MODİFİYE KATKI MADDELERİNİN BİTÜMLÜ SICAK KARIŞIMA ETKİSİ VE PERFORMANS ÜSTÜNLÜKLERİ

Transkript

1 MODİFİYE KATKI MADDELERİNİN BİTÜMLÜ SICAK KARIŞIMA ETKİSİ VE PERFORMANS ÜSTÜNLÜKLERİ İbrahim SÖNMEZ 1 Mehmet Tahir DENİZ 2 Süreyya TAYFUR 3 Halit ÖZEN 4 Seyit Ali YILDIRIM 5 Bekir Kadri EREN 6 SUMMARY Recently many different modifier additives are used in flexible pavements. It purposes that the road pavements will be more resistant against the deteriorations such as rutting, raveling, corrugation, low temperature cracking, etc. In this study, the most using agents in the world basically the plastomers, elastomers, natural hydrocarbons, Trinidad Lake asphalt and celluloid fiber have been researched effectiveness on performance of the hot mix asphalt (HMA) and superiority of each other. For this purpose, the optimum bitumen contents have been determined and the aggregate mixture has been prepared for specific gradation. Such as tensile strength, static creep, iteration creep, indirect tensile tests and LCPC rutting experiments at laboratory stage have been done for determination of mixture s performance which prepared in optimum bitumen contents. In this way, behaviors under the pressure loadings, estimation of fatigue life, formation of rutting and tensile stresses of hot mix asphalt which modified has been researched. Results of the experimental studies show that the agents effect hot mix asphalt more positively and each one has superior sense against to others. ÖZET Günümüzde esnek üstyapõ kaplamalarõnda kullanõlmak üzere değişik modifiye edici katkõ maddeleri kullanõlmaktadõr. Bitüm ve bitümlü sõcak karõşõmlarõn (BSK) modifiye edilmeleriyle yol üstyapõlarõnõn oluklanma, sökülme, ondülasyon düşük sõcaklõk çatlaklarõ vb. olumsuzluklara karşõ dirençli olmalarõ amaçlanmaktadõr. Bu çalõşmada, dünyada en çok kullanõlan plastomer elastomer, doğal hidrokarbonlar, Trinidad göl asfaltõ ve selülozik elyaf esaslõ katkõ maddelerinin BSK performansõ üzerindeki etkileri ve birbirlerine karşõ üstünlükleri incelenmiştir. Optimum bitüm muhtevasõnda hazõrlanan karõşõmlarõn performanslarõnõ belirlemek için laboratuar ortamõnda dolaylõ çekme mukavemeti, statik sünme, tekrarlõ sünme, dolaylõ çekme deneyi ve LCPC tekerlek izi deneyleri uygulanarak, modifiye edilen BSK nõn basõnç yükleri altõndaki davranõşlarõ, yorulma ömrü tahmini, tekerlek izi oluşumu ve çekme gerilmeleri araştõrõlmõştõr. Deneysel çalõşmalar sonucu elde edilen verilere göre katkõ 1 Jeoloji Y.Müh., İSFALT A.Ş.,Üsküdar, İstanbul 2 İnşaat Y.Müh., İSFALT A.Ş.,Üsküdar, İstanbul 3 Dr., Engine A.Ş., Bebek, İstanbul 4 Dr., Yõldõz Teknik Üniversitesi, Beşiktaş, İstanbul 5 Maden Müh., İSFALT A.Ş.,Üsküdar, İstanbul 6 Jeoloji Mühendisi, İSFALT A.Ş.,Üsküdar, İstanbul 334

