FIZIBILITE RAPORU HAZıRLAMA ESASLARı VE ÖRNEKLERI

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "FIZIBILITE RAPORU HAZıRLAMA ESASLARı VE ÖRNEKLERI"

Transkript

1

2 İSTANBUL TİCARET ODASI YAYIN NO: FIZIBILITE RAPORU HAZıRLAMA ESASLARı VE ÖRNEKLERI YATIRIM KARAR TEKNİKLERİ Prof. Dr. i. Doğan KARGÜL

3 Kitabın her hakkı İstanbul Ticaret Odası'na ait olup, İstanbul Ticaret Odasının ve yazarın ismi behrtilerek ahntı yapılabihr. MATBAACILIK SAN. TİC.LTD.ŞTİ. Tel: (0212) Fax : (0212)

4 İÇİNDEKİLER Sayfa ı. TEMEL KAVRAMLAR Yatırımın Tanımı ve Çeşitleri Proje ve Yatırım Projesi Kavramları Yatırım Projelerini Hazırlama ve Değerlendirme Gerekliliği Yatırım Projesinin Hazırlanma Süreci Yatırım Projelerinin Kapsamı 12 IL EKONOMIK ETÜD 17 ILI. Piyasa Araştırması 17 II Piyasa Araştırması İçin Toplaiıması Gereken Veriler II Mevcut Talebin Belirlenmesi 21 II Pazarın Bölümlere Ayrılması 22 II Talep Projeksiyonları 23 II Talep tahmin yöntemleri 25 II Anketle piyasa araştırması yöntemi 28 II Trend analizi 30 II Regresyon analizi 33 II Pazar Payının Tahmini 42 II Fiyatlandırma Politikasının Belirlenmesi 47 II.2. Kapasite Seçimi Kapasite Tanımı ve Çeşitli Kapasite Kavramları Kapasite Seçiminin Önemi Kapasite Seçimini Etkileyen Faktörler.' Maliyetler Talep ve teknoloji Finansman olanakları Hammadde ve nitelikli işgücü 59

5 Ölçekten Doğan Tasarrufların Kapasite Seçimindeki Yeri Yatırım maliyetlerinde ölçekten doğan tasarruflar İnşaat döneminde ölçekten doğan tasarruflar Ölçekten doğan tasarrufların ölçülmesi Regresyon analizi ile tahmin yöntemi İki alternatif kapasiteye ait değerlerden yararlanarak tahmin yöntemi Alternatif bir kapasiteye ait maliyet ve esneklik katsayılarından yararlanarak tahmin Optimum Kapasite Seçimi Kuruluş Yeri Seçimi Kuruluş Yeri Seçiminin Önemi Kuruluş Yeri Seçimini Etkileyen Faktörler 71 II Bölge seçimini etkileyen faktörler Hedef pazara yakınlık Hammadde kaynaklarına yakınlık Ulaştırma imkanları İşgücü yeterliliği ve maliyet Enerji kaynakları ve su Topografya ve iklim Kamu politikaları, sosyal ve kültürel hizmetler Kuruluş Yeri Seçimi Yöntemleri Faktör karşılaştırma yöntemi Maliyetleri karşılaştırma yöntemi Kazançları karşılaştınna yöntemi Kârları karşılaştırma yöntemi 87 ııı. TEKNIK ANALIZ 89 III. 1. Ürünün Teknik Tasarımının Belirlenmesi 89 III.2. Teknoloji Seçimi 89

6 I1I.2.1. Teknoloji Seçeneklerinin Belirlenmesi, Değerlendirilmesi, Optimum Teknoloji Seçimi ve Transferi Yabancı uzman istihdamı Makina ve araç-gereç dışalım Teknoloji lisans sözleşmeleri Teknik uzmanlık ve teknik yardımlar yolu ile teknoloji transferi 94 III.3. Üretim Programının Belirlenmesi 95 in.4. Makina ve Donanım Seçimi İş Gücü İhtiyaçlarının Belirlenmesi Planlama Aşamaları İş Akım Şemaları Fabrika İçi Yerleşme Düzeni ve Bina İhtiyacının Belirlenmesi Montaj Planlarının Hazırlanması Ham ve Yardımcı Maddelerle İşletme Malzemesi İhtiyaçlarının Belirlenmesi Zamanlama Çalışmaları 106 III.8.1. Projeyi Uygulama Planı Üretim Maliyetlerinin Hesaplanması Hammadde, Yardımcı Madde ve İşletme Malzemesi Harcamaları Ücretlerin Hesaplanması Genel Üretim Masraflarının Hesaplanması Genel Yönetim Giderlerinin Hesaplanması Amortismanların Hesaplanması Finansman Masraflarının Hesaplanması Satış Giderlerinin Hesaplanması 110 ıv. MALI ANALIZ 111 IV. 1. Projenin Toplam Maliyetinin Hesaplanması 111 IV Kuruluş Dönemi Toplam Yatırım Tutarının Hesaplanması 112 IV Sabit sermaye yatırım harcamalarının belirlenmesi 112 IV İşletme sermayesi ihtiyacının belirlenmesi

7 IV Toplam yatırımın finansmanı ve sermaye yapısı 126 IV Öz kaynaklar 126 IV Yabancı kaynaklar 127 IV Finansalplanlama 127 IV İşletme Dönemi Giderlerinin Hesaplanması 128 IV.2. İşletme Dönemi Gelirlerinin Hesaplanması 129 IV.3. Finansal Tablolar 130 IV.3.1. Proforma Gelir ve Nakit Akımları Tablosu 130 IV.3.2. Proforma Fatura 131 IV.3.3. Proforma Fon Akım Tablosu 132 IV.4. Yatırım Projelerinin Değerlendirilmesi 133 IV.4.1. Ticari Kârlılık Analizi 134 IV Paranın zaman değerini dikkate almayan değerlendirme yöntemleri 134 IV Basit kârlılık oranları 134 IV Geri ödeme süresi yöntemi 135 IV Paranın zaman değerini dikkate alan değerlendirme yöntemleri 137 IV Paranın zaman değeri 137 IV İndirgenmiş geri ödeme süresi IV Net bugünkü değer yöntemi 139 IV İç kârlılık oranı yöntemi 141 IV Genişletilmiş iç kârlılık oranı IV Fayda/masraf oranı 147 IV Net fayda/masraf oranı yöntemi IV Mapi yöntemi 149 IV.4.2. Finansal Değerlendirme 150 IV Sermaye maliyeti 150 IV Öz kaynak maliyeti 151 IV Yabancı kaynak maliyeti 153 IV Toplam kaynak maliyetinin hesaplanması 153 IV Finansal oranlar 155 IV Likidite oranları 155 IV Finansal yapı 157 IV Faaliyet oranlan 158 IV Kârlılık oranları 160 IV.4.3. Riskli Yatırım Projelerinin Analizi 161

8 IV Risk belirleme yöntemleri,. 164 IV Duyarlılık analizi 164 IV Olasılık analizi 169 IV Riskli yatırım projelerinin değerlendirilmesi 172 IV Belirlilik eşiti yaklaşımı 173 IV Belirlilik eş değeri yöntemi 174 IV Karar ağacı yöntemi. 175 IV Simulasyon yöntemi 179 EKLER 185 EK-1. Antalya Falez Oteli Yapılabilirlik Etüdü 187 EK-2 İplik Sanayi ve Ticaret A.Ş. İplik Tesisi Yatırım Projesi Fizibilite Etüdü 199 EK-3. Özet Yatırım Projeleri 225 EK-3A Ofset Matbaacılık ve Ambalaj Sanayi A.Ş. Modernizasyon ve Tevsi Yatırımı Fizibilite Raporu 227 EK-3B Hastane Projesi Fizibilite Etüdü EK-3C Özel Lise (Turizm Eğitimi de Dahil) Projesi Fizibilite Etüdü 249 KAYNAKÇA 265

9

10 ÖNSÖZ Endüstriyel ve hizmet işletmelerinin kurulmasına veya kurutmamasına temel teşkil eden fizibilite raporu hazırlama esasları bütün yatırım projeleri için hayati önem taşır. Herhangi bir yatırım projesinin amacı belirli bir mal ve hizmet üretiminin gerçekleştirilmesi olduğundan üretilecek çeşitli mal ve hizmetler arasından yatırımcılar pek çok sayıda yatırım alternatifiyle karşı karşıya kalırlar.bu noktada, bütün yatırım alanları üzerinde detaylı bir inceleme yapmanın; ekonomik,teknik, finansal ve hukuki etütleri hazırlamanın güçlüğü nedeniyle proje hazırlamadan önce ümit verici yatırım alanlarının fizibilite raporları ile belirlenmesi sonucu proje fikri doğar. Prof Dr. Doğan Kargül tarafından hazırlanan bu çalışmada bir yatırım kararının belirli ve belirsiz ortamlar içinde ne tür aşamalar ve hesaplamalar doğrultusunda ele alındığı örneklerle açıklanmaya çalışılarak bu sahadaki işlemler konusunda girişimcilerin bilgilendirilmesi,muhtemel sorunların ortaya çıkmasının ve kaynak israfının önlenmesi ile yetkili ve ilgililerin yönlendirilmesi amaçlanmaktadır. Çalışmanın üyelerimize ve tüm ilgililere yararlı olmasını diler,çalışmayı gerçekleştiren Prof Dr. Doğan Kargül'e teşekkür ederim. Prof Dr. İsmail ÖZASLAN Genel Sekreter

11

12 GİRİŞ İktisat ve İşletme disiplinleri içinde karar alma bir fırsat maliyetini yerli yerine oturtmak anlamına gelmektedir. Çünkü alacağımız kararla diğer çok sayıdaki alternatifleri bilerek ve hesaplamış olarak göz ardı etmiş olmaktayız. O halde her kararın bir hesabı vardır ve diğer alternatiflerin hesapları ne olurdu onu bilmemiz gerekmektedir. İşte nisbi ve göreceli de olsa bu hesap kıyaslamaları sonucu; vereceğimiz kararı bir bakıma kendi sıraladığımız kısıtlı parametreler içinde en iyiye taşımış olmaktayız. Dolaysız yatırım kararları da yukarıdaki mantık içinde yapılmalıdır. Güç koşullar altında oluşturulmuş sermaye dediğimiz bir üretim faktörünü yine zaman denilen bir limit aralığında herhangi bir konuya yüklemiş olmaktayız. Son derece ciddi iki temel kıt ve değerli kaynağımızı kendimizde dahil bir konuya programlamış olmaktayız. Bu yüzden yatırım kararı alan gerek özel kesim, gerekse alt yapı yatırımlarına karar alan kamu kesimi karar birimlerinin bu kararları alırken büyük sorumluluklara omuz verdiklerinin bilincinde olmaları gerekmektedir. Çünkü söz konusu yatırım kararları diğer gelen genç kuşakların adına da yapılmış olmaktadır. Bu eserde bir yatırım kararının belirli ve belirsiz ortamlar içinde nasıl bir süreçler dizisi ve hesaplama kalıpları doğrultusunda ele alındığı anlatılmaya çalışılmıştır. Kitabın sonuna konulan örneklerde de yaşanmış yatırım kararlarının gerçekleştirilmiş krokileri verilmiştir. Hatta kitap içinde yatırım kararı alıcıyı alışılagelmiş kurallar dizisinin dışına çıkartılarak günümüz de geç kalınmışta olsa simulasyon (benzetim) fikir üretme dinamiğine sokulmaya çalışılarak değişik kararlar alabilmenin pencereleri yani alet avadanlığı da sunulmaktadır. Günümüzde teknoloji çok hızla gelişmeye başlamıştır. Özellikle bazı alt sektörlerde kazanılmış ivme oldukça ürkütücü boyutlardadır. Yani yatırım için karar verilen bir konuda seçilen teknoloji hızla eskimeye yüz tutmuştur. İnternetin dünya genelinde çalışma biçimi ve yayılımı bugünkü boyutların da ötesine ulaşıp uzmanlaşmış teknoloji grupları içinde fikir üretimlerini yaydığı daha hızlı frekansta teknolojideki patlamaların çok yüksek bir tırmanış gösterceğini haber vermektedir. Bu yüzden günümüzdeki yatırım kararlarının

