ALİ RIZA ONAT RUHSAT NUMARALI KALKER OCAĞI VE KIRMA ELEME TESİSİ NİHAİ ÇED RAPORU ANKARA İLİ ÇUBUK İLÇESİ İKİPINAR MAHALLESİ

Transkript

1 68665 RUHSAT NUMARALI KALKER OCAĞI VE KIRMA ELEME TESİSİ NİHAİ ÇED RAPORU ANKARA İLİ ÇUBUK İLÇESİ İKİPINAR MAHALLESİ Bahçelievler Mah. 52. Sk. (Eski 6. Sk.) No: 15/4 Çankaya/ANKARA Tel: (pbx) Faks: web: e-posta: info@ankatekmuhendislik.com.tr ÇED Raporu Nihai ÇED Raporu ANKARA EYLÜL 2014

2 NABER LPROJENİN SAHİBİNİN ADI ADRESİ TELEFON VE FAKS NUMARALARI PROJENİN ADI PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN ADI, MEVKİİ PROJE BEDELİ PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KOORDİNATLARI, ZON ALİ RIZA ONAT TURGUT ÖZAL BULVARI NO:96 İSKİTLER/ANKARA TEL. : FAKS : RUHSAT NUMARALI KALKER OCAĞI VE KIRMA ELEME TESİSİ NİHAİ ÇED RAPORU ANKARA İLİ, ÇUBUK İLÇESİ, İKİPINAR MAHALLESİ TL Koordinat No Proje Alanı Sınır Koordinatları Sağa Yukarı Enlem - Boylam Datum Ed-50 WGS-84 Türü UTM Coğrafik DOM ZON Ölçek 6 Derecelik --- Nokta Sağa (Y) Yukarı (X) Enlem Boylam 1. Nokta , ,000 40, , Nokta , ,000 40, , Nokta , ,529 40, , Nokta , ,000 40, , Nokta , ,000 40, , Nokta , ,000 40, , Nokta , ,552 40, , Nokta , ,321 40, , Nokta , ,532 40, , Nokta , ,000 40, , Nokta , ,000 40, , Nokta , ,055 40, , Nokta , ,537 40, , Alan = 17,02 Ha. RUHSAT NUMARASI PROJENİN ÇED YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDAKİ YERİ (SEKTÖRÜ, ALT SEKTÖRÜ) RAPORU HAZIRLAYAN KURULUŞUN/ÇALIŞMA GRUBUNUN ADI RAPORU HAZIRLAYAN KURULUŞUN/ÇALIŞMA GRUBUNUN ADRESİ, TELEFON VE FAKS NUMARALARI SUNUM TARİHİ (GÜN, AY, YIL) Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de Yayımlanan ÇED Yönetmeliği Madde 7 b bendi ÇED Gereklidir kararı verilen projeler ANKATEK ÇEVRE MAD. MÜH. MÜŞ. TURZ. TAAH. VE TİC. LTD. ŞTİ. Bahçelievler Mah. 52. Sok. (Eski 6. Sok) No: 15/4 Çankaya/ANKARA TEL : (pbx) FAKS :