2 maddelerinin bitümlü sõcak karõşõmlara (BSK) olumlu etkileri ve her birinin diğerlerine karşõ üstün yönleri ortaya konmuştur. 1. GİRİŞ Modifiye edici katkõ maddelerinin kullanõm amacõ, bitümlü bağlayõcõ ve karõşõmlarõn davranõşlarõnõn iyileştirilmesidir. Son yõllarda hõz kazanan modifiye bitüm ve modifiye karõşõm çalõşmalarõ, farklõ katkõ maddelerinin BSK üzerindeki performans etkilerini tespit etme konusunda yoğunlaşmõştõr. Bu çalõşmada, ülkemizde ve dünyada uygulanmakta olan asfalt katkõ maddelerinin tespiti ve kullanõmõ ile ilgili olarak literatür araştõrmalarõ yapõlmõş ve belirlenen katkõ maddelerinin sõcak asfalt karõşõmõ performanslarõ üzerine getirmiş olduklarõ faydalarõn tespiti amacõyla çeşitli performans deneyleri uygulanmõştõr. Deneysel çalõşmalarda kullanõlmak üzere, optimum bitüm tayini için 18, geleneksel ve katkõlõ karõşõmlar için 22 şer adet olmak üzere toplam 216 standart Marshall numunesi üretildi. Tekerlek izi için de ayrõca özel ebatlarda (500x180x100mm) toplam 9 adet numune üretildi. Çalõşma sonucunda katkõ maddeleriyle üretilen BSK numunelerine ait deneysel değerler analiz edilerek, karşõlaştõrõldõ ve birbirlerine göre üstünlükleri tespit edildi. 2. ÇALIŞMADA KULLANILAN MALZEMELER Tablo 2.1 Agrega Gradasyonu ve Şartname Sõnõrlarõ Elek Boyutu Şartname Sõnõrlarõ Geçen Elekler Arasõ No mm Üst Alt (%) (%) (gr) _ 19, ,0 0 0 _ 12, ,3 9,7 107,1 3/8 9, ,7 12,5 137,9 No. 4 4, ,5 31,2 343,0 No ,2 17,4 191,0 No. 40 0, ,3 15,9 174,7 No. 80 0, ,4 3,9 43,0 No , ,7 2,7 29,4 Filler 6,7 74,0 Çalõşmada Gebze-KİBSAŞ Taş Ocağõ ndan temin edilen agregadan Tablo 2.1 de verilen T.C.K. Aşõnma Tabakasõ Tip 2 Şartnamesine uygun agrega karõşõmõ kullanõlmõştõr. Verilen gradasyona uygun olarak hazõrlanan agrega karõşõmlarõnõn Kaba agrega, İnce agrega ve Fillerin ayrõ ayrõ özgül ağõrlõk deneyleri yapõlmõştõr. Deneylerden elde 335

3 edilen sonuçlar Kaba ve İnce agrega için Tablo 2.2 de verilmiştir. Filler Özgül Ağõrlõğõ 2,787 gr/cm 3 olarak bulunmuştur. Tablo 2. 2 Kaba ve İnce Agrega Özgül Ağõrlõklarõ Kaba İnce Hacim Özgül Ağõrlõğõ-Kuru (gr/cm3) 2,693 2,671 Hacim Özgül Ağõrlõğõ-Doygun Yüzey (gr/cm3) 2,707 2,697 Zahiri Özgül Ağõrlõk (gr/cm3) 2,732 2,743 % Absorbsiyon (Su emme) 0,531 0,986 Bu çalõşmada bağlayõcõ olarak TÜPRAŞ rafinerisinden temin edilen 50/70 penetrasyonlu bitüm kullanõlmõştõr. Bitüme uygulanan standart asfalt deneyleri sonucu elde edilen değerler Tablo 2.3 de verilmiştir. Kullanõlan katkõ maddeleri, özellikleri ve karõşõma veya bağlayõcõya ilave edilen miktarlarõ Tablo 2.4 de verilmiştir. Geleneksel karõşõm NR simgesi ile ifade edilmiş, katkõ miktarlarõnõn önünde yer alan B harfi bitüm ağõrlõğõna, A harfi ise agrega ağõrlõğõna göre karõşõm içerisinde yer alan katkõ miktarõnõ göstermek için kullanõlmõştõr. Tablo 2.3 Bitümlü Bağlayõcõ Özellikleri Penetrasyon, 25 o C, 100 gr, 5 s (1/10 mm) 64 Birim Hacim Ağõrlõk (gr/cm 3 ) 1,032 Yumuşama Noktasõ ( o C) 49,5 Parlama Noktasõ ( o C) 335 Düktilite, 25 o C, 5 cm/min 2.1 Vestoplast (VE) Tablo 2.4 Katkõ Maddeleri ve Özellikleri cm Katkõ Maddesi Simge Özellikleri Miktarõ VESTOPLAST VE Plastomer B % 5 OLEXOBIT OL Elastomer B % 5 ELVALOY EL Elastomer B % 1.5 TNAC TN Doğal Göl Asfaltõ B % 24 GILSONITE GL Kaya Asfaltõ B % 10 VIATOP VI Fiber A % 0.6 KRATON SB Elastomer B % 5 PR PLAST PR Plastomer A % 0.6 Plastomer grubunda bulunan vestoplast etan-propan-buten den oluşan bir amorf polialfaolefindir. Çalõşmada Vestoplast-S tipi, ürün teknik özelliklerinde önerildiği 336