13 alternatif maliyetleri ve riskleri çok yükselmeğe başlamıştır. Dünya ekonomisi kendi atmosferini aşıp uzay çağı eşiğine ulaşabilmesi için bugün vazgeçilmez bir süreç içine girmiştir. Entegrasyonlar bu hızlı gidişin bir diğer örneğidir. Ekonomik toplulukların dışında kalmak yalnızlığa ve yoksulluğa itilmenin başka bir ifadesidir. Bugünkü EC*'ler, NAFTA*'lar, LAFTA*'lar ve PAFTA*'lar OECD* gelecekteki dünya federasyonuna uzanan yolun daha ilk basamaklarıdır. Yatırım bir kaynak ayrımıdır. Kaynaklarda üzerinde yaşadığımız ve nüfusu hızla artan gezegenimizde kıymetli ve kıt faktör sermaye malı gibi özelliğini çağımızda daha çok hissettirmektedir. Bütün bu nedenlerden dolayı yatırım kararı almadan ve kaynakları israf etmeden önce bu çok önemli kararı alabilmenin bileşke hesaplarını ortaya koyup, fizibilite yani yatırım projelerinin değerlendirilmesi tekniklerini işlemeye çalıştığımız eserin okuyuculara faydalı olmasını umuyoruz. İstanbul, 1 Mayıs 1996 Prof.Dr. I. Doğan KARGÜL EC NAFTA LAFTA PAFTA OECD Economic Community North American Free Trade Area Latin American Free Trade Area Pasific Free Trade Area Organization of Economic Cooperation for Development

14 I. TEMEL KAVRAMLAR Endüstriyel ve hizmet işletmelerinin kurulmasına veya kurulmamasına temel teşkil edecek olan yatırım projelerinin yapılabilirlik analizinden önce bu çalışmalarda yoğunlukla karşımıza çıkacak olan bazı kavramların açıklanması, değerlendirmelerin daha sağlıklı yapılmasına yardımcı olacaktır YATIRIMIN TANIMI VE ÇEŞİTLERİ İşletme biliminde yatırım, nakdi değerlerin tesis mallarına dönüşümünü ifade etmektedir. Bu anlamda yatırım; belirli bir zamanda bir kereye mahsus olmak üzere yapılan ve birbirini takip eden devrelerde gelir elde etme olanağını veren harcamadır. Yatırımlar tesisler ile ifade edilen işletme yapısının oluşmasına, korunmasına ve yenilenmesine hizmet ederler. İşletme ve bu işletme kapsamındaki tesisler, makinelar, araç ve gereçler, mal ve hizmet üretimi için gerekli sermaye mallarıdır. Yatırımın gerçekleşmesi için sermaye tahsisi gerekmektedir ve gerçekleşen yatırımdan sonra da mal ve hizmet üretimine başlanır. Yatırım ve projelerin analizi kapsamına sadece duran varlıklar değil, duran varlıklara işlerlik kazandıracak, bunlara haraket verecek gerekli döner varlıkların tutarının belirlenmesi de girmektedir. Geniş anlamı ile yatırım ülkede bir dönem içinde üretilen ve dış alımı yapılan mallardan tüketilmeyerek ve dış satımı yapılmayarak sonraki döneme aktarılan bölümdür. Aynı açıdan yatırımın ülkenin üretim gücüne yapılan eklemeler olarak tanımlandığı da görülmektedir. İşletme açısından ise yatırım; işletmenin yatırım ve üretim kapasitelerinde artış yada sürekliliğin sağlanması ve gelecekte belli bir zaman sürecinde gerçekleşmesi beklenen kârları elde etme amacıyla kıt kaynakların üretime tahsis edilmesi konularını içermektedir. Bu tanım çerçevesinde yatırımın amacına göre ve yararlanılan hizmet açısından üretim boyutu sözkonusu olduğundan mali yatırımları değerlendirmelere almayacağız ve yalnızca üretime ilişkin yatırım türlerine değineceğiz.

15 Bu anlamda yatırımlar genel olarak sermayenin, mal ve hizmet üretimine yarayan tesislerin kurulmasına tahsisini içermektedir. Bir işletmede çeşitli nedenlerden dolayı yatırım yapılabilir. İşletme genel olarak kurulabilmek, faaliyetlerinde devamlılık ve gelişme sağlamak için yatırım yapmak zorundadır. Bu üç nedene göre yatırımları gruplara ayırmak mümkündür. üretime İlişkin Yatırımlar Kuruluş Yatırımları İdame Yatırımları Tevsii Yatırımları İkame Yatırım. Yenileme Yatırım. Tadilat Yatırım. Genişletme Yatırım. Emniyet Yatırım. Rasyonelleştirme Yatırımları Iş ve Üretim Tadilatı Yatır. Mamul Farklı. Yatırımları Şekil-1. Üretime İlişkin Yatırım Çeşitleri Şekilden de görüleceği gibi üretime ilişkin yatırımları, kuruluş yatırımları, idame yatırımları ve tevsii yatırımları olmak üzere üç ana gruba ayırmak sözkonusu olmaktadır. Bilindiği üzere kuruluş yatırımları işletmenin yeni kurulması veya bazı işletme faaliyetlerine yeni başlaması dolayısıyla, ilk defa, ilk kuruluş veya yeni kuruluş için yapılan yatırımlardır. Buna karşılık idame yatırımları ise, mal ve hizmet üretimi faaliyetinde bulunan işletme veya işletme kısımlarının faaliyetlerini sürdürebilmeleri için yaptıkları veya yapacakları yatırımlardır. İşletmenin ömrünün sonsuz olduğu varsayımından hareket edilir ise, en azından sürekli olarak idame yatırımı yapmak gerekli olmaktadır. İşte bu münasebetle işletmenin eskiyen veya rasyonel veya ekonomik olmayan tesislerinin yerine yenisinin ikade edilmesi gerekmektedir. Bu türdeki yatırımlar ikame veya yenileme yatırımları olarak nitelendirilmektedir. Burada eskiyen tesislerin yenisi ile ikamesi, çoğu zaman ikame problemini teşkil etmektedir. İkame ve yenileme yatırımı denilince, ilk aşamada eskiyen tesisin yenisinin aynısı ile değiştirilmesi düşünülebilir. Ancak

16 bu varsayımı çoğu kez gerçekleştirmek mümkün değildir. Teknolojik gelişmeler dolayısıyla eskisinin yerine konacak olan yeni tesis eskiye kıyasla gerek kapasite, gerekse diğer bazı teknik özellikler açısından daha gelişmiş veya rasyonelleştirme yatırımı özelliğine sahip olmaktadır. İdame yatırımının diğer bir türü de onarım ve revizyon yatırımlarıdır. İşletme mevcut tesislerini, üretim gücünü muhafaza etmek amacıyla zaman zaman tamir ve revizyona tabi tutar. Yatırım özelliğine sahip tamir, genellikle büyük tamirler ve uzun süre için tesisin üretim gücünü muhafaza etmeye yarar. Daha doğrusu yapılan büyük tamirler bir yıldan fazla süre için tesisin üretim gücüne katkıda bulunur. Aynı şekilde genel revizyon da uzun bir süre için tesisin üretim gücünü muhafazasına destek sağlar. Bu tür faaliyletlere bağlanan kaynaklar genellikle büyük tatarlara ulaşabilir. Büyük onarım ve revizyon için yapılan yatırımlar sadece tesisin üretim gücünü muhafaza etmesine değil, ayrıca kapasitesinin genişletme ve gelişmesini de etkilemektedir. Yatırımlara bu açıdan bakıldığında genişletme veya rasyonelleştirme yatırımı özelliği ortaya çıkmaktadır. Hiçbir zaman yatırımlar sadece işletmenin üretim gücünü muhafaza etmek amacıyla yapılmaz aynı zamanda daha iyi tesislerin kurulması suretiyle işletmenin mevcut üretim gücünü daha da geliştirmekte ve tevsii edilmektedir. Bu amaçla yapılan yatırımlara tevsii yatırımları denilmektedir. Tevsii yatırımlarını, tadilat, genişletme ve emniyet yatırımları olmak üzere üç grupta toplamak mümkündür. Tevsii yatırımları içerisinde tadilat yatırımları oldukça büyük öneme sahiptir. Çünkü işletme politikası ile ilgili önemli unsurlar tadilat yatırımları içinde yer almaktadır. Nitekim işletmenin üretim maliyetleri, pazarlama politikası ile ilgili sorunları tadilat yatırımları aracılığıyla çözümlenmektedir. Tadilat yatırımları, rasyonelleştirme, iş ve üretim tadilatı ve mamul farklılaştırması yatırımlar olmak üzere üç grupta toplanmaktadır. Rasyonelleştirme yatırımları, yeni bir üretim yöntemine veya yeni bir teknolojiye sahip, eskiye kıyasla daha verimli ve daha ekonomik bir üretim tarzına imkan veren yatırımlardır. Rasyonelleştirme yatırımları modernleştirme yatırımları olarak da nitelendirilmektedir. Çünkü gerek üretim kapasitesi, gerekse diğer teknolojik özellikler açısından eski yatırımlara kıyasla yeniliklere sahiptir. Tadilat yatırımlarından ikincisini iş ve üretim değişikliği yatırımları teşkil etmektedir. İşletmenin pazarlama programları zaman zaman değişebilir. Gerçi pazarlama programındaki mamul türleri sabit kalmakla beraber, mamullerin miktar nispetlerinin değişmesi gerekebilir. Değişen, pazarlama

