MEB Ders Programları TBM Kazanımları Karşılaştırma Raporu

Transkript

1 MEB Ders Programları TBM Kazanımları Karşılaştırma Raporu İstanbul Ağustos 2015

2

3 MEB Ders Programları TBM Kazanımları Karşılaştırma Raporu İstanbul Ağustos 2015

4 İÇİNDEKİLER TBM Nedir?...1 TBM de Millî Eğitim Bakanlığı-Yeşilay İş Birliği...1 TBM de Kazanımlar ve Dayandıkları Prensipler...1 TBM Kazanımlarının Belirlenme Sürecinde MEB Birikiminden Nasıl Yararlanılmıştır?...3 TBM nin Uygulanma Aşamasına Gelme Sürecinde MEB Birikiminden Nasıl Yararlanılmıştır?...4 TBM ile MEB Programları Arasında Teorik Bütünleşme...5 TBM Kazanımları ile MEB Programlarındaki Kazanımlar Eşleştirmesi...8

5 TBM Nedir? Türkiye Bağımlılıkla Mücadele Eğitim Programı (TBM) bağımlı olmayan bireylerin bağımlılık sürecine girme risklerini en aza indirme üst amacına sahip bilimsel temelli bir eğitim programıdır. Program kapsamında başta çocuklar ve gençler olmak üzere ilgili tüm kesimlere önleyici eğitim hizmeti sunulması amaçlanmaktadır. TBM ile tütün bağımlılığı, alkol bağımlılığı, madde bağımlılığı ve teknoloji bağımlılığı konusunda bireylerde ve toplumda farkındalığın arttırılması, verilen bilgi ve sağlanan bilinçle bu maddelerin kullanımının önüne geçilmesi hedeflenmektedir. Ayrıca önleyici lik yönünü tahkim ve takviye hedefiyle sağlıklı yaşama ve hastalıklardan korunma bilgi ve becerilerini kazandırmak hedeflenmiştir. Türkiye de bağımlılıklarla mücadelede ilk defa bu kadar büyük bir hedef kitleye hitap eden bir program geliştirilmiştir. Bu program, alan uzmanlarının desteği ile ülkemizin sosyolojik yapısı, ihtiyaçları ve mevcut eğitim sistemi göz önünde bulundurularak tüm Türkiye de uygulanabilecek bir şekilde geliştirilmiştir. TBM de Millî Eğitim Bakanlığı-Yeşilay İş Birliği Benzer amaçlı dünya örneklerinden edinilen tecrübelerden hareketle program dâhilindeki geniş kapsamlı faaliyetler toplamının sürdürülebilirliğinin sağlanmasında Millî Eğitim Bakanlığının desteğini almak zorunlu bir başlangıç şartı olarak öngörülmüştür. Nitekim bu husus TBM nin gerekçelerinin birinci maddesinde şu şekilde ifade edilmiştir (bk. Kılavuz, 2015, s. 10): İlgili kurumlarla iş birliği içerisinde, risk altındaki gruplara ve ailelere yönelik olarak önleme faaliyetlerinin yürütülmesi temel hedef olmalıdır. Gerekçelerde ifade edilmiş bu şartı sağlamak üzere, TBM uygulamaları 03 Ocak 2014 tarihinde Millî Eğitim Bakanlığı ile Yeşilay arasında imzalanan protokol çerçevesinde başlamıştır. Ancak Millî Eğitim Bakanlığı ile Yeşilay arasında akdedilen bu protokol öncesinde de hem TBM nin uygulanmasında kendilerine büyük roller düşen MEB çatısı altındaki öğretmenlerimizin destek ve kabulünü sağlamak hem de TBM nin amaçlarına ulaşmasını sağlamak üzere bir dizi tedbir alınmıştır. Bu cümleden olarak TBM program geliştirme çalışmalarında MEB in dünden bugüne oluşturmuş olduğu birikimden azami düzeyde istifade edilmeye çalışılmıştır. TBM'de Kazanımlar ve Dayandıkları Prensipler TBM, yaş grubu özelliklerine uygun olarak okullarda ve yaygın eğitim kurumlarında uygulanmak üzere Yeşilay tarafından geliştirilmiş beş farklı alan ekseninde bilgilendirme ve önleme odaklı bir eğitim programıdır. Bilgilerin içselleştirilmesi, böylece riskli davranışlardan korunmayı ve 1

6 bağımlılıklardan uzak kalmayı sağlaması amacıyla yaş gruplarına ve bağımlılık alanlarına göre, kimi tekrar eden kimi de kendinden öncekiler üzerine eklemlenen kazanım lar temel alınarak hazırlanmıştır. TBM program geliştirme ekibinde program geliştirme, ölçme değerlendirme, psikolojik danışmanlık ve rehberlik, tıp, halk sağlığı, sosyal hizmet, branş öğretmenliği, sınıf öğretmenliği, okul öncesi öğretmenliği, hayat boyu öğrenme vb. farklı alanlardan uzmanlar görev almışlardır. Uzmanların her birinin kendi ihtisas alanından teorik ve pratik birikimleri program geliştirme sürecinde özellikle kazanımların belirlenme aşamasında önemli bir başlangıç noktası ve zemin sağlamıştır. Kazanım (yeterlilik, outcome), şu veya bu öğrenme yaşantıları sonucunda öğrenenin elde etmiş olduğu bilgi, beceri ve tutumlardır. Öğrenme ürününü ifade eder, sarf edilen çabanın sonucunu gösterir. Yani kazanım bir öğrenim sürecinin tamamlanmasıyla birlikte öğrenenin ne bileceğini, neyi yapabileceğini, neyi kavrayıp benimseyeceğini anlatan bir ifadelendirmedir. Kazanımların her birinin kendi başına da birer anlamı ve önemi vardır. Buna ilave olarak genel bir amacın yahut amaçların parçaları olabilirler. TBM program geliştirme ekibi, hazırlık çalıştaylarında kazanımları bu çerçevede ele almış, hem kendi başına bir anlamı ve önemi (mahiyeti/neliği ve vasfı/niteliği) olan hem de hedef kitlenin korunmalarına, bilgilenmelerine, farkındalık sağlamalarına ve bilinçlenmelerine hizmet edecek abidevi bir binanın parçası olan kazanımlar geliştirmeye çalışmıştır. Bu çabasını da yurt dışındaki çok sayıda ve farklı programlar ile temel yaşam becerileri ve bağımlılığı önleme ve bağımlılıkla mücadele eksenli literatürü incelemekle somutlaştırmıştır. Ancak TBM program geliştirme ekibi bununla yetinmemiş, Millî Eğitim Bakanlığı ders programlarını da yüksek bir özen, dikkat ve hassasiyetle inceleyip çalışmalarında bu birikimden azami düzeyde yararlanmaya gayret etmiştir. Çünkü TBM program geliştirme ekibi TBM nin burada ve şimdi (Türkiye de ve bu ülke nin çocuk ve gençlerine) uygulanacağına, Millî Eğitim Bakanlığı nın bu projede hedef kitleye ulaşmak için en avantajlı ve kuşatıcı kurum olduğuna dair sürekli bir farkındalık ve bilinçle hareket etmiştir. 2

7 TBM Kazanımlarının Belirlenme Sürecinde MEB Birikiminden Nasıl Yararlanılmıştır? TBM program geliştirme ekibi öncelikle alanda oluşmuş devasa literatürden hareket etmiş, bu birikimden elde edilen bakış açısıyla MEB öğretim programlarına yönelerek çalışmalarını başlatmıştır. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı (TTKB) tarafından onaylanmış öğretim programları, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı sitesinden indirilmiştir. 1 Yapılan müzakereler sonucunda MEB öğretim programlarından okul öncesi, ilkokul, ortaokul ve lise eğitim kademelerinde ortak olan derslerin büyük oranda zorunlu derslerin öğretim programlarına odaklanılmıştır. Odaklanılan öğretim programlarındaki kazanım ifadeleri ayrıştırılarak ayrı bir havuzda toplanmış, program geliştirme ekibiyle paylaşılmıştır. 2 Beş ayrı TBM alanı için oluşturulan program geliştirme takımları kendi aralarında çalışıp öncelikle kendi alanlarına dair kazanımları belirlemiş, ardından programın diğer unsurlarını tamamlayarak program geliştirme çalışmasını tamamlamıştır. Her bir alan program geliştirme takımı, Yeşilay Bilim Kurulu ve diğer program geliştirme takımlarıyla bütün bir program geliştirme ekibi olarak öncelikle Gerçek Zamanlı İzleme Programı adı verilen TBM ye özel geliştirilmiş sanal forum ortamında, ardından bir çalıştay ortamında kendi programlarını müzakere edip son hâlini vermişlerdir. 1 Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı sitesinden indirilmiş öğretim programlarının toplu listesi Ek 1 de verilmiştir. Ek 1, dersin adı ve program elektronik dosyalarına verilen adlardan oluşan iki sütunluk bir liste olarak düzenlenmiş, programların tamamı işbu raporun ekindeki DVD ye kaydedilmiştir. 2 Program geliştirme ekibi tarafından kullanılan MEB öğretim programlarındaki kazanımların ayrıştırılmasıyla oluşturulmuş havuz için bk. Ek 2. 3

