T.C. ANKARA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ BELEDİYE MECLİSİ. Karar N0: KARAR

Transkript

1 T.C. ANKARA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ BELEDİYE MECLİSİ Karar N0: KARAR Çankaya Imrahor Vadisi I.Etap (Büyûkesat) Kentsel Dönüşüm Gelişim Proje Alam 1/5000 ve 1/1000 ölçekli imar planı teklifine ilişkin İmar ve Bayındırlık Komisyonunun gün ve 627 sayılı raporu Büyükşehir Belediye Meclisinin tarihli toplantısında okundu..- Konu üzerinde yapılan görüşmelerden soma; Çankaya Büyûkesat Vadisi Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Projesi Alam (İmrahor I.Etap) 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı teklifleri üzerinde yapılan incelemede; -Söz konusu alanın gün ve 152 sayılı Büyükşehir Belediye Meclisi kararıyla onaylı 1/5000 ölçekli nazım imar planında park ve rekreasyon alanında kaldığı, -İmar Dairesince tarihli ihale ile bölgede yaptırılan sondajlı jeolojik ve jeoteknik etüd sonucu alanda yer yer jeolojik sakıncalı alanlar belirlendiği. -Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin gün ve 1023 sayılı kararında, Büyûkesat Vadisi Projesine ilişkin önergeyle ilgili yapılan değerlendirmeler sonucu; "1991 yılında park olarak onaylanan 1/5000 ölçekli nazım imar planının uygun olarak hazırlanan arazinin topoğrafik ve jeolojik yapısı da dikkate alınmak suretiyle yoğun yapılaşma ve konut ihtiva etmemek kaydıyla ilgili Belediyelerce bir plan proje sunulması halinde konunun değerlendirileceğine hüküm edildiği, -Anılan alanın 5393 sayılı Kanunun 73.maddesine göre 7 Etaplı imrahor Vadisi Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alam I.Etap olarak sınır teklifinin, Büyülenir Belediye Meclisinin gün ve 2024 sayılı kararı ile onaylandığı 7 -imrahor Vadisi Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Projesi I.Etap (Büyûkesat Vadisi) İmar Planlan ile; konut, rekreasyon alam, ticari rekreasyon, sosyo kültürel tesis, park ve donatı alanları öngörüldüğü, -Öngörülen planla konut alanlannda_ 125 ki/ha. brüt nüfus yoğunluğu, E: 2 yapı yoğunluğu belirlendiği, ada bazı uygulamalarda O.OO kotu altı alanların emsal harici tutulduğu, - Sosvo Kültürel Tesis (SKT) alanlarında E:0.50, H:6.50. rekreasyon alanlarında E:0.05, H:6.50, ticari rekreasyon alanlarında E:0.15, PL serbest imar durumlarnın verildiği, -Ayrıca uygulamaya yönelik olarak nazım imar planı ile 12 adet, uygulama imar planı ile 16 adet plan notu önerildiği, Hususları tespit edilmiş olup, söz konusu imrahor Vadisi Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı I.Etap (Büyûkesat) Nazım ve Uygulama imar planı tekliflerinin, 5393 Sayılı Kanunun 73.maddesi ve 5216 Sayılı Kanunun ilgili maddeleri uyarınca "onayı"na ilişkin İmar ve Bayındırlık Komisyonu raporu oylanarak (18 red oyuna karşılık 89 oyla) üye tam sayısının salt çoğunluğuyla kabul edildi. Meclis 1 Seyfî SA Yusuf YALÇINKAYTI.

2 T.C. ANKARA 15. İDARE MAHKEMESİ BAŞKAN LIĞI 1 N A BİLİRKİŞİ RAPORU Dava Dosya No: Davacı: Davacı Vekili: Davalı: Dava Konusu: 2007/265 Bedia SÖYLEMEZ. Hüsamettin ÖZTÜRK, Yasin DEMİRCİ. Mehmet Kahraman EFE Av. Muzaffer YILMAZ, Av. Senem YILMAZ Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı Ankara İli, Çankaya İlçesi, İmralıor Vadisi I. Etap (Büyükesat) Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı 1/5000 ve 1/1000 ölçekli imar planı teklifinin onaylanmasına ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin tarih ve 2807 sayılı kararının iptali istemi Naip Üyenin Sorusu: Mahkemenizce re'sen görevlendirilen Bilirkişi Kurulumuzdan Naip üye Musa HEYBET, Ankara İli, Çankaya İlçesi, İmrahor Vadisi I. Etap (Büyükesat) Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı 1/5000 ve 1/1000 ölçekli imar planı teklifinin onaylanmasına ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin tarih ve 2807 sayılı kararının şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına, kamu yararına, imar mevzuatına, 5216 ve 5393 sayılı Yasalara, diğer ilgili mevzuata üst ölçekli plana uygun olup olmadığının incelenmesini istemiştir. Bilirkişi Kurulumuz dava konusunu, keşif sırasındaki gözlemleri ve dava dosyasında sunulan bilgi ve belgelerin ışığı altında irdelemiş, değerlendirmelerini yapmış ve sonuç görüşlerini oluşturmuştur. Aşağıda Bilirkişi Kurulumuzun inceleme, değerlendirme ve sonuç görüşleri sunulmaktadır. DAVA DOSYASININ İNCELENMESİ Davacı vekilleri Av. Muzaffer Yılmaz ve Av. Senem Yılmaz Ankara Nöbetçi İdare Mahkemesine verdikleri dava dilekçesinde özetle Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin tarih ve 2807 sayılı kararı ile onaylanan 1/5000 ve 1/1000 ölçekli İmrahor Vadisi I. Etap (Büyükesat) Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Projesinin imar mevzuatına, şehircilik ve planlama ilkelerine, kamu yararına ve hizmet gereklerine aykırı olduğunu, Belediye Meclisi Üyesi olan müvekkilleri tarafından bu davanın açıldığını ve Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi üyesi olan müvekkillerinin Belediye Meclis kararlarına karşı dava açma ehliyeti bulunduğunu, İptali istenen işlemle Çankaya İmrahor Vadisi I. Etap (Büyükesat) Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanına konut, rekreasyon alanı, ticari rekreasyon, sosyo-kültürel tesis, park, donatı alam eklendiğini, konut alanlarında 250 kişi/ha. brüt nüfus yoğunluğu, E=2 yapı yoğunluğu belirlendiğini, kotu altında kalan alanların emsal haricinde tutulduğunu, sosyo-kültürel tesis alanlarında E=0.50, Hmax=6.50, rekreasyon alanlarında E=0.05, Hmax=6.50, ticari rekreasyon alanında E=0.15, Hmax=Serbest imar durumunun belirlendiğini, Davalı İdarenin söz konusu işleme 5393 sayılı Kanununun 73.. maddesini dayanak aldığım ve kararın rant sağlamak amacı ile ilçe belediyesi yetkilerine tecavüz edilerek sayısal çoğunluğa dayanılarak alındığım,

