MİKKUR Mikro Yazılımevi A.Ş.

Transkript

1 1

2 Kuruluş, Parametreler ve Genel Özellikler 1 GİRİŞ PROGRAMI yükleme A GİRİŞ VE ŞİRKET AÇMA Ortaklar Adres SQL SUNUCUSUNA bağlanma ve ŞİFRE ALMA Sunucu Seçimi Penceresine Erişim Örnekler Şifre Alma KURULUŞ Şirket tanıtım kartı (501100) Kullanıcı tanımlama (501220) SİSTEM Sistem ve Program Parametreleri Program başlangıç parametreleri (091300) CS-1054 El terminali Nasıl Kullanılır? Program akış parametreleri (091400) Evrak Döküm Parametreleri (091450) Vergi parametreleri (091600) Dönem parametreleri (091700) Ödeme planları tablosu (091920) Kullanım tarihleri (096120) Stok ve Sipariş Parametreleri Fiyat Parametreleri Fiyat parametreleri (092100) Satış fiyat parametreleri (092760) Iskonto tanımlamaları (092300) Stok maliyet parametreleri (92740) Gelir vergisi ve fon payı parametreleri (099400) Muhasebe Parametreleri Genel program parametreleri (096111) Döküm parametreleri (096112) Defter döküm tarihleri (096140) Grup parametreleri (096130) Entegrasyon Parametreleri Entegrasyon şekil parametreleri (096113) Vergi muhasebe kodları (092750) Diğer muhasebe kodları (092000) Dönemsel İşlemler Yevmiye madde yeniden numaralama (098100) Devir İşlemleri Yeni yıl açılışı ve gerekli dosyaların kopyalanması (098478) Stok Hareketleri Parametrelerdeki maliyet sistemi ile belirlenen stok bakiyelerinin devri (098460) Eldeki stokların tarih ve birim fiyatları ile devir işlemleri (FIFO) (098420) Cari Hareketleri Devir İşlemleri Banka - Kasa - Personel hesapları bakiye devri (098430)

3 Standart cari devri (098431) Kur İsimleri Girişi (097200) servis Entegrasyon Güncelleme Entegre edilmiş cari hareketlerinin yeniden muhasebe entegrasyonu (503130) Entegre edilmiş stok hareketlerinin yeniden muhasebe entegrasyonu (503140) Muhasebe hesap tipleri düzenleme (098480) veri kontrol Muhasebe fiş kontrol raporu (099100) Stok Hareket Kontrol Raporları Stok hareketleri fatura bağlantı kontrol raporu (099200) Fatura - Stok hareketleri bağlantı kontrol raporu (099300) Stok hareketleri - Stok kartları kontrol raporu (099250) Stok hareketleri - muhasebe fişleri kontrol raporu (099255) Cari Hareket Kontrol Raporları Senet - Çek kartlarının cari hareketler ile kontrolü (099270) Cari hareketlerin senet - çek kartları ile kontrolü (099280) Cari hareketleri - muhasebe fişleri kontrol raporu (099275) Evrak Listeleri Stok hareket evrakları listesi (099606) Cari hareket evrakları listesi (099607) Muhasebe Fişleri Listesi (099609) Stok kartları muhasebe kodları kontrol raporu (099350) Veri tabanı sürüm yükseltme, Bakım ve yönetim Tablolar sürüm yükseltme ve yönetim (504000) Fonksiyon, görünüm ve kayıtlı prosedürler için güncelleme (504001) Rapor Jeneratörü Tabloları Güncelleme (504002) BANKALAR-ULKELER vs Gibi Genel Amaçlı Tabloları Yeni Text Dosyalarından Oluştur (504003) Genel Amaçlı Program butonları Database Alanları İle Hesaplama Formu Veri Tabanı Yedekleme Kullanıcılar Döviz Kurları Butonu Mesajlar Butonu Ayarlar Butonu Hesap Makinesi Hatırlatıcı Butonu Tatil günlerini nasıl belirleriz ve hatırlatma mesajları tatil günlerinde ne olacak? Vergi takvimi otomatik olarak oluşturulabilir mi? Makro Tanımlama Butonu Tanımlanmış Makro Nasıl Çalıştırılır? Bunları Biliyor Musunuz? Önemli Not Tanımlanan Makronun içeriği değiştirilmek istenirse? Bilgi Butonu Güncelle Menüde Ara Butonu

4 Kullanıcı Tanımlı Liste EKONOMİK SERİ Genel ÖZELLİKLER Şekilsel Özellikler Başlık Barı ve Program Yardım Tuşlarına İlişkin Bar Minimize-Maksimize-Close Butonları ile Satır Sonu Butonu Kaydırma Okları ve Barları Pencere Boyutu Değiştirme Köşesi Program Menülerini Açma ve Kapatma Tuşları Ekran Dizaynı Önemli Not Normal formlarda bu butonu nasıl kullanabiliriz? Ekran Dizayn Butonları ve Görevleri Özellik Ayarları Penceresi Bunları Biliyor musunuz? Programlarımızdaki Tablolarda Ekran Dizaynını Nasıl Yaparım?149 Önemli Not: Son Kullanılanlar Menüsü Bildirgeler/Beyannameler ve Yazışmalar Menüsü İçeriksel Özellikler Program Menüleri Program Türleri Bilgi Giriş Programları Alfanümerik Bilgi Giriş Alanları Nümerik Bilgi Giriş Alanları Tarih Bilgi Giriş Alanları Seçenek Bilgi Giriş Alanları Rapor Programları Değişken Rapor Parametreleri Rapor Parametreleri Rapor Al Yazıcıya Dosyaya Excel e Ayarlar ve Kriterler ) Rapor Kolonlarının Ayarlanması ) Şekilsel Parametreler ) Kriterler ) Rapora sorgu kolonları ekleme ) Rapora formül ile hesaplanacak kolon ekleme Dosya İşlemleri Rapor, Liste ve Analizlerin Ekran Görüntüleri Föy, Yönetim ve Operasyon Ekranları ile F10 Yardım Pencereleri 177 Bunları Biliyor musunuz? Sayısal alanlarda basit matematiksel işlemleri yapılabilmesi (Edit hesap) Program numarasını yazarak direk ilgili programın çalıştırılması Takvim alanlarında +/- olarak manuel giriş yapabilmek Toolbarlarda sınırsız hareket özgürlüğü

5 GİRİŞ Ekonomik Seri Vr11 modülleri ile ilgili detaylı açıklamalarımıza geçmeden önce, sizlere önemli gördüğümüz bir hatırlatmada bulunmak istiyoruz. Ekonomik Seri Vr11 i oluşturan programları çalıştırdığınız da özellikle kartlar, evraklar ve programın genelini kapsayan Ctrl+Y tuşlarına bastığınızda karşınıza gelecek olan bir çok alan ve yardım tuşu bir üst versiyondaki programlarımızda aktif olarak çalışmakta ve bu programlar için geçerli olmamaktadır. Dolayısıyla kullanıcılarımızın kitaplarımıza yönelik açıklamaları bu hatırlatmayı göz önünde bulundurarak okumalarını rica ederiz. MİKRO YAZILIMEVİ NİN geliştirdiği Ekonomik Seri 11 ürünlerinin kuruluşu ve programların akışını yönlendirecek parametre girişleri için, adı altında bir program geliştirilmiştir. Elinizde bulunan bu kitap, Ekonomik Seri 11 ürünlerinin kuruluşunu, programları kullanmadan önce yapılması gerekli tanımlamaları ve programların genel özelliklerini detaylı bir şekilde açıklamaktadır. Ekonomik Seri 11 ürünlerimiz aşağıdaki programlardan oluşur; 1. Hesapçı Miknom Miktop Minimal 11 DA, yukarıda sıraladığımız programların her biri için tanımlanması gereken parametreler mevcuttur. Ancak esas olarak, MİKTOP programı ve modüllerinin akışını yönlendirecek parametreler ağırlıktadır. Çünkü MİKTOP Ticari Otomasyonları, yapısında barındırdığı modüllerle Ekonomik Seri 11 serisinin temelini oluşturur. programınız Kuruluş, Sistem, Servis, Veri Kontrol ve Sürüm Yükseltme olmak üzere 5 ana menüden oluşmuştur. Kuruluş menüsünden, şirket tanımı ve kullanıcı tanımlamaları yapılır. Sistem menüsünde modüllerin akışıyla ilgili hem ortak tanımlamalar, hem de modüllere özel tanımlamaların yapılacağı programlar yer alır. Örneğin program akış parametreleri, dönem parametreleri, stok fiyat vb parametreleri gibi. Servis menüsünde bilgi giriş programları değil, bilgi dosyaları üzerinde bir takım düzenlemeleri yerine getiren programlar mevcuttur. Servis ve veri kontrol menülerinde yer alan programlar, tamamen müşterilerimizin programları kullanırken ortaya çıkan bir takım gereksinimlerini gidermek amacıyla hazırlanmıştır. Şimdi, Ekonomik Seri 11 programlarının kullanıma hazır hale getirilebilmesi ve yukarıda sıraladığımız bazı özelliklerinden yararlanılabilmesi için, programı ile yapılması gereken işlemleri ana hatları ile gözden geçirelim. ile yapılması gereken ilk işlem, çalışılacak şirketin açılmasıdır. Bu, bir sonraki bölümümüzde oldukça detaylı bir şekilde açıklanmıştır. Çalışılacak şirket açıldıktan sonra sıra, programları kullanacak kullanıcıların tanıtılması gerekir. Kullanıcılar sisteme tanıtıldıktan sonra, artık bu kullanıcılar haricinde hiç kimse programlara giremeyecektir. ile sadece kuruluş işlemlerini yapmakla kalmayacak, Ekonomik Seri 11 programlarını kullanmaya başlamadan önce tanımlanması gerekli parametreleri de gireceksiniz. Parametre girişleri sistem bölümünden yapılacaktır. Sistem programları kitabınızın ilerleyen bölümlerinde oldukça detaylı bir şekilde açıklanmıştır. 5

6 Servis bölümündense dosya düzenleme, kart aktarma ve entegrasyon yenileme işlemleri yapılacaktır. UN veri kontrol bölümünden, çeşitli veri kontrol raporları alacaksınız. Sürüm yükseltme menüsünden, programlarınızı bir üst versiyona geçtiklerinde, yani sürüm yükseltildiğinde bilgi dosyaları üzerinde yapılması gerekli işlemler gerçekleştirilecektir. 6

7 PROGRAMI yükleme V11 versiyonlu Ekonomik Seri, Standart Seri ve Ekonomik Seri ürün gruplarına ait programlar size verilecek ürün kutusunun içinde bulunan Mikro CD si yardımı ile bilgisayarınıza yüklenecektir. Bu CD içerisinde, V11 versiyonuna ait tüm ürün gruplarının yüklenmesini sağlayacak EXE dosyaları ayrı ayrı yer alacaktır. Mikro Yazılımevi V11 versiyonuna ait programların kuruluşu ve programların akışını yönlendirecek parametre girişleri için, KUR9000 (Series 9000), MİKROKUR (Standart Seri), MIKKUR (Ekonomik Seri) adı altında programlar geliştirmiştir. Dolayısıyla Ekonomik Seri, Standart Seri ve Ekonomik Seri ürünlerin çalıştırılabilmesi ve bir takım tanımlamaların yapılabilmesi için sisteminize ilgili programlarla birlikte Kuruluş (Kur9000, Mikrokur, Mikkur) programı da yüklenecektir. Bu durumda öncelikle Mikro CD sini bilgisayarınızın CD sürücüsüne takınız. Karşınıza V11 versiyonuna ait ürün serilerinin isimleri Ekonomik Standart Series9000 şeklinde karşınıza gelecektir. Bu aşamada sizden beklenen yükleyeceğiniz program hangi ürün serisine ait ise ilgili seçeneği seçmenizdir. Yüklenecek programlar için hangi serilerin seçileceğine ilişkin örnek aşağıda verilmiştir. Mis9000 yüklenecek ise bu durumda bu ekrandan Series9000 seçeneğini, Mikrotop yüklenecek ise bu durumda bu ekrandan Standart seçeneğini, Miktop yüklenecek ise Ekonomik seçeneğini seçmeniz gerekecektir. 1. Server_Setup Kurulumu Yükleme yapacağınız programa göre ürün grubu belirlenip mouse göstergesi ile seçildikten sonra server setup kurulumunuz başlayacaktır. Karşınıza ilk olarak kurulumu hangi dil ile yapacağınızı belirleyeceğiniz ekran gelecektir. Programınız bu ekrana varsayılan olarak Türkçe seçeneğini getirecektir. Dil seçimi sonrasında karşınıza; V11 için server setup un kurulacağını bildiren ekran gelecek ve sizden onay beklenecektir. Bu aşamada ileri komutunu vererek programa ilişkin sözleşme yazısının yer aldığı ekrana ulaşmalısınız. Anlaşma kabul edildikten sonra sırayla karşınıza, server setup programının hangi dizine yükleneceğinin, programa ait kısa yolların hangi dizinde yaratılacağının bildirileceği ekranlar gelecektir. Sizin isimleri yüklediğiniz program serisine bağlı olarak otomatik belirlemektedir. Dolayısıyla kullanıcılarımızın dizin isimlerinde herhangi bir değişiklik yapmalarına gerek olmamakla birlikte değiştirebilme konusunda da özgürdürler. Bu geçişler sonrasında size ilave işlemler yapıp yapmayacağınız sorulacak ve en son olarak da kuruluma başlanacağını belirten ekranla karşılaşılacaktır. Kur komutu verilerek server setup kurulumu başlatılır. İşlem tamamlanınca programınız sizi MİKRO YAZILIMEVİ ÜRÜN YENİLEMESİ Sunucu üzerindeki programların güncellenmesi tamamlanmıştır. 7

8 Kullanıcı programlarını güncellemeden önce ; 1. Kuruluş programına girerek "Veri tabanı sürüm yükseltme, Bakım ve Yönetim" menüsü altında bulunan "Tablolar sürüm yükseltme ve bakım" menüsünü çalıştırarak, çıkacak listede sağ butonu tıklayıp "Bakıma ihtiyacı olan" dosyaları seçerek "Tablo bakım onarım" çalıştırmayı; 2. Tamamlandıktan sonra,yine aynı menü altında bulunan " Fonksiyon, görünüm ve kayıtlı prosedürler için güncelleme (504001)" menüsünü çalıştırmayı lütfen unutmayın! şeklinde bilgilendirecektir. Kurulumu sonlandırmak için ekrandaki bitir butonu tıklamalısınız. Eğer program sisteminizde önceden yüklü ise ve siz şu anda programlarınız için güncelleme yapıyor iseniz yukarıdaki bilgilendirmede belirtilen programları öncelikle çalıştırmalısınız. Yeni kurulum için böyle bir işleme gerek yoktur. 2. Client_Setup Kurulumu Şimdi sıra client setup kurulumunu çalıştırmaya gelmiştir. Yani terminallere programların yüklenmesi işlemi gerçekleştirilecektir. Bu durumda her terminalin (sunucunun) server makineye bağlanması gerekmektedir. Çünkü programların yükleneceği V11_ Client_Setup.exe server makineye server setup programının çalıştırılmasıyla birlikte otomatik olarak yüklenmiştir. Bu program servere bağlı olan tüm bilgisayarlar tarafından çalıştırılmalıdır. Bu durumda yapılması gereken server makinede server setup un yüklü olduğu dizinden CLIENT dizinine ulaşıp yüklediğiniz program serisine ait V11_ Client_Setup.exe dosyasını çalıştırmalısınız. Örneğin ilgili dosya Sever makinedeki \\server_adı\sql9000\client\ altında yer alıyor ise her kullanıcı buraya bağlanıp, Client_Setup.exe çalıştırması gerekmektedir. Bu dosya adı her program serisi için farklı olacaktır. Dosya isimleri aşağıdaki ürün serisine göre verilmiştir. Ekonomik seri ürünlerini yüklüyorsanız; Ekonomik_V11_Client_Setup.exe Standart Seri ürünleri yükleniyorsa; Standart_V11_Client_Setup.exe 9000 Serisi ürünleri yükleniyorsa; Series9000_V11_Client_Setup.exe Şimdi V11_Client_Setup.exe komutunu mouse göstergesiyle çift tıklayıp, programların yüklenmesi işlemini başlatın. Yükleme mantığı server setup kurulumu ile aynıdır. Önce dil seçimi yapılır, sonraki ekrana ileri komutu verilerek ürünlere ilişkin lisans anlaşmasının onaylanacağı ekrana ulaşılır ve anlaşma kabul edilerek sonraki ekrana geçilir. Bu ekrandan ürünlerin yükleneceği dizin belirlenir (bu dizin isimleri yüklediğiniz program serisine uygun olacak şekilde programınız tarafından belirlenmektedir) ve daha sonra karşınıza kullandığınız program serisine ait ürünlerin yer aldığı ekran gelecektir. Bu aşamada sizden istenen, sisteminize yükleyeceğiniz program yada programların hangileri olduğunu belirtmenizdir. Bu ekranda gördüğünüz üzere, tüm programlar sisteminize yüklenecek şekilde seçili durumdadır. Eğer sisteminize bu programlardan sadece bir kaçı yüklenecekse, diğer programların seçimlilik işaretini mouse göstergenizle tıklayarak kaldırmalısınız. Sisteminize yüklenecek programları bu şekilde belirleyebileceğiniz gibi ekranınızın tüm kurulum yazan bölümünden de belirleyebilmeniz mümkündür. Bunun için ilgili bölümde satır sonu butonunu tıklayıp açılacak pencereden, size uygun paket seçimini yapmalısınız. Bu seçim doğrultusunda bu pakette yer alan programlar otomatik olarak ekranınızda seçili duruma gelecektir. Örneğin bu alandan Ticari programlar kurulumunu seçtiğinizi ve Ekonomik 8

9 serisine ait program yüklemesi yaptığınızı düşünelim. Bu aşamada bu pakete ait olan programlar otomatik olarak seçilecek ve diğer programların seçimlilik işareti kaldırılmış olacaktır. Ürün seçimi yapıldıktan sonra sizden, yüklenecek programlara ait kısa yolların hangi dizinde yaratılacağını seçmeniz beklenecektir. Daha sonra size yüklemede ilave işlemler yapıp yapmayacağınız sorulacak ve en son olarak da kuruluma başlanacağını belirten ekranla karşılaşılacaktır. Kur komutunu vererek programlarınızın sisteminize yüklenmesi işlemini başlatabilirsiniz. Yükleme işlemi tamamlandıktan sonra, programınızı yüklediğiniz dizin isimlerinde herhangi bir değişiklik yapmamış iseniz, masa üstünde Standart Seri ürünleri; Standart Seri Programları klasörü altına kopyalanmış olacak, dolayısıyla programlar bu bölümden seçilerek çalıştırılacaktır. Ekonomik Seri ürünleri; Ekonomik Seri Programları klasörü altına kopyalanmış olacak, dolayısıyla programlar bu bölümden seçilerek çalıştırılacaktır Seri ürünler; 9000 serisi programlarında SQL9000 programları isimli klasörde yer aldığını göreceksiniz. 9

10 A GİRİŞ VE ŞİRKET AÇMA Giriş bölümümüzde de açıklamaya çalıştığımız gibi, Ekonomik Serinin diğer ürünlerimizden önemli farklılık ve avantajları vardır. Ekonomik Seri programlarıyla çalışılacak şirketin açılması, programların kullanıma hazır hale getirilebilmesi ve avantaj olarak nitelendirdiğimiz bazı özelliklerinden yararlanılabilmesi için, adı altında bir program geliştirilmiştir. Biz de bu bölümümüzde, Ekonomik Seri 9 programlarını kullanmaya başlamadan önce, ile yapılması gereken hazırlıkları açıklamaya çalışacağız. Ekonomik Seri programlarına şirketinizin bilgilerini işleyebilmek için, öncelikle şirketi açmak ve şirketiniz ile ilgili bazı temel bilgileri programınıza girmeniz gerekir. Bunun için programa girdiğinizde karşınıza gelecek ekranda gördüğünüz ve aşağıda açıklayacağımız alanlara girişler yapacaksınız. Günün Tarihi: Bu alana çalışma gününün tarihi girilmelidir. Eğer bu alanda görüntülenen tarih doğru değil ise, doğru tarihi gün/ay/yıl formatında bu alana siz girmelisiniz. Daha sonra, program içindeki tarih girişi alanlarına bu ekranda yer alan tarih otomatik olarak gelecektir. Firma Kodu: Ekonomik Seri programlarını istediğiniz sayıda firma ve o firmaların değişik çalışma yılları için aynı anda çalıştırmanız mümkündür. Bunun için; çalışılacak her firmaya maksimum 8 dijit uzunluğunda kodlar vermek gerekir. Açmakta olduğunuz firmanın kodunu bu alana girmelisiniz. Çalışma Yılı: Bu alana, günün tarihi alanından girmiş olduğunuz yıl otomatik olarak gelecektir. Biraz önce kodunu girdiğiniz firmanın (eğer daha önce açılmış bir firma ise) başka bir yıla ait bilgilerine ulaşmak istiyorsanız, çalışılacak yılı kendiniz girmelisiniz. Kullanıcı Adı: Bu alana kullanıcı tanımlamaları programında yer alan SRV yani supervisorınızın kodu otomatik olarak gelecektir. Giriş Şifresi: ile Ekonomik Seri programları üzerinde çok geniş yetkilere sahip olunacağından, bu programı sadece yetkili kişilerin kullanması gerekir. Bu yüzden, programa girmeden önce yetkili kişinin şifresi istenmektedir. Bu şifre supervisor şifresidir. Master şifre değiştirilmek istenirse; /Kuruluş/Kullanıcı Tanımlamaları programına girilip supervisorun şifresini değiştirmeniz gerekir. Doğru şifre girildikten sonra karşınıza aşağıdaki onay tablosu gelecektir. Bu tabloda yer alan mesajlardan çık mesajını seçtiğinizde program işletim sistemine dönecek, yeni dosyalar yarat mesajını seçtiğinizde, o firmayla ilgili gerekli dosyalar yaratılıp şirket tanıtım kartı ekranına geçilecek, devam mesajını seçtiğinizde ise, başka bir firma seçimi için, firma kodu alanına geri dönülecektir. Yeni dosyalar yarat mesajı seçildikten sonra karşınıza şirket tanıtım kartı başlıklı bir ekran gelecektir. Bu ekrandan çalışılacak yeni firmaya ait tanıtım bilgileri girilir. ile 10

11 şirket tanıtım bilgileri girilmeden, Ekonomik Seri programlarıyla çalışmalarınıza başlayamazsınız. Şimdi bu bilgilerin neler olduğunu incelemeye başlayalım. Kodu: Önceki ekrandan girmiş olduğunuz firma kodu bu alanda otomatik olarak yer alacaktır. Unvanı: Çalışacağınız firmanın unvanını bu alana girmelisiniz. Açılış Tarihi: Firmanın açılış tarihi, yani programı kullanmaya başladığınız tarih, içinde bulunduğunuz günün tarihi olarak bu alana otomatik olarak gelecektir. Şube No: Ekonomik Seri programları ile merkez ve şubeler arasında online veri alış-verişi yapılacaksa, her şube, bu alana merkez tarafından kendisine tahsis edilen şube numarasını girmelidir. Merkez olarak görülen firma ise, şube numarası olarak sıfır 0 girmek zorundadır. Girilen şube numaraları veri transferinde kayıt yapısının başına getirilecek ve şubelerden merkeze veri transferi yapıldığında, merkeze gelen kayıtların hangi şubeye ait olduğu anlaşılabilecektir. Online Kullanım: Mevcut şubeleriniz ve merkeziniz arasında belli periyotlarla haberleşmeniz (ruther- modem ile) var ise, bu alanda satır sonu butonunu tıklamalı ve açılacak olan pencereden evet seçeneğini seçmelisiniz. Burada eveti seçmeniz durumunda programınız belli aralıklarla şubedeki servera bakacak ve -varsa- bilgiyi merkeze aktaracaktır. Online kullanım alanı hem merkez, hem de şubelerin şirket tanım kartlarında evet olarak seçilmelidir. Bağlı Şube Var Mı?: Yukarıda anlattığımız online kullanımın gerçekleşebilmesi için merkez dışında şube ya da şubelerin olması gerekir. Bu alanda satır sonu butonunu tıklayarak açılacak olan pencereden evet demeniz durumunda online kullanım için söz konusu şube ya da şubelerinizin olduğunu belirtmiş olursunuz. Ana Döviz: Açtığınız firmada çoklukla kullanılan döviz cinsi hangisi ise, ilgili döviz cinsini bu alanda belirteceksiniz. Çoklukla kullanılan döviz cinsi dedik çünkü; ekonomik seride dilediğiniz stokların veya carilerin (buna satıcı, müşteri, banka, personel vb. dahildir) hareketlerini farklı döviz cinsleri ile de takip edebilirsiniz. Bunun için orijinal döviz cinsi seçimi yapılması gerekir (Bkz. Sistem/Muhasebe Parametreleri/Grup Parametreleri). Ana döviz ise, orijinal döviz seçimi yapılmadığında geçerli olacak döviz cinsidir. 11

12 Alternatif Döviz: Ana döviz haricinde hareketlerinizi hangi döviz cinsi ile görmek istiyorsanız, ilgili alternatif döviz cinsini bu alanda seçeceksiniz. Alternatif döviz cinsi seçilip, bu döviz cinsine ait günlük kurlar düzenli olarak girilirse, ekonomik serisi programlara işlenen tüm hareketler alternatif döviz cinsi bazında da takip edilebilir. Buna GENEL MUHASEBE modülünde yer alan mizanlar da dahildir. Ancak alternatif döviz seçebilmek için dövizli kullanım var mı alanında evet tanımlaması yapılmış olmalıdır. Merkez Yol Adı: Ekonomik Seri programlarının merkez ve şubeleri arasında online veri alışverişi varsa, şubeler tarafından, merkezde Ekonomik Seri programlarının yüklendiği directory ismi (path) bu alana girilecektir. Örneğin; H:\MERKEZ\MIKTOP gibi. Merkez olarak tanımlanan firma bu alanı boş bırakmalıdır. Kuruluş Tarihi: Firmanızın kuruluş tarihi bu alana girilebilir. Defter tipi: Firmanızın defter tipi bu alana girilebilir. (Muhasebe 1.Sınıf, Muhasebe 2. sınıf) Mali Müş. Firması mı: Mali müşavir firmaları için bu evet olarak seçilmelidir. Tic. Sicil No: Firmanızın ticaret sicil numarasının girileceği alandır. Vergi Dairesi Adı: Firmanızın bağlı olduğu vergi dairesi adı bu alana girilecektir. Vergi Dairesi No: Firmanızın vergi dairesi numarası bu alana girilmelidir. Sigorta Sicil No: Firma sigorta sicil numarasının girileceği alandır. F10 Pencerelerinde Gizlensin mi?: Ekonomik Seri programlarında birden fazla firma tanımlayıp, bu firmalar ile çalışılması mümkündür. Bu firmaların tanıtım kodlarının F10 ekranlarında, özellikle Programlara giriş ekranındaki firma kodu alanında gizlenmesini istiyorsanız bu parametreyi evet, aksi halde hayır olarak seçmelisiniz. Şirket tanıtım kartından ilk anda yapılacak girişler yukarıda sıraladıklarımızdan ibarettir. Dikkat ederseniz ekranınızın sağ tarafında 2 tane buton vardır. Bu butonları mouse ile tıklattığınızda ayrı ayrı pencereler açılacaktır. Şimdi bu pencerelerden yapılacak girişleri açıklamaya çalışalım. Ortaklar ALT+T tuşlarına basarak yada mouse göstergenizle ortaklar butonunu tıklayarak ulaşacağınız bu pencereden şirket ortaklarının programa tanıtımı yapılacaktır. Öncelikle ortaklara birer kod verilmelidir. Daha sonra, o ortağa ait bilgilere ortak kodu ile ulaşılacaktır. Ad, soyad, adres gibi bilgilerin girileceği bu pencere ile ilgili girişleriniz bittiğinde, ALT+S tuşları ile yada ekranınızın alt bölümünde yer alan Sakla butonunu tıklayarak bilgilerinizi kayıt ediniz. Bir ortağa ait bilgiler girilip kaydedildikten sonra ekran boşalacaktır. Şimdi -varsa- diğer ortakların girişlerini yapabilirsiniz. Şirket tanıtım kartına geri dönmek için Esc tuşuna basmalısınız. Adres Şirket adreslerini ALT+R tuşlarına birlikte basarak yada mouse göstergenizle adresler butonunu tıklayarak açacağınız pencereden gireceksiniz. Bu pencereden adres bilgilerinin 12

13 yanı sıra şirket telefonları, faks ve modem numaraları da girilebilecektir. Girişleriniz tamamlandıktan sonra ESC tuşuna basarak şirket tanıtım kartı ekranına geri dönebilirsiniz. Şirket tanıtım kartındaki girişleriniz bittikten sonra ALT+S tuşlarına basarak yada ekranınızın alt bölümünde yer alan Sakla butonunu tıklayarak kartınızı kayıt etmelisiniz. Bu kayıt işleminden sonra programınızın ana menüsü karşınıza gelecektir. 13

14 SQL SUNUCUSUNA bağlanma ve ŞİFRE ALMA Ekonomik Seri programlarının şifre alımı ile ilgili detaylı açıklamalarımıza geçmeden önce, sizlere SQL sunucusuna bağlanma işleminde nasıl bir yol izleneceğine değinmek istiyoruz. V11 versiyonlu programımızın ilk sürümüyle kullanıcılarımız; sunucu olarak Linux işletim sistemi ve veri tabanı olarak PostgreSQL kullanılabileceklerdir. Böylece hem programlarının görselliğinden hem de uzun zamandır alışmış oldukları görsel arabirimden fedakarlık etmeden Linux ve PostgreSQL kullanımı ile maliyet avantajı sağlayabileceklerdir. Bu doğrultuda programı çalıştırdığınızda karşınıza gelen sunucu ekranında, Linux ve PostgreSQL desteği size sorulacaktır. Bu hatırlatmadan sonra Ekonomik Seri programlarına girildiğinde herhangi bir müdahale yapılmadığı sürece karşınıza ilk olarak SQL sunucusuna bağlan ekranı gelecektir. Bu ekrana ilişkin bir örnek aşağıda verilmiştir. Şimdi bu ekranda gördüğünüz alanların neleri ifade ettiğini açıklamaya çalışalım. SQL9000 Sunucu - İstemci düzeni Ekonomik Seri SQL programı kullanıcılarımız için iki bölümden oluşmaktadır. Birinci kısım Sunucu (Server) kısmı olup bu bölüm ağ üzerinde yada tek makineli çalışma durumunda bir bilgisayara yüklenir. Diğer kısım ise İstemci (Client) olup ağ üzerinde sunucu üzerinde çalışacak kişilerin kullandığı bölümdür. İstemciler verileri girip düzenlerken bu işlemler aslında sunucu bölümü tarafından yapılır ve bu bilgisayar üzerinde tutulur. Eğer tek makineli çalışma (sunucu ve istemci aynı bilgisayar üzerindedir) öngörülmüşse veriler bu bilgisayar üzerinde işlenir ve tutulur. Sunucu Seçimi Penceresi DataBase Sunucu Tipi:Bu alanda kullanıcılarımız DataBaselerinde sunucu tipi olarak neyi kullanacaklarını belirleyeceklerdir. MSSQL mi yoksa Linux ve PostgreSQL kullanımını tercih ettiklerini belirleyeceklerdir. SQL Sunucusu Alanı: Bu alan bağlanılacak sql sunucusunu belirler. Alan üzerinde F10 yada alan sekmesine basarak sistemde mevcut SQL sunucuları listesi alınarak buradan seçim yapılabilir. Veri Çalışma Dizini: Bu alan verilerin ve kişisel ayarların tutulduğu yolu belirler. Varsayılan olarak bu yol \\SUNUCU\SQL9000 'dir. Kurulum İçin Veri Dizini: Bu alanın değeri özellikle programında etkili olup yine veri çalışma dizinini gösterir ancak bu dizin verilerin sunucu üzerindeki yeridir. Bu sebeple bu alan çok dikkatli bir şekilde doldurulmalıdır. Örneğin sunucumuz TESTSERVER iken; SQL Sunucusu alanı TESTSERVER 14

15 Veri çalışma dizini alanı \\TESTSERVER\SQL9000 Kurulum için Veri dizini alanı C:\Mikro\SQL9000 olacaktır (TESTSERVER Sunucusu üzerinde programın yüklendiği ve Verilerin tutulduğu yer) Database.ini dosyasına kaydet butonu yardımıyla yapılan sunucu yolu ayarları kaydedilir. Eğer her açılışta bu pencere ile ayarlar yapılıp/kontrol edilmek istenmiyor kaydedilen ayarların geçerli olması istemiyorsa Her Açılışta sor ayarı kaldırılır ve o şekilde kaydedilir. Sunucu ayarları bittikten sonra programa bu ayarlarla geçiş için Tamam butonuna programdan çıkış için ise Vazgeç tuşuna basılır. Sunucu Seçimi Penceresine Erişim Sunucu seçimi penceresine üç durumda erişebilirsiniz; Ekonomik Seri SQL programını çalıştırdıktan sonra program açılış ekranını gördüğünüzde F8 tuşuna basılı tutarak. Database.ini dosyasında SQL_Prompt parametresini Yes yaparak; Örnek database.ini: [Roots] SQL_Server=TESTPC root_dir=\\testpc\sql9000 db_root_dir=c:\mikro\sql9000 SQL_Prompt=Yes Ekonomik Seri SQL Programını ilk yüklediğinizde ya da database.ini dosyanız silinmişse Sunucu seçim penceresi otomatik olarak açılır. Örnekler Çoklu Kullanıcılı sistem örneği; SQL Sunucusu alanı TESTSERVER Veri çalışma dizini alanı \\TESTSERVER\SQL9000 Kurulum için veri dizini alanı C:\Mikro\SQL9000 olacaktır (TESTSERVER Sunucusu üzerinde programın yüklendiği ve verilerin tutulduğu yer) Tek Kullanıcılı sistem örneği; SQL Sunucusu alanı (local) Veri çalışma dizini alanı C:\Mikro\SQL9000 (Sunucu kısmının kurulduğu yol) Kurulum için veri dizini alanı C:\Mikro\SQL9000 (Sunucu kısmının kurulduğu yol) olacaktır. Şifre Alma Ekonomik Seri programları sisteminize ilk yüklendiğinde, tamamen kullanımınıza açık değildir. Programınızı aktif bir şekilde kullanabilmek için, şifre bölümümüzü arayarak kontrol kodu yani şifre almanız gerekmektedir. Ayrıca, sisteminize yeni bir modül ilave edildiğinde veya kullanıcı sayısı artırıldığında da, şifre bölümümüzü arayarak kontrol kodu almanız gerekir. Kontrol kodu alınıp, biraz sonra açıklayacağımız şekilde programa girildikten sonra, artık programlarınızı tam anlamıyla kullanabilirsiniz demektir. 15

16 Şu ana kadar Ekonomik Seri programlarını sisteminize yüklediniz ve çalışılacak şirketi açtınız. Şimdi programının içindesiniz. ile ilgili açıklamalarımıza geçmeden önce, Ekonomik Seri programları için nasıl şifre alınacağını tarif etmek istiyoruz. Bunun için DEN çıkın ve hangi program için şifre alacaksanız o programı çalıştırın. Karşınıza SQL sunucusuna bağlan penceresinden sonra standart programa giriş ekranımız gelecektir. İmleç şu anda günün tarihi alanında bulunmaktadır. Şimdi Ctrl ve F tuşlarına aynı anda basınız. Ekranınız üzerine yandaki gibi bir pencere açılacaktır. Şimdi ilk yapmanız gereken işlem; Ekonomik Seri programlarıyla birlikte size ulaştırılan kullanıcı kayıt formu üzerindeki rakamı (SERINO ibaresinin altındaki 12 haneli rakamı) ekrandaki ilk satıra girmektir. Seri no girişini yaptıktan sonra, enter tuşuna basınız. İmleç direkt olarak kontrol kodu alanında konumlanacaktır. Şimdi ve numaralı telefonları arayarak, şifre görevlisi arkadaşlarımızla temasa geçmeniz gerekmektedir. Arkadaşlarımız sizden ekranınızda görülen seri no ve makine kodu numaralarını isteyeceklerdir. Bu numaraları söyledikten sonra, onların size vereceği kontrol kodunu, ekranınızdaki kontrol kodu alanına doğru olarak girip ALT ve S tuşlarına aynı anda basarak kayıt ediniz. Artık program şifrenizi aldınız ve çalışmalarınıza başlayabilirsiniz. Programlara giriş ile ilgili bilgiler Ekonomik Seri Programlarına giriş bölümünde verilmiştir. 16

17 KURULUŞ Kuruluş menüsünüden, şubeler ve kullanıcılarla ilgili tanımlamalar yapılmaktadır. Şimdi bu bölümde yer alan her bir programı sırayla incelemeye başlayalım. Şirket tanıtım kartı (501100) Kuruluş menüsünde yer alan ilk program şirket tanıtım kartıdır. Bu bölümden, daha önce açmış olduğunuz şirketlerin tanıtım kartlarını görüntüleyebilecek, şirket bilgilerinde herhangi bir değişiklik olduğu takdirde gerekli düzeltmeleri yapabileceksiniz. Örneğin siz bir şube firmasınız ve merkezle online olarak çalışıyorsunuz. Bu çalışma için gerekli olan merkez yol adını ilgili alana girmiştiniz. Merkezde programların yüklendiği serverda bir arıza oldu ve merkez yol adını değiştirmeniz gerekti. İşte bu durumda şirket tanıtım kartından gerekli değişiklikleri yapabilirsiniz. Ya da raporlarınızı farklı bir döviz cinsinde görmek istiyorsunuz. Bu durumda şirket tanıtım kartından alternatif döviz cinsi değiştirilebilir. Şirket tanıtım kartında sonradan değiştiremeyeceğiniz iki alan vardır ki bunlar ana döviz ve alternatif döviz cinslerinin seçildiği alanlardır. Bunların haricindeki tüm alanlarda gerekli değişiklikleri yapabilirsiniz. Şirket tanıtım kartı programına girdiğinizde, karşınıza boş bir kart ekranı gelecektir. Bu aşamada yapmanız gereken, kodu başlıklı alana kartını görmek istediğiniz şirketin kodunu girmek veya F10 yardım penceresinden ilgili şirket kodunu seçmektir. Şirket kodu girilince, o şirket ile ilgili tüm bilgiler ilgili alanlara otomatik olarak gelecektir. Gerekli düzeltmeler yapılıp kart kaydedildikten sonra şirket tanıtım kartıyla ilgili işiniz bitmiş olacaktır. Şirket tanıtım kartında yer alan her bir alan Şirket Açma bölümünde verilmiştir. Daha geniş bilgi için ilgili bölüme başvurabilirsiniz. Kullanıcı tanımlama (501220) Çalışma grupları programa tanıtıldıktan sonra, sıra bu gruplara dahil olan ve programı kullanacak personellerin (kullanıcıların) tanıtılmasına gelmiştir. Kullanıcı tanımlama programına ilk girdiğinizde, sadece SRV yani supervisor kullanıcı olarak tanımlıdır. Diğer kullanıcılarınızı aşağıdaki açıklamalarımızdan yararlanarak tanımlayınız. No: Bu alanda sizden istenen, tanımlamakta olduğunuz kullanıcılarınıza ilişkin sıra numaralarını bu alana girmenizdir. Adı: Kullanıcı olarak tanımlanacak kişinin, sisteme hangi ad ile yani hangi kodu kullanarak giriş yapacağı bu alana yapılacak giriş ile belirlenecektir. Ekonomik Seri programlarına girerken sizden tarih, firma adı, çalışılacak yıl gibi bilgilerin yanı sıra kullanıcı adı da istenecektir. İşte bu alana da, programlara girme yetkisi olan kişilere ilişkin sisteme girişinin sağlanacağı kullanıcı adı girilmelidir. Örneğin kullanıcı adı olarak personelinizin isminin üç karakterini girebilirsiniz. Programınız sisteminize ilk yüklendiğinde 4 adet kullanıcı tanımlı olacaktır. Bunlardan 17

18 ilki supervisor, ID'si SRV, passwordu SERI9000' dir. Supervisor programlar üzerinde tüm yetkilere sahip olduğundan, bu kullanıcı kodu ile sadece yetkili kişiler programlara girmelidir. Supervisor passwordünü ilgili alana gelerek silip, yeni password girebilirsiniz. Diğer tanımlı kullanıcılar şeklinde sıralanmıştır ve password verilmemiştir. ġifre: Kullanıcı olarak tanımlamakta olduğunuz personelinize, sadece kendisinin bileceği bir password vermelisiniz. Böylece programlara sadece o kullanıcı ya da, o kullanıcının passwordünü bilen kişiler girebilecektir. Kullanıcı passwordünü bu alana girip ENTER tuşuna bastıktan sonra, girmiş olduğunuz password kaybolacak ve bunun yerine (------) işaretleri gelecektir. Bu, passwordleri herkesin görmemesi için oluşturulmuş bir güvenlik önlemidir. Uzun Adı: Kullanıcı olarak tanımlamakta olduğunuz personelinizin ismini bu alana girmelisiniz. ġube No: Merkez ve şube bağlantılı olarak çalışan firmalarda, şubelerden terminal server ile merkeze bağlanıp evrak girişleri yapan her bir kullanıcının hareketi, merkezden yapılmış gibi işlem görmekte, kategori kullanım özelliğinden dolayı da, aynı muhasebe fişi içine kayıt edilmektedir. Bu durumda da evrak girişlerinin merkezden mi yoksa şubelerden mi yapıldığı ayırt edilememektedir. İşte bu alanda sizden istenen; merkez ve şube evraklarını ayırt edebilmeniz amacıyla, tanımladığınız kullanıcınız şubenizde çalışıyor ise, ilgili şubenin numarasını girmenizdir. Böylece evrak girişlerine ait muhasebe fişlerinde bu alana girdiğiniz şube numarası dikkate alınacaktır. Tabi bunun haricinde Kuruluş programının Sistem/Muhasebe parametreleri/entegrasyon parametreleri/entegrasyon şekil parametreleri (096113) ekranında yer alan entegrasyonda kategori kullanımı olsun parametresi ile kategori kullanımında (merkezde) kullanıcı Ģube no değerlendirilsin parametreleri de evet olarak işaretlenmiş olmalıdır. Bu durumda ilgili kullanıcınızın merkezden girdiği evrak hareketine ait muhasebe fişinin sıra nosu, Şube numarası, Kategori numarası ve Fiş sıra numarasının birleştirilmiş hali ile kayıt edilecektir. Örneğin X kullanıcınızın şube numarasını 12 olarak düşünelim. Bu kullanıcı terminal serverla merkeze bağlanıp hareket girişi yaptığında fiş sıra numarası olarak kaydedilecektir. Yani numaralı muhasebe fişinin başına 12 şube numarası yazılacaktır. Daha sonra merkezden herhangi bir kullanıcı bu evrakı çağırıp üzerinde düzenleme yapsa dahi fişin sıra numarası değişmeyecek olarak şube kaydı aynen korunacaktır. Adresi: Bu alana da ilgili kullanıcının e-posta adresini girebilirsiniz. Grupları Seçin: Eğer bir önceki bölümde açıkladığımız gibi çalışma gruplarını programınıza tanıttıysanız, bu alanda satır sonu butonunu tıklayarak tanımlı olan çalışma gruplarını ekrana getirebilir ve buradan ilgili kullanıcının hangi çalışma grubuna dahil olduğunu kutucukları tıklayarak belirleyebilirsiniz. ġifre DeğiĢimi: Tanımlamakta olduğunuz kullanıcınızın güvenlik açısından belirli dönemler dahilinde programlara giriş şifresini değiştirme zorunluluğu getirebilirsiniz. 18

19 Şifre değişikliği tamamen SRV'nin kullanıcılar için belirleyeceği dönemler dahilinde olacak dolayısıyla her kullanıcı belirtilen periyodda şifre değişikliğini gerçekleştirmek zorunda kalacaktır. Böylece programlar daha kontrollü ve daha güvenli olarak çalıştırılabilecektir. Bunun için bu alanda satır sonu butonunu tıklayıp açılacak pencereden size uygun olan dönem seçimini yapın. Programınız size; ayda bir, üç ayda bir, altı ayda bir, yılda bir ve serbest seçeneklerini sunacaktır. Daha sonra kullanıcılar kendileri için seçilen dönem geldiğinde programları çalıştırmak istediklerinde öncelikle hatalı şifre mesajı ile uyarılacaklar sonra da şifre değiştirme ekranına ulaşacaklardır. Bu aşamada yapılması gereken ilk önce eski şifrenin, sonrasında da yeni şifrenin girilmesi en son olarak da yeni şifrenin kontrol amaçlı tekrar girilmesidir. Bu şifre değiştirme ekranı daha sonraki değiştirme dönemi geldiğinde tekrar karşılarına gelecektir. Kullanıcı Pasif mi?: Programlarımızda işten ayrılan ya da izinli olan kullanıcılarınızın, programlara giriş kodunu ve şifresini pasif konuma getirebilmeniz mümkündür. Böylece diğer kullanıcıların bu kullanıcı kodunu ve şifresini kullanarak programları çalıştırmalarını engellemiş olur, bunun yanı sıra ilgili kullanıcının programda hangi kayıtları gerçekleştirmiş olduğunu ALT+G tuşları yardımıyla izleyebilirsiniz. Bunun için yapmanız gereken tek işlem, kullanıcı tanımlama ekranından istediğiniz kullanıcı için pasif mi parametresini evet olarak seçmenizdir. Bu durumda ilgili kullanıcının kodu ve şifresiyle programlara girilmek istendiğinde programınız sizi kullanıcı pasif, lütfen sistem sorumlusu ile görüģün mesajıyla uyaracaktır. Ġzin Verilen Ġlk ve Son IP: Her bilgisayarın ağ üzerinde bir numarası vardır ve bu numara o PC' ye özeldir. Örneğin X kullanıcınızın ağ üzerindeki numarasının olarak tanımlı olduğunu, Y kullanıcınızın olarak tanımlandığını varsayalım. Bu alanlara kullanıcılarınızın şifreleri haricinde IP numaralarını girerek programlara girişlerini farklı bir şekilde sınırlandırabileceksiniz. Böylece kullanıcılarınızın, sadece ve sadece kendi bilgisayarlarından programa girişlerini mecbur kılabileceksiniz. Bunun için ekranınızdaki Ġzin verilen Ġlk IP no ve Son IP No alanlarına tanımladığınız kullanıcı için IP numara aralığı vererek sadece bu numaralara sahip bilgisayarlardan programa giriş yetkisi verebileceksiniz. IP sınırlamasını departmanlar bazında da yapabilmeniz mümkündür. Bunun için sizden beklenen, aynı departmanda çalışan personellerinizin hangi IP numaralar arasındaki bilgisayarlara sahip olduğunu bu alanlardan programa tanıtmanızdır. Evet, yukarıdaki açıklamalarımız doğrultusunda siz de ilk kullanıcınızı sisteminize tanıtmış oldunuz. Şimdi yapmanız gereken bilgilerinizi ALT+S tuşlarına basarak kaydetmeniz ve diğer kullanıcılarınızı da aynı şekilde sisteme tanıtmanızdır. 19

20 SİSTEM Sistem bölümü; Ekonomik Seri programlarının genel akışını yönlendirebileceğiniz, programınızı kullanmaya başlamadan önce veya kullanım sırasında tanımlanması veya değiştirilmesi gerekli parametrelerin bulunduğu bölümdür. Sistem bölümü 4 seçenekten oluşmaktadır. Birinci seçenek yani sistem ve program parametreleri tüm programlarda geçerli olacak parametreleri içermektedir. Diğer seçeneklerde ise, sadece ilgili modüllerimize ilişkin parametre girişleri yapılacaktır. Örneğin 2. seçenek olan stok ve sipariş parametrelerinden, stok ve sipariş ile ilgili tanımlamalar yapılacaktır. Parametre olarak nitelendirdiğimiz ve firma ihtiyaçlarına göre farklılık gösterebilecek bazı tanımlamalar, programlarınız sisteminize ilk yüklendiğinde, en çok kullanılan halleri ile karşınıza gelecektir. Örneğin dönem parametreleri bu sınıfa girer ve dönemler ay bazında karşınıza gelir. Sistem parametreleri de en çok kullanılan halleri ile karşınıza gelecektir. Bu parametreler üzerinde dilediğiniz değişiklikleri yapmakta serbestsiniz. Bazı parametre giriş ekranlarında ise hiç bir veri ile karşılaşmayacaksınız. Çünkü bu parametreler firmadan firmaya benzerlik göstermeyen parametrelerdir. Örneğin fiyat parametreleri gibi. Sistem bölümünün yer alan dönemsel işlemler ile parametre girişleri değil, modüllerimizde kullanılan dosyaların düzenlemeleri, güncelleştirmeleri yapılmakta ve yeni yıl işlemleri ile yıl sonu kapanış ve devir işlemleri gerçekleştirilmektedir. Evet, sistem bölümünü sizlere genel olarak tanıtmaya çalıştık. Şimdi, bu bölümde yer alan her bir seçeneği tek tek açıklamaya başlayalım. Sistem ve Program Parametreleri Sistem bölümünde yer alan ilk seçenek, sistem ve program parametreleridir. Bu seçenekte 9 program yer alır. Bu programlar yardımı ile, programların akışı ile ilgili bazı ortak parametrelerin girişleri gerçekleştirilecek (örneğin vergi parametreleri, dönem parametreleri gibi) ve programların görsel özellikleri üzerinde değişiklikler yapılabilecektir. Şimdi bu bölümde yer alan programları sıra ile incelemeye başlayalım. Program başlangıç parametreleri (091300) Sistem ve program parametreleri menüsünde yer alan ilk seçenek, program başlangıç parametreleridir. Bu bölümde, Ekonomik Seri ile çalışmalarınıza başlamadan önce girilmesi gerekli parametreler yer alır. Örneğin vade farkı hesaplamaları için faiz yüzdesi, faiz hesap sistemi ve bunun gibi programlarınızı kullanmaya başlamadan önce yapılması gerekli tanımlamalar bu bölümden girilecektir. Programa çalıştırdığınız, karşınıza aşağıdaki gibi bir ekran gelecektir. Bu ekranın üst bölümünde de bilgi girişlerinin yapılacağı program başlangıç parametreleri, oranlar ve vergi parametreleri, Barkod/Potable PC parametreleri ve terazi/kantar parametreleri adında 4 adet buton yer alacaktır. Şimdi bu butonları tıkladığınız da ulaşılacak ekranlardan yapılacak girişlerin neler olduklarını açıklamaya çalışalım. Program Başlangıç Parametreleri Bu ekrandan girilecek parametreler sırasıyla aşağıda açıklanmıştır. 20

21 Yeni Türk Lirası Kullanımı Aktif: Bu parametrenin programlarımızda yer almasının temel amacı çalışmakta olduğunuz firmanın YTL firması olduğunun ayrıt edilmesi ve bu doğrultuda yanlışlıklara sebep verilmemesidir. Bunun için ilgili parametre işaretli olmalıdır. Zaten 2005 yılında açılacak her yeni firma için bu parametre default seçili olacaktır. Yıllık Faiz Oranı (%) : Bu alana, firmanızda kullanılan yıllık faiz oranı girilecektir. Bu alana gireceğiniz oran; -Stokların reel maliyetlerinin hesaplanmasında, -Senet ve çek detaylı raporlarında yer alan reeskont faizlerinin hesaplanmasında kullanılır. Faiz Hesap Sistemi: Bu alana gelip satır sonu butonunu tıkladığınızda küçük bir pencere ile karşılaşacaksınız. Sizden istenilen, firmanızda kullanılan faiz hesap sisteminin hangisi olduğunu belirtmenizdir. Faiz hesap sistemlerine ilişkin kısa açıklamalar aşağıda sunulmuştur; 1. Bileşik Faiz: Genelde bankaların kullandığı faiz hesap sistemidir. Gün üzerinden hesaplanan faiz ana paraya eklenir ve yeni faiz bulunan bu değer üzerinden hesaplanır. 2. Basit Faiz: Piyasada kullanılan faiz hesap sistemidir. Faiz gün bazında hesaplanarak ana paraya eklenmez, sadece vade sonunda hesaplama yapılır. Şimdi yukarıdaki açıklamalarımızı da dikkate alarak, firmanızda uygulanan faiz hesap sistemini seçiniz. Yıldaki Gün Sayısı: Faiz hesaplamalarında, genellikle tüm ayların gün sayısı 30 olarak kabul edilir. Bu durumda yıldaki gün sayısı; 30 x 12 = 360 olarak bulunmaktadır. Ancak bazı firmalar, bütün ayları 30 gün olarak değil de, her ayı içerdiği gün sayısı kadar kabul etmektedirler. Örneğin Mart, Temmuz, Ağustos aylarını 31 gün kabul ederler. Bu durumda yıldaki gün sayısı da 360 değil, daha farklı bir rakam olacaktır (365 gibi). İşte siz de, kendi firmanız için kabul edilen yıldaki gün sayısını bu alana girmelisiniz. Bu alana gireceğiniz rakam faiz hesaplamalarında dikkate alınacaktır. Otomatik Hesap Kapama Şekli: Ekonomik Seri programlarında hesap kapama işlemleri (Satın Alma, Satış ve Finans yönetimlerinin kartlar menüsündeki hesap kapama programından müdahale edilmedikçe) otomatik olarak yapılır. Ancak otomatik hesap kapama yapılırken fatura tarihinin mi, yoksa vade tarihinin mi dikkate alınacağı kullanıcının seçimine bırakılmıştır. Bu alanda tahsilatlarınız karşılığında yapılacak fatura kapama işlemlerinde hangi kriterin baz alınacağı belirlenecektir. Fatura kapama için ya fatura evrak tarihini ya da fatura vade tarihini seçebilirsiniz. Fatura evrak tarihi seçildiğinde (ilk fatura önce kapanı), evrak tarihi en eski olan faturalar önce kapatılır. Fatura vade tarihi (ilk vade önce kapanır) 21

22 seçildiğindeyse, vade tarihi en eski olan faturalar önce kapatılır. Şimdi satır sonu butonunu tıklamak suretiyle açılacak pencereden otomatik hesap kapama şeklini belirleyiniz. Satış Noktası Depo No: Bu alanın Ekonomik Seri 9 programlarında herhangi bir fonksiyonu bulunmamaktadır. Kurlar Firma İçin Özel: Ekonomik Seri programlarını birden fazla firma için aynı anda kullanmanız mümkündür. Eğer siz de birden fazla firmayla işlem yapıyorsanız, her firma için döviz kurlarının ayrı ayrı mı girileceğini, yoksa bir firmadan girilen döviz kurlarının bütün firmalar için mi geçerli olacağını bu alanda belirteceksiniz. Yani bu alanda satır sonu butonunu tıklayarak karşınıza gelecek pencereden evet seçeneğini tercih ederseniz, günlük döviz kurlarını her firma için ayrı ayrı girmeniz gerekir. Aksi takdirde, yani bu alanda hayır seçeneğini tercih etmeniz durumunda, herhangi bir firmadan girilen döviz kurları diğer firmalar için de geçerli olacaktır. Kur Hesaplama Şekli: Farklı döviz cinsi ile çalışan firmalar (EUR, USD vb.) almış oldukları stokların satış fiyatlarının hangi kur üzerinden değerlendirileceğini bu alandan belirleyeceklerdir. Bunun için satır sonu butonunu tıklayıp açılacak olan pencereden (döviz alış, döviz satış, efektif alış, efektif satış) size uygun olan seçeneği seçin. Kur hesaplamalarının düzgün işleyebilmesi için günlük kur girişinin aksatılmadan girilmesini tavsiye ederiz. Örneğin satış tutarları USD olan stoklarınız için, satışlarının günlük döviz alış kuruna göre hesaplanmasını istiyor iseniz, bu parametre döviz alış olarak seçilmelidir. Örneğin X stokunuzun satış tutarının 100$ olduğunu düşünelim ve bu stok döviz alış kuru 1,25-YTL olan bir günde satılmış olsun. Bu durumda stokunuzun satış tutarı 100x1,25=125- YTL olarak hareket görecektir. Program Lisanı: Ekonomik Seri programlarımızı farklı dillerde kullanabilmeniz mümkündür. Bu alanda programı kullanacağınız lisanın seçimi yapılacaktır. Bunun için satır sonu butonunu tıklayıp açılacak pencereden lisan seçiminizi yapın. Ayrıca lisan seçimi için programlarımızın giriş ekranında yer alan lisan seçimi ikonunu da kullanabilirsiniz. Ülke ve Şirket Ean Kodu: Barkodlar tipleri açısından kendi aralarında gruplara ayrılırlar. Uluslararası standartlarda her ülkeye özel olan ean barkod kodları vardır. İşte programınızın bu alanına ülkenize ve şirketinize ilişkin barkod kodunu girebilirsiniz. Barkod/Potable PC parametreleri Bu bölümden barkod okuyucularına yönelik parametre girişleri yapılacaktır. Şimdi bu girişlerin neler olduklarını incelemeye çalışalım. Barkod Okuma Yolu: Ekonomik Seri programlarından barkod ile işlem yapılması durumunda, barkod okuma yolunun neresi olduğu satır sonu butonunu tıklayarak açılacak pencereden seçilmelidir. Daha sonrasında da iletişim yolu, hızı, eşlik, stop bit parametrelerine girişler yapılmalıdır. Programlarımızda hafızalı barkod okuyucu tipi olarak CS-1054 el terminali ile işlem gerçekleştirilmektedir. Dolayısıyla ekranda gördüğünüz hafızalı barkod okuyucu tipi ve Miktar ön eki parametrelerine ilişkin detaylar da CS-1054 terminali nasıl kullanılır başlığı altında verilecektir. 22

23 CS-1054 El terminali Nasıl Kullanılır? Ekonomik Seri de CS-1054 el terminali ile işlem yapacak kullanıcılarımızın öncelikle programının Sistem/Sistem ve Program Parametreleri/Program Başlangıç Parametreleri ekranında yer alan hafızalı barkod okuyucu tipi alanını CS-1504 olarak seçmeleri, sonrasında da bu terminale kayıtlı olan dosyalarla kurulacak iletişimin hızını ve yolunu belirlemeleri gerekmektedir. Bu tanımlamalar yapıldıktan sonra terminaldeki dosya bilgileri uygun oldukları evraklara (sayım evrakı, ambar fişi vb.) aktarılabilecektir. CS-1054 el terminalinden okutulan stok bilgilerinin kayıtlı olduğu dosyalar (stok sayımları gibi) Ctrl+N (Dosyadan barkod oku) yardım tuşu kullanılarak stok sayım fişi, stok ambar fişi vb. evraklara otomatik olarak aktarılmaktadır. Bunun için yapılacak tek işlem stok bilgilerinin aktarılacağı evrakın hareket satırlarında CTRL+N tuşlarına basılması ve açılacak ekranda yer alan "tanımlı barkod okuyucudan transfer" butonunun tıklanmasıdır. Bu işlem sonrasında programınız otomatik olarak terminal ile iletişime geçecek ve içerdiği bilgiyi okuyup ilgili evraka aktaracaktır. Aktarma işlemi sonrasında da ekrana "terminaldeki bilgileri sil, bilgiler kalsın" şeklinde bir mesaj ile sunacaktır. Bu doğrultuda kullanıcılarımız terminaldeki bilgilerin silinmesini istiyor ise terminaldeki bilgileri sil seçeneğini, bilgilerin terminaldeki dosyada saklı kalmasını istiyor ise de bilgiler kalsın seçeneğini seçerek işlemlerini tamamlayacaktır. CS-1054 el terminali stokların sadece barkodlarını okumaktadır. Dolayısıyla aynı stoktan birden fazla olması durumunda bu stokların toplu olarak terminaldeki dosyaya yazdırılması mümkün olmamakta her bir stok ayrı ayrı terminalden okutulup ilgili dosyaya yazılmaktadır. Örneğin işletmenizde 250 adet gofretin bulunduğunu ve bu bilgininde terminaldeki dosyaya yazdırılacağını daha sonrada evraklara aktarılacağını düşünelim. Bu durumda ilgili barkod okuyucusunun 250 defa aynı stoku okuması gerekecektir. Bu durum hem kullanıcı açısından hem de bilgilerin doğru olarak işlenmesi açısından büyük bir karmaşaya sebep olabilmektedir. Bu doğrultuda stok miktarlarının toplu olarak işlenebilmesi için sadece miktar girişlerinin baz alınacağı ve belirli numaralara göre takibinin yapılacağı önceden oluşturulmuş şablon miktar barkodlarından yararlanılmaktadır. Yani stokların kendilerine ait barkodları haricinde bu stokların ne miktarda olduğunun girileceği şablon barkod miktarları kullanılmaktadır. Bu aşamada öncelikle sayılacak stokun barkodu, sonrasında da bu stokun miktarını gösterecek şablon barkodlar el terminalinden okutularak işlem tamamlanmaktadır. Miktarların okutulacağı barkod şablonları Code39 ile oluşturulmuş barkodlardan meydana gelmiştir. Kuruluş programının program başlangıç parametrelerine eklenen Miktar Ön eki parametresi ile de, miktar girişlerinde baz alınacak şablon barkodların dolayısıyla miktarların hangi ek ile takip edileceği belirlenecektir. Bu alana NUM ifadesi girilirse, barkodların miktarlarında NUM ile başlayan barkodlar NUM1, NUM2, NUM3, NUM4, NUM5,...NUM9, NUM10, NUM20, NUM30, NUM40...NUM90, NUM100, NUM200, NUM300,NUM400...NUM900. dikkate alınacaktır. Şimdi sayılacak stokların miktarları ile birlikte el terminalindeki dosyaya nasıl kaydedileceğini bir örnekle açıklamaya çalışalım.. 23

24 Marketinizde 458 adet Y stokunun sayıldığını varsayalım. Öncelikle yapılması gereken Y stokunun barkodunun el terminalinden okutulması sonrasında da bu stokun miktarını gösterecek şablon barkod miktarlarının tek tek el terminalinden geçirilmesidir. Örneğimize göre öncelikle NUM400 ile başlayan şablon barkod miktarı okutulmalı, sonrasında NUM50 şablon barkod miktarı en sonra da NUM8 şablon barkod miktarı okutularak toplamda 458 adet Y stoku terminaldeki dosyaya işlenmelidir. Tüm stoklar bu şekilde sayılıp dosyaya kaydedildikten sonrada, bilgilerin uygun oldukları evraka aktarılması için el terminali yuvasına yerleştirilmelidir. Daha sonrada programınızın sayım evrakı, ambar fişi vb evraklarında CTRl+N tuşuna basılmalı ve açılacak ekrandaki tanımlı barkod okuyucudan transfer butonu tıklanmalıdır. Bu doğrultuda programınız, terminaldeki dosyadan önce barkodu okuyacak ve ilgili stoku bulacak, sonrada kendine atanmış yani kuruluş programından belirtilen miktar ön eki ile, örneğimize göre (NUM) ile başlayan satırları bulup bu stok için atanan miktarları toplayacak ve evraka tek satır halinde yazacaktır. Yani Y stokunun miktarını 458 adet olarak tek satırda gösterecektir. Eğer hafızalı barkod okuyucusu kullanmıyor iseniz, bu alanı Yok olarak işaretlemeniz yeterli olacaktır. Terazi/Kantar Parametreleri Ekonomik Seri programlarında kullanıcılarımızın, terazi veya kantarlardan tartmış oldukları stok miktarlarını irsaliye fatura vb evrakların miktar alanlarına otomatik olarak yansıtabilmeleri ve bu bilgiler doğrultusunda evrak girişlerini yapabilmeleri amacıyla, gerekli olan parametre tanımlamaları bu bölümden yapılacaktır. Daha sonra da Terazi ve kantardan okunan miktarların Fatura, irsaliye vb evraklara aktarılmasını sağlayacak F9 (terazi), Shift+F9 (kantardan brüt ağırlık oku) ve Shift+F10 (kantardan dara ağırlık oku) yardım tuşları eklenmiştir. Programla ilgili tanımlamalar yapılmadan önce kullanıcılarımızın, terazi veya kantarların bilgisayar ile iletişimini sağlayacak bağlantıları hazırlamış olmaları gerekmektedir. Daha sonrasında da bilgi okuma esnasında herhangi bir problemle karşılaşmamak amacıyla bağlantılar detaylı olarak test edilmelidir. Bu bağlantıların nasıl yapılacağına ilişkin detaylar terazilerin kullanım kitabında belirtilmektedir. Terazinin/Kantarın bilgisayar ile sağlıklı iletişim kurup kurmadığı Windows işletim sisteminde bulunan Hyper terminal aracılığı ile tespit edilebilir. Hyper Terminal nasıl kullanılır Start (Başlangıç) -> Programs (Programlar) -> Accessories (Donatılar) -> Communications (İletişim) bölümünden Hyper terminal çalıştırılır. Karşınıza gelen ekranda size, ilgili bağlantı için isim sorulur. Eğer yeni bir aygıt denenecek ise buraya Terazi_Test gibi bir isim girişi yapılabilir. İsmin herhangi bir önemi yoktur. Daha sonra connection ayarları ile ilgili bir ekranla karşılaşılır. Bu ekrandan connection seçimi yapılır. Örneğin Com1. Bu işlem sonrasında port ayarları ekranına ulaşılır. İlgili terazi/kantara ait dokümanda belirtilen ayarlar buraya girilir. Yani terazi veya kantarla kurulacak İletişimin hızı, Data Bit, Eşlik, Stop Bit gibi detaylar bu ekrandan verilir. 24

25 Tanımlama bitip onaylandıktan sonra terazinin çalışması test edilmeye hazırdır. Terazi çalıştırıldığında ekranda terazinin gönderdiği bilgi görünür. Yani tanımlanan terazinin gönderdiği her bilgi hyper terminal ekranından izlenir. Sağlıklı bilgiler geldiğini gördükten sonra programa tanıtma aşamasına geçmek en mantıklısıdır. Eğer hyper terminalde daha önce tanımladığınız terazi/kantar bilgilerini test etmek istiyorsanız, ilk açılan bağlantı isim ekranını kapatıp, file (Dosya) -> open (Aç) ile eski çalışmayı açıp test edebilirsiniz. Terazi ve kantar parametreleri Terazilerin bağlantılarına yönelik tüm hazırlıklar tamamlandıktan sonra da; terazi veya kantardan bilgi okuma işleminde kullanılacak parametreler bu bölümünden tanımlanacak ve herhangi bir yazılım işlemine gerek kalmadan bilgi okuma işlemi gerçekleşebilecektir. Konuyu bir örnekle açıklamaya çalışalım, Cihazın bağlantı parametreleri aşağıdaki gibi olsun; İletişim yolu : COM1 İletişim hızı : 9600 Data Bit : 8 Eşlik : Even Stop Bit : 1 Bu cihazlardan bize ABC001250XYZ şeklinde 12 karakterden oluşan bilginin geldiğini düşünelim. Burada işimize yarayacak olan bilgi 4. karakterden itibaren 6 karakterlik bölüm olacaktır. Yani bilginin olan bölümü kullanılacaktır. Bu örneğe göre cihazın bağlantı parametrelerini ve cihazdan gelen bilgiye ait detayları parametreler ekranından girelim. Yukarıda belirttiğimiz İletişim yolu : COM1 İletişim hızı : 9600 Data Bit : 8 Eşlik : Even Stop Bit : 1 bilgileri aynen programa tanıtılır. Gelen bilginin karakter sayısı : 12 (toplam karakter sayısıdır) Bilgiden okunmaya başlanacak karakter: 4 (gelen bilginin kaçıncı karakterinden itibaren okunmaya başlayacağına ait bilgidir.) Bilgiden kaç karakter okunacağı: 6 (kaç karakterlik bilginin okunacağıdır) Terazi veya kantardan okunan bilgiler evraklara nasıl aktarılır. Öncelikle belirtmek isteriz ki programınız bu bilgilerin okunmasına yönelik size F9 (terazi), Shift+F9 (kantardan brüt ağırlık oku) ve Shift+F10 (kantardan dara ağırlık oku) yardım tuşlarını sunacaktır. Şimdi stok hareket evraklarından her hangi birini (irsaliye fatura vb.), çalıştırıp evrak genel bilgilerini girelim. Hareket satırlarında teraziden bilgisi okunacak stoku seçip imlecimizi miktar alanına getirelim. Şimdi yukarıda belirttiğimiz yardım tuşlarından herhangi birini kullanarak terazi veya kantardan tartılan miktarı bu alana taşıyıp girişimizi tamamlayalım. 25

26 F9: Miktar alanında bu tuşa basılırsa cihazdan tartılan bilgi direk miktar olarak işlenir. Shift+F9 : Bu tuşlar cihazın tarttığı bilgiyi brüt ağırlık olarak okur ve miktar olarak işler. Shift+F10 : Cihazın tarttığı bilgiyi dara ağırlık olarak okur ve miktar olarak işler. Evraklarda Shift+F9 ve Shift+F10 bağlantılı çalışacak şekilde ayarlanmıştır. Şöyle ki; Shift+F9 ile bir değer okudunuz. Bu değer 1250 kg olsun. Evrak bu 1250 yi hem brüt ağırlık hem de miktar olarak hafızasına alır. Daha sonra aynı evrak çağırıldığında ve bu defa Shift+F10 a basıldığında okunan değer dara olarak hafızaya alınır. Bu miktarda 400 kg olsun. Program daha önce tartılan 1250 brüt ve şimdi tartılan 400 darayı işleyerek evrak miktarını =850 kg yapar. Çünkü artık net miktarımız bu değerdir. Ayrıca satır detayında bulunan brüt ve net ağırlık alanları da artık bu değerler üzerinden hesaplanıp hafızaya alınmıştır. Oranlar ve Vergi Parametreleri Bu butonu tıkladığınız karşınıza gelecek ekrandan yapılacak girişler aşağıda açıklanmıştır. Hizmet Vergi Tipi: Bu alanda satır sonu butonunu tıkladığınızda vergi oranlarını içeren bir pencereyle karşılaşacaksınız. Sizden istenilen, fatura üzerinden uygulanan masraflara ilişkin vergi oranını belirlemenizdir. Seçiminizi vergi seçeneklerini bir kez tıklayarak yapabilirsiniz. Müstahsil Borsa Müstahsil Bağkur Müstahsil Diğer (%) : Stok, Satın Alma ve Finans yönetimlerinin faturalar bölümünden müstahsilden alış faturaları girilebilmektedir. Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar ile defter tutmak zorunda olan çiftçiler, götürü usule tabi veya vergiden muaf çiftçilerden satın aldıkları malların bedelini ödedikleri sırada, 2 nüsha fatura düzenlemeye ve bunlardan birini imzalayarak satıcı çiftçiye vermek, ve diğerini ona imzalatarak almak zorundadırlar. Buna müstahsil faturası denir. Müstahsilden alış faturasında, oranları devlet tarafından açıklanan bir takım kesintiler yapılmaktadır. Bunlar; gelir vergisi stopajı, fon payı, bağ kur, borsa vs.dir. Müstahsilden alım yapan birinci ve ikinci sınıf tüccarlar ile defter tutmak zorunda olan çiftçiler, yukarıda saydığımız kesintilerini de fatura üzerinde göstermek zorundadırlar. İşte program başlangıç parametrelerinin bu alanlarına, müstahsillerden yapılacak borsa-bağ-kur ve diğer kesintilere ilişkin yüzdeler girilecektir. Gelir vergisi stopajı ve fon payı ile ilgili kesinti oranları Sistem/Gelir Vergisi ve Fon Payı Parametreleri programından girilecektir (Bkz. Sistem/Gelir Vergisi ve Fon Payı Parametreleri). Bu girişler yapıldıktan sonra, müstahsilden alış faturası girerken kesintiler otomatik olarak hesaplanır. Hesaplanan bu kesintileri de, fatura ekranınızın alt tarafında oranları ile birlikte görebilirsiniz. Hal Stopajı (%)-Hal Kom. K.D.V. (%)- Hal Rüsum %, Hal Navlun KDV si: Stok, Satın Alma ve Finans yönetimlerinin faturalar bölümünden hal faturası girilebilmektedir. Hal faturaları üzerinden kesilen hal stopajı hal kom. K.D.V. yüzdesi, fatura bedelinden düşülecek rusüm yüzdesi, Hal navlun yüzdesi bu alanlara girilmelidir. Sandık K.D.V. (%): Hal ile olan alım-satım işlemlerinde, hale gelen malların kasaları ayrıca takip edilmek istenebilir. Bu alana sandık K.D.V. yüzdesi girilmelidir. Hal Beyannamesi Döküm Sayısı - Hal Satış Bordrosu Döküm Sayısı:SATIŞ yönetiminde hal beyannamesi ve hal satış bordrosunun yazıcıya dökümü alınabilmektedir. Bu beyanname ve bordronun yazıcıya her dökümünde bu alana bir değer atanır ve bu değer birer artarak 26