8 Tüm bu süreçlerin sonunda TBM, toplam 224 kazanımdan oluşan bir önleyici program olarak uygulamaya hazır hâle gelmiştir. Kazanımların alanlara ve hedef kitleye göre dağılımı Tablo 1 de verilmiştir. Alanın Hedef Kitle Düzeyindeki Toplam Teknoloji Sağlıklı Tütün Alkol Madde Kazanım Hedef Kitle Bağımlılığı Yaşam Bağımlılığı Bağımlılığı Bağımlılığı Sayısı Anaokulu ve 1. sınıf İlkokul (2, 3, 4) Ortaokul (5, 6, 7, 8) Lise (9, 10, 11, 12) Yetişkin Tablo 1. TBM Kazanımlarının Alanlara ve Hedef Kitleye Göre Sayısal Dağılımı TBM nin Uygulanma Aşamasına Gelme Sürecinde MEB Birikiminden Nasıl Yararlanılmıştır? TBM program geliştirme ekibinin çalışmalarıyla eş zamanlı olarak ve programlara nihai hâlinin verilmesini müteakip MEB ekibinin uygulamaya katkılarını almak ve uygulamanın yapılandırılmasını MEB kadrolarıyla birlikte sağlamak üzere bir dizi çalışma yürütülmüştür. Program geliştirme ekibinin danışmanlığında ve bir kısmının da katılımıyla programın içeriğinin hedef kitleye aktarımında kullanılacak eğitim kitapçıkları ve ders sunuları içerik geliştirme ekibince hazırlanmıştır. Hazırlanan içerikleri sınamak ve alandaki MEB kadrosunun görüşlerini almak üzere Şubat 2014 tarihleri arasında İstanbul da 41 rehber öğretmenin katılımıyla pilot eğitici eğitimi uygulaması gerçekleştirilmiş, eğitimlerin sonunda hem anketlerle yazılı olarak hem de görüşmelerle sözlü olarak katılımcıların görüş, eleştiri ve önerileri alınmıştır. 3 3 Pilot eğitici eğitimi uygulaması sonuç raporu için bk Türkiye Bağımlılıkla Mücadele Eğitim Programı (TEB) Eğitici Eğitimi Programı (EEP) Katılımcı Değerlendirme Anketleri Sonuç ve Değerlendirme Raporu. 4

9 Pilot eğitici eğitimine katılmış eğitimciler İstanbul da 39 ilçede pilot uygulama yaparak TBM nin beş alanında hedef kitlenin lise düzeyine yönelik eğitim vermişlerdir. Eğitimlerin sonunda hem ölçme araçlarıyla erişi düzeyi belirlenmeye çalışılmış hem de eğitimlerde görev alan MEB öğretmenlerinin görüş, eleştiri ve önerileri hazırladıkları raporlarıyla tespit edilmiştir. Yeşilay Bilim Kurulu, TBM program geliştirme ekibi ve içerik geliştirme ekibi her iki uygulamanın sonuçlarını değerlendirmek üzere bir araya gelerek gerek programda gerekse eğitim dokümanları ve sunularda yapılması gerekli görülen revizyonları belirlemişlerdir. Bu belirlenen çerçeveye göre diğer eğitim malzemeleri, sunular, formatör ve eğitici kılavuzları hazırlanmıştır. İçerik geliştirme ekibi kendi arasında yaptığı ortak çalışmayla oluşturduğu malzemeyi Gerçek Zamanlı İzleme Programına aktarmış, Yeşilay Bilim Kurulu ile TBM program geliştirme ekibi bu sanal ortamdan görüş ve eleştirilerini içerik geliştirme ekibiyle paylaşmıştır. İçerik geliştirme ekibi de bu görüş ve eleştiriler istikametinde malzemeye son hâlini vermiştir. MEB Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü ile Yeşilay ın ortak organizasyonuyla Antalya da 10 Kasım-01 Aralık 2014 tarihleri arasında 484 formatör adayının katıldığı bir formatör eğitimi yapılmıştır. Böylece her ilden, TBM nin beş alanının her biri için birer formatör yetiştirilmiştir. Bu eğitim uygulamasının sonunda da hem Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğünce görevlendirilmiş MEB ekibinin hem de programa katılan formatörlerin görüş, eleştiri ve önerileri alınmıştır. Programın icrasını takiben bunlar değerlendirilerek gerek TBM Eğitim Programının gerekse tüm eğitim malzemesinin nihai hâline erişilmiştir. Böylece alanda TBM uygulaması Türkiye çapında uygulanmaya başlamadan önce sürekli bir şekilde analiz-revizyon sürecine MEB in tam katılımı sağlanmış, pratikteki MEB programları ve eğitim öğretim süreci uygulamaları ile TBM arasındaki örtüşmenin en yüksek düzeyde gerçekleşmesine yönelik çaba karşılığını bularak somutlaşmıştır. TBM ile MEB Programları Arasında Teorik Bütünleşme İşbu raporla nihai hâlini almış olan TBM Eğitim Programındaki kazanımlar ile MEB öğretim programları kazanımları karşılaştırılmıştır. Bu karşılaştırma yukarıda arz edilen pratik bütünleşmenin bir de teorik olarak kontrol edilmesine imkân vermektedir. Zira yapılan karşılaştırmada 224 TBM kazanımının 203 ünde MEB kazanımlarıyla mutlaka örtüşme/mutabakat olduğu görülmektedir. Bu sonuç, mutabakat tespit edilemeyen MEB TBM kazanımlarının %10 dan daha az olduğu anlamına gelmektedir. 5

10 MEB programlarından farklı olan, başka bir deyişle MEB programlarında karşılığı olmayan 21 kazanımdan 4 adedi (56, 170, 183, 184 sıra numaralı kazanımlar) doğrudan yetişkinlere ilişkin kazanım olduğundan ve karşılaştırma eşleştirme yapılan MEB programlarının anaokulundan lise düzeyine kadarki eğitim kademeleri programları olması dolayısıyla eşleşme olmamıştır. MEB in aile eğitim programlarında ise bu kazanımların birebir karşılıkları yahut benzerleri/muadilleri yer almaktadır Gelişim dönemlerine uygun olarak küçük yaşlardan itibaren çocuğa çeşitli yaşam becerilerini kazandırması gerektiğini kabul eder, bunu nasıl yapacağını planlar ve uygular. 170 Kendi bağımlılıklarının çocuklarını genetik ve psikolojik olarak etkileyeceğini fark eder. 183 Çocukların teknoloji kullanımı konusundaki olumsuz davranışlarını fark eder. 184 Teknolojik araçların çocuk gelişimi üzerindeki olumsuz etkilerini fark eder. Tablo 2. MEB TBM Kazanımlarından Eşleşme Olmayan, Yetişkinlere Yönelik Kazanımlar MEB programlarından farklı olan, başka bir deyişle MEB programlarında karşılığı olmayan 21 kazanımdan 9 adedi (75, 122, 123, 143, 149, 168, 199, 200 ve 217 sıra numaralı kazanımlar) MEB programlarının kazanımları içinde doğrudan yer almamaktadır. Ancak 75, 122, 123, 143, 149, 168 sıra numaralı kazanımlar rehberlik, sağlık ve biyoloji; 199, 200, 217 sıra numaralı kazanım medya okur yazarlığı; 75 sıra numaralı kazanım hayat bilgisi ve sosyal bilgiler programlarında anlam, muhteva yahut etkinlik olarak yer almaktadır Eylemlerinin kendisinde ve çevresinde meydana getirdiği değişiklikleri izler. 122 Doğal ve sosyal hayattan uzak kalmanın bir hastalık türü olduğunu ifade eder. 123 Yalnızlaşma eğilimi olduğunda bunu fark eder. 143 Düzenli uyku ile sağlık arasında ilişki kurar. 149 Kendini ödüllendirmek için zarar verici davranışları tercih etmez. 168 Umursamazlık problemini sorun olarak algılar. 199 Oyunların temelde hep aynı izlekler/temalar üzerinden ilerlediğini kavrar. 200 İzleyeceği televizyon programının seçiminde dikkat edilecek hususları sıralar. 217 Kitle iletişim araçlarındaki sempatik sarhoş tiplemelerini sorgular. Tablo 3. MEB TBM Kazanımlarından Eşleşme Olmayan, Ancak Bazı Derslerle İrtibatlı Kazanımlar 4 Eşleşme olmayan MEB TBM kazanımlarından yetişkinlere yönelik olanları için bk. Tablo 2. 5 Eşleşme olmayan MEB TBM kazanımlarından bazı derslerle irtibatlı olanları için bk. Tablo 3. 6

