Baflkalar n n umutsuzlu a kap ld yerde, inanc m z,

Transkript

1

2 Baflkalar n n umutsuzlu a kap ld yerde, inanc m z, umudumuz olur. Hayat m zda umutsuzlu a yer yoktur. Ç k fl Yolu, özledi imiz Türkiye nin yoludur. Türk Milleti; çok daha güzel, güvenli, mutlu, refah içinde yaflayaca ayd nl k bir gelece e lay kt r. Geçmiflte bunu çok daha zor flartlar alt nda baflard k. Bugün de baflaracak güçteyiz. Milletimizin gelece ini, yine milletimizin azim ve kararl l ayd nlatacakt r. Ö retmenimiz, Türkiye dir. Sevdam z, ad m z, soyad m zd r Türkiye... BÜTÜN K TAPÇILARDA

3 BAfiKENT ÜN VERS TES KÜLTÜR YAYINI Bütün Dünya 1 fiubat Baflkent Üniversitesi Ad na Sahibi: Prof. Dr. Mehmet Haberal Yay n Genel Yönetmeni Mete Akyol Görsel Yönetmen ve Yay n Genel Yönetmeni Yard mc s : Turgut Keskin Sorumlu Yaz flleri Müdürü: Gülçin Orkut Akyol Teknik Yap m Yönetmeni: Faruk Güney Yay n Dan flman : Yaflar Öztürk Türk Dili Dan flman : Haydar Göfer Sanat Dan flman : Süheyla Dinç E itim Dan flman : Dr. Fatma Ataman Düzeltme Sorumlusu: Nükhet Aliciko lu Baflkent Üniversitesi nin bir kültür hizmeti olan Bütün Dünya 2000, Baflkent Üniversitesi kurulufllar ndan 1. Cadde, No: 77, Bahçelievler, Ankara adresindeki Aküm Reklamc l k, Dan flmanl k ve Yay nc l k Ajans Sanayi ve Ticaret A. fi. nin 3. Cadde, No: 2, Yenimahalle, Ankara adresindeki tesislerinde bas lm flt r. Seçiciler Kurulu: Prof. Dr. Nevzat Bilgin (An sal Baflkan) Prof. Dr. Ahmet Mumcu Prof. Dr. Solmaz Do anca Prof. Dr. Sevil Öksüz Prof. Dr. Ender Varinlio lu, Prof. Dr. Okay Eroskay Prof. Dr. Fuat Çelebio lu, Prof. Dr. Sedefhan O uz, Prof. Dr. Levent Peflkircio lu, Gürbüz Atabek, Kaya Karan, Ayhan Erten, lhan Banguo lu, Ahmet Aydede, Manuel Bilos, Cengiz Dolunay Sürekli Yazarlar: Yahya Aksoy, Yücel Aksoy, Pelin Hazar Aliabbasi, Sabriye Afl r, Dr. Sıtkı Aydınel, Nuray Bartoschek, Sadi Bülbül, Haluk Cans n, lkay Erdem, Haluk Erdemol, Sema Erdo an, Konur Ertop, Gürbüz Evren, Prof. Dr. fiadan Gökoval, Metin Gören, Ça dafl Güner, Mümtaz dil, Muzaffer zgü, Sinan Meydan, Filiz Lelo lu Oskay, Cengiz Önal, Sabahat Önen, Cengiz Özak nc, Saniye Özden, Tekin Özertem, Bekir Özgen, Nergis Öztürk, Yaflar Öztürk, Sezin San Sungunay, Mete Tizer, zlen fien Toker, zmir Tolga, Suat Türker, Engin Ünsal, Mehmet Ünver, Dr. Mehmet Uhri, Orhan Velidedeo lu, Dr. Ö üt Yazman, Halit Y ld r m, Mustafa Y ld z Yönetim Merkezi: 10. Sokak No: 45, Bahçelievler, Ankara Tel: (0312) Faks: (0312) letiflim Adresi: Sedef Cad Ada, 1. Parsel, A Blok, Kat: 3, Da: 16, Ataflehir, stanbul Tel: (0216) (pbx) Faks: (0216) Da t m: Yaysat Bas m Tarihi: 22 / 01 / butundunya@butundunya.com.tr 1

4 BAfiKENT ÜN VERS TES KÜLTÜR YAYINI Bütün Dünya 2000 YIL:17 SAYI: Kahramanlarımız ve... Karfl lar ndaki Suskunlu umuz Mete Akyol 5 Gazi Mustafa Kemal ve Bir Resmi Gazete Dr. Sıtkı Aydınel 8 Despot Yolsuzlukları Dr. Ö üt Yazman 12 Babasının Tarlası 13 Entelektüel Paradigmalara Uyum ya da Kaos Do an Kuban 18 Atatürk ün Erzurum Kongresi Açıfl Konuflmas Cengiz Önal 23 Hakimiyeti Milliye Yazıları 25 Prof. Dr. Mehmet Haberal, Dünyaca Ünlü Bilim nsanlar n Ankara da A rlad 29 Atatürk ün nsanl k Projesi Sinan Meydan Yıldır Neden Bocalıyoruz? Konur Ertop 41 Mimar Sinan ın Kafatası ve Unutulan Gerçekler Cengiz Özakıncı 47 Kurfluna Dizilen Yunan Askerleri Orhan Velidedeo lu 51 Felsefe Kültürün Neresinde? Tekin Özertem 55 Ermeni Sorununda ngiltere nin Rolü Gürbüz Evren 60 Gülen Düflünceler lkay Erdem 63 Yatırım De il Cinayet Can Pulak Ç NDEK LER 65 Bitmeyen Senfoni Metin Gören 69 Ataol Behramo lu fiadan Gökoval 74 Seni Seviyorum Nuray Bartoschek 77 Karayazgılı Oedipus Haluk Erdemol 83 Sokrates Berk Yüksel 87 sveç deki Titanik Vasa Nevin Dedeo lu 91 Neler Olmuyor ki Dünyada Sezin San Sungunay 95 Oturmak Dr. Mustafa Çetiner 98 Garcia ya Mektup Yıl çinde Hepimiz Böcek mi Yiyor Olaca z? Sabriye Afl r 107 Pearl Nehri Kulesi Gizay Temizsoylu 111 Bitkiler Sayı Sayıyor Yücel Aksoy 115 Michio Kaku ile Gelece e Bak fl 120 Bir Kahramanın Öyküsü Nergis Öztürk 123 Füze Selami Sema Erdo an 130 Yalnız Adam Yahya Aksoy 133 Uvvv! Dondum Dondum! Muzaffer zgü 137 Özgür Periler Mehmet Uhri 142 Bellagio zlen fien Toker 147 Amsterdam da Bir Çatı Katı Mehmet Ünver 34 lk Dersimiz Türkçe 40 F rçalayarak 68 Bilginizi Denetleyin 128 Ufak Tefek Bilgiler 151 Çözümler 152 Yar n n Büyükleri 154 Bulmaca 156 Satranç 158 Ay n Kitaplar 160 Bir Fotograf Bin Sözcük 2

5 Kahramanlar m z ve... Karfl lar ndaki Sonunda, bizim de içine itildi imiz bir dönemin, s bilgilerle yetinebilen kiflileri taraf ndan bugün bir spor salonu, bir iki park ya da bir iki cadde ad olarak bilinen Abdi pekçi, son yaz s n yazd 1 fiubat 1979 tarihinin 36 y l ötesinde, 2015 y l n n fiubat nda bugün, bir efsane ya da bir destan kahraman olarak beliriyor an lar m zda. Abdi pekçi yle birlikte, de iflik y llar n ayn haftas nda sonsuzluklar - na emanet etti imiz U ur Mumcu da, Gaffar Okkan da yerlerini al yorlar bu efsaneler tablosunda. Onlarla ayn yaflam biçiminin ve ayn ölüm biçiminin onuruna sahip öteki uygarl k kahramanlar m z da bir anda dolduruyorlar, an lar m z n fleref kürsüsündeki yerlerini. Ayn onurlu yaflam ve ayn onurlu ölüm ötesinde bu uygarl k kahramanlar m - z n ortak özellikleri, yaflamlar boyu yaln z b rak lmalar d r. Onlar yaln z b rakanlar, ayn çizgide olmalar n karfl n, birer seyirci kalmay ye leyen ve en gerçekçi tan m yla toplumumuzun adam sendeci olarak adland r lan kesimidir. Bugün birer efsane kahraman niteli e sahip bu uygarl k kahramanlar m z, ço unun s fat, bir bölümünün Suskunlu umuz ise yap s da ayd n olmas na karfl n, ayd nl klar n karanl klara tafl maktan üflenen etkin bir kesimi harekete geçirebilmek için düflünsel emeklerini cesaretle ortaya koymalar n n yan s ra, yaflamlar n namlular n tehdidi karfl - s nda hedef yapmaktan da çekinmemifllerdi. Onlar Türk toplumuna, Atatürk Devrimleri nin önemini ve anlam n anlatmaya, hatta benimsetmeye çal flm fl, toplumumuzun tüm bireyleriyle birlikte, dönemin tüm yöneticilerine de, Atatürk Devrimleri nin ve ilkelerinin, bir ödül de erinde olmalar n n da ötesinde gerçekte, uygar bir yaflam biçiminin olmazsa olmaz ögeleri oldu unu ö retmeye özen göstermifllerdi. B ugünlerin hal ve gidifl serüveninin baflrol oyuncular ve onlar n ayaklar n n çevresinde dolaflan figüranlar d fl ndaki bu uygar, dürüst, ça dafl, fakat ayn anda adam sendeci kimlikli bu kesimin bugün birinci vazifesi, bir zamanlar yaln zca seyicileri olduklar bu uygarl k kahramanlar n adlar n n duyuldu u ve görüldü ü her yerde, kendilerinden defalarca özür dilemektir. Toplumumuzu, okyanus dalgalar ortas nda yelkensiz ve dümensiz b rakan siyasal f rt nalar n herbiri, bu 3

