL. (Eds.): Principles and practice of medical genetics, 3rd edition, Cambridge, Cambridge University Press, 1997; 101: ) Engel J. Jr. A proposed diagnostic scheme for people with epileptic seizures and with epilepsy: Report of the ILAE task force on classification and terminology. Epilepsia. 2001; 42: ) Epstein FH. Ion channels-basic Science and clinical disease. The New England Journal of Medicine. 1997; 336: ) Escayg A, Jones JM, Kearney JA, Hitchcock PF, Meisler MH. Calcium channel beta 4 (CACNB4): Human ortholog of the mouse epilepsy gene lethargic. Genomic. 1998; 15: ) Friocourt G, Poirier K, Rakic S, Parnavelas JG, Chelly J. The role of ARX in cortical development. Eur J Neurosci. 2006; 23: ) Ganetzky B. Genetic analysis of ion channels in Drosophilia. In Anderson V.E. Hauser W.A. Leppik I. E. et al. (eds.): Genetic strategy in epielepsy research. Elsevier science publishers B.V. 1991; 21: ) Gardiner MR. Impact of our understanding of the genetic aetiology of epilepsies. J. Neurol. 2000; 247: ) Gardiner MR. Genetics of idiopathic generalized epilepsies. Epilepsia. 2005; 9: ) Guipponi M, Rivier F, Vigevano F, Beck C, Crespel A, Echenne B, Lucchini P, Sebastianelli R, Baldy- Moulinier M, Malafosse A. Linkage mapping of benign familial infantile convulsions (BFIC) to chromosome 19q. Human Molecular Genetics, 1997; 6; ) Haines JL, Boustany RMN, Alroy J, Auger KJ, Shook KS, Terwedow H, Lerner TJ. Chromosomal localization of two genes underlying late-infantile neuronal ceroid lipofuscinosis. Neurogenetics 1998; 1: ) Ianzano L, Young EJ, Zhao XC, Chan EM, Rodriguez MT, Torrado MV, Scherer SW, Minassian BA. Loss of function of the cytoplasmic isoform of the protein laforin (EPM2A) causes Lafora progressive myoclonus epilepsy. Hum Mutat. 2004; 23: ) Ianzano L, Zhang J, Chan EM, Zhao XC, Lohi H, Scherer SW, Minassian BA. Lafora progressive Myoclonus Epilepsy mutation database-epm2a and NHLRC1 (EMP2B) genes. Hum Mutat. 2005; 26: ) Johnson G, Todd JA. Strategies in complex disease mapping. Current opinion in genetics and development, 2000; 10: ) Johnson EW, Dubovsky J, Rich SS, O'Donovan CA, Orr HT, Anderson VE, Gil-Nagel A, Ahmann P, Dokken CG, Schneider DT, Weber JL. Evidence for a novel gene for familial febrile convulsions, FEB2, linked to chromosome 19p in an extended family from the Midwest. Human Molecular Genetics, 1998; 7: ) Knoll JHM, Nicholls RD, Magenis RE, Glatt K, Graham JM, Kaplan L, Lalande M. Angelman syndrome: three molecular classes identified with chromosome 15q11q13-specific DNA markers. Am. J. Hum. Genet. 47: , ) Koide R, Ikeuchi T, Onodera O, Tanaka H, Igarashi S, Endo K, Takahashi H, Kondo R, Ishikawa A, Hayashi T, Saito M, Tomoda A,; Miike T, Naito H, Ikuta F, Tsuji S. Unstable expansion of CAG repeat in hereditary dentatorubral-pallidoluysian atrophy (DRPLA). Nature Genet. 1994; 6: ) Lehesjoki AE, Koskiniemi M, Sistonen P. Localization of a gene for progressive myoclonus epilepsy to chromosome 21q22. Proc Natl Acad Sci USA 1991; 88: ) Leppert M, Anderson VE, White R. The discovery of epilepsy genes by genetic linkage. In Anderson V.E. 81

13 Hauser W.A. Leppik I. E. et al. (Eds.): Genetic strategy in epilepsy research. Elsevier science publishers B.V. 1991; 16: ) Lewis TB, Leach RJ, Ward K, O'Connell P, Ryan SG. Genetic heterogeneity in benign familial neonatal convulsions: Identification of a new locus on chromosome 8q. Am. J. Hum. Genet. 1993; 53: ) Lopes-Cendes I, Scheffer IE, Berkovic SF, Rousseau M, Andermann E, Rouleau GA. A new locus for generalized epilepsy with febrile seizures plus maps to chromosome 2. Am. J. Hum. Genet. 2000; 66: ) Lorenz S, Taylor KP, Gehrmann A, Becker T, Muhle H, Gresch M, Tauer U, Sander T, Stephani U. Association of BRD2 polymorphisms with photoparoxysmal response. Neurosci Lett May 29; 400: ) Malacarne M, Gennaro E, Madia F, Pozzi S, Vacca D, Barone B, dalla Bernardina B, Bianchi A, Bonanni P, De Marco P, Gambardella A, Giordano L, Lispi ML, Romeo A, Santorum E, Vanadia F, Vecchi M, Veggiotti P, Vigevano F, Viri F, Bricarelli FD, Zara F. Benign familial infantile convulsions: Mapping of a novel locus on chromosome 2q24 and evidence for genetic heterogeneity. Am. J. Hum. Genet. 2001; 68: ) Melone, MAB, Tessa A, Petrini S, Lus G, Sampaolo S, di Fede G, Santorelli FM, Cotrufo R. Revelation of a new mitochondrial DNA mutation (G12147A) in a MELAS/MERFF phenotype. Arch. Neurol. 2004; 61: ) Miller SA, Dykes DD, Polesky HF. A simple salting out procedure for extracting DNA from human nucleated cells. Nucleic Acids Research, 1988; 16: ) Montenegro MA, Kinay D, Cendes F, Bernasconi A, Bernasconi N, Coan AC, Li LM, Guerreiro MM, Guerreiro CA, Lopes-Cendes I, Andermann E, Dubeau F, Andermann F. Patterns of hippocampal abnormalities in malformations of cortical development. J Neurol Neurosurg Psychiatry. 2006; 77: ) Moulard B, Guipponi M, Chaigne D, Mouthon D, Buresi C, Malafosse A. Identification of a new locus for generalized epilepsy with febrile seizures plus (GEFS+) on chromosome 2q24-q33. Am. J. Hum. Genet. 1999; 65: ) Nakayama J, Hamano K, Iwasaki N, Nakahara S, Horigome Y, Saitoh H, Aoki T, Maki T, Kikuchi M, Migita T, Ohto T, Yokouchi Y, Tanaka R, Hasegawa M, Matsui A, Hamaguchi H, Arinami T. Significant evidence for linkage of febrile seizures to chromosome 5q14-q15. Human Molecular Genetics, 2000; 9: ) Neubauer BA, Fiedler B, Himmelein B, Kampfer F, Lassker U, Schwabe G, Spanier I, Tams D, Bretscher C, Moldenhauer K, Kurlemann G, Weise S, Tedroff K, Eeg- Olofsson O, Wadelius C, Stephani U. Centrotemporal spikes in families with rolandic epilepsy. Linkage to chromosome 15q14. Neurology, 1998; 51: ) Noebels JL. Targeting epilepsy genes. Neuron, 1996; 16: ) Ott J, Terwilliger JD. Two-point linkage analysis. In Ott J. Terwilliger J.D. (Eds.): Handbook of human genetic linkage. John Hopkins University Press, 1994; 1: ) Ottman R, Annegers JF, Risch N, Hauser WA, Susser M. Relations of genetic and environmental factors in the etiology of epilepsy. Ann Neurol. 1996; 39; ) Pedley AT. The use and role of EEG in the genetic analysis of epilepsy. In Anderson V.E. Hauser W.A. Leppik I. E. et al. (Eds.): Genetic strategy in epielepsy research. Elsevier science publishers B.V. 1991; 3: ) Peiffer A, Thompson J, Charlier C, Otterud B, Varvil T, Pappas C, Barnitz C, Gruenthal K, Kuhn R, Leppert M. A locus for febrile seizures (FEB3 ) maps to chromosome 2q Ann Neurol. 1999; 46: ) Pennacchio LA, Lehesjoki AE, Stone NE, Willour VL, Virtaneva K, Miao J, D'Amato E, Ramirez L, Faham M, Koskiniemi M, Warrington JA, Norio R, de la Chapelle A, Cox DR, Myers RM. Mutations in the gene encoding cystatin B in progressive myoclonus epilepsy (EPM1). Science, 1996; 271: ) Phillips HA, Scheffer IE, Berkovic SF. Localisation of a gene for autosomal dominant nocturnal frontal lobe epilepsy 20q13.2. Nature Genet. 1995; 10: ) Pinto D, Westland B, de Haan GJ, Rudolf G, da Silva BM, Hirsch E, Lindhout D, Trenite DG, Koeleman BP. Genome-wide linkage scan of epilepsy-related photoparoxysmal electroencephalographic response: evidence for linkage on chromosomes 7q32 and 16p13. Hum Mol Genet. 2005; 14: ) Prasad NA, Prasad C, Stafstrom CE. Recent advances in the genetics of epilepsy: Insights from human and animal studies. Epilepsia, 1999; 40: ) Rasmussen SA, Wong LY, Correa A, Gambrell D, Friedman JM. Survival in infants with Down syndrome, Metropolitan Atlanta, J Pediatr. 2006; 148: ) Ryan SR. Ion channels and genetic contribution to epilepsy. J Child Neurol. 1999; 14: ) Sander T. The genetics of idiopathic generalized epilepsy: implications for the understanding of its aetiology. Molecular medicine today. 1996; 2: ) Sambrook EF, Fritsch T. In vitro amplification of DNA by the polymerase chain reaction. In Sambrook E.F. Fritsch T. (Eds.): Molecular Cloning: a laboratory manual, Second Edition. Maniatis Cold Spring Harbor laboratory Press, 1989; 14: ) Sambrook EF, Fritsch T. Gel electrophoresis of DNA. In Sambrook E.F. Fritsch T. (Eds.): Molecular Cloning: a laboratory manual, Second Edition. Maniatis Cold Spring Harbor laboratory Press, 1989; 6: ) Scheffer IE, Bhatia KP, Lopes-Cendes I. Autosomal dominant nocturnal frontal lobe epilepsy: A distinctive clinical disorder. Brain, 1995; 118: ) 44-Scheffer IE, Berkovic SF. Generalized epilepsy with febrile seizures plus: A genetic disorder with heterogeneous clinical phenotypes. Brain, 1997; 120: ) Schwartz RS, Rybicki AC, Nagel RL. Molecular cloning and expression of a chloride channel-associated protein pi(cln) in human young red blood cells: association with actin. Biochem. J. 327: , ) Serratosa JM, Delgado-Escueta AV. Mapping human epilepsy genes. Implications for the treatment of epilepsy. CNS Drugs, 1996; 5: ) Serratosa J, Berkovic S, Gardiner M. Gene searching in the epilepsies: Clinical applications. ILAE commission on the search for epilepsy genes. Subcommission on clinical application, ) Shoffner JM, Lott MT, Lezza A, MS, Seibel P, Ballinger SW, Wallace DC. Myoclonic epilepsy and ragged-red fiber disease (MERRF) is associated with a mitochondrial DNA trna-lys mutation. Cell 61: ,

