ANTİGLOBULİN TESTLER. Dr. Güçhan ALANOĞLU

Transkript

1 ANTİGLOBULİN TESTLER Dr. Güçhan ALANOĞLU

2 Tanımlar İnsan nsan globulinlerine karşı oluşan antikorlara Anti-Human Globulinler (AHG, AHG, antikorlara karşı gelişen en anti-antikor) antikor) Bu u antikorların n kullanıld ldığı testlere: Anti-Human Globulin (AHG) Testi veya Coombs Testi denir Tıbbı Kursu 2

3 Direkt Antiglobulin Testi (DAT) Eritrosit yüzeyinde yer alan antijenlerin, kendilerine özgül antikorlarla vücutta kaplanışını göstermek (sensitizasyonunu) için yapılan teste DAT veya Direkt Coombs Testi denir Tıbbı Kursu 3

4 Indirekt Antiglobulin Testi (IAT) Eritrosit sensitizasyonunun vücut dışında gerçekleştirilmesi ile serum/plazmada eritrosit antijenlerine karşı gelişen serbest antikorların varlığını göstermek için yapılan testlere IAT veya Indirekt Coombs Testi denir Tıbbı Kursu 4

5 Direkt ve İndirekt Antiglobulin Testi Tıbbı Kursu 5

6 Direkt Coomb s Testi,Direkt Antiglobulin Testi Hastanın örneği Agglutinasyon Tıbbı Kursu 6

7 DAT (+) 1. Hastalarda %10 2. Kan donörlerinde 1/1000-1/10000 Tıbbı Kursu 7

8 DAT (+) Nedenleri-I 1. Eritrosit antijenlerine karşı oluşmuş otoantikorların komplemanla birlikte veya tek başına eritrosit yüzeyini kaplaması 2. Transfüzyon sonrası alıcı alloantikorlarının donör eritrosit yüzeyini kaplaması 3. Donör plazmasındaki antikorların alıcı eritrositlerinin yüzeyini kaplaması Tıbbı Kursu 8

9 DAT (+) Nedenleri-II 1. Annedeki alloantikorların fetus eritrositlerini kaplaması, 2. Çeşitli ilaçlar ( Penisilin, sefalosporin, quinidine, phenacetin vb ) 3. Yüksek doz gamaglobulin tedavisi 4. Hipergamaglobulinemi Tıbbı Kursu 9

10 İndirekt Coomb s Testi 1. basamak Hastanın örneği 2. basamak Agglutinasyon Tıbbı Kursu 10

11 Alloantikor-Otoantikor-I 1. Alloantikor : Bireyin kendi eritrositlerinin yüzeyinde taşımadığı antijenlere karşı geliştirdiği antikor 2. Otoantikor : Bireyin kendi eritrositlerinin yüzeyinde taşıdığı antijenlere karşı geliştirdiği antikor Tıbbı Kursu 11

12 Alloantikor-Otoantikor-II Otokontrol Test Hücresi Antikor Pozitif Negatif Otoantikor Negatif Pozitif Alloantikor Pozitif Pozitif Otoantikor Otoantikor+Alloantikor Tıbbı Kursu 12

13 Alloantikor Oluşturan Durumlar 1. Transfüzyon 2. Hamilelik 3. Transplantasyon 4. Tanımlanamayan nedenler Tıbbı Kursu 13

14 Önemli Antikor o C de reaktifdir 2. Verilen eritrositin ömrünün kısalmasına 3. Yenidoğanın hemolitik hastalığına 4. Hemolitik transfüzyon reaksiyonuna neden olan Tıbbı Kursu 14

15 TARAMA-TANIMLAMA 1. Antikor Tarama Testi: bireyde eritrosit antijenlerine karşı antikor olup olmadığı ığını tespit etmek içindiri indir 2. Antikor Tanımlama Testi: var olan ya da muhtemel olan antikorun hangi kan grup sistemi ile ilişkili olduğunu unu ve hangi eritrosit antijenine karşı gelişti tiğini ini tespit etmek içindirindir Tıbbı Kursu 15

