TOPLAM FAKTÖR VERİMLİLİĞİ ANKETİ: İçerik ve Uygulaması

Transkript

1 TOPLAM FAKTÖR VERİMLİLİĞİ ANKETİ: İçerik ve Uygulaması 1

2 Sunum Planı Anketin amacı, kapsamı ve tasarımı Anket soruları Firma görüşmeleri için öneriler 2

3 Anketin Amacı Türkiye imalat sanayiinde TFV artışı sürecini destekleyen/engelleyen faktörlerin ortaya konulması. Bu çerçevede; 1) Katma değer üretim süreci 2) Firmalar arasındaki girdi-çıktı (bağımlılık) ilişkisi 3) Değer zincirlerinin yapısı ve işleyişi (firmalar arasındaki bilgi/teknoloji aktarım mekanizması, firmaların değer zincirine entegrasyonu, firma seçim süreci, vb.) 4) Değer zincirinin coğrafi yapısı 5) Firmaların değer zincirinde yükselmesi Süreçlerini ortaya koyarak kamu politika çerçevesine katkı sağlamak. 3

4 Beklenen Çıktılar Kamu politika çerçevesine katkı sağlayacak; 1) TFV performans göstergeleri (metrikler) 2) Firma davranış biçimleri, rasyonelleri, karar alış süreçleri, kısıtlar- mikro politikalar 3) Firma-piyasa etkileşimi (networkler, kurumsal yapılar, sektörel kamu politikaları, bölgesel dinamikler, vb.)-mikro/sektörel politikalar 4) Global, ulusal, yerel/bölgesel değer zincirlerinin yapısı ve işleyişi (mikro/makro politikalar) 5) TFV artışını destekleyen/engelleyen faktörler-(mikro/makro politikalar) 6) Politika uygulama önerileri 4

5 Anketin Yaklaşımı Değer zinciri yaklaşımı çerçevesinde (top-down), 1) Dört temel sektörde (gıda, hazır giyim, elektrikli ev aletleri, otomotiv) 100 lider firma (nihai aşama/1. katman) 1) 400 tedarikçi firma (2. katman) (70 farklı altsektör) 1) 2500 KOBİ (3. katman) (imalat sanayi geneli) 5

6 Anketteki Soru Alanları A. Firma hakkında genel bilgi B. TFV performasına yönelik istatistiki bilgi (TÜİK ten talep edildi) C. Firma performasına yönelik metrikler/göstergeler D. Üretim, değer zinciri ve verimliliğe yönelik firma değerlendirmeleri (firma davranışları) E. Kamu politikalarına yönelik firma değerlendirmeleri A. GENEL BİLGİ SORULARI B. TEDARİK SİSTEMİ C. MÜŞTERİLERLE İLİŞKİ SİSTEMİ D. VERİMLİLİK E. ORGANİZASYON F. AR-GE VE YENİLİK Anketin Bölümleri 6

7 Anketleri 1- Anket genel itibarıyla her 3 firma grubu için benzer içeriğe sahiptir 2- En kapsamlı anket formu 400 (2. katman) firmaya yöneliktir. Bu gruba yönelik anket formunda hem «Tedarik Sistemine» hem de «Müşterilerle İlişkin Sistemi»ne yönelik sorular bulunmaktadır lider firmaya yönelik anket formunda «Müşterlerle İlişki Sistemi»ne ilişkin sorular, 2500 firmaya yönelik anket formunda ise ««Tedarik Sistemine» ilişkin sorular yer almamaktadır lider firmaya yönelik alan görüşmelerinde açık uçlu sorularda firma yetkililerinden yorum, öneri ve değerlendirme talep edilmektedir. 7

8 Anket Sorularına Yönelik Açıklamalar 1- Anket uygulamasında üzerinde durulması gereken sorular «bordo» renkle ifade edilmiştir. 2- Üzerinde durulması gereken sorulara ilişkin bilgi ve genel olarak sorulara yönelik bilgi ilgi yansı içerisinde kutu içerinde verilmiştir. 8

9 A. GENEL BİLGİ SORULARI 1. FİRMANIN ÜNVANI VE ADRES BİLGİLERİ 2. FİRMANIN YAPISI a)firmanızın bir holding veya şirketler grubu ile bir ortaklık ilişkisi bulunmakta mıdır? E/H b) Firmanızın yurtdışında sahip olduğu iştiraki, ortaklığı veya şubesi var mıdır? E/H c) Firmanız aile şirketi midir? E/H d) Firmanızın sahibi/sahipleri ile firma yöneticisi (Genel müdür veya dengi) arasında yakın akrabalık ilişkisi bulunmakta mıdır? E/H 3. FİRMANIN ANA FAALİYETİ ve DİĞER FAALİYET KONULARI a) NACE Kodu (4 hane düzeyinde): [NACE Kodu listesi gelecek] b) Firmanız kaç yıldır faaliyet göstermektedir? yıl c) Üretim yaptığınız tesislerin coğrafi konumunu tanımlayınız (En büyük 5 tesis) (il, ilçe) 4. FİRMANIZDA YÜKSEKÖĞRENİM (YÜKSEKOKUL, LİSANS, YÜKSEK LİSANS VE DOKTORA) MEZUNU ÇALIŞANLARIN TOPLAM ÇALIŞANLAR İÇİNDEKİ ORANI: (Kadın: yüzde., Erkek: yüzde:.) 5. FİRMANIN 2015 YILI KAPASİTE KULLANIM ORANI: Yüzde 6. FİRMADA ÇALIŞILAN VARDİYA SAYISI vardiya Firmanın mülkiyet yapısına ilişkin bilgiler Firmanın birden fazla alanda faaliyette bulunması durumunda en yüksek ağırlığın bulunduğu alana yönelik NACE kodu yazılacak Kadın ve erkek çalışanlar için ayrı ayrı olmak üzere 2015 yılı yüksek öğretim mezunu oranı sorulmaktadır. Bu oranların ağırlıklı ortalaması toplam yüksek öğretim mezunu oranına karşılık gelmelidir yılı için ortalama (yıl sonu değil) kapasite kullanım oranı talep edilmektedir. Birden fazla üretim biriminin bulunması durumunda bu tesislerin ortalaması esas alınacak 9

10 B. TEDARİK SİSTEMİ Bu anket kapsamında tedarikçi kavramı, bir mal ya da hizmetin üretilebilmesi için firmaya, işlenmiş girdi, hammadde, ara malı ve malzeme sağlayan üreticileri ifade etmektedir. 1. TOPLAM TEDARİKÇİ SAYINIZ KAÇTIR? Bu bölüm 2500 şirkete yönelik anket formunda bulunmamaktadır Tedarikçi listenizdeki toplam (bu yıl içinde girdi tedarik edilen + listede olup yıl içinde çalışılmayan) firma sayısı: Adet Bu yıl içinde çalışılan firma sayısı: Adet Toplam tedarikçi sayısı firmaların listelerinde bulunan potansiyel çalışılabilecek (aktif çalışılan+ pasif olarak listede bulunan tedarikçi sayısıdır. 2. UZUN VADELİ TEDARİKÇİLERİNİZİN SAYISI KAÇTIR? Adet 3. UZUN VADELİ TEDARİKÇİLERDEN YAPILAN ALIMLARIN TUTARININ TOPLAM CİRONUZA ORANI KAÇTIR? Yüzde 4. SON BEŞ YILDA UZUN VADELİ TEDARİKÇİLERİNİZİN SAYISI NASIL DEĞİŞTİ? a) Arttı: Yüzde b) Değişmedi c) Azaldı: Yüzde Tedarikçilerden yapılan alımların firma açısından önemini değerlendirmek için bu oranın (Tedarikçilerden Yapılan Alım Tutarı/Toplam Ara Malı Kullanım Tutarı) olması gerekirdi. Fakat firmalar açısından kolay hesaplanabilmesi nedeniyle «Toplam Ara Malı Tutarı» yerine «Toplam Ciro» göstergesi kullanılmıştır. 10