14 70) Shorvon S. The classic genetics of the epilepsies. In Hopkins A. Shorvon S. and Cascino G. (Eds.): Epilepsy. Chapman&Hall, 1995; ) Singh R, Scheffer IE, Crossland K, Berkovic SF. Generalized epilepsy with febrile seizures plus: A common childhood-onset genetic epilepsy syndrome. Ann Neurol. 1999; 45: ) Siintola, E, Topcu M, Kohlschutter A, Salonen T, Joensuu T, Anttonen AK, Lehesjoki AE. Two novel CLN6 mutations in variant late-infantile neuronal ceroid lipofuscinosis patients of Turkish origin. Clin. Genet. 68: , ) Steinlein O, Schuster V, Fischer C, Haussler M. Benign familial neonatal convulsions: Confirmation of genetic heterogeneity and further evidence for a second locus on chromosome 8q. Hum Genet. 1995; 95: ) Steinlein OK, Mulley JC, Propping P. A missense mutation in the neuronal nicotinic acetylcholine receptor alfa4 subunit is assosciated with autosomal dominant nocturnal frontal lobe epilepsy. Nature genet. 1995; 11: ) Strachan T, Read AP. Identifying human disease genes. In Strachan T. Read A.P.(Eds.): Human Molecular Genetics. 2nd ed. Wiley-Liss, New York, 2000; 15: ) Strachan T, Read AP. Genome Projects. In Strachan T. Read A.P. (Eds.): Human Molecular Genetics. New York, Wiley-Liss, 2000, ed 2. pp ) Strachan T. Read A.P. Genes in pedigrees. In Strachan T. Read A.P. (Eds.): Human Molecular Genetics. 2nd ed. New York, Wiley-Liss, 2000; 3: ) Sugawara T, Tsurubuchi Y, Agarwala KL, Ito M, Fukuma G, Mazaki-Miyazaki E, Nagafuji H, Noda M, Imoto K, Wada K, Mitsudome A, Kaneko S, Montal M, Nagata K, Hirose S, Yamakawa K. A missense mutation of the Na+ channel alpha II subunit gene Na(v)1.2 in a patient with febrile and afebrile seizures causes channel dysfunction. Proc Natl Acad Sci U S A. 2001; 98: ) Sutherland GR. Heritable fragile sites on human chromosomes. II. Distribution, phenotypic effects, and cytogenetics. Am. J. Hum. Genet. 31: , ) Suzuki T, Delgado-Escueta AV, Aguan K, Alonso ME, Shi J, Hara Y, Nishida M, Numata T, Medina MT, Takeuchi T, Morita R, Bai D, Ganesh S, Sugimoto Y, Inazawa J, Bailey JN, Ochoa A, Jara-Prado A, Rasmussen A, Ramos-Peek J, Cordova S, Rubio- Donnadieu F, Inoue Y, Osawa M, Kaneko S, Oguni H, Mori Y, Yamakawa K. Mutations in EFHC1 cause juvenile myoclonic epilepsy. Nat Genet. 2004; 36: ) Swoboda KJ, Soong BW, McKenna C, Brunt ER, Litt M, Bale JF Jr, Ashizawa T, Bennett LB, Bowcock AM, Roach ES, Gerson D, Matsuura T, Heydemann PT, Nespeca MP, Jankovic J, Leppert M, Ptacek LJ. Paroxysmal kinesigenic dyskinesia and infantile convulsions: Clinical and linkage studies. Neurology, 2000; 55: ) Szepetowski P, Rochette J, Berquin P, Piussan C, Lathrop GM, Monaco AP. Familial infantile convulsions and paroxysmal choreoathetosis: A new neurological syndrome linked to the pericentomeric region of human chromosome 16. Am. J. Hum. Genet. 1997; 61: ) Tauer U, Lorenz S, Lenzen KP, Heils A, Muhle H, Gresch M, Neubauer BA, Waltz S, Rudolf G, Mattheisen M, Strauch K, Nurnberg P, Schmitz B, Stephani U, Sander T. Genetic dissection of photosensitivity and its relation to idiopathic generalized epilepsy. Ann Neurol. 2005; 57: ) Thomson G, Esposito MS. The genetics of complex diseases. Millenium issue. 1999: M ) Tuzun E, Gurses C, Baykan B, Buyukbabani N, Ozturk AS, Gokyigit A. Lafora body-like inclusions in a case of progressive myoclonic ataxia associated with coeliac disease. Eur Neurol. 2001; 46: ) Vigevano F, Fusco L, Di Capua M, Ricci S, Sebastianelli R, Lucchini P. Benign infantile familial convulsions. Eur J. Pediatr. 1992; 51: ) Wallace RH, Wang DW, Singh R, Scheffer IE, George AL Jr, Phillips HA, Saar K, Reis A, Johnson EW, Sutherland GR, Berkovic SF, Mulley JC. Febrile seizure and generalized epilepsy associated with a mutation in the Na channel beta 1 subunit gene SCN1B. Nature genetics, 1998; 19: ) Wallace RH, Berkovic SF, Howell RA, Sutherland GR, Mulley JC. Suggestion of a major gene for familial febrile convulsions mapping to 8q J. Med. Genet. 1996: 33: ) Weber YG, Berger A, Bebek N, Maier S, Karafyllakes S, Meyer N, Fukuyama Y, Halbach A, Hikel C, Kurlemann G, Neubauer B, Osawa M, Pust B, Rating D, Saito K, Stephani U, Tauer U, Lehmann-Horn F, Jurkat- Rott K, Lerche H. Benign familial infantile convulsions: linkage to chromosome 16p12-q12 in 14 families. Epilepsia. 2004; 45: ) Zara F, Labuda M, Garofalo PG, Durisotti C, Bianchi A, Castellotti B, Patel PI, Avanzini G, Pandolfo M. Unusual EEG pattern linked to chromosome 3p in a family with idiopathic generalized epilepsy. Neurology 1998; 51: ) Zhou B, Westaway SK, Levinson B, Johnson MA, Gitschier J, Hayflick SJ. A novel pantothenate kinase gene (PANK2) is defective in Hallervorden-Spatz syndrome. Nature Genet. 28: , İletişim: Nerses Bebek Department of Neurology, Istanbul Medical Faculty, Millet Cad Çapa-Istanbul/Turkey nersesb@istanbul.edu.tr The Online Journal of Neurological Sciences (Turkish) This e-journal is run by Ege University Faculty of Medicine, Dept. of Neurological Surgery, Bornova, Izmir-35100TR as part of the Ege Neurological Surgery World Wide Web service. Comments and feedback: editor@jns.dergisi.org URL: Journal of Neurological Sciences (Turkish) ISSNe

Ailevi Epilepsilerde Fenotipik Özelliklerin Değerlendirilmesi

Ailevi Epilepsilerde Fenotipik Özelliklerin Değerlendirilmesi Kocatepe Tıp Dergisi The Medical Journal of Kocatepe 8: 5-10 / Mayıs 2007 Afyon Kocatepe Üniversitesi Ailevi Epilepsilerde Fenotipik Özelliklerin Değerlendirilmesi The Evalution of Phenotypical Features

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ. Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Moleküler Biyoloji ve Genetik Boğaziçi Üniversitesi 2001 Y. Lisans Doktora Doktora sonrası araştırmacı