17 programma işletmenin intibakını sağlayabilmek için üretim tesislerinde bazı değişikliklerin dolayısıyla yatırımların yapılması gerekebilir. Bu türdeki yatırımlara iş ve üretim tadilatı yatırımları denilmektedir. Sabit sermaye yoğun olan sanayi işletmelerinde bu şekildeki yatırımlara çok rastlanmakta olup, bu yatırımlar da oldukça yüksek tutarlarda gerçekleşmektedir. Tadilat yatırımlarından üçüncüsü de farklılaştırma yatırımlarıdır. Bu yatırımlar da, iş ve üretim tadilatı yatırımlarına benzer, bir amaca sahiptir. İşletmenin üretim programına yeni mamul alması suretiyle üretim ve pazarlama programında ve yeni piyasalara girmesi dolayısıyla üretim yapısı ve pazarlama organizasyonunda değişiklikler yapması gerekir. Bu şekilde ortaya çıkan yatırımlara da farklılaştırma yatırımları denilmektedir. Her iki halde de değişiklik söz konusu olduğu için bu yatırımlara tadilat yatırımları denilmektedir. Tevsii yatırımlarının diğer bir grubunu teşkil eden genişletme yatırımları, işletmenin üretim gücünün veya kapasitesinin artan mal ve hizmet talebini karşılamak amacıyla artırılması için yapılan yatırımlardır. Bu tanımın içerisine belirli şartlarda büyük onarımlarda girmektedir. Nitekim yapılacak onarımlar, işletmenin üretim gücünde veya kapasitesinde artışlara neden oluyorsa bu durumda genişletme yatırımı söz konusudur. Genel olarak genişletme yatırımları iki şekilde ortaya çıkabilir. Ya mevcut kapasitenin genişletilmesi için ek tesisler kurulabilir veya daha büyük kapasiteli alternatif proje yeniden tesis edilebilir. Her iki şekilde rasyonelleştirme etkisi farklı derecede ortaya çıkmakta ve bu rasyonelleştirme etkilerine göre yatırım projeleri arasında tercih yapılmaktadır. Tadilat ve genişletme yatırımları dışında tevsii yatırımlarının üçüncü ve sonuncu şekli de emniyet yatırımlarıdır. Bu yatırımlar, uzun dönemli olarak kaynakların emniyet ve koruma tedbirlerine bağlanmasına yöneliktir. Bu konuda çok sayıda örnek verebiliriz. Nitekim, üretimdeki aksamaları önlemek için hammadde ve yarı mamul üreten işletmelere iştirak etmek, yenilikçi mamul üreten işletmelere iştirak etmek, yenilikçi ve dinamik üretim programını muhafaza etmek için sürekli araştırma ve geliştirme yapmak, pazarlamayı garanti etmek için reklam yapmak, optimum stok tutma, optimum nakit tutma ve benzeri gibi örnekleri vermek mümkündür. Bu faaliyetlerin tümü için kaynaklar uzun bir süre bu faaliyetlere bağlanacaktır. Bu yatırımların bir kısmı yukarıda saydığımız potansiyel yatırımlarla uyuşmaktadır. İşletmenin devamını tehlikeye sokmadığı sürece, yasal hükümler veya kamu oyunun baskısı dolayısıyla, sosyal politika amaçları için yapılacak yatırımlar da emniyet yatırımları arasında yer almaktadır. Emniyete alma ile ilgili somut konulara göre finansal dengenin sağlanması, bağımsızlığın korunması, üretim

18 programının muhafazası, girdi faktörü temin garantisinin sağlanması, pazar potansiyelinin korunması ve benzeri ilgili emniyet yatırımlarının yapılmasına zaman zaman ihtiyaç duyulmaktadır PROJE VE YATIRIM PROJESİ KAVRAMLARI Proje, genellikle bitiş noktası belli olan ve bağımsız bir biçimde yürütülebilir hale getirilmiş planlar olarak tanımlanır. Yatırım projesi ise daha önce belirtilen yatırımlar ve bu yatırımlarla sağlanacak yararları önceden saptamak üzere yapılan bir plan olarak ortaya çıkmaktadır. İşletme çalışmalarının sürekliliğine karşın, yatırım projesi, yatırımların tamamlanması ve bitişini oluşturan bir süre ile sınırlı çalışmaları kapsamaktadır. Proje ile birlikte program ve plan kavramları genellikle gelecekteki çalışmaları şimdiden saptayan bir tahmin sistemi olarak kabul edilmektedir. Program ve planlar bir amacın gerçekleştirilmesi için gerekli olan aşamaları, sorumlulukları, zaman, süre vb. hususlar olarak kapsar. Buna göre proje, program ve plan gibi aynı türden olmakla beraber, projeyi bağımsız olarak görmek ve program ve planda olduğu gibi devam edecek olan bir işi herhangi bir süresine kadar konu edinmek yerine, belirli bir bitişi olan bir iş olarak ele almak söz konusudur. Yatırım projesini üç aşamada tanımlamak mümkündür; a) Yatırım davranışlarını etkileyen ve yatırım kararlarında kriter olarak kabul edilecek olan amaçların belirlenmesi, b) Durum analizi yapmak suretiyle problemi teşhis etmek, problemin boyutlarını ve sınırlarını çizmek suretiyle problemi tanımlamak, c) Yatırım projesinin planlama aşaması. Bu aşamada üç kısımdan oluşmaktadır; * Alternatif çözüm tedbirlerinin aranması, * Alternatifin tahmini, * Değerleme aşaması, Bu aşamalardan da görüleceği gibi, yatırım projesi her plan ve program gibi büyük ölçüde gelecek ile ilgili bilgi ve verilere dayanmaktadır. Öte yandan, yapılabilirlik raporu ve fizibilite gibi deyimlerin yatırım projesiyle eş anlamlı olarak kullanıldığı görülmektedir. Yapılabilirlik sözcüğü bir işin yapılabilir olmasını amaçlayan bir anlam taşımaktadır. "Yapılabilirlik raporu" deyiminin uygulamada kamu kuruluşlarının iş kollarına özendirici önlemleri uygulamak için düzenlenmesini istedikleri yatırım projesi anlamında kullanıldığı görülmektedir.

19 Bu nedenle, tanıma bazı sınırlayıcı şartlar getirmek zorunlu görülmektedir. Yatırım projesi kavramını tanımlarken aşağıda belirtilen şartları, sınırlayıcı şart olarak almak uygun olacaktır: a) Yatırım, projeyle belirli ve uzun ömürlü bir kapasite yaratmalı, b) Ekonomiden fiziki girdiler (hammadde, iş gücü, sermaye malları gibi) almalı, c) İç ve dış ekonomilere mal ve hizmet arz etmeli. Fon sınırlayıcı şartların ışığı altında aşağıda verilen proje tanımında birleşmek mümkündür. "Belli bir yerde tesis edilerek ekonomiden insangücü, hammadde, mamul madde ve sermaye malları alarak ve bunlar üzerinde belirli bir teknolojiyi uyguladıktan sonra yine ekonomiye mal ve hizmet arzedecek, mevcut veya gelecekteki talebin belli bir kısmını karşılamaya yönelmiş faaliyetleri, müteşebbis ve/veya toplum yararına en az fedakarlıkla sağlamak amacıyla önceden yapılan çalışmaların tümüne "Yatırım Projesi Çalışması" ve bu çalışmaların çeşitli alternatifler arasında en iyisini seçecek biçimde formüle edilmiş şekline "Yatırım Projesi" denir." 1.3. YATIRIM PROJELERİNİ HAZIRLAMA ve DEĞERLENDİRME GEREKLİLİĞİ Bir sabit sermaye yatırım önerisi olarak, yatırım projelerini hazırlama ve değerlendirme gerekliliği aslında yatırım kavramının makro açıdan bir ülke ekonomisinde mikro açıdan bir işletmenin yaşamında oynadığı önemli rollerden kaynaklanır. Ekonomik büyümenin temeli olan yatırımların bir ekonomide ne denli önemli değişmelere yol açan dinamik faktörler olduğu, onların "çoğaltan ya da çarpan" ve "hızlandıran" etkileri ile özetlenebilir. Yatırımların çoğaltan etkisi, bir ekonomide yatırımlar için yapılan harcamaların kendilerinden kat kat fazla oranda milli gelirde bir artış sağladığını ifade eder. Bu oran o ekonomideki marjinal tasarruf eğiliminin tersine eşittir ve çoğaltan katsayısı olarak adlandırılır. Yani bir ekonomide marjinal tasarruf eğilimi 1/3 ise, yatırımın çoğaltan katsayısı 3'e eşittir. Başka bir anlatımla 1 birimlik yatırım harcaması milli gelirde 3 birimlik bir gelir artışına yol açacaktır. Öte yandan, hızlandıran etkisi yatırım harcamalarının dolaylı olarak yeni yatırımları hızlandıracağını belirtir. Şöyle ki, yatırım harcamaları bir

20 ekonomide geliri artırırken, artan gelir de tüketimi artıracaktır. Artan tüketim sonucu ise yeni yatırımlar hızlanacaktır. Bu dönüşümün sonucu olarak da, kuşkusuz ekonomik büyüme artacaktır. Bu iki temel ekonomi ilkesinin de belirttiği gibi, yatırımlar ekonomik büyüme açısından vazgeçilmez bir öneme sahiptirler. O halde sınırlı kaynaklarla ekonomik büyümeyi sağlama uğraşısında, yatırım harcamalarının yani bu tür harcamayı gerektiren yatırım önerilerinin ya da yatırım projelerinin bilimsel temellere dayalı olarak hazırlanması ve değerlendirilmesi "optimal kaynak kullanımının" ilk ve temel ilkesi olmak zorundadır. Ancak böylelikle, yatırımlardan beklenen sonuçların makro düzeyde gerçekleşmesi mümkün olabilecektir. Mikro açıdan da sabit sermaye yatırımları işletmelerin varlığını devam ettirmenin temel nedenidir. Çünkü, piyasadaki rekabet koşulları çerçevesinde genelde işletmelerinin piyasa değerini artırmayı amaçlayan ve gelecekte kâr beklentisi içinde olan işletmeler bu amaçlarını gerçekleştirmek ve ayrıca değişen sosyo-ekonomik ve teknolojik koşullara uyum için yatırım yapmak zorundadırlar. Bu nedenle kendilerine açık olan yatırım alanlarını ve önerilerini akılcı bir biçimde incelemek ve değerlendirmek kaçınılmaz olacaktır. Bu zorunluluk işletmelerin gelecekteki amaçlarını gerçekleştirmeden ayrı olarak, yaşamlarını devam ettirmek açısından da kaçınılmazdır. Çünkü, sabit sermaye yatırımları işletmelerin tedarik, üretim, personel, pazarlama, finansman gibi tüm fonksiyonlarını etkiler. Yanlış ve verimsiz alanlara yatırım hem işletmelerin hem de onların içinde bulunduğu sektörün varlığını doğrudan etkileyecektir. Bu nedenle işletmeler yatırım önerilerini bilimsel gelişmeler ışığında gerçekçi bir çalışma kapsamında hazırlamak ve değerlendirmek zorundadırlar. Bir yapılabilirlilik raporu genel olarak şu temel amaçlar için hazırlanır: a) Optimum kaynak kullanımını sağlamak. Bu açıdan fizibilite etüdü doğru yatırım alanının kapısını açan ve yol gösteren bir rehberdir, b) İşletmenin kesin olarak kurulmasına karar vermek, c) İşletmenin hangi büyüklükte ve nerede kurulacağını belirlemek, d) İşletmenin kurulması için iç ve dış finansmana ihtiyaç varsa, kredi sağlamayı beklediği bankalara ve öteki kuruluşlara ön-proje sunmak, e) İşletme, yatırım indirmi, kredi ve döviz tahsisi gibi hükümetçe verilen yatırımı teşvik ve diğer imtiyazlardan yararlanacaksa, ilgili kurumlara projeyi tanıtmak, f) Projenin uygulanması döneminde karşılaşılması muhtemel güçlükleri önceden görmek ve gerekli tedbirleri almak.