11 B. TEDARİK SİSTEMİ Bu anket kapsamında uzun vadeli tedarikçi yıllık devir oranı; [(yıl içinde çalışmaya son verilen uzun vadeli tedarikçi sayısı + yıl içinde kabul edilen yeni tedarikçi sayısı) / yılbaşındaki uzun vadeli tedarikçi sayısı] olarak ifade edilmektedir YILI İTİBARİYLE UZUN VADELİ TEDARİKÇİLERİNİZİN YILLIK DEVİR ORANI KAÇTIR? YÜZDE 6. UZUN VADELİ TEDARİKÇİLERİNİZİN KAÇI TÜRKİYE DE ÜRETİM FAALİYETİ GÖSTERMEKTEDİR? ADET 7. TÜRKİYE DE ÜRETİM FAALİYETİ GÖSTEREN UZUN VADELİ TEDARİKÇİLERİNİZİN KAÇI YERLİ FİRMADIR? ADET 8. TÜRKİYE DE FAALİYET GÖSTEREN TEDARİKÇİLERİNİZDEN KAÇIYLA SON 3 YIL İÇERİSİNDE ORTAK AR-GE VEYA TASARIM FAALİYETİ YÜRÜTTÜNÜZ? ADET 9. YURTİÇİNDEKİ EN BÜYÜK 10 TEDARİKÇİNİZİN COĞRAFİ KONUMUNU BELİRTİNİZ. (LÜTFEN YUKARIDAKİ TEDARİKÇİ TANIMINI DİKKATE ALINIZ) (Firma Ünvanı, İl/İlçe) Tedarikçi devir oranı firmalar tarafından yaygın olarak kullanılan bir gösterge değildir. Bu nedenle göstergenin yukarıdaki formül kullanılarak hesaplandığı kontrol edilmelidir. Yerli firmalar Türkiye de faaliyet göstermekte olup yönetsel kontrolü Türk vatandaşlarında olan firmalardır. Amaç, değer zincirinin coğrafi desenini belirlemek. Bu nedenle; 1- Aracılar (toptancılar) vasıtasıyla yapılan alımlar dikkate alınmayacaktır. 2- Alım yapılan tedarikçilerin bir kısmı aynı ana şirketin farklı fabrikaları ise her bir fabrikaya ait bilgi ayrı ayrı belirtilecek (lojistik olarak alım yapılan fabrika lokasyonu belirtilecek). 11

12 B. TEDARİK SİSTEMİ 10. TÜRKİYE DEKİ TEDARİKÇİLERİNİZİN SAYISININ ÖNÜMÜZDEKİ 3 YIL İÇERİSİNDE NASIL DEĞİŞMESİNİ PLANLIYORSUNUZ? a) Herhangi bir planımız yok b) Yaklaşık olarak aynı kalacak c) Sayı azalacak d) Sayı artacak Tedarikçi sayısının gelecek dönemdeki gelişimi önemli bir göstergedir. Bu sayının önümüzdeki dönemde hangi nedenlerle nasıl seyredeceğine yönelik bilgiler önem taşımaktadır. Bu nedenle yanıtlanan seçeneğin nedeninin açıklanması firma yetkililerinden talep edilmelidir. 11. TÜRKİYE DEKİ TEDARİKÇİLERİNİZLE İLİŞKİLERİNİZ KONUSUNDA ÖNÜMÜZDEKİ 3 YIL İÇİNDE NE TÜR PLANINIZ VAR? (EN ÖNEMLİ 3 SEÇENEK) a) Herhangi bir planımız yok (geçmiş dönemdeki gibi devam edecek) b) Şirketin faaliyet alanındaki bazı bölümler tedarikçilere devredilecek, c) Tedarikçilerden temin edilen bazı ürünler şirket içerisinde üretilmeye başlanacak, d) Mevcut tedarikçilerinin teknolojik becerilerinin gelişimine daha fazla önem verilecek e) Mevcut tedarikçilerinin kurumsal/organizasyonal becerilerinin gelişimine daha fazla önem verilecek f) İhtiyaç duyulan alanlarda yeni tedarikçiler yaratılacak g) Mevcut tedarikçilerden sadece daha iyi olanlarıyla çalışılacak (tedarikçi sayısı konsolide olacak) h) Mevcut tedarikçilerden memnun kalınmayanların elenmesi ile tedarikçi sayısı azaltılacak i) İthal edilen bazı girdiler yurtiçi tedarikçilerden temin edilecek j) Bilinmiyor k) Diğer Soru, ana firma-tedarikçi ilişkisinin önümüzdeki dönemdeki olası seyrine yönelik bilgi edinilmesini (firma stratejileri, gelişme alanları, vb.) amaçlamaktadır. 12

13 B. TEDARİK SİSTEMİ 12. UZUN VADELİ TEDARİKÇİLERİNİZDE EN SIK KARŞILAŞTIĞINIZ SORUNLAR NELERDİR? (EN ÖNEMLİ 5 SEÇENEK) a) Kalite seviyesinde yetersizlik b) Kalite seviyesinde dalgalanma c) Fiyat seviyesinde dalgalanma d) Sevkiyat miktarlarında siparişten sapma e) Teslimat zamanlamasına uymama f) Bilgi akışındaki aksaklıklar g) Tasarım değişiklerine uyum güçlükleri h) Finansman güçlükleri i) Üretim planlamasının zamanında paylaşılmaması j) Ürün gamı değişikliklerine uyum sağlanamaması k) Üretim kapasitesinin yetersiz olması l) Diğer Anketin önemli sorularından birisidir. Genelde firmalar 1-2 seçenek üzerinde durmaktadır. Ancak, mümkünse firmaların bu soruya talep edilen 5 seçeneği de işaretlemesi önemlidir. 13. KALITE SORUNLARI NEDENIYLE TEDARİKÇİLERİNİZE YAPILAN İADELERİN TOPLAM TESLIMAT İÇİNDEKİ PAYI NEDİR? Yüzde 14. SON BİR YILDA TEDARİKÇİDEN KAYNAKLANAN GECİKMELİ TEDARİKLERİN TOPLAM TEDARİK İÇİNDEKİ PAYI NEDİR? Yüzde Firmaların bu iki metrik sorusunu boş bırakmaması uluslararası ve sektör karşılaştırmaları açısından önemli. İlk gösterge yaygın olarak takip ediliyor. İkinci gösterge üzerinde daha fazla durulabilir. 13