6 Abdi pekçi U ur Mumcu Ahmet Taner K fllal Çetin Emeç Cavit Orhan Tütengil Ümit Do anay Do an Öz Bahriye Üçok Muammer Aksoy Necip Hablemito lu Gaffar Okkan Bedrettin Cömert kahramanlar m z tek tek aram zdan ald nda, do al olarak önce çok üzülmüfltük, çok dövünmüfltük ama Bu f rt nalar n teknemizi dalga dalga sürükleyip, sonunda bambaflka sahillere vurdu unda ve kendimizi bu sahillerin hiç de al flamayaca m z bambaflka iklimlerinde buldu umuzda ancak, anlayabildik ne yapmamam z gerekip de yapt m z ve ne yapmam z gerekip de yapmad m z Kurflunland n n 36 nc y l nda bu ay Abdi pekçi yi anarken, onla birlikte Bedrettin Cömert in, U ur Mumcu nun, Ahmet Taner K fllal n n, Çetin Emeç in, Cavit Orhan Tütengil in, Ümit Do anay n, Do an Öz ün, Bahriye Üçok un, Muammer Aksoy un, Necip Hablemito lu nun, Gaffar Okkan n ve ayn uygarl k u rafl çizgisinde yitirdi imiz yüzlerce destan kahraman m z n an lar n n huzurunda tek tek herbirini, hem kendilerine sayg m zdan, hem kendimizden utanc m zdan, bafllar m z önümüze e erek bir kez daha an yor ve Yanl fllar n n yeni yeni ay rd na varmaya bafllayan tüm seyircilerini ba fllamalar n diliyoruz. meteakyol@butundunya.com.tr 4

7 Y lmadan Yorulmadan Dr. S tk Ayd nel Gazi Mustafa Kemal ve Bir Resmi Gazete 21 Nisan 1931 tarihli bu resmi gazete Reisicumhur Gazi Mustafa Kemal Hazretlerinin Millete Beyannamesi bafll n tafl yordu. B u beyanname (Bildiri) yak nda yap lacak yeni seçimler için Cumhuriyet Halk F rkas n n propagandas n içeriyordu. Bu bildiriyi yorumlayabilmek için önce, bu tarihe kadar partinin geçirdi i aflamalar özetle an msatmakta yarar görmekteyiz. Bilindi i gibi Halk F rkas 11 Eylül 1923 tarihinde kuruldu. Mustafa Kemal Pafla genel baflkanl a, smet Pafla da baflkan vekilli ine seçildi. smet Pafla imzas yla Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk merkezlerine mesaj iletildi. (Bütün vatan kurtulufl ve ba ms zl a getiren cemiyet bugünden itibaren Halk F rkas na dönüflecektir.) 10 Kas m 1924 te de Halk F rkas - n n ad

8 BD fiubat 2015 (Cumhuriyet Halk F rkas ) olarak de ifltirildi. 27 Ekim 1927 de 2. Büyük kongre yap ld. (Birinci Büyük Kongre Sivas kongresi olarak kabul edildi.) 17 May s 1931 de üçüncü Büyük Kongre topland. 24 Nisan 1931 tarihinde de 4. Devre TBMM üyeleri için seçim yap ld. Bu özel bilgiyi verdikten sonra 21 Nisan 1931 tarihli resmi gazeteyi yorumlayabiliriz. Dikkat edilirse bildiride bafll kta Reisicumhur dendi i halde sonda ise Gazi Mustafa Kemal denmektedir. Çünkü bildirinin sonundaki makam Cumhuriyet Halk F rkas Genel Baflkanl d r. Bu çok önemli bir ay r m. Cumhurbaflkan tarafs zd r. Devletin bafl d r. Bu s fatla Türkiye Cumhuriyetini ve Türk Milletinin birli ini temsil eder. O tarihte bile Mustafa Kemal Pafla, demokrasinin ana kural na, bu ay r m dolay s yla uymufltur. Cumhuriyet Halk F rkas n n karar verilen genel siyasetini flu cümle aç kça ifadeye yeterlidir san r m. Yurtta sulh, cihanda sulh için çal fl yoruz. Bildirinin bafllang c nda: fiimdiye kadar oldu u gibi bu gün dahi toplulu unuza sunulacak bildirimiz aç k ve kesin olacakt r. Çünkü onlar yar n size hesap verilmek üzere yap lacak olumlu ifllerin ifadesidir. ifadeleri geçmektedir. Bu ifadede geçen hesap verme sözcükleri de Mustafa Kemal in diktatör olmad - n n ve demokrasiye ne kadar inand - n n delilidir. Gazi Mustafa Kemal Atatürk 6

9 Bildirinin 1. Maddesinde: Cumhuriyet Halk F rkas n n Cumhuriyetçi, Milliyetçi, Halkç, Devletçi, Laik ve nk lâpç vas flar de iflmeyen esaslar d r. ilkeleri yer almaktad r. Bildirinin di er maddelerinde: Devletçilik nedir? Türkiye Cumhuriyeti halk n n ayr ayr s n flardan oluflan de il ifl bölümü nedeniyle ayr lm fl (çiftçi, sanayici, vb.) bir toplum olarak de erlendirmek esas ilkelerimizdendir. Çiftçilerimizin, esnaf n, iflçilerin, serbest meslek sahiplerinin, büyük tüccar ve fabrikatörlerin korunma önlemlerinin al nmas gibi konular ifade edilmektedir. BD fiubat 2015 ne yurtta ne dünyada buna uyulmufltur. Atatürk ün bu konuda söyledi i pek çok güzel söz vard r. Bu sözleri ve yorumlar bir araya getiren eserler yaz lm flt r. Bu kadarla yetinerek bildirinin bundan sonraki maddelerini özetliyor ve önemli gördü ümüz konular üzerinde biraz daha duruyoruz. 11. madde: Bütün devrim sonuçlar n vatandafllar n tam emniyetini, milli düzeni ve inzibat, yurt içi ve adli organizasyon ve yasalar ile koruyan ve hiçbir olay veya etki önünde sars lmayan bir hükümet otoritesini kurmak ve uygulamak ifllerimizin temelidir. 10. Maddesi ise derinlemesine incelemeyi gerektirmektedir. Cumhuriyet Halk F rkas n n karar verilen genel siyasetini flu cümle aç kça ifadeye yeterlidir san r m: Yurtta sulh, cihanda sulh için çal fl yoruz. Bu cümlenin nerede, ne zaman söylendi i konusunda karars zl klar vard r. Üstelik Cumhuriyet Tarihi günlü ünü ve Atatürk T.C. Tarihi kronolojisini yazanlar (baz lar ) bu bildirideki tarihi (21 Nisan 1931) günü yazmam fllard r. Bu nedenle Yurtta sulh, cihanda sulh sözünün nerede, ne zaman söylendi i hakk nda karars zl klar do mufltur. Oysa bu söz pek çok dile çevrilmifl ve dünya çap nda bir de er kazanm flt r. Gazi Mustafa Kemal pek çok savaflta fiilen bulunmufl, yurtta da bir çok iç isyanla u raflm fl bir kifli olarak, deneyim ve birikimlerinin sonucunda bu sözü söylemifl; ancak ne yaz k ki Ogüne kadar meydana gelen iç isyanlar ve karfl devrim hareketlerine yönelik adli ve askeri önlemler alma konusunda Gazi nin hassasiyetini ifade eden bu maddeyi daha fazla yorumlamaya gerek duymuyoruz. Bundan sonra vergi kanunlar, milli e itim, sa l k, bay nd rl k, altyap (demiryolu, karayolu, liman, vb.), ekonomi konular nda yap lacaklar s ralan yor. Sonuçta da: Yapmak iktidar nda olmad m z iflleri, uyuflturucu, oyalay c sözlerle yapar z diyerek, millete karfl gündelik siyaset takip etmek fliar m z (âdetimiz) de ildir. Verdi i sözler hakk nda güvence veren sadece bizde de il bütün dünyadaki siyaset adamlar n n uymas gereken bir kural ifade etmektedir. sitkiaydinel@butundunya.com.tr 7

