C LT 53 SAYI: 2 MAYIS-HAZ RAN-TEMMUZ-A USTOS 2013 VOLUME: 53 NUMBER: 2 MAY-JUNE-JULY-AUGUST 2013

Transkript

1 C LT 53 SAYI: 2 MAYIS-HAZ RAN-TEMMUZ-A USTOS 2013 V O L U M E : 5 3 N U M B E R : 2 M A Y - J U N E -JULY-AUGUST 2013

2 C LT 53 SAYI: 2 MAYIS-HAZ RAN-TEMMUZ-A USTOS 2013 VOLUME: 53 NUMBER: 2 MAY-JUNE-JULY-AUGUST 2013 Editör: Doç. Dr. Refik Demirtunç Yard mc Editörler: Doç. Dr. Cevdet Kaya Doç. Dr. Ça atay Nuho lu Yay n Kurulu: Prof. Dr. fievki Erdem Prof. Dr. M. hsan Karaman Prof. Dr. Masum fiimflek Haydarpafla Numuneliler Derne i Ad na Sahibi: Doç. Dr. Ça atay Oysu Yaz flleri Müdürü: Doç. Dr. Osman Yücel Haydarpafla Numuneliler Derne i Yay n Organ d r. Haydarpafla Numune E itim ve Araflt rma Hastanesi T p Dergisi y lda 3 kez, Nisan, A ustos ve Aral k aylar nda düzenli olarak yay nlanmaktad r. Derginin web servislerine dergi/ web adresinden ulafl labilir. Burada, yay mlanm fl olan yaz lar n özetleri sunulmaktad r. Tam metin makalelere ise Tübitak Ulusal Akademik A ve Bilgi Merkezinin web adresi olan den ulafl labilir. letiflim bilgileri: Haydarpafla Numune E itim ve Araflt rma Hastanesi 3. Dâhiliye Klinik fiefli i, T bbiye Caddesi, No: 40 Selimiye Üsküdar stanbul Türkiye. Telefon: / dergi@haydarpasanumune.gov.tr. The Medical Journal of Haydarpasa Numune Training and Research Hospital is published on a regular basis 3 times a year, in April, August and December. Web services of the journal can be accessed to Summaries of the published articles are presented in the web site. Full-text articles can be accessed from TUBITAK National Academic Network and Information Center which has the web site address as Contact information: Haydarpasa Numune Egitim ve Arafltirma Hastanesi 3. Dahiliye Klinik Sefligi, T bbiye Caddesi, No: 40 Selimiye Uskudar Istanbul Turkey. Phone: / dergi@haydarpasanumune.gov.tr. Doç. Dr. Nurettin Aka Doç. Fügen Vardar Aker Doç. Dr. Sebahat Aksaray Prof. Dr. Orhan Alimo lu Doç. Dr. Ediz Alt nl Prof. Dr. Arzu Denizbafl Alt nok Doç. Dr. Rüknettin Aslan Prof. Dr. Sema Aytekin Prof. Dr. Hüseyin Bayramlar Prof. Dr. Zafer Berkman Doç. Dr. Hasan Bombac Doç. Dr. Nurgül Ceran Prof. Dr. Ömer Ceran Uz. Dr. Mecit Çal flkan Prof. Dr. Mine Çal flkan Prof. Dr. Turhan Çaflkurlu Doç. Dr. Nil Çomuno lu Doç. Dr. Saime Füsun Mayda Domaç Doç. Dr. Ender Dulundu Doç. Dr. Dursun Duman Doç. Dr. P nar Ata Eren Doç. Dr. Osman Ekinci Doç. Dr. Fatih Göktay Doç. Dr. Can Gönen Prof. Dr. Mücahit Görgeç Doç. Dr. Hülya Il ksu Gözü Doç. Dr. Pembe Gül Binbir Günefl Doç. Dr. M. Günay Gürleyik Doç. Dr. Gülbu Ifl tmangil Doç. Dr. Z. Gamze K l ço lu Prof. Dr. Neflet Köksal Op. Dr. Gültekin Köse Doç. Dr. Gülizar fiahin Manga Uz. Dr. Asuman Memifl Doç. Dr. Cemile Handan M s rl Doç. Dr. Tolga Müftüo lu Doç. Dr. Bar fl Naibo lu Doç. Dr. Ahmet Nohutçu Uz. Dr. Asu Özgültekin Doç. Dr. Leyla Özer Prof. Dr. Recep Öztürk Doç. Dr. Metin Öztürk Uz. Dr. Seyfi Çelik Özyürek Doç. Dr. Atilla Polat Doç. Dr. Feridun fiengör Prof. Dr. Mehmet Masum fiimflek Doç. Dr. Arzu Tatl p nar Prof. Dr. Mustafa Tercan Doç. Dr. Hülya Tireli Doç. Dr. M. zzet Titiz Prof. Dr. Ümit Topalo lu Doç. Dr. Sema Zer Toros Prof. Dr. Nurdan Tözün Doç. Dr. Güldem Turan Doç. Dr. Kemal Tutkavul Doç. Dr. E. Zeynep Tuzcular Vural Doç. Dr. Ertu rul Can Tüfekçi Doç. Dr. Didem Serin Tümflen Doç. Dr. Funda Türkmen Doç. Dr. Recai Türko lu Prof. Dr. Nükhet Tüzüner Uz. Dr. Ahmet R za Uras Doç. Dr. Mehmet Ali Uzun Doç. Dr. Ethem Ünal Doç. Dr. Abdülkadir Ünsal Doç. Dr. Nil Üstünda Doç. Dr. fiirin Pekcan Yaflar Doç. Dr. Osman Yücel Yay n ve Bask Haz rl Clinart Stratejik Araflt rmalar Sa l k Dan flmanl k Organizasyon Yay nc l k Ltd. fiti. Dr. Refik Saydam Cad. Akarcal Sok. 53/4 Beyo lu- STANBUL fiube: Halaskargazi Cad. Ünsal Çarfl s No: 172 Kat: 3 D: 140 fiiflli- STANBUL Tel/Faks: Bask : Arena Dijital Tel: Bask Tarihi: A ustos 2013 Haydarpafla Numune E itim ve Araflt rma Hastanesi T p Dergisi TÜB TAK Ulusal Akademik A ve Bilgi Merkezi (ULAKB M) Ulusal Veritaban kapsam ndad r.

3 çindekiler Klinik Çal flma Lateral Tarsal fierit Tekni i ve/veya Çevirici Sütürlerin nvolüsyonel Entropion Tedavisindeki Etkinli i Kurumsal Ba l l k ile fl Tatmini Aras ndaki liflki ve Sosyodemografik Özelliklerin Etkileri Üzerine Bir Uygulama Örne i Asl De er Vural, Baki Kartal Aygül Yan k, Asl Ekin, Selma Söyük Küçük Hücreli D fl Akci er Kanserli Hastalarda Beyin Metastaz Saptanmas nda Nörolojik Semptomlar n Tan ya Katk s Basil Pozitif Tüberküloz Olgular n n Tedavi Sonuçlar n n De erlendirilmesi Bronflektazi Olgular m z n De erlendirilmesi Çocuklarda Seftriakson Kullan m na Ba l Safra Tafl Oluflumu Varis D fl Akut Üst Gastrointestinal Sistem Kanamalar nda Rockall Skorlamas ve Skorlaman n Prognozla liflktisi Key Hole Apendektomi Tekni inin Sonuçlar Ayflin Durmaz, Hüseyin Cem Tigin, Murat K y k, Çi dem Baflkara, Saadettin Ç kr kç o lu Belma Akbaba Ba c, Sinem Güngör, Bilgen Begüm Afflar, Murat Yalç nsoy, Esra Usta Bülbül, Olga Çelenk Akkan, Esen Akkaya Bilgen Begüm Afflar, Belma Akbaba Ba c, Murat Yalç nsoy, Sinem Güngör, Halil brahim Yakar, Olga Akkan, Mevhibe Esen Akkaya Hakan Sarbay, fiirin Güven, Selime Aydo du Kadir Kayatafl, Emel Berber, Meral Uluköylü, Refik Demirtunç Orhan Bat, Cengiz Erifl, Bülent Kaya Olgu Sunumu Behçet Hastal nda Yüzeyel Femoral Arterin Spontan Psödoanevrizmas n n Noninvaziv Yöntemlerle Tan s Eozinofilik Fasiit (Schulman Sendromu) Progresif Seyirli Nekrozitan Henoch-Scholein Purpuras Olgusu Kontrolsüz Oral Antikoagülan Kullan m na Ba l Geliflen Spontan Rektus K l f Hematomu Aylin Okur, Emine Çölgeçen, Ertu rul Mavili, Afra Y ld r m, Murat Korkmaz Emine Çölgeçen, Yalç n Erdo an, Nilsen Y ld r m Erdo an, Aylin Okur, Murat Korkmaz, Dilflad Amanvermez fienarslan, lhan Günayd n Zehra Esra Önal, Duygu Bayo lu, Ayflen Aksoy Genç, Tahir Kermen, Ça atay Nuho lu, Özgür Kasapçopur Tuba Atak, Tunç Eren, Ali Özemir, Süleyman Orman, Haydar Yalman, Rafet Yi itbafl, Orhan Alimo lu