ÖZGEÇMİŞ. Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Moleküler Biyoloji ve Genetik Boğaziçi Üniversitesi 2001 Y. Lisans Doktora Doktora sonrası araştırmacı ÖZGEÇMİŞ 1. Adı Soyadı : Özlem Yalçın Çapan 2. Doğum Tarihi : 03.04.1978 3. Unvanı : Yardımcı Doçent 4. Öğrenim Durumu: Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Moleküler Biyoloji ve Genetik Boğaziçi Üniversitesi

Detaylı

İDYOPATİK JENERALİZE EPİLEPSİLERDE GENETİĞİN YERİ VE SCN1A GENİNDE D188V MUTASYONU

İDYOPATİK JENERALİZE EPİLEPSİLERDE GENETİĞİN YERİ VE SCN1A GENİNDE D188V MUTASYONU T.C. Sağlık Bakanlığı Okmeydanı Eğitim ve Araştırma Hastanesi Nöroloji Kliniği Klinik Şefi: Prof. Dr. Osman Tanık İDYOPATİK JENERALİZE EPİLEPSİLERDE GENETİĞİN YERİ VE SCN1A GENİNDE D188V MUTASYONU (Nöroloji

Detaylı

Lafora hastalığı, Unverricht Lundborg hastalığı, Nöronal Seroid Lipofuksinoz ve Sialidozlar en sık izlenen PME'lerdir. Progresif miyoklonik

Lafora hastalığı, Unverricht Lundborg hastalığı, Nöronal Seroid Lipofuksinoz ve Sialidozlar en sık izlenen PME'lerdir. Progresif miyoklonik LAFORA HASTALIĞI Progressif Myoklonik Epilepsiler (PME) nadir olarak görülen, sıklıkla otozomal resessif olarak geçiş gösteren heterojen bir hastalık grubudur. Klinik olarak değişik tipte nöbetler ve progressif

Detaylı

İdiyopatik Jeneralize Epilepsi ile EFHC1 Genindeki 662 G>A ve 685 T>C Mutasyonu Arasındaki İlişkinin Araştırılması

İdiyopatik Jeneralize Epilepsi ile EFHC1 Genindeki 662 G>A ve 685 T>C Mutasyonu Arasındaki İlişkinin Araştırılması ORİJİNAL ARAŞTIRMA İdiyopatik Jeneralize Epilepsi ile EFHC1 Genindeki 662 G>A ve 685 T>C Mutasyonu Arasındaki İlişkinin Araştırılması İlker BÜYÜK, a Berrin TUĞRUL, b Hikmet YILMAZ, c Ece ONUR, d Gülşen

Detaylı

Serebral Kortikal malformasyonlar

Serebral Kortikal malformasyonlar Serebral Kortikal malformasyonlar Nöronal Migrasyon Anomalileri Dr. Cem Calli Ege University Medical Faculty Dept. of Radiology Neuroradiology Section SINIFLAMA Nöronal proliferasyon Nöronal migrasyon

Detaylı

İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji AD Prof. Dr. Filiz Aydın

İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji AD Prof. Dr. Filiz Aydın İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji AD Prof. Dr. Filiz Aydın Dominant / resesif tanımları Otozomal ve gonozomal kalıtım nedir? İnkomplet dominant/ kodominant ne ifade eder? Pedigri nedir, Neden yapılır?

Detaylı

Bu amaçları yerine getirebilmek için genetik danışmanın belli basamaklardan geçmesi gerekir. Bu aşamalar şunlardır:

Bu amaçları yerine getirebilmek için genetik danışmanın belli basamaklardan geçmesi gerekir. Bu aşamalar şunlardır: Genetik danışma, genetik düzensizliklerin temelini ve kalıtımını inceleyerek hasta ve/veya riskli bireylerin hastalığı anlayabilmesine yardımcı olmak ve bu hastalıklar açısından evliliklerinde ve aile

Detaylı

SNP TEK NÜKLEOTİD POLİMORFİZMLERİ (SINGLE NUCLEOTIDE POLYMORPHISMS)

SNP TEK NÜKLEOTİD POLİMORFİZMLERİ (SINGLE NUCLEOTIDE POLYMORPHISMS) SNP TEK NÜKLEOTİD POLİMORFİZMLERİ (SINGLE NUCLEOTIDE POLYMORPHISMS) Herhangi iki bireyin DNA dizisi %99.9 aynıdır. %0.1 = ~3x10 6 nükleotid farklılığı sağlar. Genetik materyalde varyasyon : Polimorfizm

Detaylı

Konvülsiyon tanımı ve sınıflandırması Epilepsi tanım ve sınıflandırması İlk afebril nöbet ile başvuran çocuğa yaklaşım Epileptik sendrom kavramı

Konvülsiyon tanımı ve sınıflandırması Epilepsi tanım ve sınıflandırması İlk afebril nöbet ile başvuran çocuğa yaklaşım Epileptik sendrom kavramı Konvülsiyon tanımı ve sınıflandırması Epilepsi tanım ve sınıflandırması İlk afebril nöbet ile başvuran çocuğa yaklaşım Epileptik sendrom kavramı Beyinde bir grup nöronun anormal deşarjına bağlı olarak

Detaylı

GENETİK DOKTORA PROGRAMI DERS TANITIM TABLOSU

GENETİK DOKTORA PROGRAMI DERS TANITIM TABLOSU GENETİK DOKTORA PROGRAMI DERS TANITIM TABLOSU Dersin Kodu ve Adı GEN 601 Genetik Danışma Prof. Dr. Koray Boduroğlu 501+502+503+506 1 yarıyıl (2 teorik, haftada toplam 2 saat) Aile ağacı, Mendel kalıtımı,

Detaylı

Gen Arama Yordamı ve Nörolojik Hastalıklarla İlgili Gen Keşfi Çalışmalarına Türkiye den Örnekler

Gen Arama Yordamı ve Nörolojik Hastalıklarla İlgili Gen Keşfi Çalışmalarına Türkiye den Örnekler Gen Arama Yordamı ve Nörolojik Hastalıklarla İlgili Gen Keşfi Çalışmalarına Türkiye den Örnekler Doç. Dr. Sibel Aylin Uğur İstanbul Üniversitesi Deneysel Tıp Araştırma Enstitüsü-Genetik 13. Ulusal Sinirbilim

Detaylı

İYİ HUYLU SÜT ÇOCUĞU NÖBETLERİ. Doç. Dr. Uluç Yiş DEÜTF Çocuk Nöroloji İzmir

İYİ HUYLU SÜT ÇOCUĞU NÖBETLERİ. Doç. Dr. Uluç Yiş DEÜTF Çocuk Nöroloji İzmir İYİ HUYLU SÜT ÇOCUĞU NÖBETLERİ Doç. Dr. Uluç Yiş DEÜTF Çocuk Nöroloji İzmir ulyis@yahoo.com SÜT ÇOCUĞU NÖBETLERİ *NON-EPİLEPTİK PAROKSİSMAL OLAYLAR İYİ HUYLU NÖBETLER EPİLEPTİK ENSEFALOPATİLER Bu gerçekten

Detaylı

Nörolojik Hastalıklarda Depresyon ve Sitokinler

Nörolojik Hastalıklarda Depresyon ve Sitokinler 46.ULUSAL PSİKİYATRİ KONGRESİ, 2010 Nörolojik Hastalıklarda Depresyon ve Sitokinler Dr.Canan Yücesan Ankara Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı Akış Sitokinler ve depresyon Duygudurum bozukluklarının

Detaylı

Otozomal Baskın Kalıtım (Autosomal Dominant Inheritance) nedir?

Otozomal Baskın Kalıtım (Autosomal Dominant Inheritance) nedir? This information (1) on Autosomal Dominant genetic disorders is in Turkish Otozomal Baskın Genetik Hastalıklar (Kadınlar İçin) (İngilizce si Autosomal Dominant Genetic Disorders) Genetik (genetic) hastalığa,

Detaylı

Parkinson Hastalığı ile α-sinüklein Geni Polimorfizmlerinin İlişkisinin Araştırılması

Parkinson Hastalığı ile α-sinüklein Geni Polimorfizmlerinin İlişkisinin Araştırılması İ.Ü. CERRAHPAŞA TIP FAKÜLTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ TIBBİ BİYOLOJİ ANABİLİM DALI Parkinson Hastalığı ile α-sinüklein Geni Polimorfizmlerinin İlişkisinin Araştırılması Araş.Gör. Yener KURMAN İSTANBUL

Detaylı

BOĞAZİÇİ ÜNİVERSİTESİ

BOĞAZİÇİ ÜNİVERSİTESİ BOĞAZİÇİ ÜNİVERSİTESİ Suna ve İnan Kıraç Vakfı Nörodejenerasyon Araştırma Laboratuvarı Tel/ Fax: 0212 359 72 98 www.alsturkiye.org HASTA BİLGİLERİ Hasta adı-soyadı : Cinsiyeti : Kadın Erkek Doğum tarihi

Detaylı

İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji AD Prof. Dr. Filiz Aydın

İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji AD Prof. Dr. Filiz Aydın İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji AD Prof. Dr. Filiz Aydın X kromozomu üzerindeki genler için; Erkekler X e bağlı karakterler için hemizigottur Dişiler iki X kromozomuna sahip oldukları için mutant

Detaylı

AF Konusunda Klinik Pratikte Kullanılan Genetik Çalışmalar Türkiye de Durum Ne?

