Entelektüel Liderlik Prof.Dr. Ali Akdemir Kocaeli Üniversitesi İ.İ.B.F. Öğretim Üyesi

Transkript

1 1) Entelektüellik İle İlgili Tanõmlar Entelektüel Liderlik Prof.Dr. Ali Akdemir Kocaeli Üniversitesi İ.İ.B.F. Öğretim Üyesi Özünde pratik amaçlar gütmeyen faaliyetler yürüten bir sanat ya da bilimle ya da metafizik spekülasyonla ilgilenmekten keyif alan; Benim krallõğõm bu dünyanõn krallõğõ değil diyen... Ekonomik, yönetsel kaygõlar taşõmaksõzõn yada bu kaygõlara karşõn taviz vermeksizin olumsuzluklarõ seslendirmek, adaleti, eşitliği, saydamlõğõ, özgürlüğü, liyakatõ toplumda, organizasyonlarda egemen kõlmaya çalõşan kişi... İnsanlõğõn vicdanõ olan süper yetenekli, ahlaki donanõmlarõ gelişkin filozof yöneticiler. Bir profesyonel, salt kendi işine bakan bir sõnõfõn yetenekli üyesi olmaya indirgenmeyecek özgül bir kamusal role sahip olmalõdõr entelektüel...entelektüel, belli bir kamu için ve o kamu adõna bir mesajõ, görüşü, tavrõ, felsefeyi ya da kanõyõ temsil etme, somutlaştõrma, ifade etme yetisine sahip olan bireydir. Belirli görüşleri, fikirleri ve doktrinleri seslendirip temsil etmeyi kendine iş edinme ve bunlarõn toplumda yer edinmesini planlama ve bunlarõ sadece kendisi ya da saf bilim aşkõna yapmama. Bir başka deyimle, entelektüel; dünyadan tamamen elini eteğini çekip fildişi kulesine kapanmõş, kendini son derece özel, çapraşõk, hatta belki de karanlõk denecek ölçüde esrarlõ konulara adamõş düşünürler değildir. Ekonomik, yönetsel, ideolojik kaygõya sahip olmaksõzõn mesleki ve toplumsal konularda okuma, yazma, eleştirme, düşünme işleriyle ilgilenme entelektüalite olarak tanõmlanõrken, bu eylemi yapanlar da entelektüel olarak tanõmlanabilir. Entelektüel kişi; öncelikle, çağõnõn bilgisiyle tutarlõlaşmõş kişidir. Belli bir öğrenimi, bilgisi, görgüsü olan kişi olarak da tanõmlanmaktadõr. Oysa belli bir öğrenim, bilgi ve görgü entelektüel olmaya yetmemektedir. Entelektüel olan kişi, çağdaş bilgi düzeyinde düşünceleri ve davranõşlarõ tutarlõ olan kişidir. Bu ise; çağdaş ve bilimsel bir dünya görüşüne varmakla gerçekleşebilmektedir. Belli bilgilerde olağanüstü uzmanlaşma bile, kişiyi böylesine bir tutarlõlõğa ulaştõramamaktadõr. Tutarlõlõk, ancak, çağdaş, bilimsel ve bütünsel bir bilgi ile elde edilmiş bir dünya görüşüyle sağlanabilmektedir. Entelektüel, geleneksel anlamõ içinde, düşünsel veya zihinsel etkinliğe yönelmiş, bilgili, değerlendirme ve eleştiri gücü yüksek, topluma öncülük etme misyonu yüklenmiş aydõn, çağdaş kişi olarak da tanõmlanabilmektedir. Entelektüel kişi, gerektiği her anda adalet ve özgürlük savaşõmcõsõ olarak da tarih sahnesinde belirebilmelidir. Çünkü o, aynõ zamanda tarihe ve topluma karşõ da sorumludur. Entelektüel kişi, despotlarõn ve ya zorbalarõn egemen olduğu her yerde, toplumun hemen yanõ başõnda demokrasi ve özgürlük adõna cesurca mücadele vermekten kaçõnmayan özgün bir muhalif kişidir. Entelektüel, her şeyden önce yaratõcõ bir düşün adamõdõr. Zihinsel/düşünsel üretimin mimarõdõr. Ama entelektüel, aynõ zamanda da, yaşadõğõ ülkenin ve dünyanõn sorunlarõ karşõsõnda kendini sorumlu gören, duyarlõ bir eylem adamõdõr. Entelektüel kişi, büsbütün kabul veya redçi değildir. 