4 Haydarpafla Numune E itim ve Araflt rma Hastanesi T p Dergisi 2013; 53 (1) Klinik Çal flma LATERAL TARSAL fier T TEKN VE/VEYA ÇEV R C SÜTÜRLER N NVOLÜSYONEL ENTROP UM TEDAV S NDEK ETK NL Asl De er VURAL 1, Baki KARTAL 2 ÖZET Amaç: nvolüsyonel entropiumun cerrahi yolla tamirinde lateral tarsal flerit tekni i ve/veya döndürücü sütürlerin kullan lmas n n ifllem baflar - s zl ve komplikasyon oranlar n saptamakt r. Gereç ve yöntem: Kas m 2010 ve Mart 2012 dönemleri aras nda iki merkezde alt kapak entropionu tan s ile cerrahi tedavi uygulanan 20 hastan n (65-75 yafllar aras, ortalama 70.85) 27 göz kapa na ait kay tlar geriye dönük olarak taranm flt r. Operasyon sonras hastalar 4-18 ay takip edilmifllerdir. Baflar s zl k ameliyattan sonra entropionun tekrarlamas olarak de erlendirilirken komplikasyonlar ise yetersiz düzelme, sütür aç lmas, skleral aç kl k, subkonjonktival hemoraji ve/veya ektropium geliflmesi olarak de erlendirilmifltir. Bulgular: Hastalar uygulanan cerrahi tekni e göre 3 gruba ayr ld : Grup 1 sadece lateral tarsal flerit tekni i uygulanan (n=11 hastada 11 göz kapa ), Grup 2 sadece döndürücü sütür uygulanan (n=3 hastan n 6 göz kapa ) ve Grup 3 ise hem lateral tarsal flerit hem de döndürücü sütür uygulanan (n=6 hastan n 10 göz kapa ) hastalar yer ald. Baflar s zl k oranlar s ras ile Grup 1 de 0/11 göz kapa ; Grup 2 de 2/6 göz kapa (ayn hastada) ve Grup 3 de 0/ 10 göz kapa olarak saptanm flt r. Komplikasyonlar ise flöyledir: Grup 1, 2 ve 3 için s ras ile yetersiz düzeltme (1/11, 0/6 ve 0/10), sütür aç lmas ve fistül oluflumu (1/11, 0/6 ve 0/10), subkonjonktival hemoraji (0/11, 2/6 (ayn hastada) ve 0/10) olay/göz kapa olarak kaydedilirken skleral aç kl k ve ektropion geliflmesi hiçbir grupta saptanmad. Sonuç: nvolüsyonel entropion tamirinde lateral tarsal flerit tekni i ve döndürücü sütürün birlikte uygulanmas n n her iki tekni in tek bafl na kullan ld duruma göre ifllem baflar s n art rd gibi postoperatif dönemde komplikasyon geliflme s kl n da azaltabilece i gösterilmifltir. Anahtar Sözcükler: nvolüsyonel entropium, lateral tarsal flerit tekni i, döndürücü sütürler. The Effectiveness of Lateral Tarsal Strip Procedure and/or Everting Sutures for the Repair of Involutional Entropium Summary Purpose: To evaluate the success and complication rate of lateral tarsal strip procedure and /or everting sutures in the treatment of involutional entropion. Materials and methods: Medical records of 27 eyelids of 20 patients (65-75 years, mean years) who underwent surgical repair of involutional lower eyelid entropion between November March 2012 from two different hospital were retrospectively reviewed in the study. The patients were followed up 4-18 months after the procedures. Faliure is defined as recurrence of the involutional entropion. Complications are incomplete recovery, suture failure, scleral exposure, subconjunctival hemorrhage and/or ectropion development. Results: Patients were divided into three groups 1. Erzincan Üniversitesi T p Fakültesi Mengücek Gazi E itim ve Araflt rma Hastanesi 2. Erzurum Bölge E itim ve Araflt rma Hastanesi Göz Klinikleri Yay n gönderim ve kabul tarihi:

5 Lateral Tarsal fierit Tekni i ve/veya Çevirici Setürlerin nvolüsyonel Entropium Tedavisindeki Etkinli i based on surgical procedures performed: Group 1 who underwent lateral tarsal strip (n=11, 11 eyelids); Group 2 who underwent everting sutures (n=3, 6 eyelids); and Group 3 who underwent combination of lateral tarsal strip and everting sutures (n=6, 10 eyelids). Failure rate was 0/15; 2/6 (same patient) and 0/ 10 events per eyelid for Grup 1, 2 and 3 respectively. Complication rates of the groups were as following: in group 1 incomplete repair (1/11, 0/6 ve 0/10); suture failure and fistule formation (1/11, 0/6 and 0/10) subkonjunctival hemorage (0/11, 2/6 (same patient) ve 0/10) events per eyelid for Grup 1, 2 and 3 respectively. No scleral exposure and ectropion development was defined. Conclusion: The combination of lateral tarsal strip prosedure and everting sutures not only could increase the success rate but also reduce the rate of complications in the repair of involutional entropion with respect to either of these procedures performed alone. Key Words: Involutional entropion, lateral tarsal strip prosedure, everting sutures. G R fi nvolüsyonel entropium alt göz kapa n n içeri dönmesi olup en s k rastlanan entropium tipidir ve ço unlukla yafll popülasyonda görülür 1. Simetrik olmasa da her iki göz de ço unlukla etkilenmifltir. Tedavi edilmemifl olgularda kirpiklerin kornea ile temas etmesine ba l olarak yanmabatma flikayetleri, alt konjonktiva bölgelerinde geliflen konjonktivit ve refleks lakrimasyona ba l gözde sulanma flikayetleri ortaya ç kmaktad r. Görmede azalma ile seyreden mikrobiyal keratit ve korneada pannus geliflimi gibi ciddi komplikasyonlar da görülebilir 2. nvolüsyonel entropiyumun patogenezinde yatay kapak gevflekli i, alt kapak retraktörlerinin ayr lmas ve preseptal orbiküler kas n pretarsal orbiküler kas üzerine yer de ifltirmesi sorumlu tutulmaktad r 3-4. Birçok entropium olgusunda birden fazla mekanizman n rol oynad düflünülse de hangi mekanizman n ön planda oldu u net olarak ortaya konmam flt r. Patogenezde sorumlu faktörlere göre gelifltirilen pek çok cerrahi giriflim tarif edilmifltir. Çok yönlü bir patogenez söz konusu oldu undan kombine cerrahilerin baflar - s daha yüksektir. Bu cerrahi tekniklerden biri veya bir kaç n n beraber kullan ld ameliyatlarda % s kl nda nüks durumu bildirilmifltir 1,52,5-11. Bu araflt rmada entropium düzeltilmesinde tek bafl na lateral tarsal strip tekni i veya döndürücü sütürler ile her iki yöntemin kombine edildi i cerrahi teknikte ifllem baflar ve komplikasyon oranlar araflt r lm flt r. GEREÇ VE YÖNTEM Çal flma Mengücek Gazi E itim ve Araflt rma Hastanesi ve Erzurum Bölge E itim ve Araflt rma hastanesi olmak üzere iki merkezli olarak gerçeklefltirildi. Kas m Mart 2012 aras nda alt kapak entropiumu tan s ile 20 hastan n 27 göz kapa na cerrahi uygulanan kay tlar geriye dönük olarak taranm flt r. Daha önce alt kapak blefaroplastisi yap lm fl, konjonktivada skar tespit edilen ve skatrisyel entropiumlu olgular çal flma d fl b rak ld. Yatay kapak gevflekli i de erlendirilmesinde pinch (bir tutam) testi ve Snapback (çekme b rakma testi) kullan ld. Mediyal ve lateral kantal tendonlar n durumunu de erlendirmek amac ile kapak germe testi yap ld. Ameliyat öncesi biyomikroskopik muayenesinde korneada punktat epitelyopati Grup 1, 2 ve 3 için s ras ile ( 5/11, 2/6, 4/10) olarak tespit edildi. Ameliyat öncesi tüm hastalarda bilgilendirilmifl onam al nm flt r. nvolüsyonel entropium saptanan 20 hastan n 27 göz kapa na 3 farkl teknikle yap lan tamirde baflar s zl k ameliyattan sonra entropiumun semptomatik k smi ve tam tekrarlamas olarak de erlendirilmifltir. Bu cerrahi tamirin komplikasyonlar ise asemptomatik yetersiz düzelme, sütür aç lmas ve beraberinde fistül oluflumu, skleral aç kl k, subkonjonktival hemoraji ve/veya ektropium geliflmesi olarak araflt r lm flt r. CERRAH TEKN K: Lateral tarsal strip (LTS): Cilt alt na %2 lidokain enjeksiyonu sonras bu yöntemde ; lateral kantotomi ve lateral kantal tendonun alt baca na kantoliz yap ld ktan sonra lateral orbital rime ulafl larak periosta bir cep oluflturulur. Serbestleflen alt kapa n lateral bölümündeki tarstan bir flerit haz rlan r. Bu amaçla ön lamel tarstan ayr ld ktan sonra tars çevreleyen kapak kenar ve konjonktiva da iyice temizlenir. Gevfleklik miktar belirlenerek tars n lateral ucu k salt l r. Tarsal flerit lateral orbita kenar n n iç k sm ndaki periost cebine 68

