CROSS KALİBRASYON NEDİR, NİÇİN UYGULANIR?

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "CROSS KALİBRASYON NEDİR, NİÇİN UYGULANIR?"

Özgür Yonca Ertegün
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 X. ULUSAL RAYASYON ONKOLOJİ KONGRESİ ANTALYA, Nisan 2012 CROSS KALİBRASYON NEİR, NİÇİN UYGULANIR? ğan YAŞAR, Ph. TAEK, Çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi, Seknder Standart zimetri Labratuvarı

2 Giriş Mdern radyterapi, belirlenen hedef dku yada rgana dğru dzun uygulanmasını gerektirir. Klinik kullanım öncesinde, external tedavi cihazlarından elde edilen ftn ve elektrn demetlerinin dz verimleri kalibre edilmektedir. Klinik ftn ve elektrn demetlerinde yaygın larak iyn daları kullanılmaktadır. Genel larak ftn ve elektrn demetlerinin kalibrasynu radyasyn dzimetreleri ve spesifik radyasyn dzimetri teknikleriyle sağlanmaktadır.

verimleri kalibre edilmektedir. Klinik ftn ve elektrn demetlerinde yaygın larak iyn daları kullanılmaktadır.

3 Kalibrasyn ve dz ölçme yöntemleri, bölgesel ve uluslararası kuruluşlarca hazırlanan dz prtklleri ile gerçekleştirilmekte; Hava Kerma Prtklleri IAEA TRS277(1987) ve TRS381 (1995) AAPM TG-21 Suda Absrblanan z Prtklleri IAEA TRS 398 (X, gama, ftn ve elektrn) AAPM TG-51 (yüksek enerjili ftn ve elektrn) IN

TRS277(1987) ve TRS381 (1995) AAPM TG-21 Suda Absrblanan z Prtklleri IAEA TRS

4 Hava Kerma Prtklü Gama, yüksek enerjili ftn ve elektrn demetlerinde hava rtamındaki dz hızını hesaplamak için IAEA prtklleri TRS 277 ve 381 kullanılmakta, N g) k, air NK(1 att k m k cel w, Q MQ N, airsw, air P Q

5 Suda Absrblanan z Prtklü Gama, yüksek enerjili ftn ve elektrn demetlerinde suda absrblanan dzu hesaplamak için IAEA prtklü TRS 398 kullanılmakta, w, Q MQ N, wkq, Q 60 C için k Q, Q 1

6 CROSS KALİBRASYON Crss kalibrasyn, standart labratuvarda kalibrasynu yapılmış bir silindirik iyn dasıyla bir başka iyn dasının (silindirik veya pp) kullanıcı radyasyn kalitesinde kalibrasynunun gerçekleştirilmesi yöntemidir. Bu yöntem 60 C gama, yüksek enerjili ftn ve elektrn radyasyn kalitelerinde uygulanabilir. Hava kerma ve suda absrblanan dz kalibrasynları için uygulanabilmektedir. SSL kalibrasynları crss kalibrasyn larak değerlendirilebilir.

yöntemidir. Bu yöntem 60 C gama, yüksek enerjili ftn ve elektrn radyasyn kalitelerinde uygulanabilir.

7 60 C gama demetinde crss kalibrasyn Kalibrasyn labratuvarında 60 C enerjisinde kalibre edilen silindirik bir iyn dası radyterapi 60 C enerjisinde silindirik ve/veya paralel plan iyn dasını referans kalibrasyn şartlarında suyun referans derinliğine yerleştirerek karşılaştırılmaktadır. Kalibrasyn ve ölçüm için referans şartları (TRS-398); ref - Fantm : Su - İyn dası : Silindirik/Paralel plan M ref ref N, N, M M N, - Ölçüm derinliği z ref : 5 g/cm 2 - İyn dası referans nktası ve pzisynu : Silindirik için kavite merkezi Paralel plan için pencere iç yüzü - SS veya SC : 80 cm veya 100 cm - Alan byutu : 10 cm x 10 cm

Kalibrasyn ve ölçüm için referans şartları (TRS-398); ref - Fantm : Su - İyn dası : Silindirik/Paralel plan M ref ref N, N, M M N, - Ölçüm derinliği z ref

8 Yüksek enerjili ftn demetinde crss kalibrasyn Standart kalibrasyn labratuvarında 60 C gama enerjisinde kalibre edilen silindirik iyn dası kullanılarak, klinik yüksek enerjili ftn enerjisinde bir başka silindirik iyn dasının su içerisinde, referans kalibrasyn şartlarında karşılaştırılmasıdır. Kalibrasyn ve ölçüm için referans şartları (TRS-398); ref M ref ref ref N, w N, wkq, Q M M N, - Fantm : Su - İyn dası : Silindirik - Ölçüm derinliği z ref : TPR 20,10 < 0.7, 10 g/cm 2 (5 g/cm 2 ) TPR 20,10 0.7, 10 g/cm 2 - İyn dası referans nktası ve pzisynu -SS/SC : Silindirik için kavite merkezi ve z ref derinliği : 100 cm - Alan byutu : 10 cm x 10 cm

Kalibrasyn ve ölçüm için referans şartları (TRS-398); ref M ref ref ref N, w N, wkq, Q M M N, - Fantm : Su - İyn dası : Silindirik - Ölçüm derinliği z ref : TPR