27 devam eder. Kullanıcılar bu alanlardan hal beyannamesinin ve hal satış bordrosunun şimdiye dek kaç kez döküldüğünü görebilir, beyannamenin üzerinde de yer alacak bu döküm sayısını dilerlerse değiştirebilirler. Müstahsil (%) - Tüccar (%): Hal faturalarının vergilendirilmesi diğer fatura cinslerinden farklıdır. Hal faturalarında vergilendirme ürüne göre değil, cariye göre yapılmaktadır. Tüccarlardan yapılan alış-verişlerde farklı vergi oranı, müstahsillerden yapılan alış-verişlerde farklı vergi oranı uygulanabilmektedir. İşte bu alanlarda, kanunen müstahsil ve tüccarlar ile yapılan hal alış-verişlerinde geçerli olacak K.D.V. oranı seçilecektir. Alım-satım yapılan müstahsil ve tüccarlar SATIŞ ve SATIN ALMA yönetimlerinden tanıtılırken, ALT+T Detaylar penceresinden hal cari tipinin girişi (tanıttığınız carinin müstahsil mi, tüccar mı? olduğu) unutulmamalıdır. ÖTV Vergi Tipi: Bu alanda sizden istenen, ÖTV kapsamına giren ürünlerin alım yada satım işlemlerinde geçerli olacak vergi oranını seçmenizdir. Firma ÖTV'den Muaf: Bu parametrenin programlarımızda yer almasının temel amacı Satış yönetimi/ Evraklar/ Faturalar/ Açık ihraç kayıtlı mal satıģ faturası (61160) ile işlem yapan kullanıcılarımızın ÖTV kapsamına giren stoklar için giriş yaptıklarında faturadaki carinin ÖTV tutarından muaf tutulması, dolayısıyla cari muhasebe hesabına işlenecek ÖTV tutarının Diğer muhasebe kodlarındaki (92000) "Ġstisna ÖTV muhasebe kodu" alanından girilecek hesaba işlenmesini sağlamaktır. Bunun için kullanıcılarımızın öncelikle firma ÖTV'den muaf parametresini "Evet" olarak seçmeleri ve İstisna ÖTV muhasebe kodu alanına da bu tip ÖTV tutarı için çalışacak muhasebe hesap kodunun girilmesidir. Bu gereklilikler sağlandıktan sonra ilgili faturadan girilen cari, ÖTV tutarından muaf tutulacaktır. Bu durum sadece Açık ihraç kayıtlı mal satıģ faturası (61160) için geçerlidir. Evet, program başlangıç parametrelerinin neler olduğunu sizlere açıklamaya çalıştık. Eğer girişleriniz bitti ise, girdiğiniz parametreleri ALT+S tuşları ile kaydetmeniz gerekir. Program akış parametreleri (091400) Sistem ve program parametreleri menüsünün bu seçeneği program akış parametreleridir. Adından da anlaşılacağı üzere bu program ile, programlarınızın genel akışı ile ilgili tercih edebileceğiniz bazı parametreler tanımlanacaktır. Bu parametreleri dilediğiniz zaman tekrar değiştirebilmek imkanına sahipsiniz. Program akış parametrelerine girdiğinizde, karşınıza bir ekran gelecektir. Bu ekranın girişler başlıklı kolonunda yer alan kutucukları tercihinize bağlı olarak evet/hayır şeklinde tıklayıp parametrelerinizi değiştirebilirsiniz. Şimdi, bu parametrelerin neler olduğunu sıra ile incelemeye başlayalım. 1-) Eksi Stok ÇıkıĢında Uyar: İrsaliye fatura vb evraklar ile stok çıkışı yaparken, bu stokların depolarınızda ki miktarlarının eksi olması durumunda programın giriş sırasında sizi uyarmasını istiyor iseniz bu parametreye karşılık gelen kutucuğu (evet) olarak işaretlemelisiniz. Böylece ilgili stokları evrakınıza girdiğiniz anda programınız sizi Depoda -100 adet X stoku var 27

28 şeklinde uyaracaktır. Aksi halde yani bu alana karşılık gelen kutucuğu (X) hayır olarak işaretlerseniz herhangi bir uyarı ile karşılaşılmayacaktır. Bu uyarı sadece giriş sırasında bir kere karşınıza gelecektir. Eğer ilgili evrak üzerinde eksi olan stokların bulunduğu satırlara her geldiğinizde programın sizi sürekli olarak uyarmasını istiyor iseniz, bu parametre ile birlikte Eksi Stok ÇıkıĢında Her Satırda Uyarı Verilsin parametresini de evet olarak işaretlemelisiniz. 2-) SipariĢ Alımında Durum Kontrolü: Alınan sipariş fişi girişlerinde, sipariş alınan miktar ile eldeki stokların karşılaştırılıp, eğer eldeki stoklar siparişi karşılamaya yetmiyorsa, bir uyarı mesajı verilmesini ve bu stokun genel durumunu (alınan ve verilen siparişlerini, karşılanan siparişi vb.) gösteren bir tabloya ulaşabilirsiniz. Bu tabloya ulaşabilmek için, sipariş alımında durum kontrolü parametresine karşılık gelen kutucuğu (evet) olarak işaretlemelisiniz. Yukarıdaki parametre -evet- seçildiğinde stok miktarları genel olarak yani bütün depoların toplamı alınarak sipariş ile kontrol edilecektir. Sipariş alımında depo bazında durum kontrolü yapılmasını istiyorsanız akış parametrelerinin alt satırlarında yer alan sipariş alımında depo bazında durum kontrolü parametresini -evetolarak seçmelisiniz. 3-) Maks. Ġrs.-Fat. Süresi (Gün): Hepinizin bildiği gibi, irsaliyelerin kanunen 10 gün içinde faturalaştırılma zorunluluğu vardır. Bu alana, firmanızda irsaliyelerin maksimum kaç gün içinde faturalaştırılacağı (sizin firmanızda irsaliyelerin 5 gün içinde faturası kesiliyor olabilir) girilecektir. Bu gün sayısı girildikten sonra, fatura kesilirken, girdiğiniz gün kadar geriye dönülecek ve faturası kesilmemiş olan irsaliyeler ekranınıza getirilecektir. Yani bu alana 5 rakamını girerseniz, içinde bulunduğunuz tarihten itibaren 5 gün geriye dönülerek irsaliyeler taranacak ve faturası kesilmemiş irsaliyeler ekrana getirilecektir. Program akış parametrelerine böyle bir alanı koymaktaki amacımız, sizin maksimum hız ile irsaliyelerinize ulaşmanızı sağlamak içindir. Çünkü, böyle bir alan olmasa idi, programınız dönem başından itibaren ilgili cariye kesilen bütün irsaliyeleri tarayacak, bu da doğal olarak belirli bir zaman kaybı doğuracaktı. Oysa ki bu alana gün girişi yaparak, dönem başından itibaren -belki de gereksiz olan- bir tarama işlemini engellemiş olacaksınız. Evet, yukarıdaki açıklamalarımızı da dikkate alarak, maksimum irsaliye-fatura süresini gün bazında bu alana giriniz. 28

29 4-) Ekstre Vade-Gün: Cari hesapların çalıştığı bölümlerden hesap ekstreleri alırken, ekstrede yer alacak vade bilgilerinin tarih olarak mı ( gibi), yoksa gün olarak mı (30 gün gibi), listelenmesini istediğinizi bu alanda belirteceksiniz. 5-) Mamulü Ürüne TaĢı: Üretim Yönetim Paketimizi kullanan bir firmaysanız, ürünlerinizi programa tanıtmak için 2 aşamalı bir süreçten geçmek gerektiğini biliyorsunuz demektir. Bunlardan ilki, hammaddeden ürüne kadar olan tüm stokların, stok kartlarının açılmasıdır. Ürün tanımlamalarında ikinci aşamaysa, stok kartı açılan ürün için bir de ürün tanıtım kartı açılmasıdır. İşte bu alana karşılık gelen kutucuğu (evet) olarak işaretlemeniz durumunda, ürün tanımlamalarının 2. aşamasını ortadan kaldırmış oluyorsunuz. Yani mamulü ürüne taşı parametresi -evet- olarak seçildiğinde, stok kartı açılan ürün için, ürün tanıtım kartı da otomatik olarak açılmış olacaktır. Yalnız bunun için; stok kartından o ürün için seçilecek stok cinsi -mamulolmalıdır. 6-) Kredi AĢımında: Carilerinize (müşteri satıcı, diğer cari) satış yapılırken, programınızın, carinizin o andaki açık hesap bakiyesi ile kredi tavanını (tanıtım kartının teminat bilgileri butonundan girilmektedir) karşılaştırıp, borç bakiyesi kredi tavanını aşıyorsa sizi uyarmasını, kayıt yapmanızı engellemesini, hiç bir müdahalede bulunmadan işlemlerinize devam edebilmenizi yada uyardıktan sonra programınızın sizden isteyeceği onay kodunu girerek işleminize bu şekilde devam edebilmenizi sağlayabilirsiniz. Programınızın bu işlemleri yapabilmesi için, sizin bu alandaki tanımlamanıza ihtiyacı olacaktır. Bu alanda tercih edebileceğiniz seçenekler aşağıda sıralanmıştır; Devam et seçeneğini seçerseniz, kredi aşımında herhangi bir uyarı almadan işlemlerinize devam edebilirsiniz. Uyar seçeneğini seçerseniz, cari hesabınızın o anki borç bakiyesi ile, ona tanıdığınız kredi tavan tutarını ekranınıza getirilecek ve risk aşımı mesajı ile uyarılacaksınız. Kilitle seçeneğini seçtiğinizde ise, borç bakiyesi kendisine tanınan kredi tavanını aşan cari hesabınıza satış yapılmak istendiğinde, program kilitlenecektir. Onay ile devam seçeneği seçildiğinde borç bakiyesi kendisine tanınan kredi tavanını aşan cari hesabınıza satış yapılmak istendiğinde, programınız sizi öncelikle ilgili cari için risk limitinin aşıldığını bildiren bir mesaj ile uyaracak ve sonrasında karşınıza bu evrakı kayıt edebilmeniz için onay kodu girişi yapacağınız bir ekran getirecektir. Bu ekrana evrakınızın tipi (sipariş, fatura vb.), seri ve sıra numarası otomatik olarak yansıyacaktır. Örneğin fatura girişi yaparken böyle bir uyarı ile karşılaşmış iseniz evrakınızın tipi, fatura olarak belirtilecektir. Bu aşamada yapmanız gereken evrakınızın onay kodunu, kontrol kodu alanına girip işleminize devam etmenizdir. Onay kodu ise /Sistem/Stok ve Sipariş Parametreleri/Evrak Onay Kodu Oluşturma programından alınacaktır. Bu programda da yapılacak tek işlem, onay kodu oluşturacağınız evrakın tipini, tarihini, seri ve sıra numarasını girip F2 tuşuna basmanızdır. Bu işlem sonrasında programınız kontrol kodunu otomatik olarak oluşturup size sunacaktır. Bu durumda kontrol kodunu ilgili evraka girip işlemlerinize kaldığınız yerden devam edebilirsiniz. Eğer bu uyarı mesajını alınan sipariş evraklarında da almak isterseniz bu parametre ile birlikte programınızın Sistem/Stok 29

30 ve Sipariş Parametreleri/Kontrol Parametreleri/Sipariş&Satın alma Kontrol Parametreleri programındaki SipariĢ alımda kredi kontrolü var ve SipariĢ alımda risk kontrolü var parametrelerini evet olarak belirtmeniz yeterli olacaktır. 7-) Stok ÇıkıĢında Minimum Seviye Uyarısı: Stok tanıtım kartlarının detaylar penceresinden her bir stokunuz için minimum, sipariş ve hedef seviye miktarlarını girebilmeniz ve stok hareketlerinizi bu miktarlar doğrultusunda düzenleyebilmeniz mümkündür. İrsaliye ve fatura gibi evraklarla stok çıkışı yaparken, ilgili stokların tanıtım kartından girdiğiniz hedef seviye miktarından fazla stok çıkışı yaptığınızda, programınız sizi uyarması için bu parametre karşılık gelen kutucuğu (evet) olarak işaretlemelisiniz. Böylece programınız sizi, bu hareketle stok seviyesi hedef seviyenin altına iniyor mesajı ile uyaracaktır. Dolayısıyla ilgili stokların depodaki kalan miktarları ile evraktan girilen miktarlarının toplamı, stok tanıtım kartlarından girilen hedef seviye miktarlarına eşit veya küçük olması gerekmektedir. 8-) Farklı Ana Sağlayıcıda Uyar: Stok Tanıtım Kartından her bir stokunuzun temin edileceği ana sağlayıcı (satıcı firma) kodları da girilebilmektedir. Eğer stoklarınız için ana sağlayıcı kodları girdiyseniz, bu stoklardan ana sağlayıcının haricinde başka bir firmaya sipariş verilmesi durumunda programınızın sizi uyarmasını sağlayabilirsiniz. Bunun için bu parametreye karşılık gelen kutucuğu (evet) olarak işaretlemelisiniz. Herhangi bir uyarı almak istemiyorsanız seçiminiz (X) hayır olmalıdır. 9-) Alacağı Olmayan Satıcılara Ġade Yapılmayacak: Bu parametreye karşılık gelen kutucuk (evet) olarak seçildiğinde, alacak bakiyesi olmayan bir satıcı firmaya iade faturası kesilemeyecektir. İade faturası girişleri yapılıp kayıt edilmek istendiğinde program size yeterli alacak bakiyesi olmadığından bu satıcıya iade yapamazsınız mesajını verecek ve kayıt işlemi yerine getirilmeyecektir. 10-) Matris Ġle Gelen Iskonto DeğiĢtirilmesin: Ekonomik Seri programlarında belirli stoklardan belirli carilere yapılan satışlarda otomatik ıskonto uygulanabilmektedir (Bkz. Sistem/Stok ve Sipariş Parametreleri/Iskonto Tanımlamaları). Her stokunuz için uygulanacak ıskonto oranı farklıysa, bu oranları irsaliye veya fatura ekranında, o stokun üzerindeyken önce ALT+D, sonra ALT+T tuşlarına basarak görüntüleyebilirsiniz (satır ıskontosu ekranından). Evrak genelindeki ıskonto yüzdesiyse, irsaliye ve fatura ekranının alt bölümünden izlenebilir. İşte ıskonto tanımlamaları programından otomatik olarak gelen bu ıskonto yüzdelerinin (satır ıskontolarının) irsaliye veya faturadan değiştirilmesini engellemek için bu alana karşılık gelen kutucuğu (evet) olarak işaretlemelisiniz. Stoklarınıza otomatik olarak uygulanan satır ıskontolarını irsaliye ve faturadan müdahale edebilmek için bu alan hayır olarak seçilmelidir. 11-) Ġrsaliye Ve Faturadan Fiyat DeğiĢikliğine Geç: İrsaliye ve fatura evraklarından, stok fiyatlarının tek tek veya toplu olarak değiştirilebildiği fiyat değişikliği evrakına geçebilmek için bu alana karşılık gelen kutucuğu (evet) olarak işaretlemelisiniz. Evet seçimini yaptıktan sonra, irsaliye ve faturalar kaydedildikten sonra ekranınızın alt tarafında; 30

31 Devam SatıĢ Fiyat DeğiĢikliği ĠĢlemine Geç Proforma Fiyat DeğiĢikliği ĠĢlemine Geç şeklinde butonlar belirecektir. Devam butonu tıklandığında evrakınız kaydedilecek, satış fiyat değişikliği işlemine geç butonu tıklandığında normal fiyat değişikliği evrakına, Proforma Fiyat DeğiĢikliği ĠĢlemine Geç butonu tıklandığında ise, stoklarınızın proforma olarak (kesinleşmemiş) fiyatlarını değiştirebileceğiniz evraka geçilecektir. Bu evraktan dilerseniz irsaliye ve faturadaki satış fiyatlarını stok kartlarına aktarabilirsiniz. Daha geniş bilgi için Bkz. SATIŞ Yönetimi/Evraklar/Fiyat Değişikliği, Proforma Fiyat Değişikliği). 12-) Vade Referans=Mal Kabul/Sevk Tarihi: İrsaliye ve faturadan girilen ödeme planları aynı değilse, ekstrelerde ve vade farkı hesaplamalarında irsaliye ödeme planının mı, fatura ödeme planının mı geçerli olacağı bu alanda belirtilecektir. Eğer vade farklarının irsaliye ödeme planına göre hesaplanmasını istiyorsanız bu alana karşılık gelen kutucuğu (evet) olarak işaretlemelisiniz.. Fatura ödeme planının geçerli olabilmesi için seçiminiz (X) hayır olmalıdır. 13-) Ġadeyi Engelleyen Hareketsiz Gün Sayısı:Satın alınan malın bu alana gireceğiniz günden sonra iadesini engellemek için kullanılan parametredir. Örneğin gününde satın aldığınız bir malın en geç tarihine kadar iade edilebileceği sonraki günlerde iade edilmeyeceğini belirtmek için bu alana günler arasındaki fark yani 5 rakamı girilmelidir. Bu rakam iade edilecek güne dahil değildir. Yani bu alana 5 girilirse 4 gün için iadesi söz konusudur. 14-) Stok ÇıkıĢında Parti Kodları Otomatik DüĢülsün: Stok giriş-çıkışlarını parti veya parti+lot bazında takip eden firmalar, satışların parti kodlarından otomatik olarak düşülmesini sağlayabilirler. Örneğin X stokundan 2 gün ara ile A partisi-100 birim, B partisi-200 birim şeklinde giriş yapılmış. Üçüncü gün 150 birim satış yapılması gerekiyor. Eğer bu parametreye karşılık gelen kutucuk (evet) olarak işaretlenirse, 150 birimlik satışın 100 birimi A partisinden, 50 birimi de B partisinden (yani FIFO'ya göre) otomatik olarak düşülür. Bu çıkış işlemi parti+lot kartı ekrana gelmeden otomatik olarak yapılır. Parametre (X) hayır olarak işaretlenirse, çıkış işlemi için parti kodlarını manuel olarak girmeniz gerekir. 15-) Stoklarda mutlak muhasebe grup kodu kullanılacak: Bu parametre -evetolarak seçildiğinde, stok tanıtım kartı girişleri esnasında, ALT+M-Tanıtım Kodları penceresinden muhasebe grup kodu girişi yapılmamış ise, o stok kartının kaydına izin verilmeyecektir. Başka bir ifadeyle muhasebe grup kodu girilmeyen hiç bir stok kartı kaydedilemeyecektir. 16-) Belge No kontrolü: Bildiğiniz gibi Ekonomik Seri 'de evrak giriş programlarının tümünde evrak no, tarih, belge no, belge tarihi vb. ortak alanlar vardır. Bu parametreye karşılık gelen kutucuk (evet) olarak işaretlendiğinde, program irsaliyelerin ve faturaların belge numaralarını kontrol eder. Örneğin fatura girişleri sırasında girilen belge numarası daha önce de girilmiş ise (tabii ki aynı cariye), program sizi bu belge no önceden girilmiş mesajıyla uyarır. 31

32 17-) Vergisiz Stoklar Uyarılsın: Bu parametreye karşılık gelen kutucuk (evet) olarak işaretlendiğinde, stok tanıtım kartından vergi oranı girilmeyen stoklar için alış veya satış faturaları girilirken, hareket satırında (stok kodu girildikten sonra) program sizi dikkat vergisiz stok mesajıyla uyaracaktır. Parametre (X) hayır olarak işaretlendiğinde ise, vergisiz stoklar için herhangi bir uyarı mesajı verilmez. 18-) Iskonto DeğiĢikliğinde Yüzdeleri Sabitle: Bu parametre programınızın hizmet/genel hesap/serbest meslek makbuzu evrakı için geçerlidir. Çünkü bu evraklardan girilen ıskontolar diğer evraklardan girilen ıskonto oranları ile aynı özellikleri içermemektedir. Başka bir ifade ile bu evraklardan ıskontonun türünün seçilebilmesi mümkün olmamaktadır. Stok hareket evraklarında ise brüt toplamdan yüzden, önceki ara toplamdan yüzde vs. şeklinde tanıtılabilmektedir. Evrak genelinde ALT+T yaptığınızda program bunun mevcut bütün satırlar için olduğunu düşünüp her bir satıra dağıtmaktadır. Yeni bir satır girildiğinde ise bu bilgiden haberdar değildir. Aslında gerçekten de bir evrakınızda farklı ıskonto oranlarına sahip değişik satırlar olabilir. Bahsettiğiniz durumda eski bir satıra gidip ALT+D (satır detayı) sonra da ALT+T (satır ıskontosu) yaptığınızda ilk oranların saklandığını göreceksiniz. Ancak evrak üzerinde iken ALT+T yaparsanız farklı olacaktır, çünkü artık evrakta ıskonto yapılmamış bir satır var. Kısacası, her bir satırın ıskontosu ayrıdır ve ana ekranda yapılan ALT+T her seferinde evrak satırlarından hesaplanmaktadır. 19-) Fiyat DeğiĢtirme Tarihine Günün Tarihi ve Sonrası Olabilir: Fiyat değişikliği evrakındaki değişim tarihi alanına içinde bulunduğunuz günün tarihinden önceki bir tarihe giriş yapılmasını engellemek istiyorsanız (başka bir ifade ile, fiyat değişikliği evrakı ile stokların fiyatlarında geriye dönük bir değişiklik yapılmasını engellemek için) bu parametreye karşılık gelen kutucuğu (evet) olarak işaretlemelisiniz. Fiyat değişikliğine böyle bir sınırlama getirmeyecekseniz seçiminiz (X) hayır olmalıdır. 20-) Otomatik Hesaplanan Ödeme Planı DeğiĢtirilmesin: Stoklarınızın her bir fiyatına ait ödeme planlarını formül ile otomatik olarak hesaplatabilirsiniz (Bkz. Sistem/Stok ve Sipariş Parametreleri/Fiyat Parametreleri/Ödeme Planı Formül Parametreleri). Eğer böyle bir uygulamanız varsa, yani stoklarınızın ödeme planları sipariş fişi, irsaliye ve fatura evraklarına otomatik olarak geliyorsa, kullanıcıların otomatik olarak gelen bu ödeme planlarını değiştirmelerini engelleyebilirsiniz. Bunun için bu parametre karşılık gelen kutucuk (evet) olarak işaretlenmelidir. Parametre - hayır- olarak bırakıldığında formülle hesaplanan ödeme planlarını kullanıcılar değiştirebilirler. 21-) SatıĢ Fiyat DeğiĢikliğinde Otomatik Depo Kartı Açılsın?: Stok fiyatları depodan depoya farklılık gösteren işletmeler, her stok için stok depo tanıtım kartı açmak suretiyle bu farklı fiyatları programa girmek durumundadırlar. Örneğin 5 farklı deposu olan bir işletme, bir stoku için önce stok tanıtım kartını girecek, daha sonra bu 5 depodaki fiyatları girebilmek için depo detay tanım kartlarını açacaktır. Yüzlerce stoku barındıran işletmeler düşünüldüğünde, depo bazında fiyat girişi yapmak oldukça zaman alıcı bir işlem olabilmektedir. Bu parametre, SATIŞ Yönetimi/Evraklar/Fiyat Değişikliği evrakı yardımı ile depo detay kartlarının otomatik olarak açılabilmesine olanak tanımaktadır. Şöyle ki; 32

33 Bu parametre (satış fiyat değişikliğinde otomatik depo kartı açılsın) -evet- olarak tanımlanmalıdır. SATIŞ Yönetimi/Evraklar/Fiyat Değişikliği evrakına girilip, evrak genel bilgileri girildikten sonra ALT+T tuşları ile Toplu Değişiklik ekranına geçilir. Bu ekrandan depo detay kartları açılacak stoklar kod aralığı veya kod yapısı girilerek belirlenir. Depo alanında açılacak pencereden genel seçimi yapılır (genel seçimi ile stok kartındaki fiyat baz alınacaktır. Diğer tanımlı depolardan biri seçilirse, bu depolara ilişkin fiyat girişi yapılmadığından stoklar evraka taşınamayacaktır). İstenirse fiyat değişikliğine imkan veren alanlara (yuvarlama limiti, yüzde değişiklik, sabit değişiklik, sabit fiyat) ilgili rakamlar girilir. Ya da biraz sonra detay kartının açılacağı depodaki stok fiyatlar evraktan manuel olarak ta girilebilir. F2 tuşuna basılır. Seçilen stoklar depo kodu genel olmak üzere fiyat değişikliği evrakına taşınmıştır. Fiyat değişikliği evrakında Ctrl+D tuşlarına basılır. Ekrana gelecek pencereden, stokların hangi depo için detay kartları açılacaksa ilgili depo seçilir. Varsa stok fiyatlarında gerekli değişiklikler yapılır ve evrak kaydedilir. Kayıt işleminden STOK Yönetimi/Kartlar/Stok Depo Detay Tanıtım Kartı çağırılabilir. Fiyat değişikliği evrakındaki tüm stokların ilgili depo için detay kartları açılmış olacaktır. Bu kartın satış fiyatları penceresinden o depo için girilen fiyatlar görüntülenebilir. 22-) Personel Programı Haricinde Personel Ücret Butonu Pasif mi?: PER9000 programının haricindeki diğer programlarda (örneğin FİNANS Yönetiminde) personel tanıtım kartının ücretler butonuna ulaşılmasını engellemek istiyorsanız bu parametreye karşılık gelen kutucuğu (evet) olarak işaretlemelisiniz. 23-) Açık Faturalarda Ödeme Planı PeĢin Geçilemesin?: Faturalarda ödeme planı alanına kullanıcı herhangi bir giriş yapmazsa otomatik olarak peşin ibaresi gelmektedir. Bu açık faturalarda da aynıdır. Eğer açık alış ve satış faturalarında ödeme planının peşin olarak geçilmesini engellemek, başka bir ifade ile ödeme planı girişini zorunlu hale getirmek istiyorsanız bu parametreye karşılık gelen kutucuğu (evet) olarak işaretlemelisiniz. 24-) Stok ÇıkıĢında EĢdeğerler Kullanılsın?: Depolarınızdaki stokların siparişleri karşılamaya yetmediği durumlarda, bu stokların muadillerinin (eşdeğerlerinin) otomatik olarak devreye girmesini, yani sipariş alınan stokun yerine eşdeğer stokların çıkılmasını istiyorsanız, bu parametreye karşılık gelen kutucuğu (evet) olarak işaretlemelisiniz. 25-) Ġrsaliyelerde Birim Fiyat ve Tutar Gizlensin?: Bu parametre parametreye karşılık gelen kutucuk (evet) olarak işaretlendiğinde, alış ve satış irsaliyelerine otomatik olarak gelen birim fiyatlar gizlenecek, başka bir ifade ile irsaliye girişlerini yapan kullanıcı bu fiyatları göremeyecektir. 26-) SipariĢ Alımında Depolar Ġçin Ayrı Durum Kontrolü: Alınan sipariş fişi girişlerinde, sipariş alınan miktar ile eldeki stokların depolara göre karşılaştırılıp, eğer 33

34 ilgili depodaki stoklar siparişi karşılamaya yetmiyorsa, bir uyarı mesajı verilmesini ve bu stokun genel durumunu (alınan ve verilen siparişlerini, karşılanan siparişi vb.) gösteren bir tabloya ulaşabilirsiniz. Depo bazında durum kontrolü yapabilmek ve ilgili stokun durumunu gösteren tabloya ulaşabilmek için bu parametreye karşılık gelen kutucuk (evet) olarak işaretlenmelidir. Akış parametrelerinin başında yer alan sipariş alımında durum kontrolü parametresi, stok durumlarını genel olarak yani bütün depoların toplamını alarak kontrol etmektedir. Sadece evraka girdiğiniz depo bazında kontrol için bu parametreyi -evetseçmelisiniz. 27-) Senet/Çek Detaylarını C/H Açıklamasına TaĢı: Bu parametreye karşılık gelen kutucuk (evet) olarak işaretlendiğinde çek-senet girişlerinin yapıldığı evraklarda ALT+D tuşları ile ulaşılan detaylar penceresine yapılan girişler, evrakın detayaçıklama kolonuna otomatik olarak taşınacaktır. Örneğin çek giriş bordrosu ile bir müşteri çeki girişi yapıyorsunuz. Çek referans numarası otomatik olarak geldikten sonra ALT+D tuşlarına bastınız ve çek detay bilgilerini girdiniz. İşte bu ekrandan girilen çek no, banka, şube ve hesap no bilgileri parametre -evet- olarak seçildiğinde çek giriş bordrosunun detay-açıklama alanına otomatik olarak taşınacaktır. 28-) SatıĢ Faturada Otomatik Yuvarlama Türü: Bu alanda satır sonu butonunu tıklayarak 4 seçenekli bir pencereye ulaşacaksınız. Yuvarlama türlerini içeren bu pencereden, faturalarda yeküne otomatik olarak uygulanacak yuvarlama türünü seçmeniz beklenmektedir. Yuvarlama türleri aşağıda açıklanmıştır; Yuvarlama Yapma: Bu seçeneği seçtiğinizde, her hangi bir yuvarlama hesabı yapılmayacaktır. Yakınına Yuvarla: Bu seçenek tercih edildiğinde fatura yekünü aşağıda vereceğiniz yuvarlama miktarı dikkate alınarak en yakın tam sayıya yuvarlanacaktır. Örneğin yuvarlama miktarı 100 olarak verildiğinde; 1,355,250 değeri...1,355, TL'nin 100'e yuvarlanması ile 1,355,300 olarak fatura yekününde yer alacaktır. 1,355,240 değeri...1,355, TL'nin 0'a yuvarlanması ile 1,355,200 olarak fatura yekününde yer alacaktır. Yukarı Yuvarla: Bu seçenek tercih edildiğinde fatura yekünü aşağıda vereceğiniz yuvarlama miktarı dikkate alınarak yukarı yuvarlanacaktır. Örneğin yuvarlama miktarı 100 olarak verildiğinde; 1,355,250 değeri...1,355, TL'nin 100'e yuvarlanması ile 1,355,300 olarak fatura yekününde yer alacaktır. 34

35 Aşağı Yuvarla: Bu seçenek tercih edildiğinde fatura yekünü bir sonraki parametrede vereceğiniz yuvarlama miktarını dikkate alarak aşağıya yuvarlanacaktır. Örneğin yuvarlama miktarı 100 olarak verildiğinde; 1,355,250 değeri...1,355, TL'nin 0'a yuvarlanması ile 1,355,200 olarak fatura yekününde yer alacaktır. 29-) SatıĢ Fat. Otomatik Yuvarlama Miktarı: Faturalarda otomatik olarak yuvarlama yapılmasını istiyorsanız, ilgili yuvarlama miktarını bu alana girmelisiniz. Yuvarlamanın ne şekilde olacağını ise bir üst satırdaki parametre ile belirleyeceksiniz. 30-) Açık Faturalarda Ödeme Planı Seçilmesi Zorunlu: Bu parametreye karşılık gelen kutucuk (evet) olarak işaretlendiğinde, açık alış ve satış faturalarının ödeme planı alanında 'DAN tanımlanmış ödeme planlarından bir tanesinin seçilmesi zorunlu hale getirilir. Başka bir ifade ile, fatura girişlerini yapan kullanıcı ödeme planı alanına tanımlanmış ödeme planlarının haricinde bir giriş yapamaz, bu alanı boş geçemez. 31-) Hareketin Miktarı Girilen Birimden Görüntülensin: Bu parametreye karşılık gelen kutucuk (evet) olarak işaretlendiğinde, stok hareketleri hangi birim bazında girildi ise, evraklarda ana birime çevrilmeden o birim bazında görüntülenir. Parametre (X) hayır olarak bırakıldığında ise, ana birim haricinde hangi birimde giriş yapılırsa yapılsın girilen miktar ana birime çevrilir ve evrakta da ana birim cinsinden görüntülenir. 32-) Stoku Silinen Barkod Silinsin: Stok ve barkod bilgileri ayrı databaselerde tutulmaktadır. Bu parametreye karşılık gelen kutucuk (evet) olarak işaretlendiği takdirde, silinen stokların barkodları da otomatik olarak silinecektir. 33-) SipariĢte Sorumluluk Merkezi Zorunlu: Bu parametreye karşılık gelen kutucuk (evet) olarak işaretlendiğinde, alınan ve verilen sipariş evraklarına sorumluluk merkezi girilmek zorundadır. Aksi halde bu evraklarda bir sonraki alana geçişe izin verilmez. Parametre (X) hayır olarak bırakıldığında sorumluluk merkezi girişi kullanıcının isteğine bırakılmış olur. 34-) SipariĢ Vermede Hedef Seviye Kontrolü: Verilen sipariş fişi ilgili stokun kartındaki hedef seviye aşılıyorsa, bunun bir mesaj ile bildirilmesini sağlayabilirsiniz. Bunun için bu parametreye karşılık gelen kutucuk (evet) olarak işaretlenmelidir. 35-) SipariĢ Vermede Bekleyen SipariĢ Varsa Uyar: Sipariş vereceğiniz stok için bekleyen sipariş var ise (daha önceden sipariş verilmiş ise) bunun bir mesaj ile bildirilmesini sağlayabilirsiniz. Bunun için bu parametreye karşılık gelen kutucuk (evet) olarak işaretlenmelidir. 36-) Satın Alma ġartından Brüt Fiyat ve Iskonto Gelsin: Satın alma şartı girilen stoklar için evraklara direkt olarak satın alma şartındaki brüt fiyatların gelmesini 35

36 istiyorsanız bu parametreye karşılık gelen kutucuğu (evet) olarak işaretlemelisiniz. Parametre (X) hayır olduğunda evraklara satın alma şartındaki net fiyatlar gelecektir. 37-) SatıĢ ġartından Brüt Fiyat ve Iskonto Gelsin: Satış şartı girilen stoklar için evraklara direkt olarak satış şartındaki brüt fiyatların gelmesini istiyorsanız bu parametreye karşılık gelen kutucuğu (evet) olarak işaretlemelisiniz. Parametre (X) hayır olduğunda evraklara satış şartındaki net fiyatlar gelecektir. 38-) G Ġle Girilebilecek Maksimum Gün Sayısı: Evrakların ödeme planı alanlarına G harfi ve gün sayısından oluşan (örneğin G30 gibi) ödeme planı girişi yapabiliyorsunuz. Eğer manuel olarak girilen ödeme planı gün sayısına bir sınırlama getirmek istiyorsanız, bu alana G ile girilebilecek maksimum gün sayısını girebilirsiniz. 39-) Çeklerde Kara Liste Kontrolü: Kara listede yer alan cari hesaplardan ciro yoluyla (bir başka cariden ciro edilerek) çek girişleri yapılmasını engelleyebilirsiniz. Bunun için yapılacak ilk işlem; bu parametreye karşılık gelen kutucuğun (evet) olarak işaretlenmesidir. Daha sonra kara listedeki cari hesabın kartını çağırıp, cari hesap kilitli parametresini evet yapmalısınız. Bu durumda ilgili cari hesap hiç bir şekilde işlem göremeyecektir. Ancak bu cari, firmanızın da çalıştığı bir başka cari hesaba çek çıktıysa ve kara listede olmayan bu cari hesap ilgili çeki firmanıza ciro etmek isterse, program bu çekin girişine yine izin vermeyecektir. Dikkat ederseniz çeki alacağınız cari hesap kara listede olmamasına rağmen, program çek girişini engelleyecektir. Bunun için yapılması gereken son işlem, aldığınız bütün çekler için çek detaylarına asıl borçlunun ismini girmenizdir. Başka bir ifade ile, kara listede olmayan cari hesabınızdan çek alırken ALT+D tuşları ile detay bilgiler ekranına geçmeli ve borçlu ismi alanına çek borçlusunun ismini girmelisiniz. Eğer çek borçlusu kara listede olan cari hesabınız ise, program bu evrakın kaydına izin vermeyecektir. 40-) Kilitli Evraka GiriĢte Uyar: Ekonomik Seri programlarında Ctrl+L tuşları ile evrak kilitleme fonksiyonu vardır. Kilitli evraklar üzerinde kullanıcılar hiç bir işlem yapamaz. Kilitli evrakların açılışı ise Ctrl+A tuşları ile yapılır. Yalnız bu fonksiyonları kullanabilmek için supervisor şifresini bilmek gerekir. Bu parametreye karşılık gelen kutucuk (evet) olarak işaretlendiğinde, kilitli olan bir evraka girildiğinde, bu evrak kilitlidir şeklinde bir uyarı mesajı alırsınız. Bu uyarı mesajı istenmiyorsa parametre (X) hayır seçilmelidir. 41-) Eksiye DüĢüren Stok Hareketi Engellensin: Bu parametreye karşılık gelen kutucuk (evet) olarak işaretlendiğinde, stok hareket evraklarında ilgili hareket girişi ile, ilgili stokun miktarı eksiye düşecek ise, program sizi bir mesaj ile uyaracak ve yaptığınız miktar girişini kabul etmeyecektir. 42-) SipariĢ Günün Tarihi ve Sonrasına Girilebilsin: Sipariş evrakının içinde bulunduğunuz günün tarihinden önceki bir tarihe giriş yapılmasını engellemek istiyorsanız (başka bir ifade ile, sipariş fişi ile geriye dönük bir hareket girişini engellemek için) bu parametreye karşılık gelen kutucuk (evet) olarak 36

37 işaretlenmelidir. Sipariş fişine böyle bir sınırlama getirmeyecekseniz seçiminiz (X) hayır olmalıdır. 43-) Otomatik Hesap Kartı Açılması Engellensin: Muhasebe hesap planında seviye sırasına göre açılmayan hesaplar varsa, aradaki hesapları programınız otomatik hesap kartı açarak yaratacaktır. Örneğin; şeklinde açılan bir hesap planı örneğinde 100 hesabından sonra olması gereken kodlu hesap açılmamış, direkt olarak hesap kartı açılmıştır. Bu durumda kodlu hesabı programınız otomatik olarak açacaktır. Bu şekilde otomatik hesap kartı açılmasını engellemek istiyorsanız, bu parametreyi evet yapmalısınız. 44-) Stok Kodu Tanımlı Barkod Olabilir mi?: Bu parametreye karşılık gelen kutucuk (evet) olarak işaretlendiğinde, stok kodları ile barkodlar arasında bir kontrol yapılacak ve herhangi bir stokun barkodu ile yeni bir stok kartı girilemeyecektir. Örneğin stoklarınızın barkodlarından biri kodu ile kayıtlı bulunuyor ve yeni bir stok kartı açacaksınız. Yeni açılacak stok için stok kodu alanına kodunu girip kartı kaydetmeye çalıştığınız anda, program size aynı kodda barkod mevcut şeklinde bir uyarı mesajı verecek ve bu kartın kaydına izin vermeyecektir. Parametre (X) hayır olarak işaretli ise bu şekilde bir kontrol yapılmayacaktır. 45-) Stoku Silinen Depo Kartı Silinsin: Stok tanıtım kartından girilen bilgiler ile depo kartlarından girilen bilgiler ayrı databaselerde tutulmaktadır. Bu nedenle, herhangi bir stok için depo detayları girilip daha sonra bu stokun silinmesi gerektiğinde, stok depo kartları databaseden otomatik olarak silinmemektedir. Eğer stok silindiği anda bu stokun depo kartlarının da otomatik olarak silinmesini istiyorsanız, parametreye karşılık gelen kutucuğu (evet) olarak işaretlemelisiniz. 46-) MüĢteriyi Tüketiciye TaĢı: Müşteri olarak tanımlı olan firmaların STOK yönetiminde yer alan tüketici tanıtım kartından görüntülenebilmesi ve cihaz takip tanıtım kartından cihazın son tüketicisi olarak seçilebilmesi için bu parametreye karşılık gelen kutucuk (evet) olarak işaretlenmelidir (Bkz. STOK Yönetimi/Kartlar/ Stok grup tanıtım kartları/tüketici Tanıtım Kartı). 47-) ĠĢ Emri Yarı Mamul Muhasebe Kodları Değerlendirilmesin: Bu parametreye karşılık gelen kutucuğun (X) hayır olarak işaretlenmesi durumunda, iş emri kartına göre hareket girişi yapılan (ürün giriş fişi, fason çıkış fişi vb.) evrakların entegrasyonunda, iş emri kartından girdiğiniz yarı ürünlerin maliyeti muhasebe hesap koduna, hareketin net tutarı kadar bir borç, bir de alacak satırı yazacaktır. Aksi halde yani bu parametreye karşılık gelen kutucuğun (evet) olarak işaretlenmesi durumunda yarı mamullerin hareketleri değerlendirilmeyecektir. 37

38 48-) Föyde Tarih BaĢtan Sorulsun: Ekonomik serinin tüm yönetimlerinde stok ve cari cinslerinin hareket özetlerini içeren föyler yer alır. Föylere yansıyan hareketler için tarih aralığı içinde bulunduğunuz yılın ilk günü ve son günüdür. Bu tarih aralığı föye hareketler geldikten sonra ALT+T tuşları ile değiştirilebilir. Eğer hareket föylerine hareketler yansımadan önce tarih sınırlarını girmek istiyorsanız, bu parametreye karşılık gelen kutucuğu (evet) olarak işaretlemelisiniz. Bu durumda föy ana ekranına geçilmeden önce tarih sınırlarını girebileceğiniz bir pencere ile karşılaşacaksınız. 49-) FiĢ Açıklaması Belge No Olacak: Ticari yönetimlerden entegrasyon ile oluşan muhasebe fişlerinin açıklamalarına, fişin kaynağını oluşturan evrakın (örneğin fatura, tahsilat-tediye makbuzları, ambar fişleri gibi) tanımı ve evrak seri numarası gelmektedir. Ambar Fişi A4 gibi. Eğer entegrasyon ile oluşan muhasebe fişlerinin açıklamalarına, fişin kaynağı olan evrakın evrak numarasının değil, belge numarasının gelmesini istiyorsanız, parametreye karşılık gelen kutucuğu (evet) olarak işaretlemelisiniz. 50-) Cari Fiyat Kodundan Gelen Fiyat DeğiĢtirilmesin: Stok hareket evraklarına cari hesap tanıtım kartlarının ALT+T Detaylar penceresinden girilen fiyat kodları ile istenilen fiyatlar cariye bağlı olarak otomatik olarak getirilebilmektedir (Bkz. Satınalma/Satış Yönetimi/Cari Tanıtım Kartı/Detaylar Penceresi/Fiyat Kodu Alanı). Bu parametreye karşılık gelen kutucuk (evet) olarak işaretlendiğinde, evraka otomatik olarak gelen cari fiyat kodunun manuel olarak değiştirilmesine izin verilmeyecektir. 51-) Fiyat DeğiĢikliği Evrakında Yeni Fiyat Maliyet Kontrolü: SATIŞ yönetiminden stokların fiyatları toplu olarak değiştirilebilmektedir. Bu evraktan satış fiyatı değişikliği yaparken, stokların yeni fiyatları ile maliyetleri arasında bir kontrol yapılmasını ve yeni satış fiyatı maliyetinden düşük olan stoklar için bir uyarı mesajı verilmesini sağlayabilirsiniz. Fiyat değişikliği evrakında böyle bir kontrol yapabilmek ve uyarı mesajı alabilmek için parametreye karşılık gelen kutucuğu (evet) olarak işaretlemelisiniz. 52-) Öngörülen Garanti Yılı: Ekonomik Seri ürünlerimizde stoklar seri numaralarına göre de takip edilebilmektedir. Bunun için yapılması gerekli tanımlamalar ve seri no bazında takip için Bkz. STOK Yönetimi/Stok Tanıtım Kartı/Detaylar Penceresi/Detay Takip Şekli. Seri numaralarına göre takip edilen stoklar için ilk hareket ile birlikte cihaz takip kartı tanımlı bir kart otomatik olarak yaratılır (Bkz. Stok Yönetimi/Kartlar/Cihaz Takip Tanıtım Kartı). Bu karta ilgili seri numaralı stokun ilk hareket tarihi aynı zamanda garanti başlama tarihi olarak atanır. Garanti bitiş tarihine ise bir yıl sonranın tarihi atanmaktadır. Seri numarası bazında takip yapan ve cihazların garanti süreleri bir yılı aşan firmalar bu alana öngörülen garanti süresi olarak yıl bazında bir rakam girebilirler. Örneğin bu alana 5 girildiğinde, garanti bitiş tarihi garanti başlangıç tarihinin 5 yıl sonrası olarak atanacaktır. 53-) Ġrsaliye Faturalarken; ana cariye bağlı carilerin de irsaliyelerini getir: Piyasada bir ana toptancıya bağlı olarak çalışan satıcı firmalardan alım yapıldığında, alınan malların faturaları malın alındığı satıcı firmalardan değil, bunların bağlı olduğu 38

39 ana firmadan gelebilmektedir. Örneğin STC01, STC02, STC03 kodlarını verdiğiniz 3 ayrı satıcı firma ile çalışıyorsunuz. STC02 ve STC03 satıcıları STC01'e bağlı olarak çalışıyor. Siz malları STC02 ve STC03 firmalarından aldığınız halde (irsaliyelerde), bu malların faturaları STC01 firmasından kesiliyor. İşte bu tür bir uygulama söz konusu olduğunda, STC01 diğer 2 firmanın ana carisi demektir. STC02 ve STC03'den gelen irsaliyeleri, STC01 carisinden gönderilen faturaya bağlayabilmek, başka bir ifade ile STC01'in gönderdiği faturaya F5 tuşu ile irsaliye çağırabilmek için öncelikle bu parametreye karşılık gelen kutucuk (evet) olarak işaretlenmelidir. Bu örneği müşterilere başka bir ifade ile satış işlemlerine de uyarlayabiliriz. Bağlı carilere ait irsaliyeleri çağırmak için yapılması gereken tek işlem bu parametreyi evet seçmek değildir. Bunun yanı sıra satıcı ve müşteri tanıtım kartlarının ana cari kodu alanlarına ilgili girişler yapılmalıdır. Bu konu ile ilgili bilgiler kitabınızın SATIŞ ve SATIN ALMA yönetimlerine ayrılan bölümlerinde cari tanıtım kartı sayfalarında verilmiştir. 54-) ÇıkıĢ Faturaları Mutlak Ġrsaliye KarĢılığı: Bu parametreye karşılık gelen kutucuğun (evet) olarak işaretlenmesi durumunda, fatura girişlerinden önce mutlaka irsaliye fişinin önceden girilmiş olması gerekir. Aksi halde faturanın kaydına izin verilmeyecektir. 55-) Risk AĢımında: Bu alanda satır sonu butonunu tıkladığınızda karşınıza dört seçenekten oluşan bir pencere açılacaktır. Carileriniz (satıcı, müşteri) için, tanıtım kartlarının teminat bilgileri butonundan girdiğiniz teminat tutarlarının risk limitlerini aşması durumlarında fatura girişlerinizde programınızın sizi bir mesajla uyarmasını istiyor iseniz bu alandaki seçiminiz -uyar-, programın kilitlenmesini istiyor iseniz - kilitle- herhangi bir uyarı mesajı almak istemiyor iseniz de -devam et seçeneğini seçmelisiniz. Bu alandaki seçiminizin Onay ile devam seçeneği olması durumunda ise programınız sizi öncelikle ilgili cari için risk limitinin aşıldığını bildiren bir mesaj ile uyaracak ve sonrasında karşınıza evrakınızı kayıt edebilmeniz için onay kodu girişi yapacağınız bir ekran getirecektir. Bu ekrana evrakınızın tipi (sipariş, fatura vb.), seri ve sıra numarası otomatik olarak yansıyacaktır. Örneğin fatura girişi yaparken böyle bir uyarı ile karşılaşmış iseniz evrakınızın tipi, fatura olarak belirtilecektir. Bu aşamada yapmanız gereken evrakınızın onay kodunu, kontrol kodu alanına girip işleminize devam etmenizdir. Onay kodu ise /Sistem/Stok ve sipariş parametreleri/evrak kontrol kodu oluşturma programından alınacaktır. Bu programda da yapılacak tek işlem, onay kodu oluşturacağınız evrakın tipini, tarihini, seri ve sıra numarasını girip F2 tuşuna basmanızdır. Bu işlem sonrasında programınız kontrol kodunu otomatik olarak oluşturup size sunacaktır. Bu durumda bu kodu ilgili evraka girip işlemlerinize kaldığınız yerden devam edebilirsiniz. Eğer bu uyarı mesajını alınan sipariş evraklarında da almak isterseniz bu parametre ile birlikte programınızın Sistem/Stok ve sipariş parametreleri/kontrol parametreleri/ Sipariş & satın alma kontrol parametreleri programındaki Sipariş alımda kredi kontrolü var ve Sipariş alımda risk kontrolü var parametrelerine karşılık gelen kutucuklar (evet) olarak işaretlenmelidir. 39

40 56-) Satın almalarda Ödeme Planı Mutlak Satıcı Kartlarından Alınacak: Stok alımlarınıza ilişkin yapılacak ödemelerin mutlak satıcı tanıtım kartından tanımlanan ödeme planına göre yapılmasını istiyor iseniz bu parametreye karşılık gelen kutucuk (evet) olarak işaretlenmelidir. 57-) SatıĢlarda Ödeme Planı Mutlak MüĢteri Kartlarından Alınacak: Aynı şekilde müşterilerinize yaptığınız satışlarda ödemenin mutlak cari tanıtım kartından tanımlanan ödeme planına göre yapılmasını istiyor iseniz bu parametreye karşılık gelen kutucuk (evet) olarak işaretlemelidir. 58-) Stok Kod F10'da 1. Fiyat/Eldeki Miktar: Stok F10 pencerelerine stok kod ve ad bilgilerinin yanı sıra kartlarda tanımlı olan birinci fiyatlar veya eldeki miktarları görüntüleyebilmek için bu alanda satır sonu butonunu tıkladığınızda açılacak pencereden 1. fiyat ya da eldeki miktar seçimi yapabilirsiniz. 59-) Fat. Ödeme Listesinde (Ctrl-O) Stok Ödeme Planı Kullan): Faturalarda hareket girişleri yapıldıktan sonra Ctrl+O tuşlarına basarak, fatura yekünü için vade belirleyebilmeniz başka bir ifade ile fatura yekününü vadelere bölebilmeniz mümkündür. Ctrl+O tuşları ile fatura yekünü vadelere bölündükten sonra, bu vadelerin FİNANS/Ödeme/Tediye Makbuzlarında tekrar CTRL+O tuşlarına basarak görebilmeniz, dolayısıyla vade ve ödeme tutarlarını ödeme planına göre değerlendirebilmeniz için bu parametreye karşılık gelen kutucuk (evet) olarak işaretlenmelidir. 60-) Ġrsaliye/Faturada Sorumluluk Merkezi Zorunlu mu?: İrsaliye ve fatura evraklarında sorumluluk merkezi girişlerini -parametrik olarak- zorunlu hale getirebilmek için bu parametreye karşılık gelen kutucuk (evet) olarak işaretlenmelidir. Bu parametrenin sağladığı bir diğer kolaylık ise, tahsilat makbuzunun Ctrl+O tuşları ile ulaşılan ekranında sorumluluk merkezi kodunun ve adının isteğe başlı olarak görüntülenmesinin sağlanmasıdır. Dolayısıyla bu parametre evet olarak seçilirse ilgili başlıklar ekrana gelecektir. Şimdi sizlere böyle bir düzenlemeye neden gerek duyduğumuzu ve sizlere sağlayacağı kolaylığın ne olacağından söz etmeye çalışalım. Birden fazla satış noktası bulunan ve taksitli olarak satış yapan mağazalarda her bir satış noktası farklı sorumluluk merkezine bağlanarak takip ediliyor olabilir. Amaç taksit tutarlarının hangi satış noktasına ait olduğunu ayırt etmek dolayısıyla bu noktalarda ki satışları birbirine karıştırmamaktadır. Örneğin mağazanızın X satış noktasından gerçekleşen satışlarını SRM01 ile, Y satış noktasından gerçekleşen satışlarını da SRM02 ile takip ediyor olabilirsiniz. Aynı müşterinin bu iki satış noktasından taksitli satış yapması durumunda, tahsil edilecek tutarların hangi satış noktasına ait olduğunu belirleyebilmek amacıyla, tahsilat makbuzu evrakının Ctrl+O (C/H bakiye vade ve tutarları) tuşları ile ulaşılan ekranına Sorumluluk merkezi kodu ve Sorumluluk merkezi adı başlıkları eklenmiştir. Böylece kullanıcılarımız; bu ekrandan tahsil edecekleri satış tutarlarının hangi satış noktasına ait olduğunu izleyebileceklerdir. Bunun için yapılması gereken tek işlem, bu 40

41 parametrenin evet olarak işaretlenmiş olmasıdır. Aksi durumda CTRL+O ekranında sorumluluk merkezi kodu ve adı başlıkları yer almayacaktır. 61-) Muhasebe FiĢi Hesap BirleĢtirmede Açıklama Göz ardı Edilsin: Aynı muhasebe koduna entegre olacak evrakların birleştirilmeleri durumunda, bu evraklar üzerindeki açıklamaların (birbirlerinden farklı oldukları için) dikkate alınmasını önlemek amacıyla bu parametreye karşılık gelen kutucuk (evet) olarak işaretlenmelidir. Örneğin 2 personelinizin bankadan nakit olarak para çektiğini düşünelim. Her iki personel içinde evraklarında ki açıklama kısmına, isimlerinin yazıldığını varsayalım. Bu durumda aynı muhasebe koduyla entegre olacak bu evrakların açıklamalarını göz ardı etmek gerekecektir. İşte bu işlem için bu parametre evet yapılmalıdır. 62-) Stok Evrakına SipariĢ Çağırmada SipariĢ Miktarı Kontrol Edilsin: Bu parametreye karşılık gelen kutucuk (evet) olarak işaretlendiğinde, irsaliye veya fatura evraklarına sipariş çağırılırken, sipariş miktarı eldeki miktardan fazla ise bir uyarı mesajı verilecek ve sipariş miktarı mevcut miktara çekilecektir. 63-) Serino' da Önceki Hareket Kontrolü: Bu parametre, stoklarını seri numaralarına göre takip eden firmalar için önem taşımaktadır. Bu şekilde takip yapabilmek için öncelikle STOK/Stok Tanıtım Kartı/Detaylar penceresinden stokların detay takip şekli olarak seri no bazında takip seçilmelidir. Daha sonra hareket evraklarında (irsaliye ve faturalarda) seri no bazında takip edilecek stokun kodu ve miktarı girildikten sonra, otomatik olarak cihaz seri numaralarının girileceği bir pencere açılacaktır. Bu pencerede miktar alanına girilen rakam kadar satır yer alır. Bu aşamada, girişi veya çıkış yapılan stokların her birine ait seri numarası ilgili satırlara girilmektedir. İşte bu parametreye karşılık gelen kutucuğun (evet) olarak işaretlenmesi durumunda seri no ile takip edilen ürünler için aynı seriden giriş yapılması, ilgili stokların iadelerinden önce mutlaka o serinin mevcut olması, aynı seriden girişi yapılan ürünlerin daha fazla çıkışının yapılması engellenecektir. Evraktan girilen seri no uygun değilse Seçilen serino uygun değildir mesajı verilecektir. 64-) Perakende Fatura' da Vergi Dahil yazılsın mı?: Bu parametreye karşılık gelen kutucuk (evet) olarak işaretlenirse perakende faturalardaki tutar için KDV' nin dahil olduğu yazılır. Hayır seçilirse, KDV tutarı yazılır. 65-) Stok Evrakında Barkod=Serino?: Seri numarasına göre takip edilen stoklar için öncelikle STOK/Stok Tanıtım Kartı/Detaylar penceresinden detay takip şekli olarak seri no bazında takip seçilmelidir. Daha sonra bu stoklarla hareket girişi yapıldığında cihaz tanıtım kartı otomatik olarak oluşmaktadır. Bu bölümle ilgili ayrıntılı açıklamalarımızı kitabınızın STOK/Stok Tanıtım Kartı/Detaylar Penceresinde bulabilirsiniz. Bu parametreye karşılık gelen kutucuğun (evet) olarak işaretlenmesi durumunda, seri no ile takip edilen stokların barkodları okutulduktan sonra, barkod kodu seri noya aktarılarak otomatik olarak cihaz kartı oluşacaktır. Yani ilgili stokun barkodu, seri no olarak ilgili evraka yansıyacaktır. 41

42 66-) Faturada Stok Açıklamasına Serino Yaz: Fatura evrak formları seri no ile takip edilen stokların dinamik alanda "seri no" bastırılması için bu parametreye karşılık gelen kutucuk (evet) olarak işaretlenmelidir. Bu işlem sonrasında, söz konusu fatura evrakı yazıcıya dökülürken, stok kodundan sonra seri numaraları ayrıca bastırılacaktır. 67-) SipariĢ'e Satın alma/satıģ ġartı Çağırmada Fiyat Gelmesin: Ekonomik Seri programlarımızın SATIŞ yönetiminden satış şartları ve SATIN ALMA yönetiminden de satın alma şartı evrakları düzenlenebilmektedir. Bu evraklar doğrultusunda belirli bir cariden, belirli zaman dilimlerinde yapılacak stok alımları yada satışları için satın alma/satış şartları oluşturabilmeniz mümkündür. Örneğin; X carisinden tarihleri arasında Y stoku alındığında, bu stok için bedel ödenecektir gibi. Satın alma ve satış şartı evrakı girildikten sonra, ancak bu evraklarda yer alan şartlar doğrultusunda alım/satım yapılabilecektir. Satın alma şartı sipariş fişi, irsaliye ve fatura zincirinin tümünde geçerlidir. Yani ister bu zinciri sırası ile kullanın, ister sipariş fişi veya irsaliyeye gerek duymadan direkt olarak fatura kesin, karşınıza gelecek birim fiyat, ıskonto, masraf, ödeme planı gibi detaylar hep satın alma şartı evrakından alınacaktır. Bu parametreye karşılık gelen kutucuğun (evet) olarak işaretlenmesi durumunda satış ve satın alma şartından stoklarınız için belirlediğiniz fiyat, ıskonto ve masraf bilgilerinin sipariş evrakına gelmesi engellenecektir. Bu parametre sipariş evrakında Ctrl-R satın alma/satış şartı çağırma ve Alt-C Cari satın alma şartları tuşları çalıştırıldığında aktiftir. 68-) Ġrsaliye ve Faturaya SipariĢ Çağırmada Onay Kontrolü: Bu parametreye karşılık gelen kutucuk (evet) olarak işaretlendiğinde, sipariş fişleri girilip kayıt edildikten sonra bu fişlere "onaysız" opsiyonu atanır. Bu; 'dan yapılan düzenlemeye göre- onay verilmeden sipariş fişleri irsaliye ve fatura evraklarına çağırılamaz demektir. Bu opsiyon evet konumunda iken sipariş fişlerini ilgili evraklara çağırmak istediğinizde evraklara (irsaliye ve/veya faturaya) herhangi bir kayıt gelmeyecektir. Bu parametre aktif hale geçirildiği halde, sipariş fişlerinin irsaliye ve fatura evraklarına çağırılması gerekiyorsa, ilgili fişlere gidilerek bu fişlere onay verilmelidir.onay verme işlemi yetkili kullanıcılar için Ctrl+Z Sipariş Onaylama tuşu ile yapılır. Satır bazında sipariş onaylama ise Ctrl+W tuşları ile yapılmaktadır. Programlar sisteme ilk yüklendiğinde sipariş onaylama yetkisi sadece supervisor'dadır. Tanımlı diğer kullanıcılara sipariş onay yetkisi verebilmek için, / Kuruluş/Kullanıcı Hak Tanımları programına girilmeli, ve sipariş onay yetkisi verilecek kullanıcının bulunduğu satırda iken Genel Hak Tanımlamaları butonuna basılmalıdır. Ekrana gelecek pencerenin "sipariş onayı verebilir" satırı - evet- olarak işaretlenmelidir. 69-) Kabul Edilmeyen Evrak Satırında Fiyat DeğiĢikliği Saklanmasın: Bu parametreye karşılık gelen kutucuğun (evet) olarak işaretlenmesi durumunda fiyat değişikliği evrakı kaydedildikten sonra ilgili fiyatlar stokların kartlarına ve stok depo detay kartlarına da yansıyacaktır. Kayıt sırasında çeşitli nedenlerden dolayı karttaki bu bilgilerin değişmemesi gerekiyor ise; program akış parametrelerinde yer alan fiyat değiştiğinde yeni fiyat sıfır olamaz, fiyat değiştiğinde yeni fiyat aynı olmaz parametreleri evet olarak işaretlenmiş ve yeni fiyat eskisi ile aynı ise, online çalışan firmalarda online aktif değilse yada stok depo detay kartı merkezden şubeye 42

43 yönlendirilmemişse ve kartın fiyat değişikliği nedeni promosyon başlangıcıysa ve fiyat değişikliği evrakının fiyat değişikliği nedeni promosyon bitişi değilse yada fiyat formül ile hesaplanacaksa, fiyat değişikliği evrakının kaydedilmesine izin verilmeyecektir. 70-) Fiyat DeğiĢtiğinde Yeni Fiyat Sıfır Olamaz: Fiyat değişikliği evrakı ile stoklarınız için yeni fiyat girişi (fiyat artırımı yada fiyat indirimi) yapabilmeniz mümkündür. Bu parametreye karşılık gelen kutucuğun (evet) olarak işaretlenmesi durumunda fiyatları değişecek stoklar için yeni fiyatlarının (0) olarak değiştirilmesi engellenecektir. 71-) Fiyat DeğiĢtiğinde Yeni Fiyat Aynı Olamaz: Fiyat değişikliği evrakından stoklarınız için yeni fiyat girişleri yapabilmeniz dolayısıyla eski fiyatlarını değiştirebilmeniz mümkündür. Bu parametrenin -evet- seçilmesi durumunda fiyat değişikliği evrakından fiyatları değiştirilmeyip eski fiyatı aynen kalan stoklar engellenecektir. 72-) MüĢteriden Alınan Firma Çekleri KarĢılıksız Ġse Uyar: Bu parametreye karşılık gelen kutucuğun (evet) olarak işaretlenmesi durumunda daha önceden müşteriden almış olduğunuz ve karşılıksız çıkan (odenmedi, portfoyde, odenmedi iade, iade edilen pozisyon kodunda) çekleriniz var ise, senet-çek evraklarında o müşteriden yeni bir çek alınmasını engeller. Programınız Müşteriden alınan karşılıksız firma çeki var! mesajı ile sizi uyarır. Bu uyarı mesajını ilgili müşteriden sipariş aldığınızda müşteriye satış irsaliyesi veya satış faturası kestiğiniz zamanda karşınıza gelecektir. Aksi halde yani bu parametre (X) hayır olarak belirtilirse herhangi bir uyarı mesajı ile karşılaşılmaz. 73-) Ürün GiriĢinde Miktar Kontrolü: Bu parametreye karşılık gelen kutucuğun (evet) olarak işaretlenmesi durumunda MRP9000 programınız, işemri planlama fişinden girdiğiniz ürün miktarı ile ürün giriş fişine girdiğiniz miktarı karşılaştırılacak ve fazla ürün girişi yapmanızı engellenecektir. 74-) Alınan SipariĢ Kayıtta Durum Kontrolü: Çıkış irsaliyesi yada çıkış faturalarınızı almış olduğunuz sipariş karşılığı kesiyor iseniz, bu evrakların stok kodu alanında F6,F7,F8 veya F9 tuşlarından uygun olanını kullanarak, ilgili stok siparişlerini evraklarınıza taşıyabilmeniz mümkündür. Bu parametreye karşılık gelen kutucuğun (evet) olarak işaretlenmesi durumunda, çıkış irsaliyesi yada çıkış faturasına çağırdığınız sipariş evrakındaki stok miktarları, evrak kaydedilirken ilgili stokların elinizde bulunan miktarları ile kontrol edilecektir. Dolayısıyla sipariş miktarının elinizdeki miktardan çok olması durumunda fatura yada irsaliye evrakının kaydına izin verilmeyecek hatta programınızın hareket miktarı eldeki stok miktarından büyük olamaz! mesajı ile uyaracaktır. 75-) SipariĢ Çağırmada Cari Ödeme Gününü Değerlendir: Bu parametreye karşılık gelen kutucuk (evet) olarak belirtilirse, irsaliye yada fatura evrakına çağırmış olduğunuz sipariş evraklarındaki cari ödeme planının veya stok birim fiyatının değiştirilmesine izin verilmeyecektir. Yalnız bu parametre /Sistem/Kontrol Parametreleri/Sipariş&Satın alma Kontrol Parametrelerindeki, İrs. sevkıyatta sipariş fiyat ve vadesi değiştirilemez, İrs. mal 43

44 kabulde sipariş fiyat ve vadesi değiştirilemez, Fat. sevkıyatta sipariş fiyat ve vadesi değiştirilemez, Fat. mal kabulde sipariş fiyat ve vadesi değiştirilemez parametreleri ile orantılı olarak çalışmakta olup bu parametrelerinde evet olarak seçilmesi gerekmektedir. Bu durumlar sağlandığında programınızın ilgili evrakı kaydetmenize izin vermeyecek ve... kodlu stokun sipariģ birim fiyatı veya vadesi değiģtirilmiģ. mesajı ile uyaracaktır. 76-) Üretime Sevkte Miktar Kontrolü: Bu parametreye karşılık gelen kutucuğun (evet) olarak işaretlenmesi durumunda MRP9000 programınız üretime sevk fişinde F7 ekranından girdiğiniz miktar, iş emri planlama fişinde belirttiğiniz miktar ile karşılaştırılacak dolayısıyla daha fazla miktar girmeniz engellenecektir. 77-) Üretime Sevk/Ürün GiriĢ FiĢinde Fazla KarĢılanabilme Yüzdesi: Yukarıda da değindiğimiz gibi üretime sevk miktar kontrolü parametresine karşılık gelen kutucuğun (evet) olarak işaretlenmesi durumunda üretime sevk fişinde girdiğiniz miktar ile iş emri planlama fişine girdiğiniz miktar karşılaştırılacak ve fazla miktar girişiniz engellenecektir. Bu miktar sadece, Üretime Sevk/Ürün Giriş Fişinde Fazla Karşılanabilme Yüzdesi parametresine gireceğiniz oran kadar artırılabilecektir. Dolayısıyla bu alana fazla karşılanmasını istediğiniz oran girişini yapmalısınız. 78-) Ġrsaliyede Stok Açıklamasına Serino Yaz: İrsaliye evrak formları seri no ile takip edilen stokların dinamik alanda "seri no" bastırılması için bu parametreye karşılık gelen kutucuk (evet) olarak işaretlenmelidir. Bu parametre evet seçildikten sonra, söz konusu irsaliye evrakı yazıcıya dökülürken, stok kodundan sonra seri numaraları ayrıca bastırılacaktır. 79-) Seri No Takibi Varsa BoĢ Bırakılamaz: Bu parametreye karşılık gelen kutucuğun (evet) olarak işaretlenmesi durumunda, seri no ile takip edilen stoklar için, hareket girişi yapılırken, seri no girilmeden geçilmesine izin verilmez. 80-) Stok Maliyet Hesaplarında Ġadeler, Ġadeye Esas Olan Evraktan DüĢülecek: İade alış ve iade satış evraklarının hareket girişi yapılan bölümlerinde ALT+W tuşlarına basılarak iadeye esas olacak evrak için evrak numarası girilebilmekte ve ilgili evrak ekranınıza çağırılabilmektedir. Bu aşamada yapılması gereken iade edilecek stok miktarlarını ilgili evraktan düşmektir. İşte bu parametreye karşılık gelen kutucuğun (evet) olarak işaretlenmesi durumunda iade edilen stokların maliyetleri iadeye esas olan yani ALT+W tuşları ile girilen evraktan düşülecektir. 81-) Üretime Sevk fiģinde Anında Maliyet Hesaplanmayacak: Normal şartlar altında MRP9000 programınız üretim hareketleri evraklarına (üretime sevk fişi, ürün giriş fişi, fason çıkış fişi gibi) birim malzeme maliyeti ile toplam malzeme maliyetini anında yansıtmaktadır. Eğer firmanız maliyetlendirme işlemlerini anında değilde, belirli dönemlerde hesaplatmak istiyor ise bu parametreye karşılık gelen kutucuğu (evet) olarak işaretlemelidir. Daha sonra, yani maliyet hesaplatma işleminin yapılacağı dönemde /Sistem/Dönemsel İşlemler/Maliyetlendirme İşlemleri/İş Emri Maliyetlendirme programını çalıştırması gerekecektir. 44

45 82-) Ambar ÇıkıĢ FiĢlerinde Anında Maliyet Hesaplanmayacak: Normal şartlar altında Ekonomik Seri programlarımızda ambar çıkış fişlerine (fire, sarf, sayım) stok maliyetleri anında yansımaktadır. Eğer firmanız maliyetlendirme işlemlerini anında değilde, belirli dönemlerde hesaplatmak istiyor ise bu parametreye karşılık gelen kutucuğu (evet) olarak işaretlemelidir. Daha sonra, yani maliyet hesaplatma işleminin yapılacağı dönemde /Sistem/Dönemsel İşlemler/Maliyetlendirme İşlemleri/Standart Maliyetlendirme/Sarf, Fire, Sayım, Satış fişlerini maliyetlendirme programını çalıştırması gerekecektir. 83-) Depolar Arası Sevk FiĢlerinde Anında Maliyet Hesaplanmayacak: Ekonomik Seri programlarımızda depolar arası sevk fişinde sevk edilen stokların maliyetleri anında ilgili evraka yansımaktadır. Eğer firmanız maliyetlendirme işlemlerini anında değil de, belirli dönemlerde hesaplatmak istiyor ise bu parametreye karşılık gelen kutucuğu (evet) olarak işaretlenmelidir. Daha sonra, yani maliyet hesaplatma işleminin yapılacağı dönemde /Sistem/Dönemsel İşlemler/Maliyetlendirme İşlemleri/Standart Maliyetlendirme/Depolar arası sevk fişleri maliyetlendirme programının çalıştırması gerekecektir. 84-) Ürün GiriĢ FiĢlerinde Anında Maliyet Hesaplanmayacak: Normal şartlar altında MRP9000 programınız tıpkı üretime sevk fişinde olduğu gibi ürün giriş fişine de birim malzeme maliyeti ile toplam malzeme maliyetini anında yansıtmaktadır. Eğer firmanız maliyetlendirmeyi anında değilde, belirli dönemlerde hesaplatmak istiyor ise bu parametreye karşılık gelen kutucuğu (evet) olarak işaretlemelidir. Daha sonra, yani maliyet hesaplatma işleminin yapılacağı dönemde /Sistem/Dönemsel İşlemler/Maliyetlendirme İşlemleri/İş Emri Maliyetlendirme programını çalıştırması gerekecektir. 85-) Parti-lot F10' unda kalan miktar gösterilsin: STOK/Stok Tanıtım Kartları/Parti Lot Tanıtım Kartı ekranının, kodu alanında F10 tuşuna bastığınızda, karşınıza gelecek ekranda parti-lotların kodu, adı, bu partideki stokların kodu, adı ve açıklama kolonlarının yer aldığınız göreceksiniz. Bu parametreye karşılık gelen kutucuğun (evet) olarak işaretlenmesi durumunda F10 tuşu ile ulaşılan bu ekranda parti-lotun kalan miktarının görüntüleneceği Kalan kolonuda yer alacaktır. 86-) Cari F10' unda Bakiye Gösterilsin: Ekonomik Seri programlarımızın irsaliye, fatura, sipariş fişi gibi evraklarında kodlarını tam olarak hatırlayamadığınız cariler için, kod girişi yapılacak alanlarda F10 tuşuna basarak tüm carilerin kod ve isimleri ile birlikte listelendiği bir yardım penceresine ulaşabilirsiniz. Bunlara ek olarak hizmet tanıtım kartı (041500) ve masraf tanıtım kartı (041600) ekranlarının hesap kodu alanında seçim yapılan yerlerde de F10 yardım tuşuna bastığınızda kod ve isimlerin dışında hesap bakiyelerine de ulaşabilirsiniz. İşte bu pencerede yer alan carilerin kod ve isimlerin dışında borç ve alacak durumları ile bakiyelerinin de gösterilmesini istiyor iseniz bu bu parametreye karşılık gelen kutucukta; Ana bakiye, alternatif bakiye veya orjinal bakiye seçeneklerinden birini seçmelisiniz. Aksi taktirde gözükmesini istemiyorsanız Gösterilmesin şıkkını seçmeniz yeterli olacaktır. 45