21 1.4. YATIRIM PROJESİNİN HAZIRLANMA SÜRECİ Yatırım projesi; yatırımın ekonomik ömrü, yatırım dönemi ve tasfiye dönemi boyunca ve genelde belirsizlik ve risk ortamında; rantabilitesinin ve yararlılık derecesinin ölçülmesi ile gerçekleşebilirliğinin belirlenmesi amacına yönelik bir plan olarak hazırlanır. Yatırım projesinin hazırlanması aşamasında ayrıca yatırım için gerekli olan fonların kaynakları üzerinde de durulur. Uzun süreli, büyük ölçüde kaynak ayırmayı gerektiren yatırım kararının sezgiler ile alınması düşünülmeyeceğine göre, bir seçenek olarak kararın doğruluğunu kanıtlayacak projeye dayandırılması gerekir. Bir yatırım projesini hazırlama, iktisatçıların, mühendislerin, mali analistierin ve diğer ilgili alanlardaki uzmanların katılımı ile yapılan geleceğe ilişkin hesaplamalar sürecini kapsamaktadır. Yatırım projesinin fikir olarak tasarlanmasından, hazırlık, eleme, seçme, yatırımın gerçekleşmesi ve sonunda işletmeye alma dönemine kadar süren faaliyetler proje çalışmaları kapsamına girmektedir. Bir yatırım projesinin hazırlanmasındaki aşamaları başlıca sekiz grupta toplamak mümkündür. Bu aşamaları şematik olarak ve bir bütünsellik içerisinde aşağıda görmekteyiz. Kâr amacı Sosyal amaç Yasal zorunluluk Verimlilik t 1 Yatırım ihtiyacı Proje fikrinin doğuşu Ön araştırmalar 1. Aşama 2. Aşama * Ekonomik etüd * Finansal etüd * Teknik etüd * Hukuki etüd Fizibilite etüdü 1 Değerlendirme ve yatırım kararı 1 Kesin proje 1 Projenin uygulanması 1 Deneme üretimi 1 Kesin üretime geçiş 3. Aşama 4. Aşama 5. Aşama 6. Aşama 7. Aşama 8. Aşama Şekil-2. Yatırım Projesinin Aşamaları

22 açıklayalım. Yukarıda da detaylı bir biçimde görülen bu aşamaları sırasıyla kısaca Proje fikrinin doğuşu: Bir yatırım projesinin amacı belirli bir mal veya hizmet üretiminin gerçekleştirilmesidir. Üretilecek çok sayıda mal ve hizmet türü bulunduğuna göre, yatırımcılar pek çok sayıda yatırım alternatifi ile karşı karşıyadır. Bütün yatırım alanları üzerinde derinliğine bir inceleme yapmanın, ekonomik, teknik, finansal ve hukuki etüdleri hazırlamanın güçlüğü nedeniyle, proje hazırlamadan önce ümit verici yatırım alanlarının belirlenmesi ile proje fikri doğar. Yeni yatırım projelerinin ele alınması, işletmeler için ayrıntılı çalışmaları ve büyük maliyetleri getireceğinden, projeler arasında tercih yapmayı ve sonuçta yatırım kararı almayı gerektiren önemli faktörler vardır. Bunlarda; * işletmenin (yatırımcının) amaçlan ve politikası, * işletmede (yatırımcıda/finansörde) fon fazlalıklarının bulunması, * üretimi etkin ve verimli kılmak, * risk ve belirsizlik, * üretim artışı sağlamak ve/veya yeni bir üretim kapasitesi yaratmak. Ön araştırmalar: Yatırım kararlan nitelikleri itibarı ile çok detaylı analizler sonucunda alınan kararlardır. Yatırım kararı işletmenin geleceğini önceden yönlendiren bir karar niteliğini taşır. Yapılacak yatınmın büyüklüğü yatınm projesinin hazırlanmasında görev alan uzmanların sayısını önemli ölçüde etkiler. Bazı durumlarda, büyük yatırımlan gerçekleştirmek için yüzlerce uzmanın aylarca çalışması gerekir. Yatırım projesinin hazırlanması bu yönüyle büyük harcama, zaman ve sistemli bir çalışmayı gerektirir. Yatırım projesinin hazırlanması sürecinde yapılan ön araştırma başlıca aşağıdaki süreci kapsar; * yatırım ihtiyacının saptanması, * yatırım ihtiyacının somut duruma getirilmesi, * alternatif yatırım mallarının saptanması, * gerekli belgelerin toplanması (yatırım mallarına ilişkin), * yatırım mallarına yönelik olarak ön kontrolün yapılması.

İŞLETMENİN KURULUŞ ÇALIŞMALARI. Doç. Dr. Mahmut AKBOLAT

İŞLETMENİN KURULUŞ ÇALIŞMALARI. Doç. Dr. Mahmut AKBOLAT İŞLETMENİN KURULUŞ ÇALIŞMALARI Doç. Dr. Mahmut AKBOLAT İŞLETMENİN KURULUŞ ÇALIŞMALARI Bu Dersimizde; Kuruluşla İlgili Bazı Temel Kavramlar Genel Olarak İşletmenin Kuruluş Aşamaları Fizibilite Çalışmalarının

Detaylı

SAĞLIK KURUMLARI YÖNETİMİ II

SAĞLIK KURUMLARI YÖNETİMİ II SAĞLIK KURUMLARI YÖNETİMİ II KISA ÖZET KOLAYAOF DİKKAT Burada ilk 4 sayfa gösterilmektedir. Özetin tamamı için sipariş veriniz www.kolayaof.com 2 Kolayaof.com 0 362 2338723 Sayfa 2 İÇİNDEKİLER 1. ÜNİTE-

Detaylı

YÖNT 101 İŞLETMEYE GİRİŞ I

YÖNT 101 İŞLETMEYE GİRİŞ I YÖNT 101 İŞLETMEYE GİRİŞ I 1 İşletme kurma fikriyle birlikte başlayıp, işletmenin kesin olarak kuruluşunun tamamlanmasına kadar sürdürülen çalışma ve araştırmalara işletmelerin kuruluş çalışmaları denmektedir.

Detaylı

GENEL İŞLETME İŞLETMEN. Yrd. Doç. Dr. Hasan ALKAN

GENEL İŞLETME İŞLETMEN. Yrd. Doç. Dr. Hasan ALKAN GENEL İŞLETME İŞLETMEN LETMENİN N KURULUŞ ÇALIŞMALARI Yrd. Doç. Dr. Hasan ALKAN İşletme denince köşe başındaki bakkaldan büyük bir demir çelik işletmesine kadar çeşitli tipte girişimler söz konusu olabildiğine

Detaylı

ISL 101 İşletme Bilimine Giriş 3.Hafta. Doç. Dr. Hayrettin ZENGİN

ISL 101 İşletme Bilimine Giriş 3.Hafta. Doç. Dr. Hayrettin ZENGİN ISL 101 İşletme Bilimine Giriş 3.Hafta Doç. Dr. Hayrettin ZENGİN Kuruluşla ilgili bazı temel kavramlar Yatırım: Yatırım çeşitli anlamları olan bir kavram olup, iktisatta, ulusal gelirin yeni üretim birimleri

Detaylı

İÇİNDEKİLER. ÖNSÖZ... iii. 1. Bölüm EKONOMİK GÖSTERGE ANALİZİ

İÇİNDEKİLER. ÖNSÖZ... iii. 1. Bölüm EKONOMİK GÖSTERGE ANALİZİ İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... iii 1. Bölüm EKONOMİK GÖSTERGE ANALİZİ A. MİKROEKONOMİK GÖSTERGELER... 2 1. Ekonomik Sistemler... 2 1.1. Kapitalist Sistem... 2 1.2. Sosyalist Sistem... 3 1.3. Karma Ekonomik Sistem...

Detaylı

1. İŞLETMELERDE KAYNAK BULMANIN ÖNEM NEMİ VE KAYNAK SAĞLAMA SİSTEM STEMİ OLARAK FİNANSMAN 1.1. İşletmelerde Kaynak Bulmanın Önemi ve Likidite Kavramı Bütün işletmeler amaçlarını gerçekleştirmek için temel

Detaylı

Trakya Kalkınma Ajansı. www.trakyaka.org.tr. İhracat Planı Hazırlanması Süreci

Trakya Kalkınma Ajansı. www.trakyaka.org.tr. İhracat Planı Hazırlanması Süreci Trakya Kalkınma Ajansı www.trakyaka.org.tr İhracat Planı Hazırlanması Süreci 2013 İHRACAT PLANI HAZIRLANMASI SÜRECİ İhracat Planı Neden Hazırlanır? İhracattan ne beklendiğinin belirlenmesi, İhracat amaçlarına

Detaylı

Gürcan Banger 21 Mayıs 17 Haziran 2012

Gürcan Banger 21 Mayıs 17 Haziran 2012 Gürcan Banger 21 Mayıs 17 Haziran 2012 Üretim Yatırımı Girişim kapsamında hedeflenen ürün veya hizmetlerin üretilmesi için gerekli işletme faaliyetleri planlanmalıdır. Girişimcinin uzmanlığına da bağlı

Detaylı

İçindekiler. Birinci Bölüm YATIRIM KAVRAMI VE YAPILABİLİRLİK ETÜDLERİ

İçindekiler. Birinci Bölüm YATIRIM KAVRAMI VE YAPILABİLİRLİK ETÜDLERİ İçindekiler Birinci Bölüm YATIRIM KAVRAMI VE YAPILABİLİRLİK ETÜDLERİ I. YATIRIM VE YATIRIM PLANLAMASI... 1 A. YATIRIM KAVRAMI VE TANIMLAR... 2 1. Halk Dilinde Yatırım... 3 2. Ekonomi Biliminde (Makro Açıdan)

Detaylı

GİRİŞİMCİLİKTE FİNANSMAN (Bütçe - Anapara - Kredi) FINANCING IN ENTREPRENEURSHIP (Budget - Capital - Credit)

GİRİŞİMCİLİKTE FİNANSMAN (Bütçe - Anapara - Kredi) FINANCING IN ENTREPRENEURSHIP (Budget - Capital - Credit) GİRİŞİMCİLİKTE FİNANSMAN (Bütçe - Anapara - Kredi) FINANCING IN ENTREPRENEURSHIP (Budget - Capital - Credit) GİRİŞİMCİLİKTE FİNANSMAN Girişimcinin finansman ihtiyacı: Finansman ihtiyacının karşılanmasında

Detaylı

FİNANSAL YÖNETİM. Finansal Planlama Nedir?

FİNANSAL YÖNETİM. Finansal Planlama Nedir? FİNANSAL YÖNETİM FİNANSAL PLANLAMA Yrd.Doç.Dr. Serkan ÇANKAYA Finansal analiz işletmenin geçmişe dönük verilerine dayanmaktaydı ancak finansal planlama ise geleceğe yönelik hareket biçimini belirlemeyi

Detaylı

Planlama Nedir? Planlama Ne Değildir? Başarılı Bir Plan. www.eminkaya.net 1. Pazarlama Planlaması

Planlama Nedir? Planlama Ne Değildir? Başarılı Bir Plan. www.eminkaya.net 1. Pazarlama Planlaması 2 Pazarlama Planlaması Planlama Nedir? Plan, bir amaca ulaşmada izlenecek yol ve davranış biçimini gösterir. Planlama ise, bir yöneticinin ileriye bakmasına ve kendine açık olan seçenekleri bulmasına yardım

Detaylı

BÖLÜM III İŞLETMENİN KURULUŞU 10/7/13 İŞLETMENİN KURULUŞ NEDENLERİ İŞLETMENİN KURULUŞ AŞAMALARI

BÖLÜM III İŞLETMENİN KURULUŞU 10/7/13 İŞLETMENİN KURULUŞ NEDENLERİ İŞLETMENİN KURULUŞ AŞAMALARI BÖLÜM III İŞLETMENİN KURULUŞU İŞLETMENİN KURULUŞ NEDENLERİ Miras Bağımsız iş yapma isteği Kazanç sağlama isteği Toplumsal itibar sağlamak Başka fırsatların yokluğu Bir düşünce veya bir misyonu gerçekleştirme

Detaylı

YATIRIM PROJELERİNİN YÖNETİMİ VE İŞ PLANI. Prof. Dr. YILDIRIM BEYAZIT ÖNAL

YATIRIM PROJELERİNİN YÖNETİMİ VE İŞ PLANI. Prof. Dr. YILDIRIM BEYAZIT ÖNAL YATIRIM PROJELERİNİN YÖNETİMİ VE İŞ PLANI Prof. Dr. YILDIRIM BEYAZIT ÖNAL YATIRIM PROJELERİNİN YÖNETİMİ Yatırım projelerinin yönetimi denilince, yatırım düşüncelerinin ortaya çıkışından üretime geçilmesine