2) Entelektüel Kişiliğin İşlevleri ve Özellikleri İnsan düşüncesini ve insanlar arasõ iletişimi kõskacõ altõna alan klişeleri ve indirgeyici kategorileri kõrmak, Evrenselliğin dõşõnda, entelektüellerin ne söylemeleri ya da ne yapmalarõ gerektiğini belirleyen kural, klavuz yoktur. 1

2 Bir şeyleri değiştirme imkanlarõna set çeken olağanüstü güçlü otoritelere direnebilmek. Muhalefete dayanan bir ruha sahip olmak. Yalnõzlõğõ tercih etmek, her zaman çoğunluğa uyup, olumsuzluklara hoşgörü göstermektense yalnõz kalmayõ daha iyi görmek. Konuşma, yazma, yetiştiricilik ve kamu huzurunda sorunlarõ seslendirme yeteneğine sahip olmak. İzleyicilerini, karar vericileri mutlu kõlma kaygõsõndan uzaklaşma; sõkõntõ verici, aykõrõ olmak, keyif kaçõrõcõ olmak. Kendine özgü davranõşlara sahip olma, tüm benliğiyle kendisini uzun vadeli vizyona adama, risk alma, iradeli olma, yakõn durduğu kişileri heyecanlandõrma. Kendi kendini yaratma, geleneklere ve adetlere mesafeli durma, vasatlõğa ve klişelere saldõrma, akõlcõ ve ilerici değerleri savunma. İnanmadõğõ şeye hizmet etmeme, özgürce ve bütünlükle ifade edebileceği bir hayat ve sanat tarzõ bulma. Bilgi ve özgürlük temelli bir yaşamõ tercih etmek ve dolayõsõyla gezginci bir yaşamõ tercih etmek. Marjinal, yabancõ olmak; otorite ve güç sahibine değil gezgine; alõşkanlõğa değil geçiciliğe ve rizikoya; otoritenin belirlediği statükoya değil yeniliğe ve deneye duyarlõ olmak. Amatörizm: Kazanç yada ödül beklentisiyle değil, tabloyu daha geniş çizmeye, belli çizgiler ve engeller arasõnda bağlantõlar kurmaya duyulan istek ve dinmek bilmez merakla; bir uzmanlõk alanõna kapatõlmayõ reddederek, belirli bir meslekten olmanõn insana getirdiği her türlü kõsõtlamaya karşõn düşüncelere ve değerlere özen göstererek hareket etmek isteği. Otoriteye, karar vericiye yakõnlõğa rağmen; ödünsüz düşünce ve ifade özgürlüğüdür. Daha fazla nüfuz elde etmek amacõyla müşterilerin rõzasõnõ kazanmak, izleyicilerin düşüncelerini yönlendirmek. Metafizik tutkunun, çõkar gözetmeyen adalet ve hakikat ilkelerinin etkisiyle yozlaşmayõ mahkum ettikleri, zayõflarõ savunduklarõ, hatalõ yada baskõcõ otoriteye meydan okuduklarõ zaman gerçek entelektüellik ortaya çõkar... Kollektif duygular peşinden koşmamak, onlarõ referans alarak farklõlaşmaya çalõşmamak. Gerçek entelektüel kazõğa bağlanõp yakõlma, sürgüne gönderilme, çarmõğa gerilme ve her türlü çatõşma ve kavga riskini göze alan kişidir. 3) Liderlik Tanõmõ Liderlik; kişilik özellikleri, davranõşlarõ, başarõlarõ ve hedefleriyle başkalarõnõ etkileyebilme becerisi; İzleyicileri kendi gönül rõzalarõyla çalõştõrma, kendi gönül rõzalarõyla fedakarlõk yapmalarõnõ sağlama ve bunun sonucunda onlara iyi bir gelecek taahhüt edebilme becerisi. Liderlik konusu kişilik özellikleriyle, davranõşlarla, ve geçmiş başarõlarla geleceğe dönük hedeflerle açõklanmaktadõr. 3.1) Fiziksel ve Mental Özellikler Gözler Saç Ses Gülümseme 2