46 87-) Vade Referans=SipariĢ Sabit Valör: Ekstre gibi raporlarda mal faturaları için referans tarihi belirlenirken, ilk önce bu faturanın irsaliyesine daha sonrada irsaliyesinden sipariş evrakına ulaşılmaktadır. İlgili fatura için girilen ödeme planı ile sipariş evrakının ödeme planları aynı değilse (sipariş evrakında ödeme planı elle girilmişse yada ödeme planı tablosundan seçilmemişse ve faturanın vadesi peşin yada gün olarak belirtilmiş ise) bu parametreye karşılık gelen kutucuğun (evet) olarak işaretlemesi durumunda referans tarihi= siparişin ödeme planı - faturanın vadesi olarak belirlenecektir ) Evrak Risk Kontrol Senet ve Çek Süre: Cari firmalardan alınan çek yada senetlerin vadesinde ödenmemesi durumunda bu carilere vade bitiminden sonra kaç günlük opsiyon tanınacağına ilişkin gün sayısı bu alana girilmelidir. Eğer ödemeler belirtilen gün içinde de yapılmamış ise programınız sizi, akış parametrelerinin 67. sırasında yer alan Risk aşımında uyar parametresinde yaptığınız seçim doğrultusunda yönlendirecektir. 90-) Eksiye DüĢüren Parti-Lot Hareketi Engellensin: Bu parametreye karşılık gelen kutucuk (evet) olarak tanımlandığında, stok hareket evraklarında ilgili hareket girişi ile, stoka bağlı parti-lot kartı eksiye düşecek ise, program sizi bir mesaj ile uyaracak ve yaptığınız miktar girişini kabul etmeyecektir. 91-) SipariĢe Bağlı Teslimat/Mal Kabul Varsa SipariĢte Düzeltme Yapılamasın: Almış olduğunuz yada verdiğiniz sipariş evrakları ile irsaliye girişi yada çıkışı yapılmış ise, ilgili sipariş evrakları üzerinde düzeltme yapılmasını engellemek için bu parametreye karşılık gelen kutucuk (evet) olarak işaretlenmelidir. 92-) Cari Fiyat Kodundan Gelen Fiyat Ġçin Carinin Kur.Hes. ġekli Kullanılsın: Bu parametreye karşılık gelen kutucuğun (evet) olarak işaretlenmesi durumunda irsaliye ve fatura gibi evraklardaki stokların birim fiyatları, müşteri yada satıcı gibi carilerin kartlarındaki fiyat koduna bağlı olarak alınacaksa, fiyatla ilgili döviz hesaplamalarında ilgili carinin tanıtım kartındaki detaylar penceresinden girilen kur hesaplama şekli baz alınacaktır. 93-) Stok ÇıkıĢında Mevcut Parti Kodu Seçilsin: Stoklarınızın hareketlerini parti bazında takip edebilmeniz mümkündür. Yani irsaliye veya faturadan giriş-çıkış yaparken, istediğiniz partiden ve/veya lottan hareket girişleri yapabilirsiniz. Bunun için stok tanıtım kartının detaylar ekranından ilgili stokların detay takip şeklini parti, partilot bazında seçmelisiniz. Dolayısıyla İrsaliye ve fatura girişlerinde, stok kodu girildikten sonra otomatik olarak parti+lot kartı ekrana gelecektir. Bu karttaki parti kodu alanına, işletmeye giren veya işletmeden çıkan stokun hangi partiden hareket gördüğü girilecektir. Lot bazında da takip varsa, bir alt satıra lot numarası girilmelidir. İşte bu parametre stoklarınız için bu alana girdiğiniz partiler dışında başka bir partiden çıkışının yapılmamasını kontrol edecektir. Yalnız evraklardan girişi yada çıkışı yapılan stoklar için seçeceğiniz parti kodunun, daha önce girişi yapılmış bir parti kodu olmasına dikkat edilmelidir. Aksi durumda programınız sizi; Mevcut bir parti kodu seçiniz! 46

47 mesajı ile uyaracaktır. 94-) Muhasebe Hesap Kartı F10'unda Bakiye Gösterilsin: Ekonomik Seri programlarımızda muhasebe kodlarını tam olarak hatırlayamadığınız muhasebe hesapları için, kod girişi yapılacak alanlarda F10 tuşuna basarak tüm muhasebe hesaplarının kod ve isimleri ile birlikte listelendiği bir yardım penceresine ulaşabilirsiniz. İşte bu pencerede yer alan muhasebe hesaplarının kod ve isimlerinin dışında, kullanıcılar istekleri doğrultusunda muhasebe hesaplarının ana, alternatif yada orijinal döviz cinslerine göre bakiyelerinin de gösterilmesini sağlayabilirler. Bunun için yapılacak tek işlem bu alanda satır sonu butonunu tıklayıp açılacak pencereden, Gösterilmesin, ana bakiye, alternatif bakiye ve orijinal bakiye seçeneklerinden uygun olanının seçilmesidir. 95-) Stok GiriĢte Hedef Seviye Uyarısı: İrsaliye ve fatura gibi evraklarla stok girişi yaparken, ilgili stokların tanıtım kartından girdiğiniz hedef seviye miktarından fazla stok girişi yaptığınızda, programınızın sizi uyarması bu parametreye karşılık gelen kutucuk (evet) olarak işaretlenmelidir Böylece programınız sizi, Bu hareketle stok seviyesi hedef seviyenin üzerine çıkıyor mesajı ile uyaracaktır. Dolayısıyla ilgili stokların depodaki kalan miktarları ile evraktan girilen miktarlarının toplamı, stok tanıtım kartlarından girilen hedef seviye miktarlarına eşit veya küçük olması gerekmektedir. 96-) Çek/Senet GiriĢinde Detay Sor: Ekonomik Seri programlarının Finans/Evraklar/Çek giriş Bordrosu ve Senet Giriş Bordrosu programlarından senet ve çek girişi yaparken, karşınıza çek ve senedinize ilişkin detay bilgiler ekranının gelmesini istiyor iseniz bu parametreye karşılık gelen kutucuğu (evet) olarak işaretlemelisiniz. 97-) Sayım Evr. Farklı Barkodlu Beden Detaysız Stoklar BirleĢtirilebilsin: Ekonomik Seri programlarının Stok/Sayım işlemleri/sayım sonuçları giriş fişi programından, sayım sonuçlarını girdiğiniz stoklarınızın farklı barkodlu olup ve beden detaysız olsa bile birleştirilebilmesini sağlamak için bu parametreye karşılık gelen kutucuk (evet) olarak işaretlenmelidir. 98-) Alternatif Günlük Kur Girilmediyse Evraklarda Uyar: Hareketlerini ana döviz haricinde, alternatif döviz cinsine göre takip eden firmaların, bu döviz cinsine ait günlük kurları düzenli olarak girmesi gerekmektedir. Günlük kurların girilmemesi durumunda programınızın evrak girişlerinde sizi uyarması için bu parametreye karşılık gelen kutucuk (evet) olarak işaretlenmelidir. Bu durumda programınız sizi; Bugünün döviz kurları girilmemiģ. Evrak son girilen kurdan hesaplanacak! Mesajı ile uyaracaktır. 47

48 99-) EXIM Çeki Listesinde Stok Yabancı Ġsmi Kullanılsın: EXIM9000 programında çeki listesi hazırlanırken stokların yabancı isimleri kullanılmak istenildiğinde bu parametreye karşılık gelen kutucuğu (evet) olarak işaretlemelisiniz. 100-) Senet-Çek Evraklarında TCMB Banka Kodu Zorunlu mu?: Ekonomik Seri programlarının Finans yönetiminde yer alan senet ve çek evraklarıyla ilgili işlemlerinizde, çek veya senede ilişkin TCMB Banka kodunun girilmesinin zorunlu olmasını istiyor iseniz bu parametreye karşılık gelen kutucuğu (evet) olarak işaretlemelisiniz. Böylece programınız sizi evrak kayıt işlemi sırasında Çekin ait olduğu bankanın TCMB kodunun girilmesi zorunludur. Lütfen ALT+D ile detay alanları doldurun mesajı ile uyaracak dolayısıyla kayıt işleminizi kabul etmeyecektir. Bu aşamada yapmanız gereken, ALT+D tuşlarına basıp açılacak ekrandan TCMB banka kodunu ilgili alana girmenizdir. Eğer ALT+D tuşları ile ulaştığınız detay bilgiler ekranın otomatik olarak karşınıza gelmesini istiyor iseniz, bu durumda Çek/Senet GiriĢinde Detay Sor parametresini evet olarak seçebilirsiniz. 101-) Seri No Takibinde Evraklara Serino Sonradan Girilebilir mi?: Seri no bazında takip edilen stoklar için irsaliye veya fatura girişleri sırasında, ekrana gelen seri no tablosuna, stokların seri numarasını girmeden devam edebilmek için, bu parametreye karşılık gelen kutucuğu (evet) olarak işaretlemelisiniz. 102-) Tahsilat Evraklarından Sonra Cari Hesap Kapamaya Geç: Ekonomik Seri programlarınızın Finans/Evraklar/Tahsilat menüsünden müşteri, satıcı ve diğer carilerinizden tahsilat makbuzu, gelen havale karşılığında aldığınız ödemelerin girişleri yapılmaktadır. Bu evrak ile ilgili girişlerinizi tamamlayıp kayıt işlemini yaptıktan sonra, ilgili cariler için (satıcı, müşteri,diğer cari) hesap kapama programını çalıştırmak istiyor iseniz, bu parametreye karşılık gelen kutucuğu (evet) olarak işaretlemelisiniz. Böylece karşınıza devam ve Cari hesap kapamaya geç butonlarından oluşan bir onay ekranı gelecektir. Bu aşamada yapmanız gereken Cari hesap kapamaya geç butonunu tıklayarak ilgili cari için hesap kapama işlemini yapmanızdır. 103-) Muhasebe Hesabının AçılıĢ FiĢi Varsa Uyar: Muhasebe fiş girişleriniz sırasında daha önceden açılış fişi düzenlenmiş olan muhasebe hesapları için tekrar açılış fişi girmek istediğinizde programın sizi uyarması için bu parametreye karşılık gelen kutucuğu (evet) olarak seçmelisiniz. Böylece programınız sizi açılıģ fiģi var mesajı ile uyaracak dolayısıyla giriş yapmanıza izin vermeyecektir. 104-) Muhasebe FiĢi GiriĢinde Hesap Ġsmini Açıklamaya TaĢı: Ekonomik Seri programlarının Muhasebe/Muhasebe fişleri menüsünden, fiş girişleri yaparken muhasebe hesap isimlerinin otomatik olarak AÇIKLAMA alanına gelmesini istiyor iseniz bu parametreye karşılık gelen kutucuğu (evet) olarak seçmelisiniz. Aksi halde açıklama alanı boş olacaktır. 48

49 105-) Sevkıyatlar Aktif ĠĢ Emirlerine Yapılsın: Ürün sevkıyatlarının aktif iş emirlerinden yapılmasını istiyor iseniz bu parametreye karşılık gelen kutucuğu (evet) olarak seçmelisiniz. Aksi halde (X) hayır olarak işaretlenmelidir. 106-) SatıĢ Evraklarında Promosyondaki Ürün Seçiminde Uyarı Verilsin: Ekonomik Seri programınızın Satış/Evraklar/Fiyat değişikliği programından promosyonda olan ürünlerinizi tanımladıktan sonra aynı ürün için Satın alma şartı evrakı düzenlemek istediğinizde programınızın sizi uyarması için bu parametreye karşılık gelen kutucuğu (evet) olarak seçmelisiniz. Böylece program sizi X kodlu Stok promosyonda mesajı ile uyaracaktır. Böylece ilgili ürünün promosyondaki satış fiyatı doğrultusunda, satın alma şartı evrakı düzenleyebilmeniz mümkün olacaktır. 107-) Eksi Stok ÇıkıĢında Her Satırda Uyarı Verilsin: Bu parametre eksi stok çıkıģında uyar parametresi ile bağlantılı olarak çalışmaktadır. Yani İrsaliye fatura vb evraklar ile stok çıkışı yaparken, ilgili stokların depolarınızda ki miktarlarının eksi olması durumunda programınızın sizi uyarması için öncelikle Eksi Stok ÇıkıĢında Uyar parametresin karşılık gelen kutucuğu (evet) olarak seçmeniz gerekmektedir. Yalnız bu parametre tek başına çalıştırıldığında, programınız sizi eksi miktarda olan stokların sadece girişleri sırasında uyaracak ve sonrasında ilgili evrak üzerinde bu stokların bulunduğu satıra geldiğinizde herhangi bir uyarıda bulunmayacaktır. Eğer ilgili evrak üzerinde eksi miktarda olan stokların bulunduğu satırlara her geldiğinizde programın sürekli olarak sizi uyarmasını istiyor iseniz, eksi stok çıkıģında uyar parametresi ile birlikte bu parametreye karşılık gelen kutucuğu da (evet) olarak seçmelisiniz. Aksi halde eksi stokların bulunduğu satırlara geldiğinizde böyle bir uyarı ile karşılaşılmayacaktır. 109-) Stok Fiyat DeğiĢikliği Stok Tanıtım Kartından Yapılamaz: Stok tanıtım kartından tanıtımını yapmış olduğunuz stoklar için satış fiyatları butonundan girdiğiniz fiyatların, bu kart üzerinden değiştirilmesini engellemek istiyor iseniz, bu parametreye karşılık gelen kutucuğu (evet) olarak seçmelisiniz. Böylece programınız sizi, stok tanıtım kartının satış fiyatları butonuna girdiğinizde Stok fiyat değiģikliği stok tanıtım kartından yapılamaz! mesajı ile uyaracak ve stokların fiyatlarının değiştirilmesini engelleyecektir. 110-) Carisi Silinen Adres Ve Yetkili Silinsin: Satın alma ve Satış yönetimlerinden tanıtımını yaptığınız satıcı ve müşteri firmalarınız için birden fazla adres girişi ile bu firmalarda çalışan tüm yetkilileri programınıza tanıtabilmeniz mümkündür. Bu tanımlamalar ilgili carilerin tanıtım kartlarından yer alan adresler be yetkililer butonundan yapılabileceği gibi, Satış ve satın alma yönetimlerinin Satıcı&Müşteri firmaların adresleri ile Satıcı&Müşteri firmaların yetkilileri programlarından da yapılmaktadır. Tanımlamış olduğunuz herhangi bir müşteri yada satıcı firmasını silmek istediğinizde bu firmaların adres ve yetkililerinin de beraberinde silinmesini istiyor iseniz, bu parametreye karşılık gelen kutucuğu (evet) olarak seçmelisiniz. Aksi halde ilgili carilerin tanıtım kartlarının silinmiş olmasına rağmen adres ve yetkili tanımlamaları programınızda kayıtlı olarak kalacaktır. 49

50 111-) AlıĢ Faturalarında Otomatik Yuvarlama Türü: Bu alanda satır sonu butonunu tıklayarak 4 seçenekli bir pencereye ulaşacaksınız. Yuvarlama türlerini içeren bu pencereden, alış faturalarında yeküne otomatik olarak uygulanacak yuvarlama türünü seçmeniz beklenmektedir. Yuvarlama türleri aşağıda açıklanmıştır; Yuvarlama Yapma: Bu seçeneği seçtiğinizde, her hangi bir yuvarlama hesabı yapılmayacaktır. Yakınına Yuvarla: Bu seçenek tercih edildiğinde fatura yekünü aşağıda vereceğiniz yuvarlama miktarı dikkate alınarak en yakın tam sayıya yuvarlanacaktır. Örneğin yuvarlama miktarı 100 olarak verildiğinde; 1,355,250 değeri...1,355, TL'nin 100'e yuvarlanması ile 1,355,300 olarak fatura yekününde yer alacaktır. 1,355,240 değeri...1,355, TL'nin 0'a yuvarlanması ile 1,355,200 olarak fatura yekününde yer alacaktır. Yukarı Yuvarla: Bu seçenek tercih edildiğinde fatura yekünü aşağıda vereceğiniz yuvarlama miktarı dikkate alınarak yukarı yuvarlanacaktır. Örneğin yuvarlama miktarı 100 olarak verildiğinde; 1,355,250 değeri...1,355, TL'nin 100'e yuvarlanması ile 1,355,300 olarak fatura yekününde yer alacaktır. SatıĢ Faturalarında Bu seçenek tercih edildiğinde fatura yekünü aşağıda vereceğiniz yuvarlama miktarı dikkate alınarak aşağıya yuvarlanacaktır. Örneğin yuvarlama miktarı 100 olarak verildiğinde; 1,355,250 değeri...1,355, TL'nin 0'a yuvarlanması ile 1,355,200 olarak fatura yekününde yer alacaktır. 112-) AlıĢ Faturalarında Otomatik Yuvarlama Miktarı: Alış Faturalarında otomatik olarak yuvarlama yapılmasını istiyorsanız, ilgili yuvarlama miktarını bu alana girmelisiniz. Yuvarlamanın ne şekilde olacağınız ise bir üst satırdaki parametre ile belirleyeceksiniz. 113-) Kapalı Fat. Öngörülen Kasa Kodu: Programlarımızda kapalı alış faturası ile kapalı satış faturası; alış ve satışların peşin olarak ödenmesi durumunda düzenlenmektedir. Dolayısıyla bu faturalarda, cari firmalara yapılan peşin ödemelerin hangi kasadan yapılacağı ile carilerden alınan peşin ödemelerin hangi kasalara girileceğinin seçilmesi gerekmektedir. Bu faturaları düzenlerken her defasında kasa seçimi yapmak istemiyor iseniz, (özellikle kapalı faturalarda hep aynı kasayı kullanıyorsanız) bu alandan ilgili kasayı seçip, kapalı faturalara otomatik olarak aktarılmasını sağlayabilirsiniz. Bunun için yapacağınız tek işlem bu alanda F10 tuşuna basıp karşınıza gelecek ekrandan kapalı faturalarda kullandığınız kasanızı seçmenizdir. 50

51 114-) Teslim Süresi Cari Kartından Alınsın: Bu parametreye karşılık gelen kutucuğun (evet) olarak seçilmesi durumunda, carilerinizin sipariş teslim tarihlerinde, tanıtım kartlarının detay bilgiler butonundan girdiğiniz Sip.Teslim Tar. alanı dikkate alınacak ve ilgili carilerin siparişlerine ilişkin teslim tarihi, sipariş evrakınıza otomatik olarak yansıyacaktır. Örneğin X carisinin detay bilgiler butonunda yer alan Sip.Teslim Tar. alanına G10 girişi yaptığınızı ve ilgili cariye tarihinde sipariş girişi yaptığınızı düşünelim. İşte bu parametreyi (evet) olarak işaretlerseniz sipariş evrakının teslim tarihi alanına tarihi otomatik olarak gelecektir. Aksi halde teslim tarihlerini siz girmek zorunda kalacaksınız. 115-) Ödeme Evraklarında Cari Borç Bakiye Veriyorsa Uyar: Finans/Evraklar/Ödeme menüsünde yer alan tediye makbuzu, çek çıkış bordrosu, senet çıkış bordrosu gibi programlar ile carilerinize ödeme yaparken bu carilerin hesaplarının borç bakiye vermesi durumunda programınızın sizi uyarmasını ve girişlerinizin engellenmesini istiyor iseniz bu alanı evet olarak seçmelisiniz. Böylece programınız sizi Cari bu meblağ ile borç bakiye veriyor. Bakiye ! gibi bir mesaj ile uyaracaktır. Aksi durumda yani bu alanın hayır olarak kalması durumunda programınızın uyarı vermeden borç bakiyesi olan carilerinize ödeme yapmanıza izin verecektir. 116-) Hal Faturasında Vergi Stok Kartından Alınsın: Programlarımızda Shift+F9 yardım tuşları ile konsinye irsaliyeleri Hal faturalarına çağırılabilmektedir. Hal faturalarındaki vergilendirme ise bu irsaliyelerdeki Carilerin tanıtım kartlarının detay bilgiler butonundan girilen hal cari tipine göre belirlenmektedir. Hal cari tipi, Çiftçi olarak belirtilen cariler için vergilendirme 0 (sıfır) olarak hesaplanır. Hal cari tipi Müstahsil" veya "Tüccar olan carilerin vergilendirilmesi ise, /Sistem/Program başlangıç parametrelerinin, Müstahsil(%) ve Tüccar(%) alanlarına girilen değere göre hesaplanmaktadır. Bu durumda Shift+F9 tuşları kullanılmadan Hal faturası kesilmek istendiğinde programınız herhangi bir vergilendirme yapmayacaktır. İşte direkt hal fatura keserken vergilendirmenin stokların tanıtım kartından alınarak hesaplanması için bu parametreye karşılık gelen kutucuğun (evet) olarak seçilmesi yeterli olacaktır. 117-) Proforma Fiy. Değ. KesinleĢtirmede Onay Kontrolü: Bu parametreye karşılık gelen kutucuk (evet) olarak işaretlendiğinde, proforma fiyat değişikliliği evrakından stoklarınız için yeni fiyat girişi yapılıp kayıt edildikten sonra bu evraka "onaysız" opsiyonu atanır. Bu; - dan yapılan düzenlemeye göre- onay verilmeden ilgili proforma stok fiyatlarının kabul edilmeyeceği demektir. Bu opsiyon evet seçili iken stoklarınız için belirlenen yeni fiyatları evraklara çağırmak istediğinizde bu evraklara (irsaliye ve/veya faturaya) yeni fiyatlar gelmeyecektir. Bu durumda yapılması gereken proforma fiyat değişikliğinin kesinleştirilmesi için evraka onay verilmesidir. Onay verme işlemi, yetkili kullanıcılar için Ctrl+Z Proforma Onaylama tuşu ile yapılır. Satır bazında onaylama işlemi ise Ctrl+W tuşları ile yapılmaktadır. Programlar sisteme ilk yüklendiğinde sipariş onaylama yetkisi sadece 51

52 supervisor'dadır. Tanımlı diğer kullanıcılara proforma fiyat değişikliği kesinleştirmede onay yetkisi verebilmek için, /Kuruluş/Kullanıcı Hak Tanımları programına girilmeli, ve Proforma Fiy. Değ.KesinleĢtirmede Onay verilecek kullanıcının bulunduğu satırda iken, Genel Hak Tanımlamaları butonuna basılmalıdır. Ekrana gelecek pencerenin " Proforma Fiy. Değ.KesinleĢtirmede Onay " satırı -evetolarak işaretlenmelidir. 118-) Asgari SatıĢ Fiyat Kodu: Ekonomik Seri programlarında stoklarınız için birden fazla satış fiyatı tanımlayabilmeniz mümkündür. Bu tanımlamalar ise programınızın Sistem/Stok ve Sipariş Parametreleri/Fiyat Parametreleri bölümünden yapılmaktadır. Daha sonra ise her stok için tanıtım kartlarından bu fiyat tanımlamalarına karşılık gelen satış fiyatları girilmektedir. İşte bu alanda sizden istenen, stoklarınızın asgari satış fiyatı olarak, hangi fiyat koduna karşılık gelen satış fiyatının baz alınacağını belirtmenizdir. Böylece stoklarınızın ilgili fiyatın altında satılabilmesi engellenecektir. Örneğin X stokunuzun 1. Satış Fiyatı TL 2. Satış Fiyatının TL 3. Satış Fiyatının TL olduğunu düşünelim. Bu alana 2. Satış fiyatının kodu girilirse, stoklarınız bu fiyat kodu için belirlenen satış fiyatının altında satılabilmesi yani TL den düşük bir fiyata satılması engellenecek ve programınız sizi X kodlu stokun satıģ fiyatı asgari fiyatın altında! mesajı ile uyaracaktır. Stoklarınızın satış fiyatlarına yönelik böyle bir engellemenin olmasını istemiyor iseniz, bu parametreyi boş bırakmanız yeterli olacaktır. 119-) Tediye Evraklarında Sonra Cari Hesap Kapamaya GeçiĢ: Ekonomik Seri programlarınızın Finans/Evraklar/Ödeme/Tediye menüsünden müşteri, satıcı ve diğer carilerinize tediye makbuzu, giden havale karşılığında yaptığınız ödemelerin girişleri yapılmaktadır. Bu evrak ile girişlerinizi tamamlayıp kayıt işlemini yaptıktan sonra, ilgili cariler için (satıcı, müşteri, diğer cari) Hesap Kapama programını çalıştırmak istiyorsanız, bu parametreye karşılık gelen kutucuğu evet olarak işaretlemelisiniz. Böylece karşınıza Devam ve Cari Hesap Kapamaya Geç butonlarından oluşan bir onay ekranı gelecektir. Bu aşamada yapmanız gereken Cari Hesap Kapamaya Geç butonunu tıklayarak ilgili cari için hesap kapama işlemini yapmanızdır. 120-) ĠĢemrinde Mutlak Muhasebe Grup Kodu Kullanılacak: Bu parametre -evetolarak işaretlendiğinde, İşemri Tanırım kartı ekranından her iş emri için muhasebe grup kodu girişi yapılmamış ise, o işemri kartının kaydına izin verilmeyecektir. Başka bir ifadeyle muhasebe grup kodu girilmeyen hiç bir işemri kartı kaydedilemeyecektir. 121-) Evrakta BaĢka Bir Evrak Çağırırken CTRL+Q Açıklaması TaĢıma: Ekonomik Seri programlarının, sipariş, irsaliye, satınalma talep, irsaliyeli fatura vb. evrakları üzerinde CTRL+Q tuşlarına basılarak bu evraklara özel olacak açıklama girişleri yapılmaktadır. Eğer ki kullanıcılarımız bu evrakları başka bir evraka çağırmak istediklerinde açıklamalarının da beraberinde taşınmasını istiyor iseler bu parametrede sunulacak Sipariş...> İrsaliye 52

53 Sipariş...> Fatura İrsaliye...> Fatura Satınalma talep...> Sipariş Seçeneklerinden kendilerine uygun olanlarını seçmeleri yeterli olacaktır. Örneğin bu alandan SipariĢ->Ġrsaliye parametresini seçtiğimizi düşünelim. Sipariş evrakına da CTRL+Q> yardım tuşu ile açıklamalar girelim. Daha sonra bu siparişi İrsaliye evrakına gerekli yardım tuşu ile (F8 ya da F9 gibi) çağıralım. İrsaliye evrakı üzerinde CTRL+Q tuşuna bastığımızda, sipariş evrakından girilen açıklamaların bu evraka taşındığını göreceksiniz. Aynı şekilde SipariĢ->Fatura, irsaliye-> Fatura ve Satınalma talep...> SipariĢ parametrelerini de seçmiş olursanız, ilgili evraklara ait açıklamalarda çağrıldıkları evraka otomatik olarak aktarılacaktır. 122-) Stok Evraklarında Personel Tipi Kontrol Edilmesin: 9000 Serisi programlarımızda firmanızda çalışan personelleri yaptıkları işlere göre satın almacı veya satıcı eleman olarak tanımlayabilmeniz mümkündür. Eğer satıcı olarak tanımlanan personellerinizin sadece satış evrakları ile, satın almacı olarak tanımlanan personellerinizin de sadece satın alma evrakları ile ilgili işlem yapmasını istiyor iseniz bu parametreyi (X) olarak işaretlemelisiniz. Aksi durumda yani bu alan olarak işaretlenirse, satın alma elemanı satış evraklarını, satış elemanı da satın alma evrakları ile işlem yapabilecektir. 123-) Varsayılan Takvim Kodu: Bu parametre MRPII-9000 programımız için geçerlidir. Vardiya sistemine göre çalışan firmalar öncelikle vardiyalarını ve bu vardiyalara ilişkin çalışma takvimlerini İşyeri Tanıtım/Takvim Tanıtım Kartı ve Vardiya Tanıtım Kartı bölümünden tanımlamaları daha sonrada Takvimli Vardiya Takip Formu ile ilişkilendirmeleri gerekmektedir. İşte bu alanda sizden istenen işletmenizde baz alınacak vardiya takviminin hangisi olduğunu seçmenizdir. 125-) Firma Çeki/Senedi ÇıkıĢında Detay Sor: Ekonomik Seri programlarının Finans/Evraklar/Çek Çıkış Bordrosu ve Senet Çıkış Bordrosu programlarından firma senedi ve firma çeki çıkışı yaparken, karşınıza ilgili çek ve senede ilişkin detay bilgiler ekranının gelmesini istiyor iseniz bu parametreye karşılık gelen kutucuğu (evet) olarak işaretlemeniz yeterli olacaktır. 126-) Faturada Barkod Otomatik Açılsın: Satışlarını barkod terminalleriyle yapan kullanıcılarımız, irsaliye ve fatura gibi evrakların hareket satırlarında herhangi bir giriş yapmadan önce Ctrl+B tuşlarına basarak barkod okuyucularını açık duruma tekrar aynı tuşlara basarak kapalı duruma getirmektedir. Eğer barkod okuyucusunun fatura evraklarında otomatik olarak açık konumunda olmasını istiyor iseniz bu alanı evet olarak işaretlemeniz yeterli olacaktır. Tabii ki kullanıcılarımızı evrak içinde CTRL+B tuşlarına basarak barkod okuyucularını kapalı konuma getirebilirler. 127-) Fat. Ödeme Listesinde (Ctrl-O) Ödeme Planını Cari Detayından Al: Faturalarda hareket girişleri yapıldıktan sonra Ctrl+Shift+T tuşlarına basarak, malın fiyat girişine göre taksitli ödeme planı hazırlayabilirsiniz. Bunun için yapmanız gereken, fatura hareket girişlerini tamamladıktan sonra evrak üzerinde iken öncelikle Ctrl+Shift+T tuşuna basmaktır. Böylece karşınıza Taksitli Ödeme Planı ve Fiyat GiriĢi başlıklı bir ekran gelir. Burada vadesini belirlemek istediğiniz ödeme planını ve fiyat cinsini satır sonu butonundan seçerek enter tuşu ile devam etmelisiniz. 53

54 Bundan sonra Ctrl+O tuşuna basarak, bu girişe göre belirlenen vadeleri ve tutarları Ödeme Vadeleri başlığı altında görebilirsiniz. Böylelikle fatura satırlarında, bu tuş grubuna göre vadenizi belirlemiş olacaksınız. Unutmamanız gereken en önemli nokta, öncelikle bu parametreyi (evet) olarak işaretlemektir. Bu işlemden sonra yukarıda açıkladıklarımız geçerli olacaktır. Böylece faturalarda hareket girişleri yapıldıktan sonra Ctrl+O tuşlarına basarak fatura yekünü için belirlenen vade, cari kartındaki detay bilgiler kısmından alınır. Buradaki ödeme cinsi, ödeme günü, ödeme tercihleri, ödeme planına göre vadeler belirlenmektedir. Ödeme planının peşin olması halinde zaten bu parametrenin evet olarak işaretlenmesinde herhangi bir anlam yoktur. Onun için carilerinize özel ödeme planı tanımlayarak işlemlerinize devam edebilirsiniz. 128-) Stok ve SipariĢ Evrak Durum Çubuğunda Sorum.Merk. Adı Göster: Sipariş, irsaliye, fatura vb, evrakların hareket bölümünden girilen stokların adı ekranın hemen altından yer alan durum çubuğundan izlenebilmektedir. Eğer bu evraklardan girilen sorumluluk merkezlerine ilişkin isimlerin bu bölümde yani evraktan girilen stok isminin hemen yanında yazılmasını istiyor iseniz bu parametreyi evet olarak işaretlemeniz yeterlidir. 129-) Parti-Lot Evrak Detayında Girilsin: Programlarımızda stok hareketleri farklı detaylarda takip edilebilmektedir. Parti bazında, parti+lot bazında gibi. Bu şekilde stok takibi yapabilmek için, öncelikle stokların tanıtım kartından detaylar penceresine ulaşılmalı ve detay takip şekli parti veya parti-lot olarak seçilmelidir. Detay takip şekli parti-lot bazında seçilen stoklar için fatura ve irsaliye evrakı düzenlendiğinde stok kodu girildikten hemen sonra, karşınıza otomatik olarak parti+lot ekranı gelecektir. Bu ekrandan, giriş veya çıkış hareketi yapılan stokun hangi partiden ve/veya hangi partinin hangi lotundan hareket göreceği girilecektir. Eğer bu ekranın stok kodu girişinden hemen sonra gelmesini engellemek, dolaysısıyla stoklara ilişkin parti-lot bilgilerini ALT+D tuşlarına basarak ulaşacağınız stok detay bilgileri ekranından girmek istiyor iseniz, bu alanı evet olarak işaretlemeniz yeterli olacaktır ) Dövizli Sat. Ve Al. Faturalarında Oto. Yuvarlama Miktarı: Alış ve satış faturalarından girilen cari dövizli olarak işlem görüyor ise, bu faturalarda otomatik olarak yuvarlama yapılması için, ilgili yuvarlama miktarları bu alanlara girilmelidir. Yuvarlamanın ne şekilde olacağı ise akış parametreleri ekranında yer alan yuvarlama türü alanından yapılacak seçime göre belirlenecektir. 132-) Ana cariye bağlı satıģ Ģartından brüt fiyat ve ıskonto gelsin parametresi: Programlarımızda ana cari için düzenlenen satış şartı evraklarındaki stok brüt fiyatlarının bu cariye bağlı alt cariler için fatura düzenlendiğinde ilgili faturanın birim fiyatı alanına otomatik olarak gelmesini sağlayabilirsiniz. Bunun yanı sıra satış şartı evrakından stoklar için ıskonto ve masraf girişleri yapılmış ise bu tutarlarda fatura evrakına otomatik olarak yansıyacaktır. Tüm bu işlemler için öncelikle yapılması gereken; bu parametreye karşılık gelen kutucuğun (evet) işaretlenmesi ve satış şartı düzenlenen stokların tanıtım kartlarında satış fiyatlarının (0) olması gerekir. Aksi durumda fatura düzenlendiğinde stokların birim fiyatı olarak satış şartı evrakından girilen fiyatları yerine tanıtım kartından girilen fiyatları dikkate alınır. 54

55 133-) AlıĢlarda birim fiyat ne gelsin: Bu parametre ile kullanıcılarımız alış evrakı (alış irsaliyesi ve alış faturalarına) düzenlerken stoklarının birim fiyatı olarak, evraktan seçtikleri carilerle en son alım yaptıkları alış evrakındaki Net fiyatlarının mı yani ıskontolarının düşülüp masrafların ve ÖTV tutarının dahil edilmesi sonucu bulunan birim fiyatının mı yoksa Brüt fiyatlarının mı yani en son girilen alış evraktaki birim fiyatlarının mı dikkate alınacağını belirleyeceklerdir. Bunun için yapılması gereken tek işlem, bu alandan stokların birim fiyatlarında hangi seçeneği kullanacağınızı belirtmenizdir. Eğer evraktan seçilen stok ve cari için satın alma şartı düzenlenmiş ise bu durumda satın alma şartındaki fiyatlar dikkate alınacaktır. ÖTV kapsamına giren stoklar için ÖTV tutarının maliyetlere etkisinin olabilmesi için Stok maliyet parametreleri (92740) ekranında yer alan "ÖTV stok maliyetine ilave edilecek mi" parametresi "Evet" olarak seçilmelidir. Aksi durumda ÖTV tutarının stokların birim fiyatına etkisi olmayacaktır. Dolayısıyla bu parametredeki seçiminiz son alıģın net fiyatı olması durumunda da stokların birim fiyat hesaplamasında ÖTV dikkate alınmayacaktır. 134-) Üretime sevk tarihi ürün giriģ tarihinden büyük olamaz: Bu parametreye karşılık gelen kutucuğun (evet) olarak işaretlenmesi durumunda ürün giriş fişinden ürünlere ilişkin girilmiş evrak tarihlerinin bu ürünlere ait üretme sevk tarihinden daha önceki tarih olmasına imkan tanınmayacaktır. Böyle bir giriş söz konusu olduğunda programınız sizi "Üretime giriģ tarihi sevk tarihten büyük olmalıdır" şeklinde uyaracak ve işleme devam etmenize izin verilmeyecektir. Böylece ürün giriş fişi evrakının, üretime sevk fişinden daha önceki tarihle girilmesi engellenecektir. 135-) Üretime sevk tarihi operasyon giriģ tarihinden büyük olamaz: Bu parametreye karşılık gelen kutucuğun (evet) olarak işaretlenmesi durumunda da, operasyon tamamlama evrakından ürünlere ilişkin girilmiş evrak tarihlerinin bu ürünlere ait üretme sevk tarihinden daha önceki tarih olmasına imkan tanınmayacaktır. Böyle bir giriş söz konusu olduğunda programınız sizi Operasyon tarihi üretime sevk tarihinden büyük olmalıdır şeklinde uyaracak ve işleme devam etmenize izin verilmeyecektir. Böylece operasyon tamamlama evrakının, üretime sevk fişinden daha önceki tarihle girilmesi engellenecektir. 136-) SipariĢ evraklarında ödeme planı seçmek zorunlu: Programlarımızda sipariş, irsaliye ve fatura evrakı düzenlerken ödeme planı alanına herhangi bir giriş yapılmaz ise otomatik olarak peģin ibaresi gelmektedir. Eğer Satış yönetimi/alınan siparişler menüsünden sipariş evrakı düzenlediğinizde bu alanın peģin olarak geçilmesini engellemek, dolayısıyla Sistem/Sistem ve program parametreleri/ödeme planları tablosu (91920)'dan tanımlanan ödeme planlarından herhangi birisinin seçilmesini zorunlu hale getirmek istiyorsanız bu parametreye karşılık gelen kutucuğu evet olarak işaretlemeniz yeterli olacaktır. Böylece ödeme planı seçilmeden geçişiniz engellenecek aksi durumda programınız sizi Alınan sipariģ evraklarında ödeme planının seçilmesi zorunludur! şeklinde uyaracaktır. 55

56 137-) Ġthalat/ihracat faturalarında vergi hesaplansın: İhracat yapan firmalar, ihracatlarına yönelik işlemler için devlet tarafından kredi ve DIIB (Dahilde izleme belgesi) alıp, ihraçlarını aracı gümrük firması tarafından gerçekleştirmekte ve ihraç edecekleri mallar için KDV tutarlarını fatura yekünden ayrı tutabilmektedirler. Tüm bu gereklilikleri sağlamak, bunun yanı sıra devlet tarafından alınan DIIB ve banka kredisi kapatma gibi ihracata yönelik tüm işlemleri sağlıklı takip etmek amacıyla, ihracat faturalarımızda KDV hesaplamaları parametrik olmuştur. Böylece kullanıcılarımız ihraç edecekleri mallar için KDV tutarını ayrı tutacak bunun yanı sıra DIIB kapatma ve alınan banka kredisi kapatma işlemini ihracat faturasından gerçekleştirebilecektir. Daha sonra bu bilgiler doğrultusunda ihracat kredisi raporları ve DIIB raporları alarak ihracatına yönelik işlemlerini izleyebilecektir. Bu doğrultuda bu parametreyle kullanıcılarımız, ithalatını yada ihracatını gerçekleştirdikleri stoklar için ithalat/ihracat faturası düzenlediklerinde bu stokların KDV tutarının dikkate alınıp alınmayacağını belirleyeceklerdir. Bu parametre evet olarak işaretlenirse aşağıda sıralamış olduğumuz İthalat ve ihracat Yönetiminde (EXIM9000) yer alan Ġthalat faturası (062100) ve Ġhracat faturası (061100) Satış yönetimi ve Satın alma yönetiminden girilen ithalat faturası (062100) ve ihracat faturası (061100) gibi faturalarla işlem yapıldığında, stokların KDV tutarı fatura yekününe ilave edilecek aksi durumda, yani bu parametre hayır olarak işaretlenirse stokların KDV tutarları faturada hesaba katılmayacaktır. 139-) SipariĢ evraklarında belge no boģ geçilemez: Bu parametreye karşılık gelen kutucuk (evet) olarak işaretlendiğinde, sipariş evraklarında belge no alanını doldurmak zorundasınız, aksi halde program sizi Belge no boģ geçilemez! şeklinde uyaracaktır. Eğer böyle bir uyarıya gereksinim duymuyorsanız, bu parametreye karşılık gelen kutucuğu X (hayır) olarak işaretlemeniz yeterlidir. 140) Sayım evrakında kayıtlı olmayan seri no girilebilsin: Sayım evrakı girişlerinde sayımı yapılan stoklar seri numarasına göre takip ediliyorlarsa ve bu stoklar için seri numarası tanımlanmamış ise, sayımlarının yapılmasına ve seri numaralarının manuel olarak girilip, akabinde de bu seri numarasına ait kartın otomatik açılmasına izin verebilmek için, bu parametrenin evet olarak işaretlenmesi gerekecektir. Aksi durumda programınız, seri numara kaydı olmayan stokların sayılmasına imkan vermeyecek, sizi seri no'yu boş geçmeyiniz şeklinde uyaracaktır. 141-) Ġrsaliyelerde belge no kontrolü yapılsın: Bu parametre sayesinde kullanıcılarımız aynı cari için aynı belge numarasına sahip irsaliye düzenleyebilmeleri mümkün olamayacaktır. Bunun için bu parametre "Evet" olarak işaretlenmelidir. Bu kontrol sonrasında programınız aynı belge numarasıyla aynı cari için irsaliye girişi yapmak istediğinizde sizi "Bu belge no önceden girilmiģ" mesajı ile uyaracaktır. 56

57 142-) Kapalı fatura limiti ve 143-) Kapalı fatura limit aģımında: Bu parametrelerin programlarımızda yer almasının amacı, kapalı fatura evraklarında belli bir tutar üzerinden alış ve satışların yapılabilmesi ve bu tutarların programınız tarafından kontrol edilip limit aşıldığında, programınızın sizi bilgilendirmesidir. Bu durumda sizden istenen kapalı alış ve satışlarınız için belirlediğiniz tutarı kapalı fatura limiti alanına öncelikle girmenizdir. Bu tutarın aşılması durumunda da programınız sizi, kapalı fatura limit aģımında parametresinden yapacağınız seçime göre yönlendirecektir. Bu alandan Devam et seçeneği seçilirse, programınız limit aşımını dikkate almayacak ve fatura girişinize izin verecektir. Uyar seçeneğini seçerseniz, kapalı faturanız için belirlediğiniz tutar ekranınıza gelecek ve tutar aşımı mesajı ile uyarılacaksınız, ama girişinize yinede izin verilecektir. Kilitle seçeneğini seçtiğinizde, fatura limiti aşıldığında programınız sizi uyaracak ve evrak kaydı yapmanıza izin vermeyecektir. Onay ile devam seçeneği seçildiğinde kapalı fatura için belirlenen tutarın üzerinde alış yada satış yapılmak istendiğinde, programınız sizi öncelikle limitinin aşıldığını bildiren mesaj ile uyaracak ve sonrasında da Kapalı fatura için limit aģılıyor. Onaylıyor musunuz? şeklinde bir onay ekranı getirecektir. Bu aşamada evet seçeneği seçilerek evrakınızı kayıt edebilir, hayır seçeneğini seçerek de fatura girişinizi durdurabilirsiniz. 145-) Evrak muhasebeleģtiyse kilitlensin: Entegre çalışan bir firma iseniz, fatura, dekont, tahsilat fişi, tediye fişi vb evraklarla işlem yaptığınızda, evrakınızı kaydettikten hemen sonra hareketlerinize ait muhasebe fişinizde otomatik olarak oluşmaktadır. Programlarımızda muhasebeleşebilecek evrakların kayıt edilip entegrasyon fişi oluşturulduktan hemen sonra kilitlenmesini yani evrak üzerinde herhangi bir işlemin yapılmasını engellemek istiyor iseniz evrak muhasebeleştiyse kilitlensin parametresini evet olarak işaretlemeniz yeterli olacak. Bu durum sadece entegrasyon fişi oluşan evraklar için geçerli olacaktır. Örneğin, irsaliye ve sipariş evrakları için böyle bir durum söz konusu değildir. Aynı şekilde entegre çalışmayan firmalar için de bu parametrenin herhangi bir fonksiyonu bulunmamaktadır. 146-) SatıĢ fiyat değ. (Ctrl+F) otomatik açılsın: Kullanıcılarımızın fiyat değişiklik evrakına aktarmış oldukları stokların fiyatlarını, her bir depoları için değiştirebilmeleri mümkündür. Bunun için yapılacak tek işlem depolardan fiyatı değişecek stokun bulunduğu satıra gelip, Ctrl+F tuşlarına basılması ve açılacak ekrandan da stokun depolarda ki yeni fiyatlarının girilip F2 tuşu ile işlemin tamamlanmasıdır. Böylece ilgili stokun mevcut depolarınızdaki fiyatları da değişmiş olacaktır. Fiyat değişikliği evrakında her hangi bir stokunuzun genel depo için yeni fiyatını girdiğiniz anda depo fiyat belirleme ekranının otomatik olarak karşınıza gelmesini sağlayabilir ve mevcut depolarınız için fiyat değişimini seri bir şekilde gerçekleştirebilirsiniz. Bunun için bu parametreyi evet olarak işaretlemeniz yeterli olacaktır. Bu işlem sadece Fiyat değişikliği (031200) evraklarından yapılacak fiyat değişimleri için geçerli olup, satın 57

58 alma veya satış şartından yada irsaliye veya fatura evrakından ulaşılan, fiyat değişiklik evrakları için geçerli olmayacaktır. 147-) Adres kartında otomatik uzaklık artırımı aktif: Dağıtıcı firmanızın olduğunu ve buna bağlı olarak plasiyerlerinizin de rotasını belirleyeceğinizi düşünelim. Bu konuda size carilerinizin adres kartından girilen yön ve uzaklık kodları yardımcı olacaktır. Çünkü aynı yönde olan carileriniz için programınız uzaklık kodlarını otomatik olarak belirleyecektir. Bunu bir örnekle açıklayalım: A ve B carilerinin ikisinin de Kadıköy yönünde olduğunu varsayarsak; yön alanına KDKY girişini yaptıktan sonra uzaklık kodu olarak da size yakınlığını (konumunu) baz alarak yakın olan A carisine 1, B carisini için de 2 girişlerini yapalım. A - B Belli bir zaman sonra KDKY yönünde üçüncü yani yeni bir C carimiz olursa ve konumu da A ve B carilerinin arasında bir konumda ise, bu durumda C carisine 2 uzaklık kodunu vermeliyiz. Bu parametreyi evet olarak seçtiğimiz durumda program bize Aynı yönde daha büyük uzaklık koduna sahip adresler var. Ġlgili adreslerin uzaklık kodları arttırılsın mı? şeklinde soracaktır. Yanıtımızın evet olması durumunda B carisinin uzaklık kodu artacak yani 3 olacaktır ve C carisinin de uzaklık kodu belirlediğiniz gibi 2 olacaktır. A - C - B Bu parametre aracılığıyla diğer müşterilerinizin (carilerinizin) uzaklık kodunu değiştirmek zorunda kalmadan araya bir cari eklense de otomatik olarak yön ve uzaklıkları doğu şekilde belirlenmiş olacaktır. 148-) Stok yönetim ekranında filtre ve 149-) Cari yönetim ekranında filtre: Bu parametreler aracılığıyla Stok kartları yönetimi (010010) ve Cari hesap yönetimi (020010) ekranlarında öncelikle filtre ekranı gelecektir. Buralardan yapacağınız seçimlere göre ilgili stok ve cariler listelenecektir. Aksi taktirde filtreleme ekranının gelmesini istemiyorsanız, bu parametreler "Hayır" (X) olarak işaretlenmelidir. Zaten programlarımızda bu parametreler varsayılan olarak hayır (X) işaretli olacaktır. 150-) Ġthalat/Ġhracat sipariģlerinde vergi hesaplansın: Bu parametre ile amacımız, kullanıcılarımızın ithalatını ya da ihracatını gerçekleştirdikleri stoklar için ithalat/ihracat sipariş fişi düzenlediklerinde bu stokların KDV tutarının dikkate alınıp alınmayacağını belirleyebilmeleridir. Bu parametre evet olarak işaretlenirse aşağıda sıralamış olduğumuz İthalat mal kabul verilen sipariş fişi (023020) İhracat alınan sipariş fişi (031170) gibi evraklarla işlem yapıldığında, stokların KDV tutarı sipariş yekününe ilave edilecek aksi durumda, yani bu parametre hayır olarak işaretlenirse stokların KDV tutarları sipariş evraklarında hesaba katılmayacaktır. Programlarımızda bu parametrenin varsayılanı olarak hayır (X) belirlenmiştir. 58

59 Evrak Döküm Parametreleri (091450) Adından da anlaşılacağı gibi bu program ile, programlarınızın evrak dökümüyle ilgili tercih edebileceğiniz bazı parametreler tanımlanacaktır. Bu parametreleri dilediğiniz zaman tekrar değiştirebilme imkanınız vardır. Şimdi bu parametrelerin neler olduğunu sıra ile incelemeye başlayalım. 1-)Kayıtta Ġrsaliye Dök: Eğer bu alana karşılık gelen kutucukta (evet) işaretini seçerseniz, bu evraklar kayıt edildikten sonra ekranınızın üzerine devam dök ve çık seçeneklerinin yer aldığı bir ekran gelecektir. Bu ekrandan devam seçeneğini seçerek evrak girişlerine devam edebilir, dök seçeneğini seçerek ilgili evrakın yazıcıdan dökümünü alabilir, çık seçeneği ile de evrak giriş ekranından çıkabilirsiniz. Kayıtta irsaliye dökümünü hayır olarak yani (X) olarak işaretlerseniz, böyle bir mesaj gelmeyecektir. Tabii ki yardım tuşlarını kullanarak irsaliyenizi yazıcıya dökmek imkanınız daima vardır. 2-)Kayıtta Depo FiĢi Dök: Bu alana karşılık gelen kutucuğu (evet) olarak işaretlemeniz durumunda bu evraklar kayıt edildikten sonra ekranınızın üzerine devam dök ve çık seçeneklerinin yer aldığı bir ekran gelecektir. Bu ekrandan devam seçeneğini seçerek evrak girişlerine devam edebilir, dök seçeneğini seçerek ilgili evrakın yazıcıdan dökümünü alabilir, çık seçeneği ile de evrak giriş ekranından çıkabilirsiniz. Eğer bu alanı (X) hayır olarak işaretlerseniz böyle bir mesajla karşılaşmayacaksınız. Fakat yine de yardım tuşları ile fişleri yazıcıya dökme şansınız vardır. 3-)Kayıtta Fatura Dök: Bkz. Kayıtta irsaliye dökümü. 4-)Kayıtta Bordro Dök: Bu alanda, her senet-çek bordrolarının kaydından sonra, bordrolarınızın yazıcıya dökülüp dökülmeyeceğini belirleyeceksiniz (Bkz. Kayıtta irsaliye dök). 5-)Kayıtta SipariĢ Dök: Bu alanda, her sipariş fişi kaydından sonra, sipariş fişlerinizin yazıcıya dökülüp dökülmeyeceğini belirleyeceksiniz (Bkz. Kayıtta irsaliye dök). 6-)Bordroda Vade Bilgisi Dök: Senet-çek raporları alırken, bu raporlarda vade bilgilerinin de yer alıp almayacağı, bu alanda yapılacak tanımlama ile belirlenecektir. Eğer raporlarınızda vade bilgilerinin yer almasını istiyorsanız -evet- seçeneğini, aksi halde -hayır- seçeneğini seçmelisiniz. 59

60 7-)Kayıtta Dekont Dök: Bu alanda, her dekont kaydından sonra, bu dekontların yazıcıya dökülüp dökülmeyeceğini belirleyeceksiniz. (Bkz. Kayıtta irsaliye dökümü). 8-)Dökümlerde BirleĢtirme Kod Uzunluğu: Ekonomik serisi programlarında kod yapısının belirli bir kısmı aynı olan stoklar için, tek bir kod kullanılarak fatura kesilebilir. Bunun için bu alana kod yapısının değişmeyen bölümüne ilişkin uzunluk sayısı girilmelidir. Konuyu bir örnek yardımıyla açıklamaya çalışalım; Bir konfeksiyon firması değişik varyasyonlarda üretim yapmaktadır. İlgili firma stok kodlarını 10 dijitte toplamıştır. Stoklar, bu 10 dijitlik kod yapısında en çok 6-8 dijitler arasındaki renk ve 9-10 dijitler arasındaki beden koduna göre çeşitlenmekte ve hareket görmektedir. Yani, stok kodlarının ilk 5 dijiti daha statik(durağan), 6-10 dijitler arasında yer alan renk ve beden kodları daha dinamiktir. Sözünü ettiğimiz firmanın örnek stok kod yapısı aşağıda verilmiştir. Stok Kod Yapısı Örneği: Beden Renk Model Cins Yukarıdaki kod yapısına göre hazırlanan bir kaç stok kodu örneğini aşağıda bulabilirsiniz. ÖRNEK STOK KODLARI PT 101 BEJ 36 PT 101 BEJ 38 PT 101 KHV 36 PT 101 KHV 38 PT 101 LCT 36 PT 101 LCT 38 PT 101 SYH 36 PT 101 SYH 38 Bu konfeksiyon firmasında stokların en çok renk (6-8. dijit) ve beden (9-10.dijit) kodlarına göre hareket gördüğünü belirtmiştik. Yani, stok kodlarının ilk 5 dijiti birbirlerinden çok farklı değildir. Durum böyle olunca, bir stokun 4 ayrı rengi ve 2 bedeni için fatura kesilirken, en az 8 kez (ilk 5 dijiti aynı olan) stoklarının çağırılıp, girişlerinin yapılması gerekmektedir. Aşağıda, stok kodlarının statik olan 5 dijitlik bölümü görülmektedir(alt çizgili kodlar). PT101 BEJ 36 İşte, dökümlerde birleştirme kod uzunluğu parametresine örnek stok kod yapısındaki değişkenlik göstermeyen 5 rakamı girilirse, fatura girişlerinde sadece tek bir stok seçilerek, girilen hareketler ilk 5 dijiti aynı olan bütün stoklara dahil edilebilir. Yani birleştirme kod uzunluğu parametresi 5 olup, stok kodu PT101BEJ36 seçildiğinde, fatura hareket miktarı hem PT101BEJ36 stokuna, hem de ilk 5 dijiti PT101 olan tüm 60

61 stoklara yansıyacaktır. Tabii ki bu parametrenin kullanılabilmesi için, stoklarının birimlerinin ve birim fiyatlarının aynı olması gerekir. 9-)Ġrs.-Fat. Dökümünde Uzun Stok Ġsmi Böl: İrsaliye ve fatura evraklarının yazıcıya alınan dökümlerinde uzun olan stok isimlerinin bölünerek iki satır halinde yazılmasını istiyorsanız, bu parametreye karşılık gelen kutucuğu (evet) olarak işaretlemelisiniz. 10-)Ġrs.-Fat. Dökümünde Açıklamayı Ġsim Altına Yaz: İrsaliye ve fatura evraklarına ait açıklamaların, yazıcıya alınan evrak dökümlerinde stok isminin hemen altında yer almasını istiyor iseniz, bu parametreye karşılık gelen kutucuğu (evet) olarak işaretlemelisiniz. 11-)Ġrs.-Fat. Dökümünde Stok Detayını Ġsim Altına Yaz: İrsaliye ve fatura evraklarına ait detay bilgilerin, yazıcıya alınan dökümlerinde stok isminin hemen altında yer alması için bu parametreye karşılık gelen kutucuk (evet) olarak işaretlenmelidir. 12-)SipariĢ Dökümde Stok Ġsmi Böl: Sipariş evraklarının yazıcıya alınan dökümlerinde uzun olan stok isimlerinin bölünerek iki satır halinde yazılmasını istiyorsanız, bu parametreye karşılık gelen kutucuğu (evet) olarak işaretlemelisiniz. 13-)SipariĢ Dökümde Hareket Açıklamasını Ġsim Altına Yaz: Sipariş evraklarına ait açıklamaların, yazıcıya alınan evrak dökümlerinde stok isminin hemen altında yer alması için bu parametreye karşılık gelen kutucuk (evet) olarak işaretlenmelidir. 14-)SipariĢ Dökümde Stok Detayını Ġsim Altına Yaz: Sipariş evraklarına ait detay bilgilerin, yazıcıya alınan dökümlerinde stok isminin hemen altında yer alması için bu parametreye karşılık gelen kutucuk (evet) olarak işaretlenmelidir. 15-)Hizmet Fatura Dökümünde Açıklamayı Ġsim Altına Yaz: Hizmet fatura evraklarının yazıcıya alınan dökümlerinde açıklamanın ismin altına yazılmasını istiyor iseniz bu parametreye karşılık gelen kutucuğu (evet) olarak işaretlemelisiniz. 16-)Yazı ile Yazılan Tutarlar da Liradır Ġbaresi Olsun: Evrak form dizaynlarının (fatura, irsaliye gibi) basımı sırasında, formlar üzerinde yer alan yazı ile toplam alanlarının sonuna liradır ibaresinin otomatik yazılması için bu parametreye karşılık gelen kutucuk (evet) olarak işaretlenmelidir. Zaten programınızda da default olarak evet seçilidir. Eğer matbu evraklarınızda liradır ibaresi yazılı ise bu durumda bu parametreyi hayır olarak değiştirmelisiniz. Böylece liradır ibaresinin mükerrer yazılması engellenmiş olacaktır. 17-)Satın alma Talebi Dökümünde Stok Ġsmi Böl: Satınalma talebi evraklarının yazıcıya alınan dökümlerinde uzun olan stok isimlerinin bölünerek iki satır halinde yazılmasını istiyorsanız, bu parametreye karşılık gelen kutucuğu (evet) olarak işaretlemelisiniz. 18-)Satın alma Talebi Dökümünde Açıklamayı Ġsim Altına Yaz: Satınalma talebi evraklarına ait açıklamaların, yazıcıya alınan evrak dökümlerinde stok isminin hemen 61

62 altında yer alması için bu parametreye karşılık gelen kutucuğu (evet) olarak işaretlemelisiniz. 19-)Satın alma Talebi Dökümünde Stok Detayı Ġsim Altına Yaz: Satınalma talebi evraklarına ait detay bilgilerin, yazıcıya alınan dökümlerinde stok isminin hemen altında yer alması için bu parametreye karşılık gelen kutucuğu (evet) olarak işaretlemelisiniz. 20-)DOS Mode Dökümlerde Kolon Kontrolü Yapılmasın: Bu parametre ile DOS modunda alacağınız rapor ve evrak dökümlerinize ilişkin kolon genişliklerinizi kontrol edebileceksiniz. Yani bu dökümler sırasında karşılaşmış olduğunuz bir satırdaki karakter sayısı çok fazla.. uyarısı kontrol edilebilecektir. Bunun için bu parametreye karşılık gelen kutucuğu (evet) olarak seçmelisiniz. aksi halde hayır seçeneği seçilmelidir. 21-)Ctrl-P Bordro Düzenlede Firma Vergi Bilgileri Dökülsün: Ekonomik Seri programlarınızın Finans yönetiminden yaptığınız tahsilatlar ve aldığınız ödemelere ilişkin evrakları Ctrl+P tuşları ile yazıcınızdan dökebilmeniz mümkündür. Bu dökümlerde tahsilat ve ödemeyi yapan firmaların vergi dairesi ve vergi numaralarının yer almasını istiyor iseniz bu parametreye karşılık gelen kutucuğu (evet) olarak seçmelisiniz. Böylece dökümlerinizde ilgili firmanın vergi bilgileri de yer alacaktır. Aksi durumda bu parametre hayır olarak işaretlenmelidir. 22-)Yazı Ġle Tutarlar da Yalnız Ġbaresi Olsun: Fatura, irsaliye, sipariş fişi, senet ve çek evraklarınızın basımları sırasında, bu formlar üzerinde yer alan yazı ile tutarlarda alanlarının başına yalnız ibaresinin otomatik yazılmasını istiyor iseniz bu parametreye karşılık gelen kutucuğu (evet) aksi halde (X) hayır olarak seçmelisiniz. 23-)Ġrs.-Fat Dökümde Multi Kodu Ġsim Altına Yaz: Stoklarınızın müşteri ve satıcı firmalarda kullanılan karşı stok kodlarını Stok Yönetimi/Kartlar/Kod Yapısı ve Alternatif Tanıtım/Multi Kod Tanıtımı bölümünden programa tanıtabilirsiniz. İrsaliye ve fatura evraklarına ait dökümlerde de, stoklara ait multi kod tanımlamalarının stok isminin hemen altında yazılmasını istiyor iseniz bu parametreye karşılık gelen kutucuğu (evet) olarak işaretlemelisiniz. 24-)Evrak Dökümlerinde Yazıcı Çıktıları Sayılsın: İrsaliye fatura vb. evraklar genel açıklamaları ile birlikte yazıcıya yada Word ortamına alınırken, bu evrakların önceden kaç kere döküldüğüne ilişkin bilgilerinin de beraberinde yazılmasını istiyor iseniz, bu parametreye karşılık gelen kutucuk (evet) olarak işaretlenmelidir. Aksi durumda seçiminiz (X) hayır olmalıdır. 25-)Entegre Evrakların Kayıtta Dökümünde Muhasebe FiĢi Dökümü Sorulsun: Genel Muhasebe modülü ile entegre çalışan bir firma iseniz fatura, tahsilat ve tediye evraklarının kayıt işleminden sonra otomatik olarak oluşan muhasebe fişlerinin dökümünü hem ekrana hem de yazıcıya alabilmeniz mümkündür. Yani, ilgili evraklardan çıkmadan dolayısıyla muhasebe fişleri programını çalıştırmadan bu evraklara ait muhasebe fişlerini dökebileceksiniz. Bunun için öncelikle, /Sistem/Sistem ve Program Parametreleri/Program Akış Parametreleri bölümünde yer alan Kayıtta Bordro Dök, kayıtta fatura dök ve kayıtta dekont dök 62

63 parametrelerini evet olarak seçip, sonrasında bu parametreyi evet olarak seçmelisiniz. Tüm bu işlemlerden sonra ilgili evraklar kayıt edilince Devam, yazıcıya dök ve çıkış seçeneklerinden oluşan bir onay ekranı gelecektir. Bu ekrandan devam seçeneğini seçtiğinizde, Muhasebe fişini dök ile Dökme şeklinde ikinci bir onay ekranı gelecektir. Böylece muhasebe fişini dök seçeneğini seçtiğinizde muhasebe fişinin dökümü gerçekleşecektir. Yazıcıya dök seçeneğini seçtiğinizde ise ilgili evrakın dökümü gerçekleştirilecektir. Eğer bu parametre -hayır- olarak işaretlenirse, ilk onay ekranı gelecektir fakat muhasebe fişini dökmeyecektir. 26-)Fiyat DeğiĢikliği Evrakında Kayıtta Fiyat DeğiĢikliği Dök: Eğer bu alanda evet seçeneğini seçerseniz, kayıt ettiğiniz her fiyat değişikliğinden sonra devam ve etiket basım ekranına geç mesajının hemen ardından karşınıza Devam yazıcıya dök ve çıkıģ seçeneklerinden oluşan bir mesaj ekranı gelecektir. Dök mesajını seçerseniz fiyat değişiklik evrakınız yazıcıya dökülecektir. Bu seçeneği hayır olarak seçerseniz, böyle bir mesaj gelmeyecektir. Tabii ki yardım tuşlarını kullanarak evrakınızı yazıcıya dökme imkanınız daima vardır. 27-)Satın alma talepleri evrakında kayıtta dök: Eğer bu parametre evet olarak seçilirse, kayıt ettiğiniz her satın alma talep evrakından sonra ekranınızın üzerine Devam yazıcıya dök ve çıkıģ seçeneklerinden oluşan bir mesaj ekranı gelecektir. Dök mesajını seçerseniz Satın alma talepleri evrakınızın yazıcıdan dökümünü anında alabilirsiniz. Bu seçeneği hayır olarak seçerseniz, böyle bir mesaj gelmeyecektir. Tabii ki yardım tuşlarını kullanarak evrakınızı yazıcıya dökme imkanınız daima vardır. 28-)Satın alma Ģartları evrakında kayıtta dök: Eğer bu parametre evet olarak seçilirse, kayıt ettiğiniz her satın alma şartı evrakından sonra ekranınızın üzerine Devam yazıcıya dök ve çıkıģ seçeneklerinden oluşan bir mesaj ekranı gelecektir. Dök mesajını seçerseniz Satın alma Ģartları evrakınızın yazıcıdan dökümünü anında alabilirsiniz. Bu seçeneği hayır olarak seçerseniz, böyle bir mesaj gelmeyecektir. Tabii ki yardım tuşlarını kullanarak evrakınızı yazıcıya dökme imkanınız daima vardır. Evet, program akış parametrelerinin neler olduğunu açıklamaya çalıştık. Eğer bu bölümdeki parametrelerde herhangi bir değişiklik yaptıysanız, değişikliklerinizin geçerli olabilmesi için akış parametrelerini ALT+S tuşlarıyla kaydetmeyi unutmayınız. 29-)Bakım Evraklarında Kayıtta Evrağı Dök: Eğer bu alana karşılık gelen kutucukta (evet) işaretini seçerseniz, bakım evrakları kayıt edildikten sonra ekranınızın üzerine devam, yazıcıya dök ve çıkıģ seçeneklerinin yer aldığı bir ekran gelecektir. Bu ekrandan devam seçeneğini seçerek, bakım evrak girişlerine devam edebilir, yazıcıya dök seçeneğini seçerek ilgili bakım evrakının yazıcıdan dökümünü alabilir, çıkış seçeneği ile de bakım evrak giriş ekranından çıkabilirsiniz. Bakım evraklarında kayıtta evrakı dök parametresini hayır olarak yani (X) olarak işaretlediğiniz taktirde, 63

64 böyle bir mesaj gelmeyecektir. Tabii ki yardım tuşlarını kullanarak bakım evraklarınızı yazıcıya dökme imkanınız daima vardır. 32-)Teklif evrakları kayıtta evrağı dök: Eğer bu parametre evet olarak seçilirse, kayıt ettiğiniz her teklifler evrakından sonra ekranınızın üzerinde Devam/ Yazıcıya Dök/ ÇıkıĢ Seçeneklerinden oluşan bir mesaj ekranı gelecektir. Yazıcıya dök mesajını seçerseniz Teklifler evrakınızın yazıcıdan dökümünü anında alabilirsiniz. Bu seçeneği hayır olarak seçerseniz, böyle bir mesaj gelmeyecektir. Tabii ki yardım tuşlarını kullanarak evrakınızı yazıcıya dökme imkanınız daima vardır. 34-) Dökümde seri noları yan yana dökülsün: Eğer bu alana karşılık gelen kutucukta (evet) işaretini seçerseniz, irsaliye-fatura vb. dökümlerinde seri numaraları yan yana dökülecektir. 35-) Depolar arası sevk fiģinde stok açıklamasına seri no yaz: Eğer bu parametre evet olarak seçilirse, depolar arası sevk fişi dökümü alırken seri no bazında takip edilen stok mevcut ise, stok adının altında seri numaraları da çıkacaktır. Vergi parametreleri (091600) Vergi parametreleriyle ilgili açıklamalarımıza geçmeden önce, K.D.V. (Katma Değer Vergisi) ile ilgili bir kaç notumuz olacak. K.D.V.; devlet tarafından, tüketicilerden aldıkları mal ve hizmet bedeli üzerinden, belirli oranlar nispetinde kesilen bir tüketim vergisidir. K.D.V. devlet tarafından direkt olarak alınmaz. Devlet, K.D.V. NİN tahsili için firmaları vekil tayin eder. Firmalar bir ay boyunca kendilerinden mal ve hizmet alan kişilerden aldıkları K.D.V. Yİ ertesi ayın 25 ine kadar K.D.V. beyannamesiyle devlete öderler.sistem ve program parametreleri menüsünün bu bölümünden, yukarıda da belirttiğimiz gibi, oranları devlet tarafından belirlenen vergilerin programa tanıtımları yapılacaktır (programda %1, %8, %5 ve %26 vergi oranları otomatik olarak tanımlıdır). Vergi parametreleri girildikten sonra, ilgili bölümlerde girilen vergi oran ve tutarları bir pencere içinde karşınıza gelecek ve yapmakta olduğunuz işlem ile ilgili vergiyi bu pencereden seçebileceksiniz. Örneğin bu bölümden 4 ayrı vergi oranı girdiniz. STOK yönetiminde stoklarınızı tanıtırken, sıra o stokunuzun vergi oranını girmeye geldiğinde, karşınıza bu bölümden girdiğiniz vergi oranlarını içeren küçük bir pencere gelecek ve stokunuz için uygulanan vergiyi bu pencereden seçebileceksiniz. Şimdi, bu pencere üzerinde yer alan alanları sıra ile açıklarken, aynı zamanda vergi parametrelerimizi de girmeye başlayalım. VNo: Gireceğiniz her vergi için, programınız tarafından otomatik olarak verilen sıra numarasıdır. Kullanıcıların bu alana herhangi bir giriş yapmaları mümkün değildir. Vergi Adı: Bu alana, oranını veya tutarını gireceğiniz verginin adını girmelisiniz. Vergi adını girerken, o verginin oranını ya da tutarını da belirtmeniz sizin için yararlı olacaktır. Örneğin K.D.V. % 25 gibi. Çünkü, programlarınızı kullanırken vergi girişleri sırasında karşınıza gelecek pencerede, sadece vergilerinizin isimleri yer alacak, oranlar veya tutarlar ayrıca gösterilmeyecektir. 64