3 İÇİNDEKİLER LİSTESİ Sayfa No İÇİNDEKİLER LİSTESİ... 1 TABLOLAR DİZİNİ... 4 ŞEKİLLER DİZİNİ... 6 EKLER LİSTESİ :... 7 BÖLÜM 1: PROJENİN TANIMI VE AMACI Tanımı, Hizmet Amaçları, Önem ve Gerekliliği, Projenin Zamanlama Tablosu Tanımı Hizmet Amaçları, Önem ve Gerekliliği Projenin Zamanlama Tablosu BÖLÜM 2: PROJE ALANI VE ETKİ ALANINA AİT MEVCUT DURUMUN BELİRLENMESİ VE ÖZELLİKLERİ (PROJE YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT DURUMU VE PLANLANAN DURUMU İLE İLGİLİ OLARAK ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİN BELİRTİLMESİ) Proje İçin Seçilen Yerin Konumu Proje Yer Seçimi (İlgili Valilik veya Belediye tarafından doğruluğu onanmış olan yerin, Onanlı Çevre Düzeni Planı veya İmar Planı sınırları içinde ise bu alan üzerinde, değil ise mevcut arazi kullanım haritası üzerinde koordinatları ile birlikte gösterimi, projenin kapladığı alan ve koordinatları) Proje Kapsamındaki Ünitelerin Konumu Ocak Kırma-Eleme Tesisi Stok Alanı Bitkisel Toprak Depo Alanı Şantiye / İdari Bina Nakliye Güzergahı Diğer Proje Etki Alanının Belirlenmesi ve Etki Alanındaki Mevcut Durum Projenin Özellikleri Proje Kapsamında Kullanılacak Üretim Yöntemleri, Üretim Miktarları, İş Akım Şeması, Çalışacak Personel Sayısı Proje Kapsamında Kullanılacak Üretim Yöntemleri, Üretim Miktarları Proje İş Akım Şeması Çalışacak Personel Sayısı Üretimde Kullanılacak Makinelerin, Araçların ve Aletlerin Miktar ve Özellikleri Üretim Sırasında Tehlikeli, Toksik, Parlayıcı ve Patlayıcı Maddelerin Kullanım Durumları, Taşınmaları ve Depolanmaları Proje Kapsamındaki Ulaştırma Altyapısı Planı (Ulaştırma Güzergahı, Güzergah Yollarının Mevcut Durumu ve Kapasitesi, Hangi Amaçlar İçin Kullanıldığı, Mevcut Trafik Yoğunluğu, Yerleşim Yerlerine Göre Konumu, Yapılması Düşünülen Tamir, Bakım ve İyileştirme Çalışmaları vb.) BÖLÜM 3: PROJENİN EKONOMİK VE SOSYAL BOYUTLARI Proje ve Etki Alanının Mevcut ve Planlanan Sosyo-Ekonomik Özellikleri Ekonomik Özellikler (Yörenin ekonomik yapısını oluşturan başlıca sektörler) Nüfus (Yöredeki kentsel ve kırsal nüfus, nüfusun yaş sınıflarına göre dağılımı, hane halkı yapısı) Sağlık (Bölgede mevcut endemik hastalıklar) İnsan Sağlığı ve Çevre Açısından Riskli ve Tehlikeli Faaliyetler Gerçekleşmesi Beklenen Gelir Artışları; Yaratılacak İstihdam İmkanları, Nüfus Hareketleri Yöredeki Sosyal Altyapı Hizmetleri (Eğitim, Sağlık, Kültür Hizmetleri) Çalışacak Personelin ve Bu Personele Bağlı Nüfusun Konut ve Diğer Teknik / Sosyal Altyapı İhtiyaçları Projenin Fayda-Maliyet Analizi Projeden Etkilenen Yerleşim Yerleri Projenin Ekonomik Ömrü