11 MEB programlarından farklı olan, başka bir deyişle MEB programlarında karşılığı olmayan 21 kazanımdan 8 adedi (147, 173, 204, 205, 206, 215, 221, 224 sıra numaralı kazanımlar) doğrudan bağımlılık nesnelerine dair özel/spesifik bilgi yahut davranış aktarımı kapsamlıdır ki örtüşme olmaması normal kabul edilmelidir. Zira TBM bir tarafıyla da özel uzmanlık içeren bir alana yönelik bir programdır. Ancak bu açıklama kabul edilmese bile nihayetinde MEB TBM programları karşılaştırmasında %3,5 luk bir farktan bahsedilebilir ki bu da ihmal edilebilir düzeyde bir farklılık olarak kabul edilmelidir Enerji içeceklerini tanır, etkilerini açıklar. 173 Sosyal içicilik kavramının ne olduğunu açıklar. 204 Sigaranın bir problem çözme aracı olmadığını ifade eder. 205 Sigara içmenin bir güç simgesi olmadığını ifade eder. 206 Gruba dâhil olmanın sigara içmeyi gerektirmediğini fark eder. 215 Alkol ve alkol bağımlılığıyla ilgili yasa ve kuralların gerekliliğini savunur. 221 Tütün, alkol ve madde kullanımının sosyal dışlamaya kapı araladığını kabul eder. 224 Madde kullanımı ve satışı ile ilgili cezai yasaları açıklar. Tablo 4. MEB TBM Kazanımlarından Eşleşme Kurulamayan Kazanımlar TBM kazanımlarının MEB programlarıyla eşleştiği kazanımlar işbu raporun bir sonraki bölümünde verilmiştir. 6 Eşleşme olmayan MEB TBM kazanımları için bk. Tablo 4. 7

12 TBM Kazanımları ile MEB Programlarındaki Kazanımlar Eşleştirmesi Nihai hâline erişmiş olan TBM Eğitim Programındaki kazanımlar, MEB öğretim programlarında yer alan kazanımlarla karşılaştırılmıştır. Bu karşılaştırma TBM ile MEB arasındaki iş birliğinin programın hazırlanması sürecinde de gözetildiğini görmeye imkân vermektedir. TBM Eğitim Programındaki kazanımlar ile MEB öğretim programlarında yer alan kazanımlar arasındaki karşılaştırmanın sağlıklı bir şekilde yapılabilmesi için başlangıçta program geliştirme ekibi tarafından bir grup MEB öğretim programının ayrıntılı incelenmesine karar verilmiştir. Bu çerçevede tüm programlar ön incelemeye tabi tutulmuş, bu incelemeye istinaden iki program grubu arasında alıntı, atıf, tekrar vb. alışverişlerle köprüler kurulmasına uygun programlar belirlenmiştir. Öğretim programlarının belirlenmesinde anaokulu, ilkokul, ortaokul ve lise düzeylerinde devamlılığı olan ve ortak alınan/okutulan dersler tercih edilmiştir. Bu dersler teknik olmayan bir anlamda zorunlu, ortak ve temel derslerdir. Ön incelemeye alınmış öğretim programlarının tamamının listesi Ek 1 de verilmiştir. Ayrıca Ek 1 deki listede, ders adları ve öğretim programlarının dosya adları kullanılarak raporun bu kısmındaki karşılaştırma tablosu oluşturulmuştur. Böylece TBM kazanımlarıyla paralellik kurulan MEB kazanımlarına hem Ek 2 deki kazanım havuzundan hem de kaynak program kitaplarından ulaşma kolaylığı sağlanmıştır. Örneğin: 1 sıra numaralı TBM kazanımı Belirli bir amaca ulaşmak ve hedefleri gerçekleştirmek için yapılması gerekenleri sıralar. şeklinde ifade edilmiştir. Karşısındaki İlişkili MEB Kazanımı başlıklı hücrede ise şu ifade yer almaktadır: 125_Orta Öğretim Rehberlik ve Yönlendirme (9-12) < 10. sınıf < Eğitsel ve Mesleki Gelişim < 2. İlgi duyduğu mesleklerin gerektirdiği eğitim hakkında bilgi edinir. Bu ifadedeki; 125_Orta Öğretim Rehberlik ve Yönlendirme (9-12) kısmı, TTKB sitesinden indirilerek rapor ekine konulmuş elektronik dosya adına işaret etmektedir. < sembolüyle birbirini takip eden, 10. sınıf ifadesi programın hangi sınıf düzeyinde bir dersin programı olduğuna; Eğitsel ve Mesleki Gelişim ifadesi ünite yahut tema adına; 2. İlgi duyduğu mesleklerin gerektirdiği eğitim hakkında bilgi edinir. ifadesi ise MEB programındaki kazanımın sıra numarasına ve kazanıma gönderme yapmaktadır. Bu örnekteki 1 sıra numaralı TBM kazanımında olduğu gibi paralellik kurulan başka MEB kazanımı var ise bunlar da / iminden sonra verilmiştir. 8

13 TBYM Sıra No TBM Kazanım İfadeleri İlişkili MEB Kazanımı 1 Belirli bir amaca ulaşmak ve hedefleri gerçekleştirmek için yapılması gerekenleri sıralar. 125_Orta Öğretim Rehberlik ve Yönlendirme (9-12) < 10. sınıf < Eğitsel ve Mesleki Gelişim < 2. İlgi duyduğu mesleklerin gerektirdiği eğitim hakkında bilgi edinir. / 125_Orta Öğretim Rehberlik ve Yönlendirme (9-12) < 10. sınıf < Eğitsel ve Mesleki Gelişim < 8. Meslekleri tanıtan kaynaklardan yararlanarak geleceğe yönelik hedeflerini değerlendirir. / 125_Orta Öğretim Rehberlik ve Yönlendirme (9-12) < 11. sınıf < Eğitsel Başarı < 1. Yükseköğretim kurumlarına geçiş için akademik başarısını artırıcı çalışma planı yapar. / 125_Orta Öğretim Rehberlik ve Yönlendirme (9-12) < 12. sınıf < Kendini Kabul < 1. Kültürel birikimin kişiliğine ve kariyerine katkılarını belirtir. / 11_Hayat Bilgisi Dersi (1-3) Öğretim Programı < 3. sınıf < Benim Eşsiz Yuvam < 21. Yapacağı işleri öncelik ve önem sırasına koyarak günlük ve haftalık çalışma planları yapar, yaptığı planlara uyar. / 11_Hayat Bilgisi Dersi (1-3) Öğretim Programı < 3. sınıf < Benim Eşsiz Yuvam < 31. Kişisel olarak gelişimine uygun amaçlar belirleyerek bu amaçlara ulaşmak için izleyeceği aşamaları planlar. / 11_Hayat Bilgisi Dersi (1-3) Öğretim Programı < 3. sınıf < Dün, Bugün, Yarın < 4. Gelecekte, mesleğini seçerken göz önünde bulundurması gereken noktalar hakkında sorular sorar. / 172_Yaratıcı Düşünme Dersi (1-8) Öğretim Prog. < 4. sınıf < 2. Bir amaca yönelik olarak gereken malzeme ve işlemleri listeler. / 172_Yaratıcı Düşünme Dersi (1-8) Öğretim Prog. < 4. sınıf < 13. Ele alınan konuyla ilgili özgün çalışma planları üretir. / 172_Yaratıcı Düşünme Dersi (1-8) Öğretim Prog. < 8. sınıf < 25. Bir amaca ulaşmak için yapılacak çalışmaları aşamalı olarak planlar. / 23_Teknoloji ve Tasarım Dersi Öğretim Prog. ve Kılavuzu < 6. sınıf < Yapım < Nasıl Üretelim? < 11. Tasarımın yapım aşamalarını planlar. / 23_Teknoloji ve Tasarım Dersi Öğretim Prog. ve Kılavuzu < 7. sınıf < Yapım 9