AF Konusunda Klinik Pratikte Kullanılan Genetik Çalışmalar Türkiye de Durum Ne? AF Konusunda Klinik Pratikte Kullanılan Genetik Çalışmalar Türkiye de Durum Ne? Prof. Dr. Nihal AKAR BAYRAM Ankara Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Patofizyoloji Atriyal fibrilasyonun etyolojisi oldukça

Detaylı

FEBRİL KONVÜLSİYON: Tedavi Edilmeli? / Edilmemeli? Prof. Dr. Hasan Tekgül E.Ü.T.F. Çocuk Nörolojisi Bilim Dalı

FEBRİL KONVÜLSİYON: Tedavi Edilmeli? / Edilmemeli? Prof. Dr. Hasan Tekgül E.Ü.T.F. Çocuk Nörolojisi Bilim Dalı FEBRİL KONVÜLSİYON: Tedavi Edilmeli? / Edilmemeli? Prof. Dr. Hasan Tekgül E.Ü.T.F. Çocuk Nörolojisi Bilim Dalı FK: Hedefler 1. Basit ve Komplike FK ları tanımlamak 2. Etyopatogenetik değerlendirmeyi yapmak

Detaylı

This information (23) on X-linked genetic disorders is in Turkish X bağlantılı Genetik Hastalıklar (İngilizce'si X-linked Genetic Disorders)

This information (23) on X-linked genetic disorders is in Turkish X bağlantılı Genetik Hastalıklar (İngilizce'si X-linked Genetic Disorders) This information (23) on X-linked genetic disorders is in Turkish X bağlantılı Genetik Hastalıklar (İngilizce'si X-linked Genetic Disorders) Genetik (genetic) hastalıklara bir veya daha fazla hatalı gen

Detaylı

Mutasyon: DNA dizisinde meydana gelen kalıcı değişiklik. Polimorfizm: iki veya daha fazla farklı fenotipin aynı tür popülasyonunda bulunmasıdır.

Mutasyon: DNA dizisinde meydana gelen kalıcı değişiklik. Polimorfizm: iki veya daha fazla farklı fenotipin aynı tür popülasyonunda bulunmasıdır. Allel: Bir genin seçenekli biçimi Wild Tip: Normal allel. Bireylerin çoğunda bulunan Mutasyon: DNA dizisinde meydana gelen kalıcı değişiklik Polimorfizm: iki veya daha fazla farklı fenotipin aynı tür popülasyonunda

Detaylı

NÖROMUSKÜLER HASTALIKLAR TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI

NÖROMUSKÜLER HASTALIKLAR TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI NÖROMUSKÜLER HASTALIKLAR TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI Dersin Kodu ve Adı NMH 501 Musküler Distrofiler Dersin ECTS Kredisi 5 Prof.Dr.Haluk Topaloğlu Musküler distrofilerin sınıflaması, çocukluk çağında

Detaylı

Nadir Bir Olgu: Lafora Hastalığı

Nadir Bir Olgu: Lafora Hastalığı Turkiye Klinikleri J Neur 2018;13(3):84-8 OLGU SUNUMU DOI: 10.5336/neuro.2018-62442 Nadir Bir Olgu: Lafora Hastalığı Çağla TURAN, a Şahinde Fazilet HIZ, b Özgül ESEN ÖRE, b Fidel Bayram İLTER b a Nöroloji

Detaylı

GENETİK HASTALIKLARDA TOPLUM TARAMALARI

GENETİK HASTALIKLARDA TOPLUM TARAMALARI GENETİK HASTALIKLARDA TOPLUM TARAMALARI Bir genetik hastalığa neden olan veya bir genetik hastalığa yatkınlığa neden olan belirli genleri taşıyan kişilerin tespit edilmesi için yapılan toplum temelli çalışmalardır.

Detaylı

Fetal Spina Bifida: Tanı ve Yaklaşım. Prof. Dr. E. Ferda Perçin Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Genetik AD. Ankara- 2018

Fetal Spina Bifida: Tanı ve Yaklaşım. Prof. Dr. E. Ferda Perçin Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Genetik AD. Ankara- 2018 Fetal Spina Bifida: Tanı ve Yaklaşım Prof. Dr. E. Ferda Perçin Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Genetik AD. Ankara- 2018 Dünya çapında her ~ 0.5-1/ 1000 doğumda meydana gelen myelomeningosel; En sık

Detaylı

Mendel Dışı kalıtım. Giriş

Mendel Dışı kalıtım. Giriş Mendel Dışı kalıtım DR. UMUT FAHRİOĞLU, PHD MSC Giriş Bir organizmanın fenotipinin genotipin bakarak tahmin edilebilmesi için birçok farklı faktörün çok iyi anlaşılabilmesi lazım. Mendel kalıtım modellerindeki

Detaylı

Çiğdem Özkara İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı

Çiğdem Özkara İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı Çiğdem Özkara İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı Beyindeki bir grup nöronun aşırı deşarjı sonunda ortaya çıkan ve klinikte gelip geçici, motor, duysal, duygusal, bilişsel,

Detaylı

Aralıklarla Beta HCH ölçümü ne için yapılır?

Aralıklarla Beta HCH ölçümü ne için yapılır? BETA HCG Kanda Gebelik Testi; HCG blood test quantitative; Serial beta HCG; Repeat quantitative beta HCG; Human chorionic gonadotrophin blood test quantitative; Beta-HCG blood test quantitative; Pregnancy

Detaylı

Kriyopirin İlişkili Periyodik Sendrom (CAPS)

Kriyopirin İlişkili Periyodik Sendrom (CAPS) www.printo.it/pediatric-rheumatology/tr/intro Kriyopirin İlişkili Periyodik Sendrom (CAPS) 2016 un türevi 1. CAPS NEDİR 1.1 Nedir? Kriyopirin İlişkili Periyodik Sendromlar (CAPS), nadir görülen otoenflamatuar

Detaylı

Mehmet Sait Doğan, Selim Doğanay, Gonca Koç, Süreyya Burcu Görkem, Abdulhakim Coşkun

Mehmet Sait Doğan, Selim Doğanay, Gonca Koç, Süreyya Burcu Görkem, Abdulhakim Coşkun Mehmet Sait Doğan, Selim Doğanay, Gonca Koç, Süreyya Burcu Görkem, Abdulhakim Coşkun Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Pediatrik Radyoloji BD, Kayseri İntrauterin dönemde hidrosefali ve korpus kallozum

Detaylı

Nörofibromatozis Tip 1 Tanılı Olguların Değerlendirilmesi: Tek Merkez Deneyimi

Nörofibromatozis Tip 1 Tanılı Olguların Değerlendirilmesi: Tek Merkez Deneyimi Nörofibromatozis Tip 1 Tanılı Olguların Değerlendirilmesi: Tek Merkez Deneyimi Nurşah Eker, Ayşe Gülnur Tokuç, Burcu Tufan Taş, Berkin Berk, Emel Şenay, Barış Yılmaz Marmara Üniversitesi Pendik Eğitim

Detaylı

MOLEKÜLER TANISI DÜZEN GENETİK HASTALIKLAR TANI MERKEZİ. SERPİL ERASLAN, PhD

MOLEKÜLER TANISI DÜZEN GENETİK HASTALIKLAR TANI MERKEZİ. SERPİL ERASLAN, PhD β-talaseminin MOLEKÜLER TANISI DÜZEN GENETİK HASTALIKLAR TANI MERKEZİ SERPİL ERASLAN, PhD BETA TALASEMİ HEMOGLOBİNOPATİLER Otozomal resesif (globin gen ailesi) Özellikle Çukurova, Akdeniz kıyı şeridi,

Detaylı

Nörofibromatozis Tip 1 de Epilepsi Sorunu. Dr. Dilek Yalnızoğlu Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Pediatrik Nöroloji Bilim Dalı

Nörofibromatozis Tip 1 de Epilepsi Sorunu. Dr. Dilek Yalnızoğlu Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Pediatrik Nöroloji Bilim Dalı Nörofibromatozis Tip 1 de Epilepsi Sorunu Dr. Dilek Yalnızoğlu Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Pediatrik Nöroloji Bilim Dalı Nörofibromatozis tip 1 de Epilepsi Sorunu Toplumda epilepsi 1%, ~%25 ilaca

Detaylı

VIII. FAKTÖR XII EKSİKLİĞİ TANI VE TEDAVİ KILAVUZU BÖLÜM ULUSAL TANI VE TEDAVİ KILAVUZU 2013

VIII. FAKTÖR XII EKSİKLİĞİ TANI VE TEDAVİ KILAVUZU BÖLÜM ULUSAL TANI VE TEDAVİ KILAVUZU 2013 ULUSAL TANI VE TEDAVİ KILAVUZU 2013 FAKTÖR XII EKSİKLİĞİ VIII. BÖLÜM TANI VE TEDAVİ KILAVUZU KALITSAL FAKTÖR XII EKSİKLİĞİ TANI VE TEDAVİ KILAVUZU FAKTÖR XII EKSİKLİĞİ Dr. M. Cem Ar ve THD Hemofili Bilimsel

