Konsültasyon Liyezon Psikiyatrisi

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Konsültasyon Liyezon Psikiyatrisi"

Can Durak
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Konsültasyon Liyezon Psikiyatrisi Prof.Dr.Mine.Mine Özmen

2 KLP Konsültasyon ltasyon- Liyezon Psikiyatrisi: Klinik hizmet, eğitim, e psikiyatri ve diğer tıp t p alanlarının sınırlarındaki alanlardaki araştırmalar rmaları kapsayan bir psikiyatri alt dalıdır. Liyezon: : Psikiyatrik konsultasyonlar,, tıbbi t bakımın psikososyal yönleri konusunda psikiyatrist olmayan hekimleri bilgilendirmek. Tedavi ekibinin bir parças ası olarak işlev i görmekg

3 Alanı Tarama Sorun Düzeyinde D Tanı ( primer yakınma, başvuru nedeni) Tanı Müdahale Seyir Klinik çalışmalar Maliyet Etik

4 Tanı konulmuş akut ya da kronik bir hastalık k psikiyatrik bulgulara neden olabilir. Altta yatan bir hastalık k sinsi ilerliyor ve psikiyatrik belirtiler veriyor olabilir. Psikiyatrik etiyoloji, somatik bir hastalığ ığa dönüşebilir. ( Psikosomatik)

Altta yatan bir hastalık k sinsi ilerliyor ve psikiyatrik

5 Birlikte varolan tanılarkomorbidite Toplum taramalarında % 16 psikiyatrik morbidite Poliklinik hastalarının n % sında psikiyatrik bozukluklar Kronik hastalıkta psikiyatrik bozukluk: % 25 Kronik hastalığı olmayanlarda % 17.5

%21-26 26 sında psikiyatrik bozukluklar Kronik hastalıkta

6 Komorbidite- 2 Kronik hastalığı olanlarda ömür r boyu bir psikiyatrik tanı alma prevalansı % 42. Çoğunlukla madde kötüye k kullanımı ve anksiyete bozuklukları. Bilinen hastalığı olmayanlarda % 33. Akut tedavide hastaların n % ında psikososyal ya da psikiyatrik morbidite.

Çoğunlukla madde kötüye k kullanımı ve anksiyete bozuklukları.

7 Tibbi bir hastalığı olanlarda genel popülasyona göre daha fazla psikiyatrik morbidite saptanmaktadır Deliryum,, hastanedeki hastalarda % Depresyon kat daha fazla Panik ve somatiasyon kez daha fazla

Deliryum,, hastanedeki hastalarda % 15-30 Depresyon

8 Sık genel tıp başvurularında psikiyatrik morbidite Majör depresif bozukluk, distimi % 40 Anksiyete bozuklukları % 21.8 Somatizasyon bozukluğu u % 20 Panik bozukluk % 12 Alkol ve madde kötüye k kullanımı % 5

9 Psikiyatrik morbidite hastanın n işlevsel i düzeyini ve yaşam am kalitesini düşürmektedir. d

10 Depresif morbidite diğer kronik tıbbi t durumlardakine benzer ( diabet, hipertansiyon, artrit,, koroner arter hastalığı ığı) engellenmeye neden olmaktadır.

11 Psikiyatrik morbiditede sosyal ilişkilerde bozulma daha fazladır. Spiegel: : psikiyatrik müdahaleden m sonra yaşam am kalitesinde yükselme. y Yaşam am kalitesi önemli bir araştırma rma kriteridir.

12 Hastalar psikiyatrik problemlerini başlang langıçta ifade etmeyebilirler. Somatik yakınmalar ön n plana geçebilir. ebilir.

13 Genel tıbba t ait bir hastalık k psikiyatrik yaklaşı şımı geri planda bırakmamalb rakmamalıdır. r. Psikiyatrik belirti ve bulgulara da genel tıbbi bir hastalık k belirtisi olabilir mi diye yeterli önem verilmelidir.

14 Problem Düzeyinde Tanı İlk basamak tedavi hizmetlerinde uzun süredir bilinmektedir. Hastalar bazen tanı koymak için i in yetersiz belirti ve bulgularla başvurabilir. Durumun önemini ve ayırıcı tanıyı belirleyebilmek yapılacak müdahalede m önemli rol oynayacaktır.