14 < Üretiyoruz < 11. Tasarımın yapım aşamalarını planlar. 2 Kısa, orta ve uzun vadeli amaçlar oluşturur. 125_Orta Öğretim Rehberlik ve Yönlendirme (9-12) < 10. sınıf < Eğitsel Başarı < 1. Geleceğe ilişkin amaçlarını açıklar. / 125_Orta Öğretim Rehberlik ve Yönlendirme (9-12) < 10. sınıf < Eğitsel ve Mesleki Gelişim < 2. İlgi duyduğu mesleklerin gerektirdiği eğitim hakkında bilgi edinir. / 125_Orta Öğretim Rehberlik ve Yönlendirme (9-12) < 10. sınıf < Eğitsel ve Mesleki Gelişim < 8. Meslekleri tanıtan kaynaklardan yararlanarak geleceğe yönelik hedeflerini değerlendirir. / 125_Orta Öğretim Rehberlik ve Yönlendirme (9-12) < 10. sınıf < Eğitsel ve Mesleki Gelişim < 9. Mesleki değer, ilgi, yetenek ve akademik başarısını göz önünde bulundurarak seçtiği/seçeceği derslerin uygunluğunu değerlendirir. / 125_Orta Öğretim Rehberlik ve Yönlendirme (9-12) < 11. sınıf < Eğitsel Başarı < 2. Geleceğe ilişkin amaçlarını toplumun sosyal ve ekonomik kaynaklarını dikkate alarak belirler. / 125_Orta Öğretim Rehberlik ve Yönlendirme (9-12) < 11. sınıf < Eğitsel Başarı < 5. Geleceğe yönelik belirlediği amaçların ulaşılabilirliğini değerlendirir. / 125_Orta Öğretim Rehberlik ve Yönlendirme (9-12) < 11. sınıf < Eğitsel ve Mesleki Gelişim < 2. Kısa ve uzun dönemde mesleki hedeflerini belirler. / 11_Hayat Bilgisi Dersi (1-3) Öğretim Programı < 3. sınıf < Benim Eşsiz Yuvam < 21. Yapacağı işleri öncelik ve önem sırasına koyarak günlük ve haftalık çalışma planları yapar, yaptığı planlara uyar. / 11_Hayat Bilgisi Dersi (1-3) Öğretim Programı < 3. sınıf < Benim Eşsiz Yuvam < 31. Kişisel olarak gelişimine uygun amaçlar belirleyerek bu amaçlara ulaşmak için izleyeceği aşamaları planlar. / 11_Hayat Bilgisi Dersi (1-3) Öğretim Programı < 3. sınıf < Dün, Bugün, Yarın < 4. Gelecekte, mesleğini seçerken göz önünde bulundurması gereken noktalar hakkında sorular sorar. / 172_Yaratıcı Düşünme 10

15 Dersi (1-8) Öğretim Prog. < 8. sınıf < 25. Bir amaca ulaşmak için yapılacak çalışmaları aşamalı olarak planlar. 3 Bir işi yaparken o işe özgü ilke ve kuralları uygular. 4 Sosyal yaşamda kuralların olduğunu kavrar. 125_Orta Öğretim Rehberlik ve Yönlendirme (9-12) < 11. sınıf < Eğitsel Başarı < 3. Yükseköğretim kurumlarına geçiş için akademik başarısını artırıcı çalışma planının etkililiğini değerlendirir. / 125_Orta Öğretim Rehberlik ve Yönlendirme (9-12) < 11. sınıf < Eğitsel Başarı < 4. Yükseköğretim kurumlarına geçiş ile ilgili bilgi edinir. / 28_Beden Eğitimi (9-12) < 10. sınıf < Hareket Bilgi ve Becerileri / Özel Hareket Bilgi ve Becerileri < 2.2. Seçili spor dalına özgü kuralları uygular. / 28_Beden Eğitimi (9-12) < 11. sınıf < Hareket Bilgi ve Becerileri / Özel Hareket Bilgi ve Becerileri < 2.2. Seçili spor dalına özgü kuralları uygular. / 28_Beden Eğitimi (9-12) < 12. sınıf < Hareket Bilgi ve Becerileri / Özel Hareket Bilgi ve Becerileri < 2.2. Seçili spor dalına özgü kuralları uygular. / 47_Görsel Sanatlar Dersi (9-12) Öğretim Prog. < 9. sınıf < Görsel Sanatlarda Biçimlendirme < 7.6. Perspektif kurallarını desen çalışmalarında uygular. / 192_Sosyal Bilgiler Dersi (6-7) Öğretim Prog. ve Kılavuzu < 6. sınıf < 1.3. Bilimsel araştırma basamaklarını kullanarak araştırma yapar. 125_Orta Öğretim Rehberlik ve Yönlendirme (9-12) < 9. sınıf < Okula Çevreye Uyum < 1. Okulda, yönetmeliklerin kendisini ilgilendiren bölümleri hakkında bilgi edinir. / 125_Orta Öğretim Rehberlik ve Yönlendirme (9-12) < 11. sınıf < Aile ve Toplum < 1. Kişisel özgürlükler ile toplumsal yaşamı düzenleyen kurallar arasında bağlantı kurar. / 125_Orta Öğretim Rehberlik ve Yönlendirme (9-12) < 11. sınıf < Aile ve Toplum < 2. Toplumsal hayatı düzenleyen kurallara uygun davranır. / 26_Vatandaşlık ve Demokrasi Eğitimi (8. sınıf) < Görev ve Sorumluluklarımız < 3. Toplum yaşamını düzenleyen kurallara uymanın sorumluluğunu üstlenir. / Hayat Bilgisi (1-3. sınıflar) < 11_Hayat Bilgisi 11

16 Dersi (1-3) Öğretim Programı < 1. sınıf < Benim Eşsiz Yuvam < 6. Evde kuralların neden gerekli olduğunu açıklar. / 11_Hayat Bilgisi Dersi (1-3) Öğretim Programı < 2. sınıf < Okul Heyecanım < 5. Okul kurallarının neden konduğunu araştırır ve açıklar. / 11_Hayat Bilgisi Dersi (1-3) Öğretim Programı < 2. sınıf < Benim Eşsiz Yuvam < 17. Evde uyulması gereken kuralların belirlenmesine katkıda bulunur. / 11_Hayat Bilgisi Dersi (1-3) Öğretim Programı < 3. sınıf < Okul Heyecanım < 14. Okulda kurallara uyulmadığında ortaya çıkabilecek sorunlarla ilgili çözüm yolları üretir ve en uygun çözüm yolunu uygular. / 193_Okul Öncesi Eğitim Rehberlik Prog. < Okula ve Çevreye Uyum < 8. Kuralların neden var olduğunu söyler. / 193_Okul Öncesi Eğitim Rehberlik Prog. < Okula ve Çevreye Uyum < 9. Grup oyunlarının kurallarına uygun davranır. / 193_Okul Öncesi Eğitim Rehberlik Prog. < Okula ve Çevreye Uyum < 10. Sınıf kurallarına uyar. / 193_Okul Öncesi Eğitim Rehberlik Prog. < Okula ve Çevreye Uyum < 11. Okul kurallarına uyar. / 193_Okul Öncesi Eğitim Rehberlik Prog. < Aile ve Toplum < 59. Aile içinde kuralların önemini ifade eder. / 193_Okul Öncesi Eğitim Rehberlik Prog. < Aile ve Toplum < 60.Toplumu düzenleyen kuralları söyler. 5 Bir olay ya da olgu karşısındaki konumunu çeşitli açılardan (maddi, stratejik, taktik vb.) değerlendirir. 125_Orta Öğretim Rehberlik ve Yönlendirme (9-12) < 9. sınıf < Eğitsel Başarı < 1. Başarı ve başarısızlığa neden olan etmenleri belirler. / 125_Orta Öğretim Rehberlik ve Yönlendirme (9-12) < 9. sınıf < Eğitsel Başarı < 2. Ders çalışma alışkanlıklarını verimlilik açısından değerlendirir. / 125_Orta Öğretim Rehberlik ve Yönlendirme (9-12) < 12. sınıf < Aile ve Toplum < 2. İyi bir vatandaşın özelliklerine göre kendi özelliklerini değerlendirir. / 125_Orta Öğretim Rehberlik ve Yönlendirme (9-12) < 12. sınıf < Eğitsel ve Mesleki Gelişim < 12. Kendi kişilik özelliklerini iş bulma, sürdürme ve geliştirme açısından değerlendirir. / 06_Fen ve Teknoloji Dersi (6-8) < 7. sınıf < Canlılar ve Hayat < İnsan ve Çevre < Dünyadaki bir çevre probleminin ülkemizi nasıl 12