Detaylı

NÖROLOJİDE MOLEKÜLER GENETİK

NÖROLOJİDE MOLEKÜLER GENETİK ANKARA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ MECMUASI Cilt 52, Sayı 2, 1999 103-1 10 NÖROLOJİDE MOLEKÜLER GENETİK Ayla Günlemez* Gülhis Deda' ÖZET Moleküler genetiğin klinikte kullanıma girmesi ile pek çok nörolojik

Detaylı

HAFTA II Mendel Genetiği

HAFTA II Mendel Genetiği GENETĐK 111-503 HAFTA II Mendel Genetiği Doç. Dr. Hilâl Özdağ 1865 Gregor Mendel kalıtım kurallarının temellerini attı. http://www.dnaftb.org/dnaftb/1/concept/ 1 Seçilen Özellikler Hartl DL, Jones EW,

Detaylı

Konvülsiyon tanımı ve sınıflandırması Epilepsi tanım ve sınıflandırması İlk afebril nöbet ile başvuran çocuk Epileptik sendrom kavramı ve West

Konvülsiyon tanımı ve sınıflandırması Epilepsi tanım ve sınıflandırması İlk afebril nöbet ile başvuran çocuk Epileptik sendrom kavramı ve West Konvülsiyon tanımı ve sınıflandırması Epilepsi tanım ve sınıflandırması İlk afebril nöbet ile başvuran çocuk Epileptik sendrom kavramı ve West sendromu Beyinde bir grup nöronun anormal deşarjına bağlı

Detaylı

Çocukluk Çağı EEG si : İnteriktal Aktiviteler. Dr. Hasan Tekgül EÜTF Çocuk Nörolojisi Bilim Dalı 13. Ulusal Çocuk Nöroloji Kongresi 2011 Kapadokya

Çocukluk Çağı EEG si : İnteriktal Aktiviteler. Dr. Hasan Tekgül EÜTF Çocuk Nörolojisi Bilim Dalı 13. Ulusal Çocuk Nöroloji Kongresi 2011 Kapadokya Çocukluk Çağı EEG si : İnteriktal Aktiviteler Dr. Hasan Tekgül EÜTF Çocuk Nörolojisi Bilim Dalı 13. Ulusal Çocuk Nöroloji Kongresi 2011 Kapadokya Çocukluk EEG si I. Yenidoğan EEG si : 0-1 ay II. Süt Çocuğu

Detaylı

GENETİK TANI YÖNTEMLERİ. Prof.Dr.Mehmet Alikaşifoğlu

GENETİK TANI YÖNTEMLERİ. Prof.Dr.Mehmet Alikaşifoğlu GENETİK TANI YÖNTEMLERİ Prof.Dr.Mehmet Alikaşifoğlu S Genetik Tanı Yöntemleri S Sitogenetik Tanı Yöntemleri S Moleküler Sitogenetik Tanı Yöntemleri S Moleküler Genetik Tanı Yöntemleri Sitogenetik Tanı

Detaylı

BİR UNVERRİCHT LUNDBORG HASTALIĞI VAKASI A case of Unverricht Lundborg disease

BİR UNVERRİCHT LUNDBORG HASTALIĞI VAKASI A case of Unverricht Lundborg disease Bir OLGU Unverricht SUNUMLARI Lundborg (Case hastalığı Reports) vakası BİR UNVERRİCHT LUNDBORG HASTALIĞI VAKASI A case of Unverricht Lundborg disease Yahya KARAMAN 1, Emel KÖSEOĞLU 2, Ali Ö ERSOY 1, Abdullah

Detaylı

İki kardeşin HİKAYESİ Şikayetleri: 10 yaşında kız kardeş ile 3 yaşında erkek kardeşte mental motor gerilik,konuşamama, Desteksiz yürüyeme, Denge kaybı

İki kardeşin HİKAYESİ Şikayetleri: 10 yaşında kız kardeş ile 3 yaşında erkek kardeşte mental motor gerilik,konuşamama, Desteksiz yürüyeme, Denge kaybı Homozygosity Mapping and Exome Sequencing Reveal a novel VLDLR Muta=on in the VLDLR-associated cerebellar hypoplasia in 2 siblings Dr.Muhsin Elmas Afyon Kocatepe Üniversitesi Tıbbi Gene6k A.D İki kardeşin

Detaylı

Otozomal Dominant ve Otozomal Resesif Bozukluklar. Hüseyin Çağsın 18/09/2015

Otozomal Dominant ve Otozomal Resesif Bozukluklar. Hüseyin Çağsın 18/09/2015 Otozomal Dominant ve Otozomal Resesif Bozukluklar Hüseyin Çağsın 18/09/2015 Giriş Pedigri okuması için hatırlatmalar Otozomal dominant kalıtım ile ilgili konseptler Otozomal dominant bozukluklar Otozomal

Detaylı

NON NÖROJENİK NÖROJENİK MESANE ve ÜROFASİAL (OCHOA) SENDROM OLGULARINDA HPSE2 GEN DEĞİŞİMLERİNİN ARAŞTIRILMASI

NON NÖROJENİK NÖROJENİK MESANE ve ÜROFASİAL (OCHOA) SENDROM OLGULARINDA HPSE2 GEN DEĞİŞİMLERİNİN ARAŞTIRILMASI NON NÖROJENİK NÖROJENİK MESANE ve ÜROFASİAL (OCHOA) SENDROM OLGULARINDA HPSE2 GEN DEĞİŞİMLERİNİN ARAŞTIRILMASI Burcu Bulum 1, Z. Birsin Özçakar 1, Duygu Duman 1, F. Başak Cengiz 1, Berk Burgu 1, Esra Baskın

Detaylı

DÖNEM 1 4. DERS KURULU 1. İSİM 1) TANIMI

DÖNEM 1 4. DERS KURULU 1. İSİM 1) TANIMI DÖNEM 1 4. DERS KURULU 1. İSİM Histoloji ve Embriyoloji 1) TANIMI : Genel Embriyoloji nin konularını kapsar. Bu derste embriyoloji, embriyolojinin tarihçesi, embriyolojide tanımlar, gametogenezis, insan

Detaylı

Anne ve baba akrabaysa çocukta genetik (genetic) sorun olma olasılığı artar mı?

Anne ve baba akrabaysa çocukta genetik (genetic) sorun olma olasılığı artar mı? This information (16) on Marrying a Relative is in Turkish Akraba evliliği (İngilizce si Marrying a relative) Anne ve baba akrabaysa çocukta genetik (genetic) sorun olma olasılığı artar mı? Bu sorunun

Detaylı

İyon Kanalları ve Epilepsi Patojenezindeki Rolleri

İyon Kanalları ve Epilepsi Patojenezindeki Rolleri ARŞİV 2010; 19: 72 İyon Kanalları ve Epilepsi Patojenezindeki Rolleri Yrd.Doç.Dr. Ahmet AKAY*, Dok.Öğr. N.Ceren SÜMER-TURANLIGİL* Dr.Yiğit UYANIKGİL** GİRİŞ İyon kanalları membranın lipid çift tabakasını

Detaylı

KROMOZOMLAR ve KALITIM

KROMOZOMLAR ve KALITIM KROMOZOMLAR ve KALITIM SİTOGENETİK Kromozomları ve kalıtımdaki görevlerini inceler Bu görevlerin incelenmesinde kullanılan en temel teknikler: - Karyotipleme (Hücre nükleusundaki kromozomların 23 çift

Detaylı

NÖROMETABOLİK BEYİN HASTALIKLARINDA GENEL RADYOLOJİK YAKLAŞIM

NÖROMETABOLİK BEYİN HASTALIKLARINDA GENEL RADYOLOJİK YAKLAŞIM NÖROMETABOLİK BEYİN HASTALIKLARINDA GENEL RADYOLOJİK YAKLAŞIM Prof.Dr. Handan Güleryüz DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ ÇOCUK RADYOLOJİSİ BİLİM DALI İZMİR Metabolik beyin hastalıklarında çeşitli

Detaylı

Girişimsel olmayan prenatal tanı testi. Prof.Dr.Mehmet Ali Ergün Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Genetik Anabilim Dalı Öğretim Üyesi

Girişimsel olmayan prenatal tanı testi. Prof.Dr.Mehmet Ali Ergün Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Genetik Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Girişimsel olmayan prenatal tanı testi Prof.Dr.Mehmet Ali Ergün Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Genetik Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prenatal tanı gebelik döneminde fetüste var olan veya ortaya çıkabilecek

Detaylı

Febril konvülziyon etyopatogenezinde genetiğin rolü

Febril konvülziyon etyopatogenezinde genetiğin rolü Derleme Febril konvülziyon etyopatogenezinde genetiğin rolü THE ROLE OF GENETICS IN FEBRILE CONVULSION ETIOPATHOGENESIS Enise Nur ÖZLEM 1, Semra HIZ 2 1 Dokuz Eylül Üniversitesi, Tıp Fakültesi, İzmir,

Detaylı

GEN MUTASYONLARI. Yrd. Doç. Dr. DERYA DEVECİ

GEN MUTASYONLARI. Yrd. Doç. Dr. DERYA DEVECİ GEN MUTASYONLARI Yrd. Doç. Dr. DERYA DEVECİ Gen mutasyonları 2 temel mekanizma ile gerçekleşir. A. İnsersiyon; Bir veya daha fazla nükleotidin araya girmesiyle B. Delesyon; Bir veya daha fazla nükleotidin