65 Sabit: Vergiler yüzde ile hesaplanır. Ancak, olası bir sabit vergi kesimi gerektiğinde, bu alana kesilecek vergi tutarını girebilirsiniz. Örneğin, devlet, satışı yapılan tüm stoklardan 1 YTL değerinde ek vergi kesilme zorunluluğu getirmiştir. Bu, ilgili stokun fiyatı ne olursa olsun değişmeyecek (sabit) bir vergi tutarıdır. Bu durumda 1 YTL tutarındaki vergiyi tüm stoklarınıza uygulayabilmek için, önce vergi adını (bir üst önceki alana ek vergi gibi) girmeli, daha sonra bu alana sabit vergi tutarını girmelisiniz (1 YTL). Daha sonra ise stok satışları yapılırken, karşınıza gelecek vergi penceresinden ilgili sabit vergiyi seçebilirsiniz. Yüzde: Vergilerin yüzde ile hesaplandığını yukarıda belirtmiştik. Bu alana da, işletmeniz bünyesinde uygulanan vergi oranlarının girişleri yapılacaktır. İlk vergi tanımlamanızı yaptıktan sonra, o satırda F2 tuşuna basarak, ilgili vergiye ilişkin muhasebe kodlarını da girmeniz gerekir. Vergi muhasebe hesap kodlarını tek tek açıklamaya başlamadan önce, bu konuyla ilgili bazı genel bilgiler vermek istiyoruz; Bu bölümün başında, firmaların, bir ay boyunca kendilerinden mal ve hizmet alan kişilerden aldıkları K.D.V. Yİ, ertesi ayın 25 ine kadar K.D.V. beyannamesiyle devlete ödediklerine değinmiştik. K.D.V. ile ilgili hesaplamalarda ilk aşamada, hesaplanan ve indirilecek K.D.V. olmak üzere iki kavram ortaya çıkar. Hesaplanan K.D.V., firmaların bir ay boyunca müşterilerden tahsil etmeleri gereken K.D.V. toplamıdır. Başka bir ifadeyle devlete ödemekle yükümlü oldukları K.D.V. tutarıdır. İndirilecek K.D.V. ise, bir ay boyunca firmaların aldıkları mal ve hizmetler sonucunda satıcı firmalara ödemeleri gereken K.D.V. NİN toplam tutarıdır. İndirim; firmaların müşterilerden tahsil edip devlete ödemekle yükümlü olduğu K.D.V. tutarından, bir ay boyunca satıcı firmalara ödemesi gereken K.D.V. NİN düşülmesi olarak tanımlanabilir. Hesaplanan K.D.V. indirilecek K.D.V. DEN fazla ise, aradaki fark devlete ödenecek K.D.V. tutarını doğurur. İndirilecek K.D.V. hesaplanacak K.D.V. DEN fazla ise, bu durumda firmaların devletten K.D.V. alacağı var demektir ve bu tutar sonraki aylarda indirilebilir. İndirilecek K.D.V. NİN hesaplanan K.D.V. DEN fazla olması durumunda aradaki farka Devreden K.D.V. denir. Kısacası Ödenecek K.D.V. devlete ödenecek olan vergidir. Devreden K.D.V. sonraki ayda indirilecek olan K.D.V. DİR. İşte vergi muhasebe kodları başlıklı bu bölümden, her bir vergi için hesaplanan, indirilecek, satış iade, alış iade, indirilen K.D.V. tevkifat, ödenecek ve ihraç karşılığı K.D.V. hesaplarının muhasebe kodları girilecektir. Vergi muhasebe hesap kodlarının girişi, ticari modüllerden GENEL MUHASEBE modülüne entegrasyon yapılması durumunda önem kazanmaktadır. Şimdi vergi hesap kodlarını daha yakından incelemeye çalışalım; Hesaplanan K.D.V. Muh. Kodu: Firmaların bir ay boyunca müşterilerden tahsil etmeleri gereken K.D.V., hesaplanan K.D.V. olarak adlandırılmaktadır. Bu alana, ilgili vergi oranı üzerinden bir ay boyunca tahsil ettiğiniz K.D.V. tutarına ilişkin muhasebe hesabının kodunu girmelisiniz. Örneğin vergi parametreleri ekranında ilk satıra K.D.V. % 12 girişini yaptınız. Daha sonra F2 tuşuna basarak, bu K.D.V. oranıyla ilgili muhasebe hesap kodlarının girişlerine geçtiniz. İşte K.D.V. ile ilgili muhasebe hesap kodlarından ilki olan bu alana, %12 vergiye 65

66 tabi satışlarınız karşılığında, tüketicilerden tahsil ettiğiniz K.D.V. tutarlarının kaydedileceği muhasebe hesap kodunu girmelisiniz. İndirilecek K.D.V. Muh. Kodu: İndirilecek K.D.V., bir ay boyunca aldığınız mal ve hizmetler sonucunda cari firmalara ödemeniz gereken K.D.V. NİN toplam tutarıdır. Bu alana, ilgili vergi oranı üzerinden bir ay boyunca ödediğiniz K.D.V. tutarına ilişkin muhasebe hesabının kodunu girmelisiniz. Yukarıdaki örneğimizden yararlanırsak; vergi parametreleri ekranında ilk satıra K.D.V. % 12 girişini yaptınız. Daha sonra F2 tuşuna basarak, bu K.D.V. oranıyla ilgili muhasebe hesap kodlarının girişlerine geçtiniz. İşte K.D.V. ile ilgili muhasebe hesap kodlarından ikincisi olan bu alana, %12 vergiye tabi alımlarınız karşılığında, cari firmalara ödediğiniz K.D.V. tutarlarının kaydedileceği muhasebe hesap kodunu girmelisiniz. Satış İade K.D.V. Muh. Kodu: Sattığınız mal size iade edildiğinde, ilgili K.D.V. bedelinin kaydedileceği muhasebe hesap kodu bu alana girilmelidir. Alış İade K.D.V. Muh. Kodu: K.D.V. SİNİ ödeyerek satın aldığınız malı iade ettiğinizde, geri aldığınız K.D.V. bedelinin kaydedileceği muhasebe hesap kodu bu alana girilmelidir. İndirilen K.D.V. Tevkifat Muh. Kodu: Tevkifat, K.D.V. NİN cariye değil devlete ödenmesidir. Hurda, metal, fason tekstil gibi konularda faaliyet gösteren işletmelerden alım yapıldığında, alıcı, tahakkuk eden K.D.V. tutarının 1/3 ünü cari firmaya, kalan 2/3 ünü devlete öder. K.D.V. tutarından ayrılan 2/3 lük bölüm tevkifat olarak adlandırılır. İşte bu alana, yukarıda sözünü ettiğimiz işletmelerden alım yapmanız durumunda, K.D.V. bedeli üzerinden ayrılan tevkifatın (yani devlete bizzat ödeyeceğiniz vergi tutarının) hangi muhasebe hesabına kaydedileceğini belirteceksiniz. Ödenecek K.D.V. Muh. Kodu: Ödenecek K.D.V.; Hesaplanan K.D.V. NİN indirilecek K.D.V. DEN fazla olması durumunda ortaya çıkan fark, yani devlete ödenecek olan K.D.V. tutarıdır. Bu alana, ödenecek K.D.V. tutarının kaydedileceği muhasebe hesap kodu girilmelidir. İhr. Kar. K.D.V. Muh. Kodu: 9000 serisinden dış ticaret faturaları (ihracat ve ithalat) düzenlenebilmektedir. Bu alana ihracat ile uğraşan firmalar ihracat karşılığı K.D.V. hesabının kodunu girebilirler. 1-3 satış tevkifat muh. Kodu, 9-1 satış tevkifat muh. Kodu, 1-2 satış tevkifat muh. Kodu ve 2-3 satış tevkifat muh. Kodu: Programlarımızda satış faturalarında hesaplanan KDV tutarları üzerinden 66

67 Shift+Ctrl+V (1-2 tevkifat uygula) Shift+Ctrl+M (1-3 tevkifat uygula) Ctrl+V (2-3 tevkifat uygula) Ctrl+M (9-1 tevkifat uygula) yardım tuşları kullanılarak istenilen oranlar dahilinde tevkifat hesaplaması otomatik olarak yapılmaktadır. Kullanıcılarımız bu oranlara göre hesaplanan tevkifat tutarlarının ayrı ayrı muhasebe hesaplarına entegre edilmesini isteyebilirler. Bu durumda satış tevkifatlarının takip edileceği muhasebe kodlarının bu alandan girişleri yapılmalıdır. Daha sonra satış faturalarından bu oranlar dahilinde tevkifat uygulandığında program otomatik olarak hesaplanan tutarı ilgili hesaba yazacaktır. Bu hesaplama ilgili evrak için oluşan muhasebe fişinden izlenebilir. Bu ekrandan herhangi bir satış tevkifat oranı için muhasebe hesap kodu girilmez ise ve satış faturalarından bu tevkifat oranı ile ilgili işlem yapılırsa bu durumda ilgili tutar, programınızın Diğer muhasebe kodları (92000) ekranındaki Satış KDV tevkifat muh kodu alanından girilen hesaba aktarılacaktır. Vergi muhasebe kodlarını girmeden önce, GENEL MUHASEBE modülünden muhasebe hesap planının açılmış olması gerekir. Tanımlamakta olduğunuz bir verginin muhasebe kodlarını girdikten sonra, ESC tuşuna basarak bu pencereden çıkabilirsiniz. Şimdi diğer vergilerin isim-oran veya tutarlarını girmeye devam edebilirsiniz. Her vergi girişinden sonra, o vergiye ait muhasebe kodlarını F2 tuşu ile girmeyi unutmayınız. Tüm girişleriniz tamamlandıktan sonra, vergi parametreleri ALT+S tuşları ile kayıt edilmelidir. Dönem parametreleri (091700) Sistem ve program parametreleri menüsünde yer alan dönem parametreleri ile, programlarınızdan dönemler bazında raporlar veya ekran görüntüleri alabilirsiniz. Özellikle F10 ekranlarında, imleç herhangi bir stok veya carinin üzerinde iken, sağ üst köşedeki Menü butonu tıklanarak imlecin üzerinde bulunduğu carinin veya stokun dönemlere göre borç-alacak ya da giren-çıkan miktarları görüntülenebilmektedir. İşte bu görüntülenen dönemler, programınız sisteminize ilk yüklendiğinde aylara bölünmüştür. Programınız sisteminize ilk yüklendiğinde geçerli olan dönemleri aşağıdaki örnek ekranımızdan takip edebilirsiniz. Eğer, firmanızın çalışma sisteminde dönemler aylık değil ise (örneğin haftalık, 10 günlük dönemler ile çalışıyor veya bu dönemler ile rapor almak istiyorsanız), bu programdan dönem parametrelerini değiştirebilirsiniz. Böylece, sadece aylık olarak değil, istediğiniz dönem bazında rapor alabilme imkanı bulacaksınız. Şimdi, aşağıdaki örnek ekranımızdan yararlanarak, dönem parametrelerini nasıl değiştireceğinizi açıklamaya çalışalım. 67

68 DNo: Bu alan, programınız tarafından otomatik olarak verilmekte ve her dönemin sıra numarasını ifade etmektedir. Kullanıcıların bu alana herhangi bir giriş yapmaları mümkün değildir. Başlangıç Tarihi: Bu alana, ilgili sıra numarasındaki dönemin başlangıç tarihini girmelisiniz. Bir alt satıra geçip 2. dönemin başlangıç tarihini girdiğinizde, bu tarih aynı zamanda bir üstteki dönemin bitiş tarihi olacaktır. Örneğin, firmanızda aylık dönemler ile çalışıyorsunuz. Bu durumda yapmanız gereken değişiklik şöyle olacaktır; DNo Başlangıç Tarihi Dönem Adı 1 01 / 01 / 2005 Ocak / 02 / 2005 Şubat / 03 / 2005 Mart / 04 / 2005 Nisan / 05 / 2005 Mayıs-2005 Birinci dönemin başlangıç tarihi 01/01/2005 dir. İkinci dönemin başlangıç tarihi ise 01/02/2005 dir. Bu tarih aynı zamanda birinci dönemin bitiş tarihidir. Evet, yukarıdaki açıklamalarımızı ve örneğimizi dikkate alarak, dönem başlangıç tarihini gün/ay/yıl formatında giriniz (veya değiştiriniz). Dönem Adı: Bu alana, ilgili satırdaki döneme ait dönem adı girişi yapılacaktır. Evet, dönem parametreleri ekranından yapılacak girişler yukarıda sıraladıklarımızdan ibarettir. Bir satıra girişinizi bitirdikten sonra, ENTER tuşuna basarak bir alt satıra geçebilir ve girişlerinize devam edebilirsiniz. Girişleriniz tamamlandıktan sonra ALT+S tuşlarına basarak dönem parametrelerini bilgisayarınızın sabit diskine (hard disk) kayıt etmelisiniz. ALT+S tuşları ile kayıt etmediğiniz parametre değişikliklerini tekrar girmek zorunda kalacağınızı lütfen unutmayınız. Ödeme planları tablosu (091920) Programınızın bu bölümünden, firmanız bünyesinde sıklıkla kullanılan yada müşterilerinizin ödeme şartlarına bağlı olarak istedikleri gün, ay ve yılı dikkate alacak şekilde ödeme planları tanımlayacak, fatura keserken bu ödeme planını seçip CTRL+O tuşları yardımıyla vade farklarının otomatik olarak hesaplanmasını sağlayabileceksiniz. Ayrıca raporlarda da taksitlendirilmiş olarak görebileceksiniz. Şimdi ödeme planlarının nasıl tanımlanacağını açıklamaya çalışalım. Öncelikle yapılması gereken, tanımlanacak her ödeme planına açıklayıcı olacak şekilde bir kod ve isim verilmesidir. Örneğin Ödeme-planı-01 kodlu ve 6 aylık adıyla bir ödeme planı tanımlayabilirsiniz. Daha sonra evraklarınızın ödeme planı alanında F10 tuşuna bastığınızda, ödeme planı kodu ve adı yan yana karşınıza gelecek ve seçiminizi yapabileceksiniz. Bundan sonra yapmanız gereken F2 tuşuna basarak ekranınızın tablo alanına geçmeniz ve ödeme planınızı tanımlamaya başlamanızdır. Programlarımızda faturalarınızın ara toplam, masraf ve vergileri için ayrı ayrı ödeme planları tanımlayabilmeniz mümkün olabilmektedir. Bunların ayrı olarak tanımlanmasının nedeni, masraf veya vergilerin vade olmadan peşin olarak 68

69 alınabileceğinin düşünülmesinden kaynaklanmaktadır. Örneğin bir müşterinize mal sattınız. Aynı zamanda nakliye masrafı da yaptınız. Sattığınız mal bedelinin bir kısmını peşin, bir kısmını da 3 ay sonra alacaksınız. Ancak nakliye bedeli ile K.D.V.'Sİ peşin olarak alınacak. Bu durumda ara toplam için ayrı bir ödeme planı, masraf ve vergi içinse ayrı bir ödeme planı oluşturmak gerekir. İşte programınız tüm bu detayları düşünmüş ve size uygulanacak kısım başlıklı alanda seçenekler sunmuştur. Ödeme planlarınızı, Vereceğiniz gün aralıklarına bağlı olarak taksitlere bölebilir, Aylık taksitlerden oluşmasını sağlayabilir, Satışın gerçekleştiği günü takip eden haftanın yada ayın belli bir günü başlasın diyebilir, Satışla başlayan aylık taksitlere bölebilir yada satışı takip eden ay başından belli bir gün sonra olsun şeklinde bir çok tanımlama yapabilirsiniz. Bu doğrultuda programınız size uygulama tipi alanında bir çok seçenek sunacaktır. Şimdi ödeme planlarının nasıl tanımlanacağını örneklerle açıklamaya çalışalım. ÖRNEK 1: YTL değerinde mal sattınız. Bunun %50'sini peşin, kalan %50 yi de 15'er gün ara ile alacağınızı düşünelim. Faturadan girilen vergi ve masrafımızda ödeme planımıza dahil olsun. Bu durumda ekranınızın tablo bölümüne aşağıdaki şekilde giriş yapmalısınız. Uygulanacak kısım Uygulanacak % Uygulama tipi Taksit sayısı veya hafta Gün Ara Toplam 50 Belli bir gün sonra 0 0 Ara Toplam 30 Verilen gün aralıklarında taksitlerle 1 15 Ara Toplam 20 Verilen gün aralıklarında taksitlerle 1 30 Yukarıdaki örnek ödeme planının anlamı; 0. günde yani fatura tarihinde %50 tutarın (peşinatın) alınacağı, fatura tarihinden 15 gün sonra %30'nun ve 30 gün sonra da kalan %20'in taksitle alınacağı şeklinde ifade edilebilir. ÖRNEK 2: YTL değerinde mal sattınız. Bunun %40'nı takip eden ayın belli bir gününde, kalan %60'ını da 3 taksitte alacağınızı düşünelim. 69

70 Uygulanacak kısım Uygulanacak % Uygulama tipi Taksit sayısı veya hafta Gün Ara Toplam 40 Takip eden ayın belli bir gününe 0 2 Ara Toplam 60 Aylık taksitlerle 3 0 Yukarıdaki örnek ödeme planının anlamı; Fatura tarihini takip eden ayın 2 gününde %40 oranındaki tutarın alınacağı, kalan %60'ında aylık olarak 3 taksitte alınacağı şeklinde ifade edilebilir. ÖRNEK 3: YTL değerinde mal sattınız. Bunun %20'sini peşin, kalan %80'ni de 4 aylık taksitlerle alacaksınız. Uygulanacak kısım Uygulanacak % Uygulama tipi Taksit sayısı veya hafta Gün Ara Toplam 20 Belli bir gün sonra 0 0 Ara Toplam 80 Aylık taksitlerle 4 0 Yukarıdaki örnek ödeme planının anlamı; 0. günde yani fatura tarihinde %20 tutarın (peşinatın) alınacağı, geri kalan %80'in de 4 aylık taksitler ile alınacağı şeklinde ifade edilebilir. Evet, yukarıda ödeme planlarının ne şekilde girileceğine ilişkin bir kaç örnek verdik. Şimdi siz de bu örnekleri baz alarak kendi ödeme planlarınızı giriniz. Girişleriniz tamamlandıktan sonra ALT+S tuşlarına basarak ödeme planınızı kayıt etmelisiniz. Kullanım tarihleri (096120) Sistem ve program parametreleri menüsünde yer alan son seçenek kullanım tarihleridir. Bu program ile, ekonomik seri programları ile çalışmalarınızı yürüteceğiniz zaman aralıklarını belirleyecek, gerekiyorsa bu zaman aralıklarını değiştirebileceksiniz. Kullanım tarihleri, programlara bilgi girecek kişilerin yanlış tarih girişleri yapmasını önlemek, bu kişilerin sadece yetkililerin istediği tarih aralığında hareket girişi yapmalarını sağlamak açısından önem taşımaktadır. Kullanım tarihlerinin neler olduğu aşağıda açıklanmıştır; Değişiklik Yapılabilecek İlk Tarih: Ekonomik seri programlarının tüm modülleri üzerindeki kayıtlarda değişiklik yapabileceğiniz ilk tarihtir. Örneğin bu alanda tarihi yer alıyorsa, hiç bir evrakta bu tarihten önceye hareket giremez, bu tarihten önceki hareketler üzerinde değişiklik yapamazsınız. Değişiklik yapılacak ilk tarih; onaylı kağıda yevmiye dökümü aldığınız tarihten bir sonraki günün tarihidir. Ekonomik Seri de otomatik entegrasyon olduğundan, girilen tüm evraklar anında muhasebeye entegre edilip, ilgili muhasebe fişleri oluşturulur. Yasalar gereği onaylı resmi evraklar üzerinde herhangi bir değişiklik yapmak mümkün olmadığından, yevmiye defteri çekildikten sonra bu alandaki tarih değiştirilir. Yani defter tarihinden bir sonraki günün tarihi olarak bu alana update edilir. Böylece, yevmiye defteri çekilen tarihe ve daha öncesine hareket girmeniz veya girilen hareketleri değiştirmeniz mümkün olmaz. Yetkili kişiler tarafından bu tarih üzerinde değişiklik yapabilir, yani defter çekim tarihinden önceki bir tarihi girilebilir. Ancak yukarıda sıraladığımız kanuni nedenlerden dolayı bu sakıncalı bir işlem olacaktır. Değişiklik Yapılabilecek Son Tarih: İçinde bulunduğunuz yılın son günü, değişiklik yapılabilecek son tarih olarak bu alanda yer alacaktır. Böylece ekonomik serisi modülleri ile çalışmalarınızda, içinde bulunduğunuz yılın son gününü geçen yanlış bir tarih girmeniz de 70

71 engellenmiş olacaktır. Bu tarih istendiğinde yetkili kişiler tarafından değiştirilerek, operatörlerin istenen tarihe kadar fiş girmeleri sağlanabilir. Programa Başlama Tarihi: Ekonomik seri programlarımız ile çalışmaya başladığınız yılın ilk günü, bu alanda programa başlama tarihi olarak görüntülenecektir. Girilebilecek Son Tarih: Bu alanda evraklara girilebilecek son tarih yer almaktadır. Hiç bir ekonomik serisi programlarının evraklarına bu tarihten sonraki bir tarihe giriş yapılamaz. Dilerseniz bu tarihi firmanızın çalışma sistemine uygun olarak değiştirebilirsiniz. Örneğin 1 yıldan fazla vade ile kıymetli evrak kabul etmiyorsanız (çek veya senet olabilir) bu alanda görülen tarihi ona göre ayarlayabilirsiniz gibi bir tarih girdiğinizi düşündüğümüzde, bu tarihten sonraya hiç bir şekilde evrak kaydedilemeyecektir. Kullanım tarihlerinde herhangi bir değişiklik yaptıysanız, değişikliklerinizi ALT+S tuşları ile kayıt etmeyi unutmayınız. Stok ve Sipariş Parametreleri Sistem bölümünde ikinci sırada yer alan seçenek stok ve sipariş parametreleridir. Bu seçenekte yer alan programlar yardımı ile, özellikle stok ve sipariş bölümleriyle ile çalışmalarınız sırasında ihtiyaç duyulacak bazı ortak parametrelerin girişleri gerçekleştirilecektir. Stok ve sipariş parametrelerine girdiğinizde, karşınıza bir alt menü açılacaktır. Şimdi bu parametreleri sıra ile incelemeye başlayalım. Fiyat Parametreleri Stok ve sipariş parametreleri menüsünün ilk seçeneği fiyat parametrelerine ayrılmıştır. Bu bölümden, stoklarınız için değişik fiyat cinsleri tanımlayacak, bu fiyat cinslerinden bir veya bir kaçının otomatik olarak hesaplanabilmesi için formüller girecek, yine fiyat cinslerinin ödeme planlarını otomatik olarak hesaplatabilmek için ödeme planı formülleri girecek ve stokların satış fiyatlarıyla ilgili saptamalar yapacaksınız. Şimdi bu menüyü sırayla incelemeye başlayalım. Fiyat parametreleri (092100) STOK yönetiminden stoklarınızı programa tanıtırken, her bir stokunuz için 20 farklı fiyat girebilme imkanınız vardır. Örneğin her stokunuz için ayrı ayrı satış fiyatı, indirimli satış fiyatı, defolu satış fiyatı, kampanya fiyatı girebilirsiniz. Ancak bu fiyatları girebilmek için, nin bu bölümünden kullanılacak fiyat çeşitlerinin tanımlanması gerekir. Bu bölümden fiyat çeşitleri tanımlandıktan sonra, stok tanıtım kartının fiyatlar butonunu tıklayarak, ilgili stokunuz için geçerli olacak tüm fiyatları girebileceksiniz. Fiyat parametrelerinden yaptığınız girişler, rapor ve döküm programlarının bazılarında da karşınıza gelecektir. Yani stok hareketlerini istediğiniz fiyat bazında listeleme imkanınız olacaktır. 71

72 Fiyat parametreleri penceresinin ilk satırındaki satış fiyatı programınız sisteminize yüklenirken otomatik olarak yüklenmiştir. Şimdi stoklarınız için kullanılan diğer fiyat çeşitlerini girmeye başlayabilirsiniz. Bu girişlerin nasıl yapılacağı aşağıda açıklanmıştır. Fiyat No: Bu alanda, gireceğiniz fiyat çeşitlerine ilişkin sıra numaraları yer almaktadır. Sıra numaraları programınız tarafından otomatik olarak verilir. Fiyat Adı: Stoklarınız için tanımlayacağınız fiyat isimlerini bu alana girmelisiniz. Örneğin satış fiyatı, indirimli satış fiyatı, defolu fiyat gibi. K.D.V. Dahil/Değil : Bu alanda satır sonu butonuna tıklandığında, dahil - dahil değil seçeneklerinden oluşan bir pencere ile karşılaşacaksınız. Bu aşamada sizden istenilen, bir önceki alanda (fiyat adı alanında) girmiş olduğunuz fiyata, katma değer vergisinin dahil olup olmadığını belirtmenizdir. Eğer bu alanda dahil seçimi yaparsanız, fatura keserken ilgili stokunuz için ayrıca K.D.V. hesaplanmayacaktır. Çünkü K.D.V. stokunuzun fiyatına dahil edilmiştir. Aksi halde, yani dahil değil seçimi yaparsanız, o stokunuzun satış fiyatı üzerinden ayrıca bir vergi hesaplanacaktır. Hesaplanacak verginin oranı ise stok tanıtım kartından girilmektedir. Fiyatı Formül İle Hesaplanacak: İsimlerini girdiğiniz stok fiyatlarını stok tanıtım kartından direkt olarak girebileceğiniz gibi, bu fiyatlar için formüllerden de yararlanabilirsiniz. Örneğin stokunuzun satış fiyatını karttan direkt olarak girip, indirimli satış fiyatını bir formülle belirleyebilirsiniz. Satış fiyatının %30 eksiği indirimli satış fiyatı olacak gibi. İşte bu alanda, ilgili satırdaki fiyat çeşidinin formülle hesaplanıp hesaplanmayacağı belirtilecektir. Eğer ilgili satırdaki fiyatın formülle hesaplanmasını istiyorsanız, bu alanda gördüğünüz kutucuğu (evet) olarak işaretlemelisiniz. İlgili satırdaki fiyat türünün hesaplanmasında formül kullanmak istemiyorsanız bu kutucuk (X) hayır olarak işaretlenmelidir. Fiyat formüllerinin girişleri fiyat formül parametreleri programından yapılacaktır. Ödeme Planını Formülle Hesapla: Stoklarınız tanımlı olan her bir fiyatı için otomatik olarak ödeme planı oluşturup, bunun stok kartlarına update edilmesini sağlayabilirsiniz. Her bir fiyata ilişkin ödeme planını otomatik olarak oluşturabilmek için, öncelikle o fiyat satırına karşılık gelen kutucuğu (evet) olarak işaretlemelisiniz. Daha sonra ödeme planı formül parametrelerinin girişlerine geçilecektir (Bkz. Stok ve Sipariş Parametreleri/Fiyat Parametreleri/Ödeme Planı Formül Parametreleri). Bir fiyat girişini tamamladığınızda, ENTER tuşuna basarak bir alt satıra geçip, fiyatlarınızı girmeye devam edebilirsiniz. Bu pencereden girebileceğiniz fiyat çeşidi maksimum 20'dir. Evet, fiyat parametrelerini girdikten sonra, sıra girmiş olduğunuz bilgileri bilgisayarınızın sabit diskine (hard disk) kayıt etmeye gelmiştir. Bunun için ALT+S tuşlarına basmalısınız. 72

73 ALT+S tuşlarına basarak kayıt etmediğiniz fiyat parametrelerini tekrar girmek zorunda kalacağınızı lütfen unutmayınız. Satış fiyat parametreleri (092760) Ekonomik Serinin SATIŞ yönetiminde irsaliye ve faturaya gelecek satış fiyatlarını değişik şekillerde belirleyebilirsiniz; 1- Ekstra hiç bir tanımlama yapılmazsa, stok kartlarından girilen ilk fiyat (ki bu satış fiyatıdır) irsaliye ve faturaların birim fiyat hanesine otomatik olarak gelir. 2- Müşterilerinizin cari kartlarından satış fiyat kodu girerek, o müşteriye yapılan satışlarda stoklar için istediğiniz fiyatların geçerli olmasını sağlayabilirsiniz. Örneğin bu menünün ilk programı olan fiyat parametreleri bölümünden 4 ayrı fiyat çeşidi tanımladınız. Stok kartlarına da her bir stokunuz için 4 ayrı fiyat girdiniz (1-satış fiyatı, 2-indirimli satış fiyatı, 3-defolu satış fiyatı ve 4-alış fiyatı gibi). Daha sonra müşterilerinizin cari kartları, detaylar penceresinden, o müşteri için geçerli olacak fiyat kodunu girdiniz (örneğin 2 gibi). Bu durumda, o müşterinize kesilecek her irsaliye ve faturanın birim fiyat hanesine, stokların 2. fiyatları (örneğimizde indirimli satış fiyatı) gelecektir. Yukarıda sıraladığımız fiyat belirleme yöntemlerine ilave olarak genel fiyat kodu uygulamasıyla da satış fiyatlarını belirleyebilirsiniz. Genel fiyat kodu; stoklarınızın tanımlı fiyatlarından bir tanesinin seçilip, bu fiyatın bütün müşterileri kapsamasını sağlamaktadır. Yukarıda (2. maddede) açıklamaya çalıştığımız örneğimizden yararlanırsak; /Stok- Sipariş Parametreleri/Fiyat Parametreleri bölümünden 4 ayrı fiyat çeşidi tanımladınız. Stok kartlarına da her bir stokunuz için 4 ayrı fiyat girdiniz (1-satış fiyatı, 2-indirimli satış fiyatı, 3- defolu satış fiyatı ve 4-kampanya fiyatı gibi). Daha sonra bu programdan satışlarda uygulanacak genel fiyat kodunun hangisi olacağını girdiniz (örneğin 2 gibi). Bu durumda, bütün müşterilerinize kesilen irsaliye ve faturaların birim fiyat alanlarına, stoklarınızın 2., yani indirimli satış fiyatları gelecektir. Genel fiyat kodu uygulandığı takdirde, müşterilerin cari kartlarından (Bkz. 2 numaralı madde) girilen fiyat kodlarının geçerliliği kalmaz. Evet, satış fiyat parametrelerinin fonksiyonunu yeterince açıkladığımız umarak, parametre girişlerine ilişkin açıklamalarımıza geçiyoruz. Programa girdiğinizde 2 parametre giriş alanından oluşan küçük bir pencereyle karşılaşacaksınız. Sizden istenilen ilk bilgi, satışta genel fiyat kodu uygulanıp uygulanmayacağını belirlemenizdir. Genel fiyat kodu uygulanacaksa satır sonu butonunu tıklayarak evet seçimini yapmalısınız. Daha sonra imleç bir alt satıra inecek ve genel fiyat kodunu girmeniz gerekecektir. Daha sonra parametrelerinizi ALT+S tuşları ile kaydetmelisiniz. Iskonto tanımlamaları (092300) Ekonomik Seri de belirli stoklardan, belirli carilere yapılan satışlar için, ödeme planlarına göre otomatik olarak (yani sizin evraktan manuel olarak giriş yapmanıza gerek kalmadan) ıskonto ve masraf hesaplanabilmektedir. Bunun için yapılacak ilk işlem ıskonto kartını girmek, daha sonra ilgili stok ve carilerin tanıtım kartlarından, bu karttan biraz sonra girilecek 73

74 ıskonto kodlarını girmektir. Yukarıda sıraladığımız tanımlamalar yapıldıktan sonra, ıskonto kodları girilen stoklardan, yine ıskonto kodları girilen carilere satış yapıldığında ilgili ödeme planına göre verilen yüzde kadar ıskonto (veya masraf) hesaplanacaktır. Stok Iskonto/Masraf Kodu alanına, ıskonto kartınız için stok ile bağlantılı olacak herhangi bir kod vermelisiniz. Örneğin IS01(ıskonto-1) veya MS01(masraf-1) gibi. Daha sonra bu kod, otomatik ıskonto uygulanacak stokların tanıtım kartında fiyatlar penceresinden de girilecektir. Örneğin STK0001 kodlu stokun fiyatlar penceresindeki birinci fiyat satırına (ısk alanına) bu alana gireceğiniz ıskonto kodu girilince, bu stoktan biraz sonra gireceğiniz oranlar kadar ıskonto yapılacaktır. Cari Iskonto/Masraf Kodu alanına, ıskonto kartınız için cari ile bağlantılı olacak herhangi bir kod girmelisiniz. Örneğin ICR01 gibi. Daha sonra bu kod müşteri veya satıcı tanıtım kartlarında da girilecektir. Örneğin MUS01 kodlu müşterinin tanıtım kartından bu kod girildiğinde, bu ıskonto kodunda yer alan oranlar üzerinden ilgili cariye otomatik olarak ıskonto (veya masraf) uygulanacaktır. Iskonto/ Masraf Adı alanına ise, ilk ıskonto kartınız için uygun bir isim girmeniz gerekmektedir. Örneğin Sezon Sonu İndirimi gibi. Ödeme Planlarına Göre Otomatik Olarak Iskonto Uygulatabilmek İçin; 1- Bu programdan stok ısk./mas. kodu, cari ısk./mas. kodu, ödeme opsiyonları ve bu ödeme opsiyonlarına karşılık uygulanacak ıskonto ve/veya masraf yüzdelerinin girilmesi, 2- Stok kartı/fiyatlar penceresinden stokun birinci fiyatının buluğunu satıra ve Isk. başlıklı kolona bu karttan girilen stok ısk/mas. kodunun girilmesi, 3- Müşteri tanıtım kartı/detaylar penceresindeki ıskonto kodu alanına, bu karttan girilen cari ısk.mas. kodunun girilmesi, 4- Müşteri tanıtım kartı/detaylar penceresindeki fiyat kodu alanına 1 girilmesi, 5- İlgili cari ile sürekli olarak aynı ödeme planı geçerli ise, yine cari kartın detaylar ekranından, ödeme planı alanına ilgili girişin yapılması. Cari karttan ödeme planı girilmesi otomatik ıskonto için bir zorunluluk değildir. Sadece evraklara bu ödeme planının otomatik olarak gelmesi amacıyla hazırlanmıştır. Yukarıdaki tanımlamalar yapıldıktan sonra, evrak girişlerinde ilgili ıskonto kodu 74

75 girilen stoklardan, ıskonto kodu girilen carilere satış yapıldığında, ilgili ödeme planlarına göre verilen ıskonto yüzdeleri otomatik olarak uygulanacaktır. Bu sistemin alışlarda da kullanılması gerekiyorsa, stoklar için bir de alış fiyatı tanımlanmalı (/Stok-Sipariş Parametreleri/Fiyat Parametreleri/Fiyat Parametreleri programından) ve stok kartlarının fiyatlar penceresinden alış fiyatları da girilmelidir. Evrakta ise, birim fiyat alanında F10 tuşu ile ilgili alış fiyatı seçilmelidir. Böylece alışlarda da otomatik olarak ıskonto veya masraf hesaplatılabilecektir. Iskonto tanımlamalarına girdiğinizde, karşınıza aşağıda bir örneğini gördüğünüz ıskonto kartı gelecektir. Şimdi bu ekrandaki alanları incelemeye başlayabiliriz. Std.: Iskonto kartına ödeme planlarını dikkate almadan giriş yapacaksanız veya evraklarda ıskonto kartından tanımlanmamış bir ödeme planı girilmesi durumunda uygulanacak ıskonto, ekranın tablo bölümündeki stn kolonuna girilecektir. Bu alanda ise standart veya nakit ödemeler için bir açıklama satırı yer almaktadır. Op1-Op2-Op3-Op4-Op5: Iskonto kartına beş ayrı ödeme planına göre ayrı ayrı ıskonto yüzdeleri girilebilir. Kartın bu alanlarına, yukarıda girmiş olduğunuz stok grubundan, ilgili cari gruba yapılabilecek ödeme planı gün sayılarını girmelisiniz. Örneğin ilgili stok grubundan yapılan satışlar ve 150 gün vadeli olabiliyorsa ve her bir vade için ayrı ayrı ıskonto yapılıyorsa, bu alanlara ilgili gün sayılarını girmelisiniz. Ödeme planı gün sayıları girilirken önce G harfini, daha sonra gün sayısını girmeniz gerekir. G30 gibi. Bu şekilde bir giriş yapılıp sonraki alana geçildiğinde, yaptığınız giriş 30 Gün olarak ilgili alana yazılacaktır. İlgili ödeme planları ile satış yapıldığında uygulanacak ıskonto yüzdeleri ise ekranın F2 tuşu ile geçebileceğiniz tablo bölümünden girilecektir. Evet, ıskonto kartınızın ilk bölümüne ilişkin girişler yukarıda sıraladıklarımızdan ibarettir. Şimdi sıra, stok ve cariler için ıskonto kodları verildiğinde, hangi ödeme planı için yüzde kaç ıskonto ve masrafın otomatik olarak uygulanacağını belirlemeye gelmiştir. Bunun için F2 tuşuna basmalısınız. Bu tuşa basıldığında, imleç ekranınızın ikinci yarısındaki tabloya geçmiştir. Şimdi bu tablodan itibaren açıklamalarımıza devam ediyoruz. Adı: Bir ıskonto kartı ile 6 ayrı ıskonto ve 4 ayrı masraf aynı anda hesaplatılabilir. İşte bu alanda ıskonto ve masrafların isim ve sıra numaraları yer almaktadır. Dilerseniz bu isimleri değiştirebilirsiniz. Uygulama: Bu alanda satır sonu butonunu tıkladığınızda karşınıza ıskonto (veya masraf) uygulama tiplerinden oluşan küçük bir pencere gelecektir. Bu aşamada sizden istenilen, ilgili satırdaki ıskonto ya da masrafın nasıl hesaplanacağını belirlemenizdir. ıskonto uyulama tiplerine ilişkin açıklamalar aşağıda verilmiştir; 1- Brüt Toplamdan Yüzde: Brüt toplam, mal bedeli ile eş anlamlıdır. Yani ıskonto ve vergiler hariç, sadece stok kalemlerinin tutarıdır. Uygulama brüt toplamdan yüzde alarak seçilip ilgili yüzde girişi yapıldıktan sonra, ıskonto yüzdesi brüt toplam (mal bedeli) üzerinden hesaplanır. Örneğin irsaliye (veya fatura) brüt toplamı 5 milyon lira. Bu irsaliye (veya fatura) üzerinden 3 ayrı ıskonto hesaplatılacak (%10, 15 ve 20 oranlarında). Her bir 75

76 ıskonto satırında bu uygulama tipi seçilip yukarıdaki yüzdeler girilirse, bu durumda her 3 ıskonto yüzdesi de 5 milyon lira üzerinden hesaplanır. 2- Önceki Ara Toplamdan Yüzde Alarak: Ara toplam, mal bedelinden ıskontoların düşülüp, masraf ve vergilerin ilave edilmesi ile bulunan değerdir. Uygulama önceki ara toplam üzerinden yüzde alarak seçilip ilgili yüzde girişi yapıldığında, ıskonto veya masraf yüzdesi, ara toplam üzerinden (daha önce uygulanmış ıskonto varsa, bu ıskonto tutarı mal bedelinden düşülür, masraf ve vergiler eklenir) ıskonto bulunan değer üzerinden hesaplanır) hesaplanır. 3- Tutar: Iskonto uygulama tipi tutar seçildiğinde ışıklı imleç yüzde alanında konumlanacak ve yüzde alanına girilecek tutar kadar evrak ara toplamına ıskonto (masraf) uygulanacaktır. 4- Ana Miktar * Tutar: Evraklardaki stok miktarları üzerinden belirli bir tutar kadar ıskonto yapmak veya masraf uygulamak istiyorsanız, ıskonto uygulama tipi olarak bu seçeneği tercih edip, miktar alanına da miktar başına yapılacak ıskonto (veya masraf) tutarını girebilirsiniz. Örneğin irsaliye veya faturadaki stoklar için, miktar başına 10 YTL ıskonto yapmak istiyorsunuz. Evrakta yer alan stok miktarı adet olarak görülüyor. Bu durumda ıskonto tipini seçip miktar alanına da değerini girdiğinizde, ilgili stokunuz için; * 10= tutarında ıskonto yapılacaktır. Yani birim stok için 10 YTL ıskonto yapılıp, birim stok için bu tutar olacaktır. Yukarıda açıklamaya çalıştığımız ıskonto tipi stoklarınızın ana birimlerine uygulanacaktır. Uygulama tipi penceresinde miktar ıskontosu (veya masrafı) olarak 3 seçenek daha yer alır. Bunlar; Miktar2 * Tutar : Bu seçenek tercih edildiğinde evraka girilen miktar (ki bu ana birim cinsinden olacaktır) stoklarınızın 2. birimine çevrilecek ve ıskonto (veya masraf) ikinci birim ile miktar alanına girdiğiniz tutarın çarpılması sonucu bulunacaktır. Konuyu bir örnek yardımı ile pekiştirmeye çalışalım. Stok Kodu...S01 1. Birim...Adet 2. Birim...Kutu (1 kutuda 10 adet var) 3. Birim...Koli (1 kolide 50 adet var) 4. Birim...Kilogram (1 kg. 2 adet) Uygulama tipini miktar2*tutar olarak seçtiğinizi ve miktar kolonuna da 5-YTL girdiğinizi düşünelim. S01 kodlu stok miktarı irsaliyeye (veya faturaya) adet girilmiş olsun. Şimdi adetin kaç kutuya denk geldiğiniz hesaplamalıyız. Bir kutuda 10 adet stok olduğuna göre adet stokumuz; / 10 = 1500 kutuya denk gelmektedir. 76

77 Bu durumda irsaliyeye gelecek ıskonto tutarı ise (ıskonto kartının miktar alanına 5 YTL girdiğimizi hatırlayalım) 1500 * 5 = YTL olacaktır. Miktar3*Tutar: Bu seçenek tercih edildiğinde evraka girilen miktar (ki bu ana birim cinsinden olacaktır) stoklarınızın 3. birimine çevrilecek ve ıskonto (veya masraf) üçüncü birim ile miktar alanına girdiğiniz tutarın çarpılması sonucu bulunacaktır. Miktar2*Tutar açıklamalarımızda verdiğimiz örnekten yararlanırsak; Stok Kodu...S01 1. Birim...Adet 2. Birim...Kutu (1 kutuda 10 adet var) 3. Birim...Koli (1 kolide 50 adet var) 4. Birim...Kilogram (1 kg. 2 adet) Uygulama tipini miktar3*tutar olarak seçtiğinizi ve miktar kolonuna da 5 YTL girdiğinizi düşünelim. S01 kodlu stok miktarı irsaliyeye (veya faturaya) adet girilmiş olsun. Şimdi adetin kaç koliye denk geldiğiniz hesaplamalıyız. Bir kolide 50 adet stok olduğuna göre adet stokumuz; / 50 = 300 kutuya denk gelmektedir. Bu durumda irsaliyeye gelecek ıskonto tutarı ise (ıskonto kartının miktar alanına 5-YTL girdiğimizi hatırlayalım) 300 * 5 = YTL Miktar4*Tutar: Bu seçenek tercih edildiğinde evraka girilen miktar (ki bu ana birim cinsinden olacaktır) stoklarınızın 4. birimine çevrilecek ve ıskonto (veya masraf) dördüncü birim ile miktar alanına girdiğiniz tutarın çarpılması sonucu bulunacaktır. Iskonto kartına ilk girildiğinde seçebileceğiniz 6 ıskonto tipini açıklamaya çalıştık. Evrakınız için bir ıskonto girişi yaptıktan sonra, ıskonto tiplerini içeren pencereye 2 hesaplama şeklinin daha eklendiğini göreceksiniz. Bunlar; 1. Iskontodan yüzde 1. Iskonto sonrası ara toplamdan yüzde seçenekleridir. Programınız size ikinci bir ıskonto girmeniz durumunda, bu ıskontoyu sadece birinci ıskonto tutarı üzerinden belirli bir yüzde ile veya birinci ıskonto sonrası ara toplamdan belirli bir yüzde ile hesaplatmanıza olanak tanımıştır. Örnek: Ara Toplam :

78 1. ıskonto Tutarı: ıskonto Sonrası Ara Toplam : Bu verilere göre ikinci ıskontoyu 1. ıskonto tutarı yani üzerinden veya 1. ıskontodan sonrası ara toplam yani üzerinden hesaplatabilirsiniz. Tabloya eklenen bu 2 seçeneğin dışında, yukarı açıkladığımız 4 ıskonto tipine göre de hesaplama yapabilirsiniz. İkinci ıskonto girildikten sonra ıskonto tipleri penceresine 2 ıskonto tipi daha eklenecektir. Bunlar; 2. ıskontodan yüzde 2. ıskonto sonrası ara toplamdan yüzde Bu seçeneklerden birini tercih ederek, 3. ıskontonuzu 2. ıskontodan yüzde alarak veya 2. ıskonto sonrası ara toplam üzerinden hesaplatabilirsiniz. ıskonto tipleri bu şekilde artarak devam edecektir. Ta ki 6. ıskontoyu girene dek. Stn: Iskonto kartında ödeme planlarını dikkate almayacaksanız veya kartta tanımlanan ödeme planlarının dışında bir ödeme planı girildiğinde uygulanacak ıskonto yüzdesini bu alana girmelisiniz. Örneğin kodu girilen stok grubundan kodu girilen cari gruba yapılan satışlarda ödeme planı ne olursa olsun %20 ıskonto uygulanacaksa, bu ıskonto yüzdesini bu alana girmelisiniz. Ya da, ıskonto kartını ödeme planlarına göre oluşturdunuz fakat evraktan sizin bu kattan belirlemediğiniz bir ödeme planı ile satış yapıldı. Bu durumda uygulanacak ıskonto yüzdesi yine bu alana girilecektir. Op1 Op2 Op3 Op4 Op5: Iskonto kartını ödeme planlarını dikkate alarak oluşturduysanız, ekranın birinci bölümündeki Op1, Op2...Op5 alanlarına ilgili ödeme planı gün sayılarını da girmiş olmalısınız. Bu alanlara ise, ilgili ödeme planı ile satış yapıldığında uygulanacak ıskonto yüzdeleri girilecektir. Örneğin ekranın ilk yarısındaki Op1 alanına ödeme planı olarak G15 yani 15 gün girdiniz. 15 gün opsiyonlu bir satış için yüzde kaç ıskonto yapılacağınız da ekranın ikinci yarısındaki Op1 kolonuna girmelisiniz. Aynı şekilde diğer ödeme planları ile satış yapıldığında uygulanacak ıskonto yüzdeleri de ilgili alanlara tek tek girilmelidir. Miktar: Eğer hesaplatılacak ıskonto miktar*tutar seçeneklerinden bir tanesi ise, miktar başına yapılacak ıskonto tutarını bu alana girebilirsiniz. Evet, bir ıskonto satırının nasıl tanımlanacağını yukarıda açıklamaya çalıştık. ENTER tuşuna basarak bir alt satıra geçip, -varsa- diğer ıskontolar veya masraflar için de girişlerinize (yüzde veya miktar girişlerinize) devam edebilirsiniz. Eğer ıskonto kartı ile işlemleriniz bitti ise, ALT+S tuşlarına basarak ya da ekranınızın alt bölümünde yer alan Sakla butonunu tıklayarak kartınızı kayıt etmelisiniz. Stok maliyet parametreleri (92740) Bu bölümden stoklar için maliyet hesaplama yönteminin ne olacağı, bu maliyetlerin stok hareketlerine nasıl dağıtılacağı, MRP9000 Üretim Yönetim Paketi ni kullanan işletmeler için maliyetlendirme şeklinin ne olacağı ve depolar için maliyet parametreleri bu program ile belirlenecektir. Stok maliyet parametreleri aşağıda açıklanmıştır. 78

79 Stok Maliyet Hesap Şekli: Stok maliyetlerinin hangi maliyet hesap şekline göre yapılacağı bu alanda seçilecektir. Maliyet hesap şeklini satır sonu butonunu tıklayarak açılacak pencereden seçebilirsiniz. Maliyet hesap şekilleri ve açıklamaları aşağıda verilmiştir; 1. Fifo (dengeli): Bu maliyet hesaplama yönteminde, ilk giren stoklar ilk çıkar ve maliyetlendirme işlemi de bu mantığa göre yapılır. Eğer ilk giren stokların tümü çıkmamış ise ve yeniden giriş yapılıp ilk girenler ile birlikte çıkış yapılacak ise, bu durumda eski ve yeni fiyatların ortalaması alınır. Örneğin 50 birim mal alınıp bunların 48 birimi kullanılmış ise ve 5 birim mal daha çıkılacaksa, bu 5 birim stokun 2`si eski fiyattan (50-48 = 2), 3`ü yeni fiyattan çıkılır ve bu eski ve yeni fiyatların ortalamaları alınarak maliyetlendirme gerçekleştirilir. 2. Lifo (dengeli): Bu maliyet hesaplama yönteminde, işletmeye son giren stoklar ilk çıkar ve maliyetlendirme işlemi de bu mantığa göre yapılır. 3. Anlık Yürüyen Ağırlıklı Ortalama: Bu yöntemde belirli bir anda maliyet, o zamana kadar giren tüm değerin, giren miktara bölünmesi ile elde edilir. 4. Dönemsel (Aylık) Yürüyen Ağırlıklı Ortalama: Bu yöntemde, içinde bulunulan dönemde (ayda)işletmeye giren stokların toplam değerinin, yine aynı dönemde işletmeye giren toplam stok miktarına bölünmesi ile hesaplanır. 5. Yıllık Ağırlıklı Ortalama: Yıl içinde işletmeye giren stokların toplam değerinin, yine yıl içinde işletmeye giren toplam stok miktarına bölünmesi ile hesaplanır. 6. Verilen Dönem Sonu Ağırlıklı Ortalama: Bu yöntemde, dönem başından itibaren, verilen tarih sonuna kadar giren stokların ağırlıklı ortalaması bulunur ve maliyetler buna göre hesaplanır. Başka bir ifade ile, ağırlıklı ortalamaya göre ve sadece iki tarih arasındaki maliyetleri çıkarmak için bu yöntemi seçmelisiniz. Yıllık ağırlıklı ortalamayı iki tarih arasında almak, sizi bu yöntemle bulacağınız maliyetlere ulaştırmaz. Yıllık yürüyen ağırlıklı ortalamada iki tarih verilse bile, program tarih sınırlarını dikkate almaksınız girişleri yine yıl sonuna kadar tarar. 7. Özet Dosyadan Dönemsel (Aylık) Yürüyen Ağırlıklı Ortalama: Dönemsel yürüyen ağırlıklı ortalama (4) ile aynı mantıkta maliyetler hesaplanır. Ancak bu seçenek tercih edildiğinde, hareketler özet dosyadan taranır ve sonuca çok daha hızlı bir şekilde ulaşılır. Özet dosyası güncel olan firmalar, dönemsel (aylık) ağırlıklı ortalama yerine bu seçeneği tercih edebilirler. İlave ıskonto ve maliyetler: Miktarsız stok girişlerinin maliyetlere nasıl dağıtılacağı belirtilecektir. Bu alanda satır sonu butonunu tıkladığınızda karşınıza 2 seçenekten oluşan bir pencere gelecektir. Bu penceredeki; Son harekete seçeneğini seçerseniz, girdiğiniz miktarsız hareket tutarı, o stokunuzun kendinden önceki (miktarsız hareketten önceki) son hareketine dağıtılacaktır. Dönem içi hareketlere seçeneği ile, girdiğiniz miktarsız hareket tutarı, o stokunuzun dönem içinde gerçekleşen tüm hareketlerine dağıtılacaktır. 79

80 Bu açıklamalarımızı da dikkate alarak, maliyet dağıtım şekli seçiminizi yapınız. Seçiminizi mouse göstergesini tercih satırınızın üzerine getirip bir kez tıklatarak yapabilirsiniz. Her depo ayrı ayrı kendi içinde maliyetlensin?: Depolar arasında gerçekleşen stok transferleri işletmelerin bir cebinden diğerine geçen para gibidir ve depolar arası transferlerde genellikle maliyetlendirme yapılmaz. Bazı işletmeler depolarını da birer sorumluluk merkezi veya kar merkezi olarak görmek isteyebilir. Bu tür işletmelerde, Depolar arasında yapılan stok giriş-çıkışlarının da maliyetlendirmesi yapılır. Örneğin merkez depoya 100 YTL den alınan bir stok, depolar arası transfer ile yine merkez depodan X şube deposuna 130 YTL den gönderilebilir. İşte aradaki 30 YTL tutarındaki farkın merkez depo kayıtlarında kar olarak görülebilmesi için, depolar ayrı maliyet unsuru parametresinin -evet- olarak seçilmesi gerekir. Aksi halde, 30 YTL tutarındaki fark merkez depo kayıtlarında kar olarak görülmez. FIFO da her parti-lot ayrı ayrı kendi içinde maliyetlensin: Parti-Lot bazında takibini yaptığınız stokların maliyet hesaplamalarının parti bazında yapılmasını istiyor iseniz bu parametreyi evet olarak seçmeniz yeterli olacaktır. Böylece programınız; hangi partiden stok satışı yapıyor iseniz ilgili stokların maliyetini hesaplarken o partiyle firmanıza girmiş olan değerini baz alarak hesaplayacak, ve raporlardan ilgili stoklar için kar durumunuzu bu hesaplamaya göre verecektir. Yani ilgili stokların daha önceden diğer partilerle yapılan girişlerinin değerleri dikkate alınmayacaktır. Örneğin X stokunu ilk olarak 1. parti ile 200 YTL olarak aldığınızı, 2 parti ile alışınızın da 100 YTL olduğunu varsayalım. Sizin X stokunu 2. partiden 250 YTL olarak satışını gerçekleştirdiğinizi düşünelim. Eğer bu parametre hayır olarak seçilirse ilgili stokun maliyeti 200 olarak hesaplanacak ve programınız satış belgesi değerine göre maliyet farkını size 50 olarak verecektir. Bu parametre evet olarak seçilmiş olsaydı maliyet farkı 150 olarak belirlenecekti.çünkü stokun 2. partiyle giriş değeri 100 YTL idi. Kısacası bu parametrenin evet olması, stokların çıkışı hangi partiden yapılıyor ise maliyetlerinde de ilgili partiye girdikleri değerlerinin baz alınması sağlanacaktır. Böylece parti bazında stok satışlarınızın kar durumları raporlardan izlenebilecektir. Stok maliyetlerini Genel amaçlı maliyet ve envanter raporu (014320) programımızdan izleyebilirsiniz. İade Giriş Maliyet Şekli: İade olarak işletmeye giren stokların maliyetlerinin hangi yöntemle hesaplanacağını bu alanda karşınıza gelecek pencereden seçeceksiniz. Maliyet hesap şekilleri aşağıda açıklanmıştır; 1. Dönemsel (Aylık) Ortalama Maliyet: Bu yöntemde, içinde bulunulan dönemde (ayda) işletmeye iade edilen stokların toplam değerinin, yine aynı dönemde işletmeye iade edilen toplam stok miktarına bölünmesi ile hesaplanır. 2. Yıllık Ortalama Maliyet: Yıl içinde işletmeye iade edilen stokların toplam değerinin, yine yıl içinde işletmeye iade edilen toplam stok miktarına bölünmesi ile hesaplanır. 3. Verilen Dönem Sonundaki Ortalama Maliyet: Bu yöntemde, dönem başından itibaren, verilen tarih sonuna kadar iade edilen stokların ağırlıklı ortalaması bulunur ve maliyetler buna göre hesaplanır. Başka bir ifade ile, ağırlıklı ortalamaya göre ve sadece iki tarih arasındaki iade stok maliyetlerini çıkarmak için bu yöntemi seçmelisiniz. Yıllık ortalama 80

81 maliyet ile iki tarih arasında almak, sizi bu yöntemle bulacağınız maliyetlere ulaştırmaz. Yıllık ağırlıklı ortalamada iki tarih verilse bile, program tarih sınırlarını dikkate almaksınız girişleri yine yıl sonuna kadar tarar. 4. İade Öncesi Son Maliyet: Bu yöntemde iade edilen stokların maliyeti, iadeden önceki son (satış) maliyeti olarak kabul edilir. 5. İade Evrak Belge Bedeli: İade edilen stokların maliyeti, iade evrakındaki bedel olarak kabul edilir. Maksimum Ürün Safhası: Programın bu parametresi MRP9000 yani üretim programımızı kullanan işletmeler için önem taşır. Bu alana, stokların geçirdikleri maksimum ürün safhası girilecektir. Maliyetlendirme işlemleri bu alana girilen safha kadar geri dönülerek yapılacaktır. Örneğin metal saç levha üreten bir firmada üretimin birinci safhası 1 metrelik saç levha, ikinci safhası bu 1 metrelik levhanın 25 cm. uzunluğunda kesilmesidir. Maksimum ürün safhasına 2 girildiğinde, iki safhalı bir üretim sürecinden geçen saç levhanın maliyetlendirilmesi de buna göre yapılacaktır. Stok maliyet parametrelerini belirledikten sonra, bu parametreleri ALT+S tuşları ile kaydetmeyi unutmayınız. Üretim Maliyetlendirme Şekli: Bu alanda satır sonu butonunu tıkladığınızda karşınıza Standart maliyetlendirme ve MRP2 fiili maliyetlendirme seçeneklerinden oluşan bir pencere gelecektir. Bu aşamada sizden istenen, üretimleriniz sırasında maliyetlendirmenin bu seçeneklerden hangisine göre olacağını belirtmenizdir. Konuyu detaylandıracak olursak, Standart maliyetleme; maliyet dönemi boyunca elde edilen çıktı birimlerine maliyet yükleme işleminin önceden belirlenen standartlara göre yapılmasıdır. Başka bir ifade ile, bir ürünün üretilmesinde yer alan malzeme ve operasyonlara ait standart miktar ve sürelerinin önceden belirlenen bir fiyat doğrultusunda yapılmasıdır. Maliyet Muhasebeniz için tercih edeceğiniz seçenek standart maliyetleme ise; öncelikle MRP ve MRP2 programlarından Standart Direkt İşçilik Maliyet Parametreleri, Standart Genel Üretim Maliyet Parametreleri, Ürün tanıtım kartları çarpanlarının tanımlanması gerekmektedir. Fiili maliyetlendirme; maliyetleme dönemi boyunca üretim sürecinde gerçekleşen maliyetlerin, çıktı birimlerine fiili olarak yüklenmesidir. Başka bir ifade ile, bir ürünün üretilmesi ve / veya satın alınması için, gerçekten harcanan kaynakların (satınalma masrafları, hammadde, zaman) çeşitli dağıtım anahtarına göre dağıtılarak ortaya çıkarılmasıdır. Maliyet Muhasebeniz için tercih edeceğiniz maliyetlendirme seçeneği fiili maliyetlendirme ise; öncelikle MRP ve MRP2 programlarından, İş merkezlerinin ve bu iş merkezlerinde çalışan makinelerin, makinenin başında çalışan personel vb. bilgilerinin tanımlanmış olması gerekmektedir. Ayrıca bu tanımlamalar sorumluluk merkezleri kodu ile ilişkilendirilip doğrudan üretim sorumluluk merkezi bağlantısı yapılmalıdır. Evet bu açıklamalarımız doğrultusunda firmanızda uygulanacak maliyetlendirme şeklinizi seçerek bir sonraki alana geçebilirsiniz. Reçete Hammadde Maliyetlendirme Şekli: Bu alanda sizden istenen, üretim programından tanımlayacağınız reçetelerdeki hammaddelerin maliyetlerinin neye göre hesaplanacağını seçmenizdir. Son giriş hareketinden mi?, ilgili ürün için satın alma şartı düzenlenmiş ise satın alma şartından mı?, maliyet analizinden mi?, yada satış fiyatından mı hesaplanacağını 81

82 belirtmenizdir. Bunun için bu alanda satır sonu butonu tıklayıp açılacak pencereden size uygun olan seçeneği seçmelisiniz. Bu alandaki seçiminizin satış fiyatından olması durumunda ekranınızın bir sonraki alanı olan Reçete Hammadde Maliyetlendirmede Kullanılacak Fiyat alanından da, stoklarınızın satışlarına ilişkin tanımlamış olduğunuz fiyatlardan hangisinin baz alınacağını seçmeniz istenecektir. Bunun için bu alanda satır sonu butonunu tıklayıp açılacak pencereden fiyat seçiminizi yapmalısınız. Kampanyalı satış fiyatı, sezonluk satış fiyatı vb. ÖTV Stok Maliyetine İlave Edilecek Mi?: Stok tanıtım kartında ÖTV kapsamına giren stoklar için, ÖTV uygulama tipi alışta tutardan ya da alışta yüzde olarak seçilmiş ise bu stoklar için alış faturası girildiğinde ÖTV hesaplaması yapılacaktır. Eğer bu parametre evet olarak seçilirse stokun size olan maliyetine ÖTV tutarı ilave edilecek aksi durumda ÖTV maliyet kapsamına alınmayacaktır. Stokunuzun ÖTV dahil olan maliyetini raporlardan da izleyebilirsiniz. Gelir vergisi ve fon payı parametreleri (099400) Ekonomik serisinde gelir vergisi stopajı ve fon payı kesintilerini gerektiren evraklar yer alır. Örneğin serbest meslek makbuzu, gider makbuzu, müstahsilden alış faturası gibi. Bu evraklardan yapılacak kesinti oranları değişiklik gösterebilir. Sistem menüsünün bu bölümünden, farklı oranlardaki gelir vergisi stopajı ve fon payı kesintilerine ilişkin tanımlamalar yapılacak ve bu kesintilerin kaydedileceği muhasebe hesapları girilecektir. Bu programdan gerekli parametre girişleri yapıldıktan sonra, yukarıda sözünü ettiğimiz evrakların hareket satırlarına gelmeden hemen önce, burada tanımlı olan parametreler aynı şekilde ekrana gelecek ve sizden ilgili evrakta uygulanacak gelir vergisi stopajı ve fon payı kesintisini seçmeniz istenecektir. Şimdi parametre girişlerinin nasıl yapılacağını açıklamaya çalışalım. No: Gireceğiniz parametrelerin sıra numaraları programınız tarafından otomatik olarak verilmektedir. Bu alanda herhangi bir değişiklik yapılamaz. Adı: Biraz sonra oranlarını gireceğiniz gelir vergisi stopajı ve fon payı kesintilerine ilişkin açıklayıcı bir isim veya evrak cinsini (tanımını) bu alana girmelisiniz. Örneğin serbest meslek makbuzunda uygulanan kesintileri girecekseniz, adı olarak serbest meslek makbuzu veya SMM şeklinde bir giriş yapabilirsiniz. Gider makbuzu için gider makbuzu şeklinde bir isim girebilirsiniz. Aynı tip evrak için farklı oranlar girmeniz gerekiyorsa, SMM-1, SMM-2 şeklinde girişler de yapabilirsiniz. G.V. Stp %: Adı koluna girdiğiniz evrakta cinsinde uygulanacak gelir vergisi stopaj yüzdesini bu alana girmelisiniz. Fon %: Adı koluna girdiğiniz evrak cinsinde gelir vergisi stopajı üzerinden uygulanacak fon payı yüzdesini bu alana girmelisiniz. G.V Muh. Kodu: İlgili evrak cinsi üzerinden hesaplanan gelir vergisi stopajının kaydedileceği muhasebe hesap kodu bu alana girilecektir. Muhasebe hesap kodlarını F10 tuşu ile seçebilirsiniz. 82

83 Fon Muh. Kodu: İlgili evrak cinsi için gelir vergisi stopajı üzerinden hesaplanan fon payının kaydedileceği muhasebe hesap kodu bu alana girilmelidir. Muhasebe hesap kodlarını F10 tuşu ile seçebilirsiniz. Bu şekilde gelir vergisi stopajı ve fon payı kesinti oranları girildikten sonra parametrelerinizi ALT+S tuşları ile yada ekranınızın alt bölümünde yer alan Sakla butonunu tıklayarak kaydediniz. Muhasebe Parametreleri Sistem modülünüzün bu bölümünde yer alan programlar ile, GENEL MUHASEBE modülünün işleyişi ve entegrasyon ile ilgili parametre girişleri yapılacaktır. Şimdi, bu alt menüde yer alan programları sıra ile açıklamaya çalışalım. Genel program parametreleri (096111) Muhasebe parametreleri alt menüsünün ilk programı Genel Program Parametreleridir. Bu program ile, MUHASEBE modülünü kullanmaya başlamadan önce, firmanızın muhasebe hesap kod yapısını, mahsupta kasa kullanımı olup olmayacağını ve kasa fişi kullanılıp kullanılmayacağını gireceksiniz. Programa girdiğiniz karşınıza gelecek ekrandan yapılacak parametre girişlerinin neler olduğu aşağıda açıklanmıştır. Hesap Kod Yapısı Kullanımı Zorunlumu: Firmanızda muhasebe hesap kod yapısı kullanımı zorunlu ise bu alanda satır sonu butonunu tıkladığınızda açılacak olan pencereden -evet- seçeneğini, aksi halde -hayır- seçeneğini seçmelisiniz. Bu parametre evet seçilip, bir alt satırda muhasebe hesaplarının kod yapısı tanımlandığında, artık bu yapının dışında muhasebe hesap kartı açılması mümkün olmayacaktır. Hesap Kod Yapısı: Firmanızda hesap kod yapısı kullanımı zorunlu ise yani bir önceki alan -evet- olarak seçilmiş ise imleciniz bu alana gelecek ve firmanızda kullanılmakta olan muhasebe hesaplarına ilişkin kod yapısı girişi yapılacaktır. Yani, ana-muavin ve tali hesaplara kaçar dijit ayrıldığını ve hangi karakterlerin kullanılacağını bu alana gireceksiniz. Hesap kod yapısı örneği aşağıda verilmiştir; Hesap Kod Yapısı: Yukarıdaki örnekte ana hesaplara 3 dijit (bu tekdüzen hesap planı uygulaması nedeniyle bir zorunluluktur), muavin hesaplara 2 dijit, tali hesaplara da 3 dijit ayrılmıştır. Kullanıcılarımızın muhasebe hesaplarına ait kod yapısı tanımlamalarında, alfa nümerik karakterleri kullanarak tanımlayabilmeleri de mümkündür. Örneğin hesaplarınıza ilişkin kod tanımlamasında A01 gibi yada B01 gibi bir düzene bağlı kalınmasını istediğinizi düşünelim. Yani hesap kodlarınızın son üç hanesi büyük harf ile başlayarak oluşturulsun. Bu durumda hesap kod yapısı alanına X00 gibi bir giriş yapmanız yeterli olacaktır. Çünkü programlarımızda büyük harfle yazılacak karakterler (X) ile belirtilmektedir. 83

84 a01 gibi bir hesap kod yapısı tanımlanacaksa, bu durumda kullanıcılarımız kod yapısı tanımlaması alanına x00 şeklinde giriş yapmalıdırlar. Çünkü küçük harfler programa (x) ile tanımlanmaktadır. Eğer kullanıcılarımız hesap kod yapısı tanımlamalarında harf veya rakam kullanımının serbest olmasını istiyorlar ise bu durumda istedikleri karakter için (*) ifadesini kullanmaları gerekmektedir. Örneğin *00 gibi bir tanımlama yapılırsa, kullanıcılarımız gibi bunun yanı sıra A01 gibi hesap açabilme özgürlüğüne sahip olabileceklerdir. Söz konusu tanımlamalar muhasebe kodlarının her karakteri için geçerli olup, aynı kod içinde birden fazla karakter tanımlayabilmeniz de mümkündür. Mahsupta Kasa Kullanımı: Bu alanda satır sonu butonunu tıkladığınızda karşınıza küçük bir pencere açılacak ve mahsup işlemlerinizde kasa hesabı kullanımı olup olmayacağının belirtilmesi istenecektir. Eğer mahsupta kasa kullanımı yok olarak seçerseniz, muhasebe fişlerinizi girerken, mahsup fişi ile yaptığınız girişlerde kasa hesabını kullanamayacaksınız. Yukarıdaki açıklamalarımızı ve firmanızdaki uygulamaları dikkate alarak, mahsup işlemlerinizde kasa kullanımının olup olmayacağını belirtiniz. Kasa FiĢi Kullanımı: Satır sonu butonunu tıkladığınızda karşınıza yine küçük bir pencere açılacak ve MUHASEBE modülü ile olan çalışmalarınızda kasa fişi (yani tahsil ve tediye fişleri) kullanıp kullanmayacağınız sorulacaktır. Seçiminizi yapınız. Yukarıda sıraladığımız 2 parametre ticari modüllerden muhasebeye entegrasyon yapılırken de geçerli olacaktır. Örneğin kasa fişi kullanımını hayır olarak seçtiyseniz, FİNANS modülü ile bankadan nakit para çekme işlemi yaptıktan sonra bu hareket muhasebede mahsup fişinde yer alacaktır. Oysa ki kasa fişi kullanımı evet olsaydı muhasebede yaratılan fişin tipi tahsil olacaktı. KDV Ayırmada KDV Tipi Farklı Ġse Uyar: Shift+F1 tuşları ile, muhasebe fişinin ilgili satırındaki hareket tutarı üzerinden K.D.V. tutarını ayırabilir ve ilgili K.D.V. hesabına otomatik olarak yazdırılabilir. Bunun için; muhasebe fişine ilgili hareket girildikten sonra, borç ya da alacak kolonlarından ilgili olanında Shift ve F1 tuşlarına basıp karşınıza gelen K.D.V. hesaplarının ve oranlarının yer aldığı pencereden ilgili KDV hesabını seçmelisiniz. İşte bu ekrandan seçtiğiniz KDV oranı ilgili hareketin hesap kartından seçilen KDV tipinden farklı olduğunda programın sizi uyarmasını istiyor iseniz bu parametreyi evet aksi halde hayır olarak seçmelisiniz. Bu parametrenin evet olması durumunda programınız sizi Seçilen KDV Hesap Kodu tipi ile matrah hesabın KDV tipi farklı! mesajı ile uyaracak ve hemen sonra Eminim Devam et KDV hesap kodunu tekrar seç 84

85 onay ekranı karşınıza gelecektir. Bu aşamada KDV tipini farklı bile seçmiş olsanız işleminize devam edebilir yada tekrar KDV hesap kodu ekranına dönerek yeni KDV oranını seçebilirsiniz. Muh.FiĢi Sıra/Yevmiye F10 da Açıklama Göster: Programınızın Genel Muhasebe modülünde yer alan Muhasebe Fiş evraklarının sıra ve yevmiye no alanlarında F10 tuşuna bastığınızda karşınıza, önceden girilmiş olan muhasebe fişlerinin yer aldığı bir ekran gelecektir. İşte bu ekranda, muhasebe fişlerine ilişkin açıklama kolonunun da yer almasını istiyor iseniz bu alanı -evet- olarak belirtmeniz yeterlidir. Evet, genel program parametrelerinin neler olduğunu sizlere kısaca açıklamaya çalıştık. Bu ekran ile ilgili girişlerinizi tamamlandıktan sonra, bilgilerinizi ALT+S tuşlarını kullanarak bilgisayarınızın sabit diskine kayıt etmelisiniz. Kasa Alacak Bakiye Verdiğinde: Programınızdan kasa hesabını etkileyecek herhangi bir evrak girişi (kapalı kesilen faturalar, tediye makbuzu, dekont girişleri vb) yaptığınızda girdiğiniz değerler doğrultusunda kasa hesabı alacak bakiye veriyorsa programınızın sizi sadece uyarmasını, kayıt yapmanızı engellemesini, hiç bir müdahalede bulunmadan işlemlerinize devam edebilmenizi sağlayabilirsiniz. Programınızın bu işlemleri yapabilmesi için, sizin bu alandaki tanımlamanıza ihtiyacı olacaktır. Bu alanda tercih edebileceğiniz seçenekler aşağıda sıralanmıştır; Devam et seçeneğini seçerseniz, kasa hesabı alacak bakiye verdiğinde herhangi bir uyarı almadan işlemlerinize devam edebilirsiniz. Uyar devam et seçeneğini seçerseniz, kasa hesabı alacak bakiye verdiğinde programınızın sizi girdiğiniz değer doğrultusunda kasanın ne kadar alacak bakiye verdiğini öncelikle belirtecek fakat işlemlerinize devam etmenizi engellemeyecektir. Uyar devam etme seçeneğini seçtiğinizde ise, kasa hesabı alacak veren evraklarda programınızın sizi uyaracak ve evrak girişinizi engelleyecektir. Muhasebe fiģinde hesap bakiyesini göster: Bu parametre ile kullanıcılarımız muhasebe fişi içerisinde imleçleri hangi satır üzerinde ise, ilgili satırda bulunan hesaba ait bakiyenin muhasebe fişinde görüntülenip görüntülenmeyeceğini belirleyeceklerdir. Bu parametre evet olarak işaretlenirse hesapların varsa bakiyeleri muhasebe fişi ekranın alt bölümünde yer alan hesap bakiyesi alanında görüntülenecek, aksi durumda fişten girilen hesapların bakiyeleri izlenmeyecektir. Böylece kullanıcılarımız fiş girişleri esnasında hesaplarının bakiyelerini de kontrol edebileceklerdir. Muh.FiĢ, Shift+F1/F2'de KDV hesabını otomatik bul: Programlarımızda Shift+F1 (KDV ayır) tuşuna basarak, muhasebe fişinde hesaplar için girilen (borç/alacak) tutarı üzerinden KDV tutarı ayrılmakta ve ayrılan KDV tutarı da fişe otomatik olarak yazılmaktadır. Aynı şekilde Shift+F2 (KDV hesapla) tuşlarına basılarak da, girilen tutar üzerinden KDV tutarı hesaplanmakta ve yine fişe otomatik olarak yazılmaktadır. Bunun için yapılacak tek işlem, bu tuşlara basıldıktan sonra karşınıza gelen, K.D.V. hesap ve oranlarının yer aldığı pencereden K.D.V. hesaplamasının hangi oran üzerinden ve hangi K.D.V. hesabına atılacağını seçmenizdir. Bu seçimle birlikte işlem 85