14 B. TEDARİK SİSTEMİ 15. TEDARİKÇİLERİNİZE HANGİ ALANLARDA DESTEK VERMEKTESİNİZ? (EN ÖNEMLİ 5 SEÇENEK) a) Herhangi bir konuda destek verilmemektedir b) Ortak girdi temini c) Finansman d) Ulaştırma / nakliye e) Depolama Önemli bir soru. Genelde firmalar 1-2 seçenek üzerinde duruyor. f) Piyasa/Talep koşulları hakkında bilgilendirmek Ancak, mümkünse firmaların bu soruya talep edilen 5 seçeneği de g) Kalite kontrol sistemi kurmak/geliştirmek işaretlemesi temin edilmeli. h) Çevre standartlarına uyum i) İmalat teknikleri hakkında bilgilendirmek j) Yeni teknolojik gelişmeler hakkında bilgilendirmek k) Makine-teçhizat seçimi hakkında bilgilendirmek l) Üretim esnekliğini artırmak (ürün gamını genişletmek/changeover sürelerini kısaltmak) m) Yönetim / Organizasyon uygulamaları desteği n) İş sağlığı ve güvenliği /sosyal uygunluk standartları o) Diğer 16. TEDARİKÇİYE SAĞLANAN DESTEK SONUCU TEDARİKÇİNİN ÜRETİM MALİYETİNDE BİR DÜŞÜŞ SAĞLANIYOR MU? E/H (15. SORUDA a ŞIKKI SEÇİLMEDİYSE SORULACAK) ((Cevap evet ise tedarikçinizin maliyetindeki düşüş ilgili malın alış fiyatına nasıl yansıtılıyor? a) Hiç yansıtılmıyor b) %50 den azı yansıtılıyor Firma yetkilisi cevap seçeneğini işaretlemiş olsa bile aşağıdaki örnek yardımıyla sorunun ve cevabın üzerinden tekrar gidilmelidir. c) Yaklaşık %50 si yansıtılıyor d) %50 den fazlası yansıtılıyor Örnek; alıcı firma bir grup tedarikçisi için ortak hammadde alımı yapıyor. Böylece bunlardan birinin alıcıya tedarik ettiği malın birim maliyeti 100 liradan 90 liraya düşüyor. Bu ortak girdi temini sonucu alıcı malı 95 liradan almaya başlıyor ise c şıkkı geçerlidir. 14

15 C. MÜŞTERİLERLE İLİŞKİ SİSTEMİ Bu bölüm 100 lider firmaya yönelik anket formunda bulunmamaktadır Bu anket kapsamında uzun vadeli müşteri kavramı, 2 yıl ve daha uzun süreyle fiilen satış ilişkisi bulunan firmaları ifade etmektedir. 1. UZUN VADELI MÜŞTERILERINIZIN SAYISI KAÇTIR? ADET 2. UZUN VADELİ MÜŞTERILERİNİZE YAPILAN SATIŞLARIN TOPLAM CIRO IÇINDEKI PAYI NEDIR? YÜZDE 3. UZUN VADELİ MÜŞTERİLERİNİZİN SAYISI SON 5 YILDA NASIL DEĞİŞTİ? a) Arttı: Yüzde b) Değişmedi c) Azaldı: Yüzde Bu anket kapsamında uzun vadeli müşteri yıllık devir oranı; [(yıl içinde çalışmaya son verilen uzun vadeli müşteri sayısı + yıl içinde kabul edilen yeni müşteri sayısı) / yılbaşındaki uzun vadeli müşteri sayısı] olarak ifade edilmektedir. 4. UZUN VADELI MÜŞTERILERINIZIN YILLIK DEVIR ORANI (TURNOVER) KAÇTIR? YÜZDE 5. UZUN VADELİ MÜŞTERİLERİNİZİN KAÇI TÜRKİYE DE FAALİYET GÖSTERMEKTEDİR? ADET Sadece aracılık yapan şirketlerle ilişkiler kapsam dışında tutulacak. Müşteri devir oranı firmalar tarafından yaygın olarak kullanılan bir gösterge değildir. Bu nedenle göstergenin yandaki formül kullanılarak hesaplandığı kontrol edilmelidir. 15

16 C. MÜŞTERİLERLE İLİŞKİ SİSTEMİ 6. TÜRKİYE DEKİ UZUN VADELİ MÜŞTERİLERİNİZİN KAÇI YERLİ FİRMADIR? ADET Yerli müşteri firma Türkiye de üretim faaliyeti gösterecek ve yönetsel kontrolü Türk vatandaş(ları)nda olacak. 7. TÜRKİYE DE FAALİYET GÖSTEREN UZUN VADELİ MÜŞTERİLERİNİZDEN KAÇIYLA SON 3 YIL İÇERİSİNDE ORTAK AR-GE VEYA TASARIM FAALİYETİ YÜRÜTTÜNÜZ? ADET 8. YURTİÇİNDEKİ EN BÜYÜK 10 MÜŞTERİNİZİN COĞRAFİ KONUMUNU BELİRTİNİZ (Firma Ünvanı, İl, İlçe) Amacımız değer zincirinin coğrafi desenini ortaya koymak. Bu nedenle; 1- Aracılara (toptancılara) yapılan satımlar dikkate alınmayacak 2- Satım yapılan müşterilerinin bir kısmı aynı ana şirketin farklı fabrikaları ise her bir fabrikaya ait bilgi ayrı ayrı belirtilecek (lojistik olarak teslimat yapılan fabrika lokasyonu belirtilecek) 16

17 C. MÜŞTERİLERLE İLİŞKİ SİSTEMİ 9. MÜŞTERİLERİNİZLE İLİŞKİLERİNİZ KONUSUNDA ÖNÜMÜZDEKİ 5 YIL İÇİNDE NE TÜR PLANINIZ VAR? (En önemli 3 seçenek) a) Herhangi bir planımız yok (geçmiş dönemdeki gibi devam edecek) b) Müşterilerin ürettiği bazı mal ve hizmet üretimine başlanılacak c) Kendi üretim süreçlerimizin bir bölümü müşterilere devredilecek d) Müşterilerimizden teknolojik becerilerimizin geliştirilmesi konusunda destek alınacak e) Müşterilerimizden kurumsal/organizasyonel becerilerimizin gelişimi konusunda destek alınacak f) Müşterilere satılan mallar çeşitlendirilecek g) Firmamızın hedef pazarı değiştirilecek (ihracata yönelim, büyük ölçekli müşterilerle çalışma vb.) h) İş modelimiz değiştirilecek (kendi pazarlama ağı kurulucak, e-ticaret vb.) i) Yurtiçinde yeni müşteriler bulunacak j) Yurtdışında yeni müşteriler bulunacak k) Yurtiçi müşteri sayısı azaltılacak l) Yurtdışı müşteri sayısı azaltılacak m) Bilinmiyor n) Diğer Soru, tedarikçi firma-müşteri ilişkisinin önümüzdeki dönemdeki olası seyrine yönelik bilgi (firma stratejileri, gelişme alanları, vb.) elde etmeyi amaçlamaktadır. 17

18 C. MÜŞTERİLERLE İLİŞKİ SİSTEMİ 10. UZUN VADELI MÜŞTERILERINIZLE EN SIK KARŞILAŞTIĞINIZ SORUNLAR NELERDIR? (En önemli 5 seçenek) a) Ödemelerin düzensizliği b) Fiyatların baskılanması c) Tedarikçi gelişimine destek verilmemesi d) Sözleşmeye uyulmaması e) Verilen siparişlerde zaman sıkışıklığı f) Verilen siparişlerin çok küçük partilerle olması g) Bilgi akışındaki aksaklıklar h) Üretim planlamasının zamanında paylaşılmaması i) Ürün speklerinin/gamının çok sık değişmesi j) Finansal destek verilmemesi k) Kalite konusunda uyuşmazlık l) Müşteri talebini karşılayacak üretim kapasitesinin olmaması m)diğer Genelde firmalar 1-2 seçenek üzerinde duruyor. Ancak, mümkünse firmaların bu soruya talep edilen 5 seçeneği de işaretlemesi önemli. 18