3 Yüz ifadesi Tavõr Ölçü Ten Genel imaj İtina Mental Özellikler Sabõr Bütünlük Cesaret Hafõza Disiplin Kararlõlõk Doğruluk Tutarlõlõk Nezaket Baskõ altõnda çalõşabilme Toparlama Sorumluluk kabul etmede gönüllülük Azim Risk almak için gönüllülük Pozitif tutum 3.2 ) Lider/Yönetici İle Yönetici Arasõndaki Farklar İyi bir yönetici, yukarõdan gelen emir ve önerileri izlemek eğilimindeyken; iyi bir lideryönetici geleceği düşünme, ve gerekli olan eylem planõ konuşulmadan önce konularõ, problemleri ve ihtiyaçlarõ tahmin eder. İyi bir yönetici sorumluluğu kabul etmeye gönüllüdür. İyi bir lider/yönetici sorumluluk arar. Etkili bir yönetici, mütevazi riskler almak eğiliminde iken, yönetici-lider anlamlõ sonuçlar yaratacağõna inandõğõnda daha büyük riskler alõr. Büyük bir sabõrla eylem planõna bağlõ kalõr. İyi bir lider-yönetici, olağan bir yöneticiden daha fazla girişimci bir ruha sahiptir. Yönetici rahat görevleri talep ederken, lider-yönetici, liderlik potansiyelini göstermek için daha güçlü fõrsatlarõ arar. Yöneticiler, genellikle yönetiminde olanlara çalõşanlar olarak bakarken, lider yönetici ekip üyesi olarak görür. Yöneticiler mütevazi hedefler belirlerken başkalarõnõ pasifize etme eğilimindedirler. Liderler daha güçlü hedefler belirlerken, diğerlerini aktif kõlarlar ve dinamik çevre yaratõrlar. 4 ) Bilgi İşçileri ve Entelektüel Liderlik 3

4 Bilgi toplumuna geçişle birlikte, gelişmenin tek yönü yalnõzca daha fazla sayõda insanõn bilgi işi yapmasõ değil; ister tarõm, ister mavi yakalõ işler, ister büro işleri, isterse serbest meslekler alanõnda olsun, bütün işlerin bilgi içeriğinin artmakta olmasõdõr. Bilgi toplumunda değişikliklere hemen adapte olabilen, hatta daha değişiklik meydana gelmeden bunu tahmin edebilen, üstün nitelikli yeni işçi tipi önem kazanmõştõr. Bilgi işçisi şeklinde ifade edilen bu işçiler, dünya gerçeklerine dönük, yeni fikirlere, modalara, müşteri tercihlerine, ekonomik ve siyasal değişikliklere açõk, rekabet baskõlarõnõn, kültürel değişikliklerin farkõnda olan kişilerdir. Bu kişilerin başkalarõyla ikame edilmeleri oldukça güçtür. Bilgi işçileri, yaptõklarõ işin bir çok yönünü tek başlarõna ya da ekip halinde planlamakta, örgütlemekte ve yürütmektedir. Giderek istihdamõn içerisindeki önemleri artan bilgi işçileri, başta üstün nitelikli olmak üzere, bir çok yönlerden beden işçilerinden farklõdõrlar. Bu işçiler, rutin işler yerine yaratõcõlõklarõnõ kullanabilecekleri esnek işlerde çalõşmak ve hiçbir şekilde denetlenmemek istemektedirler. Bu işçilerin beden işçilerinde olduğu gibi iş güvenliği korkusu yada ekonomik yönden güçsüz kalma gibi endişeleri de bulunmamaktadõr. İşletmelerin, bilgi işçilerine ihtiyaçlarõnõn yoğun olmasõndan dolayõ, bilgi işçilerinin pazarlõk güçleri son derece yüksektir. Bir çok alternatiflere sahip olmalarõndan dolayõ da, istedikleri işletmeye