Detaylı

Girişimcilik GİRİŞİMCİLİK. Ders 04. ŞENYURT / 1

Girişimcilik GİRİŞİMCİLİK. Ders 04. ŞENYURT   / 1 GİRİŞİMCİLİK Ders 04 www.ozersenyurt.net www.orbeetech.com / 1 Hiç kimse başarı merdivenine elleri cebinde çıkmamıştır. www.ozersenyurt.net www.orbeetech.com / 2 İş Planı Kavramı ve Öğeleri Eğitimi www.ozersenyurt.net

Detaylı

KAPASİTE PLANLAMASI ve ÖLÇME KRİTERLERİ

KAPASİTE PLANLAMASI ve ÖLÇME KRİTERLERİ KAPASİTE PLANLAMASI ve ÖLÇME KRİTERLERİ Kuruluş yeri belirlenen bir üretim biriminin üretim miktarı açısından hangi büyüklükte veya kapasitede olması gerektiği işletme literatüründe kapasite planlaması

Detaylı

İNŞAAT MALİYETLERİNİN HESAPLANMASINA YÖNELİK BİR ÖRNEK

İNŞAAT MALİYETLERİNİN HESAPLANMASINA YÖNELİK BİR ÖRNEK İNŞAAT İŞLERİ HARCAMA TUTARININ BELİRLENMESİ Yapı birim metrekare maliyetleri Maliye ve Gümrük Bakanlığı ile Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından hesaplanarak yayınlanır. Bununla birlikte, özel kişilerin

Detaylı

2 İŞLETMENİN ÇEVRESİ VE İŞLETME TÜRLERİ

2 İŞLETMENİN ÇEVRESİ VE İŞLETME TÜRLERİ İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ III Bölüm 1 İŞLETMECİLİK 13 1.1. İnsan İhtiyaçları 14 1.1.1. Ekonomik Mal ve Hizmetler 16 1.1.2. Talep ve Arz 17 1.1.3. Tüketim ve Tüketici 18 1.1.4. Üretim ve Üretim Faktörleri 18 1.2.

Detaylı

Birinci Bölüm: Yatırım ve Proje Kavramları Turizm Yatırımlarının Türleri

Birinci Bölüm: Yatırım ve Proje Kavramları Turizm Yatırımlarının Türleri Birinci Bölüm: Yatırım ve Proje Kavramları Turizm Yatırımlarının Türleri Y. Doç. Dr. Şevki ULAMA 1 Yatırım: Şans oyunları oynamak Eldeki fonları uzun bir süre kullanmak Fonların yatırıldığı ve kullanıldığı

Detaylı

Üretim Nedir? Üretim Planı

Üretim Nedir? Üretim Planı Uygulamalı Girişimcilik Eğitimi Üretim Planı Üretim Nedir? Mal ve hizmetleri bir dizi işlemden geçirerek biçim, zaman ve yer boyutuyla faydalı hale getirmek veya faydalılıklarını artırmaya yönelik her

Detaylı

Bölüm 4. İşletme Analizi, İşletmenin içinde bulunduğu mevcut durumu, sahip olduğu varlıkları ve yetenekleri belirleme sürecidir.

Bölüm 4. İşletme Analizi, İşletmenin içinde bulunduğu mevcut durumu, sahip olduğu varlıkları ve yetenekleri belirleme sürecidir. Bölüm 4 İşletme Analizi İşletme Analizi, İşletmenin içinde bulunduğu mevcut durumu, sahip olduğu varlıkları ve yetenekleri belirleme sürecidir. İşletmenin ne durumda olduğu ve nelere sahip olduğu bu analizde

Detaylı

ISL 303 FİNANSAL YÖNETİM I

ISL 303 FİNANSAL YÖNETİM I 7. HAFTA ISL 303 FİNANSAL YÖNETİM I Finansal Planlama ve Finansal Planlama Araçları Doç. Dr. Murat YILDIRIM muratyildirim@karabuk.edu.tr KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma

Detaylı

GES YATIRIMLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ VE FİZİBİLİTESİ

GES YATIRIMLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ VE FİZİBİLİTESİ GEKA YENİLENEBİLİR ENERJİ KONFERANSI GES YATIRIMLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ VE FİZİBİLİTESİ Yrd.Doç.Dr. Erol YENER 1 Yatırım ve Yatırım Projesi Yatırım : Uzun dönemde gerçekleşmesi beklenen faydalar için

Detaylı

İŞLETME POLİTİKASI (Stratejik Yönetim Süreci)

İŞLETME POLİTİKASI (Stratejik Yönetim Süreci) İŞLETME POLİTİKASI (Stratejik Yönetim Süreci) İşletmenin uzun dönemde yaşamını devam ettirmesine ve sürdürülebilir rekabet üstünlüğü sağlamasına yönelik bilgi toplama, analiz, seçim, karar ve uygulama

Detaylı

FİNANSAL YÖNETİME İLİŞKİN GENEL İLKELER. Prof. Dr. Ramazan AKTAŞ

FİNANSAL YÖNETİME İLİŞKİN GENEL İLKELER. Prof. Dr. Ramazan AKTAŞ FİNANSAL YÖNETİME İLİŞKİN GENEL İLKELER Prof. Dr. Ramazan AKTAŞ 1 İçerik Finansal Yönetim, Amaç ve İşlevleri Piyasalar, Yatırımlar ve Finansal Yönetim Arasındaki İlişkiler İşletmelerde Vekalet Sorunu (Asil

Detaylı

İşletmelerin Özel Hedefleri Müşteri/Çalışan memnuniyeti - eğitimi ve kariyer gelişimi

İşletmelerin Özel Hedefleri Müşteri/Çalışan memnuniyeti - eğitimi ve kariyer gelişimi İşletmelerin Genel Hedefleri Finansal Hedefler: Kârlılık ve yeni kârlı yatırımlar Pazarlama hedefleri Var olma hedefi: Ticari hayatı sürdürmek Sosyal sorumluluk ve topluma hizmet İşletmelerin Özel Hedefleri

Detaylı

İşletmenin temel özellikleri

İşletmenin temel özellikleri 5. Hafta İşletmenin Tanımı İşletme, üretim faktörlerini planlı ve sistematik bir biçimde bir araya getirerek mal ya da hizmet üretmek amacı güden üretim birimine denir. İşletmelerin temel özellikleri ve

Detaylı

Bölüm 3. Dış Çevre Analizi

Bölüm 3. Dış Çevre Analizi Bölüm 3 Dış Çevre Analizi 1 2 Çevre Analizi Ç E V R E A N A L İ Z İ D I Ş Ç E V R E İ Ç Ç E V R E Genel / Uzak Dış Çevre Analizi Sektör / Yakın Dış Çevre Analizi İşletme İçi Çevre Analizi Politik Uluslararası

Detaylı

fikrinin müteşebbiste/müteşebbislerde oluşması ve 2/27

fikrinin müteşebbiste/müteşebbislerde oluşması ve 2/27 Kar sağlama, toplumsal itibar edinme, başka fırsatların yokluğu gibi nedenlerle işletme kurma fikrinin müteşebbiste/müteşebbislerde oluşması ve aşağıda sıralanan çalışmaların yapılması ile işletmelerin

Detaylı

Gazi Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü. ENM 307 Mühendislik Ekonomisi. Ders Sorumlusu: Prof. Dr. Zülal GÜNGÖR

Gazi Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü. ENM 307 Mühendislik Ekonomisi. Ders Sorumlusu: Prof. Dr. Zülal GÜNGÖR Gazi Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü ENM 307 Mühendislik Ekonomisi Ders Sorumlusu: Prof. Dr. Zülal GÜNGÖR Oda No:850 Telefon: 231 74 00/2850 E-mail: zulal@mmf.gazi.edu.tr Gazi Üniversitesi Endüstri

Detaylı

TOS 408 EKONOMİ İnşaat Mühendisliği Bölümü

TOS 408 EKONOMİ İnşaat Mühendisliği Bölümü TOS 408 EKONOMİ İnşaat Mühendisliği Bölümü Ekonomi Bölüm 1 Gider Mühendisliği ve Değer Mühendisliği 3 Giriş İşletmeler kar, getiri sağlamak veya bir amacı elde etmek için kurulurlar. Yaşam döngüsü içerisinde

Detaylı

Alabalık ÜretimindePazarlama Sorunları ve Çözüm Önerileri

Alabalık ÜretimindePazarlama Sorunları ve Çözüm Önerileri Alabalık ÜretimindePazarlama Sorunları ve Çözüm Önerileri SÜRDÜRÜLEBİLİR ALABALIK YETİŞTİRİCİLİĞİ ÇALIŞTAYI 12 NİSAN 2016 ELAZIĞ Erol ÖZTÜRK Su Ürünleri Yüksek Mühendisi Elazığ Su Ürünleri Araştırma Enstitüsü

Detaylı

ÖZERDEN PLASTİK SANAYİ VE TİCARET ANONİM ŞİRKETİ YÖNETİM KURULU RAPORU. Halka Arzdan Elde Edilen Fonların Kullanımı 21 Ağustos 2015

ÖZERDEN PLASTİK SANAYİ VE TİCARET ANONİM ŞİRKETİ YÖNETİM KURULU RAPORU. Halka Arzdan Elde Edilen Fonların Kullanımı 21 Ağustos 2015 ÖZERDEN PLASTİK SANAYİ VE TİCARET ANONİM ŞİRKETİ YÖNETİM KURULU RAPORU Halka Arzdan Elde Edilen Fonların Kullanımı 21 Ağustos 2015 1 Raporun Konusu: Sermaye Piyasası Kurulu nun VII.128.1 Sayılı Pay Tebliği

Detaylı

PROJENİN TAHMİNİ FİNANSAL TABLOLARININ HAZIRLANMASI Kubilay Kavak Mart-2012 A) BAŞLANGIÇ YATIRIM HARCAMALARI Proje fikrinin geliştirilebilmesi için gerekli tüm yatırım özellikleri belirlenir. Tüm yatırım

Detaylı

İŞLETMELERİN EKONOMİDEKİ ÖNEMİ IMPORTANCE OF ENTERPRISES IN THE ECONOMY

İŞLETMELERİN EKONOMİDEKİ ÖNEMİ IMPORTANCE OF ENTERPRISES IN THE ECONOMY IMPORTANCE OF ENTERPRISES IN THE ECONOMY İşletmelerin bir ülke ekonomisi içindeki yeri ve önemini, "ekonomik" ve "sosyal" olmak üzere iki açıdan incelemek gerekir. İşletmelerin Ekonomik Açıdan Yeri ve

Detaylı

İZMİR TİCARET ODASI EKONOMİK KALKINMA VE İŞBİRLİĞİ ÖRGÜTÜ (OECD) TÜRKİYE EKONOMİK TAHMİN ÖZETİ 2017 RAPORU DEĞERLENDİRMESİ

İZMİR TİCARET ODASI EKONOMİK KALKINMA VE İŞBİRLİĞİ ÖRGÜTÜ (OECD) TÜRKİYE EKONOMİK TAHMİN ÖZETİ 2017 RAPORU DEĞERLENDİRMESİ İZMİR TİCARET ODASI EKONOMİK KALKINMA VE İŞBİRLİĞİ ÖRGÜTÜ (OECD) TÜRKİYE EKONOMİK TAHMİN ÖZETİ 2017 RAPORU DEĞERLENDİRMESİ ULUSLARARASI İLİŞKİLER MÜDÜRLÜĞÜ MART 2018 Hazırlayan: Yağmur Özcan Uluslararası

Detaylı

2012/3.DÖNEM SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLİK SINAVLARI FİNANSAL TABLOLAR VE ANALİZİ 2 Aralık 2012-Pazar 13:30-15:00 SORULAR

2012/3.DÖNEM SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLİK SINAVLARI FİNANSAL TABLOLAR VE ANALİZİ 2 Aralık 2012-Pazar 13:30-15:00 SORULAR 2012/3.DÖNEM SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLİK SINAVLARI FİNANSAL TABLOLAR VE ANALİZİ 2 Aralık 2012-Pazar 13:30-15:00 SORULAR SORU 1: ABC Sanayi ve Ticaret A.Ş.'nin 2007-2008-2009-2010 ve 2011 hesap dönemlerine

Detaylı

İÇİNDEKİLER. Contents I. KISIM İŞLETMECİLİK İLE İLGİLİ TEMEL BİLGİLER

İÇİNDEKİLER. Contents I. KISIM İŞLETMECİLİK İLE İLGİLİ TEMEL BİLGİLER İÇİNDEKİLER Contents I. KISIM İŞLETMECİLİK İLE İLGİLİ TEMEL BİLGİLER 1.Bölüm: TEMEL İŞLETMECİLİK KAVRAM VE TANIMLARI... 2 Giriş... 3 1.1. Temel Kavramlar ve Tanımlar... 3 1.2. İnsan İhtiyaçları... 8 1.3.