17 etkileyebileceğine ilişkin çıkarımlarda bulunur. / 153_Matematik Uygulamaları Dersi ( ) Öğretim Prog. < 5. sınıf < 7. Problemlerin çözümünde uygun stratejileri seçer ve kullanır. / 153_Matematik Uygulamaları Dersi ( ) Öğretim Prog. < 6. sınıf < 7. Problem çözümünde hesap yöntem ve stratejilerinden uygun olanlarını seçerek kullanır. / 153_Matematik Uygulamaları Dersi ( ) Öğretim Prog. < 6. sınıf < 10. Problemlerin çözümünde uygun stratejileri seçer ve kullanır. / 153_Matematik Uygulamaları Dersi ( ) Öğretim Prog. < 7. sınıf < 10. Problem çözümünde hesap yöntem ve stratejilerinden uygun olanlarını seçerek kullanır. / 153_Matematik Uygulamaları Dersi ( ) Öğretim Prog. < 8. sınıf < 12. Problem çözümünde hesap yöntem ve stratejilerinden uygun olanlarını seçerek kullanır. / 153_Matematik Uygulamaları Dersi ( ) Öğretim Prog. < 8. sınıf < 15. Problemlerin çözümünde uygun stratejileri seçer ve kullanır. 6 Bir sorunla ilgili verileri toplar, düzenler ve yorumlar. 125_Orta Öğretim Rehberlik ve Yönlendirme (9-12) < 11. sınıf < Kişiler Arası İlişkiler < 1. Günlük hayatında kullandığı sorun çözme yollarını etkililiği açısından değerlendirir. / 06_Fen ve Teknoloji Dersi (6-8) < 7. sınıf < Canlılar ve Hayat < İnsan ve Çevre < 1.9. Ülkemizdeki ve dünyadaki çevre sorunlarından bir tanesi hakkında bilgi toplar, sunar ve sonuçlarını tartışır. / 153_Matematik Uygulamaları Dersi ( ) Öğretim Prog. < 5. sınıf < 7. Problemlerin çözümünde uygun stratejileri seçer ve kullanır. / 153_Matematik Uygulamaları Dersi ( ) Öğretim Prog. < 6. sınıf < 5. İstatistiksel araştırma projeleri geliştirir, veri toplar ve bulgularını yorumlar. / 153_Matematik Uygulamaları Dersi ( ) Öğretim Prog. < 6. sınıf < 10. Problemlerin çözümünde uygun stratejileri seçer ve kullanır. / 153_Matematik Uygulamaları Dersi ( ) Öğretim Prog. < 7. sınıf < 10. Problem çözümünde hesap yöntem ve stratejilerinden uygun olanlarını seçerek kullanır. / 153_Matematik Uygulamaları Dersi ( ) Öğretim Prog. 13

18 < 8. sınıf < 12. Problem çözümünde hesap yöntem ve stratejilerinden uygun olanlarını seçerek kullanır. / 153_Matematik Uygulamaları Dersi ( ) Öğretim Prog. < 8. sınıf < 15. Problemlerin çözümünde uygun stratejileri seçer ve kullanır. / 172_Yaratıcı Düşünme Dersi (1-8) Öğretim Prog. < 3. sınıf < 19. Sorunun neden ve sonuçlarına ilişkin tahminde bulunur. / 13_Matematik Dersi (1-5) Öğretim Prog. < 3. Sınıf < Veri Öğrenme Alanı < 1. Bir problemle ilgili veri toplar. / 176_Matematik Dersi (5-8) Öğretim Prog. < 6. Sınıf < Veri İşleme < İki veri grubunu karşılaştırmayı gerektiren araştırma soruları oluşturur. / 176_Matematik Dersi (5-8) Öğretim Prog. < 6. Sınıf < Veri İşleme < Araştırma sorusuna uygun verileri elde eder. / 176_Matematik Dersi (5-8) Öğretim Prog. < 6. Sınıf < Veri İşleme < İki gruba ait verileri ikili sıklık tablosu veya sütun grafiğinden uygun olanla gösterir. / 176_Matematik Dersi (5-8) Öğretim Prog. < 6. Sınıf < Veri İşleme < Bir veri grubuna ait aritmetik ortalamayı hesaplar ve yorumlar. / 176_Matematik Dersi (5-8) Öğretim Prog. < 6. Sınıf < Veri İşleme < Bir veri grubuna ait açıklığı hesaplar ve yorumlar. / 176_Matematik Dersi (5-8) Öğretim Prog. < 6. Sınıf < Veri İşleme < İki gruba ait verileri karşılaştırmada ve yorumlamada aritmetik ortalama ve açıklığı kullanır. / 23_Teknoloji ve Tasarım Dersi Öğretim Prog. ve Kılavuzu < 6. sınıf < Düzen < Düşünmeye İlk Adım < 1. Nesneye belirlenen sorunu çözmeye yönelik değişik biçimler verir. / 23_Teknoloji ve Tasarım Dersi Öğretim Prog. ve Kılavuzu < 6. sınıf < Yapım < Nasıl Üretelim? < 2. Belirlediği sorunu açıklamaya yönelik araştırma yapar. / 23_Teknoloji ve Tasarım Dersi Öğretim Prog. ve Kılavuzu < 6. sınıf < Yapım < Nasıl Üretelim? < 3. Araştırmalardan elde ettiği sonuçları analiz ederek sorunu tanımlar. / 23_Teknoloji ve Tasarım Dersi Öğretim Prog. ve Kılavuzu < 7. sınıf < Yapım < Üretiyoruz < 2. Belirlediği sorunu açıklamaya yönelik araştırma yapar. / 23_Teknoloji ve Tasarım Dersi Öğretim Prog. ve Kılavuzu < 7. sınıf < Yapım < Üretiyoruz < 14

19 3. Araştırmalardan elde ettiği sonuçları analiz ederek sorunu tanımlar. / 23_Teknoloji ve Tasarım Dersi Öğretim Prog. ve Kılavuzu < 8. sınıf < Yapım < Üretelim Tanıyalım < 2. Belirlediği sorunu açıklamaya yönelik araştırma yapar. / 23_Teknoloji ve Tasarım Dersi Öğretim Prog. ve Kılavuzu < 8. sınıf < Yapım < Üretelim Tanıyalım < 3. Araştırmalardan elde ettiği sonuçları analiz ederek sorunu tanımlar. / 35_Dil ve Anlatım Dersi (9-12) Öğretim Prog. < 12. sınıf < Bilimsel Yazılar < 14. Bilimsel yazı hazırlar. 7 Parçasını gördüğü bir nesnenin bütünü ile ilgili düşünceler oluşturur. 171_Düşünme Becerileri (1-8) < Benzerlikler ve Farklılıklar Modülleri < Modül 1 < 9. Parça ile bütün arasında ilişki kurar. / 171_Düşünme Becerileri (1-8) < Benzerlikler ve Farklılıklar Modülleri < Modül 2 < 4. Tümevarım yöntemini kullanarak parça-bütün ilişkisini kurar. / 171_Düşünme Becerileri (1-8) < Benzerlikler ve Farklılıklar Modülleri < Modül 3 < 8. Tümdengelim yöntemi ile bütün-parça ilişkisini kurar. / 171_Düşünme Becerileri (1-8) < Benzerlikler ve Farklılıklar Modülleri < Modül 3 < 9. Tümevarım yöntemi ile parça-bütün ilişkisini kurar. / 171_Düşünme Becerileri (1-8) < Benzerlikler ve Farklılıklar Modülleri < Modül 4 < 4. Tümdengelim yöntemini kullanarak bütün-parça ilişkisini kurar. / 171_Düşünme Becerileri (1-8) < Benzerlikler ve Farklılıklar Modülleri < Modül 4 < 5. Tümevarım yöntemini kullanarak parça-bütün ilişkisini kurar. / 171_Düşünme Becerileri (1-8) < Benzerlikler ve Farklılıklar Modülleri < Modül 5 < 8. Üç boyutlu cisimlerdeki parça-bütün ilişkisini bulur. / 171_Düşünme Becerileri (1-8) < Sınıflandırmalar Modülleri < Modül 2 < 13. Bütün parça ilişkisini kurar. / 171_Düşünme Becerileri (1-8) < Sınıflandırmalar Modülleri < Modül 3 < 10. Bütün parça ilişkisini kurar. / 171_Düşünme Becerileri (1-8) < Sınıflandırmalar Modülleri < Modül 4 < 3. Verilen kelimeler arasında anlam bakımından bütün-parça ilişkisini kurar. / 171_Düşünme Becerileri (1-8) < Uzamsal İlişkiler < 3. Tangramlarda parçalarla bütün arasında ilişki kurar. / 171_Düşünme Becerileri (1-8) < Uzamsal İlişkiler < 15