Detaylı

KOLOREKTAL KANSERLERİN MOLEKÜLER SINIFLAMASI. Doç.Dr.Aytekin AKYOL Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Patoloji Anabilim Dalı 23 Mart 2014

KOLOREKTAL KANSERLERİN MOLEKÜLER SINIFLAMASI. Doç.Dr.Aytekin AKYOL Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Patoloji Anabilim Dalı 23 Mart 2014 KOLOREKTAL KANSERLERİN MOLEKÜLER SINIFLAMASI Doç.Dr.Aytekin AKYOL Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Patoloji Anabilim Dalı 23 Mart 2014 Kolorektal Kanserler; Sunum Planı Genel bilgiler Moleküler

Detaylı

Yeni Nesil Genomik Sistemler. ve Uygulamaları

Yeni Nesil Genomik Sistemler. ve Uygulamaları Yeni Nesil Genomik Sistemler ve Uygulamaları Sunum Başlıkları Mikroarray Sistemleri (iscan) Ekspresyon Array SNP Array Metilasyon Array Yeni Nesil Dizileme Teknolojileri Ekspresyon Array Tüm Genom Gen

Detaylı

TÜRK NÖROLOJİ DERNEĞİ NÖROGENETİK ÇALIŞMA GRUBU AKTİVİTE RAPORU 2017

TÜRK NÖROLOJİ DERNEĞİ NÖROGENETİK ÇALIŞMA GRUBU AKTİVİTE RAPORU 2017 TÜRK NÖROLOJİ DERNEĞİ NÖROGENETİK ÇALIŞMA GRUBU AKTİVİTE RAPORU 2017 TND çatısı altında III. Nadir Nörolojik Hastalıklar Sempozyumu ve Nörogenetik kursu 1-2 Haziran 2017 tarihinde İstanbul Point Otel de

Detaylı

Anksiyete Bozukluklarında Genom Boyu Asosiyasyon Çalışmaları

Anksiyete Bozukluklarında Genom Boyu Asosiyasyon Çalışmaları Anksiyete Bozukluklarında Genom Boyu Asosiyasyon Çalışmaları Yrd. Doç. Dr. Neşe Direk Dokuz Eylül Üniversitesi Psikiyatri Anabilim Dalı Genetik Epidemiyoloji ve Psikiyatri Genome-Wide vs. Aday Gen Asosiyasyon

Detaylı

ÇOCUKLUK ÇAĞI EPİLEPSİLERİNDE STATUS EPİLEPTİKUS HASTALARINA YAKLAŞIM (TANI TAKİP ETİYOLOJİK İNCELEMELER) Prof. Dr. Sema SALTIK

ÇOCUKLUK ÇAĞI EPİLEPSİLERİNDE STATUS EPİLEPTİKUS HASTALARINA YAKLAŞIM (TANI TAKİP ETİYOLOJİK İNCELEMELER) Prof. Dr. Sema SALTIK MULTİDİSİPLİNER STATUS EPİLEPTİKUS TEDAVİ PROTOKOLÜ ÇALIŞTAYI 08.04.2016 ÇOCUKLUK ÇAĞI EPİLEPSİLERİNDE STATUS EPİLEPTİKUS HASTALARINA YAKLAŞIM (TANI TAKİP ETİYOLOJİK İNCELEMELER) Prof. Dr. Sema SALTIK

Detaylı

Prof Dr Sabahattin ALTUNYURT Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum AD

Prof Dr Sabahattin ALTUNYURT Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum AD Prof Dr Sabahattin ALTUNYURT Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum AD Kistik Fibrozis Otozomal resesif geçiş gösteren genetik bir hastalık 7q kromozomdaki Fibrosis Transmembrane

Detaylı

Bebekte doğum öncesinde kromozomsal ve genetik anormalliklerin tespiti amacıyla yapılır.

Bebekte doğum öncesinde kromozomsal ve genetik anormalliklerin tespiti amacıyla yapılır. AMNİYOSENTEZ Gebelik sırasına bebeğin genetik hastalıkları ve doğumsal anormalliklerini tespit amacıyla doğum kesesinden alınan sıvının incelenmesidir. Doğum kesesinden alınan küçük miktarda sıvıdan çalışılan

Detaylı

Jarcho Levin Sendromlu Hastalarda Santral Sinir Sistemi veya Nöral Tüp Defekti Birlikteliği; Tek Merkez Tecrübesi

Jarcho Levin Sendromlu Hastalarda Santral Sinir Sistemi veya Nöral Tüp Defekti Birlikteliği; Tek Merkez Tecrübesi Jarcho Levin Sendromlu Hastalarda Santral Sinir Sistemi veya Nöral Tüp Defekti Birlikteliği; Tek Merkez Tecrübesi İbrahim Değer, Nihat Demir, Murat Başaranoğlu, İsmail Gülşen, Oğuz Tuncer Yüzüncü Yıl Üniversitesi

Detaylı

TEK GEN KALITIM ŞEKİLLERİ

TEK GEN KALITIM ŞEKİLLERİ TEK GEN KALITIM ŞEKİLLERİ Klasik Mendeliyen Kalıtım Gösteren Genetik Bozukluklar Tek gen kalıtımının 4 şekli bulunur Dominant Resesif Otozomal Otozomal dominant Otozomal resesif X e bağlı X e bağlı dominant

Detaylı

Nadir Hastalıklar-Yetim ilaçlar. bir sağlık sorunu. Uğur Özbek İstanbul Üniversitesi Deneysel Tıp Araştırma Enstitüsü (DETAE) Orphanet-Türkiye

Nadir Hastalıklar-Yetim ilaçlar. bir sağlık sorunu. Uğur Özbek İstanbul Üniversitesi Deneysel Tıp Araştırma Enstitüsü (DETAE) Orphanet-Türkiye Nadir Hastalıklar-Yetim ilaçlar bir sağlık sorunu Uğur Özbek İstanbul Üniversitesi Deneysel Tıp Araştırma Enstitüsü (DETAE) Orphanet-Türkiye NADİR HASTALIK Prevalansı 1/2000 den az olan hastalıklar NADİR

Detaylı

Yenidoğan ve sütçocuğunun epileptik sendromları

Yenidoğan ve sütçocuğunun epileptik sendromları Derleme Review 191 DO I: 10.4274/tpa.46.73 Yenidoğan ve sütçocuğunun epileptik sendromları Epileptic syndromes of newborn and infant Meral Özmen, Burak Tatlı, Barış Ekici İstanbul Üniversitesi İstanbul

Detaylı

Febril Konvülziyonda Yeni Gelişmeler. Dr. Cihan MERAL GATA Haydarpaşa Eğitim Hastanesi İstanbul

Febril Konvülziyonda Yeni Gelişmeler. Dr. Cihan MERAL GATA Haydarpaşa Eğitim Hastanesi İstanbul Febril Konvülziyonda Yeni Gelişmeler Dr. Cihan MERAL GATA Haydarpaşa Eğitim Hastanesi İstanbul Febril Konvülziyonlar(FK) Altı ay-beş yaş arasında ateşle birlikte ortaya çıkan Tüm çocukların %2-5 görülen

Detaylı

Tıbbın Geleceğine dair.. Genetik Testler ve Kişiselleşmiş Tıp Anlayışı. B. Aysin Sermen

Tıbbın Geleceğine dair.. Genetik Testler ve Kişiselleşmiş Tıp Anlayışı. B. Aysin Sermen Tıbbın Geleceğine dair.. Genetik Testler ve Kişiselleşmiş Tıp Anlayışı B. Aysin Sermen Daha güçlü.. Daha atletik.. Daha genç.. Daha huzurlu.. Daha mutlu.. Daha akıllı.. Daha sağlıklı.. Daha akıllı ve sağlıklı

Detaylı

EPİLEPSİ HASTALIĞI OLAN ÇOCUK VE EBEVEYNLERİNE YÖNELİK HAZIRLANAN MODÜLER EĞİTİM PROGRAMININ HASTALIK YÖNETİMİNE ETKİSİ

EPİLEPSİ HASTALIĞI OLAN ÇOCUK VE EBEVEYNLERİNE YÖNELİK HAZIRLANAN MODÜLER EĞİTİM PROGRAMININ HASTALIK YÖNETİMİNE ETKİSİ T.C. AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı EPİLEPSİ HASTALIĞI OLAN ÇOCUK VE EBEVEYNLERİNE YÖNELİK HAZIRLANAN MODÜLER EĞİTİM PROGRAMININ

Detaylı

Sıcak Su Epilepsisi: Otozomal Dominant Kalıtılan Bir Hastalık mı?

Sıcak Su Epilepsisi: Otozomal Dominant Kalıtılan Bir Hastalık mı? Epilepsi 014;0():75-81 DO: 10.5505/epilepsi.014.146 KLİNİK ÇALŞMA / ORGNAL ARTCLE Sıcak Su Epilepsisi: Otozomal Dominant Kalıtılan Bir Hastalık mı? Hot Water Epilepsy: s t An Autosomal Dominant nherited

Detaylı

b. Amaç: Gen anatomisi ile ilgili genel bilgi öğretilmesi amaçlanmıştır.

b. Amaç: Gen anatomisi ile ilgili genel bilgi öğretilmesi amaçlanmıştır. TIBBİ GENETİK I-DERS TANIMLARI 1-Tanım: DNA ve RNA yapısının öğretilmesi. b. Amaç: DNA nın genetik materyal olmasında moleküler yapısının önemi ve RNA yapısının proteine geçiş ve gen ekspresyonu kontrolündeki

Detaylı

Akraba evliliğinin SNP bazlı hücre dışı DNA test sonuçlarına etkisi

Akraba evliliğinin SNP bazlı hücre dışı DNA test sonuçlarına etkisi Akraba evliliğinin SNP bazlı hücre dışı DNA test sonuçlarına etkisi Olgu 1, B.A., 43 y, G2 P1 Y1 İleri anne yaşı hddna Prader Willi Send. riski (FF: %5) 11-14 hafta sonografisi : Normal (NT:1.2 mm) 1.