10 Ça dafl Düflünce Dr. Ö üt Yazman Despot Yolsuzluklar Dünya Demokrasi Haritas nda seçim yap lan çok say da cumhuriyet rejimi var. 168 ülkeden 88 tanesi demokrasi yoksunu ve dünya nüfusunun yar s ndan fazlas n bar nd r yor. 8 Bir ülkenin demokrasisi ne kadar sakatsa, yolsuzluk o kadar fazla oluyor. Küreselleflme olgusu ile uluslar aras nda fl k h z ile hareket eden finansal fonlar, para aklamalar ve yolsuzluklar destekliyor. Dünyay dolaflan paralar üçe ayr l r. Biri ola an ve yasaya uygun ifllemlerin ürünü temiz parad r. Di eri uluslararas uyuflturucu, silah ticareti, kaçakç l k ve cinayet flebekelerinin elde etti i kara parad r. Üçüncüsü ise baz ülke yöneticilerinin, yolsuzluk, rüflvet ve devletten çald klar gri parad r. Kara parac lar, despot yönetimleri bulunca onlarla iflbirli i yap p inan lmaz paralara sahip olur ve muhataplar yla bonkörce paylafl rlar. Bu

11 BD fiubat 2015 nedenle kara para ile gri para aras nda gizli bir boru hatt vard r. K saca kara para ile gri para birleflir; bence bu ikisine birden kirli para demek daha do rudur. Baflka bir anlat mla (kara ve gri) hepsi haram para d r. Çeflitli isimlerle milyarlarca dolar toplan r, gizlenerek y kan r yeniden yat r l r. S n r tan maz, duruma göre girer- ç kar. Tatyana Dyaçenko Despot Paralar S cak para (despotlar nki dahil) havuzlara s maz; art k büyük denizler gibidir. Girifl-ç k fl dalgalar krizleri tetikler. Bir flekilde iktidara geldikten sonra, ülkesini bask ya ve zora dayanarak yöneten kimseye despot denir. Kirli para trafi i artt kça baz devletlerin özellikle despotlar n yönetti i ülkelerin en üst düzey devlet adamlar Ferdinand Marcos ve efli melda Marcos bu pisliklere bulaflt lar. Örne in Rusya n n d flar dan borç ald 20 milyar dolar n 10 milyar dolar yok oldu. Sonra New York taki bir Amerikan bankas nda bayan Tatyana Dyaçenko nun (Yeltsin in k z ) ve yak nlar ndan her birinin ayr ayr 20 fler milyon dolarl k hesaplar ortaya ç kt. (1999) Örnek Olay Marcoslar 1946 da ABD çekilirken Filipinler Cumhuriyeti kuruldu. Cumhurbaflkan seçilen Ferdinand Marcos ve efli Imelda 21 y l süreyle ( ) ülkeyi yönettiler. Cumhurbaflkan Marcos ilk halka seslenifl konuflmas nda ekonomik kalk nmay sa layaca n, kaçakç l k, rüflvet ve yolsuzluklara son verece ini söylüyordu da ikinci kez seçilmek için totaliterlik e ilimleri artm flt. Muhaliflerin sesini k smaya bafllad, yandafl medyay kulland. Devlet hazinesinden ald 56 milyon dolar o seçimde harcad ve ikinci kez seçildi. 9

12 BD fiubat 2015 Yönetim karfl t gösteriler, a r hasar veren protestolar aylarca sürdü. (Ocak- Mart 1970) Marcos, s k yöne-tim yasas ç kard. ki kez cumhurbaflkan seçilebilme koflulunu kald rd. Anayasay de ifltirdi. Hukukta masumiyet karinesi de aranmayacakt. Muhalifleri y llarca hapiste tuttu. çlerinde Beningno Aquino gibi bir çok parlamento üyesi vard. Hapse at lanlar n baz lar n n, sonradan kay p olduklar aç klan yordu. Bas n susturdu. Tek bir resmi yay na yöneldi. Resmi Gazete, kanun de ifliklikleri ile Marcos un konuflmalar n yay ml yordu. Her y l gizli servislere ayr lan devlet paralar ndan, örtülü ödeneklerden, ülkeye gelen yard m paralar ndan, ülkede yap lan her iflten Marcoslar pay ve para al yordu. Özel ve kamu iflletmelerine el koyuyor, bunlar yak nlar na veriyordu. Efli melda y baflkente vali atad. fiehircilik ve imar ifllerini ona ba lad. Yetmedi, anayasa de iflikli i ile baflbakanl da kendisine ba lad. Hem cumhurbaflkan hem baflbakan oldu. Üçüncü kez cumhurbaflkanl adayl nda, (Bagong Lipunan- Filipince-) Yeni Toplum la (New Society) halka parlak gelece i anlat yordu. Muhalefet lideri Benigno Aquino, sürgünde bulundu u ABD den seçime kat lmak için dönüflünde Manila Havaalan nda öldürüldü. (1983) 1986 seçimlerinde bir kez daha hileye baflvurunca Marcos un diktatörlü ü halk n ayaklanmas ile son buldu. ABD askeri helikopter ve Filipinler in d fl borcu Marcos la 79 misli artarak 360 milyondan 28,3 milyar dolara ç kt. Filipinler, Dünya n n ve Asya n n en çok d fl borçlu ülkesi olmufltu. uçaklar ile ülkeden kaç r lmas, ABD nin usanm fll n n son noktas yd. Filipinler in d fl borcu 79 misli artarak Marcos la 360 milyondan 28,3 milyar dolara ç kt. Filipinler, Dünya n n ve Asya n n en çok d fl borçlu ülkesi olmufltu. H rs z Despotlar Listesi Yolsuzluklar ile ünlenmifl diktatörlerin her biri ayr bir Marcos tur. Her biri ayr bir yaz konusu olabilir. Burada ancak baz lar n ve ülkelerini belirtebiliriz: J.C. Duvalier (Haiti), Muhammed Suharto (Endonezya), Alberto Fujimori (Peru), Viktor JC. Duvalier 10

13 Muammer Kaddafi Muhammed Suharto Yanukovych (Ukrayna), Nicolae Ceaucescu (Romanya), Slobodan Milosevic (S rbistan), Idi Amin (Uganda), Mobutu Sese Seko (Kongo- eski Zaire), Ömer El Beflir (Sudan), Ali Abdullah Saleh-Salih (Yemen), Zeynelabidin Bin Ali (Tunus), Çiçekleri küçük bahçenin / çiçekleri biraz da/ çölde akan kan m zla sulanmad m? /sulanm yor mu? / Ve rahat, karl gecelerinde sviçre nin / y ld zlar biraz da / gözyafllar m zla y kan p yanm yor mu? Nicolae Ceacescu Slobodan Milosevic di Amin Hüsnü Mubarek (M s r), Muammer Kaddafi (Libya) *** sviçre, yolsuzluk paralar n bankalar nda saklayan ilk ülkedir. Naz m Hikmet bir trenle sviçre den geçerken flöyle yazm flt : sviçre yi bilirsin gülüm, / dilsiz kasas derler, / bir yerlerden, bir fleylerden kaç r lan paralar n. (...) / Bu m sralar yaz lal yar m yüzy ldan fazla zaman geçti. Günümüzde despot yolsuzluklar sürüyor; milyarlarca insan açl k s n r nda. Bunun için, ünlü ozan m za özenip, onun sözlerine benzeterek bitirmek isterim. fiimdi l man gecelerinde Asya n n Afrika n n, Okyanus un eteklerinde yar ç plak insanlar n, terkedilmifl çocuklar n, gözyafllar, biraz da muson ya murlar yla y kan p, yanm yor mu? ogutyazman@butundunya.com.tr 11