19 C. MÜŞTERİLERLE İLİŞKİ SİSTEMİ 11. UZUN VADELİ MÜŞTERILERINIZ SIZE HANGI ALANLARDA DESTEK VERMEKTEDIR? (En önemli 5 seçenek) a) Herhangi bir konuda destek alınmamaktadır b) Ortak girdi temini c) Finansman d) Ulaştırma / nakliye e) Depolama f) Piyasa/Talep koşulları hakkında bilgilendirmek g) Kalite kontrol sistemi kurmak/geliştirmek h) Çevre standartlarına uyum i) İmalat teknikleri hakkında bilgilendirmek j) Yeni teknolojik gelişmeler hakkında bilgilendirmek k) Makine-teçhizat seçimi hakkında bilgilendirmek l) Üretim esnekliğini artırmak (ürün gamını genişletmek/changeover sürelerini kısaltmak) m)yönetim / Organizasyon uygulamaları desteği n) İş sağlığı ve güvenliği /sosyal uygunluk standartları o) Diğer Genelde firmalar 1-2 seçenek üzerinde duruyor. Ancak, mümkünse firmaların bu soruya talep edilen 5 seçeneği de işaretlemesi önemli. 12. MÜŞTERİNİZ TARAFINIZDAN SİZE VERİLEN DESTEK SONUCU ÜRETİM MALİYETİNİZDE BİR DÜŞÜŞ SAĞLANIYOR MU? E/H (11. SORUDA a ŞIKKI SEÇİLMEDİYSE SORULACAK) (Cevap evet ise maliyetinizdeki düşüş malın satış fiyatına nasıl yansıtılıyor? a) Hiç yansıtılmıyor b) %50 den azı yansıtılıyor Firma yetkilisi cevap seçeneğini işaretlemiş olsa bile aşağıdaki örnek yardımıyla sorunun üzerinden tekrar gidilmeli. c) Yaklaşık %50 si yansıtılıyor Örnek; müşteri firma bir grup tedarikçisi için ortak hammadde alımı yapıyor. Böylece bunlardan birinin müşteriye tedarik ettiği malın birim maliyeti 100 liradan 90 liraya düşüyor. Bu ortak girdi temini sonucu müşteri malı 95 liradan almaya başlıyor ise c şıkkı geçerlidir. d) %50 den fazlası yansıtılıyor 19

20 D. VERİMLİLİK Bundan sonraki sorularda verimlilik düzeyi; (Yıllık net satışlar / yıllık ortalama çalışan sayısı ) olarak ifade edilmektedir 1. KÜRESEL/YEREL RAKİPLERİNİZE GÖRE VERİMLİLİK DÜZEYİNİ NASIL DEĞERLENDİRİRSİNİZ? a) Yerel b) Küresel Verimliliğimiz Verimliliğimiz Verimliliğimiz daha yüksek yaklaşık aynı daha düşük Fikrim yok 2. FİRMANIZDA VERİMLİLİK ARTIŞINI ENGELLEYEN İÇSEL VE DIŞSAL FAKTÖRLER HANGİLERİDİR? (En önemli 5 seçenek) a) Makine-teçhizatın niteliği b) Yönetim ve organizasyon sorunları c) İşgücünün niteliği d) Tedarikçilerin yetersizliği e) Finansman sorunları f) Kamunun kurumsal/idari yapısındaki sorunlar g) Teknoloji altyapısı (Test Merkezleri, Akreditasyon, Standardizasyon vb.) yetersizliği h) Üniversite-sanayi işbirliğinde sorunlar i) Bölgesel koşullar (güvenlik, iş yapma kültürü, pazar yapısı, vb.) j) Dış piyasalarda olağandışı daralmalar/dalgalanmalar k) Diğer (belirtiniz) Fikrim yok cevaplayanlara şu sorular sorulacak; 1) karşılaştırma yapılacak kaynaklar yeterince araştırılmış mı? 2) karşılaştırmaya olanak sağlayan bir veri bankası olsaydı düzenli karşılaştırma yapılır mıydı? Seçeneklerdeki ilk 4 madde daha çok içsel sorun niteliğinde. Firmaların bu soruya yönelik değerlendirmeleri oldukça genel kalabilmekte veya 1-2 seçenekle sınırlı olabilmektedir. Verilen cevaplar üzerinden gidilerek (tercihen hem içsel hem de dışsal seçenekleri içeren) 5 seçenek de işaretlenmeye çalışılmalı. Firmanın belirttiği faktörlere yönelik ek bilgiler, nedenler, politika önerileri not edilmelidir. 20

21 D. VERİMLİLİK 3. FİRMANIZDAKİ İŞ SÜREÇLERİ İLE İLGİLİ OLARAK AŞAĞIDAKİLERİN HANGİLERİ GEÇERLİDİR? a) Üretime ilişkin Standart iş süreçleri (SOP) geliştirilmiş ve uygulanmaktadır? E/H b) Sık tekrarlanan üretim dışı faaliyetler (kalite kontrol, takım ve tezgah kontrolleri) için Standart iş süreçleri (SOP) tanımlanmıştır. E/H a) Çalışanlara her yeni göreve başlamadan önce standart iş süreçleri eğitimi (SOP) verilmektedir. E/H 4. EKİPMAN PERFORMANS TAKİBİNE İLİŞKİN OLARAK AŞAĞIDAKİLERDEN HANGİLERİ GEÇERLİDİR? a) Ekipmanlar için toplam ekipman etkinliği (OEE) hedeflemesi yapılmaktadır. E/H b) OEE kayıpları her ekipman için ayrı takip edilmektedir. E/H Kalite (Quality): İlgili süre içerisinde üretilen hatasız parçaların hatalı parçalara oranıdır. Örn. Üretilen 100 parçanın sadece 90 nı kullanılabilir ise kalite oranı 90%. c) OEE nin iyileştirilmesi için gerekli tedbirler alınmaktadır. E/H Yukarıdaki örnekte OEE= %75 x %75 x %90 = %51 5. FİRMANIZDA OEE (TOPLAM EKİPMAN ETKİNLİĞİ) HEDEFLERİ GERÇEKLEŞME ORANI KAÇTIR? Yüzde 6. KALİTE KONTROL SÜREÇLERİNE İLİŞKİN AŞAĞIDAKİLERDEN HANGİLERİ GEÇERLİDİR? a) Kalite performansı, sürecin her aşamasında ya da her imalat partisinde ölçülmektedir E/H b) Kalite kontrolü üretim hattında çalışanların rutin görevleri arasındadır E/H c) Belli başlı kalite sorunlarını tanımlayan ve takibine olanak veren kontrol çizelgeleri üretim hattının her iş istasyonunda bulunmaktadır E/H d) Ekipman ve takımlardaki, üretim miktarındaki ve kalitedeki olağandışılıklar anında tespit edilebilmektedir E/H e) Kalite kontrol süreçleri, uluslararası iş güvenliği ve kalite standartlarının gereklerini karşılamaktadır E/H OEE (Toplam Ekipman Etkinliği), kaliteli bir ürün üretmek için zamanın ne kadar etkili kullanıldığının ölçülmesidir. OEE= Kullanılabilir Zaman (Availibility) x Verimlilik (Productivity) x Kalite (Quality) Kullanılabilir Zaman: üretim yapılan makinenin üretim süresince ne kadar süre çalıştığını gösterir. Örn. bir günde makine 24 saat çalışmaya hazır ancak sadece 18 saat üretim için kullanılmış ise bu oran 75%.(18/24) tir. Kaybedilen 6 saatin nedeni bakım/arıza, kalite sorunları, yemek molası gibi planlı veya plansız duraklamalar nedenler olabilir. Verimlilik: Makinenin verilen süre içerisindeki üretim miktarının maksimum üretim kapasitesi miktarına oranıdır (Kapasite Kullanım Oranı). Örneğin makinenin tam saatte 80 (adet) iken ancak saatte 60 parça üretmil ise makine 75% performansla (60/80) çalışıyor demektir. Bu oranı düşüren en önemli etkenler hatalı parçalar ve firma kontrolü dışında olan zayıf talep olabilir. Metrik değer doldurulmaya çalışılmalıdır 21