86 yaptığınız tuş grubuna bağlı olarak girdiğiniz tutardan K.D.V. ayrılıp yada hesaplanıp, K.D.V. hesabı ile birlikte muhasebe fişinize yansıyacaktır. Eğer ki kullanıcılarımız fiş girişlerinde tutarı yazdıktan hemen sonra, herhangi bir seçim ekranı ile karşılaşmadan Shirt+F1 ve Shift+F2 tuşlarına bastıklarında KDV'lerin otomatik hesaplanmasını ve ilgili hesaba yazılmasını istiyorlar ise yani hesaplamalarını karşılarına gelen K.D.V. hesap ve oranlarının yer aldığı pencereden seçerek değil de, otomatik yapılmasını istiyorlar ise bu parametreyi evet olarak seçmelidirler. Tabi ki tüm bu işlemlerin geçerli olabilmesi için kullanıcılarımızın, her hesap için tanıtım kartından öncelikle KDV tipini belirlemesi (%18, %26 gibi), daha sonra bu KDV tipleri için çalışacak vergi hesap kodları ile oranlarının girişini yapmaları gerekmektedir. Aksi durumda hesaplama otomatik olmayacak kullanıcılarımız tekrar KDV seçim penceresi ile karşılaşacaklardır. KDV hesap kod ve oranlarının girişleri ise Muhasebe modülünün Yıllık Bildirim ve Beyannameler/KDV Modülü/Vergi hesap kodları programından yapılmaktadır. Bu hesaplama işlemi sadece ve sadece hesaplar için tanıtım kartından FiĢte KDV hesaplama Ģekli parametresinin manuel olarak belirlenmesi durumunda geçerli olacaktır. Aksi durumda bu hesaplama dikkate alınmayacak hesaplama şekli olarak belirlenen diğer seçenekler dikkate alınacaktır. ĠĢletme Hesap Kod Yapısı Kullanımı Zorunlumu: İşletme defteri esasına göre, defter tutan firmalar (SMMM), işletmelerine ilişkin tanıtacakları hesaplarda yani BURO9000 programının İşletme/Kartlar/Hesap tanıtım kartı (267100) ve SM Defteri/Kartlar/Hesap tanıtım kartı (257100) ekranından tanımlayacakları işletme hesaplarında hesap kod yapısı kullanımını zorunlu hale getirmek istiyorlar ise bu parametreyi evet olarak seçmelidirler. Daha sonra bir alt satırdan da işletme hesaplarında kullanılacak kod yapısını tanımlayarak, artık bu yapının dışında işletme hesap kartı açılmasını engellemiş olacaklardır. Bu parametre hayır olarak seçilirse böyle bir zorunluluk olmayacaktır. ĠĢletme Hesap Kod Yapısı: İşletme hesap kod yapısı kullanımı zorunlu ise yani bir önceki alan -evet- olarak seçilmiş ise imleciniz bu alana gelecek ve işletme hesaplarınıza ilişkin kod yapısı girişi yapılacaktır. Örneğin, gibi. Böylece kullanıcılarımızın bu alana girilen yapının dışında hesap kartı açabilmeleri mümkün olmayacaktır. Aksi durumda program örneğimize göre hesap kodları kod yapısında tanımlanmalıdır şeklinde uyaracak ve girişi engelleyecektir. Muhasebe FiĢinde Hesap ÇalıĢma ġekli Kontrolü: Hesap tanıtım kartı ekranından tanımlanan ya da otomatik olarak yüklenen her hesap kartının borç ya da alacak olarak çalıştığına ilişkin bilgi çalıģma Ģekli alanından belirlenmektedir. 320 ile başlayan hesaplar için bu alan alacak çalışır, 120 ile başlayan hesaplar için bu alan borç çalışır şeklinde ifade edilmektedir. Dolayısıyla muhasebe fişlerinden bu hesaplara ilişkin girişler yapıldığında örneğin 320 ile başlayan hesaplara yönelik borç girişi yapıldığında ya da 120 ile başlayan hesaplar için alacak girişi yapılmak istendiğinde programınızın sizi uyarmasını istiyor iseniz Muhasebe fiģinde hesap çalıģma Ģekli kontrolü parametresini evet olarak seçmeniz yeterli olacaktır. Böylece programınız sizi, borç çalışan bir hesap için alacak girişi yaptığınızda hesap çalışma şeklinin uyumsuz olduğunu bildirecektir. 86

87 Evet, genel program parametrelerinin neler olduğunu sizlere kısaca açıklamaya çalıştık. Bu ekran ile ilgili girişlerinizi tamamlandıktan sonra, bilgilerinizi ALT+S tuşlarını kullanarak bilgisayarınızın sabit diskine kayıt etmelisiniz. Döküm parametreleri (096112) Bu program yardımı ile, fiş ve yevmiye dökümlerine ilişkin bazı şekilsel ve içeriksel özellikleri belirleyeceğiz. Programa girdiğinizde karşınıza gelecek ekranın üst bölümünde döküm parametreleri ve döküm parametreleri-2 başlıklarından oluşan 2 butonun yer aldığını göreceksiniz. Şimdi döküm parametrelerinin neler olduğunu bu butonları tıkladığımızda ulaşacağımız ekranlardan incelemeye başlayalım. Döküm parametreleri Yuvarlama Tipi: Bu alanda satır sonu butonunu tıkladığınızda karşınıza küçük bir pencere açılacak ve K.D.V. beyannamesi dökülürken hangi yuvarlama tipinin kullanılacağını belirtmeniz istenecektir. Yuvarlama tipi seçimini ilgili seçeneği tıklayarak yapabilirsiniz. Ekranınızdaki pencerede yer alan yuvarlama tiplerine ilişkin açıklamalar aşağıda verilmiştir. Yuvarlama Yapma: Bu seçeneği seçtiğinizde, her hangi bir yuvarlama hesabı yapılmayacak, küsuratlı değerler olduğu gibi dökümlerinize yansıyacaktır. Küsuratı At: Bu seçeneği seçtiğinizde, dökümlerinizde yer alacak değerlerin küsurat kısımları (aşağıda vereceğiniz yuvarlama miktarı dikkate alınarak) atılacak ve tam sayı halinde dökümünüzde yer alacaktır. Örneğin yuvarlama miktarı 0.01 olarak verildiğinde bu, 0.,01 YTL'ye kadar olan küsurat kısımlarının atılacağı şeklinde yorumlanmalıdır. 13, 350 değeri 0,05 YTL'lik kısmı atılacağından 13,300 olarak dökümünüzde yer alacaktır. Yakınına Yuvarla: Bu seçenek seçildiğinde, küsuratlı değerler aşağıda vereceğiniz yuvarlama miktarı dikkate alınarak en yakın tam sayıya yuvarlanacaktır. Örneğin 'yuvarlama miktarı' 100 olarak verildiğinde; 13, 350 değeri...13, YTL'nin 100'e yuvarlanması ile 13,400 olarak 13, 345 değeri...13,3 45 0,45 YTL'nin 0'a yuvarlanması ile 13,300 olarak dökümünüzde yer alacaktır. Yuvarlama Miktarı: Yuvarlama yapılırken baz alınacak miktarın ne olduğu bu alana girilecektir. 87

88 Fiş Dökümü Hesap Sıralı: Bu alanda, fiş dökümlerinizin hesap kodlarına göre sıralanmasını isteyip istemediğinizi belirtmeniz gerekmektedir. Fiş Dökümü Borç-Alacak Sıralı: Bu alanda, fiş dökümlerinizin borç-alacak değerlerine göre sıralı olarak dökülmesini isteyip istemediğiniz belirtilecektir. Fiş Dökümü Meblağ Sıralı: Bu alandaki seçiminizin hayır olması durumunda, fiş dökümlerinizde ki hesaplara ait değerler, küçükten büyüğe doğru sıralanacaktır. Eğer bu ekrandan Fiş Dökümü Hesap Sıralı alanı evet ve Fiş Dökümü Meblağ Sıralı alanı hayır olarak seçilmiş ise, fişlerinizde ki sıralama öncelikle hesap kodlarına göre yapılacak, sonra bu hesaplara ait meblağlar dikkate alınacaktır. Yani meblağ sıralaması aynı hesaplar arasında olacaktır. Mizan Dökümünde Toplam: Bu alanda mizan dökümlerinde toplam alınıp alınmayacağı belirtilecektir. Dökümlerde Hesap Kodu: Ekonomik serisi modüllerinden alacağınız dökümlerde (örneğin hesap hareket dökümü, yevmiye dökümü vb.) muhasebe hesap kodlarının da yer almasını isteyip istemediğinizi bu alanda belirteceksiniz. Yevmiye Detayında Hesap Bilgisi: Yevmiye dökümlerinizde, ana hesaplar ile birlikte alt hesaplara ilişkin açıklamaların yer almasını isteyip istemediğinizi bu alanda belirteceksiniz. Yevmiye Dökümünde Satır Atla: Dökümlerde her bir yevmiye maddesi birbirlerinden çizgilerle ayrılmaktadır. Bu parametre -evet- seçildiğinde çizgiler arasında birer satır atlanarak döküm alınacaktır. Fiş Kayıttan Sonra Döküm: GENEL MUHASEBE modülünde en çok bilgi girişi yapılacak bölüm muhasebe fişleridir. Bu alanda sizden cevaplamanız istenen soru ise, her muhasebe fişi kaydından sonra, yazıcıdan ilgili fişin dökümünü alıp almayacağınızdır. Fişlerde Sadece Yevmiye Numarası: GENEL MUHASEBE modülünde girdiğiniz fişler iki ayrı seri numarası ile takip edilmektedir. Bunlardan birincisi, programınızın gün içinde her fiş girişinizde otomatik olarak ve artan sırada verdiği fiş nosudur. Diğeri ise, yıl içinde takip eden yevmiye no sudur. Fiş no her yeni günde 1'den başlayarak sıra ile artmakta, yevmiye no ise, dönem başında 1'den başlamakta ve dönem sonuna kadar her fiş girilişinde 1'er artarak devam etmektedir. İşte bu alanda yapacağınız tercih ile, yazıcıdan alacağınız dökümlerde, gün içinde takip eden fiş numarasının yer almasını engelleyebilirsiniz. Bunun için yapacağınız işlem, satır sonu butonunu tıklayarak açılacak pencereden evet seçeneğini seçmenizdir. Eğer dökümlerinizde fişlere ait hem sıra hem de yevmiye numarasının yer almasını istiyorsanız, bu alandaki tercihiniz hayır olmalıdır. Fişlerde Sıra Numarası Dökülsün: Genel Muhasebe modülünden girmiş olduğunuz muhasebe fişlerinizin sıra numarası, modülünüz tarafından otomatik olarak verilecek ve fiş sıra numaraları her yeni günde 1'den başlayıp, 1 artarak devam edecektir. İşte bu alandaki tercihinize göre, yazıcıdan alacağınız yevmiye dökümlerinde fiş sıra numaralarının yer alıp almayacağı belirlenecektir. Entegrasyonda kategori kullanan firmaların ihtiyaç duyabileceği bu özellik, bu parametrenin evet- olarak seçilmesi durumunda dökümlerinizde fiş sıra numarası da yer alacaktır. Eğer dökümlerinizde fişlere ait sıra numarasının yer almasını istemiyor iseniz, bu alandaki tercihiniz hayır olmalıdır. 88

89 Fişlerde Fiş Tipi: Fiş dökümlerinizde girilen her fişin fiş tipi de yer almaktadır (açılış, tahsil, tediye, mahsup, kapanış gibi). Eğer fiş tiplerinin dökümlerinizde çıkmasını istemiyorsanız, satır sonu butonunu tıklayarak açılacak pencereden hayır seçeneğini seçmelisiniz. Fiş Dökümünde İcmal: Girilen muhasebe fişleri yazıcıya dökülürken, o fişte çalışan hesapların hangi ana hesaplara ait olduğuna dair bir icmal otomatik olarak dökülmektedir. Eğer siz fiş dökümleri sırasında icmal dökümünün listelenmesini istemiyorsanız, satır sonu butonunu tıklayarak açılacak pencereden yok seçeneğini seçmelisiniz. Fiş Dökümünde Kontrol: Muhasebede kesilen her fiş kontrol edilmekte ve kontrolleri yapan kişi tarafından imzalanarak onaylanmaktadır. Döküm parametrelerinin bu seçeneği ile size, fiş dökümlerinde kontrolleri yapan kişi için bir imza yeri açılmasını isteyip istemediğiniz sorulmaktadır. Eğer fiş üzerinde imza yeri de açılmasını istiyorsanız, satır sonunu butonunu tıklayarak açılacak pencereden var seçeneğini seçmelisiniz. Fişlerinizde imza yeri bulunmasını istemiyorsanız tercihiniz yok olmalıdır. Fiş Dökümünde Hesap Toplamları: Genel Muhasebe modülünden girmiş olduğunuz fişlere ait hesap toplamlarının dökümünüzde yer almasını istiyor iseniz bu alandaki seçiminiz evetolarak belirlenmelidir. Aksi halde yani hesap toplamlarını dökmek istemiyorsanız tercihiniz hayır- olmalıdır. Fiş Dökümünde Çerçeve Tipi: Ekonomik Seri programları fiş dökümlerinde çizgi tiplerini sizin belirleyebilmenize olanak tanımıştır. Bunun için, bu alanda karşınıza gelecek penceredeki çizgi tiplerinden dilediğinizi seçmelisiniz. Bu seçimden sonra fişleriniz istediğiniz çizgi tipinde listelenecektir. Kontrol 1-2-3: Fiş dökümünde kontrol bölümünde açıkladığımız gibi, muhasebe fişleri kesildikten sonra ilgili kişilerce kontrol edilmekte ve imzalanarak onaylanmaktadır. Fişleri kontrol edecek olan ilgililerin isimlerinin fiş üzerinde otomatik olarak yer almasını istiyorsanız, bu alanlara ilgili kişilerin isimlerini girebilirsiniz. FiĢlerde Evrak Açıklaması Dökülsün: Bu parametre ile amacımız; kullanıcılarımızın muhasebe fişlerine yönelik Ctrl+Q tuşlarını kullanarak girmiş oldukları evrak açıklamalarının, yevmiye dökümlerinde ve muhasebe fiş dökümlerinde yazdırılmasının sağlanmasıdır. Bu parametre evet olarak seçilirse söz konusu dökümlerde, listelenen muhasebe fişlerinin hemen altında evrak açıklamalarına yer verilecek, aksi durumda evrak döküm açıklamaları yer almayacaktır. Bu parametre programlarımızda varsayılan olarak hayır seçilidir. Döküm Parametreleri-2 Kebirde Hareket Görmeyen Hesap: Bu alanda satır sonu butonunu tıkladığınızda dökülsündökülmesin seçeneklerinden oluşan bir pencere ile karşılaşacaksınız. Parametre dökülsün olarak seçilirse, GENEL MUHASEBE Modülü/Defterler/Büyük Defter bölümünden döküm alınırken, hareketi olmayan kebir hesapları da boş olarak listelenecektir. Parametre dökülmesin seçildiğinde kod aralığı girilen muhasebe hesaplarının içinde hareket görmeyen hesaplar varsa, bu hesaplar döküme dahil edilmeyecektir. 89

90 Yevmiye Dökümünde Önceki Sayfalardan Devir Dökülsün: Yevmiye dökümlerinizde, her bir yevmiye sayfanın dökümü tamamlandıktan sonra bu sayfaya ait devir bilgilerinin, sonraki yevmiye sayfalarında da dökülmesi için bu parametre dökülsün olarak seçilmelidir. Kasa Defterinde Hareket Olmayan Günler: Bu alanda satır sonu butonunu tıkladığınızda dökülsün-dökülmesin seçeneklerinden oluşan bir pencere ile karşılaşacaksınız. Parametre dökülsün olarak seçilirse, GENEL MUHASEBE Modülü/Defterler/Kasa Defteri bölümünden döküm alınırken, hareket görmemiş günler için de sadece başlıktan oluşan bir sayfa listelenecektir. Aksi halde, yani dökülmesin seçeneği seçilmiş ise, hareket görmemiş olan günler listelenmeyecektir. Bu açıklamalarımızdan yararlanarak ilgili seçiminizi yapınız. Fiş Döküm Tipi: Bu alanda kullanıcıların fiş dökümlerini istedikleri detayda listeleyebilmeleri mümkündür. Normal döküm olarak seçilmesi durumunda dökülen muhasebe fişlerinde sadece hareket gören muhasebe hesapları dökülecek ve borç/alacak meblağları bu hesaplara yazılacaktır. Yani bu dökümde hesapların bağlı oldukları ana hesaplar ve ara hesaplar belirtilmeyecektir. Fiş dökümü (2) (Ana hesap+alt Hesap Meblağ detayda) olarak seçilirse dökümde borç ve alacak kolonları haricinde detay başlıklı bir kolon daha yer alacak ve öncelikle hareket gören muhasebe hesabının bağlı olduğu ana hesap belirtilecek ve borç alacak meblağı ana hesaba yazılacaktır. Hareket gören hesaba ilişkin meblağ ise dökümün detay kolonunda belirtilecektir. Fiş dökümü (3) (Ana hesap+ara hesap+alt hesap Meblağ detayda): Bu parametrenin seçilmesi durumunda hareket gören muhasebe hesaplarının borç ve alacak meblağları bağlı oldukları ana hesaplara yazılarak listelenecektir. Yalnız bu dökümde hesabın bağlı olduğu ara hesaplarda yer alacaktır. Dolayısıyla meblağlar hareket gören hesapta ve bu hesabın bağlı olduğu ara hesapta dökümün sadece detay kolonuna yazılacaktır. Seçilirse hareket gören muhasebe hesabının borç ve alacak meblağı hem bağlı olduğu ana hesapta hem de kendi hesap kodunun listelendiği sırada ayrı ayrı yazılacaktır. Bu parametre seçilirse fiş dökümlerinde detay kolonu yer almayacaktır. Fiş dökümü (5) (Ana hesap+ara hesap+alt hesap Meblağ borç-alacakta) seçilirse hareket gören muhasebe hesabının borç ve alacak meblağı hem bağlı olduğu ana hesap ve ara hesapta hem de kendi hesap kodunun listelendiği sırada ayrı ayrı yazılacaktır. Bu parametre seçildiğinde de fiş dökümlerinde detay kolonu yer almayacaktır. Fiş Dökümünde Yazı İle Tutar Yazılsın: Fiş dökümlerinizde yazı ile tutarın yazılmasını istiyor iseniz bu parametreyi evet aksi halde hayır olarak seçmelisiniz. Bilanço Dökümlerinde Nazım Hesaplar Dökülsün: Aldığınız bilanço dökümlerinde nazım hesaplara ait bilgilerin dökülmesini istiyorsanız bu alanda karşınıza gelen pencereden evet seçeneğini seçmelisiniz. Eğer Bilançonuzda nazım hesaplara ait dökümlerin yer almasını istemiyorsanız hayır seçeneğini seçmeniz gerekmektedir. Bilançoda Önceki Dönem İçin Açılış Fişi Okunmasın parametresi ile Genel Muhasebe modülünden alacağınız bilançoların dökümüne ilişkin belirleme yapabileceksiniz. Bu alanda 90

91 satır sonu butonunu tıkladığınızda karşınıza Evet/Hayır seçeneklerinden oluşan bir pencere açılacaktır. Programınızın Muhasebe/Bilanço, mali tablolar ve finansal analiz bölümünden alınan bilanço dökümlerindeki (İşletme özet bilançosu, İşletme ayrıntılı bilançosu vb.) önceki dönem kolonuna gelecek değerin açılış fişinden alınmasını istiyor iseniz bu alanı evet aksi halde hayır olarak belirtmelisiniz. Mükellef Cinsi ve Geçici Vergi Oranı : Mükellef Cinsi alanında satır sonu butonunu tıkladığınızda karşınıza, Gelir vergisi mükellefi ve Kurumlar vergisi mükellefi seçeneklerinin yer aldığı bir pencere gelecektir. Bu aşamada sizden istenen, Geçici vergi beyannamesinin hangi mükellef cinsi için düzenleneceğini belirtmenizdir. Bu alandan yapacağınız seçim doğrultusunda Geçici vergi beyannamesine yansıyacak oran, ekranınızın geçici vergi oranı alanına otomatik olarak gelecektir. Bu oran Gelir vergisi mükellefi için %15, Kurumlar vergisi mükellefi için de %25 olarak belirtilmiştir. Kullanıcılarımızın bu oranlar üzerinde değişiklik yapabilmeleri mümkündür. Kanunen Kabul Edilmeyen Gider Hesap Kodu: Bu alanda sizden istenen, vergi yasaları tarafından kabul edilmeyip fakat işletmelerin kar durumlarının belirlenmesinde etkili olan Kanunen Kabul Edilmeyen Gidere ilişkin çalışacak hesabın kodunu girmenizdir. Daha sonra bu hesap, MİKBÜRO programınızın İşletme ve SM Defteri modüllerinin Hesap tanıtım kartı bölümünden tanımlanacak Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler için çalışacaktır. Stopaj Oranı, Kurumlar Vergi Oranı, Gelir Vergisi Matrah ve Oranları butonu: Mikbüro 9 programının Toplu İşlemler/Firmaların dönemsel işlem fişlerini kes bölümünden mükellefi olduğunuz firmalar için Dönemsel işlem fişlerini otomatik olarak kesebilmeniz mümkün olmaktadır. Eğer mükellef cinsi olarak Kurumlar vergisi mükellefi, dönemsel işlem fişine ilişkin işlem tipi de Dönem içi vergilendirme mahsubu seçilmiş ise, otomatik olarak oluşacak dönemsel işlem fişlerinde bu ekranda gördüğünüz Stopaj Oranı ile Kurumlar Vergi Oranı alanlarındaki değerler dikkate alınacaktır. Mükellef cinsinin Gelir Vergisi Mükellefi olması durumunda ise, Gelir Vergisi Matrah ve Oranları butonunda ki değerler ile stopaj oranı alanında ki değer dikkate alınacak ve Dönem içi vergilendirme mahsubuna ilişkin dönemsel işlem fişi bu değerler doğrultusunda oluşacaktır. Yevmiye Dökümlerinde Fiş Toplamı Dökülsün: Bu alanda satır sonu butonunu tıkladığınızda karşınıza evet/hayır seçeneklerinden oluşan bir pencere açılacaktır. Bu alandaki seçiminizin evet olması durumunda, yevmiye dökümleri, belge no detaylı yevmiye ve yevmiye defteri gibi listelerde, her bir fişin dökümü tamamlandıktan sonra toplamı alınacak ve sonraki fişin dökümüne geçilecektir. Aksi durumda yevmiye dökümlerindeki fişler, toplamları alınmadan listelenecektir. Kebirde Sayfa Atlamasın: Kebir defterinde hareketler sayfa sonuna kadar devam etmiyorsa, borç alacak toplamının, hareketin bitimine mi, sayfa sonuna mı konulacağına, bu alanda karar verilir. Açılacak olan pencereden bu açıklamalar doğrultusunda tercihinizi yapabilirsiniz. Mizan Dökümünde Renkli Dökülecek Satırlar: Programlarımızın mizan dökümlerinde ana grup, alt grup, ana hesap, ara hesap ve alt hesapların farklı farklı renklerde dökülmesini sağlayabilmeniz mümkündür. Bunun için öncelikle bu alanda satır sonu butonunu tıklayıp açılacak pencereden renkli dökülecek mizan satırları belirlenmeli sonrasında ayarlar butonundan, seçilen satırın hangi renkte gözükeceği seçilmelidir. Gördüğünüz üzere her seçeneğin hemen yanında 1. 5 kadar sıralanmış 91

92 özel satır rengi ifadeleri vardır. Bunlar ilgili satırların hangi renkte gözükeceğini belirlememizde bize yardımcı olacaktır. Çünkü bu ifadeler Ayarlar butonunun rapor renkleri seçeneği seçildiğinde karşımıza gelecek ve bu satırların dolayısıyla mizandaki hesapların hangi renkte olacağı belirlenecektir. Örneğin döküm parametrelerinden Ana grup (1.Özel satır rengi) parametresini işaretlediğimizi düşünelim. Daha sonra ayarlar butonundan rapor renkleri seçeneğini tıklayıp karşımıza gelen ekrandan 1.Özel satır rengi ifadesinin üzerine gelip ekranınızın sağ bölümünde ki renk skalasından renk seçimi yapalım. Bu işlem sonrasında mizanlarınızdaki ana grupların seçtiğiniz renkte döküldüğünü göreceksiniz. Yevmiye dökümlerinde sayfa sonu toplam dökülmesin: Bu parametreye bağlı olarak kullanıcılarımız; yevmiye dökümlerinde sayfa sonu toplamlarının alınıp alınmayacağını tercihleri doğrultusunda belirleyebileceklerdir. Bu parametre evet olarak seçilirse yevmiye dökümlerinde sayfa sonu toplamları dökülmeyecek hayır olarak ifade edilirse sayfa sonu toplamları dökümde yer alacaktır. Evet, döküm parametreleri ile ilgili açıklamalarımız yukarıda sıraladıklarımızdan ibarettir. Sizin de gördüğünüz gibi döküm parametreleri yardımı ile, muhasebe dökümlerinin içerik ve şekilleri üzerinde dilediğiniz değişiklikleri yapabilme imkanına sahipsiniz. Bundan sonraki bölümümüzde defter döküm tarihlerinin açıklamalarına geçilecektir. Defter döküm tarihleri (096140) Resmi defterler çekildikten sonra, defter çekim tarihinden önce girilen muhasebe hareketlerinde herhangi bir değişiklik yapmak mümkün değildir. Bu kanunen konulmuş bir kısıtlamadır. GENEL MUHASEBE modülünden onaylı kağıda yevmiye defteri dökümü aldıktan sonra, artık yevmiye defterinin çekildiği tarih ve bu tarihten önceki fiş hareketlerinde herhangi bir değişiklik yapamaz, fiş kesemezsiniz. Bunun için programınız; son yevmiye döküm tarihi olarak, yevmiye defteri çektiğiniz tarihten bir gün sonrasının tarihini bu programa update edecektir. Başka bir ifade ile bu tarih; muhasebe kayıtları üzerinde değişiklik yapabileceğiniz ilk tarihtir. Grup parametreleri (096130) Ekonomik Seri programlarının en önemli özelliklerinden biri, muhasebe işlemlerinizi birden fazla grup ile takip edebilmenizdir. Burada sözünü ettiğimiz grup kavramını biraz açmak istiyoruz; Programlarınızda esas olan bir para birimi vardır. Genellikle YTL olarak kullanılan bu para birimi ana grup olarak ifade edilir. Tüm işlemler ana grup ile yapılır. Faturalar, dekontlar, muhasebe fişleri hep ana grup bazında girilir. Ana grup değiştirildiğinde (örneğin USD yapıldığında), bu sefer tüm işlemlerinizi USD bazında yaparsanız. Ancak, hareketlerinizi ana grup değerinin yanı sıra farklı değerler ile de takip etmek isteyebilirsiniz. Örneğin STR(İngiliz Sterlini) bazında hareket girişleri yapmak veya raporlar almak isteyebilirsiniz. Ya da stok bazında (yani miktarsal bazda) takip yapmak isteyebilirsiniz. İşte bu farklı değerleri grup olarak ifade ediyoruz. Ekonomik Seri programları (dolayısı ile ) sisteminize ilk yüklendiğinde, 7 ayrı grup da otomatik olarak yüklenmiş olacaktır. Bunlardan ilki ana gruptur. Ana grubun değerinin (ya da döviz cinsinin) ne olduğunu şirket tanıtım kartından seçiyorsunuz (Bkz. Şirket Açma bölümü) 92

93 Otomatik olarak yüklenen ikinci grup alternatif dövizdir. Ana grup ile yaptığınız tüm hareketleri alternatif döviz bazında da görebilirsiniz (mizanlar ve raporlarda). Alternatif döviz bazında hareket girişleri yapılamaz, sadece ana grup bazında girilen hareketler alternatif döviz bazında izlenebilir. Alternatif döviz cinsi seçimi yine şirket tanıtım kartından yapılmaktadır. Üçüncü grup orijinal dövizdir. Orijinal döviz, ana döviz veya alternatif döviz gibi tüm stok-cari veya muhasebe hesaplarını içermez. Orijinal dövizin ne olacağı her hesabın kartından girilir. Örneğin ana grup YTL olarak seçildi. Bu durumda tüm işlemleriniz (hareket girişleriniz) YTL bazında yapılacaktır. Alternatif dövizi ise STR(İngiliz Sterlini) olarak seçtiniz. Bu demektir ki; YTL olarak girilen hareketlerinizi aynı zamanda STR bazında da izleyebilirsiniz. Ancak bazı müşterileriniz ile olan işlemleriniz sadece USD (Amerikan Doları) bazında gerçekleşiyor. Bu durumda ana grup olan YTL nin geçersiz olması gerekir. İşte bu tür müşterileriniz için, müşteri tanıtım kartı bölümünden girilen döviz cinsi o müşterinin orijinal döviz cinsidir. Ya da bazı muhasebe hesapları ana grup ile çalışamaz, bu hesapların orijinal (kendilerine özel) bir döviz cinsleri vardır. Örneğin çek kasası, nakit kasası, dolar veya mark kasası olarak 3-4 ayrı kasa hesabı açtınız. Çek ve senet kasaları hem ana grup ile işlem görebilir, hem de tanımlı olan diğer gruplar ile. Ancak dolar veya sterl n kasası için orijinal döviz cinsi tanımlanmalıdır. Dolar kasası hesabı için orijinal döviz dolar, sterl n kasası içinse sterl n olmalıdır. Muhasebe hesaplarının orijinal döviz cinsleri de hesap kartı programından girilir. Kısacası; sadece ilgili hesaplara özel döviz cinsleri orijinal döviz olarak kabul edilir ve o hesabın kartından girilir. Programınızda otomatik olarak yüklü bulunan diğer 4 grup stok gruplarıdır. Bu gruplar ile hareketler stoklarınızın 4 ayrı birimine göre miktarsal bazda takip edilebilir. Yani normalde tutar olarak girilen değerlerin karşılıkları miktar bazında girilebilir. Evet, grup kavramını ve programınızda hali hazırda yer alan 7 grubu yeterince açıkladık sanırız. Ancak sadece grup tanımlamalarının yapılması, istediğiniz grup bazında takip yapabilmek için yeterli değildir. Dilediğiniz grup bazında hareketlerinizi takip edebilmek için, gruplara ait olan dövizler için günlük kur girişlerinin yapılması da gerekir. Örneğin alternatif döviz cinsi dolar ise, her gün dolar kuru girilmelidir. Aynı şekilde orijinal dövizin kuru da gün bazında girilmelidir. Stok grubu bazında takip için, muhasebe fiş girişlerinde, ilgili borç ya da alacak tutarları girildikten sonra F8 tuşuna basılmalı ve o değerin miktar bazında karşılığı girilmelidir. F8 tuşu ile, muhasebe fişinden ana grup (örneğin YTL) bazında girdiğiniz değerlerin diğer gruplar bazında da karşılıkları izlenebilir, gerekirse değişiklik yapılabilir. Grup tanımlamaları yapıldıktan sonra mizanlarınızı ve raporlarınızı dilediğiniz grup bazında listeleyebilirsiniz. Evet, bu programdan muhasebe fişleri girerken, gruplar arasında bakiye kontrolü yapılıp yapılmayacağı belirtilecektir. Şimdi grup girişlerinin nasıl yapılacağını açıklamaya çalışalım. Grup Adı: Sisteminize otomatik olarak yüklenen grup isimleri bu alanda yer almaktadır. Bakiye Kontrol: Bildiğiniz gibi muhasebe fiş girişlerinde borç ve alacak bakiyelerinin birbirlerine eşit olması gerekmektedir. Fiş girişlerinizde ilgili satırdaki grubun borç-alacak 93

94 bakiyelerinin programınız tarafından kontrol edilmesini isteyip istemediğinizi bu alanda belirteceksiniz. Bunu da, satır sonu butonunu tıklayarak karşınıza gelecek penceredeki Var- Yok seçeneklerinden birini tıklayarak yapabilirsiniz. Eğer bu alandaki tercihiniz bakiye kontrolü yapılması şeklinde ise, programınız borç-alacak bakiyelerini kontrol edecek ve eğer bakiyeler arasında bir eşitsizlik varsa, sizi bir mesaj ile uyararak o fişi kayıt etmenize izin vermeyecektir. Bakiye Uyarı: Bir önceki alanda da değindiğimiz gibi muhasebe fiş girişlerinizde programınızın borç-alacak bakiyelerini kontrol etmesini ve eğer bakiyeler arasında bir eşitsizlik varsa, sizi bir mesaj ile uyarmasını ve o fişi kayıt etmenizi engelleyebilmesini sağlamanız mümkün olmaktaydı. Bu tip durumlarda yani bakiyeler arasındaki uyuşmazlıkta programınızın sizi sadece uyarmasını fakat evrakı kayıt etmenize izin vermesini sağlamanız da mümkündür. Bunun için öncelikle bakiye kontrol alanı yok olarak seçilmeli ve Bakiye Uyarı alanı var yapılmalısınız. Böylece programınız fişlerinizin borç-alacak bakiyelerini kontrol edecek ve eğer bakiyeler arasında bir eşitsizlik varsa, sizi bir mesaj ile uyaracak fakat fişi kayıt etmenize izin verecektir. Desimal: Her bir grubun desimal (yani ondalıklı) giriş hanesi olup olmayacağı bu alanda belirtilecektir. Eğer grupların desimal hanesi olmasını istiyorsanız, ilgili grup satırındayken bu kolona gelip desimal için ayrılmasını istediğiniz hane sayısınız giriniz. Örneğin ana grubunuz YTL ve YTL değerleri için kuruş giriş de yapmak istiyorsunuz. Bu durumda, ana grup satırının desimal kolonuna gelerek ilgili 2 sayısını girmelisiniz. Evet, yukarıda değişik gruplar tanımlamanın avantajlarından ve grupların nasıl tanımlanacağından söz ettik. Eğer siz de grup tanımlamalarınızı bitirdiyseniz, ALT+S tuşları ile yaptığınız tanımlamaları bilgisayarınızın sabit diskine kayıt etmelisiniz. Entegrasyon Parametreleri Ekonomik Seri programlarının ticari modüllerinden (stok, hizmet, satış, satın alma ve finans) genel muhasebe modülüne otomatik olarak entegrasyon yapılabilmektedir. Yani, SATIŞ yönetiminden bir müşterinize fatura keserken, faturayı kayıt ettiğiniz anda muhasebede ilgili fiş (stok hesabı alacaklı-müşteri hesabı borçlu şekilde) otomatik olarak oluşturulur. Ya da FİNANS yönetiminden bir satıcınıza ödeme yaptınız. İlgili ödeme evrakını kayıt eder etmez, o evrak ile ilgili muhasebe fişi (örneğin satıcı hesabı borçlu - kasa hesabı alacaklı şeklinde) GENEL MUHASEBE modülünde otomatik olarak yaratılır. Yalnız bunun için yapılması gerekli bazı tanımlamalar vardır. Bu tanımlamaların neler olduğu aşağıda maddeler halinde açıklanmıştır; 1. GENEL MUHASEBE Modülü/Kartlar bölümünden tüm muhasebe hesaplarının açılması, 2. /Muhasebe Parametreleri/Entegrasyon Parametreleri/Genel Entegrasyon Parametreleri bölümünden entegrasyon var mı? alanının -evet- olarak seçilmiş olması, 3. STOK Yönetimi/Stok Tanıtım Kartı bölümünden, her stok için çalışacak muhasebe hesaplarının girilmiş olması (ilgili stok satıldığında, iade olduğunda, stok satışında veya alışında ıskonto yapıldığında çalışacak muhasebe hesaplarının girilmesi), 4. HİZMET VE MASRAF YÖNETİMİ/Kartlar/Hizmet Tanıtım Kartı ve Genel Hesap Tanıtım Kartı bölümlerinde hizmet satışında veya hizmet alımında (gider) çalışacak muhasebe hesaplarının girilmiş olması, 5. SATIN ALMA ve SATIŞ YÖNETİMİ/ Kartlar/Cari Tanıtım Kartı bölümünde, firmanızın çalıştığı tüm satıcı firmaların muhasebe hesap kodlarının girilmesi, 94

95 6. FİNANS Yönetimi/Kartlar menüsünden çalışılan bankaların (bu bankalara çek verildiğinde, çek tahsil edildiğinde vb. hangi muhasebe hesaplarının çalışacağının) ve birden fazla kasa ile işlem yapılacak ise kasa muhasebe hesaplarının girilmiş olması gerekir. Entegre çalışmak için yukarıda sıraladığımız maddelerin büyük bir çoğunluğu, her modülün kartlar menüsünde yer alan programlardan girilmektedir. Bu tanımlamalar yapıldıktan sonra, hareketlerinizi kayıt ederken, entegrasyon parametreleri başlıklı bir pencere ile karşılaşacaksınız. Örneğin fatura girdiniz ve ALT+S tuşlarına basarak kayıt aşamasına geldiniz. Kayıt işlemi yapılmadan önce yukarıda sözünü ettiğimiz parametre ekranı ile karşılaşacak ve faturanın entegre edilmesi için emir vereceksiniz. Ya da finans yönetiminde bir satıcı firmaya ödeme yaptınız. Tediye makbuzunu kayıt ederken yine aynı ekran gelecek ve entegrasyon işlemi için onay vermeniz istenecektir. Entegrasyon onaylandıktan sonra, ilgili hareketler için muhasebe fişi otomatik olarak oluşturulacaktır. Ticari modüllerden gerçekleşen hareketlerin muhasebeye entegrasyonuyla ilgili olarak verdiğimiz bu bilgiler oldukça geneldir. Bu sıraladığımız işlemlerin yanı sıra, entegrasyonun şekil ve işleyişiyle ilgili olarak da birtakım tanımlamalar yapılmalıdır. İşte bu menüde yer alan programlar, hem genel entegrasyon parametrelerinin, hem de firmalara özel olacak parametrelerin tanımlandığı bölümdür. Şimdi bu menüde yer alan programları sırayla incelemeye başlayalım. Entegrasyon şekil parametreleri (096113) Entegrasyon şekil parametreleri programı çalıştırıldığında karşınıza gelecek olan ekranda firmanızın muhasebeleşme işlemlerine yönelik bir takım tanımlamalar yapılacaktır. Dolayısıyla kullanıcılarımız firmalarının ticari işlemlerine yönelik parametre tanımlamaları için ekranın üst bölümünde yer alan Genel ticari entegrasyon parametreleri ekranını, personellerine yönelik entegrasyon tanımlamaları için personel entegrasyon parametreleri ekranını ve firmalarının sahip olduğu sabit kıymetlere yönelik parametre tanımlamalar için de sabit kıymet entegrasyon parametreleri ekranını çalıştırıp kendilerine uygun olacak girişler yapacaklardır. Şimdi her bir ekranı dolayısıyla bu ekrandaki alanlara yapılacak girişlerin neler olduklarını tek tek açıklamaya çalışalım. Genel ticari entegrasyon parametreleri Entegrasyon Kullanılsın: Ekonomik Seri programlarının ticari modülleri (stok-satışsatın alma-hizmet-finans) ile muhasebe modülü arasında entegrasyon olup olmadığı bu parametreden yapılacak seçime göre belirlenecektir. Entegrasyon var ise parametrenin başında yer alan kutucuğun (evet) olarak işaretlenmesi yeterlidir. Aksi durumda entegre çalışılmayacaktır. Entegrasyonda FiĢ Sorulsun: Eğer entegrasyon kullanılsın parametresine karşılık gelen kutucuk (evet) olarak seçilmiş ise, ticari modüllerden yapılan evrak girişleri kayıt edilirken, bu evrakların muhasebede hangi tarih, sıra ve yevmiye numaralı fişlere kaydedileceği ve fiş tipi bilgilerini içeren (muhasebe fiş seçimi başlıklı) bir pencere ile karşılaşabilirsiniz. Her evrak kaydından sonra bu bilgileri görmek istiyorsanız, bu alanda ki kutucuğu (evet) olarak işaretlemelisiniz. 95

96 Entegrasyonda Kategori Kullanımı Olsun: Gün içinde girilen evraklar, sizin belirlemelerinize göre muhasebede bir veya bir kaç fiş altında toplanabilir. Örneğin bütün açık toptan alış faturaları tek bir mahsup fişinde, bütün kapalı toptan alış faturaları tek bir tediye fişinde otomatik olarak toplanabilir. Evrakları bu şekilde muhasebe fişlerinde birleştirebilmek için kategori tanımlaması yapılması gerekir. Entegrasyon parametreleri alt menüsünün muhasebe fiş kategorileri ve evrak kategorileri programları bu amaca yönelik hazırlanmıştır. Eğer evraklarınızı muhasebeye entegre ederken kategori kullanacaksanız, bu alana karşılık gelen kutucuğu (evet) olarak işaretlemelisiniz. Daha sonra yukarıda sözünü ettiğimiz programlardan ilgili tanımlamaları yapmak gerekir. Normal şartlarda ticari modüllerden yapılan her evrak girişi için MUHASEBE'DE ayrı ayrı fişler oluşturulur. Örneğin o gün 15 tane fatura kesmişseniz, bu 15 fatura için 15 adet muhasebe fişi yaratılacaktır. Eğer gün içinde girilen aynı tip hareketlerin MUHASEBE modülünde tek bir fişte yer almasını isterseniz, entegrasyonda fiş sorulacak mı? alanını -evet- olarak seçiniz. Böylece her evrak girişinden sonra muhasebe fiş seçimi penceresi ile karşılaşacak ve ilgili evrakın hangi tarih ve yevmiye numaralarının fişe kaydedileceğini belirleyebileceksiniz. Kısacası ticari modüllerden girilen aynı tip evrakları (mahsupları, tahsilleri veya tediyeleri) tek bir fişte birleştirebileceksiniz. Eğer bu şekilde manuel bir müdahale olmadan aynı tip evrakları tek bir muhasebe fişinde birleştirmek istiyorsanız, bu durumda kategori kullanımı parametresini - evet- olarak seçmeli ve evrak kategorilerini tanımlamalısınız. Kategori kullanımında (merkezde) kullanıcı Ģube no değerlendirilsin: Merkez ve şube bağlantılı olarak çalışan firmalarda, şubelerden terminal server ile merkeze bağlanıp evrak girişleri yapan her bir kullanıcının hareketi merkezden yapılmış gibi işlem görmekte, kategori kullanım özelliğinden dolayı da, aynı muhasebe fişi içine kayıt edilmektedir. Bu durumda da evrak girişlerinin merkezden mi yoksa şubelerden mi yapıldığı ayırt edilememektedir. Programlarımızda kullanıcılarınız için kategori tanımlaması yaparak fişleri ayırt edebilmemiz mümkün olabilmektedir. Fakat bu durum da, çok sayıda mağaza ile çalışan firmalarda her kullanıcı için kategori tanımlamayı gerektirmektedir. İşte bu parametre ile amacımız; bu şekilde çalışan firmalarda, genel bir tanımlama yaparak şubelerdeki mevcut kullanıcılarının merkezden girdikleri evraklara ait muhasebe fişlerinin farklı sıra numarası ile kayıt edilmesine olanak sağlamaktır. Ayrıca bu kayıtlar merkezden değiştirilse dahi fiş sıra numarasının değişmesine engel olmaktır. 96

97 Bunun için öncelikle yapılması gereken, kullanıcı tanımlama ekranından şubelerde bulunan kullanıcılar için şube numarasının girilmesi, bu ekranın entegrasyonda kategori kullanımı olsun parametresi ile bu parametrenin işaretlenmiş olmasıdır. Bu durumda ilgili kullanıcının merkezden girdiği evrak hareketine ait muhasebe fişinin sıra nosu, Şube numarası, Kategori numarası ve Fiş sıra numarasının birleştirilmiş hali ile kayıt edilecektir. Örneğin X kullanıcınızın şube numarasını 12 olarak düşünelim. Bu kullanıcı terminal serverla merkeze bağlanıp hareket girişi yaptığında fiş sıra numarası olarak kaydedilecektir. Yani numaralı muhasebe fişinin başına 12 şube numarası yazılacaktır. Daha sonra merkezden herhangi bir kullanıcı bu evrakı çağırıp üzerinde düzenleme yapsa dahi fişin sıra numarası değişmeyecek olarak şube kaydı aynen korunacaktır. Entegre FiĢler Silinebilsin: Entegrasyon ile oluşan muhasebe fişlerinin, Muhasebe modülünden silinebilmesini istiyorsanız, bu alana karşılık gelen kutucuğu (evet) olarak işaretlemelisiniz. Aksi halde entegrasyon ile oluşan fişlerin silinmesi mümkün olmayacaktır. Muhasebe fiģinde satırların hesap-srm kodu ve açıklaması aynı olsa dahi satırları birleģtirme: Bu alana karşılık gelen kutucuğun (evet) olarak seçilmesi durumunda, aynı muhasebe fişi içinde aynı hesap koduna, aynı srm koduna hatta ve hatta aynı açıklamaya sahip olan hareketler ayrı ayrı satırlar halinde yazılacak bu satırların fişte birleştirilmesi yapılmayacaktır. Aksi durumda yani bu parametre işaretlenmezse ilgili satırlar birleştirilecektir. Yalnız bu birleştirmenin gerçekleşebilmesi için de hesapların meblağ tipinin (Borç/Alacak) aynı olması gerekmektedir. Yani ya hepsi Borç ya da hepsi Alacak olmalıdır. Ayrıca program akış parametrelerinde yer alan Muh. fiģi hesap birleģtirmede açıklama göz ardı edilsin mi? parametresinin Evet seçilmiş olması gerekmektedir. Muhasebe fiģinde satırlar birleģiyor ise açıklaması farklı olsa dahi birleģtir: Bir önceki parametreden yaptığınız seçime göre muhasebe fişinde aynı hesap koduna, srm koduna ve açıklamaya sahip satırlar birleşiyor ise yani bir önceki parametre işaretlenmemiş ise, bu parametrenin seçilmesi sonucunda da aynı muhasebe koduna ve srm koduna sahip olan stokların açıklamaları farklı dahi olsa muhasebe fişine birleştirilerek yansıyacaktır. Kategori Kullanımında Maksimum FiĢ Satırı: Entegrasyonda kategori kullanımı var ise, bu şekilde oluşacak bir muhasebe fişinde maksimum kaç satırın yer alacağını bu alana girebilirsiniz. Bu satır sayısı aşıldığında aynı kategori için ikinci, üçüncü...fişler oluşturulacaktır. Entegrasyonda Üst Hesap Kilit Tarihi de Kontrol Edilsin: Muhasebe hesap tanıtım kartı ekranında tanımlanan her hesabın belirli bir tarihe kadar hareket görmesini engellemek için kilit tarihi girişi yapabilmemiz mümkündür. Eğer bu alana karşılık gelen kutucuk (evet) olarak seçilirse kilit tarihi belirtilen ana hesapların alt hesaplarının da hareketi engellenecek dolayısıyla bu hesaplarla işlem 97

98 yapılmayacaktır. Bu alana karşılık gelen kutucuk boş bırakılırsa sadece kilit tarihi girilen hesaplarla işlem yapılmayacak bu hesapların alt hesapları işleme açık olacaktır. Dahili Stok Hareketleri Anında Entegre Edilmeyecek: Dahili stok hareket evraklarının stok maliyetlerinin kesinleşmemesi gibi nedenlerden dolayı muhasebeye sonradan entegre edilmesi gerekebilir. Bu alana karşılık gelen kutucuğu (evet) olarak işaretlemeniz durumunda STOK Modülü/Evraklar/Ambar Fişi menüsünde yer alan evraklar muhasebeye anında entegre edilmeyecektir. Bu durumda dahili stok hareketlerinin muhasebeye entegrasyonu Sistem/Dönemsel İşlemler/Maliyetlendirme İşlemleri/Dahili Stok Hareket Evraklarının Muhasebe Fişlerini Oluşturma programından yapılacaktır. Bu evrakların da anında entegre edilmesi isteniyorsa bu alana karşılık gelen kutucuk boş bırakılmalıdır. Stok Iskonto ve Masrafları Ayrı Hesaplara Entegre Edilecek: Stok ıskonto ve masraflarının ayrı muhasebe hesaplarına entegre edilmesini istiyorsanız bu alana karşılık gelen kutucuğu (evet) olarak işaretlemelisiniz.. Aksi halde, sadece evrak yekünleri ilgili hesaplara entegre edilecek, stok kartlarında tanımlı bile olsa ıskonto ve masraflar ilgili hesaplara entegre edilmeyecektir. SatıĢlarda KDV tutarı entegrasyonu tevkifat tutarı düģülerek yapılsın: Programlarımızda satış faturaları üzerinden hesaplanan K.D.V tutarlarına belli oranlar dahilinde tevkifat uygulanarak bloke edilmekte bu ayrılan tutarlarda alıcı firmalar tarafından devlete ödenmektedir. Bu oranlar programlarımızda 3/1;3/2;9/1;1/2 tevkifat oranı olarak belirlenmiştir. Entegrasyon fişleri de, herhangi bir müdahale yapılmadığı sürece hesaplanan KDV tutarına göre olmaktadır. Bazı kullanıcılarımız satışlardaki KDV tutarlarına ilişkin entegrasyonun hesaplanan KDV tutarı üzerinden değil de, bu tutara uygulanan tevkifat tutarının düşülerek kalan tutara yapılmasını isteyebilirler. Bu durumda öncelikle yapılması gereken bu parametrenin başında yer alan kutucuğun (evet) olarak işaretlenmesidir. Tabii ki işlem bununla sınırlı değildir. Daha sonrada KDV tutarından, tevkifat tutarının çıkarılması sonucu bulunan tutara denk gelecek oranın, Vergi parametreleri (91600) bölümünden tanımlanması ve çalışacak muhasebe hesabının belirlenmesi gerekmektedir. Bu durumda %18 KDV oranı için 3/1;3/2;9/1;1/2 oranlarında tevkifat uygulanıyor ise bu parametrelere bağlı olarak, 3/1 tevkifat için %12 3/2 tevkifat için %6 9/1 tevkifat için %1.8 1/2 tevkifat için %9 oranlarında KDV lerin tanımlanmış olması şarttır. Bu tanımlamaları kullandığınız tevkifat oranına göre yapılması yeterlidir. Tüm bu gereklilikler sağlandıktan sonra KDV tutarına ait entegrasyon yeni tanımlanan orandaki hesaba göre yapılır. Konuyu bir örnekle açıklamaya çalışalım., İşletmenizde %18 KDV oranına göre stok satışının yapıldığını ve bu satışlarda da genellikle 3/2 oranında tevkifat kesildiğini 98

99 düşünelim. X stokumuzun birim fiyatının olduğunu düşünürsek, 1 adet X stokumuzun KDV tutarı ve 3/2 oranındaki tevkifat tutarı aşağıdaki gibi olur, KDV tutarı 180-YTL Tevkifat tutarı: 120 YTL olur, aradaki fark ise =60 YTL olacaktır. İşte kullanıcılarımız 60 tutara göre KDV entegrasyonun yapılması istiyorlar ise bu tutara denk gelen oranı yani %6 KDV oranını programa tanıtmalıdır. Böylece programınız, örneğimize göre 60 entegre ederken %6 KDV oranının tanımlanmış olup olmadığını dikkate alacak tanımlanmış ise KDV ye ait muhasebe hesabına entegre edecektir. Bulamazsa sizi Tevkifatı düģülmüģ KDV tutarı için uygun yüzde oranlı KDV tipi bulunamadı! mesajı ile uyaracaktır. Muhasebe fiģinde kuruģlar 2 haneye yuvarlansın ve oluģan fark yuvarlama hesabına kayıt edilsin: Bu parametreyle amacımız entegrasyon sonucunda oluşan muhasebe fişlerinin, tutarlarında ki kuruş kısımlarında Yeni Yarım Kuruşa göre aşağıya veya yukarıya yuvarlamak, diğer bir deyişle 2 desimalden sonraki bölümlerini sıfıra yuvarlamak ve yuvarlama sonucunda oluşabilecek farkları da yuvarlama hesaplarına aktararak eşitliği sağlamaktır. Bu parametre işaretlenmeden önce muhasebe fişine 1,7201 yada 0,0460 şeklinde yansıyan tutarlar bu parametrenin işaretlenmesi sonucunda 1,7200'e ve 0,0500'e yuvarlanarak yansıyacaktır. Bu durumda yuvarlama sonucunda oluşan küsuratlarda eşitliği sağlamak amacıyla yine Kuruluş programının Sistem/Muhasebe parametreleri/entegrasyon parametreleri/diğer muhasebe kodları (092000) ekranının, kar veya gelir oluģturan yuvarlama muhasebe kodu yada zarar veya gider oluģturan yuvarlama muhasebe kodu alanından seçtiğiniz hesaplara yazılacaktır. Böylece hesaplarda doğabilecek tutar farklılıkları da engellenmiş olacaktır. Personel entegrasyon parametreleri Personel Tahakkuklarını Entegre Et: Bu alana karşılık gelen kutucuğun (evet) olarak seçilmesi durumunda, tüm personellerinizin tahakkukları tek bir muhasebe fişine entegre olacaktır. Yani PER9000 programında ay sonunda çalıştırdığınız personel kesinleştirme programının sonucunda personel tahakkuklarına ait muhasebe fişinin otomatik olarak oluşması sağlanacaktır. Bu oluşan fişe daha sonra Muhasebe/Muhasebe Fişleri bölümünden ulaşabilirsiniz. Yalnız bu işlemin sağlıklı olarak yapılabilmesi için PER9000 programında personellerin gruplarına göre hesap tanımlamasının yapılması gerekmektedir. Tahakkukları Ticariye Entegre Et: Bu alana karşılık gelen kutucuğun (evet) olarak seçilmesi durumunda, personel tahakkuk işlemlerine ilişkin FİNANS bölümlerimizde ilk önce bir dekont daha sonrasında da muhasebe fişi otomatik olarak oluşacaktır. Personel tahakkuklarını entegre ederken muh. fiģlerinin satırlarını birleģtirme: Bu parametre (evet) olarak seçilirse, personellerinize yönelik tahakkuk kesinleştirme işlemini yaptıktan sonra otomatik oluşan muhasebe fişindeki aynı hesap koduna sahip satırların birleştirilmemesini yani ayrı ayrı yazılmasını sağlayabilirsiniz. Örneğin personellerinizin gelir vergisine yönelik çalışan hesabın tek 99

100 satır olarak değil de, her personel içi ayrı ayrı yazılmasını sağlayabileceksiniz. Aksi durumda aynı hesaplar tek satır halinde yazılacaktır. Programımız da varsayılan olarak tek satır halinde yazılması seçilidir. Tahakkuk entegrasyon iģlemi bittiğinde oluģan evrağı göster: Bu parametre ile amacımız; kullanıcılarımızın personellerine yönelik tahakkuk işlemlerini tamamladıktan sonra otomatik oluşan muhasebe fiģlerini, eğer tahakkuklar ticariye entegre ediliyor ise Finans yönetiminin Dekont menüsünde oluşan Personel tahakkuk virman dekontunu (043341) anında görebilmelerini sağlamaktır. Bunun için yapılacak tek işlem ilgili parametrenin evet olarak seçilmesidir. Sabit kıymet entegrasyon parametreleri Bu ekranda da sizden istenen, amortismanların muhasebe işlemlerinde baz alınacak muhasebeleştirme şeklinin Yıllık mı, üç aylık mı yoksa aylık mı olacağını seçmenizdir. Bunun için programa girdiğinizde karşınıza gelecek ekranın Amortisman muhasebeleştirme şekli alanında satır sonu butonunu tıklayıp açılacak pencereden size uygun olan seçeneği seçmenizdir. Programımızda bu alan default yıllık olarak belirlenmiştir. Daha sonra yapmanız gereken amortisman giderlerine yönelik herhangi bir hesabın çalışıp çalışmayacağını evet/hayır şeklinde cevaplamanızdır. Evet, yukarıda sıralanan alanlara açıklamalarımız doğrultusunda girişlerinizi yaptıktan sonra sıra, entegrasyon parametrelerini ALT+S tuşları kaydetmeye gelmiştir. Kaydedilmeyen bilgilerinizi tekrar girmek zorunda kalacağınızı lütfen unutmayınız. Vergi muhasebe kodları (092750) Muhasebe parametrelerinin bu bölümünden, tanımlı olan tüm vergiler için çalışacak muhasebe hesaplarının girişleri yapılacaktır. Sistem ve program parametreleri/vergi parametreleri bölümünden, işletmeniz bünyesinde kullanılan vergilerin isim ve oranlarını girmiştiniz. Bu bölümden tanımlı olan vergiler için çalışacak muhasebe hesaplarının kodları da girilebiliyordu (F2 tuşu ile). Bu programdan da, vergi parametreleri bölümünden F2 tuşu ile yapılan girişler gerçekleştirilmektedir. Vergi muhasebe kodları ekranının ilk satırında lütfen ilgili vergiyi seçiniz ibaresi yer alır ve bu alanda satır sonu butonunu tıklarsanız, tanımlı olan vergiler bir pencere içinde karşınıza gelir. Şimdi, muhasebe hesaplarını gireceğiniz ilk vergiyi seçiniz. Daha sonra, o verginin çeşitli durumları için çalışacak muhasebe hesap kodlarını ilgili alanlara girmeniz gerekir. Muhasebe hesap kodlarına ilişkin açıklamalarımız Sistem ve Program Parametreleri/Vergi Parametreleri bölümünde verilmiştir. Bir vergi oranına ait tüm muhasebe hesapları girildikten sonra, bu girişlerinizi kaydetmeli ve diğer vergi oranı için muhasebe hesap kodlarını girmeye devam etmelisiniz. Diğer muhasebe kodları (092000) Ekonomik Seri programlarından normal mal ve hizmet faturalarının yanı sıra müstahsil faturası ve hal faturası girişleri de yapılabilmektedir. Bu faturalarda uygulanacak kesintiler ile ilgili muhasebe hesap kodlarının girişlerini bu programdan yapacaksınız. Satış KDV Tevkifat Muh. Kodu: İşletmeniz hurda, metal, fason tekstil gibi konularda faaliyet gösteriyorsa, yaptığınız satışlar karşılığında tahakkuk eden K.D.V. NİN sadece 1/3 ünü 100

101 tahsil etmeye hak kazanırsınız. K.D.V. tutarının kalan 1/2 lik bölümü, alıcı tarafından bizzat devlete ödenecektir. İşte satışlarınızdan dolayı tahsil ettiğiniz K.D.V. tutarlarının (1/3 lük kısım) hangi muhasebe hesabına kaydedileceğini bu alanda belirleyeceksiniz. Alış KDV Tevkifat Muh. Kodu: Hurda, metal, fason tekstil gibi konularda faaliyet gösteren işletmelerden alım yapıldığında, alıcı, tahakkuk eden K.D.V. tutarının 1/3 ünü satıcı firmaya, kalan 2/3 ünü devlete öder. K.D.V. tutarından ayrılan 2/3 lük bölüm tevkifat olarak adlandırılır. İşte bu alana, yukarıda sözünü ettiğimiz işletmelerden alım yapmanız durumunda, K.D.V. bedeli üzerinden ayrılan tevkifatın (yani devlete bizzat ödeyeceğiniz vergi tutarının) hangi muhasebe hesabına kaydedileceğini belirteceksiniz. Kar veya Gelir Oluşturan Yuvarlama Muhasebe Kodu: Fatura irsaliye vb. evrak girişlerinde küsuratlı olan değerler için Ctrl+F tuşlarına basıp, evrakınızın yuvarlama alanına bu küsuratların yuvarlanacağı miktarı girebilirsiniz. Eğer yuvarlama miktarı için ileri yuvarlama yapmış iseniz bu miktarın hangi muhasebe hesabına kaydedileceği bu alandan girilecektir. Zarar veya Gider Oluşturan Yuvarlama Muhasebe Kodu: Fatura irsaliye vb. evrak girişlerinde küsuratlı olan değerler için Ctrl+F tuşlarına basıp, evrakınızın yuvarlama alanına yuvarlama miktarı girebilirsiniz. Eğer yuvarlama miktarı için geri yuvarlama (eksilen) yapmış iseniz bu miktarın hangi muhasebe hesabına kaydedileceği de bu alandan girilecektir. Borsa-Bağ-Kur-Diğer Muh. Kodları: SATIN ALMA yönetiminden müstahsilden alış faturası girişleri yapılabilmektedir. Eğer firmanızın müstahsillerden alım yapması gibi bir durum söz konusu ise, bu durumda Sistem/Sistem ve Program Parametreleri/Program Başlangıç Parametreleri bölümünde müstahsillerden yapılacak bir takım kesintilere ilişkin oranları girmiş olmanız gerekir. Bu kesintilerden üçü, borsa, Bağ-kur ve diğer kesintilerdir. Diğer muhasebe kodları programının bu alanlarına, müstahsillerden yapılan bu kesintiler için muhasebede çalışacak hesapların kodlarını girmelisiniz. Hal Nakliye-Hamaliye-Stopaj-Komisyon-Kom.,, Kom. K.D.V., Navlun, Navlun KDV., Rüsum Muhasebe Kodları: SATIŞ ve SATINALMA yönetimlerinden hal faturası girişleri yapılabilmektedir. Bu faturalardan nakliye, hamaliye, stopaj ve kom. K.D.V., kesintileri yapılmaktadır. Bu kesintiler için çalışacak muhasebe hesaplarının kodlarını bu alanlara girebilirsiniz. Protestolu Senet İade Masrafı 1 ve İade Masrafı 2 muhasebe Kodu: Finans yönetiminden protestolu senetlerin iade girişleri yapılabilmektedir. Bu iade senetleri için yapılan masraflara ilişkin çalışacak muhasebe hesap kodları bu alanlara girilmelidir. ÖTV Muhasebe Kodu: Bu alanda da sizden istenen Özel tüketim vergisine ilişkin çalışacak muhasebe hesabının kodunu girmenizdir. Ġstisna ÖTV Muhasebe kodu: Bu parametrenin programlarımızda yer almasının temel amacı Satış yönetimi/evraklar/fatura veya İrsaliyeli Faturalar/Açık ihraç kayıtlı mal satıģ faturası (61160) ile işlem yapan kullanıcılarımızın ÖTV kapsamına giren stoklar için giriş yaptıklarında faturadaki carinin ÖTV tutarından muaf tutulması, dolayısıyla cari muhasebe hesabına işlenecek ÖTV tutarının bu alana girilecek hesaba işlenmesini sağlamaktır. Bunun için kullanıcılarımızın öncelikle firma Sistem/Sistem ve program parametreleri/program başlangıç parametreleri (91300) 101

102 ekranının Oranlar ve Vergi parametreleri bölümündeki Firma ÖTV'den muaf parametresini "Evet" olarak seçmeleri ve Ġstisna ÖTV muhasebe kodu alanına da bu tip ÖTV tutarı için çalışacak muhasebe hesap kodunun girilmesidir. Bu gereklilikler sağlandıktan sonra ilgili faturadan girilen cari, ÖTV tutarından muaf tutulacaktır. Bu durum sadece Açık ihraç kayıtlı mal satıģ faturası (61160) için geçerlidir. Ġade ÖTV Muhasebe Kodu: Bu alana girilecek muhasebe kodu ile kullanıcılarımız, ÖTV kapsamına giren stokları için alış ya da satış faturası düzenlediklerinde bu stokların iade edilmesi söz konusu olduğunda iade edilen stokları için ÖTV tutarlarını ayrı bir hesap altında takip edebileceklerdir. Dolayısıyla bu alana iade edilen stokların ÖTV tutarlarının işleneceği muhasebe hesap kodu girilmelidir. Yukarıda sıraladığımız diğer muhasebe kodlarını girdikten sonra, bilgilerinizi ALT+S tuşlarıyla kaydetmeyi unutmayınız. Dönemsel İşlemler Bu alt menüde yer alan programlar ile, numaralama, devir ve maliyetlendirme işlemleri gerçekleştirilecektir. Yevmiye madde yeniden numaralama (098100) Bu program ile, muhasebe fişlerinin yevmiye numaraları yeniden sıralanacaktır. Muhasebe fişleri iki ayrı numara ile takip edilmektedir. Bunlardan birincisi fiş no, ikincisi ise yevmiye no dur. Fiş no, her yeni günde 1'den başlayarak otomatik olarak artmaktadır. Ertesi güne ait muhasebe fişleri girilirken bu numara yine 1'den başlayacaktır. Yevmiye numarası ise sene başında 1'den başlamakta ve sene sonuna kadar birer artarak devam etmektedir. Bu her iki numara da programınız tarafından otomatik olarak verilmektedir. Gün içinde bazı muhasebe fişlerinin iptal edilmesi veya yevmiye numarasının el ile girilmesinin gerektiği durumlarda, yevmiye numaraları normal sırasından şaşacaktır. Bu durumda ilgili numaraların yeniden sıralanması için bu programı kullanacaksınız. Numaralamaya girdiğinizde; Evet onaylıyorum Hayır onaylamıyorum şeklinde 2 butonun yer aldığı bir onay ekranı ile karşılaşacaksınız. Numaralama işlemini başlatmak için evet onaylıyorum butonunu kliklemeniz ve başlangıç yevmiye numarasını girmeniz yeterli olacaktır. Devir İşlemleri Bu alt menüde yer alan programlar yardımı ile, stok ve cari hareketlerinin bir sonraki seneye devirleri yapılacaktır. Ancak devir işlemlerini çalıştırmadan önce, programınız ile yeni yıl için şirket tanımlamalarını yapmanız (aynı şirket kodunu seçip, içinde bulunduğunuz yıldan bir sonraki yılı girerek) gerekmektedir. Devir programlarını da yeni yıl için açtığınız şirkette değil, eski yıl şirketinde çalıştırmalısınız. Şimdi yeni yıl açılış ve devir işlemlerinin nasıl yapılacağını daha yakından incelemeye çalışalım. 102

103 Yeni yıl açılışı ve gerekli dosyaların kopyalanması (098478) Bu bölümden yeni yıl açılışları ile ilgili işlemler yapılacak dolayısıyla eski yıla ait bilgilerin yeni yıla devredilmesi için gerekli dosyaların kopyalanması sağlanacaktır. Yalnız bu programı çalıştırmadan önce yeni yıl açılışları ile ilgili olarak daha önceden yapmanız gereken işlemlerin neler olduğundan bahsetmek istiyoruz. Ekonomik Seri programlarında yeni yıl işlemleri iki aşamalıdır. Bu işlemlerden birincisi yeni yıl şirketinin açılışının yapılmasıdır. Yeni yıl açılışı yapıldığında, hem yeni yıl için bilgi girişlerine başlanabilir, hem de henüz tamamlanmamış olan eski yıl bilgileri girilmeye devam edilebilir. Yeni yıl açılışı ile yapılan işlemler; yeni yıl şirketine stok, cari, senet-çek kartlarına ait bilgilerin, parametrelerin ve evrak form tanımlamalarının aktarılması ve böylece yeni yıl şirketinin bilgi girişine hazır hale getirilmesidir. Yeni yıl açılışından önce dikkat edilmesi gereken en önemli nokta; eski yıl şirketinde senet ve çeklerle ilgili hareketlerin tamamlanmış olması ve personel tahakkuklarının düzenli olarak kesinleştirildiğinden emin olunmasıdır. Şimdi yeni yıl açılış işleminin nasıl yapılacağı ile ilgili açıklamalarımıza başlayabiliriz. Yeni Yıl Açılışı Nasıl Yapılır? Yukarıda da değindiğimiz gibi yapılması gereken ilk işlem; programınızdan yeni yıla ait şirket açılışının yapılmasıdır. Bunun için programına girdiğinizde karşınıza gelecek ekrandan Günün tarihini ve yeni yıl açılışı yapılacak olan firmanın kodunu ilgili alanlara girin, Çalışma yılı alanına, yeni yılı girin, Çalışma sezonu, kullanıcı kodu ve giriş şifresi bilgilerini girip girişlerinizi onaylayın. Yukarıda sıraladığımız bilgiler girildikten sonra ekranınız üzerine; Devam Yeni Dosyalar Yarat Çıkış seçeneklerinden oluşan bir seçenek tablosu gelecektir. Bu tablodan "yeni dosyalar yarat" seçeneğini seçilmelidir. Bu seçim yapıldıktan sonra şirket tanıtım kartı ekranı ile karşılaşacaksınız. Şirket tanıtım kartını ALT+S tuşları ile kaydederek programının ana ekranına ulaşılacaktır. Şirket açılışları ile ilgili ayrıntılı bilgi için programınızın şirket tanımlama bölümünde ulaşabilirsiniz. Şimdi programdan çıkıp, programına çalışma yılı "eski yıl" olarak tekrar girin. Bu aşamada yapmanız gereken bu programı yani yeni yıl açılışı ve gerekli dosyaların kopyalanması programını çalıştırmanızdır. Bu programa girdiğinizde karşınıza Evet onaylıyorum Hayır Onaylamıyorum butonlarının yer aldığı bir onay ekranı gelecektir. Açmış olduğunuz yeni yıl şirketine, eski yıl bilgilerinin kopyalanabilmesi için bu ekrandan evet onaylıyorum butonunu tıklamalısınız. Bu işlem sonrasında firmanızın kart bilgileri, parametreleri ve tanımlı formları biraz önce açtığınız yeni yıl şirketine kopyalanacak ve açılış işleminiz tamamlanmış olacaktır. 103