6 Lateral Tarsal fierit Tekni i ve/veya Çevirici Setürlerin nvolüsyonel Entropium Tedavisindeki Etkinli i 6/0 poliglaktin (Vikril eticon A.B.D.) sütür ile tutturulduktan sonra kantus oluflturulur ve kantotomi kapat l r. Böylelikle tars k salt l p lateral orbital rime yeniden sütüre edilerek tendonlardan kaynaklanan horizontal gevfleklik giderilir. Döndürücü Sütürler: Kapak konjonktiva forniksinden derin alt orbital rime yak n ve alt kapak retraktörlerini de dahil edecek flekilde çift i neli 6/0 poliglaktin (Vikril eticon A.B.D.) 3 adet sütür geçildi. Geçilen sütürler ciltten kapak kenar n n 2-3 mm afla s ndan ç kacak flekilde yukar do ru yönlendirildi. Bir sütürün iki ucu birbirinden 3-4 mm olacak flekilde ciltten ç kar ld. Üç sütür de tam kat olarak ciltten ç kar ld ktan sonra tüm sütürler alt kapa n hafif d fla dönük olaca s kl kta ba land. Döndürücü sütürler üçüncü haftada al nd. Lateral tarsal strip (LTS) ve Döndürücü Sütürlerin kombinasyonu: Yukar da anlat lan iki yöntemin birlikte uygulanmas ndan ibarettir. BULGULAR Hastalar uygulanan cerrahi tekni e göre 3 farkl gruba ayr ld. Sadece lateral tarsal flerit tekni i uygulanan hastalar Grup 1 (n=11 hastada 11 göz kapa ) olarak de erlendirildi. Sadece döndürücü sütür uygulanan hastalar Grup 2 (n=3 hastan n 6 göz kapa ) olarak kaydedilirken, hem lateral tarsal flerit hem de döndürücü sütür uygulanan hastalar Grup 3 (n=6 hastan n 10 göz kapa- ) olarak çal flmaya al nd. Gruplar aras nda yafl ortalamalar Grup 1,2 ve 3 için s ras ile 71.45, 69.4, 70.5 idi. Grup 1; 8 sol 3 sa göz kapa, Grup 2; 3 bilateral göz kapa, Grup 3; 2 sol 4 bilateral göz kapa ndan oluflmaktayd. Baflar s zl k ve komplikasyonlar postoperatif dönemden itibaren de erlendirilmifltir. Takip süresi 4 ila 18 ay aral ndad r. Baflar s zl k semptomatik k smi ve tam nüks olarak de erlendirildi inde s ras ile Grup 1 de 0/11 göz kapa ; Grup 2 de 2/6 göz kapa (ayn hastada) ve Grup 3 de 0/ 10 göz kapa olarak saptanm flt r. Grup 1, 2 ve 3 için s ras ile asemptomatik yetersiz düzeltme (1/11, 0/6 ve 0/10), sütür aç lmas ve beraberinde fistül geliflimi (1/11, 0/6 ve 0/10), subkonjonktival hemoraji (0/11, 2/6 ve 0/10) olay/göz kapa olarak kaydedilmifltir. Subkonjuktival hemoraji Grup 2 de bir hastan n her iki göz kapa nda gerçekleflmifltir. Skleral aç kl k ve ektropion geliflmesi hiçbir grupta saptanmam flt r. Grup 3 de baflar s zl k saptanmad gibi herhangi bir komplikasyon da izlenmemifltir. Grup 1 de 2 hastan n birer göz kapa nda yetersiz düzeltme izlendi. Bu hastalar asemptomatik olduklar ndan müdahale edilmedi. Yine Grup 1 de bir göz kapa nda birinci ayda kapak kenar nda sütür ayr flmas ve fistül geliflimi gerçekleflti. Bu hastada antibiyotik tedavisi sonras kapak sütürü yenilendi ve tam düzelme sa land. Grup 2 de bir hastan n her iki gözünde tespit edilen subkonjonktival hemoraji herhangi bir tedaviye gerek duyulmadan kendili inden iyileflmifltir. TARTIfiMA: nvolüsyonel entropium yafllanmakta olan bireylerde ilerleyici flekilde alt kapak anatomisini oluflturan bileflenlerin yafla ba l dejenerasyonu ve bu yap lar n birbirleri ile olan iliflkilerinin de iflmesi sonucu ortaya ç kar 3-4. Tedavide topikal lubrikanlar, alt kapa n yana a bantlanmas, botilinum toksin enjeksiyonu gibi l ml tedaviler hastada geçici rahatlama sa lasa da esas tedavi yöntemi cerrahidir. Alt kapak involüsyonel entropiumunu tedavi etmek amac ile birçok cerrahi teknik literatürde tarif edilmifltir. Bu teknikler, entropiumun geliflmesinden sorumlu patogenetik faktörlerin düzeltilmesine yönelik olarak gelifltirilmifltir. nvolüsyonel entropiumun geliflmesinde rol oynayan en önemli 3 faktör aras nda yatay kapak gevflekli i, alt kapak retraktörlerinin ayr lmas ve preseptal orbikülaris liflerinin pretarsal liflerinin üzerine dönmesi bulunmaktad r. Entropiumun etkili tedavisi için yukar da beliritilen üç temel patogenetik faktörlerden en az ikisinin düzeltilmesi nükslerin önlenmesi için birçok uzman taraf ndan önerilmektedir 1,5-11. Preseptal ve pretarsal kas guruplar aras nda bariyer oluflturmak üzere literatürde orbiküler kas rezeksiyonu, orbiküler s k flt rma, Ziegler koterizasyonu, Quickertt 69