20 6. İstenen bütünü oluşturmak için parçaları farklı şekillerde düzenler. / 171_Düşünme Becerileri (1-8) < Uzamsal İlişkiler < 8. Hayal ettiği figürleri Tangram parçalarıyla oluşturur. / 172_Yaratıcı Düşünme Dersi (1-8) Öğretim Prog. < 1. sınıf < 11. Bir bütünün eksik bırakılan parçalarını hayal gücünü kullanarak tamamlar. / 172_Yaratıcı Düşünme Dersi (1-8) Öğretim Prog. < 1. sınıf < 17. Geometrik şekillere ayrıntı ekleyerek anlamlı bir bütün oluşturur. / 172_Yaratıcı Düşünme Dersi (1-8) Öğretim Prog. < 2. sınıf < 2. Geometrik şekilleri birleştirerek yeni bütünler oluşturur. / 172_Yaratıcı Düşünme Dersi (1-8) Öğretim Prog. < 2. sınıf < 13. Bir bütünü oluşturan parçaları kullanarak yeni bir bütün oluşturur. / 172_Yaratıcı Düşünme Dersi (1-8) Öğretim Prog. < 8. sınıf < 9. Bir bütünün içinden oluşturduğu parçalarla yeni bütünler oluşturur. 8 Bilginin değişebileceğini ve gelişebileceğini fark eder. 04_Düşünme Eğitimi (6-8) < 6. sınıf < 6. Bilginin değişebileceğini ve gelişebileceğini fark eder. / 38_Felsefe Dersi Öğretim Prog. < Bilgi Felsefesi < 1. Bilginin oluşum sürecinin farkına varır. / 38_Felsefe Dersi Öğretim Prog. < Bilgi Felsefesi < 8. Bilginin kaynağı konusundaki farklı yaklaşımları tanır. / 38_Felsefe Dersi Öğretim Prog. < Bilgi Felsefesi < 9. Bilginin insan yaşamındaki önemini sorgular. / 38_Felsefe Dersi Öğretim Prog. < Bilim Felsefesi < 3. Bilimin ve bilim anlayışının gelişimi hakkında bilgi sahibi olur. / 40_Fizik Dersi (10. sınıf) Öğretim Prog. < Modern Fizik < 1.1. Modern fiziğin doğuşuna katkıda bulunan gelişmeleri açıklar. / 42_Fizik Dersi (12. sınıf) Öğretim Prog. < Fiziğin Doğası < 1.1. Bilimsel bilginin geçerlilik alanının ve sınırlarının değişip gelişebileceğini örneklerle açıklar. / 42_Fizik Dersi (12. sınıf) Öğretim Prog. < Fiziğin Doğası < 1.2. Bilimsel bilginin dogmatik olmayan gözlem, deney ve kurama (teoriye) dayanan doğasını örneklerle açıklar. / 43_Fizik Dersi (9. sınıf) Öğretim Prog. < Fiziğin Doğası < 2.7. Fizik ilkelerine, yasalara ve kuramlara ulaşılırken bilimsel yöntemlerin kullanıldığının farkına varır. / 43_Fizik 16

21 Dersi (9. sınıf) Öğretim Prog. < Fiziğin Doğası < 2.8. Belirlenen hipotezlerin ve kuramların sınanması için deneyler yapıldığını ifade eder. / 64_Tarih Dersi (9. sınıf) Öğretim Prog. < Tarih Bilimi < 6. Yeni bulgular ve bilimsel gelişmeler ışığında tarihî bilginin ve yorumların değişebilirliğini kavrar. 9 Bilgi edinmek için çeşitli kaynakları kullanır. 02_Bilişim Teknolojileri (1-8) < 1. basamak < 1.2. Bilginin çeşitli kaynaklardan gelebileceğini anlar. / 02_Bilisim Teknolojileri (1-8) < 4. basamak < 4.5. Verilen bir araştırma ya da problem durumu ile ilgili topladığı bilginin geçerliliğini farklı kaynaklardan kontrol eder. / 02_Bilisim Teknolojileri (1-8) < 5. basamak < 1.4. Bilgiye ulaşmak için çeşitli elektronik ve yazılı kaynakları araştırır. / 11_Hayat Bilgisi Dersi (1-3) Öğretim Programı < 1. sınıf < Okul Heyecanım < 29. Bilgi edinebilmek için uygun sorular sorar ve resimli kaynaklardan yararlanır. / 11_Hayat Bilgisi Dersi (1-3) Öğretim Programı < 2. sınıf < Okul Heyecanım < 32. Kaynak kitaplardan nasıl yararlanacağını açıklar ve bunlardan yararlanır. / 193_Okul Öncesi Eğitim Rehberlik Prog. < Eğitsel Gelişim < 18. Yeni bir şey öğrenmenin önemini fark eder. / 19_Sosyal Bilgiler Dersi (4-5) Öğretim Prog. ve Kılavuzu < 5. sınıf < 5.6. Yaptığı çalışmalarda yararlandığı kaynakları gösterir. / 192_Sosyal Bilgiler Dersi (6-7) Öğretim Prog. ve Kılavuzu < 6. sınıf < 1.3. Bilimsel araştırma basamaklarını kullanarak araştırma yapar. / 35_Dil ve Anlatım Dersi (9-12) Öğretim Prog. < 10. sınıf < Anlatım ve Özellikleri < Anlatıma Hazırlık < 2. Bilgi edinme kaynaklarını belirler. / 35_Dil ve Anlatım Dersi (9-12) Öğretim Prog. < 11. sınıf < Öğretici Metinler < (Röportaj) < 5. Röportaj yapar. / 35_Dil ve Anlatım Dersi (9-12) Öğretim Prog. < 11. sınıf < Öğretici Metinler < Mülakat (Görüşme) < 7. Mülakat yapar. / 35_Dil ve Anlatım Dersi (9-12) Öğretim Prog. < 12. sınıf < Bilimsel Yazılar < 14. Bilimsel yazı hazırlar. / 38_Felsefe Dersi Öğretim Prog. < Bilim Felsefesi < 5. Bilimsel yöntem hakkında bilgi sahibi olur. / 157_Bilişim Teknolojileri ve Yazılım Dersi ( ) Öğretim Prog. < 17

22 Araştırma, Bilgiyi Yapılandırma ve İşbirlikli Çalışma < 5. Bilgiye çeşitli kaynaklardan erişir. 10 Bilgi kaynaklarının güvenilirliğini sorgular. 04_Düşünme Eğitimi (6-8) < 8. sınıf < 5. Bilgi kaynaklarının güvenirliğini sorgular. / 03_Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi (4-8) < 8. sınıf < Kur an ve Yorumu < 3. Kur an ın doğru bilgiyi teşvik ettiğine ayetlerden örnekler verir. / 36_Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi (9-12) < 10. sınıf < Din, Kültür ve Medeniyet < 2. İslam da doğru bilgiye akıl, vahiy ve duyularla ulaşılabileceğini kavrar. / 36_Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi (9-12) < 10. sınıf < Din, Kültür ve Medeniyet < 5. İslam ın, sorunları çözmede ve doğru bilgi üretmede aklı kullanmaya verdiği önemi kavrar. / 192_Sosyal Bilgiler Dersi (6-7) Öğretim Prog. ve Kılavuzu < 6. sınıf < 1.3. Bilimsel araştırma basamaklarını kullanarak araştırma yapar. / 35_Dil ve Anlatım Dersi (9-12) Öğretim Prog. < 12. sınıf < Bilimsel Yazılar < 14. Bilimsel yazı hazırlar. / 38_Felsefe Dersi Öğretim Prog. < Bilgi Felsefesi < 2. Bilgi türlerini ayırt eder. / 38_Felsefe Dersi Öğretim Prog. < Bilgi Felsefesi < 4. Bilginin doğruluk ölçütleri konusundaki farklı görüşleri kavrar. / 38_Felsefe Dersi Öğretim Prog. < Bilgi Felsefesi < 8. Bilginin kaynağı konusundaki farklı yaklaşımları tanır. / 38_Felsefe Dersi Öğretim Prog. < Bilgi Felsefesi < 9. Bilginin insan yaşamındaki önemini sorgular. / 38_Felsefe Dersi Öğretim Prog. < Bilim Felsefesi < 5. Bilimsel yöntem hakkında bilgi sahibi olur. / 42_Fizik Dersi (12. sınıf) Öğretim Prog. < Fiziğin Doğası < 1.2. Bilimsel bilginin dogmatik olmayan gözlem, deney ve kurama (teoriye) dayanan doğasını örneklerle açıklar. / 43_Fizik Dersi (9. sınıf) Öğretim Prog. < Fiziğin Doğası < 2.7. Fizik ilkelerine, yasalara ve kuramlara ulaşılırken bilimsel yöntemlerin kullanıldığının farkına varır. / 43_Fizik Dersi (9. sınıf) Öğretim Prog. < Fiziğin Doğası < 2.8. Belirlenen hipotezlerin ve kuramların sınanması için deneyler yapıldığını ifade eder. / 53_Matematik Dersi (9-12) 18