4 şekilde, karõşõma bitüm ağõrlõğõnõn %5 i oranõnda ilave edilerek deneysel çalõşma yapõlmõştõr. 2.2 Elvaloy (EL) ELVALOY DUPONT firmasõ tarafõndan bitümlü bağlayõcõnõn modifikasyonunda kullanõlmak üzere geliştirilen elastomerik terpolimerdir. Bitümlü bağlayõcõya %1.5 3 oranõnda ilave dilmektedir. Bağlayõcõ 180 C õsõtõlarak, içersine 5gr/sn hõzla bitüm ağõrlõğõnõn %1.5 i kadar Elvaloy-RET ve Elvaloy-AC ilave edildikten sonra, Marshall karõştõrõcõsõ ile 80 rpm hõzda 6 saat boyunca karõştõrõlmak suretiyle hazõrlanmõştõr. 2.3 Tnac (TN) TNAC 0-8mm tane çapõnda kõrõlmõş doğal asfalttõr. Asfalt betonunda TNAC için tavsiye edilen miktar, bitüm miktarõnõn %24 üdür. Trinidad göl asfaltõnõn kullanõldõğõ asfalt karõşõmlarõnda kaliteyi sağlamak ve sürekli kõlmak için karõşõm süresi dikkatli bir biçimde gözlenirken õslak karõşõm süresinin (bitümün karõşõma verildiği andan başlayan zaman süreci) en az 12 saniye uzatõlmasõ gerekmektedir. Karõşõm hazõrlanõrken, agrega, filler, NAC/NAF, bitüm eklenmesi şeklinde bir sõra izlenir 2.4 Gilsonite (GL) Doğal bir hidrokarbon olan Gilsonite, yapõsõnda yüksek miktarda asfalt (% 70) ve nitrojen bileşikleri (%3) ile düşük miktarlarda (%0.3) kükürt bulunmaktadõr. Doğal halde (%99) saflõkta bulunmakla birlikte bitüm ile tamamen uyumludur. Bitüm içerisinde kararlõ bir çözelti oluşturmakta ve uygun bir karõştõrma prosesi ile homojen bir şekilde dağõlmaktadõr. Gilsonite oldukça yüksek moleküler ağõrlõğa sahip, polar özellik taşõyan bir polynuclear hidrokarbondur. Doğal bir asfalt olmasõndan dolayõ yol yapõm malzemelerinin içerisinde kolayca dağõlabilmekte, sürekli ve kararlõ bir asfalt bağ oluşturma görevini üstlenmektedir. 2.5 Viatop (VI) Almanya da üretilen ve özellikle SMA (Stone Mastic Asfalt) karõşõmlar için kullanõlan Viatop, Avrupa ülkelerinde ve Amerika da en yaygõn kullanõma sahip selülozik elyaftõr. Elyaf bitüm ile karõştõrõlarak kullanõlmaktadõr. Böylece elyafõn karõşõm içinde topaklanmadan homojen bir şekilde dağõlmasõ sağlanõr. Burada bitümlü elyaf, %67 elyaf ile %33 bitüm karõştõrõlarak hazõrlanmõştõr. 2.6 Kraton D 1101 CM (SB) ve Olexobit (OL) Karõşõmlara ilave edilen diğer bir katkõ maddesi de stiren-butadin-stiren (SBS) elastomeridir. Katõlan polimer SBS blok kopolimeridir. Stirenik kopolimerler SBS, SIS ve SE/BS olarak üç ana bölüme ayrõlõrlar. Burada bitüm ile en iyi bağ kurabilen SBS kopolimeri seçilmiştir. SBS bitüme önceden katõlarak, karõştõrma yüksek sõcaklõklarda, özel modifiye bitüm tesislerinde gerçekleştirilir. SBS bitüme, bitümün ağõrlõkça yüzdesi olarak, %3 ile %7 arasõnda karõştõrõlabilir. Bu çalõşmada 50/70 penetrasyonlu bitüme 337