Detaylı

This information (8) on Cystic Fibrosis is in Turkish Kistik Fibroz (İngilizce'si Cystic Fibrosis)

This information (8) on Cystic Fibrosis is in Turkish Kistik Fibroz (İngilizce'si Cystic Fibrosis) This information (8) on Cystic Fibrosis is in Turkish Kistik Fibroz (İngilizce'si Cystic Fibrosis) Kistik Fibroz nedir? Kistik Fibroz (Cystic Fibrosis, CF), kalıtsal bir genetik (genetic) hastalıktır.

Detaylı

TAKD olgu sunumları- 21 Kasım Dr Şebnem Batur Dr Büge ÖZ İÜ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Patoloji AD

TAKD olgu sunumları- 21 Kasım Dr Şebnem Batur Dr Büge ÖZ İÜ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Patoloji AD TAKD olgu sunumları- 21 Kasım 2012 Dr Şebnem Batur Dr Büge ÖZ İÜ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Patoloji AD Konuşma akışı; ALK mutasyonu değerlendirmedeki sorunlar ROS-1 mutasyonu Avrupa pulmoner patoloji çalışma

Detaylı

Üroonkoloji Derneği. Prostat Spesifik Antijen. Günümüzdeki Gelişmeler. 2 Nisan 2005,Mudanya

Üroonkoloji Derneği. Prostat Spesifik Antijen. Günümüzdeki Gelişmeler. 2 Nisan 2005,Mudanya Prostat Spesifik Antijen ve Günümüzdeki Gelişmeler Prostat Kanseri 2004 yılı öngörüleri Yeni tanı 230.110 Ölüm 29.900 Jemal A, CA Cancer J Clin 2004 Kanserler arasında görülme sıklığı #1 Tümöre bağlı ölüm

Detaylı

11/18/2015. Mitokondrial DNA. Umut Fahrioglu, PhD MSc. Mitokondri

11/18/2015. Mitokondrial DNA. Umut Fahrioglu, PhD MSc. Mitokondri Mitokondrial DNA Umut Fahrioglu, PhD MSc Mitokondri 1 Mitokondri Şekerlerden, yağlardan ve diğer yakıtlardan oksijen yardımı ile ATP üretme işlemi olan hücresel solunumun merkezidir. İki zarla çevrilmiştir

Detaylı

Dr.ERHAN AKINCI 46.ULUSAL PSİKİYATRİ KONGRESİ

Dr.ERHAN AKINCI 46.ULUSAL PSİKİYATRİ KONGRESİ Dr.ERHAN AKINCI Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi 46.ULUSAL PSİKİYATRİ KONGRESİ Ekim 2010, İZMİR Açıklama 2008 2010 Araştırmacı: yok Danışman: yok Konuşmacı: yok GREGOR MENDEL

Detaylı

Light Cycler Real Time PCR Teknolojisi ile Faktör V Geninde Yeni Mutasyon Taranması

Light Cycler Real Time PCR Teknolojisi ile Faktör V Geninde Yeni Mutasyon Taranması T.C. ANKARA ÜNĐVERSĐTESĐ BĐYOTEKNOLOJĐ ENSTĐTÜSÜ YÜKSEK LĐSANS TEZĐ Light Cycler Real Time PCR Teknolojisi ile Faktör V Geninde Yeni Mutasyon Taranması Biyolog S. Duygu SANLIDĐLEK Danışman Öğretim Üyesi

Detaylı

AİLESEL AKDENİZ ATEŞİ (AAA-FMF)

AİLESEL AKDENİZ ATEŞİ (AAA-FMF) AİLESEL AKDENİZ ATEŞİ (AAA-FMF) MOLEKÜLER YAKLAŞIMLAR DÜZEN GENETİK HASTALIKLAR TANI MERKEZİ SERPİL ERASLAN, PhD AİLESEL AKDENİZ ATEŞİ Otozomal resesif kalıtım Akdeniz ve Ortadoğu kökenli populasyonlarda

Detaylı

SAĞ VE SOL KOLON YERLEŞİMLİ TÜMÖRLER: AYNI ORGANDA FARKLI PATOLOJİK BULGULAR VE MİKROSATELLİT İNSTABİLİTE DURUMU

SAĞ VE SOL KOLON YERLEŞİMLİ TÜMÖRLER: AYNI ORGANDA FARKLI PATOLOJİK BULGULAR VE MİKROSATELLİT İNSTABİLİTE DURUMU SAĞ VE SOL KOLON YERLEŞİMLİ TÜMÖRLER: AYNI ORGANDA FARKLI PATOLOJİK BULGULAR VE MİKROSATELLİT İNSTABİLİTE DURUMU Ezgi Işıl Turhan 1, Nesrin Uğraş 1, Ömer Yerci 1, Seçil Ak 2, Berrin Tunca 2, Ersin Öztürk

Detaylı

İstanbul daki El Ayak Ağız Hastalığı Vakalarında Coxsackievirus A6 ve Coxsackievirus A16 nın Saptanması

İstanbul daki El Ayak Ağız Hastalığı Vakalarında Coxsackievirus A6 ve Coxsackievirus A16 nın Saptanması İstanbul daki El Ayak Ağız Hastalığı Vakalarında Coxsackievirus A6 ve Coxsackievirus A16 nın Saptanması Dr. Ayşe Nur CEYLAN Antalya 11/11/2017 Sunum Planı 1. Amaç 2. Enterovirüsler 3. El Ayak Ağız Hastalığı(EAAH)

Detaylı

Diafragmatik Herni. Prof. Dr. E. Ferda Perçin Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Genetik AD Ankara-2018

Diafragmatik Herni. Prof. Dr. E. Ferda Perçin Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Genetik AD Ankara-2018 Diafragmatik Herni Prof. Dr. E. Ferda Perçin Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Genetik AD Ankara-2018 % 85 sol tarafta İzole olgularda yeni doğan yaşam oranı ~ %60 Konjenital Diafragmatik Herni 1/3000-1/5000

Detaylı

Epilepsi Beynin eksitatör ve inhibitör dengesinin bozulması sonucu meydana gelen nöronal deşarjlarla karakterizedir.

Epilepsi Beynin eksitatör ve inhibitör dengesinin bozulması sonucu meydana gelen nöronal deşarjlarla karakterizedir. Enes Akyuz, Fahri Akbas, Cilem Ercan, Gozde Yesil, Cagla Yildiz, Pinar Mega Tiber Epilepsi Beynin eksitatör ve inhibitör dengesinin bozulması sonucu meydana gelen nöronal deşarjlarla karakterizedir. Yaklaşık

Detaylı

Anahtar sözcükler: Ekstratemporal lob epilepsisi; semiyolojik lateralize edici bulgular; temporal lob epilepsisi; video-eeg.

Anahtar sözcükler: Ekstratemporal lob epilepsisi; semiyolojik lateralize edici bulgular; temporal lob epilepsisi; video-eeg. DOI: 10.5505/epilepsi.2011.52523 Parsiyel Epilepsi Hastalarında Uzun Süreli Video-EEG Monitörizasyon ile Belirlenen Semiyolojik Lateralize Edici Bulgular ve İktal EEG Özelliklerinin Karşılaştırılması The

Detaylı

This information (35) on genetic deafness is in Turkish Genetik Sağırlık (İngilizce'si genetic deafness)

This information (35) on genetic deafness is in Turkish Genetik Sağırlık (İngilizce'si genetic deafness) This information (35) on genetic deafness is in Turkish Genetik Sağırlık (İngilizce'si genetic deafness) Genetik (genetic) sağırlığa değişim geçirmiş bir veya daha fazla sayıda gen (gene) neden olur. İşitme,

Detaylı

HIV İLE ENFEKTE OLMUŞ HASTALARDA M41L DİRENÇ MUTASYONUNUN REAL- TİME POLİMERAZ ZİNCİR REAKSİYONU İLE SAPTANMASI

HIV İLE ENFEKTE OLMUŞ HASTALARDA M41L DİRENÇ MUTASYONUNUN REAL- TİME POLİMERAZ ZİNCİR REAKSİYONU İLE SAPTANMASI YEDİTEPE ÜNİVERSİTESİ HIV İLE ENFEKTE OLMUŞ HASTALARDA M41L DİRENÇ MUTASYONUNUN REAL- TİME POLİMERAZ ZİNCİR REAKSİYONU İLE SAPTANMASI ZUHAL TEKKANAT TAZEGÜN, İSKENDER KARALTI, İBRAHİM ÇAĞATAY ACUNER, MERT

Detaylı

Epilepsi nedenlerine gelince üç ana başlıkta incelemek mümkün;