7 Lateral Tarsal fierit Tekni i ve/veya Çevirici Setürlerin nvolüsyonel Entropium Tedavisindeki Etkinli i sütürü tan mlanm flt r 12. Uygulamas n n kolay olmas sebebiyle son y llarda Quickertt-Rathburn modifiye eversiyon sütürünün popülaritesi artmaktad r. Bu yöntemin hem vertikal hem horizontal kapak laksitesi üzerine düzeltici etkisi oldu u bildirilmektedir. Quickertt ve Rathburn nun orijinal tekni inde sütürler tars n hemen alt ndan transvers olarak geçilmekte olsa da, daha sonra sütürlerin alt forniksin daha derin noktalar ndan geçilerek oblik bir hat oluflturulmas ve bu flekilde ciltten ç k lmas n n daha etkili sonuç verece i öne sürülmüfltür. Tek bafl na uyguland nda erken dönemde baflar l görünse de yap lan birçok çal flmada uzun dönem takiplerde % aras nda nüks oran bildirilmifltir 4.8. Bizim çal flmam zda da tek bafl na eversiyon sütürü uygulad - m z grupta 6 göz kapa n n 2 sinde (%33,3) ilk 4 ay içerisinde nüks geliflti ini izledik. Entropin gelifliminde önemli faktörlerden biri olan alt kapak retraktör gevflekli inin onar lmas amac yla subsiliyer ve transkonjonktival yolla kapak dengesizli inin giderilmesinde etkili yöntemler literatürde bildirilmifltir Fakat bu yöntemlerin horizontal kapak gevflekli i düzeltilmeden yap ld durumlarda hem ektropion geliflimi, skleral aç kl k gibi komplikasyonlar n hem de uzun dönemde entropium nüksünün daha s kl kla görüldü ü bildirilmifltir. Horizontal kapak gevflekli inin entropium olgular n n ço unda mevcut oldu u ve cerrahi olarak düzeltilmesi gerekti i birçok yazar taraf ndan vurgulanmaktad r Bu amaç ile horizontal kapak k salt lmas ve lateral tarsal flerit tekni i s kl kla kullan lmaktad r. Bunlar n yan s ra Bick prosedürü, lateral kantal tendonun alt baca n n s k flt rlmas gibi yöntemler de mevcuttur. Horizontal kapak k salt lmas n n etkinli i yüksek olarak bildirilse de kapak kenar nda çentiklenme, lateral kantal tendona bas, lateral kantal aç da bozulma gibi komplikasyonlar bulunmaktad r. Bu aç lardan lateral tarsal flerit yöntemi fizyolojiye daha uygun bir düzeltme sa lamaktad r. Bu nedenle bizim çal flmam zda kapak gevflekli ini düzeltmek için olgular m zda lateral tarsal flerit yöntemi uygulanm flt r. Rougraff PM ve arakdafllar n n yapt benzer bir çal flmada lateral tarsal flerit tekni i ve döndürücü sütürlerin kullan ld grupta nüks oran n %1.6 olarak tespit etmifller ve lateral tarsal flerit tekni i operasyonunun döndürücü sütürler ile kuvvetlendirimesinin hem kolay, fizyolojik hem de h zl bir prosedür oldu unu bildirmifllerdir (8). Uzun dönemde involüsyonel entropium tedavisinde etikili bir seçenek oldu unu savunmufllard r. Baflka bir çal flmada ise sadece döndürücü sütürlerin kullan ld 36 hastan n 6 s nda nüks tespit edilirken lateral tarsal flerit tekni i ile döndürücü sütürlerin kullan ld 27 hastan n hiçbirinde nüks tespit etmemifller ve lateral tarsal flerit tekni inin dödürücü sütürler ile desteklenmesinin etkili bir tedavi seçene i oldu unu savunmufllard r Bizim çal flmam zda lateral tarsal flerit tekni inin tek bafl na kullan ld Grup 1 ve döndürücü sütürler ile kombine edildi i Grup 3 de hiçbir hastada yap lan takiplerde nüks izlenmemifltir. nvolüsyonel entropiumun patogenezinde etkili faktörlerin tümünü ya da ço unu düzelten giriflimlerde baflar oran daha yüksek olarak bulunmufltur. Lateral tarsal flerit tekni i uygulama kolayl, fizyolojiye uygun bir yöntem oluflu ve süreklili i ile involüsyonel entropiumda tercih edilen bir yöntemdir. Bu yöntem alt kapak retraktörlerine yönelik giriflimler ile birlefltirildi inde hem kozmetik hem fonksiyonel baflar artmaktad r. Bizim araflt rmam z da döndürücü sütür ile lateral tarsal flerit tekni inin birlefltirilmesini; pratik oluflu, uygulama kolayl, baflar oranlar ve komplikasyon azl nedeni ile tercih edilmesini desteklemektedir. KAYNAKLAR 1. Tök ÖY, Kocao lu FA, demir N, Örnek F. nvolüsyonel entropion tedavisinde horizontal kapak k salt lmas n n etkinli i. Turkish Journal of Geriatrics 2011;14: Scheepers MA, Singh R, Ng J, Zuercher D, Gibson A, Bunce C, Fong K, Michaelides M, olver J. A randomized controlled trial comparing everting sutures with everting sutures and a lateral tarsal strip for involutional entropion. Ophthalmology 2010; 117: Bashour M, Harvey J. Causes of involutional ectropion and entropion_age-related tarsal changes are the key. Ophthal Plast Reconstr Surg 2000; 16: Damasceno RW, Heindl LM, Hofmann-Rummelt C, Belfort R, Schlötzer-Schrehardt U, Kruse FE, Holbach LM.Pathogenesis of involutional ectropion and entropion: the involvement of matrix metalloproteinases in elastic fiber degradation. Orbit 2011; 30: Çiftçi F,Sönmez M, Ünal M,Gülecek O. nvolüsyonel etropionda kombine cerrahi. Türk Oftalmol Gaz 2000;30: Banaz A, Arslan MO. Senil Entropionda Güncel Cerrahi Tedavi; Alt Kapak Retraktör Tamiri ve Horizontal Kapak K salt lmas. Türkiya Klinikleri J Ophthalmol 2000, 9: Balaji K, Balaji V, Kummararaj G.The correction of involutio- 70

8 Lateral Tarsal fierit Tekni i ve/veya Çevirici Setürlerin nvolüsyonel Entropium Tedavisindeki Etkinli i nal entropion of eyelid by lateral strip procedure. J Surg Tech Case Report 2010,2: Rougraff PM, Tse DT, Johnson TE, Feuer W. Involutional entropion repair with fornix sutures and lateral tarsal strip procedure. Ophthal Plast Reconstr Surg 2001; 17: Ho SF, Pherwani A, Elsherbiny SM, Reuser T. Lateral tarsal strip and quickert sutures for lower eyelid entropion. Ophthal Plast Reconstr Surg. 2005;21(5): Mocan MC, Erdener U, rkeç M, Orhan M. Bafllang ç Dönem nvolüsyonel Entropiyumda ki Farkl Tedavi Seçene inin De erlendirilmesi TJO. Y l: 2009 Cilt: 39 Say : Banaz A, Arslan MO. Yatay kapak germesinde tarsal flerit tekni i. T. Oft. Gaz. 31, , Quickert MH, Rathbun E. Suture repair of entropion. Arch Ophthalmol. 1971; 85:

9 Haydarpafla Numune E itim ve Araflt rma Hastanesi T p Dergisi 2013; 53 (2) Klinik Çal flma KURUMSAL BA LILIK LE fi TATM N ARASINDAK L fik VE SOSYODEMOGRAF K ÖZELL KLER N ETK LER ÜZER NE B R UYGULAMA ÖRNE Aygül YANIK, Asl EK N, Selma SÖYÜK ÖZET Çal flanlar n kurumda baflar l, mutlu ve üretken olabilmesinin önemli etkenlerinin bafl nda, kuruma ba l l ve iflinden duydu u tatmin yer al r. Bu araflt rma; hastane çal flanlar n n kurumsal ba l l ile ifl tatmini düzeylerini, bunlar aras ndaki iliflkiyi, sosyodemografik özelliklerin kurumsal ba l l k ve ifl tatmini üzerine etkilerini belirlemek amac yla yap lm flt r. Araflt rma stanbul da Haydarpafla Numune E itim ve Araflt rma Hastanesi?nde 2010 y l nda yap lm fl olup, tan mlay c ve ç kar msal niteliktedir. Veriler yüzyüze anket yöntemi ile toplanm fl ve ankette beflli Likert ölçe i kullan lm flt r. Tesadüfi örnekleme yöntemiyle, 1350 çal flandan oluflan araflt rma evreninden 460 çal flan örneklem olarak seçilmifl ve eksiksiz yan tlanan 451 anket de erlendirmeye al nm flt r. Verilerin analizinde SPSS for Windows 15.0 paket program kapsam nda ba ms z örneklerde T testi, tek yönlü varyans analizi uygulanm fl, farkl l klar n tespitinde Tukey ve Scheffe yararlan lm flt r. De iflkenler aras ndaki iliflki korelasyon analizi ile test edilmifltir. Çal flanlar n kurumsal ba l l klar ile ifl tatminleri incelendi inde; ortalama olarak duygusal ba l l 2.96, devaml l k ba l l 2.91, normatif ba l l 3.2, genel kurumsal ba l l 3.05 ve içsel ifl tatmini 3.24, d flsal ifl tatmini 2.70, genel ifl tatmini 3.03 bulunmufltur. Hastane çal flanlar n n kurumsal ba l l klar ile ifl tatminleri orta düzeyde olup, birbirleri aras nda iliflki ve etkileflim vard r. Hastanede, çal flanlar n kurumsal ba l l n ve ifl tatminini artt r c çal flmalar yap lmas gerekmektedir. Araflt rman n benzer araflt rmalara yön verece- i ve üst yönetimin kararlar n destekleyece i tahmin edilmektedir. Anahtar Kelimeler: Hastane Yönetimi, Kurumsal Ba l l k, fl Tatmini, Kurumsal Ba l l k ve fl Tatmini liflkisi. A STUDY ON THE RELATIONSHIP BETWEEN ORGANIZATIONAL LOYALTY AND JOB SA- TISFACTION LEVEL AND THE R EFFECTS ON SOC ODEMOGRAPHIC FEATURES SUMMARY One of the most important thing that affects the employees success, happiness and productivity in the organisation is their loyalty to the organisation and their job satisfaction. This research was conducted in order to determine the level of the instutional loyalties and the job satisfaction of the employees who work in the hospitals, the relationship between them and the effects of the socio-demographic characteristics on institutional loyalty and job satisfaction.the research was conducted in Haydarpafla Numune Training and Research Hospital in 2010 and has descriptive and inferential nature. The data was collected by face to face questionnaire method and 5-Likert Scale was used.with random sampling method 460 employees were chosen as a sample among the recearch group consisting of 1350 employees and 451 questionnaires which were fully answered were evaluated.in the analysis of the data for independent samples, T test and one- way analysis 1. K rklareli Üniversitesi, Sa l k Yüksek Okulu, Yrd. Doç.Dr. 1. Yeditepe Üniversitesi Ö rencisi, Uz. 2. stanbul Üniversitesi, Sa l k Bilimleri Fakültesi, Yrd. Doç. Dr. Yay n gönderim ve kabul tarihi:

10 Kurumsal Ba l l k ile fl Tatmini Aras ndaki liflki ve Sosyodemografik Özelliklerin Etkileri Üzerine Bir Uygulama Örne i of variance were used in the scope of SPSS for Windows 15.0 software, and in order to determine the differences Tukey and Scheffe were used. The relationship between the variables was tested by Correlation analysis. When employees organisational loyalty and job satisfaction are examined, the average of emotional loyalty is approximately 2.96, continuance loyalty is found as 2.91, normative loyalty is 3.2, general institutional loyalty (overall corporate commitment) as 3.05, internal job satisfaction is approximately 3.24, external job satisfaction is 2.70 and general (overall) job satisfaction is found as The average level of job satisfaction and organisational loyalty of the hospital staff is moderate and there is a relationship and interaction between them. In the hospitals, studies should be made to increase organisational loyalty and job satisfaction. We expect that the research will have a lot of contributions to the similar researches and will support the top management decisions. Key Words: hospital management, organizational loyalty, job satisfaction, relationship between organizational loyalty and job satisfaction G R fi ve AMAÇ Günümüzde, kurumlar n yo un rekabet ortam nda varl klar n devam ettirebilmesi ve rekabet avantaj n koruyabilmesi için sahip olduklar en önemli kaynak insand r. Ancak; insan n iyi de erlendirilmesi gerekmektedir. Kurum ile çal flan aras ndaki gizli kalan beklentilerin gözden geçirilerek ortaya ç kart lmas, yeniden yap land r lmas sa lanmal d r. Aksi halde çal flanlar n ifl de- ifltirmeleri artacak, ifl verimi ve etkinli i azalacakt r. Yönetim; kendini ifline adam fl, performans gereklerini yerine getirmeye motive olmufl çal flanlara sahip olmay hedefler. Bu hedefi gerçeklefltirmek ise; kurumuna s k flekilde ba lanm fl ve ifl tatmini yüksek çal flanlar sayesinde olacakt r. Literatürde, ba l l k ve ba l l kla ilgili kavramlar n de iflik anlamlarda kullan ld görülmektedir. Oxford sözlü ünde ba l l k davran fl özgürlü ünü k s tlayan kat l m, Brickman a göre ise, bireyin davran fl n de ifltirmeye zorlanaca durumlarda kiflinin davran fl n dengede tutan güçtür 1. Ba l l k konusu son y llarda çok say da araflt rman n oda n oluflturmufltur. Araflt rmalarda ba l l n oldukça farkl boyutlar yla ele al nd söylenebilir. Örne in; ba l l n farkl boyutlar oldu u gib 2, farkl türlerinin oldu u da öne sürülmüfltür 3. Bireyler kuruma, üst yönetime, ilk kademe yöneticilerine veya ifl grubuna ba l l k hissedebilirler. Yan s ra, ifl görenlerin kariyerlerine, sendikalara ve uzmanl klar na ba l l klar da söz konusudur 4. Kurumsal ba l l k kavram bireyin kuruma duydu u psikolojik ba l l ifade eder 5. Ba l l k ile ilgili farkl modeller ileri sürülmüfl olup, bu modeller içerisinde en yayg n olarak kabul gören model Meyer ve Allen in üç boyutlu kurumsal ba l l k modelidir. Bunlar; duygusal, devaml l k ve normatif ba l l kt r 6,7,8,9,10. Duygusal ba l l k; çal flan n kurum ile duygusal ba n ifade etmektedir. Devaml l k ba l l ; çal flan n ödeme, sosyal statü, sosyal a lara girifl gibi olgular aç s ndan kendini kuruma ba l hissetmesidir. Bu menfaatler bireyin kurumdan ayr lmas durumunda risk alt na girecek ve kaybedilebilecektir. Baflka alternatifleri yoktur. Devaml l k ba l l yüksek kifliler, kurumda kal rlar, çünkü öyle yapmak zorundad rlar. Normatif ba l l k ise; çal flan n gönüllü zorunluluk ve sadakat duygular etraf nda ortaya ç kmaktad r. Bu duygular, ailesel yada kültürel sosyalleflme araçlar kullan larak çal flan üzerinde kurulan normatif ba l l klar n sonucudur. Yüksek normatif ba l l a sahip kifliler, kendilerini kurumda kalmak zorunda hissederler. Boyutlar içerisinde en güçlü olumlu ifl davran fllar ortaya koyan boyut, duygusal ba l l kt r. Bu boyutlar, birbirinden ay rt edilebilen üç konuyu yans tmaktad r. Bunlar; kuruma duygusal ba lanma, ayr lman n maliyetini alg lama ve kurumda kalma zorunlulu udur 11. Araflt rmada ba l l n üç boyutu da de erlendirilmifltir. fl tatmini, bireyin ifline karfl genel tutumuna iliflkin bir terimdir. Bu kavram; çal flanlar n alg lar - na, duygular na, davran fllar na iliflkin çok boyutlu ifl tutumlar n n bir ölçüsü olarak görülmüfltür 12. fl tatmini, bireyin ifl yaflam n de erlendirmesi sonucu elde etti i haz duygusu; ifl tatminsizli i ise, bireyin çal flt iflten elde etti i hazz n düflüklü ü ve bunun bireyde oluflturdu u rahats zl kt r. fle karfl b kk nl k, isteksizlik ve kaçma duygusunu ifade eder 13. Kurumsal ba l l k ile ifl tatmini yak ndan iliflkili, ancak farkl kavramlard r. Kurumsal ba l l k; kuruma sevgi duyma ya da onunla özdeflleflme iken, ifl tatmini; çal flanlar n ifl deneyimlerine 73

11 Kurumsal Ba l l k ile fl Tatmini Aras ndaki liflki ve Sosyodemografik Özelliklerin Etkileri Üzerine Bir Uygulama Örne i ba l olarak ifllerine ve/veya ifllerinin baz yönlerine gösterdikleri tepkidir 14. Çal flan n kuruma ba l l ve ifl tatmini rekabet avantaj, ifl verimi ve ifl kalitesi aç s ndan son derece önemlidir. Bu yönüyle araflt rma kapsam nda; hastanenin temizlik hizmetleri d fl nda tüm kademelerinde çal flan personelin kuruma ba l - l klar, ifl tatminleri ve ifl tatmini ile kurumsal ba l l klar aras ndaki iliflki ve etkileflim incelenmifltir. Çünkü; sa l k hizmeti bir ekip hizmeti olup, verilen hizmetler birbirlerini etkilemektedir. Bu araflt rma; hastane çal flanlar n n kurumsal ba l l ile ifl tatmini düzeylerini, bunlar aras ndaki iliflkiyi, sosyodemografik özelliklerin kurumsal ba l l k ve ifl tatmini üzerine etkilerini belirlemek amac yla yap lm flt r. Araflt rman n daha sonra yap lacak araflt rmalara yön verece i ve üst yönetimin kararlar n destekleyece i tahmin edilmektedir. GEREÇ ve YÖNTEM Araflt rma stanbul da Haydarpafla Numune E itim ve Araflt rma Hastanesi?nde (Bundan sonra Hastane olarak an lacakt r) 2010 y l ilk üç ay nda yap lm fl olup, tan mlay c ve ç kar msal niteliktedir. Araflt rmada veri toplama arac olarak anket yöntemi ve ankette beflli likert ölçe i kullan lm flt r. Anket; üç bölümden oluflmufltur. Birinci bölümde Meyer ve Allen taraf ndan gelifltirilen 3 ve duygusal, devaml l k ve normatif ba l l ölçmek için kurumsal ba l l k ölçe i, ikinci bölümde içsel ve d flsal ifl tatminini ölçmek için Minnesote ifl tatmini ölçe i? ve üçüncü bölümde ise çal flanlar n ünvan, statütüsü, cinsiyeti, yafl, e itimi, mesleki deneyimi, kurum k demi, medeni durumu, çal flma flekli ve çal flma birimi gibi özellikleri yer alm flt r. Kurumsal ba l l k ölçe i 17, ifl tatmini ölçe i 20 ve demografik özellikler 10 sorudan oluflmaktad r. Verilerin analizinde SPSS for Windows 15.0 paket program kullan lm flt r. Kurumsal ba l l k ölçe inde yer alan ifadeler de- erlendirilirken 1 alg lanan en yüksek kat lma durumu (kesinlikle kat l yorum), 5 alg lanan en düflük kat lma durumu (kesinlikle kat lm yorum); ifl tatmini ölçe inde yer alan ifadeler de erlendirilirken 1 alg lanan en düflük memnuniyet durumunu (hiç memnun de ilim), 5 alg lanan en yüksek memnuniyet durumunu (çok memnunum) göstermektedir. Verilerin analizinde Ba ms z Örneklerde T Testi, Tek Yönlü Varyans Analizi (One Way ANOVA) testleri kullan lm flt r. Testlerde yan lma olas l =0,05 seçilmifltir. Bu testler sonucunda ç kan farkl l klar n tespitinde Post Hoc Multiple Comparisions testlerinden Tukey ve Scheffe yararlan lm flt r. Anketin Cronbach Alpha güvenilirlik katsay lar kurumsal ba l l k bölümünde 0.75, ifl tatmini bölümünde ise 0.88 bulunmufltur. Araflt rman n evrenini 1350 kifli oluflturmaktad r. Anket, temizlik hizmetleri d fl nda kalan çal flanlardan tesadüfü örnekleme yöntemiyle belirlenen 460 kifliye uygulanm fl ve eksiksiz yan tlanan 451 anket de erlendirmeye al nm flt r. Araflt rma bulgular ve sonuçlar genellenemez, ilgili hastane ile s n rl d r. BULGULAR Çal flanlar n Sosyodemografik Özellikleri le lgili Bulgular Yüzyüze uygulanan anketi yan tlayan çal flanlar n özellikleri Tablo 1 de verilmifltir. Yönetici çal - flan; baflhekim veya yard mc s, müdür veya yard mc s, baflhemflire veya yard mc s, flef veya yard mc s ile sorumlu hemflirelerden oluflmaktad r. Araflt rmaya kat lan çal flanlar n %10.2?si yönetici çal flan, %26.8?i doktorlar, %27.7?si hemflire-ebe-sa l k memuru, %13.5 i idari çal flan ve %11.3 ü bilgi ifllem veri haz rlama kontrol iflletmeni ve %10.4 ü özel güvenlik çal flan, %56.5 i kadrolu, %18.4?ü sözleflmeli ve %25.1 i tafleron flirket çal flan oluflturmaktad r. Yine çal flanlar n %89.6 n n 46 yafl n alt nda yer ald, %44.3 nün erkek ve %55.7 nin kad n oldu u, % 54.8 nin evli, %45.2 nin bekar oldu u belirlenmifltir. Çal flanlar n %50.8 nin lisans ve üstü e itim ald, %91.8 nin bir y ldan fazla mesleki deneyime, %81.4 nün kurumda bir y ldan fazla k demli oldu- u, %34.8 nin hem gündüz hem de gece çal flt -, % 66.3 nün klinik ve polikliniklerde çal flt görülmektedir. Kurumsal ba l l n üç boyutlu ölçe ine iliflkin de erlendirmeler Tablo 3 de sunulmufltur. Genel olarak çal flanlar n hastanede kendilerini; genel kurumsal ba l l k aç s ndan orta düzeyde; duygusal ve devaml l k ba l l aç s ndan orta ve yüksek düzeyde; normatif ba l l k aç s ndan ise orta düzeyde ba l hissettikleri belirlenmifltir. Duygusal ba l l k aç s ndan en fazla kat l m bu kurumun sorunlar n kendi sorunlar m gibi hisse- 74