14 BD fiubat 2015 Babas n n Tarlas! Köylünün biri, Atatürk Orman Çiftli indeki tarlalardan birini, kendi mal ym fl gibi ekip biçiyordu. Gazi ye haber verdiler. Atatürk bunun üzerinde önceleri durmad. Sonra çiftli i gezdi i günlerden birinde adama rastlad : "Burada ne yap yorsun?" diye sordu. Köylü gülümseyerek: "Tarla sürüyorum." dedi. " yi ama, bu tarla senin midir?" "De ildir." "Kimindir?" "Atatürk ündür!" "Güzel ama, sen baflkas na ait bir topra n, ona sorulmadan sürülüp ekilemeyece ini bilmiyor musun?" "Biliyorum, fakat benim bu tarlay sürüp ekmeye hakk m vard r." Atatürk: "Bu hakk nereden al yorsun?" Köylü: "Atatürk bizim babam z de il midir? nsan babas n n tarlas n sürüp ekerse suç mu olur?" Atatürk, be enme ve sevgi dolu gülümsemeyle köylünün s rt n okflad ve "Hakl s n!.." diyerek uzaklaflt. 12

15 BD fiubat 2015 Entelektüel Paradigmalara Uyum Ya da Kaos Yazan: Prof. DO AN KUBAN Ça a ayak uyduramayan toplumlar n temel sorunu, ça dafl yaflam deneylerinin yüzeyselli i nedeniyle dünyan n gelece i ve potansiyelleri ba lam ndaki cehaletlerinden kaynaklan yor. Do an Kuban Cumhuriyet, Bilim-Teknik Eki Ça dafl yaflam yeni teknoloji sat n almak, otomobil, televizyon, telefon sat n almak, lüks yap yapmak, dünyan n öbür insanlar gibi yaflamaya özenmekle elde edilmiyor. Kent trafi ini kontrol edemeyen, kald r m yapamayan, çöpünü temizleyemeyen, y lda ortalama bir kitap bile okumayan, sanat ve felsefeyi d fllayan, okullara ortaça medrese programlar dayatan, bilimi körleten, fakat nüfusu yüz milyona yaklaflm fl toplumlar n yaflamalar zor, gelecekleri karanl k. Böyle toplumlar n kalabal klar yollarda ve inflaatlarda verilen kurbanlara ac may da unutuyorlar. Türk kültürünün entelektüel bir çekirde e gereksinimi var. Entelektüel çekirdek bilgi birikiminden var lacak bir düflünsel ayd nlanmad r. nsanlara daha bilinçli ve duyarl olmay ö retecektir. Bat daki bilgi birikimi bu ayd nlanma olana n o toplumlara sa l yor. Dünya entelektüelleri gelecek sorunlar n n içeri ini toplumlar na 13

16 BD fiubat 2015 Ne var ki Osmanl ordusu Moskova kap lar na gitmedi. Ama Ruslar Bak rköy e geldiler. Biz Rus donanmas n Karadeniz de yakmad k. Fakat onlar Balt k Denizi nden gelip Çeflme de Osmanl donanmas n yakt lar. Biz Venedik e bile gitmedik, ama Venedik Donanmas, 17. yüzy lda Çanakkale Bo az n kapatt. K r m Tatarlar Hanl yok olunca, bizim Ruslara karfl savunmam z kalmad. Ruslar Do u illerini 1917 ye kadar ellerinde tuttular. Biz Viyana y alamad k, ama Avrupal lar stanbul u iflgal ettiler. Gönlümüze göre tarih yazamay z. Türk tarihini, Osmanl dönemi d fl nda, yerleflmifl toplum tarihi olarak, ya da göçer tarihi olarak, imparatorluklar tarihi olarak, uygarl k tarihi olarak yazmak olanaks zd r. Fakat Türkçe konuflan halklar n ve Türkçenin sürekli tarihini yazmak olas d r. Bu süreklili in nedeni göçer Türklerin büyük alanlara yay lan egeanlatmak için mücadele veriyorlar. Bizde ise ilkel bir politik söz dalafl n n yan nda birlefltirici bir söylem oluflmuyor. Türkiye gibi ortaça rozetli üyesi çok olan toplumlarda bu ayd nlanma çabas na nereden bafllamal? Kan mca birlefltirici bir ayd nlanma olana, sahip ç kt m z geçmiflin do ru de erlendirilmesinden bafll yor. Bu gerçekleflmedikçe uydurma tarih üzerine bina edilen hayaller topluma kendinde olmayan güçler hayal ettiriyor. Gerçek potansiyelini anlamas na olanak vermiyor. Ve yalana inan yor. GÖÇER TÜRK TEN EVRENSEL PARAMETRELERE Bat y fetheden Türkçe konuflan göçerlerin uzun ve kimli i saptanm fl bir tarihi var. Bizim halk bunu masal olarak bile bilmiyor. Bu tarihin bir aflamas olan Osmanl tarihini bir reklam konusu ve yanl fl bir güç imgesi olarak kullan l yor y ll k bu süreci süreci Do an Kuban günlük politikan n böbürlenme hastal ndan kurtarmak entelektüel bir zorunluluk ve tarihe karfl bir sayg borcudur. Osmanl tarihi halk için sultan, yeniçeri, harem imgeleriyle dolu fantastik zaferler dönemidir. 14

17 Kan mca birlefltirici bir ayd nlanma olana, sahip ç kt m z geçmiflin do ru de erlendirilmesinden bafll yor. menlik aflamalar d r. Bu tarihin bugün için en önemli yan, Türkçenin günümüze uzanan süreklili ini sa lam fl olmas d r. Türk diyalektleri Avrasya n n neredeyse 2500 km uzunlu undaki bir bölümünde Lingua Franca olarak kullan lm flt r. Bir çok devletin ulusal dili olarak da yaflamaktad r. Osmanl Devletinin stanbul Fethinden öncesi büyümesi de göçer Türk tarihinin devam d r. Osmanl bu uzun göçer tarihinde temellenir. Osmanl mparatorluk dönemi, Türk dilli göçerlerin k sa egemenlik tarihlerinden farkl d r. Fetheden ve devleti kuran halk Türktür. Osmanl mparatorlu u Bizans co rafyas na oturur. Toplum Bizans halklar yla bütünleflir. Uzun ömürlü karmafl k bir yap s vard r. Göçer dönemiyle yap sal bütünlü ü yoktur. Osmanl ça n anlamak yeni paradigmalar yaratmay gerektirir. OSMANLI: KEND NE ÖZGÜ POL T K YAPI BD fiubat 2015 slam ve Türklü- ün Osmanl tarihini yönlendirecek temel çerçeveler olmas ndan hareket edince, kozmopolit Osmanl toplumunun tarihini yazmak olanaks z hale gelmifltir. Osmanl Do uda ve Bat da slam için kavga eden bir güç olarak takdim edilmifl, kendi yap s n n gere i olan bir yorum yap lmam flt r. Türklük de devflirme askeri, devflirme bürokrasisi, esir haremi, Türk olmayan sultanlar yla kendisi için çizilen kal pla çeliflmifltir. Oysa Osmanl mparatorlu u, var olan kal plara giremeyecek kendine özgü bir politik yap d r. Osmanl tarihinin göçer geçmifliyle iki sürekli i var: Biri Türk Dili, ikincisi göçerlerin fethettikleri toplumlarla simbiyotik yaflant kurma yetenekleri ve gelenekleri. Bu simbiosis 16. yüzy l sonuna kadar baflar l olmufl, Osmanl tarihinin süreklili ini de sa lam flt r. Bu olgu insan toplumlar n n ortak yaflama potansiyelinin oldu unun da kan t d r. Anneannem Midilli li, annemin babas Ortaasyal bir aileden Erzurumlu, babam Çerkez olan ben, stanbullu bir Türküm. Bizim aileden herkes stanbullu Türktü. De iflik dilli, dinli insanlar Türk diliyle belirli, fakat de iflik kimlikler tafl m fllar, ayn topraklarda y ll k bir süreç 15