geçebilmektedirler. Bu, işletmeler için son derece tehlikeli ve maliyetli bir durumdur. Çünkü, bilgi işçisi başka bir işletmeye geçerken, bütün bilgi ve potansiyellerini de işletmede bõrakmayarak yanõnda götürmektedir. Bunun yanõnda, bu işçinin yeni işçi alõmõ ve yetiştirilmesi için harcanan zaman ve para da işletme için büyük bir dezavantajdõr. Bu nedenle, işverenler bilgi işçilerinin motivasyonunu arttõrmak için hisse sahipliğini arttõrmak, kar ve zarardan pay vermek, kararlarõnõn alõnmasõna katõlma vb. yollarõ seçmektedirler. 5) Entelektüel Liderliğin Tanõmõ Bilgi toplumuna geçişle birlikte; bilgi, beceri ve entelektüel bilince sahip, vasõflõ ve uzmanlaşmõş çalõşanlarõn artmasõyla birlikte, düşünce gücü gelişmiş Entelektüel Liderlere ihtiyaç duyulmaktadõr. Bilgi toplumunun sosyo-ekonomik yapõsõ, sanayi toplumununkine göre oldukça farklõlaşmõş, liderlik anlayõşlarõnda da büyük değişimler yaşanmõştõr. Oldukça sivri bir yapõ arz eden örgütsel piramit, giderek basõklaşmaya, yalõn örgütlere dönüşmeye başlamõştõr. Bilgi toplumunda, artõk bilgi ile donanmõş çalõşanlar, lider karşõsõnda son derece güçlü durumda yer almaktadõrlar. Artõk, lideri diğerlerinden ayõran durum, bilgileri kullanmadaki yeteneği, bilgileri yönetebilmesi ve kullanabilmesidir. Bilginin artmasõyla, insanlarõn düşünce gücü gelişeceğinden, düşünce gücü gelişmiş liderler de artacaktõr. Liderlikle ilgili tanõmlardan ve tüm liderlik türlerinin ardõndan, bilgi çağõnda ortaya çõkacak; insan faktörünün verimini arttõrmaya yönelik etkili liderlik türlerinden biri de Entelektüel Liderliktir. Liderlikle ilgili, hemen herkesin söyleyebileceği şeyler;"lider vizyon kazandõrõr, izleyici bir grubu vardõr, toplumu ya da organizasyonu bir noktadan daha öte bir noktaya taşõr" ile sõnõrlõdõr. En önemli kaynağõn bilgi olduğu bilgi toplumunda, bilgilenmiş birey vazgeçilmez nitelik kazanmakta ve organizasyon yapõlarõ bilgi-tabanlõ (information-based), yönetim sistemleri insan-merkezli (human-oriented) biçimde yeniden tasarõmlanmaktadõr. Bireylerin zihinsel kapasitelerinin, yararlõ ürün ve hizmetlerin üretilmesi doğrultusunda yöneltilmesi, bilgi çağõnda liderlerin en önemli işlevleri arasõnda sayõlmaktadõr. Organizasyonda insan unsurunun, dolayõsõyla düşünce ve bilginin en önemli sermaye haline geldiğinin farkõna varõldõğõnda, liderlik anlayõşõnõn da yavaş yavaş boyut değiştirdiği görülmektedir. Artõk liderler, sadece uzmanlõklarõyla, otoriteleriyle veya karizmalarõyla etkili olmayacaklardõr. Bilgi toplumunda, liderlerin entelektüel özellikleri ön plana çõkmakta, özellikle düşünsel gücü gelişmiş, bilgi, beceri ve genel kültüre sahip, yüksek eğitimli Entelektüel Liderlere gereksinim duyulmaktadõr. 4