9 Yüksek enerjili elektrn demetinde crss kalibrasyn Crss kalibrasyn yüksek enerjili elektrn kalitesinde özel bir öneme sahiptir. Kalibrasyn ve ölçüm için referans şartları (TRS-398); - Fantm : R 50 4 g/cm 2, su R 50 <4 g/cm 2, su veya plastik - İyn dası : R 50 4 g/cm 2 (E 10 MeV) ise paralel plan / silindirik, R 50 <4 g/cm 2 (E < 10 MeV) ise paralel plan - Ölçüm derinliği z ref : 0.6 R g/cm 2 - İyn dası referans nktası ve pzisynu -SS/SC : Silindirik için kavite merkezi ve z ref dan 0.5 r cyl derinde, Paralel plan için pencere iç yüzü ve z ref derinliği : 100 cm - Alan byutu : 10 cm x 10 cm

MeV) ise paralel plan / silindirik, R 50 <4 g/cm 2 (E < 10 MeV) ise paralel plan - Ölçüm derinliği z ref : 0.6 R 50 0.

10 Kalibrasyn labratuvarı imkanları ölçüsünde kullanıcı dzimetresine üç farklı kalibrasyn metdu uygulayabilir. Bunlar; - 60 C gama enerjisinde kalibrasyn, - Tek bir elektrn enerjisi kalibrasynu - Bir seri elektrn enerjilerinde kalibrasynu Kalibrasyn labratuvarında referans bir elektrn radyasyn demetinde kalibre edilerek kullanıcıya N,,Q, kalibrasyn faktörü verilmesi en idealidir. Bazı PSL ler dışında yüksek enerjili elektrn demetinde dzimetre kalibrasynları sağlanamamaktadır. Sınırlı lmakla birlikte, yüksek enerjili elektrn demetindeki kalibrasynlarda iki uygulama mevcuttur

labratuvarında referans bir elektrn radyasyn demetinde kalibre edilerek kullanıcıya N,,Q, kalibrasyn faktörü verilmesi en idealidir.

12 Yüksek enerjili elektrn dzimetresinde, enerjiye bağlı larak silindirik ve paralel plan iyn daları kullanılmaktadır. Kalibrasyn labratuvarları yaygın larak 60 C gama radyasyn kalitesinde kalibrasynları gerçekleştirmektedir. Gama radyasynunda kalibre edilen silindirik bir iyn dasına karşı elektrn demetinde kullanılması için paralel plan iyn dasının crss kalibrasynu yapılmaktadır. Crss kalibrasyn yapılan paralel plan iyn dasının suda absrblanan dzun ölçümünde kullanılması, dğrudan 60 C gama radyasynunda kalibre edilen paralel plan iyn dası kullanımından daha güvenilirdir. Esas itibariyle 60 C da kalibre edilen paralel plan iyn dası için k Q,Q saptanmasında p wall düzeltmesiyle birleşen belirsizlik ve hatalar, crss kalibrasyn uygulamasıyla rtadan kaldırılmaktadır.

Gama radyasynunda kalibre edilen silindirik bir iyn dasına karşı elektrn demetinde kullanılması için paralel plan iyn dasının crss kalibrasynu yapılmaktadır.

13 CROSS KALİBRASYON YÖNTEMİ Crss kalibrasynda yüksek enerjili elektrn demetinin (E 16 MeV) kullanılması önerilmektedir. Referans iyn dası ve kalibre edilecek iyn dası, referans kalibrasyn şartlarında her biri yerleştirilerek ölçüm snuçları karşılaştırılır. M ref x Qcrss ref ref N, w, Q N crss x, w, Q k Qcrss, Q M Q crss

Referans iyn dası ve kalibre edilecek iyn dası, referans kalibrasyn şartlarında

15 SONUÇ Crss kalibrasyn, her enerji kalitesine uygulanabilmekte, Mevcut dzimetri prtklleri özellikle elektrn dzimetrisi için kalibrasynu yapılmış silindirik bir iyn dasına karşı PP iyn dasının crss kalibrasynunu tavsiye etmekte, 10 MeV den düşük elektrn demetleri için paralel plan iyn dalarında crss kalibrasyn ile belirsizlik azaltılmakta, - Silindirik iyn dası k Q değerinin standart belirsizliği % 1.2 ( 60 C kalibrasynu) - PP iyn dası k Q değerinin standart belirsizliği % 1.7 ( 60 C kalibrasynu) - PP iyn dası k Q değerinin standart belirsizliği % 0.6 (crss kalibrasynu) (TRS-398 tabl 40-41) Kullanıcılar acısından mevcut iyn dalarının tamamını kalibrasyn için standart bir labratuvara göndermeye gerek duyulmamaktadır.

dası k Q değerinin standart belirsizliği % 1.2 ( 60 C kalibrasynu) - PP iyn dası k Q değerinin standart belirsizliği % 1.

Benzer belgeler

TRS 398 VE YÜKSEK ENERJİLİ FOTONLARDA DOZ KALİBRASYONU

TRS 398 VE YÜKSEK ENERJİLİ FOTONLARDA DOZ KALİBRASYONU Kalibrasyonun Önemi Radyasyon demetinin kalibrasyonu komplike ölçümlere ve pek çok dönüşüm ve düzeltme faktörünün uygulanmasına dayanmaktadır. Bu