Hastalar bazen tanı koymak için i in yetersiz belirti ve

15 Bozukluk Düzeyinde Tanı Tanı: : Belirtiler psikoloji ile mi yoksa beden ile mi ilgilidir? Uygun psikiyatrik yaklaşı şımla hastaların uyumu artabilir ve yakınmalar nmaları azalabilir.

16 Ayırıcı Tanı Düzmece bozukluk Konversiyon bozukluğu Temaruz Psikiyatrik bozukluklarda da ayrıca başka bir hastalık k ortaya çıkabilir. Demans ve diğer kognitif bozukluklar Genel tıbbi t bir nedene bağlı olarak ortaya çıkan psikiyatrik bozukluklar Madde kullanımı

17 İlaç etkileşimleri imleri Farmakokinetikler ve organ işlevlerii Yaşlanma Hasta uyumu

18 KLP-Farmakoterapide temel ilkeler Böbrek, kc ve mide barsak sistemi işlev i bozuklukları dikkate alınmal nmalı İlaç etkileşimleri imleri Gereksiz ilaçlar ların n kesilmesi Polifarmasiye bağlı olarak mss depresyonu merkezi antikolinerjik sd ortaya çıkabilir Düşük k dozla başlamak yavaşça a yükseltmeky Bilgilendirme, destek, psikoterapötik tik yaklaşı şım

Polifarmasiye bağlı olarak mss depresyonu merkezi antikolinerjik sd ortaya çıkabilir

19 Karaciğer Hastalığı Birçok ilaç ince bağı ğırsaktan emildikten sonra kc de metabolize olur, kc harabiyetinde (glukorinidasyon daha iyi korunur, demetilasyon ve diğer süres reçler daha olumsuz etkilenirler) ilaçlar lar çok daha yüksek y dozlarda kan dolaşı şımına katılırlar Sirozlu hastalarda demetilasyonla metabolize olan ilaçlar lar (diazepam) çok daha yüksek y dozlara ulaşı şır, glukorinidasyonla metabolize olanların (lorazepam) kan düzeyi d etkilenmez

daha yüksek y dozlarda kan dolaşı şımına katılırlar Sirozlu hastalarda demetilasyonla metabolize olan ilaçlar lar

20 Karaciğer hastalığı Trisiklikler desmetil metabolitleri olan nortriptilin ve desipramine çok daha az çevrilirler, sedasyonda, konfüzyonda yan etkilerde artma İlacın n yarı ömrü uzar, ilaç birikir ve kan düzeyi d çok yükselebiliry Kan protein düzeyleri d düşer, d proteine bağlanmam lanmamış ilaç oranı artar, düşük d k düzeyde d bile ilaç etkili olur Barbituratlar, fenitoin,, karbamazepin ve nikotin kc enzimlerini uyarır r psikotrop ilaçlar ların metabolizması hızlanır, ilaç dozunu yükseltmek y gerekir

d düşer, d proteine bağlanmam lanmamış ilaç oranı artar, düşük d k düzeyde d bile ilaç etkili olur Barbituratlar, fenitoin,,

21 Kullanılan lan ilaçla kc enzimleri normal düzeyin 2 katından fazla yükseliyorsa y ve ısrarlı seyrediyorsa dikkat

22 Böbrek hastalığı Amitriptilin, dezipramin, imipramin %5 oranında nda böbrekten brekten atılır Trisikliklerin serum düzeyleri d hidroksile metabolitleri çok daha yüksek y saptanır Dehidratasyon sık s k yaşanabilece anabileceğinden inden TCA larla ortostatik HTN a dikkat Alprozolam tamamen kc den atılır r böbrek b brek hastalarında yarı ömrü değişmez, buspiron da kc den atılır r ancak yarı ömrü uzar ve aktif metaboliti birikir.

23 Çalışmalar- Sonuçlar-1 Saravay- Lavin: : 26 çalışmayı incelemiştir. Psikiyatrik morbidite ile hastanede kalma süresi arasındaki ilişki 110 dan fazla hasta olan çalışmaların n % 89 u u psikiyatrik morbidite ile hastanede kalış süresinin arttığı ığını bildirmektedir.

24 Çalışmalar- Sonuçlar-2 Çökk kkün duygudurum Bozulmuş kognisyon Kişilik ilik özellikleri Hastanede kalış süresini uzatmakta, yeniden hastaneye yatış sayısını ve tedavi başvurular vurularını arttırmaktad rmaktadır. r.