Detaylı

Önemli Not unuz varsa, buraya yazınız. Versiyon: [Gün Ay Yıl] [İletişim Bilgileri]

Önemli Not unuz varsa, buraya yazınız. Versiyon: [Gün Ay Yıl] [İletişim Bilgileri] İş Planı ÖNEMLİ NOT Önemli Not unuz varsa, buraya yazınız. Versiyon: [Gün Ay Yıl] [İletişim Bilgileri] Firma Bilgileri Firma İsmi İlgili Kişi / Pozisyonu İş Adresi Telefon / Faks Numaraları E-Posta / Web

Detaylı

Pazarlama araştırması

Pazarlama araştırması Pazarlama araştırması Etkin bir pazarlama kararı alabilmek için gerekli olan enformasyonun ve bilginin toplanması ve kullanılmasıdır. Bu sayede, pazarla ilgili risk ve belirsizlik azalacak ve başarı artacaktır.

Detaylı

Finansal Piyasalar ve Bankalar

Finansal Piyasalar ve Bankalar Finansal Piyasalar ve Bankalar Genel Olarak Finansal Piyasalar Piyasa neresidir? Finansal Piyasaların Ekonomi İçindeki Yeri Finansal Sistemi Oluşturan Piyasalar Finansal Piyasalar Para Piyasaları Sermaye

Detaylı

2014/3.DÖNEM SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLİK SINAVLARI FİNANSAL TABLOLAR VE ANALİZİ 2 Kasım 2014-Pazar 13:30-15:00

2014/3.DÖNEM SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLİK SINAVLARI FİNANSAL TABLOLAR VE ANALİZİ 2 Kasım 2014-Pazar 13:30-15:00 2014/3.DÖNEM SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLİK SINAVLARI FİNANSAL TABLOLAR VE ANALİZİ 2 Kasım 2014-Pazar 13:30-15:00 SORULAR SORU 1: ABC Sanayi ve Ticaret A.Ş.'nin 31.12.2013 tarihli Bilançosu aşağıdaki

Detaylı

FİNANSAL SERBESTLEŞME VE FİNANSAL KRİZLER 4

FİNANSAL SERBESTLEŞME VE FİNANSAL KRİZLER 4 FİNANSAL SERBESTLEŞME VE FİNANSAL KRİZLER 4 Prof. Dr. Yıldırım Beyazıt ÖNAL 6. HAFTA 4. GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERE ULUSLAR ARASI FON HAREKETLERİ Gelişmekte olan ülkeler, son 25 yılda ekonomik olarak oldukça

Detaylı

01.01.2013. İşlevsel veya Bölümsel Stratejiler. İş Yönetim Stratejileri : İşlevsel Stratejiler. Pazarlama: İşlevsel/Bölümsel Stratejiler

01.01.2013. İşlevsel veya Bölümsel Stratejiler. İş Yönetim Stratejileri : İşlevsel Stratejiler. Pazarlama: İşlevsel/Bölümsel Stratejiler İşlevsel Stratejiler İşletmedeki yönetim düzeylerine göre yapılan strateji sınıflamasında orta veya alt yönetim düzeylerinde hazırlanmakta ve uygulanmakta olan stratejilerdir. KURUMSAL STRATEJİLER İş Yönetim

Detaylı

GENEL İŞLETME. Dr. Öğr. Üyesi Lokman KANTAR

GENEL İŞLETME. Dr. Öğr. Üyesi Lokman KANTAR GENEL İŞLETME Dr. Öğr. Üyesi Lokman KANTAR 26.12.2018 1 FİNANS YÖNETİMİ Ürün ve satış faaliyetleri Yatırım faaliyetleri Kaynak bulma anlamında finansman faaliyetleri İşletmenin Mali Faaliyetleri 26.12.2018

Detaylı

Neden İşletme Kurarız?

Neden İşletme Kurarız? 1 Neden İşletme Kurarız? Bağımsız çalışma isteği Miras yoluyla işletme sahipliği Yeni bir buluş veya fikri pazara sunma arzusu Başka fırsatların yokluğu Toplumsal itibar sağlama Kazanç sağlama ve ülke

Detaylı

İŞLETMENİN KURULUŞU (6) DOÇ.DR.HAKAN SUNAY A.Ü.Spor Bilimleri Fakültesi

İŞLETMENİN KURULUŞU (6) DOÇ.DR.HAKAN SUNAY A.Ü.Spor Bilimleri Fakültesi İŞLETMENİN KURULUŞU (6) DOÇ.DR.HAKAN SUNAY A.Ü.Spor Bilimleri Fakültesi İşletme Kurma Kavramı ve Aşamaları İşletmeyi kurucu müteşebbisler kurar. Yatırım projesinin hazırlanması güç, masraflı, karmaşık

Detaylı

Finansal Amaç, Finans Fonksiyonu, Finansal Çevre 3 38

Finansal Amaç, Finans Fonksiyonu, Finansal Çevre 3 38 İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM Finansal Amaç, Finans Fonksiyonu, Finansal Çevre 3 38 I. Finansman Nedir?, 6 Finansal Yönetim, 7; Yatırımlar, 9; Finansal Pazarlar, 10; Finansal Kurumlar, 13; Finansal Araçlar

Detaylı

İlişkili taraf tanımı ile bu standardın kapsamının ayrıntıları için UMS 24 standardına bakınız.

İlişkili taraf tanımı ile bu standardın kapsamının ayrıntıları için UMS 24 standardına bakınız. UMS 24 Standarda (standardın ilgili paragraflarına referans verilmiştir) İlişkili Taraflar İle İlgili Açıklamalar Kontrol listesinin bu kısmı ilişkili taraflar ve söz konusu taraflarla olan işlemlerin

Detaylı

KYM363 Mühendislik Ekonomisi. FABRİKA TASARIMI ve MÜHENDİSLİK EKONOMİSİ

KYM363 Mühendislik Ekonomisi. FABRİKA TASARIMI ve MÜHENDİSLİK EKONOMİSİ KYM363 Mühendislik Ekonomisi FABRİKA TASARIMI ve MÜHENDİSLİK EKONOMİSİ Prof.Dr.Hasip Yeniova E Blok 1.kat no.113 www.yeniova.info yeniova@ankara.edu.tr yeniova@gmail.com FABRİKA TASARIMI ve MÜHENDİSLİK

Detaylı

SKY213 SAĞLIK KURUMLARINDA MALİYET MUHASEBESİ Öğr. Gör. Pınar DOĞANAY PAYZİNER

SKY213 SAĞLIK KURUMLARINDA MALİYET MUHASEBESİ Öğr. Gör. Pınar DOĞANAY PAYZİNER SKY 213 SAĞLIK KURUMLARINDA MALİYET Derste Kullanılacak Kaynaklar İsmail Ağırbaş, Sağlık Kurumlarında Finansal Yönetim ve Maliyet Analizi, Siyasal Kitabevi, Ankara, 2014. Kamil Büyükmirza, Maliyet ve Yönetim

Detaylı

BÖLÜM: 2 İŞLETMENİN TANITIMI VE TEMEL KAVRAMLAR

BÖLÜM: 2 İŞLETMENİN TANITIMI VE TEMEL KAVRAMLAR DERS : GENEL İŞLETME BÖLÜM: 2 İŞLETMENİN TANITIMI VE TEMEL KAVRAMLAR İŞLETMENİN TANIMI İşletme; farklı anlamlarda kullanılabilmektedir. Bunlar; Bir aracı, makineyi, dükkanı veya iş yerini vb. çalıştırma.

Detaylı

Tedarik Zincirinde Satın Alma ve Örgütsel İlişkiler

Tedarik Zincirinde Satın Alma ve Örgütsel İlişkiler Tedarik Zincirinde Satın Alma ve Örgütsel İlişkiler Arş.Gör. Duran GÜLER Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü Satın Alma ve Tedarik Satın Alma: Üretimde kullanılmak ya da yeniden satmak

Detaylı

Üretim/İşlemler Yönetimi 4. Yrd. Doç. Dr. Mert TOPOYAN

Üretim/İşlemler Yönetimi 4. Yrd. Doç. Dr. Mert TOPOYAN Üretim/İşlemler Yönetimi 4 Verimlilik En genel anlamıyla bir sistem içerisindeki kaynakların ne derece iyi kullanıldığının bir ölçüsüdür. Üretim yönetimi açısından ise daha açık ifadesi ile üretimde harcanan

Detaylı

Maliyet ve Yönetim Muhasebesine Giriş 1

Maliyet ve Yönetim Muhasebesine Giriş 1 İŞLE 305 Maliyet ve Yönetim Muhasebesine Giriş 1 Yrd. Doç. Dr. Ali COŞKUN İşletme (Türkçe) Bölümü 2007-2008 Güz Yarıyılı Muhasebe Sistemi İşletme hakkında, işletmede çıkarı bulunan taraflara bilgi sağlayan

Detaylı

Makro İktisat II Örnek Sorular. 1. Tüketim fonksiyonu ise otonom vergi çarpanı nedir? (718 78) 2. GSYİH=120

Makro İktisat II Örnek Sorular. 1. Tüketim fonksiyonu ise otonom vergi çarpanı nedir? (718 78) 2. GSYİH=120 Makro İktisat II Örnek Sorular 1. Tüketim fonksiyonu ise otonom vergi çarpanı nedir? (718 78) 2. GSYİH=120 Tüketim harcamaları = 85 İhracat = 6 İthalat = 4 Hükümet harcamaları = 14 Dolaylı vergiler = 12

Detaylı

ORTA VADELİ PROGRAMA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME ( )

ORTA VADELİ PROGRAMA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME ( ) ORTA VADELİ PROGRAMA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME (2014-2016) I- Dünya Ekonomisine İlişkin Öngörüler Orta Vadeli Program ın (OVP) global makroekonomik çerçevesi oluşturulurken, 2014-2016 döneminde; küresel büyümenin

Detaylı

Her işletmenin amacı, müşterilerin satın almaya istekli olduğu mal ve hizmet üretmektir. Ancak, müşteri ihtiyaçlarının ve tercihlerinin sürekli