5 %5 oranõnda SBS katõlmõştõr. Karõştõrma yüksek devirli karõştõrõcõlar kullanõlarak gerçekleştirilmiş ve bu şekilde üretilen modifiye karõşõm agregaya katõlmõştõr. 2.7 PR Plast (PR) Çalõşmada kullanõlan Pr Plast, siyah renkte bir poliolefindir. Plastomer esaslõ bu katkõ maddesi karõşõma %0,4-%1,0 oranõnda katõlõr. Poliolefin, toplam agreganõn %0,6 sõ oranõnda kullanõlmõştõr. 3. ÇALIŞMADA UYGULANAN DENEYLER Bu çalõşmada katkõlõ ve geleneksel karõşõmlarõn stabilite, yorulma ve tekerlek izi oluşumu performansõ üzerine olan etkilerini değerlendirmek amacõyla; Marshall Tasarõmõ, Dolaylõ Çekme Mukavemeti, Dolaylõ Çekme Deneyi, Statik Sünme Deneyi, Tekrarlõ Sünme Deneyi ve LCPC Tekerlek İzi deneyi yapõlmõştõr. 3.1 Marshall Stabilitesi Deneyi Yapõlan tasarõm sonucu karõşõmõn optimum bitüm muhtevasõ % 4.41 olarak bulunmuştur. Optimum bitüm muhtevasõnda ve hazõrlanan karõşõmlara uygulanan Marshall Stabilitesi Deney sonuçlarõ Tablo 3.1 ve Şekil 3.1 de verilmiştir. Tablo 3.1 Marshall Stabitesi Deney Sonuçlarõ Karõşõm Türü Simge Stabilite (kg) Akma (mm) GELENEKSEL NR ,8 VESTOPLAST VE ,81 OLEXOBIT OL ,64 ELVALOY EL ,56 TNAC TN ,30 GILSONITE GL ,01 VIATOP VI ,46 KRATON SB ,43 PR PLAST PR ,18 338

6 MARSHALL STAB?L?TES? (kg) Marshall Stabilitesi (kg) (NR) (VE) (OL) (EL) (TN) (GL) (VI) (SB) (PB) KARI?IM Şekil 3.1 Marshall Stabilitesi Tablo ve şekiller incelendiğinde, en yüksek stabilite değerine Gilsonite katkõlõ karõşõmlarõn, en düşük stabilite değerine ise Viatop katkõlõ karõşõmlarõn sahip olduğu görülmektedir. 3.2 Dolaylõ Çekme Mukavemeti Dolaylõ çekme mukavemeti, bitümlü karõşõmlarõn õsõ ve yorulmadan dolayõ oluşan çekme gerilmelerini karakterize eder. Bu deneyde ekipman olarak Marshall Stabilitesi Deney Aleti ve Dolaylõ Çekme Gerilmesi Deney (ASTM D4123) ekipmanlarõ kullanõlmõştõr. Çalõşmalarda karõşõmlarõn dolaylõ çekme mukavemeti değerleri 25 o C ve 40 o C için ölçülmüştür. Deney sonuçlarõ Şekil 3.2 de verilmiştir 3.3 Dolaylõ Çekme Deneyi Dolaylõ Çekme Deneyi, farklõ sõcaklõklar ve yükleme periyotlarõ altõnda yapõlmaktadõr. Deneyde her bir sõcaklõk ve yükleme periyodu için numunelere ait elastisite modülü değerleri belirlenir. Bitümlü karõşõmlarõn dolaylõ çekme gerilmesi deneyi ile elastisite modülü değerlerinin tespit edilmesinde numunelere yarõ sinüzoidal (haversin) bir formda basõnç yükü uygulanmasõ suretiyle yapõlõr. Yük, silindirik asfalt numunesi üzerine düşey olarak uygulanõr ve numune içerisinde oluşan yatay ve düşey deformasyonlar ölçülür. Dolaylõ Çekme Deneyi, LMS (Asphalt Tester) cihazõ kullanõlarak yapõlmõştõr. Deney, 5 o C, 25 o C ve 40 o C sõcaklõklarda, 1000, 2000 ve 3000 ms yükleme periyodu ve 40, 60 ve 80 ms lik yükleme hõzlarõ için yapõlmõştõr. Dolaylõ çekme deneyi sonuçlarõ Şekil 3.2, Şekil 3.3, Şekil 3.4 ve Şekil 3.5 de verilmiştir. 339