25 KLP Etik

26 Etik Otoriter tutum yerine hastanın bağı ğımsızlığına saygı Gerçeği i söylemes Zarar vermeme Hastanın n söyledis ylediğinin inin altındaki içerii eriği anlayıp p yardım m edebilme; inithar düşüncelerini anlayabilme ve müdahalem

27 Etik Hastanın n tedaviyi reddinin değerlendirilmesi erlendirilmesi Hastanın n gizlilik hakkına saygı duyulması

28 tıbbi hastalıklar ve anksiyete epidemiyoloji %10-30 (Schwab ve ark) %50 sinde ölüm anksiyetesi (Cassem ve Hacket,1971) kronik tıbbi hastalıkta yaşam am boyu anksiyete prevalansı normal populasyondan yüksek (%12 ya karşı şılık %18). (Wells ve ark, 1988)

29 Karamsarlık-çökkün duygudurum-ilgi kaybı-iştah Kendiniz nasıl hissediyorsunuz? Son günlerde ağlama isteği veya ağlama oluyor mu? Önceden severek yaptığı ığınız işlerden hala zevk alabiliyor musunuz? İştah tahınız nasıl?? Son zamanlarda kilo kaybı veya artışı oldu mu?

30 Tıbbi hastalık-depresyon-yeti yitimi Tıbbi hastalığı olan ve Depresyon/anksiyete semptomları saptanan hastalarda saptanmayanlara oranla hastanede yatış süresi 4 kat uzun! Depresyonun neden olduğu işgücü kaybı soğuk algınl nlığına ve pnömoniye bağlı işgücü kaybına eşit.. (Steven C ve ark, 1997)

31 Epidemiyoloji-2 anksiyete en sık endokrin hastalıklarda (%15), daha sonra sırasıyla kronik enfeksiyonlarda (%12), romatolojik kollajen-vask vasküler hastalıklarda (%12) ve dolaşı şım bozukluklarında (%12). gözlenir. (Hall, 1987)

32 Depresyon-anksiyetekomorbidite hastalarının %22 sinde aşırı kaygı. Levenson (1992) Levenson ve ark anksiyetesi olan hastaların %70 inde depresyon puanları da yüksek. depresiflerin %60 ında şiddetli anksiyete. depresyon ve anksiyete sıklıklakla birlikte seyreder.

33 KLP-Tedavi-I Hastanın n hastalığ ığa a tepkisinin, psikolojik ve sosyal kaynaklarının, n,başetme yöntemlerinin ve tıbbi t hastalığ ığa a eşlik e eden ruhsal bozukluğun un kapsamlı bir analizi Tedavi planının psikiyatrist olamayan tedavi ekibine aktarılmas lması Anksiyete, depresyon, yönelim y bozukluğu En sık s k tedavi ile ilişkili sorunlar Yaşlanma süreci s ve organ yetmezliklerinde ilaç kullanımı ve ilaç etkileşimleri imleri

34 KLP-Tedavi-II Hastaya uygun durumlarda seçim şansı vererek kontrol hissinin arttırılmas lması Hastanın n sıkınts ntısını ifade edebilmesi, aşıa şırı tepkilerinin ise sınırlanmass rlanması Yoğun bakım ünitelerinde çalışanlarda depresyon ve anksiyete,, tükenmit kenmişlik sendromu

35 KLP-Tedavi-III-Cerrahi Birimler Depresyon ve anksiyete saptanan ancak bunu inkar eden hastalarda girişim im sonrasında nda morbidite ve mortalite riski fazla Eğitim, bilgilendirme prognoza olumulu etki eder.

36 KLP-Tedavi-IV- Transplantasyonla ilgili sorunlar Bekleme listesindeki hangi hastaya ne zaman organ nakli yapılabilir Girişimle imle ilintili kaygılar Ölüm m korkusu Organ reddi Nakil sonrası uyum Grup psikoterapileri Nakil sonrası ilk yılda y depresyon:%20, PTSD:%10

Benzer belgeler

Genel Tıpta Anksiyete Bozuklukları. Dr. Selim Polat

Genel Tıpta Anksiyete Bozuklukları Dr. Selim Polat Bunaltı, bungunluk, iç sıkıntısı, kaygı, endişe Biyolojik bir korunma sistemi Tehdit koşulları altında emosyon Savaş ya da kaç tepkisinin bir parçası