Bedia ŞİMŞEK 1 İnci AÇIKGÖZ 2

Transkript

1 YYÜ TAR BİL DERG (YYU J AGR SCI) 011, 1(1):1-18 Geliş Tarihi (Received): Kabul Tarihi (Accepted): Araştırma Makalesi/Research Article (Original Paper) Süleyman Demirel Üniversitesi Öğrencilerinin İçme Sütü Tüketim Alışkanlıklarının Belirlenmesi Bedia ŞİMŞEK 1 İnci AÇIKGÖZ 1 S.Demirel Ü. Mühendislik-Mimarlık F. Gıda M. B. Isparta Ankara Ü. Sağlık Bilimleri Fakültesi-Ankara E-posta:bedia@mmf.sdu.edu.tr, Tlf/fax: / Özet: Bu çalışma, üniversite öğrencilerinin içme sütü tüketim durumlarını belirlemek amacıyla Ocak-Şubat 009 tarihleri arasında Isparta Süleyman Demirel Üniversitesinde öğrenim gören ve tesadüfi olarak seçilen öğrenciler (1000 adet) üzerinde yürütülmüştür. Verilerin değerlendirilmesinde, tanımlayıcı istatistikler ve ki-kare testi kullanılmıştır. Süt içmeyi seven öğrencilerin oranı % 69.7 olurken, sütü düzenli olarak tüketenler ise % 34. düzeyindedir. Öğrencilerin sütü sevmeme nedenleri tadından (% 38.6) ve kokusundan (% 37.6) dolayı olmaktadır. Tüm öğrencilerin % 81 i sütün her yaşta tüketilmesi gerektiğini bildirirken, öğrencilerin % 68.3 ü süt fiyatlarını normal bulmuştur. Ayrıca öğrencilerin içtikleri süt konusunda sınırlı düzeyde bilgiye sahip oldukları ve sütü farklı şekillerde tüketmeyi tercih ettikleri de belirlenmiştir. Anahtar kelimeler: İçme sütü, Anket, Üniversite öğrencileri Determination of Fluid Milk Consumption Habits of the Students of Süleyman Demirel University Abstract:This study was carried out to determine the status of fluid milk consumption of Isparta Süleyman Demirel University students (1000 students). The respondents were randomly selected and the study was carried out on January-February 009. Descriptive statistics and chi-square test was used for statistical analysis of the data. According to the results, 69.7 % of students stated that they liked drinking milk, those who consumed milk regularly was 34. % of the respondents. Reasons of dissatisfaction about milk were determined as the taste of milk (38.6 %) and odor (37.6 %). 81 % of all students reported that milk should be consumed at any age and 68.3 % of them found milk prices reasonable. Furthermore, it was observed that the knowledge of students about milk was limited and students prefer consuming milk in different ways. Key Words: Fluid milk, Survey, College students Giriş Büyüme ve gelişim için yeterli besin öğelerini içeren süt, insanoğlunun bebeklik, ergenlik ve yaşlılık dönemlerinde önemli bir yere sahiptir. Süt hayvansal kaynaklı besin öğeleri açısından zengin bir bileşimdedir. Aynı zamanda içeriğinde bulunan ve fizyolojik olarak önemli olan, protein ve peptid yapısındaki öğelerden oluşan immünoglobulinler, enzimler, enzim inhibitörleri, büyüme hormonları, diğer hormonlar, büyüme faktörleri, antibakteriyel ajanlar ile yağ asitleri, vitamin ve minerallerden dolayı değerli bir besindir (Özcan ve ark. 1998; Yetişmeyen 1995). Dünya toplam süt üretimi 005 yılında ton olarak gerçekleşirken, Türkiye de ton olarak gerçekleşmiş ve dünya üretiminin %. sini oluşturmuştur. Üretilen sütün % 4 si tüketiciye çiğ süt (sokak sütü/açık süt) olarak ulaşmaktadır. Modern işletmelerde işlenen süt % 18-0 düzeyinde kalmaktadır. Mandıralarda işleme oranı ise % 