7 Dolaylõ Çekme Mukavemeti (kpa) ,0 1000,0 800,0 600,0 400,0 200,0 25 oc 40 oc 0,0 (NR) (VE) (OL) (EL) (TN) (GL) (VI) (SB) (PB) Katkõ Malzemesi Şekil 3.2 Dolaylõ Çekme Mukavemeti (25 o C, 40 o C) 5 O C Rijitlik Mod l De?erleri NR PR VE OL TN V? EL GL SB Yükleme periyodu Şekil 3.3 Dolaylõ Çekme Deneyi (5 o C) 340

8 25 O C Rijitlik Mod l De?erleri NR PR VE OL TN V? EL GL SB Yükleme periyodu Şekil 3.4 Dolaylõ Çekme Deneyi (25 o C) 40 O C Rijitlik Mod l De?erleri NR PR VE OL TN V? EL GL SB Yükleme periyodu Şekil 3.5 Dolaylõ Çekme Deneyi (40 o C) Dolaylõ çekme deneylerinin değerlendirilmesinde, NCHRP 338 Asphalt Aggregate Mixture Analaysing System (AAMAS) rijitlik modüllerinin uygunluğu esas alõnmõştõr. Söz konusu değerlendirme 2000 ms için Şekil 3.6 da verilmiştir. Şekil incelendiğinde, karõşõmlarõn düşük sõcaklõklarda yüksek rijitlik modülüne sahip olduklarõ, sõcaklõğõn artmasõyla beraber uygun bölgeye geçtikleri görülmektedir. Ancak plastomer özellikli katkõlarõn (Vestoplast ve Pr Plast) eğrinin yüksek rijitlik modülünün işaret ettiği bölgede kaldõğõ görülmektedir. 341

9 100 Rijitlik M odülü Uygun Rijitlik Modülü Yüksek Rijitlik Modülü x Rijitlik M odülü Dü?ük Yükleme Periyodu 2000 ms Yükleme H?z? 60 ms NR PR VE OL TN VY EL GL SB o F o C Şekil 3.6 Rijitlik Modülü Uygunluğu (Yükleme Periyodu 2000ms, Hõz 60ms) 3.4 Statik Sünme Deneyi Tek eksenli basõnç deneyi asfalt betonu karõşõmlarõn tekerlek izi oluşumuna karşõ direnimlerini değerlendirmek amacõyla kullanõlmaktadõr. Sabitlenmiş bir süre boyunca, sabit büyüklükte bir yük, sõkõştõrõlmõş silindirik numune üzerine uygulanõr ve numunenin tek eksen boyunca deformasyonlarõ ölçülür. Yükün üzerinde bulunduğu sürenin herhangi bir parçasõ için bir basõnç sünme modülü hesaplanõr ve üzerine uygulanan yükün kaldõrõlmasõndan sonra, belirli bir süre içinde geri dönen deformasyon ölçülür. Bu çalõşmada statik sünme deneyleri 5 o C, 25 o C ve 40 o C sõcaklõklar için, 3600 saniye süreyle numuneler üzerine sabit gerilme uygulanarak, süreye bağlõ deformasyonlarõn ölçülmesi şeklinde gerçekleştirilmiştir. 342

