ENDOTEL VE BİYOKİMYASAL MOLEKÜLLER

Transkript

1 ENDOTEL VE BİYOKİMYASAL MOLEKÜLLER

2 Endotel Damar duvarı ve dolaşan kan arasında tek sıra endotel hücresinden oluşan işlevsel bir organdır

3 Endotel en büyük endokrin organdır 70 kg lik bir kişide, kalp kitlesix5 Yüzey alanı= 6 tenis kortu Aktif bir yapı Sentezlediği ve salgıladığı moleküller ile vasküler hemostazda çok önemli

4 Damar endotelinin temel fonksiyonları Vazoaktif maddelerin sentezi ve salgılanması Koagulasyonun önlenmesi Bağışıklığın düzenlenmesi Enzimatik etkinlik Damar düz kas proliferasyonu Damar düz kaslarının vazokonstriktör etkilerden korunması

5 Damar tonusünün sürdürülmesi Vazodilatasyon Nitrik oksit Endotel Kaynaklı Hiperpolarizan Faktör Prostasiklin (PGI2) Adenozin Vazokonstriksiyon Endotelin AnjiotensinI-II (AT-II) Tromboksan A2 Trombosit aktifleyici faktör

6 Kan akışkanlığı ve trombozun dengelenmesi NO T-PA Heparin Kofaktör-2 Trombomodülün PG PAI-1 TF vwf

7 Damarsal inflamatuvar süreçin kontrolü MCP-1 VCAM-1, ICAM-1 Interlökin-1, 6, 18 TNF

8 Endotel fonksiyon bozukluğunda rol oynayan mekanizmalar Nitrik oksit üretiminin azalması Vasküler düz kasların endotele bağlı vazodilatörlere karşı cevabının azalması Vazokonstriktörlere hassasiyet ve endoteliyuma bağlı vazokonstriktörlerin üretiminin artması Kan akımının damarlara yaptığı mekanik kuvvet sonucu endotel hasarı

9 Endotel Fonksiyonlarının Değerlendirilmesi Koroner arter içine verilen vazoaktif maddelere (asetilkolin ya da nitrogliserin) karşı oluşan vazomotor tonüs cevabı ile değerlendirilmesi Akıma bağlı artmış dilatasyon yüksek rezolüsyonlu USG yardımı ile tespit edilmektedir

10 Ateroskleroz Spesifik hücresel ve moleküler yanıtların yer aldığı kronik inflamatuvar bir hastalıktır İnflamasyon endotel hasarına yanıt olarak başlar Endotel hasarı fonksiyonel hasardır

11 ATEROSKLEROZ Endotel zedelenmesi Monositlerin intimaya göçü Lipid yüklü makrofajlar Sitokinler İntimaya kas hücre göçü Düz kas hücresi tarafından ara madde sentezi Aterosklerotik Plak oluşumu

12 Normal Endotel Zedelenmiş Endotel 1-Vazodilatasyona eğilim 1-Vazokonstriksiyon 2-Trombosit ve lökosit adezyonu azalması. 2- Trombosit ve lökosit adezyonu artışı 3-Düz kas hücre migrasyon/proliferasyon 3- Düz kas hücre migrasyon/proliferasyon artışı 4-LDL kolesterole bariyer 4-Lipid depolanması artışı 5-Lipoproten lipaz aktivitesi 5-Lipid klirensinde azalma

13 Ekstrasellüler matriks = bağ dokusu

14 Görevleri Yapısal Immunolojik savunma Defans Enerji depolanması Isı üretimi Madde ve artık taşınımı Hücre büyümesi ve farklılaşmasının kontrolü

15 3 ana yapısal bileşen 1-Yapısal proteinler : Kollajen, Elastin 2-Adeziv proteinler : Fibronektin, Laminin, 3- Proteoglikanlar (GAG)

16 KOLLAJEN SENTEZİ 1-ER deki 3 adet pro-α zincir 2-Posttranslasyonel modifikasyon Prolin ve lizin Prolin hidroksilaz Lizin hidroksilaz Hidroksi prolin / lizin

17 Hidroksi lizin Galaktoz,glukoz Golgi Prokollajen Prokollajen Prokollajen Tropokollajen

18 Tropokollajen Lizin oksidaz Cu+2 Allizin/ Hidroksiallizin Çapraz bağlanma Aldol kondansasyonu Lizinilnörlösin Kollajenaz Cu eksikliği MENKE S HST YAPISAL Kollajen Lizozom İDRAR H.Prolin

19 Çekirdek protein CH 2 O Ksiloz Galaktoz Galaktoz Asidik şeker Amino şeker (GAG) Serin yan zinciri O-glikozit bağı Bağlantı bölgesi Tekrarlayıcı Disakkarit Ünite

20 Kondroidin 4,6 sülfat En kısa polisakkarit zincir Kıkırdak,tendon Dermatan sülfat Hiyaluronik asid Keratan Sülfat Heparan Sülfat Deri, kan damarları,kalp kapağı Sülfat (-) Vitreus, Sinovial sıvı, Umbilikal kord En uzun polisakkarit,ma Kornea ve Gevşek bağ dokusu Heterojen+YÖ, Fukoz, siyalik asit Hücreler arası iletişim, Hücre büyümesi Heparin KC, AC,Deri ve mast hücre yapısında

21 Proteoglikan yıkılımında yer alan enzimler Yer: Lizozomlar Katepsin D, proteoglikan yıkılımını başlatır; Lizozomal sülfatazlar, endoglikozidazlar ve ekzoglikozidazlar da parçalanmayı sürdürürler. Örnekler ;Hiyalüronidaz, β-glukuronidaz, β-galaktozidaz, α-l-iduronidaz,

22 Mukopolisakkaridoz Lizozomal enzim defekti KC, dalak, cilt ve SSS de GAG birikimi

23 Mineralize bağ dokusu ; Kemik Organik+inorganik materyel içerir. Organik kısmı protein. Tip I kollajen İnorganik; hidroksiapetit (Ca 10 (PO 4 ) 6 (OH) 2 ), Na, Mg, Karbonat ve fluorit Vücüt Ca; %99 u kemik dokusunda

24 Kıkırdağın yapısı Başlıca proteinleri A- Kollajen : Tip II, V, VI, IX, X, XI B- Non-kollajen proteinler: Proteoglikanlar, Kondronektin gibi Diğer yapılar: Elastin ve elastik kıkırdakta tip I kollajen