5 Sanayi toplumunda birey, zorunlu ve kültürel ihtiyaçlarõnõ genellikle maddi ürünlerle karşõlamaktaydõ. Ancak, bilgi toplumu aşamasõ ile, bilgi üretimi ve kullanõmõ yaygõnlaşmaktadõr. Bu bağlamda, Maslow' dan itibaren dikkate alõnan ihtiyaçlar hiyerarşisi kuramõnda en üstte bulunan, bireyin kendini kanõtlamasõ, yeteneklerini geliştirmesi ve kendini gerçekleştirmesi gereksinimlerinin, bilgi toplumunda optimal biçimde karşõlanabilmesi Entelektüel Liderler sayesinde gerçekleşecektir. Bugün, çağdaş insan yönetiminin zorluğu, insanõn satõn alõnamayan, baskõ altõnda tutulamayan psiko-sosyal yanlarõnõn kazanõlmasõndan kaynaklanmaktadõr. İnsan, eskiden olduğu gibi, ne zorla ne de sadece fazla parayla çalõştõrõlabilmektedir. İnsan, bugün yalnõzca parayla güdülenen "ekonomik bir varlõk" değil, aynõ zamanda hisleriyle ve düşünceleriyle hareket eden psiko-sosyal, kompleks bir varlõktõr. Entelektüel liderler, uzmanlõklarõnõn, deneyimlerinin yanõ sõra yönetime ilişkin bilgiye de sahiptirler. Yüksek bir teknik yetenek, üstün bir yönetsel beceri, kültürel duyarlõlõkta açõklõk, uyum gösterme yeteneği, esneklik, üstün beceri ve kavrayõşlõ dil yeteneği, kişisel zenginlik ve olgunluk, duygusal dengelilik, uyum ve birlik yeteneği, müzakerelere açõklõk, gelecek ağõrlõklõ yaratõcõ düşünce ve vizyonel bakõş açõsõ ile, barõş ve sevgiyi her an bir yerde gerçekleştirebilecek bir esneklik ve sadeliğe sahiptirler. Entelektüel liderler için, öğrenme ve en iyiye ulaşma kaygõsõ, her zaman çalõşma önemli unsurlardõr. Topluluğu kazanmanõn en önemli koşulu, insanlarõn yüreklerinin içini okumaktõr. Buna en güzel örnek olarak, Atatürk verilmektedir. Atatürk, halkõn içinden yetişmiş, halkõn duygularõnõ ve düşüncelerini çok iyi analiz edebilmiş, halkõn nabzõnõ tutabilmiş, kõsaca halkõn yüreğini okuyabilmiş ve bunu her zaman halka mal etmeyi bilmiştir. Entelektüel lidere düşen iş, sadece görevini yapmak değil, öğrenmek ve herkes için de bir öğrenme ortamõnõn oluşmasõ için katkõda bulunmaktõr. Entelektüel lider, sadece tek bir alanda uzmanlaşmakla yetinmemektedir. Zeka, temsil ( fiziki durum, giyim ve görünüm ), sözlü ifade (konuşma) ; yazõlõ ifade, muhakeme, başkalarõnõn başarõlarõnõ etkileme ve ikna etme; mantõklõ, kararlõ ve tutarlõ olma; analiz ve sentez ruhuna sahip olma, genel kültür sahibi olmak bilgi çağõnõn Entelektüel liderlerinde aranan özelliklerdir. Entelektüel lider, herkesin ortak mirasõ olan; ulusal değerlerin uluslar arasõ değerlerle bütünleştirilmesini sağlayacak bir ortak kültür anlayõşõyla yetişmiştir. Sosyal duyarlõlõk; bir organizasyonun sosyal çevresindeki sorunlara ve kõsmen baskõlara tepki gösterme veya cevap verme yeteneğidir. Bilgi çağõnõn entelektüel lideri, organizasyonun sosyal sorunlara çözüm getirmek için gösterdiği tepkilerin hõzõ ve etkinliğiyle ilgilenerek, sosyal sorunlara da çözüm getirmeyi hedeflemektedir. 