10 Deney sonuçlarõ Şekil 3.7, Şekil 3.8 ve Şekil 3.9 da verilmiştir. Şekiller incelendiğinde, sõcaklõğõn değişmesiyle beraber deformasyon-larda büyük değişimlerin meydana geldiği görülmektedir. Şekil 3.7 Birim Deformasyon - Yükleme Süresi İlişkisi (5 o C) o C) Şekil 3.8 Birim Deformasyon - Yükleme Süresi İlişkisi (25 343

11 Şekil 3.9 Birim Deformasyon - Yükleme Süresi İlişkisi (40 o C) 3.5 Tekrarlõ Sünme Deneyi Sonuçlarõ Bu deneyde numuneler, 5 o C, 25 o C ve 40 o C sõcaklõkta Şekil 3.10 da verildiği gibi 1000 ms vuruş periyodu boyunca 500 ms yüklü ve 500 ms yüksüz olmak üzere 250 kpa lõk tek eksenli basõnç yüküne maruz bõrakõlmõş ve her bir yük tekrarõndan sonra numune içerisinde oluşan kalõcõ deformasyonlar ölçülmüştür. Deney sonucu oluşan kalõcõ deformasyonlar, yük uygulama sayõsõna bağlõ olarak, Şekil 3.11, Şekil 3.12 ve Şekil 3.13 te verilmiştir. > Süre (sn) Şekil 3.10 Tekrarlõ Yük ve Uygulama 344

12 7000 TEKRARLI SÜNME (5 o C) Kalıcı Deformasyon NR PR VE OL TN VI EL GL SB Vuru? Say?s? Şekil 3.11 Yük Tekerrürü Kalõcõ Deformasyon İlişkisi (5 o C) 7000 TEKRARLI SÜNME (25 o C) 6000 Kalıcı Deformasyon NR PR VE OL TN VI EL GL SB Vuru? Say?s? Şekil 3.12 Yük Tekerrürü Kalõcõ Deformasyon İlişkisi (25 oc) TEKRARLI SÜNME (40 o C) Kalıcı Deformasyon NR PR VE OL TN VI EL GL SB Vuru? Say?s? Şekil 3.13 Yük Tekerrürü Kalõcõ Deformasyon İlişkisi (40 o C) 345

13 3.6 Tekerlek İzi Deneyi Tekerlek izi deneyi, bitümlü karõşõmlarda dingil yükleri altõnda meydana gelen kalõcõ deformasyonlarõ ve tekerlek izi oluşumu (TİO) potansiyelini belirlemek amacõyla yapõlõr. Deneysel çalõşma numuneleri, LCPC deney ekipmanõnda kullanõlmak üzere, 500 mm uzunluğunda, 180 mm genişliğinde ve 100 mm kalõnlõğõnda hazõrlanmõştõr. Test sõcaklõğõ 60 ºC de yapõldõ ve teste başlamadan 12 saat boyunca numuneler bu sõcaklõkta muhafaza edildi. T?O Derinli?i 5,00 4,50 4,00 3,50 3,00 2,50 2,00 1,50 1,00 0,50 0,00 4,79 4,00 3,70 3,18 3,38 2,99 2,59 2,50 2,53 NR PR VE OL TN VI EL GL SB Katkõ Malzemesi LCPC tekerlek izi deney sonuçlarõnõn değerlendirilmesinde şartnamelerde yer alan geçişte oluşan derinlikler Şekil 3.14 te gösterilmiştir. Şekildeki değerler incelendiğinde, katkõ esaslõ karõşõmlarõn tekerlek izi oluşumu potansiyeline karşõ direniminin geleneksel karõşõmlara göre daha yüksek olduğu görülmektedir. 4. SONUÇLAR Şekil Geçiş TİO (Tekerlek İzi Oluşumu) Derinliği Genel bir değerlendirme yapmak amacõyla karõşõmlar performanslarõna göre sõralanmõştõr. Sõralamada performansõ yüksek olan karõşõmlar 1 den başlamak üzere sõraya dizilmiş ve Tablo 4.1 hazõrlanmõştõr. Değerlendirme kriterine göre performansõ yüksek olan karõşõmlar küçük rakamlar ile ifade edilmiştir. 346