16 ANTİKOR TARAMA-TANIMLAMA TESTLERİ-I 1. Fenotipik yapısı bilinen (tercihan homozigot) iki veya üç farklı donörden alınmış test hücreleri tarama, daha fazla sayıda test hücreleri ise tanımlama testlerinde kullanılmalıdır 2. Bir antikor homozigot hücrelerle heterozigot hücrelere göre daha kuvvetli aglütinasyon oluşturuyorsa dozaj gösterdiğinden söz edilir Tıbbı Kursu 16

17 ANTİKOR TARAMA- TANIMLAMA TESTLERİ-II 1. Otokontrol (allo-oto antikor ayrımı) kullanılmalıdır 2. Serumda, az rastlanılan eritrosit antijenlerine karşı bir antikor varsa tarama testleri negatif olabilir. Bu tür antikorların varlığı uygun olmayan cross-match testi ile gösterilebilir Tıbbı Kursu 17

18 İndirekt antiglobulin testi; IAT; ETKİLEYEN FAKTÖRLER 1. İnkübasyon süresi ve sıcaklık 2. ph 3. İyonik konsantrasyon (İyonik güç) 4. Antikorun afinite sabiti 5. Antijen ve antikor oranı Tıbbı Kursu 18

19 İnkübasyon Süresi ve Sıcaklık 1. Aglütinasyonun ilk aşamasını veya sensitizasyon fazını etkileyebilir 2. Klinik olarak önemli antikorlar, genellikle C arasında reaksiyona girer 3. Çoğu antikorlar, tuz ve albüminli test ortamları kullanıldığı takdirde 37 C de ortalama 30 dakikalık bir inkübasyon zamanı gerektirir 4. Zayıf reaktif antikorlarda sürenin uzatılması gerekebilir Tıbbı Kursu 19

20 ph , fizyolojik ph uygundur Tıbbı Kursu 20

21 İyonik Güç 1. Serum fizyolojikli ortamda Na+ (negatif yük etrafında) ve Cl- (pozitif yük etrafında) iyonları antijen ve antikorun çevresinde kümelenirler 2. Zıt yüklü moleküller arasındaki çekme gücü azalınca antikorun antijenle bir araya gelmesi engellenir 3. Düşük iyon gücüne sahip solüsyonlar (LISS) kullanıldığında ortamdaki iyon sayısı azalır; pozitif ve negatif yükler ortaya çıkar 4. LISS, inkübasyon süresini kısaltır (37 C de dakika) Tıbbı Kursu 21

22 Antikorun Afinite Sabiti 1. Afinite sabiti, eritrositin herhangi bir antikora spesifik olarak sahip olduğu karakteristiklerden biridir 2. Genelde denge sabiti ne kadar yüksekse antijen-antikor reaksiyonunun sensitizasyon fazında antikorların birleşmesi o kadar yüksektir Tıbbı Kursu 22

23 Antijen-Antikor Oranı 1. Reaksiyon hızı, ortamdaki antikor miktarı ve eritrosit antijenlerinin sayısına bağlıdır 2. Antikor miktarını artırmak, test duyarlılığını artırabilir 3. Nadiren, önemli antikor fazlası prozon fenomeninin oluşmasına neden olur 4. Eritrosit serolojisinde sıklıkla kullanılan oran, 1 damla %2 5 lik eritrosit süspansiyonuna 2 damla serum şeklindedir. Hemolitik transfüzyon reaksiyonlarında serum miktarı kat artırılabilir Tıbbı Kursu 23

24 Antihuman Globulin Reagenler 1. Polispesifik AHG 2. Monospesifik AHG n Anti-IgG n Anti-C3d ve Anti-C3b n Anti-C3d Tıbbı Kursu 24

25 Polispesifik AHG Reagenleri 1. Poliklonal; Tavşan poliklonal anti-igg ve anti-c3d içerir (Diğer antiglobulin antikorları ve antikomplemanları içerebilir) 2. Monoklonal karışım; Bir tavşan poliklonal anti human IgG ve fare monoklonal anti-c3b,c3d içerir 3. Monoklonal; Fare monoklonal anti-igg,-c3b ve C3d içerir Tıbbı Kursu 25