104 Stok Hareketleri Devir işlemleri menüsünün bu programı ile stok hareketlerinin yeni yıla devri yapılacaktır. Bu işlem yapılmadan önce tüm stok giriş çıkış hareketleri bitmiş olmalıdır. Son envanter değerleri ve maliyetler kontrol edilmeli, maliyetlendirilmemiş stok hareketleri var ise maliyetlendirilmeli, envanterde bir maliyet sapması var ise, stok hareketlerinin devrinden önce programından stokhar._bf dosyası güncellenmelidir. Programa girdiğinizde karşınıza iki seçenekli bir alt menü gelecektir. Şimdi bu menüde yer alan programlar ile yapılacak işlemlerin neler olduğunu açıklamaya çalışalım. Parametrelerdeki maliyet sistemi ile belirlenen stok bakiyelerinin devri (098460) Bu program yardımıyla, stok hareketlerinin yeni yıla devri yapılacaktır. Programa girdiğinizde karşınıza aşağıda bir örneğini gördüğünüz devir parametrelerinin girileceği bir ekran gelecektir. Bu ekrandaki giriş alanları aşağıda açıklanmıştır;. Devir Fişi Seri No: Devrettiğiniz hareketleri yeni şirketinizde devir fişi olarak görebilirsiniz. Bu alana, devredilen hareketlerin yeni şirketteki devir fişinde hangi seri numarası ile yer alacağını girmelisiniz. Örneğin A, B gibi. Devir Fişi Tarihi: Bu alana günün tarihi otomatik olarak gelecektir. Sizden istenilen, devir işlemleri sonrasında oluşturulan devir fişinin tarihini girmenizdir. Eğer ekranda görüntülenen tarih uygun ise, bu alana ENTER tuşuna basarak geçiniz. Değilse devir fişi tarihini kendiniz giriniz. Devir Fişi Kalem Adedi: Devir işlemleri sonrasında yeni açtığınız şirkette bir devir fişi oluşacağını söylemiştik. Eğer stok hareketleriniz çok fazla ise, tüm hareketlerin aynı devir fişinde yer alması, sizin fişi incelemenizi zorlaştıracaktır. Bu durumda devir fişinde maksimum kaç kalem yer alacağını girebilirisiniz. Kalem adedi girilince, bir devir fişine girilen adet kadar hareket atanacak, kalan hareketler yeni bir devir fişine atılacaktır. Örneğin yıl sonunda ortalama 250 kalemin devri yapılacak. Bu 250 kalemi tek bir fişte incelemeniz oldukça zor. Bu yüzden bu alana rakamını girdiniz. Bu durumda yeni şirkette sıra numaraları farklı 3 adet devir fişi yaratılacaktır. Devir Fişi Devir Fişi Seri No Sıra No Kalem Adedi A A A 3 50 Evet, bu alana da ilgili girişi yapıp ENTER tuşuna bastığınızda devir işlemi başlamış olacaktır. Devir işlemi her depo bazında ayrı ayrı yapılmaktadır. Yani 3 tane deponuz varsa önce 1. Depodaki kalemler, sonra da 2. ve 3. Depodaki kalemler devredilecektir. Depo isimlerini yeni şirketteki devir fişinde görebilirsiniz. Ayrıca bu ekranda da devri yapılan stokların depoları ve devredilen kayıt sayıları hızlı bir şekilde görüntülenecektir 104

105 Eldeki stokların tarih ve birim fiyatları ile devir işlemleri (FIFO) (098420) Devir programlarından ikincisi, stokları fifo ya göre devretmektedir. Bu programla devir yapıldığında, stoklarınız en son alım tarihinden başa doğru taranacak (toplam stok miktarı bulunana dek) ve devir işlemleri de yeni şirketteki devir fişine bir kaç kalem halinde yazılacaktır. Örneğin STK0001 kodlu stokunuzdan elinizde 1000 adet mevcut. Bu 1000 adet stok; de 300 adet 2.-YTL de 500 adet 2,25-YTL de 200 adet 2,5- YTL alımlarının toplamı. Bu programla devir yaptığınızda, en son alımdan ( deki) alımdan itibaren geriye doğru ve toplam stok miktarı bulunana dek bütün alımlar yeni seneye birim fiyatlarıyla birlikte devredecektir. Dolayısıyla yeni şirkette oluşturulacak devir fişinde, her alım ayrı ayrı (örneğimizi dikkate alırsak 3 kalem halinde) yer alacaktır. Eldeki stokların tarih ve birim fiyatlarıyla nasıl devredildiğini açıklamaya çalıştık. Devir işlemi için girilmesi gerekli parametreler, standart stok devriyle aynıdır. Bu yüzden parametre girişlerini ayrıca açıklamıyoruz. Cari Hareketleri Devir İşlemleri Devir işlemleri menüsünün ikinci seçeneğinden, cari hesap bakiyelerinin yeni yıla devri yapılacaktır Banka - Kasa - Personel hesapları bakiye devri (098430) Banka, kasa ve personellerin kümülatif bakiyeleri ile yeni yıla devredildiği bölümdür. Programa girdiğinizde öncelikle devir parametrelerini girmeniz gerekir. Bu parametreler aşağıda açıklanmıştır; Banka-Kasa-Personel İçin Devir Fişi Seri No su: Devrettiğiniz banka, kasa ve müşteri bakiyelerini yeni şirketinizde FİNANS YÖNETİMİ/Evraklar/Açılış Fişi evrakından izlemeniz mümkündür. Banka-kasa ve personel için devir işlemi sonrasında oluşturulacak açılış fişlerinin seri numaralarını bu alanlara girmelisiniz. Örneğin bankalar için B, kasalar için K, personeller için P seri numaralarını girebilir veya hepsine aynı seri numarasını da verebilirsiniz. Devredilsin mi?: Devir işlemini gerçekleştirebilmek için banka-kasa-personel satırlarının sol taraflarında ayrı satırlarda yer alan alanlar tıklanmalı ve açılacak pencereden -evet- seçimi yapılmalıdır. Eğer bunlardan bir cari cinsinin devri sonraya bakılacaksa parametreyi -hayırolarak seçmeniz yeterlidir. Devir Fişi Tarihi: Bu alana günün tarihi otomatik olarak gelecektir. Sizden istenilen, devir işlemleri sonrasında oluşturulan devir fişinin tarihini girmenizdir. Eğer ekranda görüntülenen tarih uygun ise, bu alanı ENTER 105

106 tuşuna basarak geçiniz. Değilse devir fişi tarihini kendiniz giriniz. Devir Fişi Kalem Adedi: Yeni yıl şirketinde yaratılacak açılış fişinin satır sayısıdır. İsteğe bağlı bir değer girilebilir. Evet, yukarıda sıraladığımız alanlara ilgili girişi yapıp ENTER tuşuna bastığınızda devir işlemi başlamış olacaktır. Devir işlemi sırasında devredilen cari cinslerinin adı ile, devredilen kalem sayısı ekranda hızlı bir şekilde görüntülenecektir. Standart cari devri (098431) Cari hesap bakiyelerinin yeni yıl şirketine devredileceği bölümdür. Bu bölümden devir işlemi yapıldığında, cari hareketlerin sadece kümülatif bakiyeleri devredilecektir. Yani bakiyeyi oluşturan hareketler yeni şirkette tek tek yer almaz. Her bir cari açılış fişinde tek satır yer alır. Devir işlemini başlatmadan önce girilmesi gereken parametreler vardır. Şimdi bunların neler olduğunu açıklamaya çalışalım; Müşteriler-Satıcılar-Diğer Cari İçin Devir Fişi Seri No su: Devrettiğiniz müşteri, satıcı ve diğer cari hareketlerini yeni şirketinizde FİNANS Yönetimi/Evraklar/Açılış Fişi evrakından izlemeniz mümkündür. İşte her bir cari hesap için devir işlemi sonrasında oluşturulacak açılış fişlerinin seri numaralarını bu alanlara girmelisiniz. Örneğin müşteriler için M, satıcılar için S, diğer cariler için D seri numaralarını girebilir veya hepsine aynı seri numarasını da verebilirsiniz. Devredilsin mi?: Devir işlemini gerçekleştirebilmek için müşteri, satıcı ve diğer cari satırlarının sol taraflarında ayrı satırlarda yer alanlar tıklanmalı ve açılacak pencereden -evetseçimi yapılmalıdır. Eğer bunlardan bir cari cinsinin devri sonraya bırakılacaksa parametreyi - hayır- olarak seçmeniz yeterlidir. Devir Fişi Tarihi: Bu alana günün tarihi otomatik olarak gelecektir. Sizden istenilen, devir işlemleri sonrasında oluşturulan devir fişinin tarihini girmenizdir. Eğer ekranda görüntülenen tarih uygun ise, bu alanı ENTER tuşuna basarak geçiniz. Değilse devir fişi tarihini kendiniz giriniz. Devir Fişi Kalem Adedi: Yeni yıl şirketinde yaratılacak açılış fişinin satır sayısıdır. İsteğe bağlı bir değer girilebilir. Evet, yukarıda sıraladığımız alanlara ilgili girişi yapıp ENTER tuşuna bastığınızda devir işlemi başlamış olacaktır. Devir işlemi sırasında devredilen cari gruplarının ve cari cinslerinin adı ile, devredilen kalem sayısı ekranda hızlı bir şekilde görüntülenecektir. Kur İsimleri Girişi (097200) Kuruluş programı sisteminize ilk yüklendiğinde bazı döviz cinsleri de (kur isimleri) otomatik olarak yüklenmektedir. Eğer bu isimlere ilaveler yapmak isterseniz, bu programdan kur isimlerini girebilirsiniz. Programa girdiğinizde karşınıza hali hazırda tanımlı olan döviz kurlarının kodları (sembolleri), isimleri ve decimal değerleri gelecektir. Eğer kur isimlerine ilaveler yapacaksanız, <PgDn> tuşuna basarak en son 106

107 sayfaya gelmelisiniz. Şimdi ilave edilecek döviz kurunun sembolünü, ismini ve decimal değerini girebilirsiniz. Tip Kodu: Mağazacılık uygulamaları yazılımımızda kasalardan yapılan dövizli tahsilatlar arka ofise aktarılabilmektedir. Bunun için, firmalar satış noktalarına kullandıkları kasa tiplerinin her bir dövizi hangi kod ile algıladıklarını kuruluş programından programa tanıtmak durumundadır. İşte kur isimleri listesinin bu alanına, satış noktalarında dövizli tahsilat yapılması durumunda, kasaların her bir döviz cinsini hangi kod ile tanıdıklarını girebilirsiniz. Girişleriniz tamamlandıktan sonra <ALT+S> tuşları ile kayıt etmeyi unutmayınız. 107

108 servis programınızın bu bölümünden entegrasyon güncelleme, standart formatta el terminalleri ile iletişim ve ytl ye geçiş işlemleri yapılacaktır. Detaylı açıklamalarımızı aşağıda bulabilirsiniz. Entegrasyon Güncelleme Ekonomik serisinde ticari modüllerden girilen hareketler muhasebeye anında entegre edilmektedir. Ancak kayıtlar muhasebeye entegre edilirken ortaya çıkan herhangi bir olağan dışı durum (elektrik kesintisi, makinenin kapatılması gibi) entegrasyon işleminin tam anlamı ile gerçekleşmesini engelleyebilir. İşte bu gibi durumlarda entegrasyon yenilenmesi gerekir. Stok ve cari hareketler için entegrasyon güncelleme işlemlerini bu bölümden yapacaksınız. Entegre edilmiş cari hareketlerinin yeniden muhasebe entegrasyonu (503130) un bu programı ile, muhasebeye hatalı olarak entegre edilmiş olan hareketleri düzelterek, yeniden entegre etmektedir. Bu işlem için önce nin veri kontrol bölümünde yer alan muhasebe fiş kontrol raporu alınır ve hatalı fişler tespit edilir. Daha sonra bu fişlerde yer alan stok veya carilerin kartlarına gidilerek, hatalı yapılan girişler düzeltilir. Örneğin muhasebe hesap kodu yanlış olan cari hesapların kartlarına gidilerek, muhasebe kodları değiştirilir. Daha sonra bu program çalıştırıldığında, girilecek tarihler arasında muhasebeye hatalı entegre edilmiş hareketler, doğru halleriyle tekrar entegre edilir. Programa girdiğinizde sizden işlemi onaylamanız istenecektir. Evet onaylıyorum mesajını seçmenizle birlikte entegre edilmiş cari hareketler kaynaklarından düzeltilerek yeniden muhasebeye entegre edilecektir. Entegre edilmiş stok hareketlerinin yeniden muhasebe entegrasyonu (503140) Bu programın çalışma mantığı da, yukarıda açıklamaya çalıştığımız entegre edilmiş cari hareketlerinin yeniden muhasebeye entegrasyonu ile aynıdır. Yalnız bu bölümden, cari hareketler değil, stok hareketleri düzeltilerek muhasebeye entegre edilir. Muhasebe hesap tipleri düzenleme (098480) Özel servis işlemleri menüsünün bu programı, muhasebe hesap kartlarına (ana hesaplar için) hesap tiplerinin verilmediği durumlarda, ilgili hesaplara aktif-pasif olarak hesap tiplerini atayacak ve tek düzen hesap planına göre açılmayan ana hesapları da otomatik olarak yaratacaktır. Aynı zamanda muhasebe hesap tanıtım kartından her hesap için belirlenen "sorumluluk merkezi kullanımı" alanının toplu olarak değiştirilmesine de olanak tanıyacaktır. Programlarımız bilgisayarınıza ilk yüklendiğinde, sorumluluk merkezi girişleri, tanımladığınız her hesap için serbest bırakılmıştır. Yani kullanıcı muhasebe fişinde dilerse bu alanı boş da geçebilir, dilerse sorumluluk merkezide seçebilir. Özellikle, muhasebe fişinde sorumluluk merkezi alanı ile işlem yapmayan kullanıcılarımız (Mikbüro kullanıcılarımızın), muhasebe fişi içerisinde sorumluluk merkezi alanı ile vakit kaybetmek istemeyebilirler. İşte bu bölümden, ilgili kullanıcılarımız bu alanın kullanımını topluca iptal edebileceklerdir. Programa girdiğinizde işlemi onaylamanızı isteyen bir mesaj ile 108

109 karşılaşırsınız. Evet onaylıyorum mesajı seçildikten sonra karşınıza, sorumluluk merkezi kullanımı alanının değerini toplu değiştirme! uyarısının yer aldığı bir başka onay ekranı gelecektir. Bu aşamada hesap kartlarından sorumluluk merkezi için seçilen değerin aynı kalmasını yani değişmemesini istiyor iseniz Değişmesin butonunu, sorumluluk merkezi kullanımının serbest olması için, yani sorumluluk merkezi girişlerinin kullanıcıların inisiyatiflerine kalması için Serbest butonunu, bu alanın muhasebe fişinde hiç kullanılmaması için tümü kesinlikle yok butonunu, muhasebe fişinde kesinlikle sorumluluk merkezinin seçilmesi içinde tümü mutlak var butonunun tıklanması gerekecektir. Bu ekranla ilgili seçiminizi yaptıktan sonra tüm ana seviye muhasebe hesapları taranacak ve ilgili hesap tipleri kartlara aktarılacak, açılmayan ana hesaplar otomatik olarak yaratılacak ve sorumluluk merkezi kullanımı seçiminiz doğrultusunda tüm hesaplara aktarılacaktır. 109

110 veri kontrol un bu bölümünden, farklı içeriklerde kontrol raporları alacaksınız. Şimdi bunları incelemeye başlayalım. Muhasebe fiş kontrol raporu (099100) Ekonomik serisinin ticari modülleri ile muhasebe arasında entegre çalışan firmalar, herhangi bir nedenden dolayı muhasebede hatalı oluşan fişleri bu rapordan tespit edebilirler. Örneğin muhasebe hesap kodu boş olan bir müşterinin hareketi muhasebeye entegre edilirken, hareket tutarı muhasebede 999-Otomatik Açılan Kart hesabına kaydedilir. Ya da muhasebe fişi bakiyeli olabilir. Bu rapor, entegrasyon ile bu şekilde hatalı oluşan fişleri tespit etmek için hazırlanmıştır. Rapor alınır hatalı olan fişin yevmiye numarası bir yere not edilir. Daha sonra hatalı olan fiş ekrana getirilir ve ALT+D tuşu yardımıyla bu muhasebe fişinin kaynağı olan evrak bulunur. Örneğin müşteri muhasebe kodu olmayan bir faturanın entegrasyonu ile hatalı fiş oluşmuşsa, önce o müşterinin kartından ilgili muhasebe hesap kodu girilir, daha sonra fatura tekrar ekrana çağırılır, ilgili müşteri F10 tuşu yardımıyla bir kez daha seçilir, evrak kaydedilir. Böylece entegrasyon işlemi de yenileneceğinden muhasebedeki hatalı fiş düzeltilmiş olur. Programa girdiğinizde karşınıza bu raporu alabilmeniz için parametre girişleri yapacağınız bir ekran gelecektir. Bu ekranın ilk ve son tarih alanlarına raporunuzu almak istediğiniz tarihleri girip döküm yerinizi de seçtikten sonra raporunuz listelenecektir. Raporunuzda entegrasyon sonucunda oluşturulan fişlere ait muhasebe hesap kodları, fiş yevmiye numarası, tarihi, fiş sıra no su, fiş tipi, fişin kaç satırdan oluştuğu ve borç ya da alacak meblağları yer alır. Stok Hareket Kontrol Raporları Bu menüde yer alan programlar, stok hareketlerinin faturalar, stok kartları ve muhasebe fişleri ile bağlantılarına ilişkin raporlar sunmaktadır. Stok hareketleri fatura bağlantı kontrol raporu (099200) Herhangi bir nedenden dolayı, stok hareketleriyle fatura arasında bağlantı kopukluğu ortaya çıktıysa, bu kopukluğun nereden kaynaklandığını tespit edebilmek için bu raporu almanız gerekir. Örneğin bir bilgi dosyası üzerinde indeks düzenleme yaptınız. Bu işlemin sonunda okunan kayıt sayısı ile yazılan kayıt sayısı arasında fark çıktı ve program bu farka rağmen yapılan düzenlemenin geçerli olup olmayacağını bir mesajla size sordu. Bu mesajı -evetolarak cevapladınız. Bu durumda program, okunan kayıt sayısı ile yazılan kayıt sayısı arasındaki kayıtları (yani bozuk olan kayıtları) silinecektir. İşte bu tür kayıtları tespit edebilmek için bu rapordan yararlanabilirsiniz. Programa girdiğinizde sadece döküm yerini seçmeniz istenecektir. İlgili seçiminizi yaptıktan sonra raporunuz listelenir. Raporunuzda stok hareketlerinin ve faturaların tarihleri, bu hareketlerin hangi carilerle gerçekleştiği, evrak numarası-tipi-cinsi, iade veya normal olma özelliği ve açıklama yer alır. Özellikle açıklamadan yararlanarak stok hareketleriyle fatura arasındaki kopukluğu tespit edebilirsiniz. 110

111 Fatura - Stok hareketleri bağlantı kontrol raporu (099300) Fatura ve stok hareketleri arasındaki bağlantı kopukluğu ortaya çıktığında, bu kopukluğun nereden kaynaklandığını listeleyen raporlardan ikincisidir. Mantığı ve rapor alınış şekli, önceki bölümümüzde açıklamaya çalıştığımız stok hareketleri-fatura bağlantı kontrol raporu ile aynıdır. Bu raporda diğerinden farklı olarak stok ve carilere ait hareket tutarları da yer alır. Stok hareketleri - Stok kartları kontrol raporu (099250) Bu rapor, hareketi olup da, herhangi bir şekilde kartına ulaşılamayan veya kartı olmayan stokları listelemektedir. Programa girdiğinizde ilk önce bir onay ekranı ile karşılaşacaksınız bu ekrandan evet onaylıyorum butonunu tıkladığınızda döküm yeri tercih ekranına ulaşılacaktır. Raporu alacağınız döküm yeri de belirlendikten sonra ilgili stok dosyaları taranacak ve hareketi olup da kartlarına ulaşılamayan stoklar listelenecektir. Stok hareketleri - muhasebe fişleri kontrol raporu (099255) Bu rapor, stok hareketi olup da herhangi bir şekilde muhasebe fişine ulaşılamayan veya muhasebe fişi olmayan kayıtları listelemektedir. Programa girdiğinizde sadece döküm yerini seçmeniz istenir. Daha sonra hareketi olup da muhasebe fişlerine ulaşılamayan stoklar hareketleri, detayları ile birlikte listelenecektir. Cari Hareket Kontrol Raporları Bu menüde yer alan programlar ile senet-çek kartlarının cari hareketler ile, cari hareketlerin senet-çek kartları ile ve cari hareketlerin muhasebe fişleri ile bağlantılarına ilişkin kontrol raporları alacaksınız. Senet - Çek kartlarının cari hareketler ile kontrolü (099270) Veri kontrol menüsünün bu programı, senet çek kartlarını tarayarak cari hareketler ile kontrolünü yapacak ve hatalı olan senet çek kartlarını referans numarasını ekrana getirerek size bildirecektir. Örneğin karttaki ve evraktaki tutarları farklı olan bir çek tespit edildiğinde, MC no lu evrakta hata tespit edildi mesajı ile uyarılacaksınız. Bu durumda bir de aşağıda açıkladığımız cari hareketlerin senet çek kartları ile kontrolü raporunu alıp, bu referans numaralı çekin hareket gördüğü evraka ulaşıp, karttaki ve evraktaki verileri birbirleriyle karşılaştırmak suretiyle hatayı tespit edebilirsiniz. Senet çek kartlarının cari hareketler ile kontrolünü yapabilmek için programa girildiğinde sadece ekrana gelecek mesajdan evet, onaylıyorum mesajını seçmeniz yeterli olacaktır. Programınız senet çek kartlarını tarayarak gerekli kontrolleri yapacak ve size bir mesaj ile hatalı kayıtları sunacaktır. Cari hareketlerin senet - çek kartları ile kontrolü (099280) Bu program cari hareketleri tarayarak senet çek kartlarıyla kontrolünü yapacak ve hatalı işlemler için sizi bir mesaj ile uyaracaktır. Programın yaptığı veri kontrol işlemi senet çek kartlarının cari hareketler ile kontrolü ile aynıdır. Ancak bu programdan öncelikle cari 111

112 hareketler baz alınmakta ve kullanıcılara hatalı cari hareket kayıtlarına ilişkin bilgiler verilerek uyarılmaktadır; Örneğin; tarihli, 15 no lu makbuz evrakının senet/çek bilgisi kartla uyumsuz Cari hareketlerin senet çek kartları ile kontrolünü yapabilmek için programa girildiğinde sadece ekrana gelecek mesajdan evet, onaylıyorum mesajını seçmeniz yeterli olacaktır. Programınız senet çek kartlarını tarayarak gerekli kontrolleri yapacak ve size bir mesaj ile hatalı kayıtları sunacaktır. Cari hareketleri - muhasebe fişleri kontrol raporu (099275) Bu rapor, cari hareketi olup da herhangi bir şekilde muhasebe fişine ulaşılamayan veya muhasebe fişi olmayan kayıtları listelemektedir. Programa girdiğinizde sadece döküm yerini seçmeniz istenir. Daha sonra hareketi olup da muhasebe fişlerine ulaşılamayan cari hareketleri, detayları ile birlikte listelenecektir. Evrak Listeleri Veri kontrol menüsünün bu bölümü evrak listelerine ayrılmıştır. Stok, cari, sipariş hareketleri ve muhasebe fişlerine ilişkin evrak listelerinin alınacağı bu bölüm, yukarıda açıklamaya çalıştığımız kontrol raporlarına da ek olarak düşünülebilir. Şimdi bu listeleri kısaca açıklamaya çalışalım. Stok hareket evrakları listesi (099606) Bu bölümden, parametreler ekranından girilecek tarihler arasında girilen stok hareket evraklarının dökümü alınacaktır. Programa girdiğinizde öncelikle hangi tarihler arasındaki stok hareket evraklarını listelemek istediğiniz sorulacaktır. Tarih aralığını girip döküm yerini seçtikten sonra listeniz hazırlanacaktır. Stok hareketleri listesinde yer alan bilgiler şunlardır; evrak tarihleri, evrak numaraları, hareket tipleri (giriş-çıkış-depo transfer gibi), hareket cinsleri (toptan, perakende, sarf gibi), normal/iade, evrak tipleri (irsaliye, doğrulan fatura, depo fişi gibi), evrakın düzenlendiği cari hesabın kodu ve evrak tutarı. Cari hareket evrakları listesi (099607) Parametreler ekranından girilecek tarihler arasında girilen cari hareket evraklarının listelendiği bölümdür. Bu dökümde yer alan bilgiler şunlardır; cari hareket evraklarının tarihleri, evrak numaraları, hareket tipleri (borç-alacak şeklinde), hareket cinsleri (fatura, müşteri senedi gibi), evrak tipleri (satış faturası, alış faturası- tahsilat makbuzu gibi), evrakın düzenlendiği cari kodu ve meblağ. 112

113 Muhasebe Fişleri Listesi (099609) Parametreler ekranından gireceğiniz tarihler arasında yaratılan (veya girilen) muhasebe fişlerinin listelendiği bölümdür. Dökümde şu bilgiler yer alır; fiş tarihi, fiş sıra no, fiş tipi (mahsup-tahsil-tediye şeklinde), yevmiye numarası, satır sayısı, her bir satırda çalışan muhasebe hesaplarının kodları, açıklama, borç veya alacak tutarları. Stok kartları muhasebe kodları kontrol raporu (099350) Bu rapor ile muhasebe kodları hatalı olan stok kartlarınızın dökümünü alabileceksiniz. Programa girdiğinizde sizden sadece döküm yerini seçmeniz istenecektir. Döküm yeri seçiminize göre raporunuz listelenecektir. Raporunuzda muhasebe kodları hatalı olan stoklarınızın kodunu, adını ve hataya ilişkin açıklamalarını ayrı başlıklar halinde görebileceksiniz. 113

114 Veri tabanı sürüm yükseltme, Bakım ve yönetim un son menüsünü, programınızın veri tabanı ve tablolarına ilişkin güncellemeleri ile bakım işlemlerine ayrılmıştır. Şimdi bu menüyü oluşturan programların neler olduklarını ve nasıl işlem yapılacağını açıklamaya çalışalım. Tablolar sürüm yükseltme ve yönetim (504000) Bu program ile, dilediğiniz bir Ekonomik Seri bilgi dosyasına erişebilmeniz, eriştiğiniz dosyaların genel özellikleri hakkında bilgi sahibi olmanız, güncelleme ve tablo bakım onarım işlemlerini yapmanız mümkündür. Programa girdiğinizde öncelikle ekranın Tablo Adı bölümünde Ekonomik Seri'e ait bütün kart ve hareket dosyalarının isimleri alfabetik sıraya göre listelenecektir. Ekranın sağ bölümünde ise seçili olan kart ve hareket dosyalarına ait genel veriler yer alacaktır. Bunlar kısaca; Kayıt yapılarına ait özellikleri (kayıt yapısı, kayıt uzunluğu vb.), programa hangi kullanıcı koduyla girildi ise, o kullanıcının ilgili dosyalar üzerinde yapabileceği haklar, SQL cümlesi butonuyla ilgili tablonun sql sorgusu (yapısı), Alan açıklamaları butonu ile < web sayfasındaki Mikro veri tabanı yapısı na hızlı bir şekilde bağlanarak o tabloya ait alanların açıklamalarıdetayları, Tablo sürüm yükseltme, güncelleme yapabilme, tabloyu yeniden oluşturma, ilgili tablolarla ilgili aktif kayıtlar, silinen ve değişen kayıtlara erişebilme şeklinde sıralanmaktadır. Tablo Sürüm Yükseltme: İstenen kayıtlara çabuk ulaşmak ve belli bir sıra dahilinde çağrılmasını sağlamak amacı ile oluşturulan dosyalara sürüm yükseltme işlemi yaptırabiliriz. Bu dosyaların herhangi bir nedenle bozulması sonucu bazı kayıtlar görülemez veya yanlış bir sıra dahilinde görülürler. Bu buton tıklandığında karşınıza Sürümü yükselen tüm tabloların belirlenmesini ister misiniz? şeklinde bir onay ekranı gelecektir. Evet dediğiniz taktirde seçtiğiniz tüm tablolar için ilgili sürüm yükseltme işlemleri yapılacaktır. Sonrasında da eğer sürümü yükselmemiş herhangi bir tablo yok ise, Sürümü yükselmesi gereken tablo yok şeklinde uyarı verecektir. Sürümü yükselen tablo var ise zaten kırmızı renkte ekranın sol tarafında belirecektir. Sonrasında otomatik olarak karşınıza Seçili tüm tabloların sürümü yükseltilecek. Onaylıyor musunuz? şeklinde bir onay ekranı gelecektir. Buradan evet seçeneğini işaretleyerek sürüm yükseltme işlemi yapılacaktır. (Veya kırmızı renkte beliren dosyaları tek tek seçerek de bakım ya 114

115 da güncelleme işlemini yapabileceğiniz gibi mouse göstergenizin sağ tuşuna basıp açılacak olan pencereden Tablo sürüm yükseltme seçeneğini seçerek işlemlerinize devam edebilirsiniz.) Güncelleme: Herhangi bir nedenden dolayı bilgi dosyaları arasında uyumsuzluk ortaya çıktığında (cari hareket föyündeki bakiye ile ekstredeki bilginin uyuşmaması gibi), güncelleme işlemi ile bu uyumsuzluk ortadan kaldırılabilir. Bu buton tıklandığında seçtiğiniz bilgi dosyası yeniden güncellenecektir. Tabloyu Yeniden Oluştur: Herhangi bir nedenden dolayı bilgi dosyaları kayıtlarını silmek veya tabloyu yeniden oluşturmak istediğinizde, yapılan yeniden oluşturma işlemi ile kayıtlarınız sıfırlanacaktır. Fakat biz bu seçeneği pek fazla tavsiye edemiyoruz. Çok acil, gereken durumlarda pek tabii ki yapabilirsiniz. Aktif Kayıtlar: İlgili tablodaki kayıtları, bunlara ait alan açıklamasındaki kolonlarla beraber görüntülemek istediğinizde bu seçeneği çalıştırabilirsiniz. Silinen Kayıtlar: Seçmiş olduğunuz tabloya ait vereceğiniz tarih aralığında silinen kayıtları görüntülemek istediğinizde bu seçeneği çalıştırabilirsiniz. Değişen Kayıtlar: Seçmiş olduğunuz tabloya ait vereceğiniz tarih aralığında değişen kayıtları görüntülemek istediğinizde bu seçeneği çalıştırabilirsiniz. İlgili tabloları tek tek veya toplu olarak da seçip, mouse sağ kliklediğinizde yukarda açıkladığımız seçeneklere de kısaca ulaşabilirsiniz. Fonksiyon, görünüm ve kayıtlı prosedürler için güncelleme (504001) Her program güncellemesi sonrasında kullanıcılarımız, öncelikle Tablolar sürüm yükseltme ve bakım (504000) programını çalıştırmaları daha sonra da Fonksiyon, görünüm ve kayıtlı prosedürler için güncelleme (504001) programını çalıştırarak işlemlerini tamamlamaları gerekmektedir. Dolayısıyla öncelikle, programa revize edilip bakıma ihtiyacı olan tablolar kontrol edilecek, hangilerinde bakım işleminin uygulanması gerektiği tespit edilip bakım yapılacak, sonrasında da bu program çalıştırılarak firmaların SQL görüntü ve fonksiyonlarının güncellenmesi yapılacaktır. Amaç yeni eklenen tablolara ait fonksiyon-görünüm-işlev veya yönetim ekranlarının aktif hale gelmesini, yada mevcut fonksiyon-görünüm-işlev veya yönetim ekranları üzerinde yapılan revizelerin aktif hale gelmesini sağlamaktır. F10 ekranlarına, yönetim ekranlarına, analiz ekranlarına, föy ekranlarına ait başlıkları örnek gösterebiliriz. Program çalıştırıldıktan sonra İşlem başarıyla tamamlandı mesajının alınmış olması gerekmektedir. 115

116 Bunları Biliyor musunuz? V11 serisi programlarımızda, kullanıcılarımızın değiştirmiş oldukları yada kendilerine özel geliştirdikleri fonksiyon, kayıtlı prosedür ve görünümlerin program güncellemesi sonrasında etkilenmemeleri sağlanmıştır. Şöyle ki, Fonksiyon, görünüm ve kayıtlı prosedür güncelleme (504001) programı her çalıştırıldığında, kullanıcılarımızın kendilerinin geliştirdikleri, fonksiyon, kayıtlı prosedür ve görünümlerdeki değişikliklerde orijinal hallerine geri dönmekteydi. Bu durumda kullanıcılarımızın, her güncellemenin ardından, varsa kendi fonksiyon, kayıtlı prosedür ve görünümleri programa yeniden update etmeleri gibi bir gereklilikleri söz konusu olmaktaydı. V11 serisi programlarımız da bu işleyişi ortadan kaldırmak amacıyla, kullanıcılarımızın kendilerine özel olarak geliştirdikleri fonksiyon, kayıtlı prosedür ve görünümlerini saklanabileceği özel iki dosya belirlenmiştir. GLBUSER.SQL: Ortak veri tabanı için tasarlanan yada değiştirilen fonksiyon, kayıtlı prosedür veya görünümlerin saklanacağı dosya FIRMUSER.SQL: Firma veri tabanı için tasarlanan yada değiştirilen fonksiyon, kayıtlı prosedür veya görünümlerin saklanacağı dosya Böylece kullanıcılarımız değiştirdikleri yada geliştirdikleri fonksiyon, kayıtlı prosedür ve görünümleri herhangi bir işlem yapmadan bu dosyalara saklayarak koruma altına alacaklardır. Güncelleme programı çalıştırıldığında da, bu dosyalar yardımıyla ilgili fonksiyon, kayıtlı prosedür ve görünümler tekrar yaratılacak, dolayısıyla güncelleme sonrası değişimden etkilenmeleri söz konusu olmayacaktır. Konuyu bir örnekle açıklamaya çalışalım. Cari yönetim ekranlarımızın kolon başlıklarının orijinal hali, KODU, UNVANI 1, UNVANI 2, CADDE, SOKAK, P.KODU, ĠLÇE, ĠL vb kolon başlıklarından oluşmaktadır. Kullanıcılarımızın FIRMVIEW.SQL dosyasında yer alan CARI_YONETIM prosedürünün UNVANI 2 ve CADDE kolon başlıklarının arasına E_MAIL kolon başlığını ekleyerek değiştirdiğini yani ilgili ekranda carilerin adreslerinin de yer almasını sağladığını düşünelim. Her güncelleme sonrasında FIRMVIEW.SQL dosyanın orijinal hali programa update edildiğinden, yapılan değişikliklerde göz ardı edilmekteydi. Bu durumda kullanıcılarımız da, söz konusu değişikliği her defasında FIRMVIEW.SQL dosyasına yeniden uyarlamaktaydı. Yapılan düzenleme ile bu durum ortadan kaldırılmış olup, kullanıcılarımızın değiştirdikleri CARI_YONETIM prosedürünü FIRMUSER.SQL dosyasına saklayarak koruma altına almaları sağlanmıştır. Böylece her güncelleme sonrasında bu dosya dikkate alınacak ve prosedür değiştirilmiş hali ile tekrar yaratılacaktır. Önemli Not: Veri tabanında olabilecek muhtemel farklılıklar sonucunda bir hata oluşursa program " GLBUSER.SQL (yada FIRMUSER.SQL) dosyasında versiyon uyumsuzluğu mevcut, yeni veri yapısına göre güncellenmeli!" uyarısı verilecektir. Bu durumda kullanıcılarımızın yapması gereken, hata alınan dosyadaki kendi fonksiyon, kayıtlı prosedür yada görünümlerini; mikronun veritabanında yapmış olduğu değişikliklere göre yeniden düzenleyip kaydederek tekrar güncelleme programını çalıştırmalarıdır. 116

117 Rapor Jeneratörü Tabloları Güncelleme (504002) Güncelleme sonrasında yapılacak bir diğer işlem, Rapor Jeneratörü Tabloları Güncelleme (504002) programının çalıştırılmasıdır. Öncelikle belirtmek isteriz ki her program güncellemesi sonrasında bu programın çalıştırılması gibi bir gereklilik yoktur. Amaç sadece, eklenen yada revize edilen tabloların rapor tanımlama ekranlarında görüntülenmesi ve bu tablolarda ki başlıkların rapor kolonlarında yer almasının sağlanmasıdır. Bu program çalıştırıldıktan sonra işlem başarıyla tamamlandı mesajının alınmış olması sağlıklı işlem gerçekleştirdiğinizi gösterecektir. BANKALAR-ULKELER vs Gibi Genel Amaçlı Tabloları Yeni Text Dosyalarından Oluştur (504003) Ekonomik Seri programlarında banka, ülke, il, antrepo tanımlamaları, havaalanı kodları vb. tanımlamalar ayrı ayrı text dosyalar içinde tutulmaktadır. Bu tanımlamalarda herhangi bir değişiklik olduğunda (yeni bir bankanın eklenmesi, yada çıkarılması, yeni bir il tanımın eklenmesi vs.) bu değişiklikler ilgili dosyalara işlenmektedir. Dolayısıyla bu dosyaların programlara da aktarılması gerekecektir. İşte bu bölümden yenilenen text dosyalarının programlara güncellenme işlemi gerçekleştirilecektir. Programa girdiğinizde karşınıza genel tanımları güncelleme başlığı altında bir ekran gelecektir. Bu ekranda sizden istenen güncelleme işleminin hangi tanım dosyaları üzerinde yapılacağını belirtmenizdir. Programınız sisteminize ilk yüklendiğinde tüm tanım dosyaları seçili durumdadır. Bu aşamada öncelikle güncelleme işleminin yapılmayacağı tanım dosyalarının başındaki ( ) işaretinin kaldırılması gerekmektedir. Bunun için ilgili kutucukların mouse göstergesiyle tıklanması yeterli bir işlemdir. Güncellemelerin yapılacağı tanım dosyaları belirlendikten sonra enter tuşuna basılarak işlem sonuçlandırılmalıdır. 117

118 Genel Amaçlı Program butonları programınızın bu bölümünde, Tüm Ekonomik Seri ürünlerinde ortak olarak kullanılan ve, programların genelini etkileyecek giriş ve düzenlemelerin yapılacağı işlem butonları ile ilgili açıklamalarda bulunmak istiyoruz. Bunlar, tüm Ekonomik Seri programlarının başlık barı altında sıralanmış olup, kullanıcılarımızın programların bazı bölümlerine tek bir tıklama ile ulaşmalarını sağlamak için yapılmış işlem butonlarıdır. Bu butonları tıklayarak ulaşacağınız programlardan, Ekonomik Seri ürünlerine ait pencereler için görsel düzenlemeler yapabilecek, veri tabanını kullanarak istediğiniz formatta ve istediğiniz başlıklarda raporlar hazırlayabilecek, hatırlatıcı butonunu kullanarak sizin için önemli olan günlerin programınız tarafından size bildirilmesini sağlayabileceksiniz. Ayrıca, günlük döviz kur girişlerinizi, program güncellemelerinizi, programlarınızın yedekleme işlemlerini daha seri bir şekilde yapabilecek ve programlarınız için makro tanımlaması yapabileceksiniz. Yine bu butonlar ile, tanımlı olan tüm kullanıcılarınızı programınızın herhangi bir bölümünde iken görüntüleyebilecek ve programınızın sürümü hakkında bilgi edinebileceksiniz. Evet işlem butonları ile ilgili bu kısa açıklamadan sonra bu butonların işlevlerini daha ayrıntılı olarak anlatmaya başlayabiliriz. Database Alanları İle Hesaplama Formu Ekonomik Seri sürekli geliştirilen yapısı ile kullanıcılarımızın, programların database alanlarını kullanarak istedikleri hesaplamaları yapabilmelerini ve bu hesapları Excel programına aktararak işlemlerine bu programdan devam edebilmelerini mümkün kılmaktadır. Bu özelliğinden dolayı, excel programında sıklıkla işlem yapan kullanıcılarımız için Database Alanları İle hesaplama Formu butonunun işlevsel olacağı kanısındayız. Örneğin belirli müşterilerinizin alacak ve borç bakiyelerinin toplu olarak yada ayrı ayrı hesaplanmasını ve bu hesapların Excel programına bir dosya halinde aktarılmasını isteyebilirsiniz. Yada bankalardaki mevduat hesaplarınız ile tahsildeki çeklerinizin toplam tutarlarının Excel programına taşınmasını isteyebilirsiniz. Bunun için programlarımızın üst bölümünde yer alan Database Alanları İle Hesaplama Formu butonu kullanılacaktır. Bu butonu tıkladığınızda karşınıza hesapla başlıklı bir ekran gelecektir. Bu ekranı iki bölüm olarak düşünecek olursak; Birinci bölümde hesaplama işlemini yapacağınız, dolayısıyla Excel dosyasının içeriğini oluşturulacağınız database alanlarının yer aldığı Fonksiyon ekle butonu, seçilen dataların *.hsp formatında saklanabileceği sakla butonu, saklanan dosyaların tekrar ekrana çağırılmasını sağlayan yükle butonu, değişken tanımlamalarının yapılacağı Değişkenler butonu ile oluşturulan dosyaların Excel programına aktarımını sağlayacak Gönder butonları yer almaktadır. Tablonuzun ikinci bölümü ise, Excel dosyasının içeriğini oluşturacağınız database alanlarının yazılacağı satırlara 118

119 ayrılmıştır. Ekranda da gördüğünüz üzere programınız size, 100 satırdan oluşabilecek Excel dosyası hazırlayabilmenize olanak tanımaktadır. Evet ekranınızın genel yapısıyla ilgili olarak kısaca bilgi verdikten sonra Excel dosyasında yer almasını istediğiniz dataları belirlemeye başlayabiliriz. Bunun için öncelikle ekranınızın fonksiyon ekle butonu tıklanmalıdır. Bu işlem sonrasında karşınıza, Ekonomik Seri ye ait bütün database alanlarının alfabetik sıraya göre sıralandığı fonksiyonlar penceresi gelecektir. Bu aşamada yapmanız gereken, oluşturulacak Excel dosyasında hangi dataların yer alacağını belirtmenizdir. Bunun için, ekrandan ilgili datayı bulup, mouse göstergenizle tıklamalısınız. Bu durumda karşınıza parametre girişleri yapacağınız bir başka ekran daha gelecektir. Bu ekranlarda da sizden istenen, seçtiğiniz dataya ilişkin kod aralığı yada kod yapısını, (stoklara ait data seçimi yapmış iseniz stok kod aralığını, carilerinize ilişkin seçim yaptıysanız cari kod aralığı yada kod yapısını vb,) tarih aralığını ve seçtiğiniz datanın Excel dosyasında hangi hücrede yer alacağını (A1, B2 yada C10 gibi) seçmenizdir. Bu ekrandan yapılacak en son parametre girişi ise, sonuç toplansın (tek hücre) alanıdır. Bu alanda da, seçtiğiniz datalara ait toplamların (ister miktar olsun, ister tutar olsun) Excel dosyasına tek bir toplam olarak mı yoksa ayrı ayrı toplamlar halinde mi yazılacağını belirtmenidir. Örneğin fonksiyon ekle ekranından bankalarınıza ilişkin olarak Banka mevduat (Ana döviz) alacak datasını seçtiğinizi düşünelim. Bu alandaki seçiminizin evet olması durumunda seçtiğiniz bankaların alacak toplamları tek bir toplam olarak ilgili dosyaya yazılacaktır. Aksi durumda seçtiğiniz bankaların kendilerine ait alacak toplamları ile birlikte ayrı ayrı listelenecektir. Evet datalarınızı açıklamalarımız doğrultusunda belirledikten sonra Sakla butonunu tıklayarak bilgilerinizi *.hsp formatında bilgisayarınızda istediğiniz dizin altına kayıt edebilirsiniz. Bu dosyayı tekrar ekranınıza çağırmak istediğinizde de yükle butonunu kullanabilirsiniz. Eğer yeni bir data dosyası oluşturulacaksa bu durumda ekranınızın yeni butonunu tıklayarak işlemlerinize devam edebilirsiniz. Gönder butonunu tıklayarak da oluşturduğunuz dosyayı önce Excel formatında kayıt edip sonrasında bu programa aktarabilirsiniz. Değişkenler Butonu; Değişkenler hesaplama modülü içinde sürekli değişmekte olan bazı değerlerin saklandığı bölümdür. Bu bölüm sayesinde modül içindeki değerler isimler altında toplanarak, hesaplamada fonksiyonlara parametre olarak gönderilebilir. 119

120 Örneğin; değişkenler ekranından Yeni değişken butonunu tıklayarak, ILKTARIH isimli bir değişken tanımlayıp bunun tipini tarih ve değerini , SONTARIH isimli bir değişken tanımlayıp bunun da tipini tarih ve değerini de olarak belirlediğimizi düşünelim. Daha sonra Fonksiyon ekle bölümünden, iki tarih arası özelliği içeren bir fonksiyon seçelim. Banka teminattaki çekler iki tarih arası borç, Banka teminattaki çekler iki tarih arası alacak gibi. Bu seçimle birlikte karşımıza parametre girişlerinin yapılacağı bir ekran gelecektir. İşte bu ekranın ilk tarih ve son tarih alanlarında ALT+D tuşlarına basarak, tanımlamış olduğumuz bu değişkenlere ait değerleri, bu alanlara aktarabiliriz. Daha sonra fonksiyonumuz tablomuza Banka teminattaki çekler iki tarih arası borç(;[ilktarih];[sontarih];) olarak eklenmiş olur. Burada [ ] arasında kalan bölümler o değerin değişkenden alınacağını gösterir. Hesapla ekranının üst bölümünde gördüğünüz Değişkenleri yerine koy alanı ile de, tanımlanan değişkenlerin o anki değerlerinin yerine koyulması sağlanır. Bu özellik tamamen görüntü ve anlaşılabilirlik içindir. Böylece [ILKTARIH] yerine , son tarih alanına da yazılması sağlanır. Değişkenler daha çok fonksiyonlarda sürekli değişebilen değerler için hazırlanmıştır. Fonksiyonları teker teker düzeltmek yerine değişkeninin içeriğini düzenlemek bu değişikliği birden fazla değişken için geçerli kılmaya yetecektir. Excel Dosyasına birden fazla data aktarılabilir mi? Database hesapla ekranından birden fazla data seçimi yaparak bunları tek bir Excel dosyasına aktarabilmeniz mümkündür. Bu durumda dikkat edilecek en önemli konu, her datanın Excel dosyasında hangi hücreye yazılacağının özenle belirlenmesidir. Excel e aktarılacak dosyaların içeriği değiştirilmek istenirse? Öncelikle ilgili dosya ekranınıza yükle butonu ile çağırılmalıdır. Daha sonra bu dosyadan değişiklik yapılacak datanın üzerine gelip enter tuşuna basılmalıdır. Bu işlem sonrasında karşınıza 4 seçenekten oluşan bir onay ekranı gelecektir. Bu ekrandaki seçiminizin Düzelt olması durumunda ilgili data için düzeltme işleminin yapılacağı fonksiyonlar ekranı karşınıza gelecektir. Bu durumda düzeltmek istediğiniz seçeneklere yeniden girişler yapabilirsiniz. Sil seçeneği ile ilgili data silinir, araya ekle seçeneği ile de, üzerinde bulunduğunuz data ile bir önceki data arasına yeni bir data girişi yapabilirsiniz. Tüm bu işlemlerden sonra dosya sakla butonu tıklanarak tekrar kayıt edilmelidir. Veri Tabanı Yedekleme Ekonomik Seri ürünlerinin üst bölümünde yer alan bir diğer buton, Veri Tabanı Yedekleme butonudur. Bu buton ile kullanıcılarımız, firma bilgilerinin güvenli bir şekilde korunması ve saklanması amacıyla geliştirilmiş Veritabanı Yedekleme programına ulaşacaklardır. Bu program, firma verilerinde oluşabilecek herhangi bir probleme karşılık, bilgilerinizin yedeklerini alabilmenize, dolayısıyla veri kaybını önlemenize yardımcı olacaktır. Ekonomik Seri programlarının en önemli özelliklerinden biri, kullanıcılarının sınırsız sayıda firma ve o firmaların değişik çalışma yılları için aynı anda çalışmalarını mümkün kılmasıdır. Bunun için; öncelikle ilgili firmaların Kuruluş programından tanımlanması ve şirket bilgilerinin bu programdan girilmesi gerekmektedir. İşte bu buton ile, 120

121 çalıştığınız tüm firmaların dönem başından itibaren tutulan bilgilerinin yedeklerini alabileceğiniz gibi, bu firmalar için ortak kullanılan ve genelde Kuruluş programından tanımlanan genel program parametrelerinin de yedeğini alabileceksiniz. Şimdi bu butonu tıkladığınızda karşınıza gelecek ekranda gördüğünüz alanları tek tek açıklamaya çalışalım. Öncelikle ekranınızın üst bölümünde yer alan Şirket Verileri ve Genel Veriler butonlarının neleri ifade ettiğine değinmek istiyoruz. Şirket Verileri, çalışmakta olduğunuz firmaların bilgilerini ifade etmektedir. Bu firmalar için tanımlanan, müşteri, satıcı ve stok kartlarını, gün içinde girilen tahsilat ve tediye fişlerini, stoklarda yapılan fiyat değişikliklerini bu verilere örnek gösterebiliriz. Bu butonu tıklayarak yapacağınız yedekleme işlemi, tanımladığınız firmaların kendilerine özel olan veri hareketlerini baz alacaktır. Başka bir ifade ile bu veriler her firma için ayrı ayrıdır. Genel veriler butonu, çalışmakta olduğunuz tüm firmalar için geçerli olan ve genelde Kuruluş programından tanımlanan genel program parametrelerini ifade etmektedir. Genel ayarları, döviz kurlarını, banka tanımlamalarını, şirket tanımlarını, hatırlatıcı bilgilerini, özel mahsup kod tanımlamalarını bu verilere örnek gösterebiliriz. Dolayısıyla bu butonu tıklayarak yapacağınız yedekleme işlemi, çalışmakta olduğunuz tüm firmalar için geçerli olan program tanımlamaları baz alacaktır. Toplu yedekleme butonu ile de kullanıcılarımız, birden fazla firma ile işlem yapıyorlar ise hangi firmalar için yedek alacaklarını belirleyecek ve seçtikleri firmaların tüm datalarını aynı anda yedekleyebileceklerdir. Bunun için yapılacak tek işlem toplu yedekleme ekranının firma seçimi alanından data yedeği alınacak firmaların belirlenmesidir. Evet bu kısa açıklamadan sonra Şirket Verileri ve Genel veriler butonlarını tıkladığınızda ekranınıza yansıyacak alanların neler olduklarına değinmek istiyoruz. Şirket Dizini: Seçiminizin şirket verileri olması durumunda bu alanda, firma bilgilerinizin kayıtlı bulunduğu dizinin adı yer alacaktır. Dolayısıyla programı hangi firma için çalıştırmış iseniz bu firmanın kayıtlı bulunduğu dizini bu alandan görebilirsiniz. \\TESTSERVER\SQL9000\MIKRO\2005_1 gibi. Eğer seçiminiz Genel veriler ise, bu durumda tüm firmalarınıza ilişkin parametrelerin kayıtlı bulunduğu dizin bu alanda yer alacaktır. Yedek Dosyası: Seçiminizin şirket verileri olması durumunda programınız bu alana, firma bilgilerinin yedeklerinin alınacağı dizininin yol adını ve zip dosyasının adını otomatik olarak getirecektir. Örneğin firma bilgileriniz, \TESTSERVER\SQL9000\MIKRO\2005_1 adlı bir dizin altında kayıtlı olsun. Programınız yedek bilgilerinin yükleneceği dizini, yani \\TESTSERVER\SQL9000\zip_backup\MIKRO\MIKRO2005_1023_ zip dizinini otomatik olarak oluşturup bu alana yazacaktır. Dosya adını ise, yedekleme işleminin yapıldığı günün tarihine ve saatine göre verecektir. Dolayısıyla tarihinde saat 10:49:21 de oluşturulan 121

122 yedek dosyasının adı; MIKRO2005_1023_ zip olarak otomatik yazılacaktır. Yedek dosyasının adını ve yükleneceği dizinin adını değiştirebilmeniz mümkündür. Seçiminizin Genel veriler olması durumunda ise, yedek dosyasının adı \\TESTSERVER\SQL9000\zip_backup\GenBackup_2005_1023_ zip olarak belirlenecektir. Yedek dosyasının ismi istenildiği takdirde değiştirilebilir ve kullanıcı kendisine daha anlamlı gelebileceğini düşündüğü bir isim verebilir. Veri tabanı altındaki diğer dosyaları ve geçici dosyaları sil: Bu alan ekranınıza, seçiminizin şirket verileri olması durumunda gelecektir. Dolayısıyla bu alanın başında yer alan kutucuğu işaretlediğinizde herhangi bir yedekleme işleminden önce geçici olarak kayıt edilen dosyalar silinecektir. Bu dosyaların neler olduklarını ekranınızda ki? işaretli ikonu tıklayarak görebilirsiniz. Evet yedekleme işleminden önce ekranınızda yapılması gereken işlemlerin neler olduklarını açıklamaya çalıştık. Firma bilgilerinizin yedeklerini almaya başlamadan önce dikkat etmeniz gereken en önemli konu, diğer kullanıcılarınızın programlarda çalışmıyor olmasıdır. Her yedekleme ve yedekten geri al işleminden önce program SQL Sunucunuzu durdurur ve işlem bitince tekrar başlatır. Bu sebeple yedekleme işlemine diğer kullanıcılar sistemden çıkarılmadan girilmesine program izin vermez. Siz bu işleme başladığınızda kullanıcılarınız aynı firma üzerinde işlem yapıyor ise programınız sizi, Bu işlem için diğer Kullanıcılar programdan çıkmalıdır! mesajı ile uyaracaktır. Bu kısa hatırlatmadan sonra şimdi ekranda gördüğünüz Yedekle butonunu tıklayarak firma bilgilerinizin yedeklerini almaya başlayabilirsiniz. Yedekleri alınan bilgilerin tekrar bilgisayarınıza yüklenmesi içinde yedekten geri al butonu kullanılacaktır. Bu ekranla ilgili herhangi bir işlem yapılmayacak ise iptal butonunu tıklayarak programdan çıkabilirsiniz. Veri tabanı yedekleme butonu sadece yetkili kişiler tarafından çalıştırılabilecektir. Budan dolayı, yetki tanımlaması yapılmamış kullanıcılar için bu buton aktif olmayacaktır. Bu butonun aktif olabilmesi için Kuruluş/Kullanıcı Hak Tanımlama/Genel Hak Tanımlamaları ekranındaki Yedekleme butonu aktif parametresi evet olarak seçilmelidir. Kullanıcılar Ekonomik Seri programlarının herhangi bir bölümünden, programlarımızın üst bölümünde yer alan "Kullanıcılar" butonunu tıklayarak, kullanıcılarınızın o anda sistemde olup olmadığını, hangi programı kullandığını, hangi şirkette çalıştığını ve ilgili kullanıcının program üzerinde gerçekleştirmiş olduğu hareketlerin detaylarını inceleyebilmeniz mümkündür. Bu butonu mouse göstergenizle tıkladığınızda, karşınıza sisteme kayıtlı olan tüm kullanıcılarınızın yer aldığı bir ekran gelecek ve sistemde bulunan kullanıcılarınızın ID numarasını, adını, hangi firmada çalıştığını ve hangi programı kullandığını bu ekrandan izleyebileceksiniz. Yenilenen kullanıcılar butonu ile kullanıcılarımız, bir çok detaya anında ulaşabileceklerdir. Örneğin bu ekranın kolon başlıkları üzerinde mouse göstergesinin sağ tuşuna bastığınızda karşınıza gelecek seçenekler ile, kolon başlıklarını alfabetik olarak sondan başa- baştan sona yada büyükten küçüğe, küçükten büyüğe doğru sıralayabileceksiniz. Bu sıralama işlemini kolon başlıklarını mouse nuzla tıklayarak da yapabilirsiniz. Bunun yanı sıra tablonuzu istediğiniz kolon başlığı altında gruplayabilir, kolonlarınızda yer alan bilgileri isteğinize bağlı olarak sağa, sola dayalı yada ortalı olarak hizalayabilir, seçili olan kolon başlığı yada tüm kolonlarınız için uygun kolon genişliği verebilirsiniz.ekranınızın üst bölümünde gördüğünüz 122

123 Görünüm başlıklı menüde yer alan seçenekler ile; yenilenen kullanıcı kayıtlarının ekranınızda görüntülenmesini sağlayabilir, kolan başlıklarını programınız tarafından default olarak belirtilen en uygun genişliğe getirebilir, ekranda değişiklik söz konusu ise varsayılan ekrana geri dönüş sağlayabilirsiniz. Aktarım Menüsünün size sunacağı seçenekler ile kayıtlarınızı istediğiniz ortama aktarabilir çalışmalarınıza bu ortamlarda devam edebilirsiniz. (Excel, text, Xml, Html) Yazıcı menüsünde yer alan seçenekler ile dökümünüzü inceleyebilir ve çıktısını alabilirsiniz Evet, kullanıcılarınız ile ilgili ilk bilgiler yukarıda sıraladıklarımızdan ibarettir. Eğer bu programını Kuruluş programından çalıştırmış iseniz, ilgili ekran üzerinde Operasyon başlıklı bir menü daha yer alacaktır. Bu menüyü oluşturan seçenekler ile de kullanıcılarınızın detay bilgilerine ve istediğiniz tarih aralığındaki hareket detaylarına anında ulaşabileceksiniz. Bunun yanı sıra istediğiniz kullanıcıyı yada tüm kullanıcılarınızı aynı anda sistemden çıkarabilmeniz de mümkün olacaktır. Döviz Kurları Butonu Ekonomik Seri programlarında, işlemlerinizi istediğiniz döviz cinsi ile yürütebilmeniz mümkündür. Örneğin stoklarınızı USD (Amerikan Doları) veya DM (Alman Markı) bazında satabilir veya cari hesaplarınız ile olan işlemlerinizi istediğiniz döviz cinsi ile yürütebilirsiniz. Bunun için günlük döviz kurlarının programa girilmiş olması gerekir. Ekonomik Seri programlarının üst bölümünde yer alan Döviz Kurları butonu ile, farklı döviz cinsi ile çalışan firmalar günlük kur girişlerinin yapıldığı ekrana daha çabuk ulaşıp, dolayısıyla kur girişlerini seri bir şekilde yapabileceklerdir. Görsel ve içerik olarak yenilenen bu buton; kolay kullanılabiliyor olmanın yanı sıra geçmişe yönelik tüm kur bilgilerini en ince detayına kadar saklayabilmenizi mümkün kılmaktadır. Ayrıca Internet bağlantısı aktif olan kullanıcılarımızın, günlük kur bilgilerini Merkez Bankası'nın belirlediği kurlar üzerinden güncelleyebilecek olmaları da bir başka kolaylıktır. Çünkü programınız ilgili bankanın Internet sayfasına bağlanarak gerekli bilgileri alabileceğiniz yapıda tasarlanmıştır. Şimdi sizlere kurlar butonunun nasıl kullanılacağını açıklamaya çalışalım. Döviz kurları butonunu tıkladığınızda karşınıza Kur Girişi başlıklı bir ekran gelecektir. Bu ekranı iki bölüm olarak düşünecek olursak, ekranın ilk yarısı, Kur girişlerinin hangi gün için yapılacağının belirleneceği takvim bölümünden oluşmaktadır. Program çalıştırıldığında içinde bulunduğunuz günün tarihi otomatik olarak bu bölüme yansıyacak ve takvim ekranında kırmızı renkli olarak belirecektir. Kullanıcılarımız çalıştıkları gün haricinde bu bölümden farklı bir gün seçip bu güne ait kur girişleri yapabilirler. Hatta kur girişlerini geçmiş tarihe yönelik yapabilecekleri gibi gelecek tarihlere yönelikte yapabilirler. Bunun için öncelikle bu bölümden, mouse 123

124 yardımıyla istenilen gün işaretlenmelidir. Daha sonrada ekranın ikinci yarısından yani kur hareketlerinin izleneceği bölümden - Bir önceki günün kurlarını bugüne kopyala, - Yeni Kur tanımla, girişleri kendim yapacağım, - TCMB döviz kurlarını getir, seçeneklerinden uygun olanını seçip kur girişlerini tamamlayabilirler. Bu seçeneklere ilişkin detaylar ekranın ikinci bölümüne ait açıklamalarımızda verilecektir. Takvim bölümünde kur girişi yapılmış olan günler mavi, içinde bulunduğunuz gün kırmızı, kur girişi yapılmamış günler ise açık gri olarak belirtilecektir. Dolayısıyla kullanıcılarımız takvim ekranından hangi güne ait kur bilgilerinin ne durumda olduğunu anında öğrenebileceklerdir. Ayrıca kullanıcılarımız, bu bölümün sağ tarafında yer alan, Seçili güne ait kurları sil seçeneğini işaretleyerek, takvim bölümünden seçtikleri gün için daha önceden kur girişi yapmışlarsa, bu kur bilgilerini tümden silebilirler. Bunun yanı sıra, seçilen gün için kur girişi yapılmış fakat bazı kurlara yönelik değerler girilmemiş ise giriş yapılmamış kurları göster seçeneğini işaretleyerek de ilgili gün için sadece kur değeri girilmemiş kurların ekrana yansımasını sağlayabilirler. TCMB den bugünün kurlarını al seçeneğini seçerek de, Merkez Bankasının İnternet sayfasına bağlanıp ilgili günün kur değerlerini otomatik olarak ekrana yansıtabilirler. Evet ekranınızın ilk bölümüyle ilgili açıklamalarımız yukarıda belirttiklerimizden ibarettir. Şimdi sizlere kur ekranının ikinci bölümünden yani kur hareketlerinin izleneceği bölümden bahsetmek istiyoruz. Öncelikle programınız, takvim ekranından seçtiğiniz gün için ilk defa kur girişi yapılıyor ise ilgili gün için kur girişinin yapılmadığını belirtecek ve kur hareketlerini nasıl girmek istediğinizi soracak ve size seçenekler sunulacaktır. Bunlardan Bir önceki günün kurlarını bugüne kopyala seçeneğini işaretleyerek seçtiğiniz güne, bir önceki güne ait olan kur değerlerini otomatik olarak aktarabilirsiniz. Yeni Kur tanımla, girişleri kendim yapacağım seçeneğini işaretleyerek seçtiğiniz güne ilişkin kur değerlerini manuel olarak girebilirsiniz. 124

125 TCMB döviz kurlarını getir seçeneğini seçerek de Merkez Bankasının İnternet sayfasına bağlanıp ilgili günün kur değerlerini otomatik olarak ekranınıza yansıtabilirsiniz. Evet kur girişleri için hangi seçenek size uygun ise onu seçerek işlemlerinize devam edebilirsiniz. Biz şimdi sizlere ekranınızda yer alan kolon başlıklarından bahsetmek istiyoruz. Smb: Bu alanda, günlük kurları girilen döviz cinslerine ilişkin semboller yer almaktadır. Kullanıcıların bu alana herhangi bir giriş yapmaları mümkün değildir. DÖVİZ ADI: Bu alanda günlük kurları girilen döviz cinslerinin isimlerini göreceksiniz. Bu alana da herhangi bir giriş yapılması mümkün değildir. ALIŞ: İlgili satırdaki döviz cinsinin o günkü döviz alış tutarıdır. SATIŞ: İlgili satırdaki döviz cinsinin o günkü döviz satış tutarıdır. EFEKTİF ALIŞ: İlgili satırdaki döviz cinsinin o günkü efektif alış tutarıdır. EFEKTİF SATIŞ: İlgili satırdaki döviz cinsinin o günkü efektif satış tutarıdır. %: daki program başlangıç parametrelerinde yer alan Kur Hesaplama Şekli hangi cinsten girilmişse, yüzde işaretiyle ifade edilen ilgili kurun bir önceki güne göre değişim oranıdır. Bunları Biliyor musunuz? - Sayısal değerlerin girilebildiği her alanda satır sonu butonu tıklanarak hesap makinesi ekranına ulaşılabilir dolayısıyla makineden bulunan değerler ilgili alana taşınabilir, - Aktarım menüsünü oluşturan seçenekler ile, ekranda yer alan kur bilgileri istenilen ortamlara (Excel, html, tekst vb.) aktarılabilir ve çalışmalara bu ortamlarda devam edilebilir. Yazıcı menüsü kullanılarak da kur bilgilerinin dökümü alınabilir. - Yönetim menüsünün sunacağı seçenekler ile, bunun yanı sıra ALT+N veya ALT+O tuşlarına basarak bir önceki güne veya bir sonraki güne ait kur bilgileri ekrana getirilebilir, - Rapor menüsünden de kur hareketleri istenilen tarih aralığında ve istenilen kurlar için döktürülebilir. Mesajlar Butonu Ekonomik Seri programlarından kullanıcılarınızın, sistemde bulunan diğer tüm kullanıcılara kısa mesajlar atabilmesi, bunun yanı sıra hangi kullanıcının hangi programı kullandığını, kullandığı programın versiyon numarasını ve arşiv tarihini görebilmesi mümkündür. Bunun için programların üst bölümünde yer alan Mesajlar butonu kullanılacaktır. Bu buton tıklandığında karşınıza ilk olarak boş bir ekran 125

126 gelecektir. Bu aşamada öncelikle yapmanız gereken, ekranınızın mesaj başlıklı bölümüne gönderilecek mesajı girmenizdir, daha sonraki işlem ise bu mesajın hangi kullanıcılara gönderileceğinin seçilmesidir. Bunun için ekranınızın kime alanında satır sonu butonunu tıklamalısınız. Bu işlem sonrasında ekranınızın üst yarısında, sistemde olan tüm kullanıcılarınızın kullanıcı kodları, hangi programı kullandıkları, programların versiyon numarası ve arşiv tarihleri ile birlikte otomatik olarak yansıdığını göreceksiniz. Bu durumda ekran üzerindeki kullanıcılardan istediğinizin üzerine gelip ENTER tuşuna basmanız gerekmektedir. Böylece ilgili kullanıcı kime kutucuğuna aktarılacaktır. Bu aşamada yapılacak son işlem ise Gönder butonunu tıklamak olacaktır. Eğer mesaj tüm kullanıcılara iletilecekse, herkese kutucuğunun tıklanması bu işlem için yeterli olacaktır. Gördüğünüz gibi bu buton, kullanıcılara mesaj göndermenin yanı sıra hangi kullanıcının hangi programı kullandığını, versiyon numarasını ve arşiv tarihini de öğrenebilmenize yardımcı olmaktadır. Dolayısıyla kullanıcılarınıza kullandıkları programın arşiv tarihi ve versiyon numarası ile ilgili mesaj gönderebilmeniz de mümkün olacaktır. Ayarlar Butonu Bu ayarlar butonu ile, programlarınızda görsel olarak düzenlemeler yapacağınız ekrana, tek bir tıklama ile ulaşabileceksiniz. Böylece kullandığınız programın, Windows programının da desteklediği zenginleştirilmiş yazı tiplerine göre, yazı tipini, boyutunu, pencereler için verilen boşluk ölçülerini zemin renklerini, rapor başlıklarını istekleriniz doğrultusunda değiştirip süsleyebileceksiniz. Bu butonu tıkladığınızda karşınıza gelecek ekran üzerinde Form ayarları, Grid ayarları, Rapor renk ayarları, Otomatik işlemler, INI dosyası ayarları başlıklarından oluşan seçenekler yer almaktadır.. Biz bu ekranı dolayısıyla bu seçeneklerle ilgili açıklamalarımızı başlıklar halinde anlatmanın daha uygun ve kolay anlaşılır olacağını düşündük. Bundan dolayı açıklamalarımız aşağıda bölümler halinde olacaktır. Form Ayarları Seçeneği Bu bölümden Ekonomik Seri ürünlerinin yazı tiplerini, renklerini, boyutlarını ve pencereler için verilen boşluk ölçülerini istekleriniz doğrultusunda düzenleyebileceksiniz. Karakterlerle İlgili Özellikler Programlarımızda zeminler karakter karakter kaplanmaktadır. Bir karakterin en ve boy olarak ayarları değiştirildiğinde, ekrana gelecek pencereler de bu değişikliğe paralel olarak büyütülüp, küçültülebilir. Ekonomik Seri ürünlerindeki pencereler için karakter genişliğini ve yüksekliğini kullanıcılar 126

127 belirleyebilir. Bunun için bu bölümde yer alan alanlara, bir karakterin genişliği ve yüksekliği ile ilgili yeni değerleri girmek yeterlidir. Eğer programlarınızdaki giriş alanlarınızın gölgeli çerçeveler halinde olmasını istiyor iseniz, ekranda gördüğünüz giriş alanlarında gölgeli çerçeve alanındaki kutucuğu mouse göstergenizle tıklamanız yeterli olacaktır. Zemin Rengi Butonu Bu bölümde yer alan zemin rengi butonu ile programınızın zemin rengi ile ilgili renk seçimi yapabileceksiniz. Zemin rengi butonunu tıkladığınızda karşınıza gelecek ekrandan size uygun olan renk seçimini yaparak programınızın zemin rengini değiştirebilirsiniz. Seçmiş olduğunuz rengi ekranınızın Ön izleme bölümünden de görebilirsiniz. Fontlar Ekonomik Seri ürünlerinde kullanılan yazı tiplerinin, boyut ve renklerinin de kullanıcılar tarafından değiştirilebilmesi mümkündür. Bunun için öncelikle ekranınızın sağ tarafında yer alan fontlar butonu tıklanmalıdır. Karşınıza gelecek penceredeki yazı tipi başlıklı alandan programlarınız için yeni bir yazı tipi seçebilirsiniz. Yazı tipi biçemi başlıklı alanda ise, seçilen yazı tipinin normal (regular), italik (italic), koyu (bold) ve koyu italik (bold italic) olma özelliklerini belirleyebilirsiniz. Yine bu ekrandan seçilen yazı tipinizin büyüklüğünü isteğinize göre değiştirebilirsiniz. Bu pencerenin etkiler başlıklı bölümündeki kutucukları tıklayarak yazı tipinin üstü çizgili veya altı çizgili olarak görüntülenmesini sağlayabilir, renk başlıklı alandaki satır sonu butonunu tıklayarak, açılacak pencereden renk seçimi yapabilirsiniz. Dil başlıklı alanda satır sonu butonunu tıklayarak seçtiğiniz yazı tipi için -destekliyorsa- Türkçe dil seçimini yapabilirsiniz. Fontlar üzerinde yapılan her bir değişikliğin örneğini örnek başlıklı kutudan izleyebilirsiniz. Font penceresi ile ilgili tanımlamalarınız bittiğinde, bu tanımlamaların programlarınızda geçerli olabilmesi için tamam butonunu tıklamalısınız. Font tanımlamalarının eski hali ile kalmasını istiyorsanız iptal butonunu tıklayarak genel ayarlar ekranına geri dönebilirsiniz. Yazı Alanları İle İlgili Özellikler Bu bölümde, pencere içinde yer alan yazıların pencere çerçevelerinden ne kadar içeride olacağına ilişkin değerler yer almaktadır. Yani çerçevelerden sonra yazı alanlarına kadar ne ölçüde boşluk bırakıldığını göreceksiniz. Dilerseniz pencerelerin solunda, sağında, üstünde ve altında bırakılacak boşlukları değiştirebilirsiniz. Alan isimleri ile alanlar arasında minimum boşluk satırı ise; bilgi giriş alanlarına ilişkin tanımlar ile bilgi giriş alanları arasındaki boşluğu ifade eder. Burada görülen değer de değiştirilebilir. Bunun yanı sıra kullanıcılarımız yine bu bölümden tarih alanlarında yıl formatı parametresi yardımıyla; kart, evrak, rapor vb. birçok bölümünde girilen tarihlerde, yıl formatının kaç hanesine giriş yapacaklarını belirleyebileceklerdir. Bu tamamen çalışma alışkanlığına bağlı olarak belirlenecek bir durumdur. Programınızın size giriş şekli olarak 3 seçenek sunacaktır. Tarihlerin yıl girişlerinde sadece 4 hanesine, son iki hanesine ya da sadece 3 hanesine (bu seçenek ile 4 haneli yıl formatının 1, 3 ve 4. hanelerine giriş yapılır) giriş yapılacak şekilde düzenleyebilirsiniz. 127