Her işletmenin amacı, müşterilerin satın almaya istekli olduğu mal ve hizmet üretmektir. Ancak, müşteri ihtiyaçlarının ve tercihlerinin sürekli 1 2 Her işletmenin amacı, müşterilerin satın almaya istekli olduğu mal ve hizmet üretmektir. Ancak, müşteri ihtiyaçlarının ve tercihlerinin sürekli olarak değişmesinin yanında, rekabet ve üretim teknolojilerindeki

Detaylı

T.C. Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı Mehmet TEZYETİŞ OSTİM Hizmet Merkezi Müdürü

T.C. Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı Mehmet TEZYETİŞ OSTİM Hizmet Merkezi Müdürü KOSGEB T.C. Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı Mehmet TEZYETİŞ OSTİM Hizmet Merkezi Müdürü KOSGEB VE KURULUŞ AMACI KOSGEB, 1990 yılında 3624 sayılı Kanun ile

Detaylı

MUHASEBE ve FİNANS FONKSİYONU

MUHASEBE ve FİNANS FONKSİYONU MUHASEBE ve FİNANS FONKSİYONU Muhasebe ve Finans Fonksiyonları Arasındaki İlişki Muhasebe, işletmelerdeki mali nitelikli tüm işlemlerin sistemli olarak kaydını, sınıflandırmasını ve rapor edilmesini ele

Detaylı

01.01.2013-31.03.2013 FAALİYET RAPORU

01.01.2013-31.03.2013 FAALİYET RAPORU Sayfa No:1 İSTANBUL PORTFÖY YÖNETİMİ A.Ş. 01.01.2013-31.03.2013 FAALİYET RAPORU Faaliyet Raporu İçeriği 1. Raporun Dönemi 2. Ortaklığın Ünvanı 3. Dönem içinde yönetim ve denetleme kurullarında görev alan

Detaylı

YATIRIM PROJELERİ VE YÖNETİMİ DERS 7 YATIRIM PROJELERİNİN HAZIRLANMASI (TEKNİK ETÜD)

YATIRIM PROJELERİ VE YÖNETİMİ DERS 7 YATIRIM PROJELERİNİN HAZIRLANMASI (TEKNİK ETÜD) YATIRIM PROJELERİ VE YÖNETİMİ DERS 7 YATIRIM PROJELERİNİN HAZIRLANMASI (TEKNİK ETÜD) -2015- (7) TEKNİK ETÜDÜN AMAÇLARI Teknik etüdün yapılmasındaki amaç, projenin toplam yatırım tutarının, bir başka deyişle

Detaylı

Finansal Yatırım ve Portföy Yönetimi. Ders 5

Finansal Yatırım ve Portföy Yönetimi. Ders 5 Finansal Yatırım ve Portföy Yönetimi Ders 5 FİNANSIN TEMEL SORULARI: Riski nasıl tanımlarız ve ölçeriz? Farklı finansal ürünlerin riskleri birbirleri ile nasıl alakalıdır? Riski nasıl fiyatlarız? RİSK

Detaylı

İKTİSADA GİRİŞ - 1. Ünite 4: Tüketici ve Üretici Tercihlerinin Temelleri.

İKTİSADA GİRİŞ - 1. Ünite 4: Tüketici ve Üretici Tercihlerinin Temelleri. Giriş Temel ekonomik birimler olan tüketici ve üretici için benzer kavram ve kurallar kullanılır. Tüketici için fayda ve fiyat kavramları önemli iken üretici için hasıla kâr ve maliyet kavramları önemlidir.

Detaylı

Girişimcinin İş Kurma Sürecindeki Temel Adımları. Yrd.Doç.Dr. Levent VURGUN Turgut Özal Üniversitesi

Girişimcinin İş Kurma Sürecindeki Temel Adımları. Yrd.Doç.Dr. Levent VURGUN Turgut Özal Üniversitesi Girişimcinin İş Kurma Sürecindeki Temel Adımları Yrd.Doç.Dr. Levent VURGUN Turgut Özal Üniversitesi Girişimcinin İş Kurma Sürecindeki Temel Adımları MOTİVASYON İŞ FİKRİ ÇALIŞMA PROGRAMI ÖN DEĞERLENDİRME

Detaylı

İş Fikri. Ön Değerlendirme

İş Fikri. Ön Değerlendirme GİRİŞİMCİLİK Bölüm 3. İş Fikri scebi@ktu.edu.tr http://scebi.ktu.edu.tr http://scebi.ktu.edu.tr/notlar.html İş Fikri İş fikri, piyasadaki fırsatlar, iş deneyimleri, ustalıkları ve becerilerini göz önünde

Detaylı

ÜNİTE:1 Dönemsonu İşlemleri. ÜNİTE:2 Muhasebede Değerleme

ÜNİTE:1 Dönemsonu İşlemleri. ÜNİTE:2 Muhasebede Değerleme ÜNİTE:1 Dönemsonu İşlemleri ÜNİTE:2 Muhasebede Değerleme ÜNİTE:3 Dönen Varlıkların Envanter İşlemleri-I (Hazır Değerler, Menkul Kıymetler, Alacaklar) ÜNİTE:4 Dönen Varlıkların Envanter İşlemleri-II (Stoklar

Detaylı

T.C. BİLİM SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI SANAYİ KURULUŞLARI İÇİN TEKNOLOJİK ÜRÜN YATIRIM DESTEK PROGRAMI

T.C. BİLİM SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI SANAYİ KURULUŞLARI İÇİN TEKNOLOJİK ÜRÜN YATIRIM DESTEK PROGRAMI T.C. BİLİM SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI SANAYİ KURULUŞLARI İÇİN TEKNOLOJİK ÜRÜN YATIRIM DESTEK PROGRAMI Proje Programından Kimler Faydalanabilir? Program, Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri sonucu ortaya çıkan

Detaylı

Bölüm 10. İşlevsel Stratejiler (Fonksiyonel/Bölümsel Stratejiler) İşlevsel veya Bölümsel Stratejiler. İşlevsel Stratejiler KURUMSAL STRATEJİLER

Bölüm 10. İşlevsel Stratejiler (Fonksiyonel/Bölümsel Stratejiler) İşlevsel veya Bölümsel Stratejiler. İşlevsel Stratejiler KURUMSAL STRATEJİLER Bölüm 10 İşlevsel Stratejiler (Fonksiyonel/Bölümsel Stratejiler) İşlevsel Stratejiler İşletmedeki yönetim düzeylerine göre yapılan strateji sınıflamasında orta veya alt yönetim düzeylerinde hazırlanmakta

Detaylı

İÇİNDEKİLER BÖLÜM 1: EKONOMİ İLE İLGİLİ DÜŞÜNCELER VE TEMEL KAVRAMLAR...

İÇİNDEKİLER BÖLÜM 1: EKONOMİ İLE İLGİLİ DÜŞÜNCELER VE TEMEL KAVRAMLAR... İÇİNDEKİLER BÖLÜM 1: EKONOMİ İLE İLGİLİ DÜŞÜNCELER VE TEMEL KAVRAMLAR... 1 1.1. EKONOMİ İLE İLGİLİ DÜŞÜNCELER... 3 1.1.1. Romalıların Ekonomik Düşünceleri... 3 1.1.2. Orta Çağ da Ekonomik Düşünceler...

Detaylı

SAĞLIK KURUMLARI YÖNETİMİ II

SAĞLIK KURUMLARI YÖNETİMİ II DİKKATİNİZE: BURADA SADECE ÖZETİN İLK ÜNİTESİ SİZE ÖRNEK OLARAK GÖSTERİLMİŞTİR. ÖZETİN TAMAMININ KAÇ SAYFA OLDUĞUNU ÜNİTELERİ İÇİNDEKİLER BÖLÜMÜNDEN GÖREBİLİRSİNİZ. SAĞLIK KURUMLARI YÖNETİMİ II KISA ÖZET

Detaylı

A. İş Fikri Nedir? Ekonomi. Mevcut İşletmeler. Gazete. Tüketiciler Fuarlar TV-Radyo. Oda Dergileri. Ticaret gazeteleri. Üniversite yayınları

A. İş Fikri Nedir? Ekonomi. Mevcut İşletmeler. Gazete. Tüketiciler Fuarlar TV-Radyo. Oda Dergileri. Ticaret gazeteleri. Üniversite yayınları A. İş Fikri Nedir? En değerli kaynak iyi bir iş fikridir Çeşitli fikirler araştırılarak bunların arasından bir seçim yapılması gerekmektedir. Tasarlanan bütün fikirler yazılmalıdır. Yazılan fikirler üzerinden

Detaylı

İşletme Analizi. Ülgen&Mirze 2004

İşletme Analizi. Ülgen&Mirze 2004 İşletme Analizi Baraz, 2010 İşletme Analizi, İşletmenin içinde bulunduğu mevcut durumu, sahip olduğu varlıkları ve yetenekleri belirleme sürecidir. İşletmenin ne durumda olduğu ve nelere sahip olduğu bu

Detaylı

YÖNETİMİN İŞLEVLERİ (FONKSİYONLARI) (6) YRD.DOÇ.DR. HAKAN SUNAY A.Ü.BESYO

YÖNETİMİN İŞLEVLERİ (FONKSİYONLARI) (6) YRD.DOÇ.DR. HAKAN SUNAY A.Ü.BESYO YÖNETİMİN İŞLEVLERİ (FONKSİYONLARI) (6) YRD.DOÇ.DR. HAKAN SUNAY A.Ü.BESYO Yönetimin İşlevleri (Fonksiyonları) 1. PLANLAMA 2. ÖRGÜTLEME (TEŞKİLATLANDIRMA) 3. YÖNELTME (YÜRÜTME) 4. KOORDİNASYON (UYUMLAŞTIRMA)

Detaylı

FİNANSAL KURUMLAR PARA PİYASASI KURUMLARI

FİNANSAL KURUMLAR PARA PİYASASI KURUMLARI FİNANSAL KURUMLAR PARA PİYASASI KURUMLARI Bankalar Merkez Bankaları Ticaret Bankaları Yatırım Bankaları Kalkınma Bankaları Katılım Bankaları Eximbank BDDK Uluslararası Bankacılık BANKALAR Finansal Aracılık

Detaylı

Muhasebe Bilgi Sisteminin Temel Yapısı. Bilgi Sistemleri Muhasebe Bilgi Sisteminin Niteliği ve İçeriği

Muhasebe Bilgi Sisteminin Temel Yapısı. Bilgi Sistemleri Muhasebe Bilgi Sisteminin Niteliği ve İçeriği Muhasebe Bilgi Sisteminin Temel Yapısı Bilgi Sistemleri Muhasebe Bilgi Sisteminin Niteliği ve İçeriği Bilgi Sistemleri Yönetim Bilgi Sistemleri Para, insangücü, malzeme, makine, teknoloji ve bilgi gibi

Detaylı

08 Kasım 2012. Ankara

08 Kasım 2012. Ankara 08 Kasım 2012 Ankara KOBİ ler ve KOSGEB Türkiye de KOBİ tanımı KOBİ tanımı 250 den az çalışan istihdam eden, Yıllık bilanço veya net satış hasılatı 25 milyon TL yi geçmeyen işletmeler Ölçek Çalışan Sayısı

Detaylı

KAPASİTE KAVRAMI ve KAPASİTE ÇEŞİTLERİ

KAPASİTE KAVRAMI ve KAPASİTE ÇEŞİTLERİ KAPASİTE KAVRAMI ve KAPASİTE ÇEŞİTLERİ Bir işletme için kapasite değerlemesinin önemi büyüktür. Daha başlangıçta kurulacak işletmenin üretim kapasitesinin çok iyi hesaplanması gerekir ve elde edilen verilere