Epilepsi nedenlerine gelince üç ana başlıkta incelemek mümkün; Epilepsi bir kişinin tekrar tekrar epileptik nöbetler geçirmesi ile niteli bir klinik durum yada sendromdur. Epileptik nöbet beyinde zaman zaman ortaya çıkan anormal elektriksel boşalımların sonucu olarak

Detaylı

Epilepsi Cerrahisi Sırasında Saptanan Tümörler Slayt Semineri

Epilepsi Cerrahisi Sırasında Saptanan Tümörler Slayt Semineri Epilepsi Cerrahisi Sırasında Saptanan Tümörler Slayt Semineri Prof Dr Taner Akalın Ege ÜTF Patoloji AD 22. Ulusal Patoloji Kongresi, 7 11 Kasım 2012, Antalya Prayson RA. Am J Clin Pathol 2011;136:557 Tümör

Detaylı

GENETİK HASTALIKLAR. Dr.Taner DURAK. Tıbbi Genetik Uzmanı. Bursa Orman Bölge Müdürlüğü Fikir Bahçesi Konferansı 06.03.2014

GENETİK HASTALIKLAR. Dr.Taner DURAK. Tıbbi Genetik Uzmanı. Bursa Orman Bölge Müdürlüğü Fikir Bahçesi Konferansı 06.03.2014 GENETİK HASTALIKLAR Dr.Taner DURAK Tıbbi Genetik Uzmanı Bursa Orman Bölge Müdürlüğü Fikir Bahçesi Konferansı 06.03.2014 Dr. Taner DURAK özgeçmişi 1966 Artvin Şavşat doğumlu 1983-1989, Bursa, Uludağ Üniv,Tıp

Detaylı

Çocukluk Dönemi Paroksismal Hastalıklar

Çocukluk Dönemi Paroksismal Hastalıklar DR. İLKNUR EROL Çocukluk Dönemi Paroksismal Hastalıklar Migren (epilepsiden 10 kat fazla) Nöbetler Senkop, presenkop Paroksismal dizkineziler Uyku bozuklukları Hiperventilasyon sendromu Çocukluk Dönemi

Detaylı

Yrd.Doç.Dr. Yosun MATER

Yrd.Doç.Dr. Yosun MATER * Yrd.Doç.Dr.Yosun MATER Yrd.Doç.Dr. Yosun MATER *Bitki nüklear, mitokondriyal ve kloroplast DNA'ları *Burada yer alan bugünkü bilgilerimizin çoğu, moleküler evrim mekanizması ve oranları kullanılarak

Detaylı

KLİNİĞİMİZDE TANISI KONMUŞ HOLOPROSENSEFALİLİ FETUSLARIN SONUÇLARI

KLİNİĞİMİZDE TANISI KONMUŞ HOLOPROSENSEFALİLİ FETUSLARIN SONUÇLARI KLİNİĞİMİZDE TANISI KONMUŞ HOLOPROSENSEFALİLİ FETUSLARIN SONUÇLARI Selahattin Mısırlıoğlu 1, Selim Büyükkurt 1, Mete Sucu 1, Mehmet Özsürmeli 1, Erol Arslan 1, Çiğdem Akçabay 1, Masum Kayapınar 1, Cansun

Detaylı

IL28B genotip tayini kronik hepatit B hastalarında oral antiviral tedavi cevabını öngörmede kullanılabilir mi?

IL28B genotip tayini kronik hepatit B hastalarında oral antiviral tedavi cevabını öngörmede kullanılabilir mi? IL28B genotip tayini kronik hepatit B hastalarında oral antiviral tedavi cevabını öngörmede kullanılabilir mi? Sıla Akhan, Aynur Aynıoğlu, Elif Sargın Altunok, Murat Sayan Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi,

Detaylı

PEDİATRİK MAKROTROMBOSİTOPENİLİ OLGULARDA MYH9 & TUBB1 GEN MUTASYONLARI

PEDİATRİK MAKROTROMBOSİTOPENİLİ OLGULARDA MYH9 & TUBB1 GEN MUTASYONLARI PEDİATRİK MAKROTROMBOSİTOPENİLİ OLGULARDA MYH9 & TUBB1 GEN MUTASYONLARI 1 Didem Torun Özkan, 2 Abdullah A. Waheed, 3 Yeşim Oymak, 3 Canan Vergin, 2 Ayten Kandilci, 4 Nejat Akar 1. Okan Üniversitesi, Sağlık

Detaylı

Sık Görülen Tek Gen Hastalıklarının Prenatal Tanısı

Sık Görülen Tek Gen Hastalıklarının Prenatal Tanısı Sık Görülen Tek Gen Hastalıklarının Prenatal Tanısı 13-15 Haziran, İstanbul Prof. Dr. Seher Başaran İstanbul Üni., İstanbul Tıp Fak., Tıbbi Genetik AD Genetik Hastalıkların Sınıflandırılması Kromozomal

Detaylı

Telomeraz enzim eksikliğinin tedavisinde yeni yaklaşımlar. Prof. Dr. Fatma İnanç Tolun 08.11.2013 / Kahramanmaraş

Telomeraz enzim eksikliğinin tedavisinde yeni yaklaşımlar. Prof. Dr. Fatma İnanç Tolun 08.11.2013 / Kahramanmaraş Telomeraz enzim eksikliğinin tedavisinde yeni yaklaşımlar Prof. Dr. Fatma İnanç Tolun 08.11.2013 / Kahramanmaraş Sunum Akışı DNA replikasyonu Telomer Telomeraz Telomeraz eksikliğinde görülen hastalıklar

Detaylı

KOLOREKTAL KARSİNOMA VE ÖNCÜ LEZYONLARINDA MİKROSATELLİT İNSTABİLİTESİNİN İMMÜNHİSTOKİMYASAL OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ

KOLOREKTAL KARSİNOMA VE ÖNCÜ LEZYONLARINDA MİKROSATELLİT İNSTABİLİTESİNİN İMMÜNHİSTOKİMYASAL OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ KOLOREKTAL KARSİNOMA VE ÖNCÜ LEZYONLARINDA MİKROSATELLİT İNSTABİLİTESİNİN İMMÜNHİSTOKİMYASAL OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ Seher YÜKSEL 1, Berna SAVAŞ 2, Elçin KADAN 3, Arzu ENSARİ 2, Nazmiye KURŞUN 4 1 Gümüşhane

Detaylı

Beyin Omurilik Sıvısında Myelin Basic Protein Testi; CSF myelin basic protein; BOS da myelin basic protein;

Beyin Omurilik Sıvısında Myelin Basic Protein Testi; CSF myelin basic protein; BOS da myelin basic protein; MYELİN BASİC PROTEİN Beyin Omurilik Sıvısında Myelin Basic Protein Testi; CSF myelin basic protein; BOS da myelin basic protein; Beyin Omurilik Sıvısı içinde Myelin Basic Protein miktarının araştırılmasıdır.

Detaylı

Karaciğerde ve anne karnındaki bebeğin plasentasına yapılan bir proteindir. Doğumdan sonra miktarı düşer. Bkz: 4 lü test. Kandaki miktarı ölçülür.

Karaciğerde ve anne karnındaki bebeğin plasentasına yapılan bir proteindir. Doğumdan sonra miktarı düşer. Bkz: 4 lü test. Kandaki miktarı ölçülür. ALFA FETO PROTEİN AFP; Alfa feto protein; Karaciğerde ve anne karnındaki bebeğin plasentasına yapılan bir proteindir. Doğumdan sonra miktarı düşer. Bkz: 4 lü test. Kandaki miktarı ölçülür. AFP testi ne

Detaylı

Gen Organizasyonu ve Genomların Evrimi

Gen Organizasyonu ve Genomların Evrimi GENETĐK 111-503 Gen Organizasyonu ve Genomların Evrimi Doç. Dr. Hilâl Özdağ 1 RNA nın Kendi Kendini Kopyalayabiliyor Olmalıydı Đlkin zamanlardaki RNA dünyasında RNA moleküllerinin kopyalanması. RNA polimerazlar

Detaylı

Journal of Neurological Sciences [Turkish] 29:(1)# 30; , Araştırma Yazısı

Journal of Neurological Sciences [Turkish] 29:(1)# 30; , Araştırma Yazısı Journal of Neurological Sciences [Turkish] 29:(1)# 30; 032-041, 2012 http://www.jns.dergisi.org/text.php3?id=495 Araştırma Yazısı Kırk Yaşın Üstündeki İdyopatik Jeneralize Epilepsi Olgularında Klinik Özellikler

Detaylı

Trikoryonik Triamniyotik Üçüz Gebelikte Monofetal Cantrell Pentalojisi

Trikoryonik Triamniyotik Üçüz Gebelikte Monofetal Cantrell Pentalojisi Trikoryonik Triamniyotik Üçüz Gebelikte Monofetal Cantrell Pentalojisi Dr.Pelin Höbek, Dr.Oğuz ASLAN, Dr.Ezgi ARGAN, Dr.Gülseren YÜCESOY Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi OLGU 28 yaşında, primigravid

Detaylı

Nörogenetik Hastalıklarda Genetik Danışma

Nörogenetik Hastalıklarda Genetik Danışma Nörogenetik Hastalıklarda Genetik Danışma 101 Nörogenetik Hastalıklarda Genetik Danışma Genetic Counselling in Neurogenetic Disorders Feride İffet ŞAHİN, Zerrin YILMAZ Parkinson Hast. Hareket Boz. Der.,

Detaylı