12 Kurumsal Ba l l k ile fl Tatmini Aras ndaki liflki ve Sosyodemografik Özelliklerin Etkileri Üzerine Bir Uygulama Örne i 75

13 Kurumsal Ba l l k ile fl Tatmini Aras ndaki liflki ve Sosyodemografik Özelliklerin Etkileri Üzerine Bir Uygulama Örne i diyorum (2.80) ifadesi, en düflük kat l m ise kariyerimin kalan k sm n bu kurumda geçirmekten mutlu olurum (3.12) ifadesi alm flt r. Devaml l k ba l l aç s ndan en fazla kat l m benim için flu anda bu kurumda kalmak, bir istek oldu u kadar bir ihtiyaçt r da (2.58) ifadesi, en düflük kat l m ise flu anda bu kurumdan ayr lsam hayat m büyük ölçüde altüst olurdu (3.33) ifadesi alm flt r. Normatif ba l l k aç s ndan en fazla kat l m bu kurumda çal flmaya devam etmek konusunda 76

14 Kurumsal Ba l l k ile fl Tatmini Aras ndaki liflki ve Sosyodemografik Özelliklerin Etkileri Üzerine Bir Uygulama Örne i herhangi bir sorumluluk hissetmiyorum (3.04) ifadesi, en düflük kat l m ise bu kurumdan flimdi ayr lsam, kendimi suçlu hissederdim (3.69) ifadesi alm flt r. fl tatmini ölçe ine iliflkin de erlendirmeler Tablo 4 de sunulmufltur. Genel olarak çal flanlar n Hastanede kendilerini; genel ifl tatmini aç s ndan orta düzeyde, içsel ifl tatmini aç s ndan orta düzeyde; d flsal ifl tatmini aç s ndan ise düflük ve orta düzeyde memnun hissettikleri belirlenmifltir. çsel tatmin içerisinde en fazla memnuniyeti, iflimden baflkalar için bir fleyler yapabilme flans m n olmas bak m ndan (3.86) ve bana sabit bir ifl sa lamas bak m ndan (3.64) ifadeleri, en düflük memnuniyeti ise kendi kararlar m bana uygulama serbestisi vermesi bak m ndan (2.79) ve tek bafl ma çal flma olana olmas bak m ndan (2.89 ifadeleri alm flt r. D flsal tatmin içerisinde 77

15 Kurumsal Ba l l k ile fl Tatmini Aras ndaki liflki ve Sosyodemografik Özelliklerin Etkileri Üzerine Bir Uygulama Örne i en fazla memnuniyeti, iflimden çal flma arkadafllar n n birbiri ile anlaflmalar bak m ndan (3.41) ve yöneticimin karar vermedeki yetene i bak - m ndan (2.92) ifadeleri, en düflük memnuniyeti ise yapt m ifl ve ücret bak m ndan (1.93) ve iflte terfi olana m n olmas bak m ndan (2.31) ifadeleri alm flt r. Çal flanlar n Sosyodemografik Özellikleri le Kurumsal Ba l l k ve fl Tatmini Aras ndaki liflki Kurumsal ba l l k ve ifl tatmini ile ilgili ortalamalara ait bulgular ve güvenilirlik oranlar Tablo 5 de sunulmufltur. Buna göre en yüksek kat l ml ortalama de eri devaml l k ba l l (2.91) ve en yüksek memnuniyet ortalama de eri içsel tatmin (3.24) alm flt r. Ortalama genel kurumsal ba l l k (3.05) ve genel ifl tatmini (3.03) bulunmufl olup, karars zl simgeleyen üç civar olmas istenen bir ba l l k ve tatmin düzeyi de ildir. Genel kurumsal ba l l k cronbach de eri 0.75 ve genel ifl tatmini cronbach de eri 0.88 bulunmufltur. Bunlar anketin güvenilir oldu unu göstermektedir. Çal flanlar n sosyodemografik özelliklerine göre kurumsal ba l l k ve ifl tatminlerinin farkl l k gösterip göstermedi i Ba ms z Örneklerde T Testi ve Tek Yönlü ANOVA testi ile incelenmifltir. Bu testler sonucunda ç kan farkl l klar n tespitinde Post Hoc Multiple Comparisions testlerinden Tukey ve Scheffe yararlan lm flt r. Araflt rmada kurumsal ba l l k ve ifl tatmini de iflkenlerinin kendi aralar ndaki ve birbirleri aras ndaki iliflki önce korelasyon analizi ile test edilmifl ve ard ndan regresyon analizi ile kurumsal ba l l n ifl tatminine etkisi belirlenmeye çal fl lm flt r. Çal flanlar n cinsiyetleri ile kurumsal ba l l k ve ifl tatmini aras ndaki iliflki Tablo 6 da sunulmufltur. Çal flanlar n cinsiyetleri ile kurumsal ba l l k ve 78

16 Kurumsal Ba l l k ile fl Tatmini Aras ndaki liflki ve Sosyodemografik Özelliklerin Etkileri Üzerine Bir Uygulama Örne i ifl tatmini de iflkenleri aras nda anlaml fark yoktur (P>05). Erkek ve bayan çal flanlar aras nda kurumsal ba l l k ve ifl tatmini da l mlar benzerdir. Çal flanlar n medeni durumu ile kurumsal ba l l k ve ifl tatmini aras ndaki iliflki Tablo 7 de sunulmufltur. Çal flanlar n medeni durumlar ile kurumsal ba l l k ve ifl tatmini de iflkenleri aras nda anlaml fark yoktur (P>05). Evli ve bekar çal flanlar aras nda kurumsal ba l l k ve ifl tatmini da l mlar benzerdir. Sosyodemografik özellikler ile kurumsal ba l l k ve ifl tatmini aras ndaki iliflki Tablo 8 de sunulmufltur. Duygusal ba l l k aç s ndan bu fark; yöneticilere (N:46, Ort.:2,79) göre asistanlar n (N:84, Ort.:3,14) ve hemflirelerin (N:125, Ort.:3,09) ba l l daha düflük, özel güvenliklerin (N:47, Ort.:2,73) ba l l daha yüksektir. Devaml l k ba l l aç s ndan; yöneticilere (N:46, Ort.:2,67) göre hemflirelerin (N:125, Ort.:3,16) 79