40 civarındadır (Anonim 007). Ülkemizde sütün değerlendirme şekli, farklı kültürel özellikler, gelir seviyesi ve tüketim alışkanlıkları nedeniyle değişmektedir. Sağlıklı bir nesil için beslenmede önemli olan sütün yeterli düzeyde tüketilmediği birçok araştırma sonucunda vurgulanmaktadır. Ailelerin ve yüksek öğretim öncesi öğrencilerin süt tüketim durumlarını belirlemek amacı ile Van (Şahin ve Gül 1997; Yalçınkaya ve ark. 1999; Ayar ve Demirulus 000; Şahin ve ark. 001; Andiç ve ark. 00), Adana (Hanta ve Yurdakul

2 1995; Yurdakul ve ark. 1997), Ankara (Yüzbaşı ve ark. 1999), Tekirdağ (Demirci ve ark. 1998), Tokat, (Çivi ve ark. 1993), gibi illerde anket çalışmaları düzenlenmiştir. Üniversite öğrencilerinin süt tüketimi (Yılmaz ve Demirci 001, Tarakçı ve ark. 003, Yabancı ve Şimşek 007, Uzunöz ve Gülşen 007), beslenme alışkanlıkları (Yılmaz ve Özkan 007) ve hayvansal ürün tüketme durumları (Cevger ve ark. 008) üzerine de farklı üniversitelerde pek çok araştırma yapılmıştır. Kişinin sağlığı üzerinde önemli etkisi olan içme sütü tüketiminin Isparta bölgesi içerisinde öğrenim gören üniversite öğrencilerince tüketilme durumunu ortaya koyması açısından bu anket çalışması önemlidir. Bu çalışmada içme sütünün Süleyman Demirel Üniversitesi nde öğrenim gören öğrenciler tarafından tüketilme durumları cinsiyetler de göz önünde bulundurularak belirlenmeye çalışılmıştır. Materyal ve Metot Bu araştırma üniversite öğrencilerinin içme sütü tüketim alışkanlıklarını belirlemek amacıyla Isparta Süleyman Demirel Üniversitesi Merkez Kampüsünde öğrenim gören 1000 kişilik öğrenci grubu üzerinde, Ocak-Şubat 009 da kesitsel bir araştırma olarak yapılmıştır. Araştırma kapsamına alınan öğrenciler tesadüfi olarak seçilmiş ve veriler araştırmacılar tarafından literatürden yararlanılarak hazırlanan Üniversite Öğrencilerinin İçme Sütü Tüketiminin Değerlendirilmesi isimli anket formuyla toplanmıştır. Anket öğrencilerin demografik özellikleri, sütü sevme, sevmeme, tüketme şekilleri ve diğer benzer konularla ilgili bilgi düzeylerini belirlemek amacıyla düzenlenmiş sorulardan oluşmaktadır. Önceden hazırlanmış anket formları öğrencilerin fakültelerinde ve kantinlerinde kendilerine verilerek ön açıklama sonrası özgür iradeleri ile yanıtlamaları istenmiştir. Elde edilen veriler, SPSS istatistik paket programından yararlanılarak istatistik testlerine göre elde edilen bulgular Düzgüneş ve ark. (1987) a göre değerlendirilmiştir. Bulgular Araştırmada, ankete katılan öğrencilerin % 59.6 sı kız, % 40.4 ü erkek öğrencidir. Öğrencilerin % 55.1 i evde, % 44.9 u yurtta ikamet etmektedir. Üniversiteye başlamadan önce öğrencilerin ikamet ettikleri yere göre dağılımı, % 66.1 i il, % 5.3 ü ilçe, % 8.6 sı köy/kasaba olarak belirlenmiştir. Ankete katılan öğrencilerin baba mesleğinin % 9. oranında çiftçi, % 4.5 oranında işçi, % 15. oranında emekli olduğu; annelerinin ise % 40.6 sının işçi, % 13. sinin emekli olduğu ifade edilmiştir. Öğrencilerin babalarının eğitim durumu değerlendirildiğinde % 9. sinin lise, % 7.8 inin üniversite; annelerinin ise % 40.6 sının ilkokul, % 6.5 inin lise, % 11 inin üniversite mezunu oldukları saptanmıştır. Öğrencilerin, kahvaltıda içecek olarak tercihleri sorulduğunda % 7.5 inin (n=75) çayı, % 1.5 inin (n=15) meyve suyunu, % 6.1 inin (n=61) sütü, % 3.6 sının (n=36) bitki çayını, % 3.5 inin (n=35) kahveyi ve % 1.8 inin (n=18) diğer içecekleri tükettiği belirlenmiştir. Ankete katılan öğrencilerden süt içmeyi sevenlerin oranının % 69.7, sütü düzenli olarak tüketenlerin oranının ise % 34. olduğu belirlenmiştir. Öğrencilerin sütü sevmeme nedenleri arasında tadından (% 38.6) ve kokusundan (% 37.6) etkilenenlerin oranı yüksek bulunmuştur. Alerji vb. gibi bir nedenden dolayı içmek istemeyenlerin oranı ise % 10.1 olarak belirlenmiştir. Sütü sevmeme nedenleri ile cinsiyetler arasında anlamlı bir farklılık vardır (p<0.05). Özellikle kız öğrenciler arasında sütün kokusunu (% 41.9) ve tadını (% 41.4) sevmeyenlerin oranı daha fazladır.. Süt tüketim nedenlerinin de sorulduğu çalışmada, öğrencilerin % 59.7 sinin besleyici özelliğinin olduğu, % 5.3 ünün tadını sevdiği, % 7.3 ünün alışkanlık kazandığı, % 0.6 sının süt fiyatını ucuz bulması sebebiyle tükettiklerini ifade etmişlerdir. İçme sütünün tüketim şeklini öğrenmek amacıyla sorulan soruya verilen cevaplara göre; ankete katılanların % 49.4 ünün şekersiz, % 5. sinin şekerli, % 11.6 sının kakaolu, % 5.4 ünün kahveli süt tüketmeyi tercih ettikleri belirlenmiştir. Kız ve erkek öğrencilerin içme sütünü tüketim biçimleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmuştur (p<0.05). Kız öğrencilerin sütü daha çok şekersiz, erkek öğrencilerin ise şekerli tükettikleri görülmektedir (Çizelge 1 ve ). Öğrencilerin % 40.1 i sütü yatmadan önce tüketmektedir. Bunu akşam (% 5.3) ve öğün arasında (% 17.7) süt tüketimi takip etmektedir. Sütü sabah kahvaltısında tüketenlerin oranı ise, sadece % 14.5 olmuştur. Kız öğrencilerin öğün arasında (% 1.0) süt tüketimleri erkek öğrencilere (% 1.9) göre daha fazladır. Süt hayvanı ırkına göre tüketim şekline bakıldığında, inek sütü dışında % 71.9 unun manda sütünü, % 60.9 unun keçi sütünü, %49.8 inin koyun sütünü tüketmeyi tercih ettikleri görülmektedir. Sütün sıcak veya soğuk olma durumuna göre tüketilme şekli sorulduğunda, erkek öğrencilerin % 31. si sıcak, kız öğrencilerin ise % 56.4 ü soğuk olarak tükettiklerini bildirmişlerdir. Tüm öğrencilerin sadece 13

3 B. ŞİMŞEK, İ. AÇIKGÖZ % 19 unun sütü ılık olarak tükettikleri belirlenmiştir. Çalışmada Süt hangi yaşlarda tüketilmelidir? sorusuna, tüm öğrencilerin % 81.0 i her yaşta tüketilmelidir yanıtını vermiştir. Süt satış fiyatları konusunda öğrencilerin görüşleri ise, % 68.3 oranında normal olduğu yönündedir. Sadece % 3. oranındaki öğrenci süt fiyatlarını pahalı bulmuştur. Düzenli süt tüketme durumu ve süt fiyatları bakımından cinsiyetler arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmuştur (p<0.05) (Çizelge 1 ve ). Çizelge 1. Öğrencilerin sütü sevme, içmeyi tercih etme neden ve tüketme zamanları Cinsiyet Kız Erkek Toplam Sütü düzenli Tüketiyor Tüketmiyor Süt içmeyi Sayı % Sayı % Sayı % , sd 1, Seviyor Sevmiyor , sd 1, Sütü sevmeme nedeni (n=198) (n=108) (n=306) Kokusunu sevmiyor Tadını sevmiyor Alerjik, gaz vb. rahatsız etmesi Diğer , sd 3, Sütü içmenizin nedeni hangisidir? Besleyici olduğu için Tadını seviyor Alışkanlık Ucuz olduğu için Diğer , sd 4, Sütü içme öğünü Sabah kahvaltısında Öğleyin Öğün arasında Akşam Yatmadan önce , sd 4, 14