18 BD fiubat 2015 içinde örtüflen ortamlar n ürünü olarak ortak davran fllar kazanm fllard r. Çerkezi, Giritli yi, Bosnal y, Laz, Gürcü yü, Kürd ü kökeninden dolay d fllayan bir kültür Osmanl ça nda oluflmad. Ben bunun ngiliz emperyalistlerin bafllatt bir emperyalist olgu oldu una inan r m. Kald ki kimi cemaatler kendilerini Türk görmeseler bile dünya bizi hep Türk olarak bildi. Biz dünyan n bildi i kimlik alt nda var z. Bunu tart flmak anlams zd r. TÜRK- SLAM SENTEZ Cumhuriyet döneminde ortaya ç kan toplum kültürünün niteli ine iliflkin en önemli kavram Türk- slam sentezidir. Allah n sözü insan n sözü ile efl olamayaca - na göre, Kuran n emirleri, insanlar n tefsiri ile bir sentez oluflturmaz. slam, Arap ya da Fars kültürü ile sentez anlam na gelebilir. Öte yandan Kuran a ba l farzlar d fl nda, Hintli yi, Çinli yi, Endonezyal y, Afrikal y ve Türk ü birlefltiren bir kültür olmad n, antropoloji okuyan herkes bilir. Çinli, Hintli, Afrikal, Hristiyan olduklar zaman da Avrupa kültürünün parças olmazlar. Ama Farabi ve bni Sina n n Hellen-Fars, bni Rüflt ün Yunan-Arap sentezinden söz edilebilir. Osmanl fiiiri, a rl Fars edebiyat olan bir sentez olarak görülebilir. Fakat Osmanl Divan fliirine halk sahip ç kamazd. Çünkü anlam yordu. Türkler çeviri yapt lar, ithal ettiler. Özgün kültür üretmediler. Bu, göçer tarihinin do al uzant s d r. Göçerin güç gösterisinin bedeli, uygarl k tarihine Türk olarak bir fley katmam fl olmam zd r. Bizim kültürümüz dilimizdir. Onunla üretti imiz bir fliirimiz var. Bunun Anadoludaki ilk kurucusu Yunus Emre dir. RUS VE OSMANLI NEDEN ÇÖKTÜ? Osmanl mparatorlu u, var olan eski toplum yap s n yok etmeyip kulland - için yaflam flt r. Fakat bunun da bedelini ödemifltir. 19. yüzy lda dine dayal sistemlerin gücü azal nca Rus ve Osmanl imparatorluklar çöktüler. Rus devrimi, Türk devrimi bu çöküfllerin sonucudur. Devletin laik oluflu da bu sonucun parças d r. Dinler de yok olmad lar. Laiklik, bilimsel düflüncesinin egemenli idir. Cumhuriyet döneminde ortaya ç kan toplum kültürünün niteli ine iliflkin en önemli kavram Türk- slam sentezidir. Türk devrimi slam dünyas n n tek gerçek sosyal devrimidir. Dil, harf, laik toplum devrimlerinin slam tarihinde baflka efli yok. Biz onun için en ça dafl slam toplumuyuz. 16

19 Sevgili Okuyucular: Bu yaz y tarihi bir yorumla bitirmek istiyordum. Fakat daha ayd nlat c bir kan t buldum. Alman Devlet Balesi nin Berlin de verdi i Çaykovski nin F nd kk ran Balesini seyrettim. Osmanl ordusunun Moskova ya gidememesi, Ruslar n stanbul a dayanmalar n n nedeni bu performans n do as nda sakl yd. Musiki yapmak savafltan daha zor ve yarat c. Bir bale koreografisi savafl takti i saptamaktan daha karmafl k. BD fiubat 2015 Dans performans silah atmaktan daha zor, daha çok disiplin istiyor. Atatürk bunu anlayabilen dahi bir devlet adam yd. Bulgarlar neden mi Çatalca ya geldiler? Çünkü Sofya da bir Opera var! demiflti. Bilime dayal bir entelektüel düflünce topluma egemen olmadan, sanat ve musiki toplum yaflam nda yerlerini almad kça uygarl k da n berisinde kalacak. Her gün patlayabilecek bir sosyal ve ekonomik patlaman n korkusu ile yaflayaca z. B L NMEYENLER DUYULMAYANLAR Yüzy l n dâhisi: ATATÜRK Ata sözünü sevmezdi... Atatürk hitab n ilk kez dönemin Türk Dil Kurumu Baflkan bir konuflmas nda kullanm fl, Mustafa Kemal de çok be enerek soyad olarak alm flt. Kendisine Ata diye hitap edilmesinden hiç hofllanmazd. En sevdi i yemek... Manast r Askeri Lisesi y llar ndan kalan bir al flkanl kla hayat boyunca en sevdi i yemek kuru fasulye ve pilav olarak kald. Tatl ya düflkün de ildi ama can istedi inde çok sevdi i gül reçelini tercih ederdi. En büyük hayali Dünya turuna ç kmakt... Ömrü yetseydi bir dünya turuna ç k p Türk dili ve tarihi üzerindeki çal flmalar n geniflletmek en büyük hayaliydi. Baflucu kitab Çal kuflu ydu... Binlerce kitab vard. Ama bunlar n aras nda bir tanesini hayat boyunca, hatta cephede bile baflucundan ay rmad. Reflat Nuri Güntekin in ünlü Çal kuflu roman n hep yan nda tafl r, her gün rastgele bir yerinden açar, birkaç sayfa okurdu. Kabul salonundaki at yavrusu... Atlardan sonra en sevdi i hayvan köpekti. Fob ad n verdi i köpe i, Gazi nin yata n n ayakucunda uyurdu. Hayvanlara düflkünlü ü öyle belirgindi ki, bir gün misafirlerinin de görebilmesi için yeni do mufl bir tayla annesinin Çankaya Köflkü kabul salonuna getirilmesini bile emretmiflti. 17

20 Atatürk ün Dünyas Cengiz Önal Bence; bir millette flerefin, haysiyetin, namusun ve insanl n vücut ve beka bulabilmesi, mutlaka o milletin özgürlük ve ba ms zl a sahip, ça dafl olmas yla kaimdir. Ben flahsen bu sayd m vas flara, çok ehemmiyet veririm. Bu vas flar n kendimde mevcut oldu unu iddia edebilmek için milletimin de ayn vas flar tafl mas n esas flart bilirim. Gazi Mustafa Kemal Atatürk 60 Atatürk ün Erzurum Kongresi Aç fl Konuflmas Sayg de er Temsilci Efendiler! Kongremiz baflkanl k heyetine, beni seçmekle gösterilen güvene ve ilgiye özellikle teflekkür ederim. Buna dayanarak baz hususlar arz etmek istiyorum. Efendiler! Tarih ve olaylar n yönlendirmesi ile fiilen içine düfltü ümüz bugünkü kanl ve kara tehlikeleri görmeyecek ve bundan dehflet ve üzüntü duymayacak hiçbir vatansever düflünülemez. I. Dünya Savafl n n sonlar na do ru milliyetler temeline dayanarak verilmifl sözler üzerine Osmanl hükümetimiz de adaletli bir bar fla kavuflmak arzusuyla ateflkes istedi. Ba ms zl k u runda Mustafa Kemal, ilk büyük kongreyi toplad Erzurum da hükümet kona önünde Vali Zühtü Bey, memur ve subaylarla ( ) 18

21 BD fiubat 2015 namus ve cesaretle dövüflen milletimiz, 30 Ekim 1918 de imzalanan Mondros Mütareke belgesi ile silâh n elinden b rakt. Devletlerin manevi kiflili i ve imzalayan temsilcilerin kendi namuslar n n niyet ve güvencesinde olan bu mütareke belgesi hükümleri bir tarafa b rak larak tilaf Devletleri nin askeri kuvvetleri saltanat merkezini ve hilafetin baflflehri olan stanbul umuzu iflgal etti. Gün geçtikçe artan bir fliddetle Saltanat ve Hilafete ait hukukumuz ile hükümetimizin kiflili i, milli onurumuz sald r - lara ve adaletsizliklere u rad. Osmanl Vatandafl olan Rum ve Ermeni unsurlar, gördükleri destek ve yard mlar n sonucunda milli fleref ve namusumuzu yaralayacak taflk nl klara bafllad lar. Nihayet üzücü ve kanl devresine girinceye kadar küstahça sald r lara devam ettiler. Fakat derin bir üzüntü ile itiraf etmeliyiz ki, bu cesur ataklar, sekiz aydan beri birbirinin pefli s ra iktidar olan, ama milli denetimden uzak hükümetlerden birinin di erinden daha kötü olarak gösterdi i zay f ve beceriksiz icraatlar ndan, baflkentte ve baz gazetelerde görülen çok ay p ihtiraslardan ve milli vicdan n inkar ve Kuvay- Milliye nin hesaba kat lmamas ndan dolay geliflme f rsat bulmufltur. Erzurum'da Kongrenin topland okul (23 Temmuz 1919) Belirtilen nedenlerle, Saltanat merkezinin de kuflat lm fl olmas yla, tam olarak kaderimize sahip ç kacak bir milli iradenin de olmad fleklinde yanl fl fikir hâkim olmufltu. Cans z bir vatan, kans z bir millet neleri hak etmiflse çekinmeden onlar n uygulanmas na tilaf Devletleri nce bafllanm flt r. Vatan n bölünüp parçalanmas söz konusu olan bu kararda Do u illerinde Ermenistan, Adana ve Kozan havalisinde Kilikya adlar yla Ermenistan, Bat Anadolu nun zmir ve Ayd n havalisinde Yunanistan, Trakya da hükûmet merkezimizin kap s na kadar böylece Yunanistan; Karadeniz sahillerimizde Pontus Krall ve ondan sonra vatan n kalan k sm nda yabanc iflgal ve kontrolü gibi art k 650 seneden beri ba ms z saltanat sürmüfl ve tarihi adalet ve kahramanl n vaktiyle Hindistan 19