6 ) Entelektüel Liderliğin Gerekçeleri Tarõm ve Sanayi Devrimlerinden sonra yaşanan Bilgi Devrimi sonucu ortaya çõkan, bilgi toplumunun gelişimi ve bu toplumun organizasyonlarõnõn başarõsõ için, yukarõda özellikleri sayõlan entelektüel liderliğin gerekçelerini şu şekilde sõralamak mümkündür: Bilgi toplumunda önde gelen sektör, dördüncü ve yeni sektör olan "entelektüel sektör" dür ve bilgi toplumu, sanayi toplumunun aksine, çok merkezlidir. Hõzlõ değişimlerin yaşandõğõ bilgi toplumunda, mal üretimi yerine bilgi üretimi ön plana çõkmakta, bilginin yönetimi de ayrõ bir önem kazanõrken; yenilik, farklõlõk ve yaratõcõlõk organizasyonlar için olmazsa olmaz bir koşul haline gelmektedir. Bilgi toplumu; büyük miktarda dayanõklõ tüketim malõ üretip tüketen sanayi toplumunun aksine, yüksek seviyede kitlesel bilgi üreten bir toplumdur. Akõllõ işletmeler, gelecekteki başarõlarõnõn soyut bir kaynağa - organizasyon içindeki Entelektüel Sermayeye - bağlõ olduğunun bilincindedir. Geleceğin başarõlõ işletmeleri, zekanõn kapasiteden - depolanmõş bilgiden- ibaret olmadõğõnõ, bu kapasiteden büyük ölçüde yararlanma yeteneğini de içerdiğini anlamalarõ sayesinde akõl yoluyla 5

6 işletilenler olacaktõr. Bu ikisinin toplamõ, organizasyonun entelektüel sermayesidir ve bu sermayeyi güç haline getirmek rekabet avantajõnõ doğuracaktõr. Bilgi çağõ organizasyonlarõnda, eğitilmiş insanõn öneminin ortaya çõkmasõ ve bu gücün işletmenin varlõklarõ arasõnda yer almaya başlamasõ dolayõsõyla, bilgi toplumunda merkezi unsur, toprak ve sermaye gibi maddi varlõklar olmayõp, bilgili/nitelikli ve eğitimli insanlardan oluşmaktadõr. Bilgi bir ölçüde bir varlõğõ sürdürme faktörü olarak yaşamõmõza egemen olmuştur. İnsan bilgi işçisi olarak, en gelişmiş sibernetik makinelerden çok daha etkin sentezleme kabiliyetlerine kavuşmuştur. Eğitilmiş insan, bilgi işçisi olarak bir problemler yumağõnõ, hõzla çözümler demetine dönüştürebilme kabiliyeti kazanmõştõr. Bilgi toplumunun yeni işçi tipi bilgi işçilerinin, geleneksel işçiden farklõ olarak ikame edilmeleri oldukça güçtür ve yine onlardan çok daha iyi eğitim görmüşlerdir. Daha genç olduklarõ için, rutin işlerden hoşlanmamaktadõrlar. Yeni bir gücü temsil etmektedirler. Yine bilgi toplumunda, verimliliğin artõşõ için büyük ölçüde sürekli eğitim gerekmektedir. Bugünün entelektüel liderleri kişisel gelişime ağõrlõk veren, bağõmsõzlõğa değer veren, bürokrasiden hoşlanmayan, çalõşma yaşamõyla iş yaşamõnõ dengeleyen kişidir. 7 ) Entelektüel Liderliğin Özellikleri Entelektüel Liderlerin Güç Kaynaklarõ 1- Formal, Rol Gücü 2- Karakter Gücü 3- Bilgi Gücü Formal Gücü Formal güç, elinizde bulundurduğunuz pozisyondan kaynaklanõr. Bu güç; bilgi ve tecrübeden, kişilik özelliklerinden kaynaklanmaz. Rol gücü, kimin işgal ettiğine bakmaksõzõn pozisyondan gelir. Bilgi Gücü Bilgi gücü, verilen bir görevde etkili davranõş, eylem ve sonuç için gerekli olan beceri ve teknikleri anlamaktan ve kullanabilmekten kaynaklanõr. Güçlerin Optimal Kullanõmõ ve Öncelik Sõrasõ Rol gücünün kullanõmõ azaltõlmalõdõr. İyi bir yönetici-lider, yetkili ve sorumlu olduğunu fazla hatõrlatmamalõdõr. Ekip üyelerinin karakter olarak size saygõ gösterirse, rol gücünüz zaten benimsenir. Bilgi gücü öne çõkarõlmalõdõr. Liderler bilginin paylaşõlmasõnda daha cömert davranmalõdõrlar. Ekip gruplarõndan saygõ görmenin en iyi yolu bilgi gücüne odaklanmaktõr. Bilgi gücü için sürekli öğrenmek gerekir. (1) Güç Kaynaklarõnõn Öncelik Sõrasõ (1) Bilgi Gücü (2) Karakter Gücü (3) Rol Gücü (2) Entelektüel Liderlikle İlgili Yetkinlikler 1- Rasyonel Yetkinlik 2- Duygusal Yetkinlik 3- Sosyal Yetkinlik 6