3 Davalı idarenin işleme dayanak aldığı 5393 sayılı yasanın 73. maddesinde 'Belediye, kentin gelişimine uygun olarak eskiyen kent kısımlarını yeniden inşa ve restore etmek; konut alanları, sanayi ve ticaret alanları, teknoloji parkları ve sosyal donatılar oluşturmak, deprem riskine karşı tedbirler almak veya kentin tarihî ve kültürel dokusunu korumak amacıyla kentsel dönüşüm ve gelişim projeleri uygulayabilir... Bir yerin kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanı olarak ilan edilebilmesi için o yerin belediye veya mücavir alan sınırları içerisinde bulunması ve en az ellibin metrekare olması şarttır.' hükmünün yer aldığını, Anılan madde uyarınca Belediyenin bir yerde Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Projesi uygulayabilmesi için Kanunun sebep unsurlarını belirttiğini, İptali istenen işlem incelendiğinde ise bu hususların gözetilmeksizin söz konusu alanın kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanı olarak ilan edildiğini, davalı idarenin salt rant elde edebilmek ve bu rantta da tek söz sahibi olabilmek için iptale konu işlemi tesis ettiğini, Davalı idarenin iptale konu işlemine dayanak olarak kabul ettiği 5393 sayılı yasanın 73. maddesinin Anayasanın "Cumhuriyetin Temel Nitelikleri" başlıklı 2. maddesine, "Devletin temel Amaç ve Görevleri" başlıklı 5. maddesine ve "Temel Haklar ve Ödevler" başlıklı 2. kısmında yer alan 35. maddesine aykırı olduğunu, Yine benzer şekilde 5393 sayılı yasanın 73. maddesinin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin "Mülkiyetin Korunması" başlıklı 1. maddesine aykırı olduğunu ve aynı sözleşmenin tamamına egemen olan "Orantılılık ve Ölçülülük İlkelerinin" ihlal edildiğini, Davalı İdarece ortaya çıkarılmış olan bu durumun idarelere tanınan yetki ve görevlerin kötüye kullanılması olduğunu ve suç teşkil ettiğini, Dava konusu işlemin yürütmesinin durdurulmaması halinde telafisi imkansız zararların ortaya çıkacağını, Belirterek 5393 sayılı Kanunun 73. maddesinin Anayasa'ya aykırılığı nedeni ile anılan kanunun Anayasa Mahkemesine götürülmesini, Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi'nin tarih ve 2807 sayılı kararı ile onaylanan 1/5000 ve 1/1000 ölçekli İmrahor Vadisi I. Etap (Büyükesat) Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı plan işlemlerinin de yürütmesinin durdurulmasını ve iptalini talep etmiştir Davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili Av. Daniye ÖZTÜRK ZAT Ankara 15. İdare Mahkemesi Başkalığı'na verdiği yanıtta Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi'nin İmrahor Vadisi I. Etap (Büyükesat) Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanına ait 1/5000 ve 1/1000 ölçekli imar planı değişikliğinin onayına ilişkin tarih ve 2807 sayılı kararının iptali istemiyle dava açıldığını, Usul yönünden Ankara Büyükşehir Belediyesi Meclisi üyeleri olan davacıların dava açma ehliyetlerinin bulunmadığını ve 2577 sayılı yasanın 7/1 maddesi uyarınca iptal davalarının 60 gün içinde açılması gerekirken dava konusu planların askıya çıkarıldığı ve ilan edildiği tarih dikkate alındığında davanın yasal süresinde açılmadığını, Davacıların Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi'nin tarih ve 2807 sayılı İmrahor Vadisi I. Etap (Büyükesat) Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı nazım ve uygulama (1/5000 ve 1/1000 ölçekli) imar planlarına dair kararının iptali için dava açtıklarını aynı davacıların bu kararın dayanağı olduğunu ileri sürdükleri Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi'nin tarih 2024 sayılı kararı ile onaylanan 7 Etaplı İmrahor Vadisi Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı I. Etap sınır belirlemesine karşı Ankara 2. İdare Mahkemesinde 2006/2364 E., sayılı iptal davası açtıklarını ancak bu davanın ehliyet yönünden reddedildiğini, davacıların bu hukuki gelişmeyi açıklamayarak mahkemeyi yanıltmak istediklerini, Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi'nin tarih ve 2024 sayılı kararma karşı açılmış başka dava bulunmadığını ve bu kararın yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönünden hukuka uygun olup halen yürürlükte olduğunu,, i 5272 sayılı yasanın Anayasa Mahkemesi tarafından şekil yönünden iptal edildiğini, yerine yürürlüğe giren 5393 sayılı Belediye Kanununda da 73. maddenin aynen korunduğunu, Dava konusu Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanının sınırının Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi'nin tarih ve 2024 sayılı kararı ile onaylandığını, bu sınır onayından sonra Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi'nin 1/5000 ve 1/1000 ölçekli imar planlarını yapmasının yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönünden hukuka uygun olduğunu, 5393 sayılı Belediye Kanununun 73. maddesinde 'Belediye, kentin gelişimine uygun olarak eskiyen kent kısımlarını yeniden inşa ve restore etmek; konut alanları, sanayi ve ticaret alanları, 2

4 teknoloji parkları ve sosyal donatılar oluşturmak, deprem riskine karşı tedbirler almak veya kentin tarihî ve kültürel dokusunu korumak amacıyla kentsel dönüşüm ve gelişim projeleri uygulayabilir... Bir yerin kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanı olarak ilan edilebilmesi için o yerin belediye veya mücavir alan sınırları içerisinde bulunması ve en Az ellibin metrekare olması şarttır.' denildiğini, projenin temel amacının İmrahor Vadi sisteminin aslını oluşturan diğer yan vadi sistemleri ile birlikte korunması, fiziki koşullarının iyileştirilmesi, bu sisteme zarar veren kullanımların sistem dışına çıkarılması ve bu sistemin kaldırabileceği onunla uyumlu kullanımların içinde yer alması olduğunu, Söz konusu alanda yer alan kaçak yapılaşmaların kaldırılmasının amaçlandığını ve klasik imar planı anlayışı ile bugüne kadar sağlayamayan gelişimin yaşam kalitesini yüksek tutarak çağdaş yaşamın gerektirdiği teknik ve sosyal altyapı koşullarına sahip bir alan oluşturulmasının sağlandığını, Dava konusu meclis kararı ile kabul edilen 1/5000 ve 1/1000 ölçekli nazım ve uygulama imar planlarının ilan edilip askıya çıkarıldığım, askı süresince hiçbir itiraz olmadığını ve bu planlar doğrultusunda parselasyon planlarının yapım aşamasında olduğunu, Planlarla alanın büyük bir kısmının parklara ayrıldığını ulaşım ağının çağdaş bir biçimde sağlandığını, sağlık ve eğitim alanları ayrıldığını, İmar Kanununun 18. maddesi uygulanmak suretiyle mülk sahibi olan kişilerin mağduriyetlerinin engellendiğini, kamuya terk edilecek alanlar sağlandığını, planlama sonucunda yıllarca el atılmayan vadinin yeniden hayat kazanmasının sağlandığını, nazım imar planı ile 12, uygulama imar planı ile de 16 adet plan notu getirildiğini, Davacıların uygulama imar planı yapma yetkisinin ilçe Belediyelerine ait olduğu iddiasının doğru olmadığını, 5393 sayılı Belediye Kanununun 73. maddesi ile Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı ilan etme ve bunun gereklerini yapma yetkisinin Büyükşehir Belediyesine verildiğini, 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanununun 7. maddesinin (c) bendinde "Kanunlarla büyükşehir belediyesine verilmiş görev ve hizmetlerin gerektirdiği proje, yapım, bakım ve onarım işleriyle ilgili her ölçekteki imar plânlarını, parselasyon plânlarını ve her türlü imar uygulamasını yapmak ve ruhsatlandırmak, tarihli ve 775 sayılı Gecekondu Kanununda belediyelere verilen yetkileri kullanmak." yetkisinin Büyükşehir Belediyesine verildiğini, kanunla Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanları ilan etme yetkisine sahip Büyükşehir Belediyesinin bu alanlarla ilgili görev ve hizmetin gerektirdiği her türlü imar planlarını yapma ve uygulama yetkisine sahip olduğunu, Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi'nin tarih ve 2807 sayılı kararı ve bu karar ile onaylanan nazım ve uygulama imar planlarının yetki, şekil, sebep, konu ve maksat bakımından hukuka uygun olduğunu ve yürütmenin durdurulması için yasal şart olan telafisi imkansız zarardan bahsedilemeyeceğini Belirterek davanın reddini talep etmiştir Ankara 15. İdare Mahkemesi yerinde keşif ve bilirkişi incelmesi yapılmasına karar vermiştir Davacı vekilleri Av. Muzaffer Yılmaz ve Av. Senem Yılmaz Ankara 15. İdare Mahkemesine verdikleri dilekçede özetle Davalı idarenin davacılar tarafından açılan davalarının ehliyetten reddedildiği iddiasının mesnetsiz olduğunu ve davacı müvekkillerinin Belediye Meclisinin hukuka aykırı işlemlerine karşı dava açma ehliyetine sahip olduklarını, 3194 sayılı kanunun 8. maddesi uyarınca davanın süre yönünden reddedilemeyeceğini, Davalı idarenin tarih ve 536 sayılı işlem ile 5272 sayılı Belediye Yasasının 73. maddesi uyarınca 1/5000 ölçekli İmrahor Vadisi Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı ilan ettiğini, 5272 sayılı kanunun Anayasa Mahkemesi'nin tarih 2004/118 E., 2005/8 K. Sayılı kararı ile iptal edildiğini, davalı idarenin bu karara rağmen yürürlüğü 6 ay ertelenen karara dayanarak Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı ile ilgili işlemi tesis ettiğini ancak davalı idarenin benzer işlemlerinin Anayasa Mahkemesinin iptal kararı karşısında hukuksal dayanağı kalmadığı için İdare Mahkemelerince iptal edildiğini, Davalı idarenin tarih ve 2024 sayılı kararı ile hukuka aykırılığı ayrıntılarıyla ortaya konmuş aynı nitelikteki davalar verilen iptal kararlarına rağmen proje sınırlarının genişletilerek Büyükesat ve Kırkkonaklar mahallelerinin de proje kapsamına alındığını, Davalı idarenin tarih ve 2807 sayılı işlemi ile de tarih ve 152 sayılı kararla onaylanan 1/5000 ölçekli nazım imar planı kapsamında park ve rekreasyon alanı kullanımında kalan ve jeolojik olarak sakıncalı olduğu İmar Dairesince tarihinde saptanan alanlarda kullanım değişikliği yapılarak konut alanı, rekreasyon alanı, ticari rekreasyon alanı, sosyo-kültürel tesis alanı, park ve donatı alanları getirildiğini, konut alanlarında 250 kişi/ha. brüt nüfus yoğunluğu, E=2 yapı yoğunluğu belirlendiğini, kotu altında kalan alanların emsal haricinde tutulduğunu, sosyo-kültürel tesis alanlarında E=0.50, Hmax=6.50, rekreasyon alanlarında E=0.05, Hmax=6.50, ticari rekreasyon alanında E=0.15, Hmax=Serbest yapılaşma koşullarının belirlendiğini,

5 Davalı idarenin 5393 sayılı kanunun 73. maddesini gerekçe göstererek m2'yi geçen her alam Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı olarak ilan ederek İlçe Belediyelerini yetkisiz hale getirdiğini Belirterek 5393 sayılı Kanunun 73. maddesinin Anayasa'ya aykırılığı nedeni ile anılan kanunun Anayasa Mahkemesine götürülmesi, Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi'nin tarih ve 2807 sayılı kararı ile onaylanan 1/5000 ve 1/1000 ölçekli İmrahor Vadisi I. Etap (Büyükesat) Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı plan işlemlerinin yürütmesinin durdurulması ve iptali taleplerini yinelemiştir Yerinde keşif ve bilirkişi incelemesi yapılmıştır. DEĞERLENDİRME Dava Konusu Alana İlişkin Plan Kararlarının Gelişimi Dava konusu alan tarih ve 152 sayılı Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi kararı ile onaylanan 1/5000 ölçekli nazım imar planında park ve rekreasyon alanı olarak belirlenmiştir. Aynı alanda meydana gelen heyelan nedeniyle dava konusu bölge tarih ve 92/3525 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile "Afete Maruz Bölge" olarak ilan edilmiştir. Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi'nin tarih ve 1023 sayılı kararında 1991 yılında park ve rekreasyon alanı olarak onaylanan 1/5000 ölçekli nazım imar planının, arazinin topoğrafık ve jeolojik yapısı da dikkate alınarak yoğun yapılaşma ve konut ihtiva etmemek koşuluyla ilgili Belediyelerce bir plan sunulması halinde değerlendirilebileceği kararı verilmiştir. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Afet İşleri genel Müdürlüğü tarafından tarihinde onaylanan "Ankara İli Çankaya İlçesi, 129-b-13a-2-c, 129-b-13-bl-d, 129-b-13b4-a Paftalar, 16017/1, 16018/1-2-3, 26803/1 Nolu Parsellere Ait İmar Planına Esas Jeolojik-Jeoteknik Etüt Raporu" esas alınarak bölgeye ait "Afete Maruz Bölge" kararı tarih ve 2006/11416 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile kaldırılmıştır. Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi'nin tarih ve 2024 sayılı kararı ile anılan alana ait 7 Etaplı İmrahor Vadisi Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı 1. Etap sınır teklifi 5393 sayılı yasanın 73. maddesine göre kabul edilmiştir. Son olarak dava konusu Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi'nin tarih ve 2807 sayılı kararı ile İmrahor Vadisi I. Etap (Büyükesat) Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanına ilişkin 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planları kabul edilmiştir. İmrahor Vadisi I. Etap (Büyükesat) Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı ile Bu Alana Ait 1/5000 Ölçekli Nazım ve 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planlarının Değerlendirilmesi 'Kentsel Dönüşüm Projeleri' yerel yönetimlerin özellikle 1980 sonrasında kentlerin yıpranan bölgelerinin yeniden yapılandırılmasında bir araç olarak ortaya çıkmıştır. Kentsel dönüşüm projeleri yolu ile alt gelir grubu konut alanlarının ve yıpranan kent parçalarının yüksek prestijli konut ya da ticari alanlara dönüştürülmesi ve özel sektör yatırımlarının bu yolla cazip hale getirilmesi, zaman zaman ulusal sınırları da aşan bir strateji olarak mekanı biçimlendirmekte kullanılmaktadır. Ülkemizde de kentsel dönüşüm uygulamalarını şekillendirecek olan kapsamlı bir 'Kentsel Dönüşüm Yasası' henüz tasarı aşamasında olmasına rağmen, kentsel dönüşüm projeleri pek çok belediye tarafından hazırlanmış ve uygulamaya konmuştur. Kentsel dönüşüm gibi çok boyutlu bir konunun kapsamlı bir yasa ile tüm boyutlarının ve uygulama kriterlerinin belirlenmesi beklenirken, tarihinde yürürlüğe giren 5393 sayılı Belediye Kanunu'na eklenen tek bir yasa maddesi ile kentsel dönüşüm projeleri imar mevzuatında yerini almıştır. Söz konusu 5393 sayılı yasanın 73. maddesi ile 'Belediye, kentin gelişimine uygun olarak eskiyen kent kısımlarını yeniden inşa ve restore etmek; konut alanları, sanayi ve ticaret alanları, teknoloji parkları ve sosyal donatılar oluşturmak, deprem riskine karşı tedbirler almak veya kentin tarihî ve kültürel dokusunu korumak amacıyla kentsel dönüşüm ve gelişim projeleri uygulayabilir.' hükmü getirilerek belediyelere kentsel dönüşüm ve gelişim alanı ilan etme, proje hazırlama ve onama yetkisi verilmiştir. Kentsel dönüşüm ve gelişim alanlarının, şehircilik ilkeleri ile planlama teknikleri açısından çok yetersiz olan bir yasa maddesine (5393 sayılı yasanın 73. maddesi) dayandırılarak belirlemnesinin ve uygulamaya konmasının sakıncalı olduğu açıktır. Kentlerin 4