22 BD fiubat 2015 hududuna, Afrika n n ortas na ve Macaristan n bat s na kadar yürütmüfl olan bu milletin kölelik düzeyine indirilmesi istenmektedir. Sonuçta bu devletin tarih sayfas n kapatarak, devleti sonsuzluk mezar na gömmek gibi insanl k ve uygarl kla ve hele de milliyet ilkeleriyle aç klanmas mümkün olmayan emeller kabul ve destek bulmufl ve görülüyor ki uygulama devresi de bafllam flt r. Bu uygulama gözümüzün önünde üzüntü verici bir flekilde yaflan yor. zmir, Ayd n, Bergama ve Manisa havalisinde flimdiye kadar binlerce analar n, babalar n, kahramanlar n ve çocuklar n ak p giden temiz kan, Ayd n gibi Anadolu muzun en seçkin bir flehrinin Yunanl lar n zulüm ve ateflli tahribat - na kurban oluflu, memleketin baz bölümlerinin talyan ve di erlerinin iflgaline u ramas ve Anadolunun iç k s mlar na do ru üzücü flekilde göç edilmesi elbette milli gayretlere dokunmufltur. Efendiler! Bilinen gerçeklerdendir ki, tarih; bir milletin kan n, hakk n, varl n hiçbir zaman inkâr edemez. Bundan dolay, böyle bir yalan örtüsünün arkas ndan vatan m z ve milletimizin aleyhinde verilen hükümler, kanaatler kesinlikle iflas etmeye mahkûmdur! Ve iflte bütün bu i renç zulümlerden ve bu talihsiz zavall lardan, tarihimize karfl uygun görülen haks zl klardan üzüntü duyan millî vicdan, sonunda sesini yükselterek hayk rm fl ve Müdafaa-i Hukuk-u Milliye (Milli Haklar Savunma) ve 20 Muhafaza-i Hukuk-u Milliye (Milli Haklar Koruma) ve Müdafaa-i Vatan (Vatan Savunma) ve Redd-i lhak ( flgali Red) gibi de iflik isimlerle fakat ayn kutsal de erlerin korunmas için ortaya ç kan milli ak m, bütün vatan m zda art k bir elektrik flebekesi hâline girmifl bulunuyor. flte bu kararl l kla meydana getirdi i kahramanl k ruhudur ki vatan ve milletin kutsal bildiklerini kurtarma ve korumaya dayanan son sözü söyleyecek ve hükmünü uygulatt racakt r. Genel ve özel durum hakk nda hepinizce bilinen baz konular burada tekrar hat rlatmay faydal buluyorum: Dört aydan beri M s r da milli ba ms zl n geri al nmas için pek kanl olaylar ve kar fl kl k devam ediyor. Sonuçta ngilizler taraf ndan tutuklanarak Malta ya götürülmüfl olan temsilciler serbest b rak lm fl ve bu temsilcilerin Paris Bar fl Konferans na gitmelerine izin vermek zorunda kalm fllard r. Hindistan da ba ms zl k için genifl ölçüde ihtilâl oluyor. Milli hedeflerine ulaflmak için bankalar, Avrupal kurulufllar, demiryollar bombalarla tahrip ediliyor. Afganistan ordusu da ngilizlerin milliyeti yok etme siyasetine karfl savafl yor. ngilizlerin bel ba lad klar hudut kabileleri de Afganl lara kat ld klar ve bu yüzden ngiliz askerlerinin de içeriye çekilmek zorunda kald klar n ngiliz gazeteleri itiraf etmifllerdir. Suriye de ve Irak ta ngilizlerin

23 BD fiubat 2015 ve yabanc lar n zorbal k ve yönetiminden bütün Arabistan ayaklanm fl haldedir. Arabistan n her yerinde yabanc hâkimiyeti reddediliyor. Yaln z memleketin refah ve mutlulu u için yabanc lar n iktisadi ve bay nd rl kla ilgili desteklerine, medeni vas - talardan yard m almaya raz olunuyor. Ba dat ve fiam bir araya gelerek bu karar her tarafa bildirmifllerdir. durum sebebiyle bu karar uygulamaya koymaktan korkuyorlar. Milli ba ms zl klar n tehlikede gören ve her taraftan iflgale u rayan Rus milleti, bu genel zorbal a karfl, milletinin bütün bireylerinin ortak gücüyle çarp flm fl ve herkesçe bilindi i üzere bu kuvvet, kendi memleketleri içinde üstün gelmifl, çareyi kendi üzerlerine bela olan milletleri etkileri ve kontrolü alt na almakta bulmufllard r. Mustafa kemal, Erzurum Kongresi Günlerinde Son zamanlarda devletleraras nda ortaya ç kan rekabet sebebiyle ngilizlerin Kafkasya dan tamamen çekilmesine karar verilmifl ve uygulamaya bir süreden beri bafllanm flt r. talyan kuvvetlerinin Batum yoluyla Kafkasya ya gelmesi kararlaflt r lm fl ise de talya ve Kafkasya daki iç Kuzey Kafkasya, Azerbaycan ve Gürcistan birleflerek milli varl klar na karfl yürümek isteyen Denikin Ordusu nu savafla zorlayarak Karadeniz sahiline sürmüfltür. Ermenistan a gelince; bir istila fikri sevdal s olan Ermeniler, Nahcivan dan Oltu ya kadar bütün Müslüman halka bask da, baz yerlerde de katliam ve ya mac - l kta bulunuyorlar. Hudutlar m za kadar Müslümanlar yok etmek, onlar göçe zorlayarak do u illerimiz ile ilgili isteklerine güven içinde yaklaflmak ve bir taraftan da 400 bin oldu unu iddia ettikleri Osmanl topraklar ndaki Osmanl Ermenileri ni dayanak yaparak memleketimizi iflgal etmek istiyorlar. Karadeniz in bat taraf na gelince, 21

24 BD fiubat 2015 Macar ve Bulgarlar memleketlerinin önemli bir k sm n iflgal etmek isteyenlere karfl bütün milli varl klar yla çarp fl yorlar. Meriç nehrinin bat s n n, yani Balkan harbinden önce devletimizin s n rlar içinde olan Bat Trakya n n Bulgarlardan al narak Yunanl lara verilmesi tilaf Devletleri nce kararlaflt r lm fl olmas nedeniyle uygulamaya bafllanm flt r. Yunan iflgal kuvvetlerine karfl Bulgar milli kuvvetleri taraf ndan desteklenen Bulgar kuvvetleri, Bat Trakya bölgesi içinde yapt klar savafllar sonunda birçok Yunan birli ini uzaklaflt rm fllard r. 22 Özel durumumuza gelince, daha stanbul dan ç kmadan önce vatan ve milletin kurtulmas yolunda birçok sorumlu ve yönetici ile görüflülmüfltü. Baflkent deki ayd nlar n, din ve devlete hizmetleri geçmifl olan büyük kiflilerin harcad klar zamanlar çok de erli olmakla beraber, etki ve denetim alt nda kalm fl bir çevre, kendilerini daima tehdit etmekte ve ifl yapt rmayarak üzmektedir. Her halde kaderimize hâkim bir milli iradenin her türlü kar flma ve kar flt rmalardan korunmufl, sa lam bir flekilde ortaya ç kmas, ancak Anadolu dan beklenilmekte ve umulmaktad r. Buna dayanarak bir milli fluran n ortaya ç kmas ve gücünü milli iradeden alacak sorumlu bir hükûmetin varl n istemek, özellikle son zamanlarda stanbul da hemen hemen bütün kesimlere ait düflünürler için de iflmez bir fikir halini alm flt r. Burada dokunakl bir gerçek olmak üzere arz edeyim ki, memleketimizde çok miktarda yabanc paras ile birçok propaganda cereyan ediyor. Bundaki amaç pek aç kt r: Milli hareketi sonuçsuz b rakmak, milli istekleri felce u ratmak, Yunan ve Ermeni emelleri ve vatan n baz önemli k s mlar n iflgal amaçlar n kolaylaflt rmakt r. Bununla beraber her devirde, her memlekette ve her zaman ortaya ç kt gibi bizde de kalp ve sinirleri zay f, anlay fls z insanlarla beraber vatans z ve ayn zamanda refah ve kiflisel ç kar n vatan ve milletin zarar nda arayan sefiller de vard r. Do u ifllerini idare ederken, zay f noktalar aray p bulmakta elinden çok ifl gelen düflmanlar m z, memleketimizde bunu adeta bir teflkilat haline getirmifllerdir. Fakat kutsal de erlerinin kurtuluflu emelleri ile ç rp nan bütün millet, iflte bu yüce amaç ve savafl nda her türlü engelleri muhakkak ve mutlaka k r p süpürecektir. Bütün bu emellere ulaflmak için kendini adayan asil milletimizin içinde milli bir birey gibi çal flmaktan meydana gelen zevk ve övüncü, burada teflekkür ve iftiharla arz ederim. Son iste im fludur ki, Yüce Tanr, Sevgili Peygamberi hürmetine, bu kutsal vatan n sahibi, savunucusu ve k yamet gününe kadar sad k koruyucusu olan soylu milletimize, Saltanat makam n ve yüce hilafeti, sa lam ve kutsal de erlerimizi düflünmekle sorumlu olan heyetimize baflar lar buyursun. cengizonal@butundunya.com.tr (Gelecek Ay: Sivas Kongresi Aç fl Konuflmas )