7 (3) Mantõklõlõk ve Sanatsallõk Mantõk, doğru düşünmenin bilimidir. Mantõklõ düşünme denen doğru düşünme ise, bütün bilimler için gerekli olan temel bir metottur. Doğru düşünme ise, kendini akõl yürütmede gösterir. Akõl yürütme, verilen yargõlardan yeni bir yargõ çõkarma işlemidir. Mantõklõ olmanõn iki temel koşulu vardõr: Tutarlõlõk: Entelektüel lider, birbiriyle çelişik olan veya bağdaşmayan düşünce ve iddialara zihinde yer vermemektedir. Tutarsõz tepkiler vermemektedir. Olgusal Kanõtlara Saygõ: Entelektüel lider, yeterince güvenilir yoldan belgelenmemiş hiçbir iddiayõ veya teoriyi kabul etmemektedir. Aynõ şekilde, doğruluğu belgelenmiş iddia ve teorilere de karşõ durmamaktadõr. (4 ) Muhakeme Gücü ve İkna Etme Yeteneği Dikkatli ve açõk düşünebilme, bilgiyi ve ayrõntõlarõ değerlendirebilme ve ön yargõsõz düşünebilme genel muhakeme becerisinin özelliklerindendir. Entelektüel lider bu özelliği ile, tanõmlanan bazõ durumlar ile ilgili genel bir muhakeme yürüterek sonuca varabilme yeteneğine sahiptir. Muhakeme gücü, "zeka" olarak tanõmlanan kavramõn önemli öğelerinden biridir. Entelektüel lider, soyut kavramlar arasõnda mantõksal ilişkileri yakalayabilme, doğruyu yanlõştan, iyiyi kötüden, haklõyõ haksõzdan ayõrabilme yeterliliğindedir. Belirli bir performansõn, hele karmaşõk ise, başarõ ile sonuçlanabilmesi entelektüel liderin, elindeki işe ne ölçüde kapsamlõ, ama ayrõntõyõ görecek bir şekilde ve de amaca uygun ayrõntõlarõ, uygun olmayanlardan ayõklayabilme becerisine bağlõdõr. Entelektüel lider, insanlarõ her şekilde etkileyebilmektedir. Söz ve davranõşlarõndaki kendine özgü renkler, ifade biçimindeki, bedensel zindelik ve enerjilerindeki farklõlõk entelektüel lideri diğer kişi ve liderlerden ayõrt etmektedir. Entelektüel lider, kendine özgü, başkalarõna benzemeyen ikna etme gücü ile diğerlerini etkileyebilmektedir. (5) Genel Sorunlara Duyarlõlõk Entelektüel lider, organizasyondaki sorunlar dõşõnda yaşadõğõ ülkenin ve dünyanõn sorunlarõ karşõsõnda da kendini sorumlu gören, duyarlõ bir eylem adamõdõr. Entelektüel liderin ödünsüz düşünce ve ifade özgürlüğü tek dayanağõ olduğundan karşõlaştõğõ tüm sorunlara duyarlõdõr. Entelektüel lider, kendini sadece organizasyonuna adamõş değildir. Bir yandan tüm açõlardan bakõş, diğer yandan hayal gücü ve yaratõcõlõkla yoğrulmuş bir anlayõş birliği kazanmõş olma gerekliliğinin bilincindedir. (6) Düşüncelerini Konu ve Sorunlara Odaklaştõrabilme Yeteneği Yaşanõlan değişimler, entelektüel liderin başarõnõn bir koşulunu da çevresindeki olayõ ve etkilediği gruplardaki iletişimin ve sosyal etkileşimin yapõcõlõğõna odaklamõştõr. Entelektüel lider, bu anlamda çevresindeki mevcut durum ve koşullara yanõt verebilecek