6 gelişimini yönlendirmede sık kullanılan bir araç olarak, kentsel dönüşüm projelerinin, kentlerin gelişimini yönlendiren üst ölçekli plan kararlarından bağımsız biçimde kararlar almaması, üst ölçekli plan kararlan ve kentlerin gelişme vizyonları ile uyumlu olmaları gerekmektedir. Yine herhangi bir alanın kentsel dönüşüm proje alanı olarak ilan edilmesi sürecinde ve o alan için hazırlanacak olan kentsel dönüşüm projelerinde kamu yaran ilkesinin esas alınması gerekmektedir. Aksi durumlarda birbiri ile ilişkisiz ve üst ölçek planlama kararlarından bağımsız şeklide parçacı proje kararları ile kentlerin gelişimi kamu yararından uzak sadece rant getirici projelerle yönlendirilmiş olacaktır ki, bu da şehircilik ilkeleri, planlama teknikleri ve kamu yararına aykırıdır. Bu kapsamda dava konusu tarih ve 2807 sayılı Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi kararı ile onaylanan İmrahor Vadisi I. Etap (Büyükesat) Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje'sine ait 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planları incelendiğinde aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir: 1970'lerden başlayarak Ankara kent bütünü için hazırlanan tüm üst ölçekli planlarda kentin önemli hava koridorlarını oluşturan vadilerin yeşil alan olarak korunması önerilmiştir. Bu vadiler arasında en önemli olanları Dikmen ve İmrahor Vadileridir. Dikmen Vadisi kentin içinde İmrahor Vadisi ise kentin çeperinde yer almakta ve her ikisi de kent için önemli hava koridorlarını oluşturmaktadırlar. Dava konusu İmrahor Vadisi I. Etap (Büyükesat) Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı ise İmrahor Vadisinin kent içine uzanan bölümünü oluşturmakta ve bu özelliği ile kentsel arazi kullanım kararları açısından daha fazla önem taşımaktadır. İmrahor Vadisi kent içindeki bu konumundan ve taşıdığı jeolojik özelliklerinden dolayı tarih ve 152 sayılı Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi kararı ile onaylanan 1/5000 ölçekli nazım imar planında park ve rekreasyon alanı olarak belirlenmiştir. Aynı alanda meydana gelen heyelan nedeniyle dava konusu bölge tarih ve 92/3525 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile "Afete Maruz Bölge" olarak ilan edilmiştir. Bu kararın ardından dava konusu alanda tarihli ihale ile yapılan sondajlı jeolojik ve jeoteknik etüt sonucunda ise bölgede jeolojik sakıncalı alanların olduğu tespit edilmiş ve bu alanlar yerleşime açılmamıştır. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Afet İşleri genel Müdürlüğü tarafından tarihinde onaylanan "Ankara İli Çankaya İlçesi, 129-b-13a-2-c, 129-b-13-bl-d, 129-b-13b4-a Paftalar, 16017/1, 16018/1-2-3, 26803/1 Nolu Parsellere Ait İmar Planına Esas Jeolojik-Jeoteknik Etüt Raporu" esas alınarak bölgeye ait "Afete Maruz Bölge" kararı tarih ve 2006/11416 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile kaldırılmıştır. Dava konusu 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planlarının hazırlanmasında da esas alman bu raporda 1/1000 ölçekli yerleşime uygunluk haritası yapılmış ve yapılan jeolojik-jeoteknik araştırmalara dayanarak inceleme alanında Önlemli Alanlar-1 (ÖA-1) ve Önlemli Alanlar-2 (ÖA-2) olarak iki bölge tanımlanmıştır tarih ve 92/3525 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile "Afete Maruz Bölge" olarak ilan edilen ve yerleşime açılmayan alanlar bu raporda Önlemli Alanlar-1 (ÖA-1) olarak belirlenmiştir. Aym raporda ÖA-1 olarak tanımlanan alanlar için "Topoğrafık olarak eğimin %10-70 arasında değişim gösterdiği, zeminin yamaç molozu ve dolgu malzemesinin oluşturduğu, heyelan nedeni ile Afet İşleri Genel Müdürlüğü 'nce yerleşime kapatılan ve tarih ve 92/3525 sayılı Afete Maruz Bölge Kararı alınan ve olası stabilite problemlerinin yaşanabileceği alan ÖA-1 olarak değerlendirilmiştir. Bu alanda yapılan şev stabilite analizlerinde de şev doğal konumu ile ilk 5 nu'de heyelan potansiyeli taşıdığı ortaya konmuştur. Ayrıca bu alanda yamaç molozu ve dolgu alan içinde yüzeysek akmaların geliştiği ve topografyanın ondülasyonlu bir görünüm kazandığı belirlenmiştir." açıklaması yapılmıştır. Bu tanımlamadan da anlaşılacağı üzere "Afete Maruz Bölge" olarak ilan edilen ve bu nedenle yerleşime açılmayan alanların yerleşmeye açılabilmesini sağlayacak jeolojik açıdan yeni bir bulgu elde edilmemiş ve hala daha heyelan potansiyeli taşıdığı bilgisi yinelenmiştir. Zeminin riskli yapısının bu biçimde tespit edilmesinin ardından ÖA-1 olarak

7 tammlanan alanda yapılacak yapılar için ise "İnşaat yapılacak alanda yer alan ve kalınlığı değişkenlik arz eden yamaç molozu ve dolgu malzeme, temel zemin niteliğinde olmadığından her türlü yapılaşma öncesinde (çok katlı, ağır yapılaşmalarda) detayları parsel bazında yapılacak şev stabilize analizi ve zemin etütleri ile belirlenecek hafriyat projesiyle dolgu ve yamaç molozunun tamamen kaldırılarak derinliği ve aralıkları yine zemin etütleri ile belirlenecek mini kazık ve istinat yapıları ile şevlerin desteklenmesi gerekmektedir. Söz konusu istinat yapılarının ve yapı temellerinin ana kayaya oturtulması uygun olacaktır. Ayrıca hazırlanacak hafriyat projesi ile temel kazıları sırasında özellikle üst kotlarda bulunan yapıların dur aylıklarının bozulmasını önlemek amacı ile dik şevlerden kaçınılarak mini kazık ve istinat yapılarıyla desteklenen teraslamaya gidilmesi gerekmektedir. İstinat duvarlarında yeterli miktarda barbakanlar bırakılarak duvar arkalarında su birikiminin önlenmesi gerekmektedir." uyarıları sıralanmıştır. Raporda belirtilen ve alınması zorunlu olan bu mühendislik önlemleri inşaat maliyetlerini arttırıcı niteliktedir. Fiziki yapı açısından olumsuzluklar taşımasına rağmen yapılaşmaya açılan bu alan için getirilen önlemler, kaynak israfına yol açacaktır. Bu da kentleşme maliyetini arttırıcı niteliktedir. Jeolojik Etüt Raporunda Önlemli Alanlar-1 olarak tanımlanan ve daha önceden Afete Maruz Alan ilan edildiği için yerleşmeye açılmayan alanlar, dava konusu 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı ile konut alam kullanımına ayrılmakla kalmamış, E=2.00, Hmax=Serbest biçiminde yüksek yapılaşma hakları da tanınmıştır. Dava konusu tarih ve 2807 sayılı Belediye Meclisi kararı ile onaylanan imar planları (1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planları) incelendiğinde, İmrahor Vadisi 1. Etap (Büyükesat Vadisi) Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Projesi ile bölgede konut, rekreasyon alanı, ticari rekreasyon, sosyo-kültürel tesis alanı, park ve donatı alanları öngörüldüğü ve yapılaşma koşullarının da Konut alanlarında 175 kişi/ha. brüt nüfus yoğunluğu, E=2.00, H max =Serbest ve 0.00 kotu altı alanlar emsal harici tutulmuştur, Rekreasyon alanlarında E=0.05, H^^ö.SO Ticari rekreasyon alanlarında E=0.15, H max =Serbest şeklinde belirlendiği tespit edilmiştir. İmrahor Vadisi 1. Etap (Büyükesat Vadisi) Kentsel w Dönüşüm ve Gelişim Projesine ait "1/5000 Ölçekli Nazım İmar Planı ve 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planı Plan Notlarf'nda toplam proje alanının yaklaşık 36 ha. olduğu belirtilmiş ve alan kullanım dağılımı ise aşağıdaki şekilde verilmiştir: Alan Kullanımı Alan (m 2 ) Plan Sınırları İçindeki payı (%) Konut Alanlar ,5 Kültür Park Alanı ,6 Ticari Rekreasyon Alanı ,1 Yeşil Alan ,1 1 emel Eğitim Alanı ,6 Sağlık Alanı ,9 Yollar ,2 TOPLAM Proje alanı genelinde toplam m alan 'konut alanı' olarak belirlenmiş ve bu alanlarda E=2.00, H max =Serbest biçiminde yüksek yapılaşma hakları tanınmıştır. Bu yapılaşma koşulları çevre konut alanlarında tanımlanmış olan ve E=1.05 ile E=1.20 arasında değişen yapılaşma koşullarının çok üzerindedir. Bu yapılaşma koşulları ile alanda toplam m 2 inşaat alanı oluşmaktadır. Ancak yine aynı alanlarda "0.00 kotu altı alanlar emsal dışıdır" koşulu getirilmiş olması nedeniyle, konut alam olarak ayrılan alanların topoğrafık yapısına bağlı olarak, konut için ayrılan toplam inşat alanı planla öngörülen nüfus-donatı dengesini bozacak şekilde arttırılmıştır. Başka bir anlatımla planda 175 kişi/ha. olarak planlanan brüt nüfus yoğunluğu, verilen bu yapılaşma koşullarının uygulanması sonucunda öngörülenin çok üstünde gerçekleşecektir.

8 Toplam m alan Kültür Park olarak ayrılmış ve bu alanda da yapılaşma koşulları E=0.05, H max =6.50 olarak belirlenmiştir. Bu yapılaşma koşulu ile toplam 5696 m 2 inşaat alanı hakkı tanınmıştır. Benzer şekilde 7595 m 2 Tik Ticari Rekreasyon Alanı olarak ayrılan alanlarda da E=0.15, H max =Serbest yapılaşma koşulları tanınmış ve bu alanlarda da toplam 1139 m 2 inşaat hakkı verilmiştir. Bilirkişi kurulumuz tüm bu yapılaşma hakları ile tanınan inşaat alanlarının, Vadinin açık ve yeşil alan olma özelliğini bozucu nitelikte olduğunu tespit etmiştir. Plan Vadiye yeni fonksiyonlar yüklemiş (Kültür Park, Ticari Rekreasyon vb.), konut alanlarında yaşayacak ek nüfus önermiş, ancak bu gelişmelerin ihtiyacı olan ve bu alanlara hizmet verecek olan ulaşım altyapısını geliştirecek bir öneride bulunmamıştır. Vadinin Uğur Mumcu Caddesine olan bağlantısı bugün olduğu şekilde bırakılmış, yine Vadinin her iki tarafını bağlayan yollar da bugün olduğu gibi 15 m.'de kalmıştır. Planın uygulanması ile bölgenin ulaşım sorununun artacağı da açıktır. Ankara Büyükşehir Belediye sınırları için hazırlanan ve Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi'nin tarih ve 525 sayılı kararı ile onaylana 1/ ölçekli nazım imar planında dava konusu Büyükesat Vadisi "Açık ve Yeşil Alanlar" alt başlığı altında "kentsel ve bölgesel parklar" lejantı ve "KD" notasyonu ile Kentsel Dönüşüm Öngörülen Alan olarak ayrılmış ve "ÖPB" plan notu ile de "Özel Proje Alam" olarak tanımlanmıştır. Bu üst ölçek plan kararı ile dava konusu Büyükesat Vadisi'nin hazırlanacak özel bir proje ile açık ve yeşil alan özelliğinin korunması amaçlanmıştır. Şehircilik ilkeleri ve kamu yararı açısından değerlendirildiğinde, bu hedefin yerine getirilmesi için bölgede yer alan ruhsatsız yapıların da tasfiyesini içeren ve Vadiyi tamamıyla açık ve yeşil alana dönüştüren bir projenin uygulanması gerekir. Kentsel dönüşüm projeleri sadece boş ya da yıpranmış kent parçalarının yapılaşmaya açılması için kullanılacak bir araç değildir. Aynı zamanda sorunlu (jeolojik sakıncalı, afet riskli vb.) alanların boşaltılarak riskin önlenmesi ve bu yolla bu alanların kente kazandırılması için de önemli bir planlama aracıdır. Ancak yukarıda açıklandığı gibi, Büyükesat Vadisi için hazırlanan dava konusu 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planları ile bölgenin mevcut yapı yoğunluğu çevrede yer alan konut alanlarının yapı yoğunluklarının çok üzerinde arttırılmış ve Vadinin yeşil ve açık alan olarak korunması ilkesinden uzaklaşılmıştır. Bu yönüyle de îmrahor Vadisi I. Etap (Büyükesat) Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje'sine ait 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planları üst ölçekli nazım imar planı kararlarına uymamaktadır. îmrahor Vadisi I. Etap (Büyükesat) Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Projesi ile alanda yer alan hak sahiplerinin barınma sorunlarının çözümlendiği, aynı zamanda Vadinin tüm kent için gerekli olan açık ve yeşil alan özelliğinin de korunduğu bir projenin uygulanması mümkünken, alan yüksek yapılaşma koşulları ile üst gelir grubuna yönelik prestij konut alanına dönüştürülmüştür. Yapı yoğunluğunun arttırılması yoluyla açık ve yeşil alan olarak planlanması gereken alanın konut alanına dönüştürülmesi kamu yararına da aykırıdır. 5393

9 sayılı yasanın 73. maddesi ile kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanları ilan etme yetkisini elinde bulunduran Ankara Büyükşehir Belediyesi'nin bu yetkisini Büyükesat Vadisinin açık ve yeşil alan olarak planlanması ve bu yolla tüm kentin faydalanacağı bir alan yaratılması yönünde kullanması gerekir. Bu amaçla yapılması gereken kamu yararı gözetilerek, tüm ölçeklerde plan yapma yetkisinin alanın yapı yoğunluğunun arttırılması için değil aksine azaltılması için kullanılmasıdır. Ancak dava konusu İmrahor Vadisi I. Etap (Büyükesat) Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Projesine ait 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planları ile planlama ve şehircilik ilkelerine ve ilgili mevzuata aykırı olarak Vadi yapılaşmaya açılmış ve kamu yararı göz ardı edilmiştir. Tüm bunlara ek olarak, Plan Yapımına Ait Esaslara dair Yönetmelik'in "Tanımlar" başlığı altındaki 3. maddesinde nazım ve uygulama imar planlarının "Onaylı halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olan... " haritalar üzerine yapılması gerektiği hükme bağlanmıştır. Yönetmelik gereği 1/1000 ölçekli uygulama imar planı plan yapım teknikleri açısından halihazır haritalar üzerinde yapılması gerekirken, jeoloji raporunda ÖA-1 olarak tanımlanan ve jeolojik açıdan önlem alınması gereken, buna rağmen E=2.0 gibi yüksek bir emsalle yapılaşmaya açılan bölgenin de içinde yer aldığı 129-b-13-b-l-d paftasında yönetmelik hükmüne aykırı olarak, plan topoğrafık yapı ve eğim durumunun izlenemediği paftalar üzerine hazırlanmıştır. SONUÇ Bilirkişi kurulumuz yukarıda detaylı olarak açıklanan nedenlerden dolayı Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi'nin tarih ve 2807 sayılı karan ile onaylanan İmrahor Vadisi I. Etap (Büyükesat) Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje'sine ait 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planlarını şehircilik ilkelerine, planlama tekniklerine, imar mevzuatına ve kamu yararına aykırı olduğu görüş ve kanaatine varmıştır. Karar yüce mahkemenizindir Yrd. Doç. Dr. Nihan SÖNMEZ G.