4 Çizelge. Öğrencilerin sütün tüketimine yönelik sorulara verdikleri cevaplar ve oranları (%) Cinsiyet Sütü Tüketme Biçimleri Kız Erkek Toplam Sayı % Sayı % Sayı % Şekerli Şekersiz Kahveli Kakaolu Diğer , sd 4, Sütü Sevme Biçimi Sıcak Soğuk Ilık , sd, Süt hangi yaşlarda tüketilmeli? Bebeklik Çocukluk Gençlik Yaşlılık Her yaşta Süt Fiyatı , sd 4, Ucuz Normal Pahalı , sd, Öğrencilerin % 41.6 sı (n=416) uzun ömürlü sütlerin uzun zaman dayanmasının nedeni olarak koruyucu madde içermesini, % 36.8 i (n=368) ısıl işlem görmesini sebep olarak gösterirken, % 1.6 sı (n=16) konu hakkında bilgilerinin olmadığını belirtmişlerdir (Çizelge 3). Ancak uzun ömürlü sütte katkı maddesi bulunduğu inanışı doğru değildir, bu sütlere sadece ısıl işlem uygulanmaktadır (Anonim 005). Türk Gıda Kodeksi, Çiğ Süt ve Isıl İşlem Görmüş İçme Sütleri Tebliği nde uzun ömürlü (UHT) içme sütünü şu şekilde tanımlamaktadır; çiğ sütün kimyasal, fiziksel ve duyusal özelliklerinde en az değişikliğe yol açarak bozulma yapabilen tüm mikroorganizmaların ve bunların sporlarının UHT (Ultra High Temperature) işlemi ile yok edilerek opak ambalaj veya paketleme ile opak hale getirilen ambalajlara aseptik koşullarda dolum yapılması ile elde edilen içme sütüdür (Anonim 000). 15

5 B. ŞİMŞEK, İ. AÇIKGÖZ Çizelge 3. Öğrencilerin uzun ömürlü sütlerin dayanım süresi ile ilgili verdiği cevapların oranı (%) Dayanma nedeni Cinsiyet Kız Erkek Toplam Sayı % Sayı % Sayı % Koruyucu katkı içermesi Isıl işlem görmesi Bilmiyor , sd, Kız ve erkek öğrencilerin süt alırken dikkat ettikleri unsurlardan en önemlisi son kullanma tarihinin kontrol edilmesi (n=394) olmuştur. Bunu en çok markasına bakarak ürünü satın alırım cevabı (n=364) izlemiştir (Şekil 1). Diğer Yağ oranı Fiyat Fiyat Marka Son kullanma Yağ oranı Hijyen Hepsi Diğer Erkeklerin sayısı Kızların sayısı Şekil 1. Kız ve erkek öğrencilerin süt alırken dikkat ettikleri unsurlar. Tartışma Durmaz ve ark (00) Yüksekokul öğrencilerinin içme sütü tüketim alışkanlıklarını belirlemek için yapmış olduğu ankette, öğrencilerin çoğunluğunun (% 53.71) şehirlerde ikamet ettiklerini belirlemişlerdir. Söz konusu çalışmada, öğrencilerin % inin kahvaltıda çayı tercih ettikleri belirtilirken, Yılmaz ve Demirci (001) nin çalışmasında çay tüketim alışkanlığına ait oranın % olduğu tespit edilmiştir. Bizim çalışmamızda bu oran iki çalışmanın arasında bir değerde bulunmuştur (% 7.5). Tarakçı ve ark (00) nın çalışmasında, düzenli bir şekilde süt tüketen öğrencilerin oranı % dür. Bizim bulgularımız öğrencilerin süt tüketimlerinin daha fazla olduğu yönündedir. Yine aynı çalışmada, öğrencilerin % sının sütü sevmediği belirlenirken, % 3.98 i kokusu, % ü tadı, % 1.77 si rahatsızlık vermesi, % 9.1 i diğer nedenlerle sütü sevmediklerini ifade etmişlerdir. Uzunöz ve Gülşen (007), ankete katılanların süt fiyatlarını nasıl buldukları sorusuna % ucuz, % 51 i normal ve % 47 si pahalı buluyorum cevabını vermişlerdir. Öğrencilerin % 7 si sütü sabah, % 1.67 si öğlen, % si akşam, % sı da her zaman tükettiklerini ifade etmişlerdir. Elde edilen bu değerler ise çalışmamız ile benzerlik göstermektedir. Denekler, uzun ömürlü (UHT) sterilize sütlerin uzun süre dayanmasının nedenine % 43 oranında bilmiyorum, % 33 oranında koruyucu katkı maddesi