23 Öğretim Prog. < 11. sınıf < Sayılar ve Cebir < Totoloji ve çelişkiyi örneklerle açıklar. / 180_Matematik Dersi (9-12) Öğretim Prog. < 9. sınıf < Mantık < Bileşik Önermeler < 4. Totoloji ve çelişkiyi örneklerle açıklar. 11 Bilgi kaynağına ilişkin duygu ve düşüncelerinin eylemlerine etkisini sorgular. 12 Düşünce, kanaat ve davranışların oluşumunda farklı kaynakların etkilerini ayırt eder. 13 Kendisine ulaşan mesajları sorgular. 04_Düşünme Eğitimi (6-8) < 8. sınıf < 6. Bilgi kaynağına ilişkin duygu ve düşüncelerinin eylemlerine etkisini sorgular. / 38_Felsefe Dersi Öğretim Prog. < Bilgi Felsefesi < 2. Bilgi türlerini ayırt eder. / 38_Felsefe Dersi Öğretim Prog. < Bilgi Felsefesi < 8. Bilginin kaynağı konusundaki farklı yaklaşımları tanır. / 38_Felsefe Dersi Öğretim Prog. < Bilgi Felsefesi < 9. Bilginin insan yaşamındaki önemini sorgular. / 38_Felsefe Dersi Öğretim Prog. < Bilim Felsefesi < 6. Yaşamla bilim arasındaki ilişkiyi değerlendirir. 03_Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi (4-8) < 8. sınıf < Kur an ve Yorumu < 4. Vahiy, akıl ve duyuların Kur an a göre bilgi edinme yolları olduğunu açıklar. / 38_Felsefe Dersi Öğretim Prog. < Bilgi Felsefesi < 2. Bilgi türlerini ayırt eder. / 38_Felsefe Dersi Öğretim Prog. < Bilgi Felsefesi < 4. Bilginin doğruluk ölçütleri konusundaki farklı görüşleri kavrar. / 38_Felsefe Dersi Öğretim Prog. < Bilgi Felsefesi < 9. Bilginin insan yaşamındaki önemini sorgular. / 38_Felsefe Dersi Öğretim Prog. < Ahlak Felsefesi < 4. Ahlaki yargıları diğer yargılardan ayırt eder. 25_Türkçe Dersi (1-5) Öğretim Prog. < 1. sınıf < Görsel Okuma ve Görsel Sunu < 1.3. Reklamlarda verilen mesajları sorgular. / 25_Türkçe Dersi (1-5) Öğretim Prog. < 1. sınıf < Görsel Okuma ve Görsel Sunu < 1.5. Kitle iletişim araçlarıyla (gazete, dergi, TV ) verilen bilgileri, haberleri, düşünceleri sorgular. / 25_Türkçe Dersi (1-5) Öğretim Prog. < 2. sınıf < Görsel Okuma ve Görsel Sunu < 1.4. Reklamlarda verilen mesajları sorgular. / 25_Türkçe Dersi (1-5) Öğretim Prog. < 2. sınıf < Görsel Okuma ve Görsel Sunu < 1.6. Kitle iletişim araçlarıyla (gazete, dergi, TV) verilen bilgileri, haberleri, 19

24 düşünceleri sorgular. / 25_Türkçe Dersi (1-5) Öğretim Prog. < 3. sınıf < Görsel Okuma ve Görsel Sunu < 1.5. Reklamlarda verilen mesajları sorgular. / 25_Türkçe Dersi (1-5) Öğretim Prog. < 3. sınıf < Görsel Okuma ve Görsel Sunu < 1.7. Kitle iletişim araçlarıyla (gazete, dergi, TV ) verilen bilgileri, haberleri, düşünceleri sorgular. / 25_Türkçe Dersi (1-5) Öğretim Prog. < 4. sınıf < Görsel Okuma ve Görsel Sunu < 1.4. Reklamlarda verilen mesajları sorgular. / 25_Türkçe Dersi (1-5) Öğretim Prog. < 4. sınıf < Görsel Okuma ve Görsel Sunu < 1.8. Kitle iletişim araçlarıyla (gazete, dergi, TV) verilen bilgileri, haberleri, düşünceleri sorgular. / 25_Türkçe Dersi (1-5) Öğretim Prog. < 5. sınıf < Görsel Okuma ve Görsel Sunu < 1.4. Reklamlarda verilen mesajları sorgular. / 25_Türkçe Dersi (1-5) Öğretim Prog. < 5. sınıf < Görsel Okuma ve Görsel Sunu < 1.7. Kitle iletişim araçlarıyla (gazete, dergi, TV ) verilen bilgileri, haberleri, düşünceleri sorgular. / 172_Yaratıcı Düşünme Dersi (1-8) Öğretim Prog. < 3. sınıf < 13. Başkalarının fikirlerini belirlenen kriterlere göre değerlendirir. / 172_Yaratıcı Düşünme Dersi (1-8) Öğretim Prog. < 5. sınıf < 11. Ticari reklamlarda verilen mesajları sorgulayıcı bakış açısıyla değerlendirir. / 35_Dil ve Anlatım Dersi (9-12) Öğretim Prog. < 12. sınıf < Bilimsel Yazılar < 14. Bilimsel yazı hazırlar. / 53_Matematik Dersi (9-12) Öğretim Prog. < 11. sınıf < Sayılar ve Cebir < Totoloji ve çelişkiyi örneklerle açıklar. / 180_Matematik Dersi (9-12) Öğretim Prog. < 9. sınıf < Mantık < Bileşik Önermeler < 4. Totoloji ve çelişkiyi örneklerle açıklar. / 64_Tarih Dersi (9. sınıf) Öğretim Prog. < Tarih Bilimi < 5. Tarihî bir olay, olgu veya nesne hakkındaki farklı bakış açılarını, sunulan kanıtlar ve verileri kullanarak sorgular. 14 Öznel ve nesnel yargıları ayırt eder. 192_Sosyal Bilgiler Dersi (6-7) Öğretim Prog. ve Kılavuzu < 6. sınıf < 1.3. Bilimsel araştırma basamaklarını kullanarak araştırma yapar. / 25_Türkçe Dersi (1-5) Öğretim Prog. < 4. sınıf < Dinleme < Dinlediklerinde öznel ve nesnel yargıları ayırt eder. / 25_Türkçe Dersi (1-5) Öğretim Prog. < 20

25 4. sınıf < Okuma < Okuduğu metindeki öznel ve nesnel yargıları ayırt eder. / 25_Türkçe Dersi (1-5) Öğretim Prog. < 5. sınıf < Dinleme < Dinlediklerinde öznel ve nesnel yargıları ayırt eder. / 122_Türkçe (6-8) Öğretim Prog. ve Kılavuzu < sınıf < Dinleme / İzleme < 17. Dinlediklerinde/izlediklerinde yer alan öznel ve nesnel yargıları ayırt eder. / 122_Türkçe (6-8) Öğretim Prog. ve Kılavuzu < sınıf < Okuma < 16. Okuduklarındaki öznel ve nesnel yargıları ayırt eder. / 38_Felsefe Dersi Öğretim Prog. < Bilgi Felsefesi < 9. Bilginin insan yaşamındaki önemini sorgular. / 42_Fizik Dersi (12. sınıf) Öğretim Prog. < Fiziğin Doğası < 1.2. Bilimsel bilginin dogmatik olmayan gözlem, deney ve kurama (teoriye) dayanan doğasını örneklerle açıklar. / 43_Fizik Dersi (9. sınıf) Öğretim Prog. < Fiziğin Doğası < 2.7. Fizik ilkelerine, yasalara ve kuramlara ulaşılırken bilimsel yöntemlerin kullanıldığının farkına varır. / 43_Fizik Dersi (9. sınıf) Öğretim Prog. < Fiziğin Doğası < 2.8. Belirlenen hipotezlerin ve kuramların sınanması için deneyler yapıldığını ifade eder. 15 Kendisinin ve başkalarının düşüncelerindeki ön yargı, klişe, kalıp yargı vb. unsurları fark eder. 125_Orta Öğretim Rehberlik ve Yönlendirme (9-12) < 10. sınıf < Eğitsel ve Mesleki Gelişim < 5. Ön yargıların meslek seçimine etkilerini değerlendirir. / 153_Matematik Uygulamaları Dersi ( ) Öğretim Prog. < 5. sınıf < 8. Problem çözümlerinde arkadaşlarının geliştirdiği yaklaşım ve yöntemleri analiz eder ve değerlendirir. / 153_Matematik Uygulamaları Dersi ( ) Öğretim Prog. < 8. sınıf < 18. Problem çözümlerinde arkadaşlarının geliştirdiği yaklaşım ve yöntemleri analiz eder ve değerlendirir. / 38_Felsefe Dersi Öğretim Prog. < Bilgi Felsefesi < 9. Bilginin insan yaşamındaki önemini sorgular. / 53_Matematik Dersi (9-12) Öğretim Prog. < 11. sınıf < Sayılar ve Cebir < Totoloji ve çelişkiyi örneklerle açıklar. / 180_Matematik Dersi (9-12) Öğretim Prog. < 9. sınıf < Mantık < Bileşik Önermeler < 4. Totoloji ve çelişkiyi örneklerle açıklar. 21