22 D. VERİMLİLİK 7. FİRMANIZIN MAKİNE-TEÇHİZAT PARKINI YEREL RAKİPLERİNİZE GÖRE NASIL DEĞERLENDİRİRSİNİZ? Daha iyi Aynı Daha kötü Bilinmiyor a) Makine-teçhizatın ortalama yaşı Makine-teçhizatın ortalama yaşı, makine-ekipman parkının yeniliğine b) Üretimin makineleşme düzeyi yönelik bir göstergedir. Ortalama yaşın yüksek olması makine ekipmanın eskidiğini gösterir olumsuz bir göstergedir. c) Makine- teçhizatın bilgi teknolojileriyle uyumu/entegrasyonu d) Çalışanların makine-teçhizatı etkin kullanma kabiliyeti e) Bakım-onarım maliyet ve süresi YILI İÇİNDE ÜRÜN GAMINIZDAKİ MAMULLER ARASINDAKİ GEÇİŞLERDE (CHANGEOVER) HARCANAN SÜRENİN TOPLAM ÜRETİM SÜRESİNE ORANI NEDİR? Yüzde 9. ÇALIŞANLARIN VERİMLİLİĞİNİ ARTIRMAK İÇİN FİRMANIZDA AŞAĞIDAKİLERDEN HANGİLERİ UYGULANMAKTADIR? (en önemli 5 seçeneği işaretleyiniz) a) Firma içi eğitim programları b) Firma dışı eğitim programları c) Ödül/prim sistemi kurulması d) Kariyer planının varlığı e) Performans bazlı terfi sistemi f) Benzeri firmalara göre yüksek ücret politikası g) Ücretlerin düzenli ödenmesi h) Esnek çalışma imkanları i) Ücret dışı sosyal imkanlar (sağlık, yemek, ulaşım, kreş vb.) j) Fiziki çalışma ortamı ve koşullarının iyileştirilmesi k) Rotasyon imkanları l) Takım çalışması m) Diğer Birden fazla fabrikası olan firmalar için ortalama değer dikkate alınarak bilgi alınacak. Bir üretim bandının ve makine-ekipmanın değiştirilerek bir üründen başka bir ürünün üretimine geçilmesinde kaybedilen zamanı göstermektedir. Gösterge iki unsurdan oluşmaktadır: önceki üretim bandının/makine-teçhizatın kaldırılması ve yenilerinin kurulumu. Bu süre sektörlere göre önemli değişiklik gösterebilir. Bu oran hesaplanırken 2015 yılında toplam çalışma zamanı (farklı ürünlerin üretimi için harcanan toplam süre) içerisinde (örneğin 100 saat), bir veya birden fazla yapılacak (toplam) ürün gamının değiştirilmesine bağlı olarak meydana gelecek zaman kaybının (2015 yılı toplamı olarak) (örneğin 3 saat) oranı hesaplanacak (örnekte %3). Bu oran tahmini olarak yazılabilir. Genelde firmalar 1-2 seçenek üzerinde duruyor. Ancak, mümkünse firmaların bu soruya talep edilen 5 seçeneği de işaretlemesi önemli. 22

23 D. VERİMLİLİK 10. FİRMANIZIN VERİMLİLİĞİ AÇISINDAN AŞAĞIDAKİ KATEGORİLER AYRIMINDA ÇALIŞANLARINIZIN NİTELİĞİNİ (BİLGİ VE BECERİ DÜZEYİNİ) NASIL DEĞERLENDİRİRSİNİZ? Çok düşük Düşük Orta Yüksek Çok yüksek a) Beyaz yakalı çalışanlar b) Mavi yakalı çalışanlar 11. ÇALIŞANLARINIZIN MOTİVASYON DÜZEYİNİ NASIL DEĞERLENDİRİRSİNİZ? a) Beyaz yakalı çalışanlar b) Mavi yakalı çalışanlar Çok düşük Düşük Orta Yüksek Çok yüksek YILI İTİBARIYLA FİRMANIZDAKİ İŞGÜCÜ DEVİR ORANI KAÇTIR? a) Beyaz yakalı çalışanlar: Yüzde İşgücü devir oranı bu ankette bulunan kritik bir göstergedir. Firmaların çoğunluğu bu göstergeyi takip etmekle birlikte b) Mavi yakalı çalışanlar: Yüzde oranın hesaplanmasında bazı firmalar farklı formül kullanmakta (işten ayrılanlar hesaba katılmamakta) veya bu oranı toplam çalışanlar üzerinden takip etmektedir (mavi-beyaz yaka ayrımı bulunmamakta). Firma bilgilerinin uyumu açısından bu oran hesaplamalarının yukarıdaki formüle göre yapıldığı kontrol edilmelidir. Bu oranın hesabında taşeron, mevsimlik işçi gibi çalışan grupları hesaplamalara dahil edilmemekte, firmanın asli çalışanları dikkate alınmalıdır. 23

24 D. VERİMLİLİK 13. FİRMANIZIN (TASARIM VE ÜRÜN GELİŞTİRME DAHİL) TEKNOLOJİK BİLGİ KAYNAKLARI NEDİR? (en önemli 5 seçenek işaretleyiniz) a)nitelikli üst düzey yönetici/teknik personel transferi b)kurum içi Ar-Ge faaliyetleri c)kurumlararası ortak Ar-Ge faaliyetleri (üniversite, diğer kamu araştırma birimleri) d)makine-teçhizat, ara malı üreticileri (tedarikçiler) e)tersine mühendislik (reverse engineering) f) Stratejik ortaklık Bu soruda firmaların üretim süreçlerinde ihtiyaç duydukları/kullandıkları teknolojik ve organizasyonal bilgiyi g)ana firma hangi yollardan edindikleri araştırılmaktadır. h)başka bir tasarım ve Ar-ge firması i) Patent ve lisans yoluyla teknoloji transferi j) Fuar, yurtdışı geziler k)açık bilgi kaynakları (Konferanslar, bilimsel yayınlar, kataloglar vb.) l) Kullanıcılar/Müşterilerden gelen geri bildirimler m) Diğer 24

25 D. VERİMLİLİK 14. FİRMANIZIN YER ALDIĞI İŞBİRLİKLERİ KONUSUNDA AŞAĞIDAKİLERDEN HANGİLERİ GEÇERLİDİR? a) Firma bir Organize Sanayi Bölgesindedir E/H b) Firma bir Özel İhtisas Sanayi Bölgesindedir E/H c) Firma bir Teknoloji Geliştirme Bölgesindedir E/H d) Firma bir kümelenme (cluster) üyesidir E/H 15. SON ÜÇ YILDA VERİMLİLİĞİ ARTTIRMAYA YÖNELİK OLARAK ORGANİZASYONEL/KURUMSAL YAPILANMANIZDA NE GİBİ DEĞİŞİKLİKLER YAPTINIZ? a)aile firması iken profesyonelleşmeye gidildi E/H b)şirket yapısında değişiklikler oldu (yeni ortaklık, şirket birleşmesi, şirket satın alma vb.) E/H c)işlevsel bazlı yeni organizasyon birimleri yaratıldı (Yeni IT, AR-GE birimi oluşturulması vb.) E/H d)organizasyonda coğrafi bazlı değişiklikler yapıldı (yerel dağıtım ağı kurulması, vb.) E/H e)dışarıdan organizasyon danışmanlığı alındı E/H Aile firması niteliğini taşıyıp a şıkkını işaretlemeyenlere profesyonelleşmeye neden gidilmediği sorulacak. 25