Ü. Müh.-Mim. Fak. Şehir ve Bölge Planlama G.Ü. Müh.-Mim. Fak. Şehir ve Bölge Planlama Bölümü Yrd. Doç. Dr. Tanyel ECERAL G.Ü. Müh.-Mim. Fak. Şehir ve Bölge Planlama Bölümü

10 T.C. ANKARA 15. İDARE MAHKEMESİ ESAS NO : 2007/265 YÜRÜTMENİN DURDURULMASINI. İSTEYENLER (DAVACI) : 1- Bedia SÖYLEMEZ 2-Yasin DEMİRCİ 3- Hüsamettin OZ i ÜKK 4- Mehmet Kahraman EFE VEKİLİ : Av. Muzaffer YILMAZ Cinnah Cad 17/15 Çankaya / ANKARA KARŞI (DAVALI) VEKİLİ TARAF _: Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı / ANKARA _: Av. Daniye ÖZTÜRK (Aynı adreste) MÜDAHİL (DAVALI) VEKİLİ _: Aydın GÜLBAĞ i Av. Gülbeyaz SEYHAN Atatürk Bulvarı 199/A No.37 Kavaklıdere - ANKARA İSTEMİN ÖZETİ : Ankara İli, Çankaya İlçesi, İmrahor Vadisi 1. Etap (Büyükesat) Kentsel Dönüşüm Proje Alanı 1/5000 ve 1/1000 ölçekli imar planı teklifinin onaylanmasına ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin gün ve 2807 sayılı kararının; iptali istenen işlemle Çankaya İmrahor Vadisi I. Etap (Büyükesat) Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanına konut, rekreasyon alanı, ticari rekreasyon, sosyo-kültürel tesis, park, donatı alanı eklendiği, konut alanlarında 250 kişi/ha. brüt nüfus yoğunluğu, E=2 yapı yoğunluğu belirlendiği, kotu altında kalan alanların emsal haricinde tutulduğu, sosyo-kültürel tesis alanlarında E=0.50, Hmax=6.50, rekreasyon alanlarında E=0.05, Hmax=6.50, ticari rekreasyon alanında E=0.15, Hmax=Serbest imar durumunun belirlendiği, 5393 sayılı Yasa'nın 73.maddesinin dayanak alınarak rant sağlamak amacı ile ilçe belediyesi yetkilerine tecavüz edildiği, davalı idarenin işleme dayanak aldığı 5393 sayılı yasanın 73. maddesinde belirtilen hususlar gözetilmeksizin söz konusu alanın kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanı olarak ilan edildiği, davalı idarenin salt rant elde edebilmek ve bu rantta da tek söz sahibi olabilmek için işlem tesis ettiği, 5393 sayılı yasanın 73. maddesinin Anayasanın "Cumhuriyetin Temel Nitelikleri" başlıklı 2. maddesine, "Devletin temel Amaç ve Görevleri" başlıklı 5. maddesine ve "Temel Haklar ve Ödevler" başlıklı 2. kısmında yer alan 35. maddesine, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin "Mülkiyetin Korunması" başlıklı 1. maddesine aykırı olduğu ve aynı sözleşmenin tamamına egemen olan "Orantılılık ve Ölçülülük İlkelerinin" ihlal edildiği, davalı İdarece ortaya çıkarılmış olan bu durumun idarelere tanınan yetki ve görevlerin kötüye kullanılması olduğu ve suç teşkil ettiği, ileri sürülerek iptali ve öncelikle yürütmenin durdurulması istenilmektedir. SAVUNMA ÖZETİ [ Ankara Büyükşehir Belediyesi Meclisi üyeleri olan davacıların dava açma ehliyetlerinin bütünmadıginı ve'2577 sayılı yasamn 7/1 maddesi uyarınca iptal davalarının 60 gün içinde açılması gerekirken dava konusu planların askıya çıkarıldığı ve ilan edildiği tarih dikkate alındığında davanın yasal süresinde açılmadığı, projenin temel amacının İmrahor Vadi sisteminin aslını oluşturan diğer yan vadi sistemleri ile birlikte korunması, fiziki koşullarının iyileştirilmesi, bu sisteme zarar veren kullanımların sistem dışına çıkarılması ve bu sistemin kaldırabileceği onunla uyumlu kullanımların içinde yer alması olduğu, söz konusu alanda yer alan kaçak yapılaşmaların kaldırılmasının amaçlandığı, klasik imar planı anlayışı ile bu güne kadar sağlayamayan gelişimin yaşam kalitesini yüksek tutarak çağdaş yaşamın gerektirdiği teknik ve sosyal altyapı koşullarına sahip bir alan oluşturulmasının sağlandığı, planlarla alanın büyük bir kısmının parklara ayrıldığı, ulaşım ağının çağdaş bir biçimde sağlandığı, sağlık ve eğitim alanları ayrıldığı, İmar Kanununun 18. maddesi uygulanmak suretiyle mülk sahibi olan kişilerin mağduriyetlerinin engellendiği, kamuya terk edilecek alanlar ve planlama sonucunda yıllarca el atılmayan vadinin yeniden hayat kazanmasının sağlandığı, nazım imar ESAS NO : 2007/265 planı ile 12, uygulama imar planı ile de 16 adet plan notu getirildiği, 5393 sayılı Yasa'nın 73. maddesi ile Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı ilan etme ve bunun gereklerini yapma yetkisinin Büyükşehir Belediyesine verildiği, onaylanan nazım ve uygulama imar planlarının yetki, şekil, sebep, konu ve maksat bakımından hukuka uygun olduğu, ileri sürülerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Ankara 15. İdare Mahkemesi'nce, davacının Anayasa'ya aykırılık iddiası ciddi bulunmayarak ve davalı idarenin dava açma ehliyetine ve süreaşımına ilişkin itirazları yerinde görülmeyerek işin esası hakkında gereği görüşüldü: Dava, Ankara İli, Çankaya İlçesi, İmrahor Vadisi 1. Etap (Büyükesat) Kentsel Dönüşüm Proje Alanı 1/5000 ve 1/1000 ölçekli imar planı teklifinin onaylanmasına ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin gün ve 2807 sayılı kararının iptali ve yürütmenin durdurulması istemiyle açılmıştır., 5393 sayılı Belediye Kanununun 73. maddesinde: Belediye, kentin gelişimine uygun olarak ^ eskiyen kent kısımlarını yeniden inşa ve restore etmek; konut alanları, sanayi ve ticaret alanları, teknoloji parkları ve sosyal donatılar oluşturmak, deprem riskine karşı tedbirler almak veya kentin tarihî ve kültürel dokusunu korumak amacıyla kentsel dönüşüm ve gelişim projeleri uygulayabilir. Kentsel dönüşüm ve gelişim projelerine konu olacak alanlar, meclis üye tam sayısının salt çoğunluğunun kararı ile ilân edilir. Kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanlarında yıkılarak yeniden yapılacak münferit yapılarda ilgili resim ve harçların dörtte biri alınır. Bir yerin kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanı olarak ilân edilebilmesi için; o yerin belediye veya mücavir alan sınırları içerisinde bulunması ve en azeliibin metrekare olması şarttır.