26 16 Verilen veya gösterilen gerekçelerin uygunluğunu değerlendirir. 17 Olayları ve olguları çoklu neden ve çoklu sonuç ilişkisine göre değerlendirir. 04_Düşünme Eğitimi (6-8) < 7. sınıf < 16. Verilen veya gösterilen gerekçelerin uygunluğunu değerlendirir. / 171_Düşünme Becerileri (1-8) < Benzerlikler ve Farklılıklar Modülleri < Modül 1 < 10. Bir dizi seçenek arasından doğru olanı belirler. / 153_Matematik Uygulamaları Dersi ( ) Öğretim Prog. < 5. sınıf < 8. Problem çözümlerinde arkadaşlarının geliştirdiği yaklaşım ve yöntemleri analiz eder ve değerlendirir. / 153_Matematik Uygulamaları Dersi ( ) Öğretim Prog. < 6. sınıf < 11. Problem çözümlerinde arkadaşlarının geliştirdiği yaklaşım ve yöntemleri analiz eder ve değerlendirir. / 153_Matematik Uygulamaları Dersi ( ) Öğretim Prog. < 7. sınıf < 16. Problem çözümlerinde arkadaşlarının geliştirdiği yaklaşım ve yöntemleri analiz eder ve değerlendirir. / 153_Matematik Uygulamaları Dersi ( ) Öğretim Prog. < 8. sınıf < 18. Problem çözümlerinde arkadaşlarının geliştirdiği yaklaşım ve yöntemleri analiz eder ve değerlendirir. / 23_Teknoloji ve Tasarım Dersi Öğretim Prog. ve Kılavuzu < 6. sınıf < Kurgu < Düşünelim Çözelim < 5. Başkalarının çözüm önerisine yönelik düşüncelerini dikkate alır. 04_Düşünme Eğitimi (6-8) < 7. sınıf < 17. Olayları çoklu neden ve çoklu sonuç ilişkisine göre değerlendirir. / 153_Matematik Uygulamaları Dersi ( ) Öğretim Prog. < 6. sınıf < 7. Problem çözümünde hesap yöntem ve stratejilerinden uygun olanlarını seçerek kullanır. / 21_T.C İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Dersi Öğretim Prog. ve Kılavuzu < Atatürk ten Sonra Türkiye: İkinci Dünya Savaşı ve Sonrası < 1. İkinci Dünya Savaşı nın sebep, süreç ve sonuçlarını Türkiye ye etkileri açısından değerlendirir. / 172_Yaratıcı Düşünme Dersi (1-8) Öğretim Prog. < 3. sınıf < 15. Görsel materyallerden yararlanarak olayları neden-sonuç ilişkisi ile öyküleştirir. / 172_Yaratıcı Düşünme Dersi (1-8) Öğretim Prog. < 3. sınıf < 32. Aralarında neden-sonuç ilişkisi bulunan sorunlara çözüm önerileri geliştirir. / 172_Yaratıcı Düşünme Dersi (1-8) Öğretim Prog. < 4. sınıf < 31. Ürettiği 22

27 çözüm yollarının sonuçlarını değerlendirir. / 172_Yaratıcı Düşünme Dersi (1-8) Öğretim Prog. < 8. sınıf < 22. Verilen olaylardaki neden-sonuç ilişkilerini tespit eder. 18 Süreci etkileyen varsayımları değerlendirir. 19 Bir soruna getirilen çözümlerde insani değerlere uygunluğu gözetir. 20 Çevresindeki belli başlı sosyal problemler ya da ihtiyaçlarla grup, kurum ve sosyal örgütleri ilişkilendirir. 04_Düşünme Eğitimi (6-8) < 7. sınıf < 19. Varsayımlara dayalı olarak olası durumları değerlendirir. / 04_Düşünme Eğitimi (6-8) < 8. sınıf < 18. Süreci etkileyen varsayımları değerlendirir. 185_Demokrasi ve İnsan Hakları < Tema 5: Barış ve Uzlaşma < 2. Okul ve yakın çevresindeki çatışmalara, şiddet içermeyecek şekilde çözüm önerileri geliştirir. / 26_Vatandaşlık ve Demokrasi Eğitimi (8. sınıf) < Her İnsan Değerlidir < 5. İnsanlığın insanî değerlerle korunup geliştirileceğini kabul eder. / 06_Fen ve Teknoloji Dersi (6-8) < 7. sınıf < Canlılar ve Hayat < İnsan ve Çevre < Ülkemizdeki ve dünyadaki çevre sorunlarına yönelik iş birliğine dayalı çözümler önerir ve faaliyetlere katılır. / 192_Sosyal Bilgiler Dersi (6-7) Öğretim Prog. ve Kılavuzu < 6. sınıf < 1.4. Bir soruna getirilen çözümlerin hak, sorumluluk ve özgürlükler temelinde olması gerektiğini savunur. / 38_Felsefe Dersi Öğretim Prog. < Ahlak Felsefesi < 5. Erdem ve yaşam ilişkisini kavrar. 125_Orta Öğretim Rehberlik ve Yönlendirme (9-12) < 9. sınıf < Okula Çevreye Uyum < 2. Okul ve çevresindeki eğitsel ve sosyal imkânlardan yararlanır. / 26_Vatandaşlık ve Demokrasi Eğitimi (8. sınıf) < Görev ve Sorumluluklarımız < 5. Devletin vatandaşlarına karşı görev ve sorumluluklarına örnekler verir. / 19_Sosyal Bilgiler Dersi (4-5) Öğretim Prog. ve Kılavuzu < 4. sınıf < 6.1. İnsanların belli bir amaç çerçevesinde oluşturdukları sosyal örgüt, resmî kurum ve grupları fark eder. / 19_Sosyal Bilgiler Dersi (4-5) Öğretim Prog. ve Kılavuzu < 4. sınıf < 6.2. Ön bilgi ve yaşantısını kullanarak çevresindeki belli başlı sosyal problemler ya da ihtiyaçlarla grup, kurum ve sosyal örgütleri ilişkilendirir. 23

28 21 Özel ilgileri ile bağlantılı olabilecek iş etkinliklerini (eğitim, beceri, kişilik özellikleri vb.) tanımlar. 22 Alternatifli düşünmenin önemini fark eder. 125_Orta Öğretim Rehberlik ve Yönlendirme (9-12) < 10. sınıf < Eğitsel ve Mesleki Gelişim < 1. İlgi duyduğu mesleklerin gerektirdiği kişilik özellikleri ile ilgili bilgi edinir. / 125_Orta Öğretim Rehberlik ve Yönlendirme (9-12) < 10. sınıf < Eğitsel ve Mesleki Gelişim< 2. İlgi duyduğu mesleklerin gerektirdiği eğitim hakkında bilgi edinir. / 125_Orta Öğretim Rehberlik ve Yönlendirme (9-12) < 10. sınıf < Eğitsel ve Mesleki Gelişim < 6. Mesleki doyum ile mesleki değer, ilgi, yetenek ve kişilik özellikleri arasındaki ilişkiyi fark eder. / 125_Orta Öğretim Rehberlik ve Yönlendirme (9-12) < 10. sınıf < Eğitsel ve Mesleki Gelişim < 9. Mesleki değer, ilgi, yetenek ve akademik başarısını göz önünde bulundurarak seçtiği/seçeceği derslerin uygunluğunu değerlendirir. / 125_Orta Öğretim Rehberlik ve Yönlendirme (9-12) < 11. sınıf < Eğitsel ve Mesleki Gelişim < 6. Mesleki değer, ilgi, yetenek ve akademik başarısına göre yükseköğretim programını seçmenin önemini fark eder. 04_Düşünme Eğitimi (6-8) < 6. sınıf < 15. Alternatifli düşünmenin önemini fark eder. / 171_Düşünme Becerileri (1-8) < Serilemeler Modülleri < Modül 1 < 2. Aynı sonuca ulaşan alternatif yolları belirler. / / 11_Hayat Bilgisi Dersi (1-3) Öğretim Programı < 1. sınıf < Okul Heyecanım < 30. Okulda ortaya çıkan sorunları fark eder, karşılaşabileceği her sorunun birden fazla çözümü olabileceğini kabul eder. / 153_Matematik Uygulamaları Dersi ( ) Öğretim Prog. < 6. sınıf < 7. Problem çözümünde hesap yöntem ve stratejilerinden uygun olanlarını seçerek kullanır. / 153_Matematik Uygulamaları Dersi ( ) Öğretim Prog. < 6. sınıf < 10. Problemlerin çözümünde uygun stratejileri seçer ve kullanır. / 153_Matematik Uygulamaları Dersi ( ) Öğretim Prog. < 7. sınıf < 10. Problem çözümünde hesap yöntem ve stratejilerinden uygun olanlarını seçerek kullanır. / 153_Matematik Uygulamaları Dersi ( ) Öğretim Prog. < 7. sınıf < 18. Problem çözümlerinde olası farklı yöntemleri kullanır. / 153_Matematik Uygulamaları Dersi ( ) 24