26 D. VERİMLİLİK 16. AŞAĞIDAKİ KAMU POLİTİKALARININ SON 3 YIL İÇERİSİNDE FİRMANIZIN VERİMLİLİĞİNE ETKİSİNİ DEĞERLENDİRİNİZ a)ücret (asgari ücret) politikası (etkisiz/olumlu/olumsuz) b)işgücü maliyetini etkileyen uygulamalar (SGK işveren primi, Kıdem Tazminatı vb.) (etkisiz/olumlu/olumsuz/bilinmiyor) c) Firma büyüklüğüne bağlı kamusal yükler (doktor, kreş vb.) (etkisiz/olumlu/olumsuz/bilinmiyor) d)yatırım teşvik politikası (etkisiz/olumlu/olumsuz/bilinmiyor) e)teknoloji Politikaları (Ar-Ge teşvikleri, teknopark uygulamaları, OSB vb.) (etkisiz/olumlu/olumsuz/bilinmiyor) f) Dış ticaret politikaları (dahilde işleme rejimi, dış ticaret rejimi, anti-damping uygulamaları, ithalat vergileri) (etkisiz/olumlu/olumsuz/bilinmiyor) g)kayıt dışılıkla mücadele (etkisiz/olumlu/olumsuz/bilinmiyor) h)kentleşme ve imar politikaları (etkisiz/olumlu/olumsuz/bilinmiyor) i) Lojistik ve ulaştırma altyapısı (etkisiz/olumlu/olumsuz/bilinmiyor) j) Enerji altyapısı (etkisiz/olumlu/olumsuz/bilinmiyor) k) Telekomünikasyon altyapısı (etkisiz/olumlu/olumsuz/bilinmiyor) l) Akreditasyon ve standartlar (etkisiz/olumlu/olumsuz/bilinmiyor) m) Düzenleme sıklığı ve belirsizliği (etkisiz/olumlu/olumsuz/bilinmiyor) n)diğer -Anketin temel araştırma alanlarından birisidir. Firmaların bu soruya eksiksiz cevap verdikleri kontrol edilmelidir. Firmaların özellikle bazı kamu politikalarını (olumlu/olumsuz) öne çıkarmaları durumunda bu politikalar not edilmelidir. -Firmalar bu soruyu ilgili kamu politikasının doğrudan/dolaylı yönden kendi firmaları üzerine etkisine göre değerlendirmeleri beklenmektedir. Söz konusu kamu politikalarının diğer firmalar üzere etkisine yönelik firma değerlendirmeleri ve ilgili sorunun giderilmesine yönelik önerileri ayrıca not edilmelidir. -(c) seçeneği firma ölçeklerine bağlı olarak uygulanmakta olan (50+ çalışanın bulunması durumunda firmaların üstlenmesi gereken ek maliyetlerin etkisini değerlendirmeye yöneliktir. Bu ek maliyetlerin firmaların ölçeklerini büyütmeleri önünde bir engel olup olmadığı önem taşımaktadır. Bu faktöre yönelik sektördeki diğer firmaların (KOBİ ler) ek bilgiler aktarılıyorsa not edilmelidir. -Son seçenekte kamu tarafından yapılan düzenlemelerin firmalar açısından üretim ve yatırım kararlarında önemli bir belirsizlik riski (regulatory uncentainty) oluşturup oluşturmadığı sorulmaktadır. 26

27 D. VERİMLİLİK 17. AŞAĞIDAKİ DESTEKLEYİCİ/KOLAYLAŞTIRICI KAMU POLİTİKALARINDAN HANGİLERİNİN VERİMLİLİĞİNİZİ NE ÖLÇÜDE ARTTIRACAĞINI DEĞERLENDİRİYORSUNUZ? a) İşgücü devir oranının (turnover) azaltılmasına yönelik teşvik mekanizmasının kurulması b) Alıcı firmalarla tedarikçilerin eşleştirilmesine yönelik dijital platformların/bilgi bankalarının oluşturulması Etkisiz Etkili Çok etkili Bilinmiyor c) Firma/sektör bazlı verimlilik etütlerinin (ölçme, değerlendirme, karşılaştırma) ve ilgili danışmanlık hizmetlerinin kamu gözetim ve teşvikiyle sertifikalandırma eşliğinde sunulması d) Firmaların tedarikçi geliştirme çalışmalarının teşvik edilmesi e) Firmaların ortak kullanımına hitap eden komponent/yetenek (elektronik komponentler, lazer jeneratörü, PCB vb.) gereksinimlerinin karşılanması için kamu güdümlü araştırma projeleri f) Tüketicilerin yenileme amaçlı satın almalarının desteklenmesiyle (yüksek enerji verimliliği, geri dönüşümden daha fazla malzeme temini, yüksek ürün standartlarının yaygınlaştırılması vb. hedeflerle ) talebin teşvik edilmesi g) Yenilikçi ürün fikirlerinin ticarileşmesinde, girişim sermayesi kuruluşlarının karşılaştıkları riskleri azaltıcı yönde özel destekler sağlanması h) Ortak kullanım amaçlı lojistik tesis işletmeciliğine (soğuk zincir depolama, ortak depolama alanları, özelleşmiş ulaşım hatları vb. ) destekler sağlanması i) KOBİ lerin Ar-Ge Merkezlerinden yararlandırılmasının kamu tarafından teşvik edilmesi Firmaların bu sorulara eksiksiz cevap vermesi önem taşımaktadır. Soruda söz konuşu olası politika uygulamalarının firmaların verimlilik performansına doğrudan ve/veya dolaylı etkileri araştırılmaktadır. Firma yetkililerinin tüm seçenekleri değerlendirmesi önem taşımaktadır. Etkisiz olarak değerlendirilen politikaların gerekçesi not edilmelidir. İlk 4 seçenek arasında bulunan uygulamalara yönelik firma değerlendirmeleri özel önem arz etmektedir. Bu kapsamda, uygulamaların nasıl olabileceği, karşılaşılabilecek sorunlar, başka ülke uygulamaları, firmaların kendi deneyimleri gibi hususlarda aktaracağı ek bilgiler not edilmelidir. Firmalara seçeneklerde belirtilen politika önerileri ek olarak önerebilecekleri başka politikaların olup olmadığı sorulmalıdır. 27

28 E. ORGANİZASYON 1. AŞAĞIDAKİ GÖREV ALANLARINDA ÇALIŞAN SAYINIZ KAÇTIR? (Birden fazla alanda görev yapan çalışanı en çok mesai harcadığı görev alanına yazınız) a) Satınalma ( kişi) b) Tedarikçi geliştirme ( kişi) c) Kalite ( kişi) d) Planlama ( kişi) e) Ar-Ge ( kişi) f) IT/Bilişim ( kişi) g) Pazarlama/Satış ( kişi) 2. ÜRETİM SÜRECİNE YÖNELİK PERFORMANS YÖNETİMİNDE AŞAĞIDAKİLERDEN HANGİLERİ GEÇERLİDİR? h) Üretim süreçlerinin farklı aşamalarına ilişkin olarak Kilit Performans Göstergeleri (KPI) tanımlanmıştır E/H i) Kilit Performans Göstergeleri için hedefler belirlenmiştir E/H j) Kilit Performans Hedeflerinin gerçekleşip gerçekleşmediği takip edilmekte ve raporlanmaktadır E/H (açılır pencere) ( pop-up menü ) Yıllık değerlendirme rapor sayısı: Adet d) Hedeflerden sapma durumunda gerekli önlemler için istişare mekanizmaları işletilmektedir E/H Çalışanların birden fazla birimde çalışmaları durumunda, daha fazla zaman ayırdıkları faaliyete göre rakamlar doldurulacaktır. 28