17 Kurumsal Ba l l k ile fl Tatmini Aras ndaki liflki ve Sosyodemografik Özelliklerin Etkileri Üzerine Bir Uygulama Örne i ba l l daha düflüktür. Uzman-baflasistanlara (N:37, Ort.:3,12) göre bilgi ifllem (N:51, Ort.:2,58) ve özel güvenliklerin (N:47, Ort.:2,59) ba l l daha yüksektir. Hemflirelere (N:125, Ort.:3,16) göre yöneticilerin (N:46, Ort.:2,67), bilgi ifllem (N:51, Ort.:2,58) ve özel güvenliklerin (N:47, Ort.:2,59) ba l l daha yüksektir. Normatif ba l l k aç s ndan; asistanlara (N:84, Ort.:3,47) göre ile bilgi ifllem (N:51, Ort.:3,05) ve özel güvenliklerin (N:47, Ort.:3,05) ba l l daha yüksektir. Hemflirelere (N:125, Ort.:3,43) göre bilgi ifllem (N:51, Ort.:3,05) ve özel güvenliklerin (N:47, Ort.:3,05) ba l l daha yüksektir. Genel ba l l k aç s ndan; yöneticilere (N:46, Ort.:2,85) göre asistanlar n (N:84, Ort.:3,18) ve hemflirelerin (N:125, Ort:=3,21) ba l l daha düflüktür. Asistanlara (N:84, Ort.:3,18) göre yöneticilerin (N:46, Ort.:2,85), bilgi ifllem (N:51, Ort.:2,82) ve özel güvenliklerin (N:47, Ort.:2,77) ba l l daha yüksektir. çsel ifl tatmini aç s ndan; yöneticilere (N:46, Ort.:3,58) göre asistanlar n (N:84, Ort.:3,06), hemflirelerin (N:125, Ort.:3,22) ve bilgi ifllem çal flanlar n n (N:51, Ort.:3,19) memnuniyeti daha düflüktür.uzman-baflasistanlara (N:37, Ort.:3,45) göre asistanlar n (N:84, Ort.:3,06) memnuniyeti daha düflüktür. D flsal ifl tatmini aç s ndan; uzman-baflasistanlara (N:37, Ort.:3,14) göre asistanlar n (N:84, Ort.:2,57), hemflirelerin (N:125, Ort.:2,55) ve bilgi ifllemin (N:51, Ort.:2,64) memnuniyeti daha düflüktür. Genel ifl tatmini aç s ndan; yöneticilere (N:46, Ort.:3,30) göre asistanlar n (N:84, Ort.:2,86) ve hemflirelerin (N:125, Ort.:2,95) memnuniyeti daha düflüktür. Uzman-baflasistanlara (N:37, Ort.:3,32) göre asistanlar n (N:84, Ort.:2,86) ve hemflirelerin (N:125, Ort.:2,95) memnuniyeti daha düflüktür. Çal flanlar n statüsü ile kurumsal ba l l k de- iflkenleri aras nda anlaml fark vard r (P<.05). Bu farklar önemlidir. Ancak çal flanlar n statüsü ile ifl tatmini de iflkenleri aras nda anlaml fark yoktur (P>.05). Duygusal ba l l k aç s ndan bu fark; kadrolu personele (N:255, Ort.:2,95) göre sözleflmeli personelin (N:83, Ort.:3,23) ba l l daha düflüktür. Sözleflmeli personele (N:83, Ort.:3,23) göre kadrolu personelin (N:255, Ort.:2,95) ve tafleron personelin (N:113, Ort.:2,81) ba l l daha yüksektir. Devaml l k ba l l k aç s ndan; kadrolu personele (N:255, Ort.:2,93) göre sözleflmeli personelin (N:83, Ort.:3,22) ba l l daha düflük, tafleron personelin (N:113, Ort.:2,62) ba l l daha yüksektir. Normatif ba l l k aç - s ndan; kadrolu personele (N:255, Ort.:3,36) göre tafleron personelin (N:113, Ort.:3,07) ve sözleflmeli personelin (N:83, Ort.:3,47) ba l l - daha yüksektir. Genel ba l l k aç s ndan; kadrolu personele (N:255, Ort.:3,07) göre sözleflmeli personelin (N:83, Ort.:3,30) ba l l daha düflük, tafleron personelin (N:113, Ort.:2,82) ba l l daha yüksektir. Çal flanlar n yafl ile kurumsal ba l l k de iflkenleri aras nda anlaml fark yoktur (P>.05). Ancak çal flanlar n yafl ile ifl tatmini de iflkenleri aras nda anlaml fark vard r (P<.05). Bu farklar önemlidir. çsel ifl tatmini aç s ndan bu fark; yafl (N:84, Ort.:3,16), yafl (N:144, Ort.:3,17) ve yafl (N:77, Ort.:3,24) yafllara göre 50 ve üstü yafl n (N:18, Ort.:3,81) memnuniyeti daha yüksektir. D flsal ifl tatmini aç s ndan; yafl (N:84, Ort.:2,68), yafl (N:144, Ort.:2,71) ve yafl (N:77, Ort.:2,56) yafllara göre 50 ve üstü yafl n (N:18, Ort.:3,30) memnuniyeti daha yüksektir. Genel ifl tatmini aç s ndan; yafl (N:84, Ort.:2,97), yafl (N:144, Ort.:2,99), yafl (N:77, Ort.:2,96), yafl (N:50, Ort.:3,05) ve yafl (N:42, Ort.:3,03) yafllara göre 50 ve üstü yafl n (N:18, Ort.:3,60) memnuniyeti daha yüksektir. Çal flanlar n e itimi ile kurumsal ba l l k de- iflkenlerinden devaml l k ve genel ba l l k aras nda anlaml fark vard r (P<.05). Çal flanlar n e itimi ile ifl tatmini de iflkenlerinden d flsal tatmin ve genel tatmin aras nda anlaml fark vard r (P<.05). Devaml l k ba l l aç s ndan fark önemli de ildir. Genel ba l l k aç s ndan; lise ve dengi mezunlara (N:110, Ort.:2,91) göre lisans mezunlar n n (N:137, Ort.:3,16) ba l l daha düflüktür. çsel ifl tatmini aç s ndan; lisans mezunlar na (N:137, Ort.:3,17) göre uzman- doktora mezunlar n n (N:65, Ort.:3,44) memnuniyeti daha yüksektir. D flsal ifl tatmini aç s ndan; ön lisans mezunlar na (N:83, Ort.:2,51) göre uzman- doktora mezunlar n n (N:65, Ort.:3,00) ve lisans me- 80

18 Kurumsal Ba l l k ile fl Tatmini Aras ndaki liflki ve Sosyodemografik Özelliklerin Etkileri Üzerine Bir Uygulama Örne i zunlar n n (N:137, Ort.:2,64) memnuniyeti daha yüksektir. Genel ifl tatmini aç s ndan; ön lisans mezunlar na (N:83, Ort.:2,92) göre uzman- doktora mezunlar n n (N:65, Ort.:3,27) ve lisans mezunlar n n (N:137, Ort.:2,95) memnuniyeti daha yüksektir. Çal flanlar n deneyimi ile kurumsal ba l l k de- iflkenlerinden duygusal ve normatif ba l l k aras nda anlaml fark vard r (P<.05). Çal flanlar n deneyimi ile ifl tatmini de iflkenleri aras nda anlaml fark yoktur (P>.05). Duygusal ve normatif ba l l k aç s ndan bu fark önemli de ildir. Çal flanlar n k demi ile kurumsal ba l l k de- iflkenleri aras nda anlaml fark yoktur (P>.05). Ancak çal flanlar n k demi ile ifl tatmini de iflkenlerinden içsel ve genel ifl tatmini aras nda anlaml fark vard r (P>.05). çsel ve genel ifl tatmini aç s ndan bu fark önemli de ildir. Çal flanlar n çal flma flekli ile kurumsal ba l - l k ve ifl tatmini de iflkenleri aras nda anlaml fark yoktur (P>.05). Çal flanlar n çal flt birim ile kurumsal ba l - l k de iflkenlerinden duygusal ba l l k aras nda anlaml fark vard r (P<.05) ve bu fark önemli de ildir. Çal flanlar n çal flt birim ile ifl tatmini de iflkenlerinden d flsal ve genel tatmin aras nda anlaml fark vard r (P>.05). D flsal ifl tatmini aç s ndan ise bu fark; klinik çal flanlar na (N:251, Ort.:2,59) göre idari birim çal flanlar n n (N:49, Ort.:2,98) memnuniyeti daha yüksektir. Genel ifl tatmini aç - s ndan; klinik çal - flanlar na (N:251, Ort.:2,96) göre idari birim çal flanlar n n (N:49, Ort.:3,28) memnuniyeti daha yüksektir. Bu farklar önemlidir. rinin birbiri aras nda pozitif yönde ve önemli derecede iliflki ve etkileflim vard r. Yine ifl tatmini de iflkenleri; içsel, d flsal ve genel ifl tatmini de- iflkenlerinin birbiri aras nda pozitif yönde, önemli derecede iliflki ve etkileflim vard r. fl tatmini r katsay s n n negatif olmas, derecelendirmenin en olumsuzdan en olumluya do ru derecelendirilmesinden kaynaklanmaktad r. fl tatmini de iflkeninde hiç memnun de ilim ifadesinin aral kl ölçek de eri 1 iken, çok memnunum ifadesinin aral kl ölçek de eri 5 tir. Kurumsal ba l l k de iflkeninin ise kesinlikle kat l yorum ifadesinin aral kl ölçek de eri 1 iken, kesinlikle kat lm yorum ifadesinin aral kl ölçek de eri 5 tir. Bu nedenle korelasyon katsay s yorumlan rken ters iliflki yorumlamas de il, efl yönlü iliflki yorumlamas yap lm flt r. Genel olarak kurumsal ba l l k de iflkenleri ile ifl tatmini de iflkenleri aras nda önemli derecede iliflki ve etkileflim vard r. Duygusal, devaml l k, normatif ve genel kurumsal ba l l k ile içsel ifl tatmini, d flsal ifl tatmini ve genel ifl tatmini de iflkenleri aras nda pozitif yönde, önemli derecede iliflki ve etkileflim vard r. Araflt rma bulgular na göre; kurumsal ba l - l k artt kça ifl tatmini artar, kurumsal ba l l k azald kça ifl tatmini azal r, diyebiliriz. Normallik Ve Do rusall k Varsay mlar n n ncelenmesi Kurumsal Ba l l k le fl Tatmini Aras ndaki liflki Tablo 9 da görülece i üzere kurumsal ba l l k de iflkenleri; duygusal, devaml l k, normatif ve genel kurumsal ba l l k de iflkenle- 81