25 BD fiubat 2015 YAZILARI Uluslararas Alandaki Yerimiz Bir devletin güç ve sayg nl n n en büyük ölçüsü, uluslararas alanda sahip oldu u yeridir. Milli toplumlarda, kifliler çeflitli nedenlerle, nas l çeflitli yerlere sahip olabiliyorlarsa, devletler de, uluslararas alanda, gösterdikleri özelliklere göre farkl muamelelere maruz kal rlar. Herhangi bir devletin uluslar aras alandaki yerine etki eden etkenler çeflitli flekil ve nitelik arz ederler. Devletin asli unsurlar ndan olan toprak ve nüfusun niteli i kadar niceli i de önemi haiz oldu u gibi, hükümetin devlet faaliyetine yön veren ideal ve görüflleri de di er milletleri çok yak ndan ilgilendirir. Bu, insanl n yap s gere i böyledir... Kifli, toplum içindeki yerini, nas l her gün temasta bulundu u dost ve komflular n n durumundan anlarsa, devlet de, uluslararas dengedeki a rl n, di er milletlerin kendisine karfl gösterdikleri tav r ve hareketten kolayca keflfedebilir. Kiflileri birbirine karfl flu veya bu mevkie geçiren güç, servet, nüfuz, bilgi, erdem ve ideal gibi maddi ve manevi, etkenlerin uluslararas yaflamda da etkin olduklar n inkâr etmek mümkün de ildir. Bir devletin uluslararas alandaki yeri sadece arazisinin geniflli i, nüfusunun kalabal k oluflu veya askerinin çoklu u ile belirmez. Bu etkenlerin önemi inkâr olunmamakla beraber, milleti oluflturan kiflilerin ekonomik gücü, millet büyüklerinin yönetme yetenekleri ve devlet faaliyetine hâkim olan ülkü, ideal birli i gibi yarat c nedenlerin de o yerin belirlenmesinde etkileri çok büyüktür. Esasen aktif siyaset odur ki; hükümet, milletin sinesinde ortaya ç kan, beliren bütün bu maddi ve manevi güçlerden yararlanarak ve onlar n azami verimini alarak, devlete, uluslararas yaflamda en uygun yeri sa lamaya çal fl r. Cumhuriyet Türkiyesi nin uluslararas alandaki yerine en çok etki eden etkenler, onun maddi gücü kadar, manevi alandaki zafer ve baflar lar d r. 23

26 BD OCAK 2015 Cumhuriyet Türkiyesi nin uluslararas alandaki yerine en çok etki eden etkenler, onun maddi gücü kadar, manevi alandaki zafer ve baflar lar d r. Maddi güç manevi hamle ve heyecanlarla beslenmedikçe ondan beklenilen ürünleri veremez. D fliflleri Bakan m z n, bütçe görüflmeleri esnas nda yapt aç klama ile bu gerçek bir kez daha ortaya ç km flt r. Muhterem Türk Diplomat demifltir ki; Bu ziyaret izlenimlerinden, her yerde, Büyük Liderimize karfl aç kça belirtilen gerçek sayg y ve hükümetimizin izledi i aç k ve samimi siyasetin oluflturdu u güveni özellikle Büyük Gazi nin kiflili i ve dehas yla, ondan esinlenen d fl siyasetimizin samimiyet ve aç kl, Türkiye nin uluslararas alandaki pek seçkin yerinin en güçlü dayanak noktalar d r. 24 ve memnuniyetle arz etmeyi uygun görürüm Büyük Gazi nin kiflili i ve dehas yla, ondan esinlenen d fl siyasetimizin samimiyet ve aç kl, Türkiye nin uluslararas alandaki pek seçkin yerinin en güçlü dayanak noktalar d r. Bir zamanlar Türkiye ça dafl dünyaya yabanc ve hatta ona düflman bir durumda kabul edilir ve bütün uluslararas siyaset hareketleri bu düflünüfle göre yönetilirdi. Büyük Gazi, Avrupa n n bu ortaça kal nt s u ursuz inanc n kökünden koparm fl ve devletler toplulu unda bir Türkiye nin, sözgelifli bir Fransa veya sviçre den fark olmad n ve olamayaca n büyük eseriyle ona kabul ettirmifltir. Öyle bir Türkiye ki; d fl siyasetinin temelleri, Herkesin kuflkusuz kabulünü zorunlu gördü ü hak ve adalet ilkeleri ile Türkiye nin ça dafl ve yaflamsal ç karlar na dayanmaktad r. Hâkimiyeti Milliye Gazetesi 27 May s 1929

27 BD fiubat 2015 Prof. Dr. Mehmet Haberal, Dünyaca Ünlü Bilim nsanlar n Ankara da A rlad. Prof. Dr. Mehmet Haberal a Silivri Günleri nde yapt dört ziyaretinin birincisinde söyledi i Ben sizin yerinize burada yatmaya haz r m; yeter ki siz d flar ç k n ve bilimsel çal flmalar n z sürdürün sözüyle, özellikle Baflkent Üniversitesi Ailesi nin tüm bireylerinin gönüllerinde özel bir yere sahip olan dünyaca ünlü biliminsan Prof. Nadey Hakim, bu kez birlikte bilimsel çal flmalar yapmak üzere geçen ay Prof. Dr. Mehmet Haberal, Prof Dr. Nadey Hakim, Imperial College Cerrahi ve Kanser Bölüm Baflkan Prof. Dr. Jeremy Nicholson, Kraliyet T p Derne i Baflkan Prof. Dr. Babulal Sethia ve Direktörü Ian Balmer 25

28 BD fiubat 2015 Prof. Haberal a yeni bir ziyaret yapt. ngiltere Kraliyet T p Derne i Baflkan Yard mc s ve ülkenin seçkin üniversitelerinden Imperial College ö retim üyesi Prof. Nadey Hakim bu çal flma ziyareti ni dünyaca ünlü üç bilimadam meslekdafl yla birlikte gerçeklefltirdi. Prof. Haberal n Ekim ay nda ngiltere ye yapt ziyarette imzalanan bir anlaflma gere i Prof. Nadey Hakim le birlikte, Ankara ya gelen Prof Dr. Nadey Hakim ve beraberindeki heyeti Baflkent Üniversitesi nde Üniversite Rektörü Prof. Dr. Ali Haberal karfl lad ngiltere nin ünlü bilim insanlar aras nda, Kraliyet T p Derne i Baflkan Baflkan Prof. Dr. Babulal Sethia, Direktörü Ian Balmer, Imperial College Cerrahi ve Kanser Bölüm Baflkan Prof. Dr. Jeremy Nicholson yer ald lar. Baflkent Üniversitesi ve Imperial College aras nda yap lan bu anlaflma, her iki üniversitenin bilim adamlar n n ortak bilimsel çal flmalar yapmas n içermektedir. Üniversite deki bilimsel çal flmalar hakk nda bilgi alan ziyaretçiler Difl Hekimli i Fakültesi Fantom Laboratuar n da gezdi Bilim nsanlar Baflkent Üniversitesindeydi Baflkent Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ali Haberal ve üniversite yetkilileriyle birlikte, bilim insanlar na 26