26 Monospesifik Anti-IgG AHG Reagenleri n Poliklonal IgG; Tavşan poliklonal IgG, anti kompleman aktivitesi olmadan IgG ağır zincirleri sadece insan gamaglobulinlerine karşı reaktif olan anti IgG içerir n Monoklonal IgG; ; Fare monoklonal anti-igg içerir Tıbbı Kursu 26

27 Monospesifik Anti-C3d ve C3b AHG Reagenleri 1. Poliklonal anti-c3d ve C3b (tavşan) an) 2. Poliklonal anti-c3d, C4b, C4b (tavşan) an) 3. Sadece işaretlenmii aretlenmiş kompleman kompenentlerine karşı reaktif olan ve anti immünglobulin aktivitesi olmayan antikorları içerir Tıbbı Kursu 27

28 Monospesifik Anti-C3d AHG Reagenleri 1. Monoklonal (fare) 2. Monoklonal anti-c3d, C3b (fare) 3. Sadece işaretlenmii aretlenmiş kompleman kompenentlerine karşı reaktif olan ve anti immünglobulin aktivitesi olmayan antikorları içerir Tıbbı Kursu 28

29 Hastanın eritrositleri Agglutinasyon Hastanın eritrositleri Agglutinasyon Ulusal Direkt Kan Merkezleri Coomb s ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 29

30 Hastanın serumu Eritrosit İndirekt Coomb s testi Tıbbı Kursu 30

31 Değerlendirme 1 Çapraz karşılaştırma Oda ısısı IAT 37 C- Reaktiviteyi (+) inkübasyon artırma ALLOANTİKOR TANIMLAMA Tıbbı Kursu 31

32 Değerlendirme 2 Otolog kontrol (-) (+) DAT Alloantikor tarama Alloantikor tarama (+) (+) (-) Alloantikor Otoantikor Oto antikor Otoantikor + Alloantikor Tıbbı Kursu 32

33 Değerlendirme 3 1. Miks aglutinasyon varlığı 2. Rulo formasyonu / gerçek aglutinasyon Tıbbı Kursu 33

34 Reaktiviteyi Artırma AMAÇ: 1) Aglütinasyonu arttırma 2) İnkübasyon süresini kısaltma KULLANILANLAR: LISS PEG Albumin Polybrene Tıbbı Kursu 34

35 Hatalı Negatif DAT ve IAT-1 1. Eritrositlerin yeterli yıkanmaması 2. AHG serumun geç eklenmesi 3. Personelin değerlendirme becerisi 4. Düzensiz santrifüjleme 5. Eritrosit konsantrasyonunun hatalı olması 6. Yüksek konsantrasyonda IgG paraproteini 7. Yıkama solüsyonunun düşük ph düzeyi Tıbbı Kursu 35

36 Hatalı Negatif DAT ve IAT-2 *Hatalı negatif DAT 1. Sadece komplemanla kaplanmış hücrelerde değerlendirmenin geç yapılması 2. Düşük antikor düzeyi *Hatalı negatif IAT 1. Uygun koşullarda saklanmayan panel hücreleri 2. Serum yerine plazma kullanmak Tıbbı Kursu 36

37 Hatalı Pozitif DAT ve IAT 1. Soğuk reaktif otoantikorlar 2. Kirli cam eşyalar 3. Kontamine solüsyonlar 4. Aşırı santrifüjleme 5. Örnek almada silikon jelli tüp kullanımı 6. Dextroz verilen damar yolundan örnek alma Tıbbı Kursu 37

38 Test Teknikleri 1. Tüp Metodu 2. Solid Faz Eritrosit Adherans yöntemi 3. Kolon Aglütinasyon Teknolojisi - Jel Metodu 4. Immunflouresan 5. Radioimmunassay 6. ELISA 7. Monoklonal antikor spesifik eritrosit antijen immunobilizasyonu (MAIEA) Tıbbı Kursu 38

39 Gölcük Tıbbı Kursu Isparta 39

40 Kan Ver Hayat Ver Tıbbı Kursu 40