Detaylı

KAFEİN YAZILIM HİZMETLERİ TİCARET ANONİM ŞİRKETİ DENETİM KOMİTESİ TARAFINDAN SERMAYE PİYASASI KURULU NUN VII-128

KAFEİN YAZILIM HİZMETLERİ TİCARET ANONİM ŞİRKETİ DENETİM KOMİTESİ TARAFINDAN SERMAYE PİYASASI KURULU NUN VII-128 DENETİM KOMİTESİ TARAFINDAN SERMAYE PİYASASI KURULU NUN VII-128.1 SAYILI PAY TEBLİĞİ NİN 29/5 MADDESİ UYARINCA HAZIRLANAN RAPOR 20.06.2018 1. RAPORUN AMACI Bu raporun amacı, Sermaye Piyasası Kurulu nun

Detaylı

1. Bir işletme kendi adına inşaat yapması. 7. TMS 16 Maddi duran varlıklar standardına

1. Bir işletme kendi adına inşaat yapması. 7. TMS 16 Maddi duran varlıklar standardına 1. Bir işletme kendi adına inşaat yapması durumunda söz konusu gayrimenkulün tamamlanması için yaptığı tüm harcamalar inşaat tamamlandığında hangi hesabın alacağına yazılır? A) Binalar B) Yer altı ve yer

Detaylı

MALİ ANALİZ TEKNİKLERİ

MALİ ANALİZ TEKNİKLERİ 1 MALİ ANALİZ TEKNİKLERİ Mali analiz, bir işletmenin mali durumunun ve mali yönden gelişmesinin yeterli olup olmadığını belirlemek için, mali tablo kalemlerindeki değişikliklerin, aralarındaki ilişkilerin,

Detaylı

Üretim Yönetimi. 3.1. Ürün Tasarımı 19.02.2012. 3.1.1. Ürün Tasarımını Etkileyen Faktörler. Bölüm 3. Üretim Sistemlerinin Tasarımı ve Kuruluşu

Üretim Yönetimi. 3.1. Ürün Tasarımı 19.02.2012. 3.1.1. Ürün Tasarımını Etkileyen Faktörler. Bölüm 3. Üretim Sistemlerinin Tasarımı ve Kuruluşu Üretim Yönetimi Bölüm 3. Üretim Sistemlerinin Tasarımı ve Kuruluşu Yrd. Doç. Dr. Selçuk ÇEBİ http://scebi.ktu.edu.tr 3.1. Ürün Tasarımı Ürün tasarımı, ürünün fiziksel özelliklerini ve fonksiyonlarını açıkça

Detaylı

Kullanılan muhasebe yöntemlerinin kısa bir. (5-10 yılı kapsayan mali tablo bilgileri, özellikle finansal planlama için) Varsa denetçilerin raporu.

Kullanılan muhasebe yöntemlerinin kısa bir. (5-10 yılı kapsayan mali tablo bilgileri, özellikle finansal planlama için) Varsa denetçilerin raporu. Finansal Analiz Finansal Analiz Doç.Dr. Oktay Taş 1 Finansal Analiz Bir işletmenin Faaliyetleri sonucu oluşan finansal tabloların incelenmesi değerlendirilmesi sürecidir. Đşletmenin faaliyet sonuçlarının,

Detaylı

Mühendislik Ekonomisi

Mühendislik Ekonomisi Mühendislik Ekonomisi Dersin Koordinatörü Prof. Dr. Orhan TORKUL Dersi Verenler Yrd. Doç. Dr. Alper GÖKSU Yrd. Doç. Dr. Abdülkadir HIZIROĞLU Yrd. Doç. Dr. Tijen ÖVER ÖZÇELİK Dr. Halil İbrahim CEBECİ Dersin

Detaylı

MAKROİKTİSAT BÖLÜM 1: MAKROEKONOMİYE GENEL BİR BAKIŞ. Mikro kelimesi küçük, Makro kelimesi ise büyük anlamına gelmektedir.

MAKROİKTİSAT BÖLÜM 1: MAKROEKONOMİYE GENEL BİR BAKIŞ. Mikro kelimesi küçük, Makro kelimesi ise büyük anlamına gelmektedir. 68 MAKROİKTİSAT BÖLÜM 1: MAKROEKONOMİYE GENEL BİR BAKIŞ Mikro kelimesi küçük, Makro kelimesi ise büyük anlamına gelmektedir. Mikroiktisat küçük ekonomik birimler (hanehalkı, firmalar ve piyasalar) ile

Detaylı

FİNANSAL TABLOLAR VE ANALİZİ

FİNANSAL TABLOLAR VE ANALİZİ 2011/2.DÖNEM SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLİK SINAVLARI FİNANSAL TABLOLAR VE ANALİZİ 3 Temmuz 2011-Pazar 13:30-15:00 SORULAR SORU 1: Tek Düzen Muhasebe Sistemine göre düzenlenen (Çok Kademeli Rapor Tipi-Özet-Ayrıntılı)

Detaylı

FİYATLAR GENEL DÜZEYİ VE MİLLİ GELİR DENGESİ

FİYATLAR GENEL DÜZEYİ VE MİLLİ GELİR DENGESİ FİYATLAR GENEL DÜZEYİ VE MİLLİ GELİR DENGESİ Bu bölümde Fiyatlar genel düzeyi (Fgd) ile MG dengesi arasındaki ilişkiler incelenecek. Mg dengesi; Toplam talep ile toplam arzın kesiştiği noktada bulunacaktır.

Detaylı

Yasin ÇOBAN İŞLETME İKTİSADI

Yasin ÇOBAN İŞLETME İKTİSADI Yasin ÇOBAN İŞLETME İKTİSADI İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... VII BİRİNCİ BÖLÜM İŞLETME İKTİSADI 1. İŞLETME İKTİSADININ TANIMI... 1 2. İŞLETME İKTİSADININ TARİHİ... 1 3. İŞLETME İKTİSADININ KONUSU... 1 4. İŞLETME

Detaylı

İŞLETMELER AÇISINDAN KAPASİTE

İŞLETMELER AÇISINDAN KAPASİTE İŞLETMELER AÇISINDAN KAPASİTE 8.11.2016 osenses@ktu.edu.tr 1 İşletmeler açısından kapasite planlaması üzerinde önemle durulması gereken bir kavramdır. İşletmeler ancak kapasiteleri ölçüsünde üretim yapabilirler.

Detaylı

KOSGEB DESTEKLERİ NEVŞEHİR TİCARET VE SANAYİ ODASI

KOSGEB DESTEKLERİ NEVŞEHİR TİCARET VE SANAYİ ODASI KOSGEB DESTEKLERİ NEVŞEHİR TİCARET VE SANAYİ ODASI KOSGEB DESTEKLERİ GENEL DESTEK PROGRAMI Programın Gerekçesi: Proje hazırlama kapasitesi düşük KOBİ ler ile KOSGEB hedef kitlesine yeni dahil olmuş sektörlerdeki

Detaylı

PAZAR NERESİDİR? Uygulamalı Girişimcilik Eğitimi. Pazar Araştırması

PAZAR NERESİDİR? Uygulamalı Girişimcilik Eğitimi. Pazar Araştırması Uygulamalı Girişimcilik Eğitimi Pazar Araştırması PAZAR NERESİDİR? Pazar mal ve hizmetlerin satışa sunuldukları ve alıcılar ile satıcıların bir araya geldikleri her yerdir. Mağaza, hal, manav, restoran,

Detaylı

MALİ ANALİZ TÜRLERİ VE MALİ ANALİZ TEKNİKLERİ 4. HAFTA

MALİ ANALİZ TÜRLERİ VE MALİ ANALİZ TEKNİKLERİ 4. HAFTA MALİ ANALİZ TÜRLERİ VE MALİ ANALİZ TEKNİKLERİ 4. HAFTA Mali Analiz Kavramı ve Mali Analiz Teknikleri Mali Analiz Kavramı p Mali tablolar analizi, bir işletmenin finansal durumunu, faaliyet sonuçlarını

Detaylı

İÇİNDEKİLER. BİRİNCİ BÖLÜM Finansal Amaç, Finans Fonksiyonu, Finansal Çevre 1 40

İÇİNDEKİLER. BİRİNCİ BÖLÜM Finansal Amaç, Finans Fonksiyonu, Finansal Çevre 1 40 İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM Finansal Amaç, Finans Fonksiyonu, Finansal Çevre 1 40 I. Finansman Nedir?, 6 Finansal Yönetim, 7; Yatırımlar, 10; Finansal Pazarlar, 12; Finansal Kurumlar, 15; Finansal Araçlar

Detaylı

iktisaoa GiRiş 7. Ürettiği mala ilişkin talebin fiyat esnekliği değeri bire eşit olan bir firma, söz konusu

iktisaoa GiRiş 7. Ürettiği mala ilişkin talebin fiyat esnekliği değeri bire eşit olan bir firma, söz konusu 2009 BS 3204-1. şağıdakilerden hangisi dayanıksız mal veya hizmet grubu içerisinde ~ almaz? iktiso GiRiş 5. Gelirdeki bir artış karşısında talebi azalan mallara ne ad verili r? ) Benzin B) Mum C) Ekmek

Detaylı

Bölüm 1 Firma, Finans Yöneticisi, Finansal Piyasalar ve Kurumlar

Bölüm 1 Firma, Finans Yöneticisi, Finansal Piyasalar ve Kurumlar Bölüm 1 Firma, Finans Yöneticisi, Finansal Piyasalar ve Kurumlar Yatırım (Sermaye Bütçelemesi) ve Finanslama Kararları Şirket Nedir? Finansal Yönetici Kimdir? Şirketin Amaçları Finansal piyasalar ve kurumların

Detaylı

Ürün Fiyatlandırılması

Ürün Fiyatlandırılması Ürün Fiyatlandırılması Ürünümüzün üretilmesi ve paketlenmesi kararı verilirken karşımıza çıkacak satış fiyatı için: Sabit masraflar, form masrafları, değişken masraflar, giderler, kâr göz önünde bulundurulur.

Detaylı

İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM GENEL OLARAK YATIRIM VE YATIRIM PROJELERİ

İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM GENEL OLARAK YATIRIM VE YATIRIM PROJELERİ İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM GENEL OLARAK YATIRIM VE YATIRIM PROJELERİ PLANLAMA... 1 PLANLAMANIN ÖZELLİKLER... 3 YATIRIM PROJESİ... 4 YATIRIM PROJELERİNİN SINIFLANDIRILMASI... 5 Yeni Mal ve Hizmet Üretmeye

Detaylı

DAĞITIM KAVRAMLARI ve STRATEJİLERİ

DAĞITIM KAVRAMLARI ve STRATEJİLERİ DAĞITIM KAVRAMLARI ve STRATEJİLERİ Dağıtım Kanalı: Fikir, ürün ve hizmetler gibi, değeri olan şeylerin üretim noktalarından kullanım noktalarına kadar götürülmesiyle uğraşan, birbiriyle bağımlı bir dizi

Detaylı

Finansal (Mali) Tablolar Analizi. Genel Bilgiler Öğr. Gör. Ebubekir DOĞAN

Finansal (Mali) Tablolar Analizi. Genel Bilgiler Öğr. Gör. Ebubekir DOĞAN Finansal (Mali) Tablolar Analizi Genel Bilgiler Öğr. Gör. Ebubekir DOĞAN 1 Mali Tablolar Muhasebe sisteminin üretmiş olduğu muhasebe bilgileri İşletme içi ( Sahiplerine, ortaklarına, yöneticilerine ve

Detaylı