29 BD fiubat 2015 Baflkent Üniversitesi ni gezdiren Prof. Dr. Mehmet Haberal, konuklar n k sa bir süre önce hizmete aç lan ve Türkiye nin en büyük üniversite kütüphanesini de içinde bar nd ran Baflkent Üniversitesi Kongre ve Kültür Merkezi ni tan tt. Kütüphane hakk nda bilim Konuklar, Baflkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi nde uygulamal olarak ders yap lan mahkeme salonunda (Üstte) Prof. Haberal Baflkent Üniversitesi Hastanesi hakk nda bilgi veriyor. (2. Resim) Prof. Nadey Hakim in kendi elleriyle haz rlad Prof. Haberal n büstüne ayr lan köfleyi ziyareti s ras nda duygulu anlar yafland, (Alttaki resim) insanlar na bilgi veren Haberal n, Prof. Hakim e bir de sürprizi vard. Prof. Nadey Hakim in kendi elleriyle yapt ve stanbul daki Ortado u Organ Nakli 27

30 BD fiubat 2015 Prof. Nadey Hakim in Baflkent Üniversitesi ne arma an etti i tablonun kütüphanedeki yerinde aç l fl yap ld. (Üstte) Derne i (MESOT) Kongresi nde Haberal a arma an etti i Haberal büstü de, kütüphanedeki özel yerini alm flt. Ayr ca, Prof. Nadey Hakim in Baflkent Üniversitesi ne arma an etti i ve nefrektomi operasyonunun resmedildi i büyük boyutta bir tablonun da o gün kütüphanedeki yerinde aç l fl yap ld. Prof. Hakim, ünlü ressam Henry Ward taraf ndan yap lan bu tablonun ngiliz Ulusal Galerisi nde ve Lordlar Kamaras nda sergilendikten sonra bugün Baflkent Üniversitesi ndeki yerini almas ndan duydu u mutlulu unu da belirtti. Baflkent Üniversitesi yerleflkesindeki yeni kurulufllar da ziyaret eden konuk biliminsanlar, üç günlük çal flma programlar ndan sonra ngiltere ye döndüler. Prof. Dr. Nadey Hakim ve di er misafirler Üniversite bünyesinde bulunan Atatürk Müzesini ziyaret ederek an defterini imzalad lar (Yanda) 28

31 Sakl Tarih Sinan Meydan Atatürk ün, nsanl k Projesi Atatürk ün pek bilinmeyen, ya da unutulan projelerinden biridir nsanl k Projesi. Onun Yurtta bar fl dünyada bar fl sözü asl nda bu projesini özetler. 1 Atatürk ün nsanl k Projesi, ulusaldan evrensele uzanan bir özgürlük, ba ms zl k, kardefllik ve bar fl idealidir. Atatürk ün kurtulufl formülü ba ms zl k, uluslaflma ve ça dafllaflmad r. Ça dafllaflabilmek, daha do rusu Atatürk ün ifadesiyle tek uygarl a mensup olabilmek için her fleyden önce uluslaflmak; kendi tarihinden, kendi kültüründen beslenmek gerekir. Atatürk ün 1930 lardaki Türk Tarih ve Dil Tezleri, antropoloji çal flmalar ; Türk Tarih Kurumu, Türk Dil Kurumu ve Ankara Dil ve Tarih- Co rafya Fakültesi ni kurdurmas, yerli ve yabanc bilim insanlar na Türk tarihinin, Türk dilinin, Türk kültürünün izlerini aratt rmas asl nda hep uluslaflmaya yönelik çal flmalard r. 29

32 BD fiubat 2015 Atatürk bu çal flmalar yla fievket Süreyya Aydemir in ifadesiyle sadece Türklerin köklerine de il insanl n kaynaklar na yönelmifltir : Aydemir in deyifliyle, fiu bir gerçektir ki, bir zaman geldi Atatürk, dünya yuvarla- üstünde insan n yüzy ll k maceras n sanki avucunun içinde seyreder gibi oldu Atatürk, binlerce y ll k Türk tarihini ve zengin Türk dilini aç a ç kartarak sadece Türk kültürüne de il, dünya uygarl k miras na da büyük bir katk sa lam flt r. Atatürk ün tarih ve dil çal flmalar insanl n fievket Süreyya Aydemir ortak köklerine vurgu yapan, birlefltirici niteli e sahip çal flmalard r. Aydemir in ifadesiyle, Bütün insanl -, bir ve kardefl köke ba lamak? Bütün insanl bir ve kardefl bilen, insanlar dünya vatandafllar olarak gören o soy insan için bu ne engin heyecan kayna d r. Atatürk ün söylem ve eylemleri ile 1920 lerde 1930 larda billurlaflan nsanl k Projesi nin -s ras yla- aflamalar flunlard r: 1. Emperyalizme karfl kurtulufl savafl. 2. Geri kalm fll a karfl uygarl k savafl 3. Yurtta bar fl dünyada bar fl ilkesi, 4. Uluslararas bölgesel paktlar/ bar fl çemberleri. Atatürk ün nsanl k Projesi nin ilk ad m, tüm mazlum milletlerin, emperyalizme baflkald rarak verecekleri kurtulufl savafllar yla tam ba ms zl k kazanmalar d r. Atatürk, yüzy l n bafl nda emperyalizme karfl verdi i bir kurtulufl savafl yla yar ba ml, savafl yorgunu Osmanl mparatorlu u nun enkaz ndan tam ba ms z ve ça dafl bir ulus devlet kurmay baflarm flt r. Atatürk, birçok kere Kurtulufl Savafl n n emperyalizme ve kapitalizme baflkald r oldu unu ifade etmifltir. Atatürk, Kurtulufl Savafl n n sadece Türkiye nin de il bütün mazlum milletlerin kurtuluflunu amaçlad n vurgulam flt r: Türkiye nin bugünkü mücadelesinin yaln z Türkiye ye ait olmad n tekrar etmek lüzumunu hissediyorum. Türkiye nin bugünkü mücadelesi yaln z kendi nam ve hesab na olsayd, belki daha k sa, daha az kanl olur ve daha çabuk bitebilirdi. Türkiye nin müdafaa etti i dava mazlum milletlerin bütün fiark n (Do u) nun davas d r. Mazlum milletlerin bir gün özgür, ba ms z olaca na da inanc tamd r: Bugün günün a ard n nas l görüyorsam, uzaktan bütün Do u milletlerinin de uyan fl n öyle görüyorum. ( ) Sömürgecilik ve emperya- 30

33 Bugün günün a ard n nas l görüyorsam, uzaktan bütün Do u milletlerinin de uyan fl n öyle görüyorum. lizm yeryüzünden yok olacak ve yerlerine milletler aras nda hiçbir renk, din ve rk fark gözetilmeyen yeni bir ahenk ve iflbirli i ça olacakt r. nsanl a yönelmifl fikir hareketi er geç muvaffak olacakt r. Bütün mazlum milletler zalimleri bir gün yok edecek ve ortadan kald racakt r. O zaman dünya yüzünden zalim ve mazlum kelimeleri kalkacak, insanl k kendisine yak flan bir toplumsal duruma eriflecektir. demifltir. BD fiubat 2015 gizlenen sinsi planlar n n da fark ndad r. fiöyle demifltir: nsanlar mutlu edece im diye, onlar birbirine bo azlatmak, insanl ktan uzak ve son derece üzülünecek bir yöntemdir. nsanlar mufltu edecek biricik araç, onlar birbirine yaklaflt rarak, onlara birbirlerini sevdirerek, karfl l kl maddi ve manevi gereksinimlerini karfl layan hareket ve enerjidir. Dünya bar fl içinde insanl n gerçek mutlulu u, ancak bu yüksek ideal yolcular n n ço almas ve baflar l olmas yla mümkün olacakt r. 20. yüzy l n baflar ya ulaflan ilk ve tek antiemperyalist mücadelesinin bafl mimar Atatürk ün izinden giden, emperyalizme bafl kald ran baflka mazlum milletler de olmufltur, ancak maalesef hiçbiri Türkiye nin gösterdi- i baflar y göstermemifltir. Bu da Atatürk ün sözünü etti i o uyum ve Görüldü ü gibi kurtulufl savafl ustas Atatürk, insanl n gerçekten özgürlü üne ve bar fla kavuflabilmesi, yeni bir uyum ve iflbirli i ça n n kurulabilmesi için emperyalizmin, sömürgecili in son bulmas gerekti ine yürekten inanm flt r. Bu nedenle sömürgeci ve emperyalist devletleri lanetlemifltir : stilac ve sald rgan devletler, yerküresini kendilerinin mal, insanl kendi h rslar n tatmin için çal flmaya mahkûm esirler saymaktad r. Bunlar n amac zulüm ve bask oldu u için onlar lanetle anmakta kendimizi hakl görüyoruz. demifltir. Atatürk, emperyalizmin bar fl kavram n n arkas na