11 Kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanlarında bulunan yapıların boşaltılması, yıkımı ve kamulaştırılmasında anlaşma yolu esastır. Kentsel dönüşüm ve gelişim projesi kapsamında bulunan mülk sahipleri tarafından açılacak davalar, mahkemelerde öncelikle görüşülür ve karara bağlanır.", hükmü getirilerek, 3194 sayılı İmar Kanununun 5. maddesinde; Uygulama İmar Planı; tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plan; Nazım İmar Planı ise; varsa bölge veya çevre düzeni planlarına uygun olarak halihazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları göstermek ve uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen, detaylı bir raporla açıklanan ve raporuyla beraber bütün olan plan olarak tanımlanmıştır. Aynı yasanın 8. maddesinde ise, planların hazırlanmasında ve yürürlüğe konulmasında uyulacak esaslar belirtilmiştir. İmar Planı Yapılması ve-değişikliklerine Ait Esaslara Dair Yönetmeliğin 3. maddesinde: "Plan Değişikliği: Plan ana kararlarını, sürekliliğini, bütünlüğünü, teknik ve sosyal donatı dengesini bozmayacak nitelikte, bilimsel, nesnel ve teknik gerekçelere dayanan, kamu yararının zorunlu kılması halinde yapılan düzenlemelerdir." şeklinde tanımlanmıştır. Dava dosyasının incelenmesinden, Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi'nin tarih ve 2024 sayılı kararı ile anılan alana ait 7 Etaplı İmrahor Vadisi Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı 1. Etap sınır teklifinin 5393 sayılı yasanın 73. maddesi uyarınca kabul edildiği, Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi'nin tarih ve 2807 sayılı kararı ile İmrahor Vadisi I. Etap (Büyükesat) Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanına ilişkin 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planları kabul edilmesi üzerine, anılan kararın iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmıştır. Dava konusu işlemin mevzuata, kamu yararına, şehircilik ilkelerine ve planlama esaslarına uygun olup olmadığının saptanması amacıyla mahkememizce mahallinde keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılmasına karar verilmiş olup, bilirkişi erce düzenlenen raporda; " İmrahor Vadisinin kent içindeki konumu ve taşıdığı jeolojik özelliklerinden dolayı tarih ve 152 sayılı Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi kararı ile onaylanan 1/5000 ölçekli nazım imar planında park ve rekreasyon alanı olarak belirlendiği, aynı alanda meydana gelen heyelan nedeniyle dava konusu bölgenin tarih ve 92/3525 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 'Afete Maruz Bölge" olarak ilan edildiği, bu kararın ardından dava konusu alanda tarihli ihale ile yapılan sondajlı jeolojik ve jeoteknik etüt sonucunda ise bölgede jeolojik sakıncalı alanların olduğunun tespit edildiği ve bu alanların yerleşime açılmadığı, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Afet İşleri Genel Müdürlüğü tarafından tarihinde onaylanan "Ankara İli Çankaya İlçesi, 129-b-13a-2-c, 129-b-13-b1-d. 129-b-13b4-a Paftalar, 16017/1, 16018/1-2-3, 26803/1 Nolu Parsellere Ait İmar Planına Esas Jeolojik-Jeoteknik Etüt Raporu" esas alınarak bölgeye ait "Afete Maruz Bölge" kararının tarih ve 2006/11416 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile kaldırıldığı, dava konusu 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planlarının hazırlanmasında da esas alınan bu raporda 1/1000 ölçekli yerleşime uygunluk haritasının yapıldığı ve yapılan jeolojik-jeoteknik araştırmalara dayanarak inceleme alanında önlemli Alanlar-1 (ÖA-1) ve Önlemli Alanlar-2 (ÖA-2) olarak iki bölge tanımlandığı, raporda bir takım öneri ve uyarıların sıralandığı, raporda belirtilen ve alınması zorunlu olan bu mühendislik önlemlerinin inşaat maliyetlerini arttırıcı nitelikte olduğu, getirilen önlemlerin, kaynak israfına yol açacağı, bunun da kentleşme maliyetini arttırıcı nitelikte olduğu, Jeolojik Etüt Raporunda Önlemli Alanlar-1 olarak tanımlanan ve daha önceden Afete Maruz Alan ilan edildiği için yerleşmeye açılmayan alanların, dava konusu 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı ile konut alanı kullanımına ayrılmakla kalınmayıp, E=2.00, Hmax=Serbest biçiminde yüksek yapılaşma hakları da tanındığı, imar planları incelendiğinde, İmrahor Vadisi 1. Etap (Büyükesat Vadisi) Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Projesi ile bölgede konut, rekreasyon aianı, ticari rekreasyon, sosyo-kültürel tesis aianı, park ve donatı alanlarının öngörüldüğü ve yapılaşma koşullarının da; Konut alanlarında 175 kişi/ha. brüt nüfus yoğunluğu, E=2.00, Hmax=Serbest ve 0.00 kotu altı alanlar emsal harici tutulduğu, rekreasyon alanlarında E=0.05, Hmax=6.50, ticari rekreasyon alanlarında E=0.15, Hmax=Serbest, şeklinde belirlendiğinin tespit edildiği, İmrahor Vadisi 1. Etap (Büyükesat Vadisi) Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Projesine ait "1/5000 Ölçekli Nazım İmar Planı ve 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planı Plan Notlarf'nda toplam proje alanının yaklaşık 36 ha. olduğunun belirtildiği ve alan kullanım dağılımına ise raporda yer verildiği, proje alanı genelinde toplam m2 alanın "'konut alanı' olarak belirlendiği ve bu alanlarda E=2.00, Hmax=Serbest biçiminde yüksek yapılaşma hakları tanındığı, bu yapılaşma koşullanın' çevre konut alanlarında tanımlanmış olan ve E=1.05 ile E=1.20 arasında değişen yapılaşma koşullarının çok üzerinde olduğu, bu yapılaşma koşulları ile alanda toplam m2 inşaat alanı oluştuğu, ancak yine aynı alanlarda "0.00 kotu altı alanlar emsal dışıdır" koşulu getirilmiş olması nedeniyle, konut alanı olarak ayrılan alanların topoğrafik yapısına bağlı olarak, konut için ayrılan toplam inşat alanının planla öngörülen nüfus-donatı dengesini bozacak şekilde arttırıldığı, başka bir anlatımla planda 175 kişi/ha. olarak planlanan brüt nüfus yoğunluğunun verilen bu