29 E. ORGANİZASYON 3. ÇALIŞANLARA YÖNELİK PERFORMANS SİSTEMİNDE AŞAĞIDAKİ İFADELERDEN HANGİLERİ GEÇERLİDİR? a) Çalışanların performansı düzenli olarak izlenmektedir E/H b) Çalışanların performansına ilişkin veriler raporlanmakta ve değerlendirilmektedir E/H c) Performans değerlendirme sonuçları ilgili çalışanlarla görüşülmektedir E/H d) Performans değerlendirme sonuçları ücretlerin (teşvik ve ikramiye dahil) tespitinde dikkate alınmaktadır E/H e) Performans değerlendirme sonuçları atama ve terfilerde dikkate alınmaktadır E/H 4. YÖNETİM BİLGİ SİSTEMİNİZİN HANGİ SÜREÇLERİNDE BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİNİ KULLANIYORSUNUZ? (İlgili olan tüm seçenekleri işaretleyiniz) a) Muhasebe/finans b) Satın alma c) Pazarlama/satış d) Müşteri ilişkileri (CRM) e) Tedarikçi ilişkileri (SRM) f) Tedarik Zincir Yönetimi (SCM) g) Üretim planlama h) Malzeme yönetimi i) Bakım/onarım j) Stok kontrol k) İnsan kaynakları yönetimi l) Kalite kontrol m) Tasarım n) Doküman yönetim sistemi o) Duran varlıklar yönetimi p) Proje yönetimi q) Risk yönetimi r) Stratejik planlama s) Piyasa istihbaratı/analizi (Business Intelligence/Business Analytics) t) Ürün Yaşam Çevrim Yönetimi u) Diğer (belirtiniz) Soruda firmaların bilgi ve iletişim teknolojilerine uyum düzeyi araştırılmaktadır. 29

30 E. ORGANİZASYON 5. STRATEJİK PLANLAMA FAALİYETİNE İLİŞKİN OLARAK AŞAĞIDAKİLERDEN HANGİLERİ GEÇERLİDİR? a) Düzenli stratejik planlama yapılmaktadır E/H ((açılır pencere) ( pop-up menü ) b) Stratejik planlar çalışanların katılımıyla geliştirilmektedir E/H c) Stratejik plan gerçekleşmeleri takip edilmekte ve değerlendirilmektedir E/H d) Stratejik plan ve sonuçlar çalışanlarla paylaşılmakta ve değerlendirilmektedir E/H e) Stratejik plan, departman bazlı planlamalarda esas alınmaktadır E/H 6. FİRMANIZDA AŞAĞIDAKİ TEKNOLOJİ/UYGULAMALARDAN HANGİLERİ GEÇERLİDİR? Halen 1-3 yıl içinde uygulamaya Henüz Kullanılmakta geçilmesi planlanmıştır planlanmadı a) Esnek Otomasyon b) Akıllı robotlar c) Nesnelerin interneti d) Gömülü yazılım e) Bulut bilişim f) Büyük Veri (Big Data) analizi g) Genişband internet erişimi h) Web Sitesi /Sosyal ağlar i) Radyo frekansı tanımlama (RFID) j) E-Ticaret k) Uluslararası dijital ödeme sistemleri l) Yeni malzemeler (kompozit, biyomalzemeler vb.) m)üç boyutlu Yazıcı (3D Printer) Firmaların kısa dönemli üretim planlaması yapmanın ötesinde, orta-uzun vadeli stratejik planlar yapabilmesi verimlilik bazlı büyümelerinde önemli bir faktördür. Soruda, ilgili firmanın bu sürecin hangi aşamasında olduğu araştırılmaktadır. Soruda firmaların «Endüstri 4.0» olarak adlandırılan yeni sanayi sürecine ne kadar hazırlıklı oldukları araştırılmaktadır. 30

31 F. AR-GE VE YENİLİK Bu anket kapsamında: Ürün yeniliği; mevcut özellikleri veya öngörülen kullanımlarına göre yeni ya da önemli derecede iyileştirilmiş bir ürün veya ürünle ilgili hizmeti ifade etmektedir. Ürün yeniliği teknik özelliklerde, bileşenler ve malzemelerde, birleştirilmiş yazılımda, kullanıcıya kolaylığında ve diğer işlevsel özelliklerinde önemli derecede iyileştirmeleri içermektedir. Faydalı model; dünya çapında yeni olan ve sanayiye uygulanabilen buluşların sahiplerine koruma sağlayan bir sınai mülkiyet hakkını ifade etmektedir YILLARINI KAPSAYAN 3 YILLIK DÖNEMDE FİRMANIZ ; a) Patent başvurusunda bulundu E/H b) Avrupa faydalı model başvurusunda bulundu E/H c) Endüstriyel tasarım tescili yaptırdı E/H d) Ticari marka tescili yaptırdı E/H YILLARINI KAPSAYAN 3 YILLIK DÖNEMDE FİRMANIZ PİYASAYA YENI YA DA ÖNEMLI ÖLÇÜDE GELIŞTIRILMIŞ / IYILEŞTIRILMIŞ ÜRÜN VE MAL VEYA ÜRÜNLE İLGİLİ HİZMET SUNDU MU? E/H (Küçük çaplı değişiklikler/iyileştirmeler ya da estetik değişiklikler ile diğer girişimlerden satın alınan ürün veya malların yeniden satılmasını içermez) (Açılır Pencere cevap evetse) ( pop-up menü ) YILLARINI KAPSAYAN ÜÇ YILLIK DÖNEMDE GERÇEKLEŞTIRDIĞINIZ ÜRÜN YENILIKLERININ DURUMU NEDIR? a) Kendi pazarınız için yeni E/H (Rakiplerinizden önce kendi pazarınıza sürdüğünüz yeni ya da önemli ölçüde geliştirilmiş ürün ve mallar veya ürünle ilgili hizmetleri kapsamaktadır) b) Sadece firmanız için yeni E/H (Rakipleriniz tarafından daha önce pazarınıza sürülmüş yeni ya da önemli ölçüde geliştirilmiş ürün ve mal veya ürünle ilgili hizmetleri kapsamaktadır) Bu ana bölümde bulunan sorular TÜİK Teknolojik Yenilik Anketiyle paraleldir. Firmaların bu sorulara vereceği cevaplar TÜİK veri tabanında bulunan geçmiş yıllara ait cevaplarla birleştirilecektir. Rakip firma tanımı yerli ve yabancı firmaların tamamını kapsamaktadır. 31