128 Uyarı Ekranı Özellikleri Ekonomik Seri programlarını kullanırken bir takım uyarı mesajları alacaksınız. Örneğin program akış parametreleri bölümünden kredi aşımında uyar parametresi aktif durumunda ise, girilen evrak ile kredisini aşan cariler için bir mesaj verilir. İşte bu alanda gördüğünüz katsayı, bu mesajlarının ekranınızda kalış süresini belirlemektedir. Katsayı arttığında uyarı mesajlarının ekranda kalış süresi de artacaktır. Menü özellikleri Ekonomik Seri de her programın kendine özel menü numarası vardır. Örneğin Stok tanıtım kartı için bu numara (11300), cari tanıtım kartı içinse (41110) olarak belirlenmiştir. Programlar sisteminize ilk yüklendiğinde, menü numaraları herhangi bir ayarlama yapılmadığı sürece gözükmeyecektir. Eğer programlarınızın menü numaraları ile birlikte görüntülenmesini istiyor iseniz, bu bölümde yer alan Menü Numaraları Görünsün parametresini işaretlemeniz yeterlidir. Böylece programlarınızın üst bölümünde yer alan arama butonundan, istediğiniz programı menü numarasına göre de arayabilecek ve bu doğrultuda bulabileceksiniz. Evet form ayarları seçeneği ile ilgili yukarıda anlatmaya çalıştığımız bölümlerde yapmış olduğunuz değişiklikleri ekranınızda gördüğünüz tamam butonunu tıklayarak kayıt etmelisiniz. Eğer yapılan değişikliklerinizi eski hallerine getirmek istiyor iseniz ekranınızda gördüğünüz Varsayılan butonunu tıklamanız yeterli olacaktır. Özel grafik görünüm seçimi (Değiştirilebilir yüzeyler (skin)) V11 ile kullanıcılarımız yeniliği en belirgin şekilde programı çalıştırdıklarında karşılarına gelen ekranda keşfedeceklerdir. Programınız sizi eskisinden daha iyi bir görünümle ve daha soft renklerle karşılayacaktır. Dizaynında ki farklılık da anında dikkatinizi çekecektir. Ekran tamamen kullanıcının isteğine göre şekillenebilecektir. Size özel program görüntüsü elde edebileceksiniz. Esnek kullanım özelliğinin daha da geliştiğini ve kullanıcıya daha fazla seçim hakkı tanındığını kullanarak göreceksiniz. İşte ayarlar butonunun bu seçeneği ile ekran görüntünüzü, istediğiniz şekilde kullanabilmeniz mümkün olabilecektir. Çünkü programınız size, bu ekranda çok sayıda ekran görünümüne yönelik değiştirebileceğiniz yüzey seçeneği sunacaktır. Grid ayarları seçeneği Kullanıcılarımız bu bölümden; programlarında ki seçim pencerelerini, föy ekranlarını ve rapor ekranlarını tamamen kendi stillerine göre düzenleyebileceklerdir. Nasıl mı? Öncelikle bu ekranların kendi istedikleri renk paletine göre listelenmesini sağlayacaklardır. Bunun için yapılması gereken tek işlem, girid ayarları ekranının seçim pencereleri ve föyler için stiller ve rapor için stiller bölümünden istenilen renk paletinin seçilmesidir. Kullanıcılarımızın bu paletler içinde belirtilen renkleri de değiştirebilmeleri pek tabi iki mümkündür. Bunun için yapılması gereken işlemse, Değiştir butonunun tıklanması ve sunulacak ekrandan uygun renklerin seçilmesidir. Renk paletini eski durumuna döndürmek içinde Varsayılan butonunun tıklanması yeterlidir. Seçim pencerelerinde sunulacak stok, satıcı, müşteri vb. kayıtlarda istenilen satır adetinden sonra mutlaka filtreleme sorulmasını sağlayabilirsiniz. Bunun için yapılması gereken girid ayarları ekranının Performans kriterleri alanındaki ilk seçeneğini işaretlemeniz ve kaç satırlık kayıttan sonra filtreleme sorulacağını girmenizdir. Programınız default olarak satır adetini, olarak belirlemiştir. Bunun yanı sıra seçim penceresi ve föy ekranlarında imleciniz hangi satırda ise, ekranınızı Yenile butonuna ya da F5 tuşuna basarak yenilediğinizde imlecinizin 128

129 tekrar aynı satırda konumlu olmasını sağlayabilirsiniz. Bunun için yapılması gereken, yine Performans kriterleri alanındaki Yenilenen ekranda önceden seçili olan satıra konumlan parametresinin başında yer alan kutucuğu işaretlemenizdir. Aksi durumda ekran yenilendikten sonra imleciniz ilk satırda konumlu olacaktır. Ayrıca kullanıcılarımız rapor, liste vb. dökümlerde kolon genişliklerinin otomatik olarak ayarlanmasını sağlayabileceklerdir. Programlarımızda rapor genişlikleri otomatik olarak düzenlenecek şekilde işaretlidir. Bu işlemde ekranınızın Performans kriterleri alanındaki Döküm tamamlandıktan sonra kolon genişliklerini ayarla parametresinden belirlenecektir. Bu seçenek işaretli ise kolonlar otomatik olarak ayarlanacaktır. Desimal hane sayısı alanı ile amacımız; kullanıcılarımız föy, operasyon ve yönetim ekranlarındaki tutarsal alanların desimal uzunluğunu kaç karakter olarak görmek istediklerini belirlemeleridir. Bu parametrenin varsayılanı 2 dir. Dolayısıyla bu ekranlarda desimal uzunluğu kaç karakter görmek istiyor iseniz, istediğiniz rakamı bu alana girmeniz yeterli olacaktır, Örneğin desimal uzunluk 3 olsun istiyorsanız bu alana 3, 4 olsun istiyor iseniz de 4 rakamını girerek programınızın dikkate almasını sağlayabilirsiniz. Tüm bu belirttiğimiz otomatik kullanılıyor ayarların olması programın daha yavaş görüntülenmesine olacağından sebep performansı düşük olan bilgisayarlarda kullanılmamasını ederiz. tavsiye Rapor renk ve ayarları seçeneği Bu bölümden raporlarınızın yazı karakterleri ile ilgili olarak font değişikliği ve renk seçimi yapabileceksiniz. Böylece istediğiniz rapor başlıklarının daha ayırt edici olabilmesini sağlayabileceksiniz. Kısacası, raporlarınızın başlık renklerini, kolon başlıklarını, ara başlıklarını, sayfa sonu toplam rengini ve bu başlıkların yazıldığı zeminin renklerini, istediğiniz şekilde değiştirebileceksiniz. Bunun için yapmanız gereken tek işlem, rapor renkleri bölümüne girdiğinizde karşınıza gelecek ekrandan, değişiklik yapmak istediğiniz başlık satırı üzerine gelip, renk skalasından istediğiniz rengi mouse göstergenizin sol tuşunu basarak değiştirmenizdir. İlgili başlığınızın zemin rengini değiştirmek içinde, mousenuzun sağ tuşuna basmanız yeterli olacaktır. Ekranda gördüğünüz reset butonu ile de, değişiklik yaptığınız rapor başlıklarınızı tekrar orijinal renk ve fontlarına çevirebileceksiniz. Ekranda yer alan 1. özel satır, 2. özel satır vb şekilde sıralanan alanlara da kullanıcılarımız, mizan dökümlerinde ana grup, alt grup, ana hesap, ara hesap ve alt hesaplar için hangi renkleri kullanmak istiyorlar ise ilgili renklerin atamaları yapılacaktır. Tabi ki bu işlem için öncelikle Kuruluş/Sistem/Muhasebe Parametreleri/Döküm Parametreleri-2 129

130 ekranında ki Mizan Dökümünde Renkli Dökülecek Satırlar parametresinden özel satır renklerinin belirtilmesi gerekmektedir. Otomatik işlemler seçeneği Bu bölümden de programı çalıştırdığınız karşınıza otomatik olarak gelen mikrodan haberler penceresinin aktif olup olmayacağı belirlenecektir. Eğer haberler penceresinin karşınıza gelmesini istemiyor iseniz, ekranınızda yer alan AçılıĢta Mikro dan haberler gösterilsin parametresindeki seçilmişlik durumunu kaldırmanız yeterli olacaktır. INI Dosyası ayarları seçeneği Ekonomik Seri programlarını çalıştırdığınızda karşınıza gelen giriş ekranındaki; günün tarihi, firma kodu, çalışma yılı, çalışma sezonu, kullanıcı adı ve giriş şifresi gibi alanlara sürekli olarak işlem yaptığınız firma bilgilerinin ve kullanıcı bilgilerinin otomatik olarak yazılmasını sağlayabilirsiniz. Böylece program her çalıştırıldığında istediğiniz bilgiler otomatik olarak ekranınıza yansır ve her defasında aynı bilgileri tekrar girmek durumunda kalmazsınız. Örneğin MIKTOP programında en çok işlem yaptığınız firmanın XYZ A.Ş olduğunu ve bu programında sürekli olarak HND kullanıcı adı ile çalıştırıldığını düşünelim. Bu bilgileri bir kereye mahsus programa tanıtarak giriş sayımızı azaltmaya çalışalım. Bunun için "Ayarlar" butonunun "INI dosyası" ekranına kullanılacaktır. Bu ekranda gördüğünüz üzere, programınızın giriş ekranına otomatik olarak yansımasını sağlayabileceğiniz parametreler yer almaktadır. Bu aşamada sizden beklenen ekranın firma kodu alanına XYZ, kullanıcı kodu alanına da HND girişini yapmanızdır. Aynı şekilde ekranınıza hangi çalışma yılının ve çalışma sezonunun otomatik gelmesini istiyorsanız ilgili alanlara istediğiniz girişleri yaparak işleminizi tamamlayabilirsiniz. Programınızı çalıştırdığınızda bilgilerinizin otomatik olarak karşınıza geldiğini göreceksiniz. Hesap Makinesi Farklı sektörlere hizmet eden Mikro, her kullanıcısının ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla, hesap makinesi kullanımını daha da işlevsel hale getirdi. Artık makineden girdiğiniz değerlerin seçeceğiniz döviz kuruna, kütleye, hacme, alana ve zamana göre alacağı gerçek değerler Mikro tarafından hesaplanıyor. Böylece iş akışınızı aksatmadan doğru bilgiye anında ulaşabileceksiniz. Nasıl mı? Hesap makinesine eklenen "Çevir" butonunu tıklayarak. Böylece makineden girdiğiniz değerleri İstediğiniz döviz cinsine, İstediğiniz kütleye, İstediğiniz zamana, İstediğiniz alana, İstediğiniz hacime göre hesaplanmasını otomatik olarak yapacak, iş akışınızı bu bilgilere göre düzenleyebileceksiniz. İzlenecek yol... Hesap makinesi çalıştırılır ve değer girişi yapılır. Sonrasında çevir butonundan, girdiğiniz değerin hangi seçeneğe göre hesaplanacağı belirlenir. Seçiminizin kütle olduğunu düşünelim. Bu işlem sonrasında ekrana seçim yapılacak giriş ve çıkış alanlarının yansıdığını göreceksiniz. Bu aşamada yapılması gereken makineden girdiğiniz değerin kütle olarak hangi birime ait olduğunu "Giriş" alanından seçmeniz (kilogram gibi) ve bu değerin hangi birime 130

131 göre hesaplanacağını "Çıkış" alanından belirtmenizdir (gram gibi). Bu işlem sonrasında "Dönüştür" butonu tıklanarak kg. cinsinden girdiğiniz değerin gr. olarak aldığı değer ekrana otomatik olarak yazılacaktır. Bu işlemler diğer seçenekler için de geçerlidir. Sadece döviz kurları seçeneğinde tarih girişi yapılması gerekecektir. Çünkü hangi güne ait kurların değerlemeye alınacağı belirlenecektir. Döviz kur bilgilerinizi programınızın "kurlar" butonundan yararlanarak tek bir tuşla internetten güncelleyebilirsiniz. Not: Artık Türk Lirası'nı Yeni Türk Lirası'na, Yeni Türk Lirası'nı da Türk Lirası'na çevirme işlemlerini programınızın Hesap makinesindeki "Çevir" butonunu tıkladıktan sonra karşınıza çıkan ekranda "Türk Lirası işlemleri" seçeneğini işaretleyerek gerçekleştirebileceksiniz. Bu işlem sonucunda karşınıza Giriş ve Çıkış parametreleri gelecektir. Yapacağınız çevirme işlemine bağlı olarak ilgili parametrelerden YTL (Yeni Türk Lirasi) ve TL (Türk Lirası) seçerek çevriminizi yapabileceksiniz. Hatırlatıcı Butonu Ekonomik Seri programlarında kullanıcıların, kendileri için önemli olan günleri programa girip, daha sonra bu günlerin program tarafından kendilerine hatırlatılmasını sağlamaları mümkündür. Özellikle, belirli dönemlerde beyanname hazırlamak durumunda olan firmalar için, bu butonun çok işlevsel olacağını düşünüyoruz. Şöyle ki ilgili firmalar beyannamelerin hazırlanması gereken tarihleri programa girip, iş yoğunluğu dolayısıyla unutabilecekleri bu tarihlerin kendilerine hatırlatılmasını sağlayabilirler. Aynı şekilde yapmak zorunda oldukları herhangi bir işin (fatura girişi, senet girişi, ödemelerle ilgili girişleri vb.), unutulmasını engellemek amacıyla kendilerine yada bu işlemlerle ilgili kullanıcılara hatırlatılmasını isteyebilirler. Bunun için programlarımızın üst bölümünde yer alan Hatırlatıcı butonu kullanılacaktır. Bu buton; hatırlatma konusunda siz kullanıcılarımıza değişik kriterler sunmaktadır. Örneğin kimi hatırlatma mesajlarını bir kereye mahsus almak isteyebilirsiniz, yada her gün size düzenli olarak hatırlatılmasını istediğiniz bir mesajınız olabilir. Aynı şekilde, haftanın bir günü, her ayın belirli günü, yıllık yada her programa girişte ve çıkışta programınızın size hatırlatmasını istediğiniz mesajlarınız olabilir. İşte bu buton ile, yukarıda sıraladığımız tüm hatırlatma işlemlerini yapabilmeniz mümkün olacaktır. Bu butonu tıkladığınızda karşınıza aşağıdaki gibi bir ekran gelecektir. Bu ekranın üst bölümünde gördüğünüz butonlar ile, programınızın size hatırlatacağı mesajların dönemi belirlenecektir. Dolayısıyla, programınızdan bir kereye mahsus hatırlatma mesajı almak istediğinize, bir kerelik butonu, günlük hatırlatma mesajı almak istediğinizde günlük butonu, haftalık olacak hatırlatmalar için haftalık, aylık ve yıllık hatırlatmalar içinde Aylık, ve yıllık butonları kullanılacaktır. Hangi hatırlatma dönemi olursa olsun programınız sizden, ilgili hatırlatma mesajına bir isim vermenizi isteyecektir. Bu isim, ekranınızın Kısa ad kutucuğuna girilecektir. Daha sonrada sizden istenen, ilgili hatırlatma mesajının hangi saatte bildirileceğini girmenizdir. Bunun için saat kutucuğuna giriş yapmalısınız. Eğer mesajınızı aylık ve haftalık olarak giriyor iseniz, saat girişinden sonra gün alanına da giriş yapmanız gerekecektir. Bu aşamada sizden, haftalık için gün seçimi (Salı, çarşamba vb.), aylık için de ayın hangi gününde (1, 15, 30 gibi.) uyarı almak 131

132 istediğinizi seçmeniz beklenecektir. Diğer hatırlatma butonları için bu alana herhangi bir giriş yapmanıza gerek yoktur. Zaten bu alan da işlevsel olmayacaktır. Daha sonra yapmanız gereken mesajınızın hangi tarihten itibaren geçerli olacağını Başlangıç tarihi alanına girmenizdir. Şimdi sizlere başlangıç tarihi alanı ile ilgili önemli gördüğümüz bir konuya değinmek istiyoruz. Tatil günlerini nasıl belirleriz ve hatırlatma mesajları tatil günlerinde ne olacak?. Bu belirleme için öncelikle program SRV tarafından çalıştırılmalıdır. Çünkü bu işlem sadece SRV için geçerlidir. Daha sonra yapılması gereken hatırlatıcı ekranının başlangıç tarihi alanında satır sonu butonunu tıklayıp, takvim ekranına ulaşmaktır. Bu ekranda tatil olan günler kırmızı renkli olarak karşınıza gelecektir. Eğer firmanız Cumartesi günleri tatil ise, takvim ekranı üzerinde mousunuzun sağ tuşuna basıp, açılacak pencereden Cumartesi tatil olsun ifadesini işaretlemelisiniz. Aksi halde ilgili işareti kaldırmanız yeterlidir. Bu ekrandan herhangi bir gün için de tatil belirlemesi yapabilirsiniz. Bunun için de takviminizde tatil olarak belirleyeceğiniz günün üzerine gelip mousunuzun sağ tuşuna basmalısınız. Bu işlem sonrasında karşınıza gelecek ekrandan ilgili gün için tatil belirle ifadesini seçmelisiniz. Tatil olan günleri kaldırmak içinde tatil iptal seçeneğinin seçilmesi yeterlidir. Eğer hatırlatıcı mesajınız tatil günlerinden herhangi birine denk geliyorsa, ilgili mesaj default olarak tatilden önce bildirilecektir. Eğer bu mesajların kullanıcılara tatil sonrasında ulaşmasını istiyor iseniz. ekranınızın üst bölümünde yer alan menü bölümünden hatırlatıcı ayarlarına girip tatilden sonra Uyar kutucuğunu işaretlemelisiniz. Evet bu kısa açıklamadan sonra hatırlatma ekranı ile ilgili diğer bölümlerin açıklamalarına devam edebiliriz. Hatırlatıcı ekranında gördüğünüz Not başlıklı bölüme hatırlatma mesajınıza yönelik bilgi girişi yapabilirsiniz. Örneğin bu bölüme KDV beyannamesinin son günü gibi bir mesaj girebilirsiniz. Eğer hatırlatma mesajınız herhangi bir programın kullanılmasına ilişkin ise, mesaj alındıktan hemen sonra bu programın otomatik çalıştırılmasını sağlayabilirsiniz. Bunun için öncelikle yapmanız gereken, ilgili programı çalıştıracak makroyu tanımlamış olmanızdır. Daha sonra da makro çalıştır yazısının başında yer alan kutucuğu işaretleyip ilgili programı çalıştıracak makroyu hemen yanında ki alandan seçmenizdir. Bu seçim için F10 yardım tuşunu kullanabileceğiniz gibi satır sonu butonunu da kullanabilirsiniz. Bu işlem sonrasında ekranınızın üzerine tanımladığınız makroların yer aldığı bir ekran gelecektir. Bu aşamada sizden istenen, yazdığınız mesaja yönelik çalıştırmak istediğiniz makroyu seçmenizdir. En son yapacağınız işlemse ekranınızın üst bölümünde yer alan menü alanından hatırlatıcı ayarlarına girip ilgili makro otomatik çalışsın alanının seçili olup olmadığına dikkat etmenizdir. Hatırlatma mesajı ile yapacağınız son işlem eğer programa SRV olarak girmiş iseniz ilgili mesajın hangi kullanıcılar için geçerli olacağını belirtmenizdir. Yani bu hatırlatmanın hangi kullanıcıların karşısına geleceğini seçmenizdir. Bunun için geçerli kullanıcılar alanında satır sonu butonunu tıklayıp açılacak pencereden seçiminizi yapmalısınız. Burada gördüğünüz gibi bütün kullanıcılarınızı kapsayan Tüm kullanıcılar seçeneği de mevcuttur. Yukarıda da değindiğimiz gibi bu işlem sadece SRV kullanıcıları için geçerlidir. Bunun dışındaki kullanıcıların hatırlatma mesajlarını 132

133 diğer kullanıcılara gönderebilmeleri mümkün değildir fakat kendileri için hatırlatma mesajı hazırlayabilirler. Yukarıda bir kerelik butonundan girilen hatırlatıcı mesajına ilişkin bir örnek verilmiştir. Ekrandan da gördüğünüz üzere hatırlatıcı mesajına yönelik programı çalıştırmak için ilgili makroyu çalıştır butonunu tıklamanız yeterli olacaktır. Eğer hatırlatma mesajınızda yukarıda değindiğimiz makro otomatik olarak çalışsın seçeneği seçilmiş ise karşınıza uyarı ekranı gelmeyecek direk olarak ilgili programın giriş bölümü gelecektir. Evet hatırlatıcı butonu ile ilgili işlemlerinizi açıklamalarımız doğrultusunda tamamladıktan sonra bu mesajların saklanması için ekranda gördüğünüz Sakla butonuna, kayıtlarınızdan silinmesi için Sil butonuna yeni bir mesaj girmek içinde yeni butonuna basmanız yeterli olacaktır. Tüm bu işlemleri ekranınızın üstünde yer alan menü bölümünden de yapabilirsiniz. Böylece programınız, yaptığınız girişler doğrultusunda hatırlatma mesajını istediğiniz dönemde, geçerli olan tüm kullanıcılara bildirecektir. Vergi takvimi otomatik olarak oluşturulabilir mi? Bu butonun en önemli özelliği kullanıcılarımızın yıl boyunca ödemek durumunda oldukları vergileri tarih bilgileri ile birlikte programa aktarabilmeleri ve ödenmesi gereken en son günden önce bu tarihlerin kendilerine hatırlatılmasını sağlamalarıdır. Bunun için öncelikle yapılması gereken Hatırlatıcı ekranındaki Vergi Takvimi Güncelle butonunun tıklanarak açılacak pencereden kullanıcının isteğine bağlı olarak ödenmesi gereken vergiler tarih bilgileri ile birlikte ekrana yansıtılmalı ve bu vergilerin ödenmesi gereken en son günden kaç gün önce bildirileceğine ilişkin gün sayısı girilmelidir. Varsayılan seçeneği ile de bir çok mükellefin ödemek durumunda olduğu vergiler ekrana getirilir ve aynı şekilde bu vergilerin bildirilmesine ilişkin gün sayısı girilir. Bu seçenek daha kısıtlı vergileri kapsamaktadır. Tümü seçeneği ise tüm vergileri kapsamaktadır. İnternet Güncelle seçeneği ise kullanıcılarımızın vergi bilgilerine ilişkin dosyayı adresine bağlanarak güncellenmelerini sağlar. Bu dosyanın yılda bir kereye mahsus olarak güncellenmesi yeterlidir. Kullanıcılarımızın bu vergilerden sorumlu olmadıklarını silebilmeleri de ekranın altında yer alan Sil butonu yardımıyla mümkündür. Hatırlatıcı butonu sadece yetkili kişiler tarafından çalıştırılabilecektir. Budan dolayı, yetki tanımlaması yapılmamış kullanıcılar için bu buton aktif olmayacaktır. Bu butonun aktif olabilmesi için Kuruluş/ Kullanıcı Hak Tanımlama/ Genel Hak Tanımlamaları ekranındaki Hatırlatıcı butonu aktif parametresi evet olarak seçilmelidir. Makro Tanımlama Butonu Ekonomik Seri programlarında kullanıcılarımızın, kendilerine özel sınırsız sayıda makro tanımlayabilmeleri ve bu makrolar doğrultusunda programları çalıştırıp işlemlerini daha seri bir şekilde yapabilmeleri mümkündür. Örneğin gün içinde düzenli olarak almak durumunda oldukları raporlar için makro tanımlaması yapıp, bu raporları tek bir tuşla çalıştırabilirler. Aynı şekilde belirli dönemlerde hazırlanan beyannameler 133

134 (KDV beyannamesi vb.) içinde makro tanımlaması yapabilir yada fatura girişi, senet girişi ve ödemelerle ilgili evraklar içinde makro tanımlayabilirler. Böylece bu programları menüden çalıştırmak yerine, tanımladıkları makroları çalıştırıp işlem akışlarını daha da hızlandırabilirler. Bunun için programlarımızın üst bölümünde yer alan Makrolar butonu kullanılacaktır. Bu butonu tıkladığınızda yada Ctrl+0 tuşlarına bastığınızda karşınıza Makro Tanımlamaları Başlığı altında bir ekran gelecektir. Bu ekranı üç bölüm olarak düşünecek olursak, Makro İşlemleri başlığı altında makro kayıtlarını başlatabileceğiniz, makro tanımlama işlemi tamamlandıktan sonra kayıt işlemini durdurabileceğiniz ve tanımlanan makroları çalıştırabileceğiniz butonlar yer almaktadır. Bu ekranın sol bölümünde de tanımladığınız makroların isimleri sıralanacaktır, dolayısıyla tanımlanmış olan makrolarınızı bu bölümden seçerek çalıştırabileceksiniz. Ekranınızın sağ bölümü ise tanımladığınız makrolara ilişkin açıklama yazısı ile tuş tanımlaması yapabileceğiniz alanlara ayrılmıştır. Evet ekranınızın genel görüntüsü ile ilgili bu kısa açıklamanın yeterli olduğunu düşünerek makro tanımlaması yaparken nasıl bir yol izlenmesi gerektiğini anlatmaya çalışalım. Bu ekranda öncelikle yapmanız gereken tanımlayacağınız, makroya bir isim vermenizdir. Bunun için ekranınızın en alt bölümünde yer alan yeni butonunu tıklamalısınız. Bu işlem sonrasında karşınıza makro bilgisi başlığı altında bir başka ekran gelecektir. Dolayısıyla bu ekranın Makro adını girin kutucuğuna tanımlayacağınız makroya ilişkin isim girişini yapıp ok butonunu tıklamalısınız. Eğer tanımlayacağınız makronun herhangi bir tuşa bağlanarak çalıştırılmasını istiyor iseniz, ekranınızın Geçerli Tuş alanında satır sonu butonunu tıklayıp açılacak pencereden tuş seçiminizi yapabilirsiniz. Programınız size, makroları çalıştırabileceğiniz toplam 18 tuş seçeneği sunmaktadır. Bunlardan Ctrl+1, Ctrl+2... Ctrl+9 kadar sıralanmış olan makro isimleri klavyenizin sol bölümündeki rakamlar kullanılarak çalıştırılacaktır. Yani bu tuşlara bağlanan makrolar için öncelikle Ctrl tuşuna daha sonrada klavyenizin sol bölümündeki rakamlara basmalısınız. Ctrl+NM1, Ctrl+NM2...Ctrl+NM9 tuşlarına bağlanan makrolar ise, klavyenizin sağ bölümde ki numlock tuşunun altında yer alan rakamlar kullanılarak çalıştırılabilecektir. Ekranda gördüğünüz Açıklama başlıklı bölüme de tanımlayacağınız makroya yönelik açıklayıcı nitelikte bilgi girişi yapabilirsiniz. Tüm bu işlemlerden sonra sıra, ekranınızın üst bölümünde gördüğünüz başlat butonunu tıklayarak makronuzun içeriğini oluşturmaya gelmiştir. Bu butonu tıkladığınızda karşınıza Makro kayıtta başlıklı bir ekran gelecektir. Bu aşamada yapmanız gereken tanımlamakta olduğunuz makronun hangi programın çalıştırılmasına yönelik olduğunu belirtmenizdir. Örneğin makronuzun içeriği stok tanıtım kartı ekranının çalıştırılmasına yada bir raporun alınmasına yönelik ise ilgili programları menüden bulup çalıştırmalısınız. Makronuzun içeriği tamamlandıktan sonra, ekranınızda ki Durdur butonuna basarak kayıt işleminizi sonlandırmalısınız. Bu işlem sonrasında karşınıza tekrar Mikro Tanımları ekranı gelecektir. Şimdi yapmanız gereken tanımladığınız makroyu ekranınızın alt bölümünde yer alan kaydet butonunu tıklayarak kaydetmenizdir. Böylece programınızın herhangi bir bölümünden, tanımlamış olduğunuz makroyu çalıştırabilmeniz 134

135 mümkündür. Eğer kayıtlı olan herhangi bir makroyu silmek istiyor iseniz, imlecinizi ilgili makronun üzerine getirip ekranınızın alt bölümünde yer alan sil butonuna basmanız yeterlidir. Tanımlanmış Makro Nasıl Çalıştırılır? Eğer tanımladığınız makroya, programınızın size sunmuş olduğu tuşlardan herhangi birini bağlamış iseniz, makronuzu çalıştırmak için ilgili tuşlara basmanız yeterlidir. Eğer makrolarınız tuşlara bağımlı olarak çalışmıyor ise, yapacağınız tek işlem CTRL+0 tuşlarına yada Makrolar butonuna basarak, çalıştırmak istediğiniz makronun üzerine gelip ekranınızın üst bölümünde yer alan Oynat butonunu tıklatmaktır. Tarih Kriterli Raporlar, vb. Menüler İçin Nasıl Makro Tanımlanır? Programlarınızda tarih kriteri verilen raporlar veya içinde tarih alanı bulunduran menüler için makro tanımlarken, makro tanımları ekranına eklenmiş olan Tuş Tanımı butonundaki seçeneklerden faydalanmalısınız. İşte bu özelliğin yapılmasının amacı her ay rutin olarak aldığınız raporlar olabilir, buna örnek olarak Standart muavin dökümü (084110) raporunu verebiliriz. Şimdi Tuş Tanımında yer alan seçeneklerin yani ilgili raporlar, vb. menülerdeki tarih alanında tanımlayacağınız makrolar için belirleyeceklerinizi örneklerle anlatalım. 1)Ay Başı:Bulunduğu ayın ilk günün tarihini getirir. Örnek: Yıl formatı 2 hane ise hane ise hane ise )Ay Sonu: Bulunduğu ayın son günün tarihini getirir. Örnek: Yıl formatı 2 hane ise hane ise hane ise )Gün: Bulunduğu günü verir. Örnek: Bulunduğumuz tarih ise 07 4)Ay: Bulunduğu ayı verir. Örnek: Bulunduğumuz tarih ise 06 5)Yıl: Bulunduğu yılı verir. Örnek: Bulunduğumuz tarih ise, ) İşlem Tarihi:Bulunduğu günün tarihini verir. Kullanımı; <ISLEM TARIHI,0> şeklinde Tuşlar alanına yazılır ve virgülden sonra verilen gün kadar eklenmesini ya da çıkartılmasını sağlar. Örnek: Bugünün tarihi olsun. (Yıl formatı 4 hane ise 2005 örneğini verdik.) a) <ISLEM TARIHI,0> ise sonuç b) <ISLEM TARIHI,2> ise sonuç c) <ISLEM TARIHI,-2> ise sonuç şeklinde olmaktadır. Önemli Not: Yıl formatı ayarları, programlarımızın üst kısmında bulunan Ayarlar butonundaki Form Ayarları tabındaki Tarih alanlarında yıl formatı parametresinden tanımlanır. 135

136 İşte bu şekilde ilgili programın tarih alanlarındayken tuş tanımında açıkladığımız tanımlamaları yaparak makrolarınız hazır hale gelecektir. Bunları Biliyor Musunuz? Ekonomik Seri programlarında kullanıcıların, kendileri için önemli olan günleri programa girip, daha sonra bu günlerin program tarafından kendilerine hatırlatılmasını sağlamaları mümkündür. Özellikle, belirli dönemlerde beyanname hazırlamak durumunda olan firmalar beyannamelerin hazırlanması gereken tarihleri programa girip, iş yoğunluğu dolayısıyla unutabilecekleri bu tarihlerin kendilerine hatırlatılmasını sağlayabilirler. Bunun için programlarımızın üst bölümünde yer alan Hatırlatıcı butonu kullanılmaktadır. Eğer hatırlatma mesajı herhangi bir programın kullanımına ilişkin ise, mesaj alındıktan hemen sonra bu programın çalıştırılması gerekmektedir. Dolayısıyla otomatik olarak çalışacak programlar içinde Makro tanımlaması yapılmak zorundadır. Örneğin KDV beyannamesinin dökülmesi ile ilgili bir hatırlatıcı mesajı hazırlanmış ve bu programın otomatik olarak çalıştırılması isteniyor ise, KDV beyannamesinin çalıştırılmasına ilişkin Makro tanımlaması yapılmalı ve hatırlatıcı ekranının Makro Çalıştır alanından da ilgili makronun seçilmesi gerekmektedir. Önemli Not 1- Makro tanımlamaları SRV tarafından yapılmış ise, bu makrolar diğer kullanıcılar içinde işlevsel olacaktır. 2- SRV dışındaki kullanıcılarında kendilerine özel makro tanımlamaları mümkündür. Yalnız bu makrolar sadece kendileri için geçerlidir. Dolayısıyla diğer kullanıcıların bu makroları çalıştırabilmeleri mümkün değildir. 3- Her kullanıcı sınırsız sayıda makro tanımlaması yapabilir, fakat bu makroların sadece 9 tanesini tuşlara bağlayıp bu tuşlar aracılığı ile çalıştırabilir. Dolayısıyla diğer makrolar Makro tanımlamaları ekranından çalıştırılmak durumundadır. Tanımlanan Makronun içeriği değiştirilmek istenirse? Bunun için öncelikle makro tanımlamaları ekranından değişiklik yapılacak makro mouse göstergesi ile seçilmelidir. Daha sonra ekranın üst bölümünde yer alan başlat butonuna basılmalıdır. Bu işlem sonrasında programınız sizi Varolan makroyu değiştirmek istiyor musunuz? mesajı ile uyaracaktır. Bu durumda bu mesajı onaylayarak tanımlı olan makronuzun içeriğini yeni makro tanımlıyormuş gibi değiştirmeye başlayabilirsiniz. Makrolar butonu sadece yetkili kişiler tarafından çalıştırılabilecektir. Budan dolayı, yetki tanımlaması yapılmamış kullanıcılar için bu buton aktif olmayacaktır. Bu butonun aktif olabilmesi için Kuruluş/ Kullanıcı Hak Tanımlama/ Genel Hak Tanımlamaları ekranındaki Makrolar butonu aktif parametresi evet olarak seçilmelidir. Program açık olmadan tanımlanan makroların çalıştırılabilmesi Yukarıdaki açıklamalarımızda da belirttiğimiz gibi ekonomik serisi programlarımızda kullanıcılarımızın kendilerine özel sınırsız sayıda makro tanımlayabilmeleri ve bu makrolar doğrultusunda programları çalıştırıp, işlemlerini daha seri bir şekilde yapabilmeleri mümkündür. Örneğin gün içinde düzenli olarak almak durumunda oldukları raporlar için makro tanımlaması yapıp, bu raporları tek bir tuşla çalıştırabilirler. Yapılan düzenleme ile 136

137 artık kullanıcılarımız, ilgili makroları tanımladıktan sonra programın açık olmasına gerek olmadan da çalıştırabileceklerdir. Bunun için Ms-DOS (Komut satırı veya command prompt) sisteminden parametre verilerek makrolar çalıştırılacaktır. Genel bir açıklama ile; PROGRAM ADI /MAKRO MAKRO_ADI veya PROGRAM ADI /MAKRO MAKRO_DOSYA_YOLU komutunu yazmalıyız. Yani Ms-DOS (Komut satırı veya command prompt) ekranında ilgili mikro programınızın ait olduğu dizine geçtikten sonra yukarıda yazmış olduğumuz komutlardan birini yazarak ilgili makroya bağladığınız programı ekranınıza getirebilirsiniz. Burada dikkat etmeniz gereken en önemli nokta, komuttan sonra boşluk bırakıp makronun ismini ya da bulunduğu yerin yolunu vermenizdir. Bir örnekle açıklayacak olursak MYE programına girdiğinizi ve makro adını da TESTMAKRO olarak tanımladığınızı varsayalım. Bu durumda komut satırınız Makro ismi vererek; MYE /MAKRO TESTMAKRO Dosya yolu vererek; MYE /MAKRO C:\Belgelerim\TESTMAKRO.MCR şeklinde olmalıdır. Böylece makronun çalışmasını anlattık, buna ek olarak firma adı, kullanıcı bilgi girişleri yapılmadan direk girebilmek için aşağıdaki komut girişlerini yapmalısınız; PROGRAM ADI /NLT FIRMA_ADI ÇALIŞMA_YILI KULLANICI_ADI KULLANICI_ŞİFRESİ /MAKRO MAKRO_ADI Şifresiz giriş örneği; MYE /NLT DENEME 2005 SRV /MAKRO TESTMAKRO Şifreli giriş örneği; (Şifre: mikro olsun.) MYE /NLT DENEME 2005 SRV mikro /MAKRO TESTMAKRO Bilgi Butonu Genel Amaçlı Programlar menüsünün bu programı ile kullandığınız programın sürümü hakkında bilgi alabilirsiniz. Ayrıca v11 serisi programlarımız için yenilenen bilgi butonu, artık bir çok amaca hizmet edecektir. Bunlar; Uygulama versiyonu Arşiv tarihi Lisans bilgileri İletişim Web Forum başlıklarından oluşan bölümleridir. Geliştirilen İletişim bölümünde Mikro Yazılımevi'nin adresi, telefonu ve faks numarası mevcuttur. İnternet bağlantınız varsa ihtiyaçlarınız doğrultusunda; destek, satış, info ve öneriler mail adreslerine en hızlı şekilde ulaşmanız için 137

138 ilgili adresleri tıklamanız yeterli olacaktır. Ve en önemlisi bu adreslere mailinizi atarken, çalıştığınız programın bilgileri, lisans bilgileri ve firma bilgileri otomatik olarak gönderilmiş olacaktır. Böylece size daha iyi hizmet vermemiz açısından bu bilgilerin bize ulaşmış olması gayet faydalı olacaktır. Onun dışında web ve forum sayfalarımıza da anında ulaşabileceksiniz. Güncelle Ekonomik Seri ürünlerinin üst bölümünde yer alan güncelle butonu, internet bağlantısı aktif olan kullanıcılarımız için işlevsel olacaktır. Dolayısıyla bu buton yardımıyla internet üzerinden web sayfamıza bağlanabilecek ve kullandığınız programların son hallerini seri bir şekilde güncelleyebileceksiniz. 1. Öncelikle ekranın üst bölümünde yer alan "Güncelle" butonu tıklanmalı ve "Program güncelleme formu" ekranına ulaşılmalıdır. 2. Bu ekranın üst yarısı güncelleme işleminin yapılacağı program exe lerine ayrılmıştır. Bu bölüme sadece kullandığınız programlara ait exe ler yansıyacaktır. Ayrıca bu bölümde ilgili programların en son güncellenme tarih ve saatleri, program boyutları ve hangi programlarda güncelleme olduğunu belirten bilgiler de yer alacaktır. 3. Ekranın ikinci bölümünde yani "Yüklemek istediğiniz standart paketleri seçin" başlıklı bölümde, programlarda standart olan bildirge dosyaları, kuruluş programı, program text dosyaları ve yardım dosyaları yer alır. Bu dosyalarda karşınıza seçili olarak gelecektir. 4. Bu bölümdeki Kuruluş programı (MIKKUR.ZIP) ve Program kaynak dosyaları (Resourse.zip) her güncelleme sırasında mutlaka yüklenmesi gereken dosyalardır. Dolayısıyla bu dosyaların başındaki kutucuklar işaretli olmak zorundadır. 5. Diğer dosyaların, Rapor izleme programı (Rapview.zip), Program yardım dosyaları (HELP.ZIP), Bildirge ve YMM matbuu formları (DOCBYF.ZIP), Mikro veri tabanı yöneticisi (MYEDBA.ZIP) her güncelleme sırasında yüklenmesi zorunlu değildir. Sadece bu dosyalarda değişiklik olduğunda güncellenmesi yeterlidir. Dolayısıyla güncelleme yapılmayacak ise bu dosyaların başında yer alan kutucukların seçilmişlik durumları kaldırılabilir. 6. Güncelleme yapılacak dosyalar belirlendikten sonra ekrandaki "Karşıdan yükle" butonu tıklanıp programların ZIP halleri bilgisayara indirilmelidir. Bu dosyalar otomatik olarak programlarınızın yüklü olduğu bölümde Download dizini altına indirilecektir. Örneğin SERVER makinede programlarınız \\Server local disk\mikro\sql9000 dizininde yüklü ise seçilen dosyaların ZIP lenmiş halleri \\Server local disk\mikro\sql9000\download dizinine atılacaktır. 7. Yükleme işlemi tamamlandıktan sonra programınız sizi "Güncellemenin geçerli olması için programdan çıkınız ve \Download altındaki zip dosyalarını program klasörüne açınız" şeklinde uyaracaktır. 8. Tüm bu işlemler sonrasında program güncellemelerinin yapılacağı ZIP dosyaları sisteminize yüklenmiş olacaktır. Şimdi sıra bu zip dosyalarının açılmalarına gelmiştir. 9. Ekranda yer alan "Mikro'daki yenilikler" başlığı tıklanarak da internet sayfamızda yayınlamakta olan program yenilikleri sayfamıza ulaşabilirsiniz. 138

139 Server makinede ZIP dosyaları hangi dizinlerde açılmalıdır? Öncelikle SERVER makinede ZIP dosyalarının yüklenmiş olduğu Download dizinine ulaşılmalıdır. Herhangi bir dizin değişikliği yapılmadıysa yukarıda da belirttiğimiz gibi söz konusu dosyalar SERVER makinede \\Server local disk\mikro\sql9000\download dizininde yüklü olacaktır. Daha sonra sırasıyla yüklenen zip dosyaları program exe lerinizin bulunduğu dizinde açılmalıdır. Bu dizin \\Server local disk\mikro\sql9000 dir. Tüm zip dosyaları sisteme yüklenmişse kullanıcılarımız aşağıda sıraladığımız dosyaları winzip programı yardımıyla \\Server local disk\mikro\sql9000> klasörüne açmalıdır. MIKKUR.ZIP RESOURSE.ZIP, DOCBYF.ZIP, RAPWIEW.ZIP, MYEDBA.ZIP ve kullanılan programın ziplenmiş hali örneğin MIKTOP.ZIP ve MINIMAL.ZIP. HELP.ZIP dosyası da SERVER makinedeki \\Server local disk\mikro\sql9000\mikrohlp dizinine açılması gerekmektedir. Daha sonra kuruluş programına girilip Veri tabanı sürüm yükseltme, Bakım ve Yönetim altında yer alan Tablolar sürüm yükseltme ve bakım (504000) programı çalıştırılmalı ve bakıma ihtiyacı olan tablolar kontrol edilmelidir. Bu tabloda bakıma ihtiyacı olan tablolar mouse göstergesinin sağ tuşuna basılıp "Bakıma ihtiyacı olan tabloları seç" seçeneği ile topluca seçilip "Tablo bakım" butonu tıklanarak bakım işlemi yapılmalıdır. Daha sonra Fonksiyon, görünüm ve kayıtlı prosedürler için güncelleme (504001) programı çalıştırılarak işlem başarıyla tamamlandı mesajının alınmış olması gerekmektedir. Server makine haricindeki makinelerde ZIP dosyaları hangi dizinlere yüklenir? Bu makinelere, kullanıcı hangi programı kullanılıyor ise ilgili programın ZIP dosyasıyla birlikte.zip dosyasının açılması gerekir. Bunun için kullanıcılar (terminaller) \\Server local disk\mikro\sql9000\download dizinine ulaşıp kullandıkları programı (ör. MIKTOP.ZIP, MIKNOM.ZIP) ve.zip dosyalarını program EXE lerinin yüklü olduğu klasöre açmalıdır. Bu dosyalar kullanıcılarımız herhangi bir değişiklik yapmadılarsa C:/Program files/mikro/sql9000/dizini altına açılmalıdır. Tüm bu gereklilikler sağlandıktan sonra programlarınızı güncellenmiş halleri ile çalıştırabilirsiniz. Menüde Ara Butonu Ekonomik Seri programlarında kullanıcılarımız, program menülerimizde yer alan herhangi bir raporu, evrakı, yada herhangi bir listeyi menüden bulup çalıştırmak yerine, programlarımızın üst bölümünde yer alan arama butonu ile bu programlara anında ulaşıp çalıştırabilirler. Bu buton ile hedefimiz, kullanıcılarımızın menülerdeki sıralanışını tam olarak hatırlayamadıkları programlara rahatlıkla erişmelerini sağlamak, dolayısıyla iş akışlarını daha da kolaylaştırmaktır. Örneğin arama kutusunun içine stok, fatura, müşteri, banka vb kelimeleri yada programların menü numaralarını (1234,112 gibi) girerek, bu kelimelerin yada numaraların geçtiği her türlü programa direk olarak ulaşabilirsiniz. Bunun için yapacağınız 139

140 tek işlem, arayacağınız programa ilişkin anahtar kelimeyi yada menü numarasını bu butondan girmeniz ve arama motorumuzun sunacağı listeden size uygun olan programı seçip çalıştırmanızdır. Programları menü numaralarına göre arayabilmeniz için öncelikle yapmanız gereken, ekranınızın üst bölümünde yer alan Ayarlar butonundan Menü numaraları Görünsün alanını işaretlemenizdir. Bu işlem sonrasında her bir programın menü numarası ekranınıza otomatik olarak yansıyacak ve aramalarınızı bu numaralar dahilinde yapabileceksiniz. Evet bu kısa açıklamadan sonra Menüde arama butonunu nasıl kullanılacağına değinebiliriz. Bu butonu tıkladığınızda yada Ctrl+F tuşlarına bastığınızda, ekranınızın sağ bölümünde kullandığınız programın ismini, versiyonunu ve Mikro Yazılımevi logosunu gösteren ekran kaybolacak ve karşınıza, arama işlemine ilişkin kullanacağınız butonlar gelecektir. Bu aşamada yapmanız gereken, Aranacak kelime(ler) kutucuğuna, menüden ulaşmak istediğiniz programlara ilişkin anahtar kelime yada kelimeleri girmenizdir (Stok, müşteri, satıcı,112 vb.). Eğer arama işleminizi detaylandırmak isterseniz, detaylı arama butonunu tıklayıp, ekranınızın üzerine gelecek seçeneklerden size uygun olanını işaretlemelisiniz. Bu ekrandaki tercihinizin Sözcüklerin Hepsi (VE) olması durumunda, aranacak kelimeler kutucuğuna girdiğiniz tüm kelimelerin aynı menü başlığı içinde yer almasına dikkat edilecektir. Örneğin bu kutucuğa müşteri satıcı kelimelerini girdiğinizi düşünelim. Bu iki kelimenin aynı anda geçtiği tüm programlar direkt olarak karşınıza getirecektir. Evrak no sıralamalı müşteri satıcı arası virman dekontu evrakları dökümü, Müşteri satıcı arası virman dekontu gibi. Tercihinizin Sözcüklerin herhangi biri (VEYA) olması durumunda, aranacak kelimeler kutucuğuna girdiğiniz kelimeler ayrı ayrı dikkate alınacak ve bu kelimelerin geçtiği tüm menü başlıkları karşınıza seri bir şekilde gelecektir. Örneğin bu kutucuğa banka stok kelimelerini yazdığınızı düşünelim. Dolayısıyla karşınıza, bu kelimelerin yer aldığı programlar gelecektir. Alternatif seçimli dönemsel stok analizi Banka bakiye durum raporu gibi Tercihinizin Aynen girildiği gibi (TAM) olması durumunda ise, bu kutucuğa girdiğiniz kelimeler yazıldıkları şekilde dikkate alınacak ve bu doğrultuda ilgili programlar ekranınıza gelecektir. Örneğin bu alana Müşteriye toptan satış irsaliyesi girdiğinizi düşünelim. Bu cümlenin yer adlığı menü başlıkları karşınıza gelecektir. 140

141 Eğer arama işleminde büyük/küçük harf ayrımının gözetilmesini istiyorsanız, ekranda gördüğünüz büyük/küçük harf eşleştir kutucuğundaki işaretin kaldırılmış olmasına dikkat etmelisiniz. Aksi durumda böyle bir kontrol yapılmayacaktır. Arama işleminizi programlarımızda ki bölümlerle de sınırlayabilirsiniz. Örneğin aranacak kelimeler kutucuğuna girdiğiniz kelimenin, sadece evraklarda ve listeler bölümünde taranmasını, yada raporlar ve analizler kapsamında olmasını isteyebilirsiniz. Bu durumda yapmanız gereken, ekranınızda ki Aranacak bölüm alanında satır sonu butonunu tıklayıp size uygun olan bölümü seçmenizdir. Evet arama işlemi ile ilgili tercihlerinizi açıklamalarımız doğrultusunda tamamladıktan sonra ekranda gördüğünüz Ara butonunu tıklayarak arama işlemini başlatabilirsiniz. Daha sonra aramayı durdurmak için Aramayı Durdur butonuna basabilirsiniz, böylece o ana kadar bulunmuş olan sonuçları görebilirsiniz. Programınız girdiğiniz anahtar kelime doğrultusunda taramasını yapacak, öncelikle bu kelimeye ilişkin kaç kayıt bulduğunu bildirecek ve sonrasında bu programları ekranınıza sıralayacaktır. Bu aşamada yapmanız gereken programlardan size uygun olanının üzerine gelip mousunuzun sağ tuşuna basmanızdır. Bu işlem sonrasında karşınıza iki seçenekten oluşan bir pencere gelecektir. Bu pencereden çalıştır seçeneğini seçerek programınızı çalıştırabilir, bul seçeneğini seçerek de ilgili programın menülerde hangi bölümde yer aldığını öğrenebilirsiniz. Çünkü bu işlem sonrasında seçtiğiniz program ekranınızın sol bölümündeki menülerde belirgin hale gelecektir. Eğer arama işlemi sonucunda isteğinize uygun seçenek bulunmamış ise, programınız Arama işlemi bitti. Görüntülenecek sonuç yok mesajı ile sizi bilgilendirecektir. Kullanıcı Tanımlı Liste EKONOMİK SERİ programlarında kullanıcılarımızın, ana menüdeki programları kendi istekleri doğrultusunda düzenleyip kendilerine özel olacak program listeleri hazırlayabilmeleri mümkündür. Böylece sürekli işlem yaptıkları programlara seri bir şekilde ulaşıp bu programları menüden çalıştırmak yerine, kendi istekleri doğrultusunda oluşturacakları program listelerinden çalıştırabilirler. Bunu bir anlamda programlar için kısa yol tanımlaması olarak da düşünebiliriz. Bunun için Ekonomik Seri programlarının üst bölümünde yer alan kullanıcı tanımlı liste butonu kullanılacaktır. Bu butonu tıkladığınızda, ekranınızın sağ bölümünde kullandığınız programın ismini, versiyonunu ve Mikro Yazılımevi logosunu gösteren ekran kaybolacak, dolayısıyla ekranınız boşalacaktır. Bu ekranı masa üstü gibi düşünebiliriz. Örneğin gün içinde sıklıkla fatura girişi yapıyor olduğunuzu varsayalım. Her fatura girişi için, fatura evrakına menüden ulaşmak yerine, bu ekran üzerine ilgili programı taşıyarak çalıştırabilirsiniz. Bu aşamada yapmanız gereken, fatura programını mouse göstergenizin sol butonunu basılı tutarak sürükleyip, bu ekrana taşımanızdır. Böylece fatura evrakınıza kısa yol tanımlaması yaptığınız bu ekrandan seri bir şekilde çalıştırabileceksiniz. Bu ekrana birden fazla program taşıyarak listenizi istediğiniz miktarda genişletebilirsiniz. Programa hangi kullanıcı kodu ile girilmiş ise, ilgili kullanıcının tanımlamış program listesi bu buton tıklanarak görüntülenebilir. Kullanıcı tanımlı liste butonu basılı iken bu butonu tıkladığınızda tanımlamış olduğunuz listede yer alan programların simgeleri (iconları) büyük olarak ve yan yana listelenecektir. 141

142 Bu butonu tıkladığınızda ise tanımlamış olduğunuz listede yer alan programların simgeleri (iconları) küçük olarak ve yan yana listelenecektir. Bu butonu tıkladığınızda tanımlamış olduğunuz listede yer alan programların simgeleri (iconları) alt alta listelenecektir. Bu butonu tıkladığınız da ise, tanımlamış olduğunuz listede yer alan programların detaylı listesini alabileceksiniz. Programlarınızın adı, id numarası ve program tipi de bu ekranda görünecektir. Ekonomik Seri programlarına girdiğinizde programı oluşturan menüler ekranınızın sol bölümünde, programın adı, versiyonu ve Mikro Yazılımevi logosu ekranınızın sağ bölümde yer almaktadır. İmlecinizi programınızı oluşturan menülerden herhangi birinin üzerine getirip bu butonu tıkladığınızda, ilgili menüyü oluşturan programlar ve alt menüler ekranınızın sağ yarısına klasörler halinde yansıyacak. Dolayısıyla çalışmak istediğiniz programlara bu klasörlerden daha seri ulaşacak ve çalıştırabileceksiniz. Bu butonu tıkladığınızda içinde bulunduğunuz güne ve yıla ait takvim, ekranınızın üzerine gelecektir. Bu buton tıklandığında, eğer ekranınızın üzerinde farklı bir görüntü var ise (takvim ekranı gibi.) programınızın orijinal ekranı tekrar yüklenecektir. 142

143 EKONOMİK SERİ Genel ÖZELLİKLER Bu bölüme kadar olan açıklamalarımız ile, Ekonomik Seri programlarının kuruluşunu ve programları kullanmaya başlamadan önce yapılacak parametre girişlerini açıklamaya çalıştık. Bu girişlerden sonra ekonomik serisi programlarınız kullanıma hazır hale geldiğine göre, programlar içinde ne gibi özelliklerin bulunduğunu incelemeye başlayabiliriz. Bu bölümümüzde, ekonomik serisinin şekilsel özellikleri ve içerikleri hakkında bilgi vermeye çalışacağız. Pencerelerin öğeleri, menüler ve ekran dökümleri üzerinde yapılabilecek işlemler, bilgi giriş alanları, rapor alma ve raporların içeriklerini değiştirebilmek için yapılması gereken işlemler, ekran analiz ve görüntüleri ile genel fonksiyonlar bu bölümümüzde inceleyeceğimiz konulardan bazılarıdır. Şimdi dilerseniz programlara giriş ile açıklamalarımıza başlayalım. Şekilsel Özellikler Ekonomik Seri programları tam anlamıyla Windows özelliklerini kullanabileceğiniz yapıya sahiptir. Özellikle mouse kullanımı ile gerek rapor kolon ayarları gerekse ana menüde çeşitli alanlar kullanıcının isteğine göre düzenlenir. Ayrıca mousenuzun sağ tuşunu kullanarak da programınızdaki alan tanıtım kartları ve evraklarla ilgili ekranlar üzerinde istediğiniz düzenlemeleri yapabilirsiniz. Ayrıca Ekonomik Seri programlarında pencereler üzerinde değişik işlemler yapabilme imkanı bulacaksınız. Şekilsel özellikler ile ilgili açıklamalarımıza, pencerelerde yer alan araçları ve bu araçlar ile ne gibi işlemler yapabileceğinizi sizlere aktarmaya çalışacağız. Başlık Barı ve Program Yardım Tuşlarına İlişkin Bar Bir program ya da dökümün adının yer aldığı çubuktur. Başlık barı ile, pencereyi ekranınızın istediğiniz bir bölümüne taşıyabilirsiniz. Bunun için; -İmleci başlık çubuğu üzerine getirilip tıklatınız, -Elinizi mouse düğmesinden kaldırmadan, pencereyi götürmek istediğiniz yere gelinceye kadar sürükleyiniz, -Pencere istediğiniz yere vardığında, mouse düğmesini bırakınız. Programları kullanmanızda sizlere yardımcı olacak yardım butonu ile programınızda kullanabileceğiniz tuş listesi her programın sol üst köşesinde yer alır. Bunlardan açıklamalı yardım butonu tıklandığında yada F1 tuşuna basıldığında programlar hakkında bilgi alabileceğiniz yardım dosyaları ekranınızın üzerine açılacaktır. Ayrıca hangi programlarda hangi yardım tuşlarını kullanabileceğinizi kullanılan tuşlar butonu tıklayarak yada Ctrl ve Y tuşlarına basarak görüntüleyebilirsiniz. Bu butonlar ise programlarınızda başlık barından sonra yer alacaktır. Ayrıca bu barda programınızdaki bazı tabloları Excel ortamına aktarmanızı sağlayacak Excel butonu ile tablolarınızı kendi isteklerinize göre dizayn edebileceğiniz Ekran dizaynı butonu yer alacaktır.ekran Dizaynı butonu ile ilgili ayrıntılı bilgi bölüm sonunda verilmiştir. Minimize-Maksimize-Close Butonları ile Satır Sonu Butonu Başlık çubuğunun sağ üst köşesin 143

144 de yan yana üç buton bulunur. Soldaki tüm program penceresini buton durumuna alarak taskbar satırına alan minimize butonu, ortadaki tüm program penceresini ekranı kaplayacak duruma getiren maksimize butonudur. Bu buton tıklanarak pencere ekranı kaplayacak şekilde büyüdükten sonra, ortadaki buton şeklini alarak restore butonuna dönüşür. Sağ taraftaki buton ise aktif program penceresini kapatan close butonudur. Close butonuna programınızın ana menüsünde tıklarsanız program sonu penceresi ekranınıza gelecektir. Bu pencerede çıkış butonu seçili iken tamam butonunu tıklarsanız programdan çıkılır. Başka şirkete geç butonu seçili iken tamam butonu tıklanırsa yeni bir şirket seçilmek üzere programa giriş ekranına dönersiniz. Programdan çıkmaktan vazgeçtiğinizde iptal butonunu tıklamanız yeterlidir. Satır sonu butonları veri giriş alanlarının sonunda yer alır. Bu butonlar tıklandığında, o alana girilebilecek verilerden oluşan pencereler açılacaktır. Örneğin stok kartının vergi satırlarında satır sonu butonu tıklandığında, dan tanımlanan vergi oranları bir pencere içinde ekrana gelir ve bu pencereden seçim yapılır. Kaydırma Okları ve Barları Kaydırma okları ve kaydırma barları genellikle rapor ekranlarında ve program menülerine ulaşacağınız ekranda karşınıza gelecektir. Çünkü programlarınızın diğer pencereleri bütün verileri ekranınızda tam olarak görebileceğiniz büyüklükte karşınıza gelir. Eğer pencere boyutu değiştirme köşesinden, pencereleri küçültürseniz, tamamı pencereye sığmayan alanları görüntüleyebilmek için kaydırma ok ve barları aktif durumuma geçer. Kaydırma ok ve barlarını kullanarak, tümü ekrana sığmayan bir pencerenin, görüntülenmeyen kısımları görüntüye getirilebilir. Pencere Boyutu Değiştirme Köşesi Pencere boyutunu değiştirme köşesi, bir pencerenin her iki taraf boyutunun aynı zamanda uzatılıp kısaltılması ve genişletilip daraltılmasında kullanılır. Program Menülerini Açma ve Kapatma Tuşları Ekonomik Seri programlarına girdiğinizde, programı oluşturan menülerin ekranınızın sol bölümünde seviye seviye sıralandığınız göreceksiniz. Bu menüler, başında yer alan (+) işaretleri tıklanarak açılmakta ve bu menünün bir alt seviyesi olan alt menüleri ile programlara ulaşılmaktadır. Açık olan menüyü kapatabilmek içinde, menü başındaki (-) tuşunu mouse göstergesiyle tıklamanız yeterlidir. Ekran Dizaynı Ekonomik Seri programlarında kullanıcılarımızın, tanıtım kartları (Müşteri, satıcı, stok, demirbaş, hizmet, banka, kasa, sorumluluk merkezi, personel tanıtım kartı gibi), evrak girişleri (alınan ve verilen sipariş evrakları, irsaliyeler, faturalar, alış ve satış şartları, teklifler, taksitli satış gibi) rapor parametreleri vb. (tarama kod aralığı yada kod yapısı, ilk tarih, son tarih gibi) ekranlardaki tüm alanlar üzerinde, Mouse göstergesini kullanarak istedikleri düzenlemeleri yapabilmeleri dolayısıyla bu ekranları kendilerine uygun olacak şekilde yeniden tasarlayabilmeleri mümkündür Bunun için yukarıda sıraladığımız kart, evrak vb. 144

145 ekranların üst bölümünde yer alan ve Ekran dizaynı adını verdiğimiz buton kullanılacaktır. Böylece, kullanıcılarımız çalışmakta oldukları ekranlardaki her bir alanın genişliğini ve yüksekliğini belirleyebilecek, alanların ekran üzerindeki konumunu ayarlayabilecek hatta kullanılmayan alanların ekranlar üzerinde görünmemesini yada aktif olmamasını sağlayabileceklerdir. Ayrıca istedikleri alanların isimlerini kendilerine göre belirleyebileceklerdir. Programlarımızdaki tüm bu düzenlemeler Mouse göstergesi ile yapılabilecek şekilde tasarlanmış olup, bu özelliğinden dolayı siz kullanıcılarımız için işlevsel olacağı düşüncesindeyiz. Burada dikkat edilecek en önemli nokta ekran dizaynının sadece bu butonun yer aldığı ekranlar üzerinde yapılabiliyor olmasıdır. Önemli Not Bu buton, programınız sisteminize ilk yüklendiğinde sadece yetkili kişiler tarafından çalıştırılabilecek durumdadır. Budan dolayı, yetki tanımlaması yapılmamış kullanıcıların bu buton ile işlem yapabilmeleri dolayısıyla ekranlarını istedikleri şekilde düzenleyebilmeleri mümkün değildir. Bu butonun istenilen kullanıcılara aktif olabilmesi için Kuruluş/Kullanıcı Hak Tanımlama/Genel Hak Tanımlamaları ekranındaki Form alanlarını düzenleyebilir parametresine karşılık gelen kutucuğun evet ( ) olarak işaretlenmesi gerekmektedir. Supervisor tarafından bu butonun kullanım hakkı tanınmış kullanıcılar, ekranlarda yaptıkları düzenlemeleri tüm kullanıcılara kopyalayabilecekleri gibi, her kullanıcı kendisine ait düzenleme de yapabilir. Evet ekran dizaynı butonunun kullanım amacı ile ilgili bu kısa açıklamanın yeterli olduğunu düşünerek, bu butonunun nasıl çalıştırılacağını anlatmaya başlayabiliriz. Normal formlarda bu butonu nasıl kullanabiliriz? Öncelikle yapılması gereken, çalışmakta olduğunuz ekranın üst bölümünde, ekran dizaynı butonunun yer alıp almadığına dikkat etmenizdir. Çünkü yukarıda da değindiğimiz gibi, ancak bu butonun var olduğu ekranlar üzerinde düzenleme yapılabilecektir. Bu durumda düzenlemeyi başlatmak için bu butonu Mouse göstergenizle tıklamanız gerekmektedir. Bu işlem sonrasında ekranınızın üzerine Özellik ayarları başlıklı bir başka ekran gelecek ve çalıştığınız ekranın üst bölümünde de ekran dizaynı yapmanıza yardımcı olacak yeni butonlar belirecektir. Bu butonların neler olduklarını aşağıdaki örnek ekranımızdan da görebilirsiniz. Şimdi yapmanız gereken ekranınızda düzenleme yapacağınız alanı Mouse göstergenizle tıklayıp seçili duruma getirmenizdir. Bu aşamada ilgili alanı Mousesunuz aracılığı ile bulunduğu konumdan bir başka konuma taşıyabilir, genişlik ve yükseklik ayarlarını yapabilirsiniz. Hatta çalıştığınız ekran üzerinde shift tuşuna basıp birden fazla alan seçimi yaparak hepsini aynı anda hareket ettirebilmeniz de mümkündür. Seçme işlemi sırasında Ctrl tuşuna basarak belli bir bölgeyi tarayıp bu bölge içinde kalan tüm alanları aynı anda seçebilmenizde başka bir kolaylıktır. Evet ekranınızdaki alanların konumunu Mouse göstergenizle nasıl değiştirileceğine kısaca değindikten sonra ekranınızda yer alan butonların ekran dizaynındaki işlevlerinin neler olduklarına kısaca değinelim. 145

146 Ekran Dizayn Butonları ve Görevleri Bu buton öncelikle ekran düzenlemelerini başlatmak amacı ile kullanılır. Ekranla ilgili düzenlemeler tamamladığında tekrar bu butona basarak da işlem sonlandırılır. Bu durumda karşınıza, yaptığınız değişiklikleri kayıt edip etmeyeceğinizi soran bir onay ekranı gelecektir. Bu ekran evet olarak seçilirse yapılan değişiklikler size özel olan bir dosyaya kaydedilecektir. Bu ekranın hayır olarak seçilmesi durumunda yapılan düzenlemeler geçerli olmayacaktır. Bu butonun tıklanması sonucunda, ekran düzenlemesi yapılabilecek her bir alanın Mouse ile hareket ettirilmesi engellenmiş olacaktır. Başka bir ifade ile, seçili olan alanın Mouse göstergesiyle farklı bir konuma taşınması mümkün olmayacaktır. Bu butonun ekranımızda yer almasındaki temel amaç, düzenleme sırasında istenmeyen herhangi bir kaydırma hareketini engellemek içindir. Çünkü ilgili alanın eski konumuna getirilmesinde güçlük çekilebilir. Böyle bir durumla karşılaşmamak için bu butonu kullanabilirsiniz. Bu buton, alanların sadece Mouse ile hareketini kilitleyecektir, dolayısıyla Özellik Ayarları ekranından, istenilen alan için değişiklikler yerine getirilebilir. Bu buton tıklanarak, program hangi kullanıcı kodu ile çalıştırılmış ise, ekran dizaynıyla ilgili yapılan değişiklikler ilgili kullanıcı için kayıt edilecektir. Eğer yapılan değişikliklerin diğer kullanıcılar içinde geçerli olması isteniyor ise, bu butonun sağ tarafındaki aşağı ok işaretine basılıp açılacak pencereden Tüm kullanıcıların kullanımı için sakla seçeneği seçilmelidir. Bu buton yardımıyla ekran dizaynı ile ilgili yapılan kayıtları silebilecek ve ekranınızdaki her bir alanı orijinal haline dönüştürebileceksiniz. Bu butonu bir anlamda geri dönüş butonu olarak düşünebiliriz. Bu butonu tıkladığınızda karşınıza Mevcut kullanıcının dizaynını sil, Tüm kullanıcılar için Dizayn sil ve Vazgeç seçeneklerinin yer aldığı bir onay ekranı gelecektir. Bu aşamada sizden istenen silme işleminin, dolayısıyla orijinal ekranın hangi kullanıcılar için yükleneceğini seçmenizdir. Silme işlemi fiziksel olarak dosyayı sildiğinden bu işlemin geri dönüşü yoktur. Form Değişti: Eğer ekran dizaynı butonunu çalıştırdıktan sonra ekran üzerinde herhangi bir değişiklik yapılırsa çalışmakta olduğunuz ekranın üzerinde Form değişti ibaresi yer alacaktır. Bu durumda ekrandan çıkmak istediğinizde program size değişiklikleri kaydetmek isteyip istemediğinizi soracaktır. Evet çalışmakta olduğunuz ekran üzerinde yapılacak işlemlerin ve bu ekranda yer alan butonların neler olduklarına kısaca değindikten sonra diğer ekranımız olan Özellik 146

147 Ayarları ile ilgili açıklamalarımıza geçebiliriz. Çalışılan ekran üzerinde Mouse ile yapılan tüm işlemlerin bu ekrandan da yapılabileceğini sizlere hatırlatmak istiyoruz. Özellik Ayarları Penceresi Özellik ayarları penceresini iki bölüm olarak düşünecek olursak, birinci bölümde form dizaynı yaptığınız ekranda bulunan tüm alanların hiyerarşik olarak sıralandığını göreceksiniz. Dolayısıyla düzenlemek istediğiniz alanı doğrudan Mouse göstergesiyle seçebileceğiniz gibi buradan da seçebilirsiniz. Aşağıdaki örnek ekranımızda bu bölüm 1 olarak numaralandırılmıştır Örneğin stok tanıtım kartı üzerinde form dizaynı yapılacağını düşünelim. Bu ekranda gördüğünüz üzere, Stok tanıtım kartı, Detaylar, Satış fiyatları vb. butonlar yer almaktadır. Bu butonların her birini tıkladığınızda farklı farklı ekranlara ulaşılmakta ve bu ekranlarda da kendilerine özel alanlar yer almaktadır. Stok tanıtım kartı ekranında kodu, adı, yabancı ismi, kısa ismi gibi alanlar ile bu alanlara karşılık gelen editbox kutucukları (bilgi giriş alanlarının), satış fiyatları butonu ile ulaşılan ekranda da fiyat adı, fiyat, DVZ vb. alanlar yer almaktadır. İşte bu butonların her biri, Özellik ayarları ekranında Stok tanıtım kartı, Detaylar, Satış fiyatları, Entegrasyon kodları, Birimler vb şekilde alt alta sıralanacak ve her birini oluşturan alanlara da bu bölümden ulaşılacaktır. Şöyle ki bu bölümden Stok Tanıtım kartı başlığını tıkladığınızı düşünelim. Bu başlık altında da ilgili ekranı oluşturan kodu, ismi vb. alanlar karşınıza gelecek, dolayısıyla istediğiniz alanı bu bölümden seçebileceksiniz. Seçili olan alanın adı da, ekranınızın hemen altına yazılacaktır. Örnek ekranımızda 3 numaralı kutucuk, alan isminin yazılı olduğu bölümü göstermektedir. Ekranınızın 2. bölümü yani Özellik ve Değeri başlıklarının yer aldığı bölüm -Örnek ekranımızda 4 olarak numaralandırılmıştır o anda seçili olan alanın/alanların özelliklerini içeren parametrelerden oluşmuştur. Dolayısıyla kullanıcılarımız bu özellikleri, yani alanların genişliğini, yüksekliğini, ekran üzerindeki konumunu -yani soldan ve üstten bırakılacak boşluklarını-, yazı tipini, yazının font rengini, hatta kullanılmayan alanların bu ekranlar üzerinde görünmemesini yada aktif olmamasını değeri başlıklı bölümden belirleyebileceklerdir. Şimdi bu parametrelerin neler olduklarına birkaç cümle ile değinmek istiyoruz. 147

148 Başlık: Bu bölümde seçmiş olduğunuz alanın ismi yer alacaktır. Kullanıcılarımızın bu isimleri değiştirebilmeleri, kendilerine özel olacak farklı bir isim verebilmeleri mümkündür. Bunun için yapılacak tek işlem bu alana karşılık gelen Değeri kolonuna, istediğiniz ismi yazmanızdır. Sol Kenar, Üst Kenar: Bu bölümlerde sizden istenen, seçilen alan için soldan ve üstten bırakılacak boşlukları belirtmenizdir. Genişlik, Yükseklik: Bu bölümde de yapılması gereken, seçilen alana ilişkin genişliğin ve yüksekliğin kaç karakterden oluşacağını belirtmenizdir. Yazı Tipi ve Tazının Fon Rengi: Bu bölümden seçili alan yada alanlara ilişkin yazı tipini ve font rengini belirleyebilirsiniz. Kullanılabilir: Eğer seçtiğiniz alanın ekranınızda görünmesini fakat aktif olmaması istiyor iseniz bu alana karşılık gelen kutucuğu hayır (X) olarak işaretlemelisiniz. Böylece imleciniz bu alana gelmeden bir sonraki alana otomatik olarak geçecektir. Fakat bu alan bir sonraki alanın yani Görülebilir alanına karşılık gelen kutucuğun ( ) evet olarak seçili olmasında işlevsel olacaktır. Aksi halde yani Görülebilir alanı hayır (X) olarak işaretlendiğinde, seçtiğiniz alana ait bilgiler ekranınızda görünmeyeceği için kullanılabilir yada kullanılamaz olarak seçilebilmesi de söz konusu olmayacaktır. Örneğin kimi kullanıcılarımız stoklarını, sorumluluk merkezi bazında yada üretici firmalarına göre takip etmiyor olabilir yada stoklarını beden, renk ve modellerine göre detaylandırmıyor da olabilir. Bu durumda stok tanıtım kartı ekranında ki, bu alanların görünmemesini yada aktif olmamasını isteyebilirler. İşte bu gibi alanlar için bu parametrenin hayır olarak seçilmesi kullanıcılarımız için işlevsel olacağını düşünüyoruz.. Görülebilir: Eğer seçtiğiniz alana ilişkin bilgiler, ekranınızda görünmesin diyorsanız bu alanı hayır (X) olarak işaretlemelisiniz.. Aksi halde seçtiğiniz alana ait girilen bilgiler ekranınızda görüntülenecek. Bunları Biliyor musunuz? Yukarıdaki örnek ekranımızın 2 ile numaralandırılmış bölümünde gördüğünüz gibi dizayn yaptığınız ekran üzerinde herhangi bir alanı Mouse ile tutup farklı bir konuma taşıyabilirsiniz. Ayrıca Shift tuşuna basarken Mouse ile seçim yapıp birden fazla alanı seçebilir ve hepsini aynı anda hareket ettirebilirsiniz. Seçme işlemi sırasında yine Ctrl tuşuna basarken belli bir bölgeyi tarayarak içerde kalan tüm alanları aynı anda da seçebilirsiniz. İşte birden fazla alan aynı anda seçilmişse, ekranınızın bu bölümünde ilgili alanların sadece ortak olan özellikleri yer alacaktır. Bu bölümden değiştirebileceğiniz değerler mantıksal, sayısal, alfa nümerik olabileceği gibi bir diyalog kutusu ile sorgulanan bir alan da olabilir. Eğer alan sadece evet yada hayır değeri alabiliyorsa Evet için ve Hayır için de işaretlerini görürsünüz. Bu alanların üzerine tıkladığınızda seçim diğerine çevrilir. (evetse hayıra, hayırsa evete çevrilir). Eğer düzenlediğiniz alanda işareti varsa bu alandaki yazıyı değiştirmeye çalışmayın, sadece bu butona basın. Bunun sonucunda karşınıza yeni bir pencere açılacak ve kapsamlı bir düzenleme yapmanızı sağlayacaktır. Ekran dizaynı ile ilgili düzenlemelerinizi açıklamalarımız doğrultusunda tamamladıktan sonra ekranınızdaki Tamam butonunu tıklayarak işleminizi sonlandırabilirsiniz. Özellik Ayarları penceresinin birden fazla açılabilmesi mümkündür. Eğer ekranda sadece bir tane varsa bu 148