yapılaşma koşullarının uygulanması sonucunda öngörülenin çok üstünde gerçekleşeceği, toplam m2 alanın Kültür Park olarak ayrıldığı ve bu alanda da yapılaşma koşullarının E=0.05, Hmax=6,50 olarak belirlendiği, bu yapılaşma koşulu ile toplam 5696 m2 inşaat alanı hakkı tanındığı, benzer şekilde 7595 m2'lik Ticari Rekreasyon Alanı olarak ayrılan alanlarda da E=0.15, Hmax=Serbest yapılaşma koşulları tanındığı ve bu alanlarda da toplam 1139 m2 inşaat hakkı verildiği, tüm bu yapılaşma hakları ile tanınan inşaat alanlarının, Vadinin açık ve yeşil alan olma özelliğini bozucu nitelikte olduğununun tespit edildiği, Planın vadiye yeni fonksiyonlar yüklediği, (Kültür Park, Ticari Rekreasyon vb.), konut alanlarında yaşayacak ek nüfus önerdiği, ancak bu gelişmelerin ihtiyacı olan ve bu alanlara hizmet verecek olan ulaşım altyapısını geliştirecek bir öneride bulunmadığı, Vadinin Uğur Mumcu Caddesine olan bağlantısının bugün olduğu şekilde bırakıldığı, yine Vadinin her iki tarafını bağlayan yolların da bugün olduğu gibi 15 m.'de kaldığı, planın uygulanması ile bölgenin ulaşım sorununun artacağı, Ankara Büyükşehir Belediye sınırları için hazırlanan ve Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi'nin tarih ve 525 sayılı kararı ile onaylanan 1/25000 ölçekli nazım imar planında dava konusu Büyükesat Vadisinin "Açık ve Yeşil Alanlar" alt başlığı altında "kentsel ve bölgesel parklar" lejantı ve "KD" notasyonu ile Kentsel Dönüşüm Öngörülen Alan olarak ayrıldığı ve "ÖPB" plan ESAS NO : 2007/265 notu ile de "Özel Proje Alanı" olarak tanımlandığı, bu üst ölçek plan kararı ile dava konusu Büyükesat Vadisi'nin hazırlanacak özel bir proje ile açık ve yeşil alan özelliğinin korunmasının amaçlandığı, şehircilik ilkeleri ve kamu

12 yararı açısından değerlendirildiğinde, bu hedefin yerine getirilmesi için bölgede yer alan ruhsatsız yapıların da tasfiyesini içeren ve Vadiyi tamamıyla açık ve yeşil alana dönüştüren bir projenin uygulanması gerektiği, ancak Büyükesat Vadisi için hazırlanan dava konusu 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planları ile bölgenin mevcut yapı yoğunluğunun çevrede yer alan konut alanlarının yapı yoğunluklarının çok üzerinde arttırıldığı ve Vadinin yeşil ve açık alan olarak korunması ilkesinden uzaklaşıldığı, bu yönüyle de 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planları üst ölçekli nazım imar planı kararlarına uymadığı, İmrahor Vadisi I. Etap (Büyükesat) Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Projesi ile alanda yer alan hak sahiplerinin barınma sorunlarının çözümlendiği, aynı zamanda Vadinin tüm kent için gerekli olan açık ve yeşil alan özelliğinin de korunduğu bir projenin uygulanması mümkün iken, alanın yüksek yapılaşma koşulları ile üst gelir grubuna yönelik prestij konut alanına dönüştürüldüğü, yapı yoğunluğunun arttırılması yoluyla açık ve yeşil alan olarak planlanması gereken alanın konut alanına dönüştürülmesinin kamu yararına da aykırı olduğu, dava konusu İmrahor Vadisi I. Etap (Büyükesat) Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Projesine ait 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planları ile planlama ve şehircilik ilkelerine ve ilgili mevzuata aykırı olarak Vadi'nin yapılaşmaya açıldığı ve kamu yararının göz ardı edildiği, tüm bunlara ek olarak, Plan Yapımına Ait Esaslara dair Yönetmelik'in "Tanımlar" başlığı altındaki 3. maddesinde nazım ve uygulama imar planlarının "Onaylı halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olan..." haritalar üzerine yapılması gerektiği hükme bağlandığından Yönetmelik gereği 1/1000 ölçekli uygulama imar planı, plan yapım teknikleri açısından halihazır haritalar üzerinde yapılması gerekirken, jeoloji raporunda ÖA-1 olarak tanımlanan ve jeolojik açıdan önlem alınması gereken, buna rağmen E=2.0 gibi yüksek bir emsalle yapılaşmaya açılan bölgenin de içinde yer aldığı 129-b-13-b-1-d paftasında yönetmelik hükmüne aykırı olarak, imar planı topoğrafik yapı ve eğim durumunun izlenemediği paftalar üzerine hazırlandığı, bilirkişi kurulunun konut kullanımına açılan ve eğimi %70'lere varan bu alanın topoğrafik yapısını jeolojik etütlerin hazırlandığı 1/1000 ölçekli paftalardan inceleyebildiği, bu yönüyle de 1/1000 ölçekli uygulama imar planının plan yapım tekniklerine ve mevzuata aykırı olduğu, belirtilerek Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi'nin tarih ve 2807 sayılı kararı ile onaylanan İmrahor Vadisi I. Etap (Büyükesat) Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje'sine ait 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planlarının şehircilik ilkelerine, planlama tekniklerine, imar mevzuatına ve kamu yararına aykırı olduğu" yolunda görüş ve kanaata varıldığı belirtilmiş ve söz konusu bilirkişi raporu Mahkememizce hükme esas alınabilecek nitelik ve yeterlikte bulunmuş olup, bilirkişi raporuna, davalı idare tarafından itiraz edilmiş ise de ileri sürülen hususlar bilirkişi raporunu kusurlandırıcı nitelikte görülmemiştir. Bu durumda, yukarıda yer verilen tespitler karşısında 3194 sayılı İmar Kanunu'na, ilgili yönetmeliklere, şehircilik ve planlama esaslarına, kamu ve toplum yararına uygun bulunmadığı anlaşılan davaya konu İmrahor Vadisi I. Etap (Büyükesat) Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje'sine ait 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planlarında hukuka uygunluk görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle; hukuka aykırılığı açık olan dava konusu işlemin; uygulanması halinde telafisi güç zararlar doğabileceğinden 2577 Sayılı Kanunun 27.maddesi uyarınca teminat alınmaksızın yürütülmesinin durdurulmasına, kararın tebliğinden itibaren 7 gün içerisinde Ankara Bölge İdare Mahkemesi'ne itiraz yolu açık olmak üzere tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Başkan CENGİZ AYDEMİR Üye Üye MUSA HEYBET BÜNYAMİN AKDAĞ.^:;