şekilde esnekliğe sahiptir. Bu özellik, bir insanõn kendi kendine bir iç sohbeti gibidir ve kişiyi duygularõna esir olmaktan alõkoymaktadõr. Normal olarak herkes kötü bir ruh halinde olabilir ve duygusal dürtülerle karşõlaşabilir ancak, bazõ insanlar bunlarõ kontrol altõna almayõ ve elverişli bir şekle dönüştürmeyi başarabilmektedirler. Öncelikli olarak, kendi duygularõnõ ve dürtülerini kontrol edebilen entelektüel lider, mantõklõdõr ve bir güven ve adalet ortamõ yaratmaktadõr. Böyle bir ortamda, politika ve iç mücadeleler azalacak, verimlilik ise artacaktõr. Yetenekli insanlar, organizasyon içinde toplanacak ve ayrõlma için bir niyet taşõmayacaklardõr. Entelektüel lider, kendi duygularõnõ, güçlü ve zayõf yanlarõnõ, ihtiyaç ve motivlerini tanõmaktadõr. Hem kendine, hem de başkalarõna karşõ dürüsttür. Kendi iç dünyasõnda sorunlarõ olsa da, düşüncelerini organizasyonun sorunlarõna odaklaştõrabilmekte güçlük çekmemektedir. (7) Duygu ve Düşüncelerini Açõkça İfade Edebilme Yeteneği 7

8 Entelektüel lider, gerçeği söylemekten kaçõnmayan, duygu ve düşüncelerini açõkça ifade edebilen, zaman zaman zayõf yönlerini de ortaya çõkarabilen bir kişidir. Liderin duygu ve düşüncelerini izleyicilerine aktarabilmesi, iletişim sayesinde gerçekleşir. Lider ile izleyici arasõndaki ilişkinin doyurucu olabilmesi, ilkeler ve amaçlar doğrultusunda hareketlenebilmesi için, karşõlõklõ olarak bilgi aktarõmõ gerekmektedir. İletişim kurmakta güçlük çeken liderler, kendilerini ifade etmekte zorlanmaktadõrlar. İletişimi, bilgi ve sevgiyle birleştiren entelektüel lider, samimi ve geliştirici bir ilişki ortamõ oluşturabilmektedir. Entelektüel lider, izleyicileri tarafõndan yaklaşõlabilir olmak için, zayõf yanlarõnõ da bilinçli olarak göstermektedir. Lider olmadan liderlik taklidi yapanlarsa; sürekli mükemmel görünmeye, maço bir tavõr içinde olmaya çalõşmaktadõrlar. Bilinçli olarak seçtikleri zayõf yanlarõ, utangaçlõklarõ ya da dağõnõk olmalarõ olabilmektedir. 8) Yönetim İşlevlerinin Öncelik Sõrasõnõ Belirleyebilme Planlama Organize etme Yönlendirme ve Motivasyon Koordinasyon Kadrolama Denetleme Uygun Öncelik Sõrasõ 1- Yönlendirme ve motivasyon 2- Koordinasyon 3- Planlama 4- Organize etme 5- Kadrolama 6- Denetleme 9)Entelektüel Liderliği Geliştirmek İçin Yapõlmasõ Gerekenler Kişilik Gücü Vizyon Konuşma Becerileri Yetki ve Sorumluluk Devri Risk Alma Değişimi Yönetme Paydaşlarõ Geliştirme Uzun Dönemli Amaçlar Belirleme Karar Alma ve Seçme Becerisini Geliştirme Toplumsal Sorumluluk, Toplumsal Sorunlara Duyarlõlõk Entelektüel liderler için, öğrenme ve en iyiye ulaşma kaygõsõ, her zaman çalõşma önemli unsurlardõr. Topluluğu kazanmanõn en önemli koşulu, insanlarõn yüreklerinin içini okumaktõr. Buna en güzel örnek olarak, Atatürk verilebilmektedir. Atatürk, halkõn içinden yetişmiş, halkõn duygularõnõ ve düşüncelerini çok iyi analiz edebilmiş, halkõn nabzõnõ tutabilmiş, kõsaca halkõn yüreğini okuyabilmiş ve bunu her zaman halka mal etmeyi bilmiştir. 8