14 Simge Tablo 4.1 Deney Sonuçlarõnõn Performans Değerlendirmesi Katkõ Maddesi Marshall Stabilite D. Çekme Mukaveme ti Tekrarlõ Sünme (Kalõcõ Deform.) Statik Sünme (Birim Deform.) Tekerlek İz Oluşumu 25ûC 40ûC 5ûC 25ûC 40ûC 5ûC 25ûC 40ûC NR Geleneksel VE Vestoplast OL Olexobit EL Elvaloy TN Tnac GL Gilsonite VI Viatop SB Kraton PR Pr Plast Yapõlan deneysel çalõşmalar sonucu elde edilen veriler analiz edilerek, sonuçlarõ aşağõda maddeler halinde sõralanmõştõr. 1. Marshall Stabilitesi açõsõndan karõşõmlarõn stabilite değerleri birbirlerine göre farklõlõklar göstermekle birlikte, tüm karõşõmlarõn stabilite değerleri şartname sõnõr değerinin üzerindedir. 2. Dolaylõ çekme mukavemetinde, katkõlõ karõşõmlar 25 o C sõcaklõkta geleneksel karõşõma nazaran büyük üstünlük göstermemektedir. Ancak 40 o C sõcaklõkta Viatop dõşõnda kalan katkõ maddelerinin olumlu etkisi açõkça görülmektedir. 3. Dolaylõ çekme deneylerinde karõşõmlarõn tamamõnõn rijit sõnõrda kaldõğõ görülmektedir. Ancak 40 o C sõcaklõkta Gilsonite, Vestoplast ve Tnac katkõlõ karõşõmlarõn rijit tarafta diğer karõşõmlarõn ise uygun bölgede kaldõğõ görülmektedir. 4. Tekerlek izi oluşumunda bütün Modifiye katkõlõ karõşõmlarõn geleneksel karõşõmlara göre üstün performans sağladõğõ görülmektedir. 5. Katkõ maddelerinin BSK üzerinde gösterdikleri performans, BSK nõn maruz kaldõğõ yükler, çevre ve diğer olumsuz etkiler karşõsõnda farklõlõk arz etmekle birlikte, her bir katkõ maddesinin birden fazla olumlu etkisi görülmüştür. 6. Tekerlek izi oluşumuna karşõ gösterilen direnç açõsõndan incelendiğinde; ilk beş sõrayõ Olexobit, Elvaloy, Pr Plast, Gilsonite ve Tnac almaktadõr. 7. Modifiye katkõ maddeleri değişik özellikler göstermekle birlikte, Gilsonite, Elvaloy ve Olexobit katkõlarõnõn genel bir üstünlüğü gözlenmiştir. 347

15 KAYNAKLAR 1. ASTMD , "Indirect Tension Test for Resilient Modulus of Bituminous Mixtures". 2. Industries, P. R., Pr Plast b., France. 3. Marl, A. K., (1996), "Vestoplast-ein Thermoplasticher Kunststoff zur Polymermodifizierung, Asphalt", 9/ NCHRP Report 338, (1991), "Asphalt Aggregate Mixture Analysis System (AAMAS). 5. Uluçaylõ, M., (1998), "Modifiye Bitüm ve Modifikasyon Katkõlarõnõn Kullanõmõ", 2. Ulusal Asfalt Sempozyumu, Ankara. 6. Valkering, C.P.,Vonk, W.C.,(1992), Cariflex TR in Bitumen for Asphalt Mixes: Improved Elastive Recovery and Higher Performance, Thermoplast. Rubbers, Technical Manual, TR TCK, (1994), Yollar Fenni Şartnamesi, Ankara 348