149 buton dizayn ekranını kapatan butonla aynı işi yapar. Aksi halde bir önceki Özellik Ayarları penceresine geri dönülmesini sağlar. Programlarımızdaki Tablolarda Ekran Dizaynını Nasıl Yaparım? Bu bölümde sizlere, normal form dizaynları haricinde, programlarımızda yer alan tabloların ekran dizaynlarının nasıl yapılacağı ile ilgili açıklamalarda bulunmak istiyoruz. Bu tablolara Stok tanıtım kartının satış fiyatları, birimler, kalite kontrol değerleri butonlarının tıklanması sonucu ulaşılan ekranları örnek gösterebiliriz. Bu örnekleri çoğaltabilmemiz pek tabii mümkündür. Öncelikle ekran dizaynı butonu tıklanarak düzenleme işleminin başlatılması gerekmektedir. Daha sonra işlem yapılacak tablo, ekran üzerinden seçilmelidir. Örneğin stok tanıtım kartı ekranın Fiyatlar butonu ile ulaşılan tabloda işlem yapacak iseniz, bu butonu Mouse göstergenizle seçmelisiniz. Yada Özel ayarlar ekranından Satış fiyatları başlığını tıklayıp size sunulacak seçeneklerden Table kelimesi ile başlayan seçeneği seçmelisiniz. Gördüğünüz üzere programın yapısı gereği tüm tablolar bir panel içinde -Table... ve Footer... şeklinde ikili gruplar halinde bulunur. Bu iki seçeneğin sadece Table... başlıklı bölümünde düzenleme yapılmaktadır. Bundan dolayı tablo dizaynlarında seçiminizin Table olmasına dikkat etmelisiniz. Çünkü Footer tablosu dip toplamları gösterir ve ana tabloya (Table...) göre sürekli yeniden düzenlenir. Tablo seçildikten sonra bu tablonun özelliklerinin belirtildiği bölümde Kolonlar ifadesinin yer aldığını göreceksiniz. Aşağıdaki örnek ekranımızda bu alan 1 olarak numaralandırılmıştır. Bu alanda satır sonu butonunu tıkladığınızda karşınıza bir başka ekran gelecek ve seçtiğiniz tabloya ait kolonların bu ekranda sıralandığını göreceksiniz. Bu bölüm ekranımızdaki 2 numaralı kutucukla belirtilmiştir. Örneğimize geri dönecek olursak bu tabloda Fiyat adı, Fiyat, Dvz. İsk. Kod. vb. kolonlar alt alta sıralanacaktır. Bu aşamada yapmanız gereken istediğiniz kolonu seçip özelliklerini değiştirmenizdir. Bu özelliklerin neler oldukları özellik ayarları başlıklı bölümümüzde anlatılmıştır. Ayrıca seçtiğiniz kolon, çalışmakta olduğunuz ekranda da belirginleşecektir. Yani aşağıdaki örnek ekranımızın 3 numaralı tablosundaki gibi olacaktır. Tablo düzenlemenin normal düzenlemeden tek farkı kolonların ekran üzerinden seçilmesine imkan tanımamasıdır. Eğer bu kolonların başlıkları değiştirilmek istenirse ilgili kolonun başlık bölümünde satır sonu butonu tıklanır ve açılacak ekrana istenen başlık girilerek tamam butonuna basılır. Yeniden girilen başlık ekranı aşağıda 4 numaralı kutucukla işaretlenmiştir. 149

150 Önemli Not: Ekrandan düzenleme işlemi yapacağınız tabloyu seçtiğinizde öğe ağacında seçili alanın Table... olmadığını görebilirsiniz. Bazı durumlarda seçim, Tablonun içinde bulunduğu panele yönlenmektedir. Böyle bir durumda öğe ağacından bu alanın yanındaki (+) işaretine basarak alt alanlarına bakınız, Alt alanların arasından tabloyu seçebilirsiniz. Püf noktaları Bir tablonun kolonlarının ayarlamasında kolonu ekrandan seçemediğimiz gibi kolon genişliğini de ekrandan ayarlayamayız, teker teker Kolon genişliği özelliklerini Özellik Ayarları penceresinden düzeltmemiz gerekir. Bunun yerine Düzenleme işlemini başlatmadan önce tablo üzerinde kolonlarınızın genişliklerini ayarlayın. Düzenleme işlemini başlatıp kaydettiğinizde en son bıraktığınız hali korunacaktır. Son Kullanılanlar Menüsü Bu bölümde, Ekonomik Seri programlarına girdiğiniz andan itibaren, hangi program menüleri üzerinde çalışmış iseniz ilgili programlar, giriş sıranıza göre baştan sona doğru sıralanacaktır. Yani en son çalıştığınız program bu menüde en başta yer alacaktır. Böylece gün için hangi programlar üzerinde işlem yaptığınızı görebileceksiniz. Programdan çıktığınızda bu bölümde yer alan programlar silinecek, tekrar giriş yaptığınızda da programınızın bu bölümünde yeniden menü oluşmaya başlayacaktır. Kısacası bu menü yardımıyla kullanıcılarımız son yaptıkları işlemlerin ne olduğunu öğrenebileceklerdir. Bildirgeler/Beyannameler ve Yazışmalar Menüsü Ekonomik Seri programları geliştirilen yapısı ile, bir ticari işletmenin ihtiyaç duyabileceği tüm bildirge, beyanname ve yazışmaları orijinal görüntüleri ile birlikte kullanıcılarına hazır olarak sunmaktadır. Standartlarına uygun olarak hazırlanmış bu formlara, Tüm Ekonomik Seri programlarının ana menüsünde yer alan bildirgeler, Beyannameler ve Yazışmalar modülünden ulaşılacaktır. Bu modülü mouse göstergenizle tıkladığınızda karşınıza dört seçenekten oluşan bir alt menü gelecektir. Bu menüler 150

151 Bildirge ve Beyannameler, YMM Çalışma Kağıtları, Standart Belgeler Diğer Bildirgeler başlıkları altında sıralanmaktadır. Bildirge ve beyannameler bölümü; Her işletmenin belirli dönemlerde SSK ya vermek zorunda olduğu ve programımızın SSK'na Ait Bildirge ve Beyannameler menüsü altında sıralanan, Aylık Sigorta Primleri Bildirgesi, SSK 4 Aylık Bildirgesi, Eksik Çalışma Bilgi Formu, Sigortalı Bildirim Belgesi, İşçi Bildirim Listesi, Sigortalı İşe Giriş Bildirgesi, İşçi Çıkış Bildirim Listesi, İşten Ayrılma Bildirgesi (İAB), İşkur işgücü çizelgesi (Aylık), Özel indirim dilekçesi, Sosy.Güv.Destek Primi aylık bildirge, Sosy.Güv.Destek primine tabi çalışma dilekçesi, Sigorta kolu tercih bildirimi, 4747 Sayılı yasaya ilişkin başvuru formu, İşyeri Bildirgesi ile Vizite Kağıdı ve Sağlık Belgesi beyannamelerinden oluşmaktadır. Vergi Dairelerine vermek zorunda olduğu beyannameler ise programımızın Vergi Dairelerine Ait Bildirge ve Beyannameler bölümünde sıralanan KDV Beyannamesi, Muhtasar Beyanname, Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi, Kurumlar Vergisi Beyannamesi, İşe Başlama/Bırakma Bildirgesi, Geçici Vergi Beyannamesi, İşletme için 'A' Formu, İşletme için 'B' Formu, İşletme için 'C' Formu, Damga Vergisi Beyannamesi, ÖTV Bildirimleri ve Emlak vergisi bildirimi formlarından oluşmaktadır. Eğer ithalat yada ihracat ile uğraşan bir firma iseniz, programınızın İthalat-İhracat ile ilgili formlar başlıklı menüsünden de, Gümrük beyannamesi, Devam formu, Menşe Şehadetnamesi, A.TR Belgesi, EUR.1 Dolaşım sertifikası ve Form A formlarının dökümlerini alabilirsiniz. Diğer bildirimler başlığı altında da Tas. teşvik kesintileri işyeri nema ödeme formu yer almaktadır. Bu formları mouse göstergenizle tıkladığınızda, her biri orijinal görüntüsü ile birlikte karşınıza gelecektir. Bu bildirgelere bilgileriniz, otomatik olarak gelebileceği gibi, manuel olarak da giriş yapabilmeniz mümkündür. Bu aşamada sizden istenen formlarınız için uygun olan bilgileri girmenizdir. Tüm bildirge ve beyannamelerin başlık barı altında, girdiğiniz bilgilerin yazı tipini, boyutunu ve rengini değiştirebileceğiniz, bilgilerinizi saklayabileceğiniz, yazıcı ayarları ile bildirgeleriniz için sayfa düzeni (üstten ve soldan boşluk vermek gibi) yapabileceğiniz, istediğiniz kişi yada kurumlara mail gönderebileceğiniz butonlar yer almaktadır. Şimdi bu butonların neler olduklarını işlevleri ile birlikte açıklamaya çalışalım. Kayıt Seçme: Her bildirge formu, toplam olarak 25 tane bildirge bilgisi saklayabileceğiniz şekilde hazırlanmıştır. Zaten bu alanda satır sonu butonunu tıkladığınızda 1 den 25 e kadar sıralanmış kayıtların yer aldığını göreceksiniz. Dolayısıyla farklı dönemlerde girmiş olduğunuz bildirgelerinizi (25 kaydı geçmemek şartı ile) bu kayıtlar üzerinde saklayabileceksiniz. Böylece geçmiş dönemlere ait bildirgelerinizi inceleyebilme imkanınız olacaktır. Örneğin SSK ya vermek zorunda olduğunuz SSK 4 Aylık Bildirgesi için toplam 25 kayıt girişi yapıp, sonrasında bu kayıtları ekranınıza çağırabilirsiniz. Dosyaya Kaydet: Bu butonu tıklayarak, bildirgelerinize girmiş olduğunuz bilgileri, kayıt seçimi alanında yaptığınız seçime göre, ilgili kaydın üzerine 151

152 saklayabileceksiniz. Örneğin SSK 4 Aylık Bildirgesi için, 1. kayıt, 2, kayıt ve 3 kayıt olmak üzere toplam 3 tane bildirge kaydınız olsun. Bu bildirge için 4. kayıt girişi yapmak istediğinizi düşünelim. Bu durumda kayıt seçimi alanında satır sonu butonunu tıklayıp 4. kaydı seçmelisiniz. Daha sonra bu butonu tıklayarak SSK 4 Aylık Bildirgenize ait girdiğiniz bilgileri 4.kayıt altında saklayabilirsiniz. Dosyadan Yükle: Bu butonu tıklayarak önceden kayıt etmiş olduğunuz bildirgelerinizi ekranınıza getirebileceksiniz. Örneğin 1. kayıt, 2, kayıt ve 3 kayıt olmak üzere toplam 3 tane bildirge kaydınızın olduğunu düşünelim. Bunlardan 2. Kayda ait bildirge bilgilerini ekranınıza getirmek istiyorsunuz, öncelikle kayıt alanında satır sonu butonunu tıklayıp 2. kaydı seçmelisiniz. Daha sonra bu butonu tıklayarak ilgili kayda ait bildirge bilgilerini ekranınıza getirebilirsiniz. Ekrandaki Bilgileri Temizle: Bu butonu tıklayarak bildirge ekranına girmiş olduğunuz bilgileri silebilecek, dolayısıyla ekranınızı temizleyebileceksiniz. Dosya Sil: Bu butonu tıklayarak kayıt etmiş olduğunuz bildirge dosyalarınızı silebileceksiniz. Örneğin 1. kayıt, 2, kayıt ve 3 kayıt olmak üzere toplam 3 tane bildirge kaydınızın olduğunu düşünelim. Bunlardan 2. Kayda ait bildirge dosyasını silmek istediğinizde, öncelikle kayıt seçimi alanında 2. kaydı seçmiş olmalısınız. Daha sonra bu butonu tıklayarak ilgili kayda ait bildirge dosyasını silebilirsiniz. E-Posta: Bu butonu tıklayarak ekrana almış olduğunuz bildirge yada beyannamenizi kişi yada kurumlara mail olarak gönderebilirsiniz. Yazdır, Yazıcı Ayarları, Ön İzleme: Ekranınızın üst bölümünde yer alan bu butonlar ile, bildirgenizin dökümünü almadan önce girdiğiniz bilgileri ön izleme ekranından inceleyebilecek, yazıcınızın ayarlarını yapabilecek ve bildirgelerinizin dökümünü alabileceksiniz. Bu buton ile, bildirgelerinizin baskılı yada baskısız formlara alınıp alınmayacağı belirtilecektir. Bunun için bu butonun sol bölümünde gördüğünüz kutucuğu mouse göstergenizle tıklamanız yeterli olacaktır. Bu butonlar ile bildirgeleriniz için sayfa düzeni yapılacaktır. Başka bir ifade ile bildirgelerin solunda ve üstünde ne kadar boşluk bırakılacağı belirlenecektir. Font Ayarları, Varsayılan Fontu Yükle: Bu butonlar ile bildirgelerinizin yazı tiplerini, boyut ve renklerini değiştirebilmeniz mümkün olacaktır. Eğer yapılan font değişikliklerinizi eski hallerine getirmek istiyor iseniz, bu butonlardan Varsayılan fontu yükle butonunu tıklamanız yeterli olacaktır. Form Ayarlarını Kaydet: Yapılan bildirge formlarının ayarları bu buton tıklanarak kayıt edilecektir. Programlarımızda form ayarlarının kayıtları, her kullanıcıya özel olacak şekilde yapılandırılmıştır. Yani her kullanıcı bildirgelerdeki form ayarlarını kendi yazıcısına uygun olarak yapabilecek ve bu ayarları kendi kullanıcı kodu ile saklayabilecektir. Örneğin 1 kodlu kullanıcınızın Geçici vergi beyannamesi ile ilgili form ayarları yaptığını ve sonrasında bu form ayarlarını bu butonu tıklayarak kayıt ettiğini düşünelim. Bu kullanıcı için ilgili dosyasının adı "GECVERGI_1._PR olarak isimlenecektir. Bu dosyada gördüğünüz

153 kodlu kullanıcıyı ifade etmektedir. SRV için ilgili dosyanın adı GECVERGI_SRV._PR olacaktır. Evet Bildirge ve Beyannamelerinizin hazırlanması ve dökümlerinin alınmasına ilişkin açıklamalarımızı burada tamamlamış olduk. Şimdi Bildirgeler, Beyannameler ve Yazışmalar menüsünün diğer programı olan YMM Çalışma Kağıtları ile ilgili açıklamalarımıza başlayabiliriz. YMM Çalışma Kağıtları menüsünü tıkladığınızda karşınıza YMM.Kur.Vrg.Bey.Tasdik Raporu, Teyid Dilekçeleri, Denetim Raporu, Denetim Rehberi, YMM.Gelir ve Kur.Vrg.Bey.Tasdik Raporu, YMM.KDV İadesi Tasdik Raporu, Tam Tasdik Raporu, YMM.Yatırım İndirimi Tasdik Raporu ve KDV İadesi Karşıt İnceleme Tutanağı seçeneklerinden oluşturan bir alt menü gelecektir. Bu programlar ile Yeminli Mali Müşavirlerin vermek zorunda oldukları dilekçelerin, tasdik raporlarının ve tutanaklarının girişleri yapılacak ve dökümleri alınacaktır. Bu dökümlerin her biri Word dosyası şeklinde hazırlanmış olarak karşınıza gelecektir. Bu aşamada sizin yapacağınız tek işlem, bu belgelere bilgilerinizi girip dökümlerinizi almanızdır. Standart Belgeler menüsünü tıkladığınızda ise, 371.Madde Dilekçe Örneği, Anonim Şirket Ana Sözleşmesi, İşe Başlama Dilekçesi Örneği, İşyeri Kapanış Dilekçesi Örneği, İşyeri Kapanış Dilekçesi Örneği, Limited Şirket Ana Sözleşmesi, 376.Madde Dilekçe Örneği, Sicil No-Vergi Levhası Dilekçesi Örneği, Toplantıya Davet Mektubu Örneği, Tescil ve İlan Dilekçesi Örneği, Denetçi Raporu Örneği, Faaliyet Raporu Örneği, Hazirun Cetveli Örneği, Toplantı Gündem İlanı Örneği, Komiser Talebi Örneği, Sermaye Tespit Raporu Örneği, Temsil Belgesi, Toplantı Tutanağı Örneği, Yönetim Kurulu Kararı Örneği, İşe Başlama/Bırakma Bildirimi Örneği başlıklarından oluşan bir alt menü ile karşılaşacaksınız. Bu programlar ile, bir ticari işletmenin ihtiyaç duyabileceği tüm yazışmaların ve dilekçelerin girişleri yapılabilecek ve dökümleri alınabilecektir. Bu dökümlerde karşınıza Word dosyası şeklinde hazırlanmış olarak gelecektir. Bu aşamada yapmanız gereken, bu belgelere bilgilerinizi girip dökümlerinizi almanızdır. İçeriksel Özellikler İçeriksel özellikler ile ilgili açıklamalarımıza, her programda olduğu gibi MİKRO programlarında da programın gövdesini oluşturan menüler ile başlamak istiyoruz. Çünkü yapmak istediğimiz işi menülerden seçer ve programa o menüler yardımıyla ulaşırız. Ekonomik Seri programlarına girdiğinizde programı oluşturan menüler ekranınızın sol bölümünde, programın adı, versiyonu ve Mikro Yazılımevi logosunun sağ bölümde yer aldığını göreceksiniz. MİKRO programlarında maksimum 5 seviyeli menü mevcuttur. Başka bir ifade ile, bir programa ulaşabilmek için en fazla 5 adet menü açılacaktır. Mousenuzu istediğiniz menü satırına getirip menü başlarında yer alan (+) işaretini tıkladığınızda, o menüye ait alt menüler seviye seviye otomatik olarak açılacaktır. Menü başlarında yer alan (+) işareti ilgili menünün alt menüleri olduğunu ifade etmektedir. Açılan menüleri kapatmak için F5 tuşuna yada 153

154 kapatmak istediğiniz menünün başında yer alan (-) işaretine basmanız gerekecektir. Ekonomik Seri, program menüleri üzerinde şekilsel değişiklikler yapabilmeniz, menü isimlerini değiştirebilmeniz, kullanmadığınız menüleri ekranınızda görmek istemiyor iseniz bu menüleri silebilmeniz hatta kendinizin belirleyeceği programlardan oluşan menüler ekleyebilmenizi mümkün kılmaktadır. Yanda program menülerinin sıralanışı ile ilgili örnek bir ekran verilmiştir. Bu ekrandan da gördüğünüz üzere, alt menüsü olan programların başında (+) işareti yer almaktadır. Yukarıda da belirttiğimiz gibi programlara bu menülerin başında yer alan (+) işaretleri tıklanarak yada program isminin üzerine gelip mouse göstergesi ile iki kere tıklanarak ulaşılacaktır. Program Menüleri Ekonomik Seri programlarında her kullanıcınız için ayrı ayrı menüler oluşturabilme imkanına sahipsiniz. Örneğin, işi sadece bilgi girişi olan bir kullanıcınızın, sadece kendi giriş programını görmesini, diğer menülerden haberdar olmamasını istiyor iseniz, bu durumda yapılacak işlem, o kullanıcınız için sadece kendi programından oluşan bir menü yaratmaktır. İşte Ekonomik Seri programlarının esnek kullanımı ile, istediğiniz kullanıcınıza, istediğiniz programlardan oluşan özel menüler yaratabilmeniz mümkündür. Bunun için yapmanız gereken hangi program üzerinde menü oluşturmak istiyor iseniz (MIKNOM, MIKTOP vb.) o programa supervisor olarak girmektir. Çünkü bu işlem yetkisi program sisteminize yüklendiğinde sadece Supervisordadır. İlgili programlara girdiğinizde karşınıza, o program için standart olan menüler gelecektir. Bu menüler üzerinde değişiklik yaparak (menü isimlerini değiştirmek yada ilgili menüleri oluşturan alt menülerin ve programların yerlerini değiştirmek yada silmek gibi) kullanıcınız için yeni bir menü oluşturabileceğiniz gibi, tüm bu menüleri iptal edip yeniden menü tanımlaması yapabilmenizde mümkündür. Her iki durumda da izlenecek yol ve kullanacağınız komutlar aynıdır. Yani her iki işlem içinde, mouse göstergenizin sağ tuşuna bastığınızda karşınıza gelecek ekrandaki komutlardan yararlanılacaktır. Şimdi bu komutlarla neler yapılabileceğini açıklamaya çalışalım. Reset Menüsü F5: Ekonomik Seri programlarında sıklıkla kullanacağınız F5 tuşu, açık olan tüm menüleri kapatmanızı sağlayacaktır. Menü Ekle: Bu tuş, programlara menü eklemek istediğiniz zaman kullanılacaktır. Programınızın hangi bölümünde yeni menü tanımlaması yapacak iseniz ilgili alanda bu tuşa basın. Karşınıza üç seçenekten oluşan bir pencere açılacaktır. Bir üst seviyeye menü olarak: Eklenecek menü, program menülerinin ilk seviyesi ile aynı konumda olacak ise seçiminiz bu olmalıdır. Bir alt seviyeye ilk menü olarak: Eklenecek menü, alt seviyedeki menünün ilk seçeneği olacak ise tercihiniz bu seçenek olmalıdır. 154

155 Bir alt seviyeye ilk menü olarak: Eklenecek menü, alt seviyedeki menünün son seçeneği olacak ise tercihiniz bu seçenek olmalıdır. Evet açıklamalarımız doğrultusunda size uygun olan seçeneği seçerek menünüzün konumunu belirleyin. Bu belirlemeden sonra Yeni menü ismi altında bir menü oluştuğunu göreceksiniz. Şimdi sıra bu menüye bağlanacak programı belirlemeye gelmiştir. Bunun için Menüye program bağla yada CTRL+B tuşlarından faydalanacaktır. Bu tuşa bastığınızda ekranınızın sağ bölümünde menüye bağlayabileceğiniz tüm programların sıralandığını göreceksiniz. Bu aşamada yapmanız gereken menüye bağlamak istediğiniz program hangisi ise, onun üzerine gelip mouse göstergenizle kliklemenizdir. Bu işlem sonrasında seçtiğiniz programın menüye bağlandığını göreceksiniz. Daha başka menü tanımlaması yapacak iseniz yada bu menü için alt menüler oluşturacak iseniz, yukarıdaki açıklamalarımız doğrultusunda yapabilirsiniz. Aşağıda menü ekleme ile ilgili örnek bir ekran verilmiştir. Bu ekranda da gördüğünüz gibi oluşturacağımız menü yeni menü adı ile ekranınızın sol bölümünde, bu menüye bağlayabileceğimiz programlarda ekranınızın sağ bölümünde yer almaktadır. Hızlı erişim barına ekle: Hızlı ulaşmak istediğiniz programlar için hızlı erişim çubuğu. Yeni versiyonda kullanıcılarımız programlarında kendilerine özel toolbar (hızlı erişim çubuğu) oluşturabileceklerdir. Böylece kullanıcılarımız, programlarını hem görsel hem de işleyiş olarak daha kişiselleştirebildiklerini göreceklerdir. Sıklıkla işlem yaptıkları kart, evrak, rapor vb bir çok program için sadece kendilerine özel olacak hızlı erişim çubuğu oluşturabilecekler. Yapacakları tek işlem istedikleri program üzerinde konumlanıp mouse göstergelerinin sağ tuşuna basarak açılacak pencereden hızlı eriģim barına ekle seçeneğini tıklamaktır. Programınız otomatik olarak sadece size özel olan hızlı erişim çubuğunu oluşturacaktır. Bu durumda size düşen kolay ulaşmak istediğiniz diğer programları da bu şekilde hızlı erişim çubuğuna 155

156 ilave etmenizdir. Daha sonrada toolbarınızı ekranda istediğiniz bölüme konumlandırmanızdır. Menüye Kullanıcı Raporu ve formu Bağla: Bu seçenekler ile Genel Amaçlı Programlar/Veri Tabanı Raporlama programından oluşturduğunuz raporlar ile tanımladığınız formları programa bağlayabileceksiniz. Menüye program bağlama ile aynı mantıkla çalışmaktadır. Aralarındaki tek fark, bu bölüme sizin tanımladığınız raporların bağlanabilmesidir. Ana menüye sorgu ve analiz ekleme Eski versiyonda kullanıcılarımız program menülerine sadece kullanıcı raporu ve kullanıcı formu bağlayabiliyorken V11XX versiyonu ile program menüsüne eklemeleriniz çok daha fazla olacaktır. V10 versiyonunda olduğu gibi bu versiyonda da kullanıcılarımız kendilerine özel program menüleri oluşturabileceklerdir. Bu versiyonun ayrıcalığı kullanıcılarımızın program menülerine hazırladıkları rapor sorgu dosyalarını, görüntü sorgu dosyalarını, veri küpü sorgu dosyalarını bağlama imkanına sahip olmalarıdır. Bunun için öncelikle yapılması gereken ilgili sql sorgu dosyalarının istenilen detaylarda hazırlanması ve sonrasında program menüleri üzerinde mouseun sağ tuşuna basarak size sunulan seçeneklerden uygun olanının seçilip ilgili dosyaları menülerinize eklemenizdir. Böylece hazırlamış olduğunuz SQL sorgularına program menülerinden de ulaşabilecek ve analiz etmiş olacaksınız. Menüye dış program bağla: Firmaların işleyiş ve ihtiyaçları zaman zaman, sadece ilgili firmalara özel olarak bazı kayıtlar saklandığında, silindiğinde ya da değiştirildiğinde özel işlemlerin çalıştırılmasını gerektirebilmektedir. Örneğin herhangi bir cari kart bilgisi değiştirildiğinde, firma içi geliştirilmiş CRM uygulamasına otomatik olarak güncelleme yapmak, ya da yeni bir ürün kartı açıldığında, bu veri ile internet sunucusundaki sayfa içeriğini güncellemek veya müşteri temsilcisine otomatik olarak mesaj göndermek gibi firma içi özel uygulamalarınız olabilir. Bunların tümü programı yazan kişilerin hayal gücü ile sınırlıdır. Dolayısıyla bu uygulamalar her firmaya özel olarak artırılabilir. Yeni versiyonda, programımız verisi üzerine uygulama geliştirmek bu özellik ile son derece kolay olacaktır. Çünkü programımızda dışarıda hazırlanan DLL dosyaları ile iletişim sağlanabilecektir. Kes ve Yapıştır: Program menülerinin konumlarını değiştirmek istediğinizde bu tuşlar kullanılacaktır. Bunun için yapmanız gereken, konumu değiştirmek istediğiniz program üzerinde iken kes komutunu seçip, programı taşımak istediğiniz alanda da yapıştır komutunu seçmektir. Sil: Bu komut ile yanlış tanımladığınızı yada gerekli olmadığını düşündüğünüz program menülerini silebileceksiniz. Menü ismi Değiştirme: Menü ismini değiştirmek istediğinizde bu komuta basarak yeni menü ismi girebilirsiniz. Tüm Menüyü Sil: Bu komut ile ekranınızda tanımlı olan tüm menüler silecek ve sadece Son kullanılanlar menüsü ekranınızda kalacaktır. Master Menüyü Yükle: Bu seçenek seçildiğinde, hangi program üzerinde çalışıyor iseniz ilgili programın standart menüleri ekranınıza yüklenecek, dolayısıyla menüler üzerinde 156

157 herhangi bir değişiklik yapmış iseniz bu değişiklikler kaybolacaktır. Menü eklemek yada menü ismi değiştirmek gibi değişiklikleriniz yok olacaktır. Sakla: Program menüleri üzerinde yaptığınız değişiklikler bu komut yardımıyla saklanacaktır. Ve bu değişikliklerin hangi kullanıcılarınız için geçerli olacağını ekranınızın sağ bölümünde sıralanan kullanıcı listesinden belirleyebileceksiniz. Örneğin yaptığınız menü değişiklikleri x kullanıcınız için geçerli olacak ise ilgili kullanıcı üzerinde mouse göstergenizi kliklemelisiniz. Bu işlem sonrasında bilgisayarınız size x kodlu kullanıcı saklandı mesajını verecektir. Bu değişiklikler diğer kullanıcılar içinde geçerli olacaksa onların üzerinde de mouse göstergenizi kliklemelisiniz. Kullanıcı Menüsü Yükle: Herhangi bir kullanıcınız için tanımlamış olduğunuz menüyü başka bir kullanıcınız içinde yüklemek isterseniz bu seçeneği tercih etmelisiniz. Bu seçenek tercih edildiğinde, ekranınızın sağ bölümüne tüm kullanıcılarınız isimleri otomatik olarak gelecektir. Bu durumda yapmanız gereken, menüsü kopyalanacak kullanıcının üzerinde mouse göstergenizi kliklemenizdir. Kullanıcı seçiminizle birlikte, seçtiğiniz kullanıcının menüsü ekranınızın sol bölümüne otomatik olarak gelecektir. Şimdi bu menüyü kopyalamak istediğiniz kullanıcı için Sakla komutunu seçerek kaydetmelisiniz. Kullanıcı Menüleri Hakkında Kullanıcılarınıza özel menü tanımlaması yapmış iseniz, ilgili kullanıcıların menüler üzerinde değişiklik yapmalarını engelleyebilirsiniz. Bunun için /Kuruluş/Kullanıcı Hak ve Tanımlama/Genel Hak Tanımlamaları bölümden ulaşacağınız ekrandaki menüsü sabit kalsın (değiştiremesin) parametresi evet olarak seçilmelidir. Program Türleri Ekonomik Seri içinde yer alan program türlerini 4 başlık altında inceleyebiliriz. Bunlar; 1. Bilgi giriş programları 2. Rapor programları 3. Rapor, liste ve analizlerin ekran görüntüleri 4. Föy, Yönetim ve Operasyon Ekranları ile F10 Yardım Pencereleri 5. Sayısal alanlarda basit matematiksel işlemlerin yapılabilmesi (Edit hesap) 6. Menuden numara yazarak programların çalıştırma 7. Takvim alanlarında +/- olarak manuel giriş yapabilmek şeklinde sıralanabilir. Şimdi bu program türlerini ve özelliklerini sıra ile incelemeye başlayalım. Bilgi Giriş Programları 157

158 Bilgi giriş programları menülerde kartlar ve evraklar başlıkları altında toplanmıştır. Kartlar menüsünde, bir kereye mahsus olarak tanımlanması gereken tanıtım kartları vardır. Örneğin stok tanıtım kartı, müşteri tanıtım kartı gibi. Evraklar menüsünde ise hareket girişlerinin yapılacağı evraklar yer almaktadır. Örneğin faturalar, irsaliyeler, tahsilattediye makbuzları gibi. Aşağıda bir bilgi giriş ekranı örneği görmektesiniz. Bilgi giriş programlarının bazılarında giriş alanları açıkça görülmektedir ekranımızdaki kodu, kısa ismi gibi alanlar). (field) (örnek ismi, Bazı bilgi giriş programlarında ise, giriş yapılması gerekli alanların tümü bir ekran sayfasına sığmadığı için, bu alanlar birer buton altında sonradan çağırılmaktadır. Ekran örneğimizdeki satış fiyatları, birimler, detaylar butonları gibi. Bu butonları mouse göstergenizle tıklayarak ilgili buton ile ilgili giriş alanları karşınıza gelir. Bilgi giriş programlarında yer alan giriş alanları 4 türlüdür. Bunlar; 1- Alfa nümerik bilgi giriş alanları 2- Nümerik bilgi giriş alanları 3- Tarih bilgi giriş alanları 4- Seçenek bilgi giriş alanları Bu alanların her birinin özelliği diğer alanlardan farklıdır. Şimdi bu bilgi giriş alanlarını ve özelliklerini incelemeye başlayalım. Alfanümerik Bilgi Giriş Alanları Alfa nümerik bilgilerin (rakam, harf ve semboller) bir küme halinde girilebileceği alanlardır. (Örneğin İST gibi). Alfa nümerik bilgi alanlarında imleç alanın başında yer alır. Alfa nümerik bilgi alanlarında, bu alanlara girilebilecek maksimum bilgi uzunluğu ile ekranda görüntülenen alanın genişliği aynı olmayabilir. Bu durumda imleç, ekranda ayrılan alanın sonuna geldiğinde, bilgi giriş penceresindeki bilgiler sola doğru kayacak ve kalan bilgilerin girilmesine de olanak tanınacaktır. Bu bilgi alanlarında aşağıdaki komutları kullanabilirsiniz; Home: İmleci bilgi giriş alanının başına getirir (giriş alanında kayıt bulunması şartı ile). End: İmleci bilgi giriş alanının sonuna getirir (giriş alanında kayıt bulunması şartı ile). BkSpc (Dört yönlü ok tuşlarından ayrı olan sola ok): İmlecin bir solundaki karakteri siler. 158

159 Caps Lock: Bilgisayar büyük harf durumunda iken sistemi küçük harf durumuna, aksi durumda büyük harf durumuna geçirir. Shift: Bu tuşla birlikte harflere basıldığında, bilgisayar büyük harf modunda ise küçük harf, aksi durumda ise büyük harf çıkar. Çift karakterli tuşlarda ise, bu tuşla birlikte basıldığında üstteki karakter çıkar. Nümerik Bilgi Giriş Alanları Sadece rakamların girilebileceği alanlardır. Girilecek olan değer bir tam sayı veya ondalıklı sayı olabilir. Ondalıklı bir değer girilecek ise, '. ' (nokta) tuşuna basılır ve ondalık kısmına geçilir. Eğer girilmek istenen değer negatif ise, imleç tam sayı kısmında iken ' - ' (eksi) tuşuna basılmalıdır. Nümerik bilgi giriş alanlarında imleç, sürekli olarak, girilecek sayının birler basamağında yer alır. Rakamlar yazıldıkça, imleç sola doğru kayar ve istenilen değerin girilmesine olanak verir. Bu alanlarda rakamların dışında kullanabileceğiniz tuşlar; Space (Ara çubuğu): Nümerik alanda, ilk girdiğiniz rakamdan sonra space tuşuna basarsanız, bu rakam bin ile (1000) çarpılarak ilgili alana yansıtılır. Örneğin nümerik alana ilk girdiğiniz rakam 1. Daha sonra space tuşuna bastınız ve rakamınız 1000 oldu. İkinci kez space tuşuna bastınız, rakamınız oldu. Üçüncü basışınızda bu rakam olacaktır. BkSpc (Dörtlü ok tuşlarından ayrı olan sola ok): İlk yazılan rakamı siler. Tarih Bilgi Giriş Alanları Bilgi giriş alanlarından üçüncüsü tarihlerin girileceği alanlardır. Bu alanda, programa ilk girildiğinde verilen günün tarihi otomatik olarak yer alır. İmleç ise alanın başında bulunur. Eğer ekranda görüntülenen tarih değiştirilmek istenir ise GG/AA/YYYY yani Gün/Ay/Yıl formatında yeni tarih girilmelidir. Program, girilen tarihler ile ilgili tüm kontrolleri yapar ve doğru olmayan bir tarih girilmiş ise (örneğin ay alanına 15 veya gün alanına 32 girilmiş ise) doğru tarih girilene dek bu alandan çıkmaz. Tarih alanlarında F10 tuşuna basarak takvim görüntüleyebilirsiniz. Takvimde ay, yıl ve gün bazında değişiklik yapılabilir. Seçenek Bilgi Giriş Alanları Bu tip bilgi girişleri, programınızın size sunduğu değişik seçeneklerden birini seçmeniz sureti ile gerçekleşir. İki tür seçenek bilgi giriş alanı vardır; 1. Düşey menü şeklinde seçenek bilgi girişi: Bu alanlar satır sonu butonları tıklanmak sureti ile açılır ve ilgili alana girilebilecek bilgiler listelenir. İmleç ile ilgili seçenek tıklandığında seçim yapılmış olur. Eğer düşey menü olarak karşımıza gelen seçenek bilgi giriş alanlarında birden fazla seçim yapılması gerekiyorsa, seçilebilecek alanların sol taraflarında kutucuklar yer alır. Her bir kutucuk bir kez kliklenerek, birden 159

160 fazla seçim yapılabilir. Seçilmiş bir seçenek kaldırılmak istendiğinde tekrar kliklemek yeterlidir. Programlarımızda genellikle bu gibi parametrelerin varsayılanı tüm seçenekler işaretlenmiş olarak kullanıcıya sunulmakta dolayısıyla rapora dahil edilmesi sağlanmaktadır. Kullanıcılarımız bu tip parametre alanlarında F9 tuşuna basarak tüm parametrelerin seçilmişliklerini kaldırabilir, aynı şekilde F8 tuşuna basarak da hepsini seçili duruma getirebilirler. 2. İstenilen seçeneğin mouse veya klavye yardımıyla işaretlenmesi Genellikle bu şekilde seçimler operasyonlar, föyler ve yönetimler programlarında karşılaşılmakta olup kullanıcılarımız istedikleri seçeneği mouse göstergesiyle işaretleyerek işleme tabi tutmaktadırlar. 2- Yatay menü şeklinde seçenek bilgi girişi: Bu tip bilgi giriş alanlarında seçenekler ekranın en alt tarafında yatay olarak dizilirler. Her bir seçilebilecek alan buton şeklindedir. Bu tür bilgi giriş alanlarında seçim yapabilmek için seçilmek istenen buton tıklanır. Rapor Programları MİKRO programlarında esnek parametre girişleri yardımı ile, tamamen kendi ihtiyaçlarınıza uygun raporlar oluşturabilir, rapor dökümlerini istediğiniz ortama alabilirsiniz. Oldukça geniş bir konu olan raporlar bölümünü 2 alt başlık halinde açıklamak istiyoruz. Bunlardan ilki değişken rapor parametreleri, ikincisi sabit rapor parametreleridir. Değişken Rapor Parametreleri Bu bölüm altında açıklayacağımız konular, herhangi bir rapor almak istediğinizde otomatik olarak karşınıza gelen değişken rapor parametreleri ekranıdır. Bu ekranlardan girilecek parametreler rapordan rapora farklılık gösterir. Ancak temel işlevlerini raporlara başlangıç kriterleri verilmesi şeklinde özetleyebiliriz. Değişken rapor parametreleri rapor programlarının çoğunda bulunur. Parametreler ekranı olmayan raporlara girdiğinizde ise, karşınıza direkt olarak biraz sonra açıklayacağımız rapor parametreleri ekranı gelir. Değişken rapor parametrelerinin alınan raporun özelliğine göre farklılık gösterebileceğini yukarıda belirttik. Ancak bazı temel giriş alanları vardır ki, bunlar hemen hemen tüm raporlarda aynıdır; Stok (veya cari, banka vb) Tarama Kriter ve Filtreleri 160

161 Kod girişi Kod aralığı girişi Kod yapısı girişi Tarih aralığı girişi Yukarıda sıraladığımız 4 kriterin bazen tamamı, bazen bir veya iki tanesi değişken rapor parametreleri ekranlarında yer alır. Stok (veya Satıcı, Müşteri, Banka vb.) Tarama Kriter ve Filtreleri: Raporlarınızı stok, satıcı, müşteri, kasa, banka, personel, diğer carilerin bütün detaylarına göre sınırlandırabilme imkanınız vardır. Rapor parametreleri ekranlarında yer alan tarama kriteri ve filtreleri butonu tıklandığında, raporun içeriğine göre farklılaşabilen 5 veya 6 ayrı buton ile karşılaşırsınız. Bu butonlar ile, stok veya cari hesaplarınızı kod-durum- kayıt hikayesi-yaz boz tahtası bilgilerine göre kriterler girmeniz ve filtrelemeniz mümkün olur. Bu filtreleri saklayabilir ve gerektiğinde yeniden yükleyebilirsiniz. Oldukça geniş bir konu olan tarama kriter ve filtreleri, her modülün raporlar bölümünün başında bütün detayları ile açıklanmıştır. Kod Girişi: Raporun alındığı stok, cari (buna müşteri, satıcı, personel, banka, kasa vb. dahildir) veya muhasebe hesabına ait kodun girildiği alandır. Eğer bir parametre ekranında sadece kod girişi isteniyorsa (kod aralığı veya kod yapısı yoksa), bu parametrenin mutlaka girilmesi gerekir. Yani boş olarak geçilemez. Kod girişi F10 tuşuna basılarak ekrana getirilecek listeden de seçilebilir. Kod Aralığı Girişi: Raporun hangi stokları, carileri veya muhasebe hesaplarını içereceği kod aralığı girilerek belirlenir. Kod aralığı; başlangıç kodu ve bitiş kodu olmak üzere 2 giriş alanını ifade etmektedir. Dilerseniz bu alanları boş olarak da geçebilir, sadece başlangıç koduna veya sadece bitiş koduna giriş yapabilirsiniz. Eğer kod aralığını boş geçerseniz, almakta olduğunuz rapor, tanımlı olan tüm stok-cari veya muhasebe hesaplarını kapsar. Başlangıç koduna giriş yaparsanız, girdiğiniz koddan itibaren, bitiş koduna giriş yaparsanız girdiğiniz koda kadar olan stok-cari veya muhasebe hesapları listelenir. Bu alanlarda da F10 listesinden yararlanabilirsiniz. Kod Yapısı Girişi : Rapor alırken üzerinde önemle durulması gereken kriterlerden biri kod yapısı girişidir. Kod yapısı girerek, bir stokun veya carinin tüm kodunu vermeden, sadece istediğiniz özelliklere sahip olanların listelenmesini sağlayabilirsiniz. Kod yapısına göre rapor alabilmek için,, stok ve carilerinize ait kod verme işleminin titizlikle yapılmış olması gerekir. Kod yapısı girişlerinde aşağıdaki işaretler kullanılır; İŞARET ANLAMI AÇIKLAMA * Karakter(ler) bilinmiyor Kaç karakter olduğu bilinmediği zaman kullanılır 161

162 ?. Tek karakter bilinmiyor Kırılım karşılaştır? işareti kullanılan yerdeki tek karakter bilinmediği zaman kullanılır Kaç nokta kullanılırsa, o kadar kırılımlı kodlar dökülür. Nokta kullanılmazsa kodun tamamına (nokta dahil) bakılır. Yukarıda sıraladığımız işaretler kullanılmadığı zaman sadece eşit olan kod dökülür. Şimdi kod yapısı girişlerine bir kaç örnek verelim ?? 01* 01?? : 01 kodlu kaydı dök. : kodlu kaydı dök. : İki karakterli kayıtları dök. Örneğin: 01, 02, AA : Başı 01 olan, : gerisi bilinmeyen kayıtları dök. Örneğin: 01, 0102, 01003, 01.AA, 01.AA.BB : Başı 01 olan, : ardından iki karakter olan kayıtları dök. Örneğin: 01BB, 0101, 01.A * 01 0? 2 * 01. * : Başı bilinmeyen, : sonu 01 olan kayıtları dök. Örneğin: 01, AA01, AA.BB.01 : Başı 0 olan, : ardından bir karakter olan, : ardından 2 olan : gerisi bilinmeyen kayıtları dök. Örneğin: 0A2B, 0A2BB, 0.2.BBB, 002 :Birinci kırılımı 01 olan, :Sonraki kırılımı bilinmeyen, iki kırılımlı kayıtları dök. Örneğin: 01.02, , 01.A 0?.*. 03 :Birinci kırılımının başı 0 olan, :ardından bir karakter olan, :İkinci kırılımı bilinmeyen, :Üçüncü kırılımı 03 olan, üç kırılımlı kayıtları dök. Örneğin: , , *.* *.???. 03* : İki kırılımlı kayıtları dök. Örneğin: 01.01, 01.02, , A.B :Birinci kırılımı bilinmeyen, :İkinci kırılımının uzunluğu üç olan, :Üçüncü kırılımın başı 03 olan, sonu bilinmeyen kayıtları dök. Örneğin: , A.BBB

163 Tarih Aralığı Girişi: Rapor başlangıç parametrelerinden bir diğeri, tarih aralığı girişleridir. Alınacak raporun hangi tarihler arasındaki hareketleri kapsamasını istiyorsanız, ilk tarih ve son tarih olarak geçecek alanlara ilgili girişleri yapmalısınız. Eğer tarih aralığını boş geçerseniz, almakta olduğunuz rapor dönem başından itibaren içinde bulunduğunuz güne kadar olan tüm hareketleri kapsar. Sadece başlangıç tarihine giriş yaparsanız, girdiğiniz tarihten itibaren içinde bulunduğunuz güne kadar, sadece bitiş tarihi alanına giriş yaparsanız, dönem başından itibaren girdiğiniz bitiş tarihine kadar olan hareketler listelenir. Evet, çoğunlukla karşınıza çıkacak değişken rapor parametrelerinin neler olduğunu açıklamaya çalıştık. Bu parametrelerin haricinde, alınan raporun özelliğine göre daha farklı parametreler ile de karşılaşabilirsiniz. Örneğin sıralama şekli seçimi, depo seçimi, maliyet hesaplama şekli seçimi gibi. Ya da bazı parametrelere butonlar yardımıyla da ulaşılabilir. Rapor parametrelerine her rapor açıklanırken ayrıca değinilmiştir. Rapor Parametreleri Bir önceki bölümümüzde açıklamaya çalıştığımız değişken rapor parametreleri ekranı geçildikten sonra, rapor parametreleri olarak adlandırdığımız bir ekran ile karşılaşırsınız. Bu ekrandan raporlar için kriterler tanımlanabilir, başlıkların isimleri değiştirilebilir, raporların ekrana, yazıcıya ve dosyalara yazdırılması sağlanabilir. Şimdi rapor parametreleri ekranın da gördüğünüz her bir butonu sırayla açıklayalım. Rapor Al Eğer raporunuzu öncelikle ekrana listelemek ve sonrasında yazıcıya yada Microsoft Office ürünlerine aktarmak istiyor iseniz bu butonuna veya ALT+R tuşlarına basmalısınız. Böylece raporunuz ekrana listelenecektir. Ekonomik Seri programlarımızda rapor başlıklarının tümü bir ekran sayfasına sığmasa dahi, raporda yer alan tüm başlıkları aynı ekrandan inceleme imkanına sahip olacaksınız. Dikey olarak bir ekran sayfasını aşan bilgilerinizi de görüntüleyebilirsiniz. Bunu da kaydırma çubuk ve okları ile gerçekleştireceksiniz. Veya dökümünüzü ekranı kapla moduna getirebilirsiniz. Dökümünüzde yer alan her bir kolonu istediğiniz şekilde genişletmeniz daraltmanız yada tümüyle görünürden kaldırabilmeniz de mümkündür. Bunun için imleci buton şeklinde görünen kolon başlıklarının sınırına getiriniz. İmleç artı işaretine benzer bir şekil alacaktır. Şimdi mouseun sol tuşunu basılı tutmak kaydıyla sağa sola doğru hareket ettiriniz. İmleç hareket ettikçe kolon da hareketler ile orantılı olarak daralıp genişleyecektir. Ekonomik Seri programlarında raporlarınız için yazı fontları ve yazı tipleri daha da zenginleştirilmiştir. Raporunuzu istediğiniz boyutta ve istediğiniz yazı tipinde görüntüleyebilmeniz ve farklı ortamlara (Excel, Word programları) aktarabilmeniz mümkündür. Bunun için rapor ekranınızın üst bölümünde yer alan butonlar kullanılacaktır. Bu butonlara Windows programlarından aşina olduğunuzu ve sıkça kullandığınızı düşünerek burada bir kaç cümle ile açıklamanın yeterli olacağı kanısındayız. Bu komut ile daha önceden saklamış olduğunuz rapor dökümlerinizi ekranınıza çağırabilirsiniz. Bu komut ile ekrana dökümünü aldığınız rapora bir isim vererek saklayabilirsiniz. Bu komut ile rapor ekranınızı yazıcıya dökebilirsiniz. 163

164 Bu butona bastığınızda yazıcınızla ilgili ayarların yapılacağı bir ekrana ulaşılacaktır. Rapor ekranlarınızın üst bölümünde yer alan bu buton ile, dökümünü aldığınız raporları e-posta ile istediklerinize gönderebilmeniz mümkündür. Ekonomik Seri programları raporlarınızı, değişik formatlarda gönderebilmenize imkan sağlamaktadır. Örneğin ekranınızda ki herhangi bir raporu mye formatında gönderebileceğiniz gibi, uzantısı.csv,.txt ve.asc formatında hazırlanan dosyalar halinde de gönderebilirsiniz. Bunun için yapmanız gereken tek işlem, e-posta butonun sağ tarafında yer alan satır sonu butonunu tıklayıp açılacak pencereden size uygun olan formatı seçmenizdir. Böylece programınız yaptığınız seçim doğrultusunda raporunuzu hazırlayacak ve sizi Outlook ekranına ulaştıracaktır. Bu aşamada sizden beklenen raporun gönderileceği kişi yada kurumların mail adresini girip gönder (sent ) butonuna basmanızdır. Rapor ekranlarınızın üst bölümünde yer alan bir diğer buton Excel butonudur. Bu buton aracılığı ile raporlarınızı, Excel programına aktarabilmeniz dolayısıyla işlemlerinizi bu programdan yürütebilmeniz mümkün olacaktır. Programlarımızda raporlarınızı, daha önceden tanımladığınız (kayıtlı) bir Excel dosyasına aktarabileceğiniz gibi, yeni bir dosyaya da aktarabilirsiniz. Bunun için bu butonun sağ tarafında yer alan satır sonu butonunu tıklayıp, açılacak pencereden Yeni Dosyaya yada Tanımlı Dosyaya seçeneklerinden herhangi birini seçmelisiniz. Böylece yaptığınız seçim doğrultusunda programınızın sizi yönlendirecektir. Ayrıca bu ekranda Excel programına daha önceden aktarmış olduğunuz son 10 rapor dosyasına ait bilgilerde işlem sırasına göre alt alta yer alacaktır. Böylece excele aktardığınız raporların neler olduklarını görebileceksiniz. Bu buton ile de raporlarınız Word programına taşınacaktır. Bu butonun çalışma mantığı Excel butonu ile aynıdır. Ekrandaki rapor ya yeni bir Word dosyasına aktarılacaktır, yada önceden tanımlanan Word dosyasının üzerine kayıt edilecektir. Ayrıca bu butonda da, daha önce aktarılmış olan son 10 rapor dosyasına ait bilgilere de ulaşılabilecektir. Bu buton ile de raporunuzu HTML formatında alabilirsiniz. Bu butonlar ile ekranınızdaki raporu eğik, kalın ve altı çizgili olarak görebilmeniz mümkün olacaktır. Bu butonlar ile ekranınızdaki raporun yazı tipini boyutunu değiştirebilirsiniz. Bu buton tıklandığında, raporunuzun her bir satır ve sütunu, birbirini kesen çizgiler ile ayrılarak hücrelere bölünecektir. Bu butona basarak uzun olan rapor dökümlerinizi istediğiniz anda durdurabilmeniz mümkün olacaktır. Yazıcıya Bu buton ile, DOS modunda alacağınız rapor dökümleri için yazı karakterlerinizin boyutunu ayarlayabilirsiniz. 164

165 Rapor parametreleri ekranının bu butonu yazıcıya döküm alabilmek için kullanılır. Bu butonu tıkladığınızda veya ALT+Y tuşlarına bastığınızda raporunuzu yazıcıya dökebilmenizi sağlayacak bir ekran gelecektir. Bu ekrandan yazıcınız ve kağıt tipinizle ilgili ayarlamaları yaptıktan sonra Tamam butonunu tıklayarak raporunuzu döktürebilirsiniz. Dosyaya Raporlarınızı ekran ve yazıcı haricinde alabileceğiniz bir ortam daha vardır ki bu da, dosyadır. Rapor parametrelerinin bu butonunu tıklattığınızda veya ALT+D tuşlarına bastığınızda raporlarınızı mikro rapor formatında yada ascii dosyalara aktarabilirsiniz. Excel e Bu butonun, Excel programında sıklıkla işlem yapan kullanıcılarımız için işlevsel olacağı kanısındayız. Çünkü raporlarını ekrana yada yazıcıya almadan direk olarak Excel programına gönderebilecekler ve işlemlerine bu programdan devam edebileceklerdir. Bu butonun en önemli özelliği, raporlarda formülle hesaplanan alanların, Excel programına da formüllü olarak aktarılabilmesidir. Örneğin stoklarınıza ilişkin bir rapor aldığınızı ve bu raporda stoklarınızın alış ve satış miktarlarına ilişkin genel toplamların yer aldığını düşünelim. İşte bu toplamlar Excel programına rakam olarak değil de, toplamın alındığını belirten formül şeklinde aktarılacaktır. Dolayısıyla kullanıcılarımızın Excel programında bu tip kolonlar için formül girişleri yapmalarına gerek kalmayacaktır. Evet önemli gördüğümüz bu hatırlatmadan sonra Excel e butonunun işleyişi ile ilgili açıklamalarımıza geçebiliriz. Bu butonu tıklandığınızda karşınıza Office Uygulamasına Aktarım İşlemi başlığı altında bir ekran gelecektir. Bu aşamada sizden istenen raporlarınızı, daha önceden tanımladığınız (kayıtlı) bir Excel dosyasına mı, yoksa yeni bir dosyaya mı aktaracağınızı belirtmenizdir. Bunun için ekranınızın üst bölümündeki butonlardan size uygun olanını (Yeni Dosyaya yada Tanımlı Dosyaya) tıklamalısınız. Böylece yaptığınız seçim doğrultusunda programınız sizi yönlendirecektir. Bu ekrandaki tercihinizi tanımlı dosyaya olarak belirtmiş iseniz, ekranınızın dosya adı alanında kayıtlı olan dosyalardan herhangi birini seçmelisiniz. Yeni Dosyaya seçeneğinin tercih edilmesi durumunda ise, herhangi bir giriş yapmanıza gerek yoktur. Bu ekranla ilgili seçiminizi belirttikten sonra işlemi başlat butonunu tıklayarak raporunuzun Excel programına aktarılma işlemini başlatabilirsiniz. Bu işlemle birlikte ekranınızın işlem durumu, satır sayısı ve kolon sayısı alanlarından raporun Excel programına kaç satır ve kaç kolon olarak gönderildiğini anında görebilirsiniz. Eğer aktarım işlemini sonlandırmak istiyor iseniz işlemi durdur butonunu tıklamanız yeterli olacaktır. Bu ekranda herhangi bir müdahale yapılmadığı sürece programınız size aktarım işlemin tamamlandığını bildirecek ve raporunuzu Excel programın da size sunacaktır. Ayarlar ve Kriterler Programlarımızda yapılan yeni düzenlemeler ile, rapor ayarları ekranı daha işlevsel hale getirilip, var olan kolonlar, rapor başlıkları, kriterler ve şekilsel ayarlar butonları Ayarlar ve Kriterler başlığı altında toplanmıştır. Böylece kullanıcılarımız tek bir ekrandan raporlarına ilişkin her türlü düzenlemeyi yapabileceklerdir. Nasıl mı? İstedikleri kolon başlıklarını mouse yardımıyla işaretleyerek rapora dahil edilmesini yada dahil edilmemesini sağlayabileceklerdir. Rapora dahil olacak kolonlar için başlarında yer alan kutucukların işaretlenmesi yeterli bir işlemdir. Raporda ki kolon başlıklarının sıralamasını değiştirebilecek böylece istedikleri başlıkların istedikleri sırada listelenmesini sağlayabileceklerdir. Bunun için 165

166 yapacakları tek işlemse, imlecin ilgili başlıkta olması ve ekranda ki kolon sağa/sola taģıma butonlarının başlık istenilen sıraya getirilene kadar tıklanmalıdır. Kolon özellikleri bölümünden kolon başlıklarını değiştirebilecek, istedikleri detayların istedikleri başlık altında sıralanmasını sağlayabileceklerdir. Yine bu bölümden rakam içerikli kolonlarda rapor toplamının alınıp alınmayacağını tercihleri doğrultusunda belirleyebilecek, Rapor başlıklarını değiştirebilecek hatta raporda yazılmasını istedikleri baş not ve dip not girişlerini yapabilecek, Raporda tarih-saat başlığı, firma adı, sayfa numarası vb. detaylardan hangilerinin yer alacağını seçebilecek, Kriter tanımlaması yaparak sadece istedikleri kriterlere uyan bilgilerin raporda listelenmesini sağlayabilecek, En önemlisi de, ekrandaki sorgu ekle ve formül ekle butonları yardımıyla içeriğini tamamen kendilerinin oluşturacakları sorgu cümlelerinin ve förmüllü kolonların raporlara dahil edilmesini sağlayabileceklerdir. Tüm bu detaylar ekranda gördüğünüz kolonlar, başlıklar,şekilsel ayarlar ve kriterler başlıkları seçilerek yapılacaktır. Dosya işlemleri menüsü ise, yaptığınız rapor ayarlarının saklanması, varolan rapor ayarlarının yüklenmesi ve rapor ayarlarının silinmesi işlemlerinde sizlere yardımcı olacaktır. Şimdi bu ekranda yer alan her bir butonun nasıl kullanılacağını detaylı olarak anlatalım. 1-) Rapor Kolonlarının Ayarlanması Raporlarınızda yer alan kolonların başlıklarını, uzunluklarını, sırasını değiştirebilmeniz yada mevcut kolonları kullanarak yeni kolonlar ekleyebilmeniz mümkündür. Açılan ekranda raporda yer alacak kolonların tümü karşınıza gelecektir. Bu kolonlarda istediğiniz değişikliği yaparak otomatik dosyalardan birine kaydettiğiniz taktirde, daha sonra alacağınız raporlar bu ayarlar yüklenerek listelenecektir. Dilerseniz bazı kolonları raporunuzdan çıkarabilir, yeni sorgu veya formül kolonları ekleyebilir, uzunluklarını veya başlıklarını değiştirebilirsiniz. Bu değişikliklerin nasıl yapılacağı dolayısıyla ekranınızda gördüğünüz Rapor kolonları ve Kolon Özellikleri başlıklı bölümler aşağıda açıklanmıştır. Rapor Kolonları: Burada raporumuzda listelenebilecek tüm kolonlar alt alta sıralı olarak yer alır. Dolayısıyla kullanıcılarımız raporda yer almasını istedikleri yada listelenmesini istemedikleri kolonları bu bölümden seçerek belirleyeceklerdir. Rapora dahil olan kolonların 166

167 başındaki kutucuklarda ( ) işareti yer alır. Aksi durumda yani kolon başlıkları işaretlenmemiş olan kolonlar raporda izlenmezler. Bu kolonların rapora dahil edilmesi için yapılacak en basit işlem, mouse göstergesiyle kutucukların işaretlenmesidir. İmleciniz hangi kolon başlığı üzerinde ise ilgili kolona ait tüm özellikler ekranınızın kolon özellikleri bölümüne yansır ve kullanıcılarımız kolon özelliklerini istedikleri formata göre düzenleyebilirler. Bunun yanı sıra kolon başlıklarının raporlardaki sıralanışını da değiştirebilirler. Örneğin bu bölümde stok kodu, stok adı, ödeme planı sorumluluk merkezi gibi bir sıralamanın olduğunu düşünelim. Stok adının, stok kodundan önce dökülmesini yada ödeme planının sorumluluk merkezinden sonra listelenmesini sağlayabilirsiniz. Bunun için yapılacak tek işlem, imlecinizi sıralamasını değiştireceğiniz kolona getirip ekranınızda yer alan kolon sağa/sola taģıma butonlarını amacınıza uygun olacak şekilde tıklamanızdır. BaĢlık: Seçili kolonun başlığıdır. Bu başlıkta istenilen şekilde değişiklik yapılabilir. Ama unutulmaması gereken bir şey vardır ki o da, başlık ne şekilde değiştirilirse değiştirilsin, bu kolona gelecek bilgilerde herhangi bir değişiklik olmayacaktır. Örneğin 'Stok Kodu' başlığını 'Stok İsmi' olarak değiştirseniz bile, bu başlığın altındaki bilgiler stok kodları olacaktır. Veri tipi: Sadece sorgu kolonunda aktif olacaktır. Buradan yazmış olduğumuz sorgunun dönüş değerine uygun olan veri tipi seçilecektir. Formül kolonlarının tipi her zaman real olacaktır. Diğer kolonlarda ise veri tipi rapor dökülürken otomatik olarak verilecektir. Bu sebeple bu tip kolonlarda aktif değildir. Uzunluk: Seçili kolonun yani imlecinizin bulunduğu kolonun uzunluğunu gösterir. Uzunluğu 0 (sıfır) olarak tanımlanmış kolonlar raporda yer almazlar. Zaten bu tip kolonların başında yer alan kutucuklarda işaretli değildir. Raporunuzdaki kolonların uzunluklarını bu alandan değiştirebilirsiniz. Örneğin sizin için önemli olan bir kolonun uzunluğunu artırıp, daha az önemli bir kolonun uzunluğunu azaltabilirsiniz. Desimal uzunluk : Bu bölüm sadece reel sayılar içindir. Noktadan sonra kaç dijit yazılacağını gösterir. Toplam Alınsın: İlgili kolonun rapor sonunda toplamı olup olmayacağı bu alandan belirlenecektir. Toplam Mesajı: Bir önceki alan toplam var olarak belirtilmiş ise bu alanda T harfi yer alacaktır. Aksi durumda bu alanda herhangi mesaj görülmeyecektir. Kolon ayarları bölümünde gerekli değişiklikleri yaptıktan sonra, bu değişikliklerinizin ileride rapor alındığında 167

168 kullanılmak üzere saklanmasını istiyorsanız, Dosya iģlemleri menüsünden kayıt işlemini yapınız. Eğer yaptığınız değişikliklerin sadece bir kereye mahsus geçerli olmasını istiyorsanız, herhangi bir işlem yapmanıza gerek yoktur. Tamam butonu yada F2 tuşu ile programdan çıkıp döküm yeri tercihinizi de belirledikten sonra, raporunuz yeni kolon başlık ve uzunlukları ile birlikte listelenecektir. Bu ekranda gördüğünüz sorgu ekleme ve formül ekleme butonlarına ilişkin açıklamalarımızı ayrı bir başlık olarak ele aldık. Dolayısıyla bu butonların işleyişine ilişkin detaylara ekranınızın üst bölümünde yer alan yardım bölümünden ulaşabilirsiniz. Rapor BaĢlıkları Ayarlar ve kriterler butonunun bu bölümünden, listeleyeceğiniz raporun başlığını değiştirebilir hatta raporunuza özel olacak dipnotlar ekleyebilirsiniz. Tabi ki işleminiz bununla yeterli değildir. Eklemiş olduğunuz baş ve dip notların raporda görünmesini istiyorsanız, aynı ekran üzerinde yer alan Ģekilsel ayarlar sekmesinden baģ ve dipnot seçeneklerinin başında yer alan kutucukları işaretlemiş olmanız gerekmektedir. Tüm bu işlemler sağlandığında raporunuz hem istediğiniz başlıkta listelenecek hem de girdiğiniz dipnotlar raporda yer alacaktır. Şimdi rapor başlıkları üzerinde nasıl bir düzenleme yapılacağına ilişkin açıklamalarımıza geçebiliriz. Bu sayfada gördüğünüz üzere, ilk olarak raporunuzun şu andaki başlığı ve yeni rapor başlığının yazılacağı boş bir alan yer almaktadır. Dilerseniz bu başlığı değiştirebilirsiniz. Raporunuza dipnotlar yazmak istiyor iseniz, ekranınızın Dipnot başlıklı bölümüne de istediğiniz bilginin girişini yapabilirsiniz. Rapor başlık ve dip notlarında yaptığınız değişikliklerin kalıcı olmasını istiyor iseniz ekranınızın üst bölümünde gördüğünüz Dosya ĠĢlemleri menüsünden Kullanıcı otomatik dosyaya kaydet ALT+K seçeneğini seçerek değişiklikleri bir dosya altına almanız yeterli olacaktır. 2-) Şekilsel Parametreler MİKRO programlarında raporların şekilsel yapıları üzerinde değişiklikler yapabilmeniz mümkündür. Bunun için rapor ayarları ekranında yer alan Ģekilsel ayarlar sayfası kullanılacaktır. Mousenuz yardımıyla bu bölüme girdiğinizde karşınıza bir ekran gelecektir. Şimdi bu ekranda yer alan alanları incelerken, aynı zamanda raporların şekilleri üzerinde ne gibi değişiklikler yapabileceğimizi de öğrenmeye başlayalım. Yazıcı Çizgi Tipi: Yazıcıya alınan raporlarda kolon ve başlıklarını birbirinden ayırmak için çizgiler kullanılmaktadır. Bu alanda sizden istenen, raporlarınızın yazıya dökümlerinde hangi çizgi 168

169 tipini kullanacağınızı belirtmenizdir. Bunun için yapmanız gereken satır sonu butonunu tıklayıp açılacak pencereden isteğinize uygun olan çizgi tipini seçmenizdir. Dos Mode Döküm Fontu: Bu alanda da, raporu dos modunda dökerken fontunuzun büyüklüğünün ne olacağı belirlenecektir. Bu alandan seçeceğiniz font, rapor ekranınızın üst bölümündeki Dos mod dök. Font alanına otomatik olarak yansıyacaktır. Tarih-Saat BaĢlığı: Raporu yazıcıya alınırken, tarih ve saat başlıklarının da raporunuzda yer almasını isteyip istemediğinizi bu alandan belirleyebilirsiniz. Eğer bu detayların raporunuzda yer almasını istiyor iseniz bu parametrenin başında yer alan kutucuğu işaretlemeniz yeterlidir. Firma Adı/Sayfa No: Bu alanlarda da sizden istenen, raporlarınızda firma adı ve sayfa numarasının yer almasını isteyip istemediğinizi belirtmenizdir. Eğer bu detayların yer alması isteniyor ise, bu parametrelerin başında yer alan kutucukların işaretlenmesi yeterli olacaktır. Rapor No: Bu alanda da yapmanız gereken, yazıcıya aldığınız raporlarda rapor numarasının yer almasını isteyip istemediğinizi belirtmenizdir. Eğer bu detayın raporlarda yer alması isteniyor ise bu parametrenin başında ki kutucuğun işaretlenmesi gerekmektedir. Kolon BaĢlıkları: Rapor yazıcıdan alındığı takdirde, kolon başlıklarının da dökümünüzde bulunmasını istiyor iseniz bu parametrenin başında yer alan kutucuğu işaretlemeniz yeterli olacaktır. BaĢ Not ve Dip Not: Rapor yazıcıya alındığı takdirde, rapor ayarları ekranınızın baģlıklar bölümünden daha önceden belirlediğiniz rapor başlığı ve notlara ilişkin bilgilerin raporunuzda, dökülüp dökülmeyeceği bu alandan belirlenecektir. Eğer bu detaylar raporda yer alacak ise bu parametrelere karşılık gelen kutucukları işaretlemeniz gerekmektedir. Aksi durumda ilgili bilgiler raporda yer almayacaktır. Yazıcıda Satır Aralıklı: Bu alanda ise, rapor yazıcıya alınırken, default satır aralığının dışında daha geniş bir aralık kullanılıp kullanılmayacağı belirtilecektir. Yazıcıda Orijinal GeniĢlik: Bu alanda ise, rapor yazıcıya alınırken, orijinal genişliğin kullanılıp kullanılmayacağı belirtilecektir. Yazıcıda Font Sabit: Bu alanda ise, rapor yazıcıya alınırken, yazı fontlarının sabit olup olmayacağı belirtilecektir. BaĢlıkları Excel'e Gönder: Bu alanda ise yapmanız gereken, rapor ekrana alındıktan sonra Excel programına aktarılırken raporun başlık ve dip not bilgilerinin de aktarılıp aktarılmayacağını belirtmenizdir. 3-) Kriterler MİKRO programlarında, raporlarınızda yer alan kolonlara kriterler tanımlayabilirsiniz. Örneğin borç bakiyeleri YTL'den büyük ve/veya isminde A.Ş. ibaresi geçen müşterilerinizin dökümlerini almak isteyebilirsiniz. Bu durumda yapılacak işlem, borç bakiye 169

170 ve cari hesap ismi adlı kolonlara kriter tanımlamak olacaktır. Kriterler sayfasına girdiğinizde üst kısımda rapordaki tüm kolonların listesini göreceksiniz. Kriter eklemek istediğiniz kolon adına çift tıkladığınızda bu kolon aşağıdaki tabloya gelecektir. Aynı kolona istediğiniz sayıda kriter ekleyebilirsiniz. Kriter ekleyeceğiniz kolonu seçtikten sonra işlem bölümünde açılan menüden biraz önce seçtiğiniz kolon başlığı (veya alan adı) için hangi işlem tipi ile kriter vereceğinizi seçmeniz gerekir. İşlem tipleri aşağıda açıklanmıştır; EġĠTTĠR : Alan adı alanında seçtiğiniz alanın, biraz sonra Veri alanına gireceğiniz bilgiye eşit olmasını istiyorsanız Örnek: Alan adı ĠĢlem Veri Stok kodu = STK001 Stok koduna böyle bir kriter verildiğinde, rapora sadece kodu STK001'e eşit olan stok dahil edilecektir. EġĠT DEĞĠLDĠR: Alan adı alanında seçtiğiniz alanın, biraz sonra Veri alanına gireceğiniz bilgiye eşit olmamasını istiyorsanız. Örnek: Alan adı ĠĢlem Veri Stok kodu <> STK001 Stok koduna böyle bir kriter verildiğinde, kodu STK001'in dışındaki (bu koda eşit olmayan) bütün stoklar rapora dahil edilecektir. BÜYÜK EġĠT: Alan adı alanında seçtiğiniz alanın, biraz sonra Veri alanına gireceğiniz bilgiden büyük veya bu bilgiye eşit olmasını istiyorsanız. Örnek: Alan adı ĠĢlem Veri Fiyat = > Fiyat 1'e böyle bir kriter verildiğinde, 1. fiyatı 'e eşit ve bundan büyük olan stoklar rapora dahil edilecektir. KÜÇÜK EġĠT: Alan adı alanında seçtiğiniz alanın, biraz sonra Veri alanına gireceğiniz bilgiden küçük veya bu bilgiye eşit olmasını istiyorsanız. Örnek: Alan adı ĠĢlem Veri Fiy1 < = Fiyat 1'e böyle bir kriter verildiğinde, 1. Fiyatı 'e eşit ve bundan küçük olan stoklar rapora dahil edilecektir. 170