19 Kurumsal Ba l l k ile fl Tatmini Aras ndaki liflki ve Sosyodemografik Özelliklerin Etkileri Üzerine Bir Uygulama Örne i Genel ifl tatmini ve genel kurumsal ba l l k de iflkenlerinin s kl k da l m n n do rusal ve ortalamalar n n normal da l m gösterdi i tespit edilmifltir. Yine çoklu regresyon analizi uygulamas nda, ba- ml de iflken (genel ifl tatmini) ile ba ms z de- iflkenler (duygusal, devaml l k ve normatif ba l - l k) aras ndaki iliflkinin do rusal ve ortalamalar n n normal da l m gösterdi i belirlenmifltir. TARTIfiMA Kurumlar n varl klar n devam ettirebilmesi ve rekabet edebilmesi için en önemli unsurlar n bafl nda; yüksek düzeyde kurumuna ba l ve iflinden tatmin olan çal flanlara sahip olmak gelmektedir. Araflt rmada, kurumsal ba l l n boyutlar aç - s ndan çal flanlar n ortalama duygusal ba l l k düzeyleri 2.96, devaml l k ba l l 2.91, normatif ba l l k ise 3.31 bulunmufltur. Bu ortalama de- erlerin karars zl temsil eden 3 ün biraz alt nda ve biraz üstünde olmas olumsuzlu u temsil etmekte ve araflt rma yap lan hastanede çal flanlar n kurumsal ba l l klar n n orta ve düflük düzeyde oldu u söylenebilir. Cihangiro lu taraf ndan askeri tabiplerin kurumsal ba l l k düzeyleri üzerine yap lan bir araflt rmada da askeri tabiplerin kurumsal ba l l klar düflük bulunmufltur 9. Ak- 82

20 Kurumsal Ba l l k ile fl Tatmini Aras ndaki liflki ve Sosyodemografik Özelliklerin Etkileri Üzerine Bir Uygulama Örne i bolat ve Di erleri taraf ndan yap lan araflt rmada ise, t bbi sekreterlerin normatif ve duygusal ba l l klar yüksek, devaml l k ba l l klar ise düflük ç km flt r 6. Kaarna taraf ndan Estonya da yap lan bir araflt rmada; doktorlar, hemflireler, yönetici ve destek personeli, laboratuvar çal flanlar kurumsal ba l l k ortalamalar 2.5 ile 2.9 aras nda, oldukça düflük bulunmufltur 15. Araflt rmam zda kad n ve erkek çal flanlar aras nda kurumsal ba l l k ve ifl tatmini boyutlar na iliflkin ortalamalar esas al nd nda anlaml farkl l k göstermedi i, benzer da l mda oldu u söylenebilir. Cihangiro lu taraf ndan yap lan araflt rmada kad n tabiplerin tüm boyutlar aç s ndan de- erlendirmelerinin erkek tabiplerden daha olumlu oldu u bulunmufltur 9. Özkaya ve arkadafllar taraf ndan yap lan araflt rmada ise devaml l k ba l l n n cinsiyete göre farkl l k gösterdi i belirlenmifltir 16. Di er bir araflt rmada ise kurumsal ba l l k boyutlar aç s ndan çal flanlar n cinsiyetlerine göre farkl l k göstermedi i belirlenmifltir 17,8. Kurumsal ba l l k ile cinsiyet faktörü aras ndaki iliflkileri inceleyen araflt rmalardan farkl sonuçlar elde edildi i görülmektedir. Araflt rmada çal flanlar n ifl tatmini düzeyleri de- erlendirildi inde; ortalama içsel ifl tatmini 3.24, d flsal ifl tatmini 2.70 ve genel ifl tatmini ise 3.03 olarak bulunmufltur. Yine Hastane çal flanlar n n ifl tatminleri de düflük ve orta düzeydedir. Aksu ve Di erleri taraf ndan Sa l k Bakanl yöneticilerinin ifl tatminine yönelik araflt rmalar nda da; cinsiyete, medeni duruma göre ifl tatminleri aras nda anlaml bir fark bulunamam flt r. Ancak yafla, kurumdaki çal flma süresine ve kadro durumuna göre anlaml farkl l klar belirlenmifltir 18. Yine Yaz c o lu taraf ndan yap lan bir araflt rmada hem Türk hem de Kazak ö retmenlerin ifl tatminleri ile performanslar aras nda anlaml bir iliflki bulunmufltur 19. Ç nar ve Kavlak n araflt rmas nda, ambulans ve acil bak m teknikerlerinin ifl tatmininin orta düzeyde oldu u, çal flt klar kadrolara göre farkl l k gösterdi i ve kurumsal ba l l k düzeyi artt kça ifl tatminin artt bulunmufltur 20. Bir üniversite hastanesinde çal flan sekreterlerde yap lan araflt rmada, çal flma statüsü ile ifl tatmini aras nda anlaml bir iliflki bulunamam flt r 21. Saygun ve Di erleri taraf ndan yap lan araflt rmada da hekimlerin mesleki ifl tatminlarinin orta düzeyde ç kt, cinsiyete göre anlaml bir farkl - l k göstermedi i belirlenmifltir 22. Arat rmam zda çal flanlar n medeni durumlar na göre anlaml bir farkl l k bulunmam flt r. Ancak çal flanlar n ünvan ile kurumsal ba l l k ve ifl tatmini aras nda tüm boyutlar aç s ndan anlaml farl l k bulunmufltur. Araflt rmam zda çal flanlar n yafl ile kurumsal ba l l k boyutlar aras nda anlaml farl l k oldu u, ancak personellerin yafl ile ifl tatmini boyutlar aras nda anlaml farl l k olmad belirlenmifltir. Durna ve Eren taraf ndan yap lan araflt rmada da iflgörenlerin yafl ile kurumsal ba l l klar aras nda anlaml bir ilflki bulunmufltur 8. Yine Yalç n ve plik taraf ndan yap lan araflt rmada da çal flanlar n duygusal ve devaml l k ba l l klar n n, yafllar - na göre farkl l k gösterdi i belirlenmifltir 17. Karahan n araflt rmas nda, hemflirelerin kurumsal ba l l klar ortan n üzerinde yani olumlu ve yafl gruplar na göre ise, kurumsal ba l l klar aras nda istatistiksel aç dan anlaml fark bulunamam fl, ancak statü farkl l klar aç s ndan anlaml fark bulunmufltur 23. Araflt rmalarda farkl sonuçlar n elde edilebildi i görülmektedir. Durna ve Eren in araflt rmas nda duygusal ba l - l k ile k dem aras nda k smi bir iliflki, kurumsal ba l l k ve normatif ba l l k aras nda güçlü bir iliflki bulunmaktayken, k dem ile devaml l k ba l - l aras nda ise herhangi bir iliflki bulunamam flt r 8. A rbafl ve Di erleri taraf ndan yap lan bir araflt rmada, hekim yöneticilerin ifllerini sevmelerine ra men yapt klar iflten istenilen seviyede memnun olmad klar saptanm flt r 24. Durna ve Eren in araflt rmas nda evlilerin bekarlara göre kuruma daha ba l olduklar bulunmufltur 8. Uyguç ve Ç mr n taraf ndan laboratuvar çal flanlar na yap lan araflt rmada, ifl tatmininin duygusal ba l l n tek belirleyicisi oldu u ve duygusal ba l l ktaki varyans n % 46 s n aç klad ve pozitif bir iliflki oldu u bulunmufl ve ifl tatmininin normatif ba l l n da belirleyicilerinden biri oldu- u ve pozitif yönde etkiledi i tespit edilmifltir 14. Kaya ve Selçuk taraf ndan yap lan araflt rmada, çal flanlar n h rs ve baflar ya inanma, üstünlük ve farkl olma çabalar n tan yan ve de er veren kurumlara karfl duygusal ba l l klar n n yüksek oldu u ortaya ç km flt r. Yine ayn araflt rmada, çal flanlar n sorumluluk alma yönündeki çabalar n tan yan kurumlara ise devaml l k ve normatif ba l l duydu u ortaya ç km flt r 7. 83