32 F. AR-GE VE YENİLİK YILLARINI KAPSAYAN ÜÇ YILLIK DÖNEMDE GERÇEKLEŞTIRDIĞINIZ ÜRÜN YENILIKLERI SONUCU ÜRETILENLERDEN 2015 YILINDA ELDE ETTIĞINIZ SATIŞ GELIRLERININ 2015 YILI TOPLAM CIRONUZ IÇINDEKI PAYI NEDİR? a) Kendi pazarınız için yeni olan mal veya hizmet yenilikleri sonucu üretilen ürünler için : Yüzde b) Sadece kendi girişiminiz için yeni olan mal veya hizmet yenilikleri sonucu üretilen ürünler için: Yüzde c) Yenilik içermeyen ürün, mal veya ürünle ilgili hizmetler için: Yüzde Soruda yenilik faaliyetlerinin firmaya yaptığı katkının boyutu araştırılmaktadır. Bu rakam hesaplanırken hem yeni ürünler hem de toplam ciroda sadece 2015 yılı değerleri sorulmaktadır. Bu anket kapsamında süreç yeniliği: yeni ya da önemli derecede iyileştirilmiş bir üretim veya dağıtım yöntemini ifade etmektedir. Buna ürün, mal veya ürünle ilgili hizmetlerinize yönelik destek faaliyetleriniz (bakım sistemleri, satın alma, bilgi işlem, muhasebe vb.) de dahildir. 4. FİRMANIZ YILLARINI KAPSAYAN ÜÇ YILLIK DÖNEMDE AŞAĞIDAKI SÜREÇ YENILIKLERINI UYGULAMIŞ MIDIR? a) Ürün, mal veya ürünle ilgili hizmet üretiminde yeni ya da önemli ölçüde geliştirilmiş imalat yöntemleri E/H b) Ürettiğiniz ürün, mal veya ürünle ilgili hizmetler için yeni veya önemli ölçüde geliştirilmiş lojistik, teslimat ve dağıtım yöntemleri E/H c) Süreçleriniz için yeni veya önemli ölçüde geliştirilmiş destekleme faaliyetleri (Bakım sistemleri, satın alma, bilgi işlem, muhasebe vb.) E/H Soruda süreç yeniliklerinin uygulama alanlarının yaygınlığı araştırılmaktadır. Söz konusu süreç yeniliğinin dikkate alınması için bu yeniliği ilgili firma tarafından uygulamaya konulması gerekmektedir (örneğin, lojistik hizmeti dışarıdan alınıyorsa bu alanındaki sadece lojistik firması tarafından uygulanan yenilikler dikkate alınmamalıdır. 32

33 F. AR-GE VE YENİLİK 5. FIRMANIZ YILLARINI KAPSAYAN ÜÇ YILLIK DÖNEMDE YÜRÜTTÜĞÜ YENILIK FAALIYETLERI IÇIN AŞAĞIDAKI KURUMLARDAN FINANSAL DESTEK ALDI MI? (2 veya 4. Soruda enaz bir evet cevabı varsa) a) Yerel veya bölgesel kamu kuruluşları (belediye, valilik vb.) E/H b) Merkezi kamu kurum/kuruluşları (TÜBİTAK, KOSGEB, Maliye Bakanlığı, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı vb) E/H c) Avrupa Birliği kurumları E/H Soruda farklı kurumlarca verilen teknolojik gelişim amaçlı destelerden hangisinin daha etkili olduğu araştırılmaktadır. Bu kapsamda, firmalar soruyu değerlendirirken ilgili kurumlardan diğer amaçlarla aldıkları destekleri kapsam dışında tutmalıdır. (2 VEYA 4. SORUDA EN AZ BİR HAYIR CEVABI VARSA, 6.7 VE 8. SORULAR CEVAPLANACAKTIR) YILLARINI KAPSAYAN ÜÇ YILLIK DÖNEMDE YENILIK FAALIYETLERINDE BULUNMAMANIZIN EN ÖNEMLI NEDENI NEDIR? a) Yenilik yapmaya zorlayan bir etkenin olmaması E/H (Evetse 7. Soruya geçiniz) b) Yenilik faaliyetinde bulunmak düşünülmüştür ama yenilik faaliyetini engelleyen faktörlerlerle karşılaşılmıştır. E/H (Evetse 8. Soruya geçiniz) 33

34 F. AR-GE VE YENİLİK 7. AŞAĞIDAKI NEDENLER FİRMANIZIN YILLARINI KAPSAYAN ÜÇ YILLIK DÖNEMDE YENILIK FAALIYETLERINDE BULUNMAMA KARARINDA AŞAĞIDAKİ ZORLAYICI ETKENLERİN BULUNMAMASI NE DERECEDE ÖNEMLIDIR? Çok Orta Az Önemi yok a) Pazarınızdaki yeniliklere olan talebin düşüklüğü b)mevcut yenilikler nedeniyle yenilik faaliyetine ihtiyaç duyulmaması c) Pazarınızdaki düşük rekabet nedeniyle yenilik faaliyetine ihtiyaç duyulmaması d)yeni fikirlerin eksikliği 8. AŞAĞIDAKI FAKTÖRLER FİRMANIZIN YILLARINI KAPSAYAN ÜÇ YILLIK DÖNEMDE YENILIK FAALIYETLERINDE BULUNMASINA ENGELLEMEDE NE DERECEDE ÖNEMLIDİR? Çok Orta Az Önemi yok a) Firmanın finans kaynaklarının yetersizliği b)firma sermayesi ya da kredi olanaklarının yetersizliği c) Firmadaki nitelikli personel eksikliği d)devlet yenilik teşviği ya da hibelerini elde etmedeki zorluklar e) İşbirliği yapılacak ortakların olmayışı f) Yeni fikirlere karşı pazar talebinin belirsizliği g) Güçlü pazar rekabeti Soruda firma kararına doğrudan veya dolaylı olarak etki eden faktörler sorulmaktadır. Firma yetkilileri seçeneklere eklemeler yaparsa ve/veya ilgili faktörlere yönelik daha detaylı nedenler belirtirse not edilmelidir. Firma yetkilileri seçeneklere eklemeler yaparsa ve/veya ilgili faktörlere yönelik daha detaylı nedenler belirtirse not edilmelidir. 34

35 Görüşme İçin Öneriler-1 Görüşme öncesinde firma, sektör, ürün, pazar, vb. konularda bilgi sahibi olun, Projenin genel yapısıyla ilgili özet bilgi sunarak (projenin amacı, faydalanıcı kuruluş, finansman sağlayan kuruluş ve uygulayıcı kuruluş, vb.) Çalışmanın temel olarak politika geliştirme amacı taşıdığı (kendi başına bir araştırma projesi değil), proje çıktılarının temel kullanıcılarının yine firmalar olacağını vurgulayın, Uygun kişilerle görüşme yapın, Görüşe zamanını 1-1,5 saatle sınırlandırın, önceden belirlenmiş olan görüşme zaman ve süresine uyun, Teknik görüşme öncesinde 5-6 dk. genel sohbet yapın (firmanın ürünleri hakkında kişisel deneyimleriniz, firmanın kurulu olduğu bölge, firmada çalışan tanıdıklarınız vb.) Firma yetkilileri sorulara yönelik değerlendirmelerde çelişkili değerlendirmeler yapıyorsa, bu yetililerin değerlendirmelerini esas alın, 35

36 Görüşme İçin Öneriler-2 Firma yetkilerinin görüş ve değerlendirmelerine katılmıyorsanız (örneğin ücretlerin çok yüksek olduğu, çalışanların çok yetersiz olduğu, sendikaların olumsuz tutumları, vb.) bu konuda görüşünüzü belirtmeyin, tartışma yapmayın, Öncelikle boş bırakılan sorulara odaklanın, Metrik içeren sorularının tamamının üzerinden geçin, Metrik sorularının anket formunda bulunan tanımlara göre hesaplanıp hesaplanmadığını kontrol edin, Kamu politikalarına yönelik değerlendirme soruları ile politika uygulama önerilerinin üzerinde durun, Anlaşılması güç soruları örnekler yoluyla somutlaştırın, bu örnekleri görüşme öncesinde belirlemiş olun, Ankette bulunan sorulara yönelik firma temsilcilerinin ek değerlendirmeleri var ise bunları not edin, Anket formunda bulunan sorular dışında firma temsilcilerinin ek değerlendirme ve önerilerinin olup olmadığını sorun. 36

37 Teşekkürler 37