içermesi ve % 4 ısıl işlem uygulanması cevabını vermişlerdir (Şimşek ve ark 005). Oysa koruyucu katıldığını düşünenlerin oranı bizim araştırmamızda diğerlerine göre daha yüksek oranda ve birinci sırada tespit edilmiştir. Bu da tüketicilerin konu hakkında fikir sahibi olmadığı veya kulaktan dolma bilgilerle şüphe içinde kaldığı gerçeğini ortaya koymaktadır. Özel (008) çalışmasında, tüketicilerin süt satın alırken dikkat ettikleri unsurları incelenmiş, ilk olarak % 7.73 oranında yağ miktarının önemsendiğini, bunu sütün çeşidinin örneğin meyveli, kakaolu vb. 16

6 (% 5.48) ve markasının (%.43) izlediğini bildirmiştir. En son sırada ise, raf ömrü (% 8.9), paket durumu (% 8.5) ve fiyatı (% 6.91) yer almıştır. Selçuk ve ark. (003) nın yaptığı benzer bir çalışmada üniversite öğrencilerinin % inin son kullanım tarihine, % 5.51 inin yağ oranına dikkat ettiği belirlenmiştir. Bu araştırmaların sonuçları ile bizim sonuçlarımız arasında benzer yanlar bulunsa da, Özel (008) tarafından yapılan çalışmada dikkat edilen unsurlar açısından (örneğin yağ miktarı, çeşidi vb gibi) farklılıkların olduğu gözlenmiştir. Sonuç Süleyman Demirel üniversitesi öğrencileri üzerinde yapılan bu çalışmada, süt içmeyi sevdiğini belirten öğrencilerin oranı % 69.7, sütü düzenli olarak tükettiğini belirtenler ise % 34. düzeyindedir. Öğrencilerin sütü sevmemesinin en önemli nedenleri tadından (% 38.6) ve kokusundan (% 37.6) etkilendikleri şeklinde olmuştur. Süt içme nedenleri ise, %59.7 oranında besleyici olduğunu düşünmelerinden kaynaklanmaktadır. Öğrencilerin % 49.4 ü sütü şekersiz olarak içerken, % 40.1 i de yatmadan önce tüketmektedir. Çalışmada, tüm öğrencilerin % 81 i sütün her yaşta tüketilmesi gerektiğini vurgulamıştır. Öğrencilere göre içme sütünün satış fiyatlarının normal olduğunu düşünenlerin oranı % 68.3 olarak belirlenmiştir. Üniversite eğitimi alan öğrencilerin uzun ömürlü sütler hakkında yeterli bilgiye sahip olmadıkları da belirlenmiştir. Bu sonuçlar göz önünde tutularak; öğrencilerin beslenmesinde vazgeçilmez gıdalardan biri olan içme sütü tüketimini teşvik için faaliyetler düzenlenmesi gerektiği, böylece kişilerin konu ile ilgili yanlış bilgileri giderilebileceği ve daha bilinçli tüketici kitlelerinin oluşturabileceği düşünülmektedir. Kaynaklar Andiç S, Şahin K, Koç Ş (00). Süt tüketim yapısı: Van ili kentsel alan örneği. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi 1(): Anonim (000). Türk Gıda Kodeksi. Çiğ Süt ve Isıl İşlem Görmüş İçme Sütleri Tebliği. Tebliğ No: 000/6. Anonim (005). Süt ve Yoğurt. Anonim (007). TRA, TR7, TR5, TRB1 Düzey Bölgeleri Kalkınma Programı Pazarlama Araştırmaları Süt ve Süt Ürünleri-TRA, Agrer ve ortakları Scott Wilson, ICON, CEEN, VNG, Akdan ve Erenoğlu, RD-AKKM.419.TR, 49 s. Ayar A, Demirulus H (000). Eğitim çağındaki gençlerin süt ve süt ürünleri tüketim alışkanlıklarının belirlenmesi üzerine bir araştırma. Gıda, 5(5): Cevger Y, Aral Y, Demir P, Sarıözkan P (008). Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi intern öğrencilerinde hayvansal ürünlerin tüketim durumu ve tüketici tercihleri. Ankara Ü. Veteriner Fakültesi Dergisi, 55: Çivi H, Gürler AZ, Esengün K, Karkacıer O (1993). Tokat il merkezinde yaşayan hane halklarının süt tüketim durumu üzerine bir araştırma. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 10(1): Demirci M, Kurultay Ş, Öksüz Ö (1998). Tekirdağ ilinde içme sütü tüketim alışkanlıkları ve bu alışkanlıkları etkileyen faktörlerin belirlenmesi üzerine bir araştırma. İçme Sütü Sempozyumu, Tekirdağ, s Durmaz H, Sağun H, Tarakçı Z (00). Yüksekokul öğrencilerinin içme sütü tüketim alışkanlıkları, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi Dergisi, 13(1-): Düzgüneş, O., Kesici, T., Kavuncu, O., Gürbüz, F., (1987). Araştırma ve Deneme Metotları. A.Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları: 101, s. 381, Ankara. Hanta B, Yurdakul O (1995). Adana ili kentsel alanda hayvansal gıda tüketim yapısı. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 10(): Özcan T, Erbil F, Kurdal E (1998). Sütün insan beslenmesindeki önemi. İçme Sütü Sempozyumu Tebliğler Kitabı, Tekirdağ, s Özel G (008). Tüketicilerin süt tercihinde etkili olan faktörlerin incelenmesine yönelik bir araştırma. S. Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 13(3):7-40. Selçuk Ş, Tarakçı Z, Şahin K, Coşkun H (003). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Lisans Öğrencilerinin süt ürünleri tüketim alışkanlıkları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Bilimleri Dergisi, 13(1):

7 B. ŞİMŞEK, İ. AÇIKGÖZ Şahin K, Gül A (1997). Adana ili kentsel alanda ailelerin süt ve süt mamulleri alım ve tüketim davranışlar. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 1(4): Şahin K, Andiç S, Koç Ş (001). Van ili kentsel alanda ailelerin otlu peynir ve süt ürünleri alım ve tüketim davranışları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Tarım Bilimleri Dergisi, 11(): Şimşek O, Çetin C, Bilgin B (005). İstanbul ilinde içme sütü tüketim alışkanlıkları ve bu alışkanlıkları etkileyen faktörlerin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, (1), Tarakçı Z, Selçuk Ş, Şahin K, Coşkun H (00). Üniversite öğrencilerinin içme sütü tüketim alışkanlıkları üzerine bir araştırma. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, 13(1):15-1. Uzunöz G, Gülşen M (007). Üniversite öğrencilerinin süt ve süt ürünleri tüketim alışkanlıklarının belirlenmesi. Teknolojik Araştırmalar, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Ekonomisi Bölümü. s Yabancı N, Şimşek I (007). Üniversite öğrencilerinin probiyotik ürün tüketim durumları. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 6(6): Yalçınkaya O (1999). Van ili Erçiş ilçesinde hayvansal gıda tüketim yapısı. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi) Van. s. 11. Yetişmeyen A (1995) Süt Teknolojisi. Ankara Ü. Ziraat F. Yayın No:140, Ders Kitabı:410, Ankara, s 30. Yılmaz İ, Demirci M (001). Üniversite öğrencilerinin beslenme alışkanlıkları. Gıda Dergisi, Mayıs. s Yılmaz E, Özkan S (007). Üniversite öğrencilerinin beslenme alışkanlıklarının incelenmesi. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, (6): Yurdakul O, Emeksiz F, Koç AA, Hanta B (1997). Balcalı süt ürünlerinin imajının ölçülmesi (tüketici değerlendirmesi). Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 1(3): Yüzbaşı N, Erkuş A, Sezgin E (1999). Keçiören Şefkat mahallesinde çeşitli gelir gruplarındaki ailelerde süt ve süt ürünleri tüketimi. Gıda, 4(1):