4 Zamanlama Tablosu Diğer Hususlar BÖLÜM 4: MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLER VE DOĞAL KAYNAKLARIN KULLANIMI.. 53 (BÖLGESEL VE ÇALIŞMA ALANI BAZ ALINARAK MEVCUT VE PLANLANAN DURUM VERİLMELİDİR) Arazi Kullanım ve Mülkiyet Durumu a. Tarım ve Hayvancılık a.1. Sulu ve Kuru Tarım Arazilerinin Büyüklüğü a.2. Ürün Desenleri ve Bunların Yıllık Üretim Miktarları a.3. Hayvancılık Türleri, Adetleri ve Beslenme Alanları b. Orman Alanları b.1. Ağaç Türleri ve Miktarları veya Kapladığı Alan Büyüklükleri b.2. Ocak Yerinin İşlediği Mescere Haritası ve Yorumu b.3. Sahanın Yangın Görüp Görmediği c Proje Yerinde Elden Çıkarılacak Alanın Değerlendirilmesi c.1 Proje Sırasında Kesilecek Ağaçların Tür ve Sayıları, Orman Yangınları ve Alınacak Önlemler c.2 Elden Çıkarılacak Tarım Alanlarının Büyüklüğü, Arazi Kullanım Kabiliyeti c.3 Etkilenecek Tabii Bitki Türleri ve Ne Kadar Alanda Bu İşlerin Yapılacağı c.4. Proje Alanında Kültür ve Tabiat Varlıkları Durumu c.5. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) Toprak Özellikleri a. Toprak Yapısı ve Arazi Kullanım Kabiliyeti Sınıflaması b. Yamaç Stabilitesi c. Erozyon d. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemlar Kapsamında Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) Jeolojik Özellikler a. Bölge Jeolojisi b. Proje Alanı Jeolojisi c. Cevherleşme d. Depremsellik e. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Jeolojik Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) Hidrojeolojik Özellikler a. Bölge ve Proje Alanı Hidrojeolojik Özellikler b. Yüzeysel Su Kaynaklarının Hidrojeolojik Özellikleri Proje alanının içerisinde bulunduğu bölgede DSİ den temin edilen verilere göre Çubuk Ovasında esas akifer olarak kabul edilen alüvyonların yıllık beslenimi ve boşalımlarına göre tespit edilen yıllık yer altı suyu bilançosu aşağıda verilmiştir c. Yeraltı ve Termal Su Kaynaklarının Hidrojeolojik Özellikleri (Su Seviyeleri, Miktarları, Emniyetli Çekim Değerleri, Kaynakların Debileri, Mevcut ve Planlanan Kullanımı) d. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Hidrojeolojik Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) Hidrolojik Özellikler a. Bölge ve Proje Alanı Hidrolojik Özellikleri b. Projenin Göl, Baraj, Gölet, Akarsu ve Diğer Sulak Alanlara Göre Konumu c. Yüzeysel Su Kaynaklarının Mevcut ve Planlanan Kullanımı (İçme, Kullanma, Sulama Suyu, Su Ürünleri İstihsali, Ulaşım, Turizm, Elektrik Üretimi, Diğer Kullanımlar) d. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Hidrolojik Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) Meteorolojik ve İklimsel Özellikler a. Bölgesel ve Proje Alanı Meteorolojik ve İklimsel Özellikler b. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Sırasında Yerel ve Bölgesel İklimde Oluşabilecek Meteorolojik ve İklimsel Etkiler ile Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) Flora-Fauna a. Proje Alanı ve Proje Etki Alanı Flora-Fauna b. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Flora-Fauna Üzerine Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası)

5 4.8. Koruma Alanları (EK-V deki Duyarlı Yöreler Listesi Kapsamında) a. Proje Alanı ve Proje Etki Alanı Koruma Alanları b. Proje Kapsamında Yapılacak İş Ve İşlemler Kapsamında Koruma Alanlarına Etkiler Ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme Ve İşletme Sonrası) Devletin Yetkili Organlarının Hüküm ve Tasarrufu Altında Bulunan Araziler (Askeri yasak bölgeler, kamu kurum ve kuruluşlarına belirli amaçlarla tahsis edilmiş alanlar, 7/16349 sayılı bakanlar kurulu kararı ile "sınırlandırılmış alanlar" v.b.) a. Proje Alanı ve Proje Etki alanı b. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) BÖLÜM 5: PROJE KAPSAMINDAKİ FAALİYETLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ (İLGİLİ YÖNETMELİKLER KAPSAMINDA VE KÜMÜLATİF OLARAK GEREKLİ DEĞERLENDİRME YAPILACAKTIR) Emisyon Hesaplamaları (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) İşletme Aşamasında Oluşacak Emisyonlara İlişkin Hesaplamalar Hava Kalitesi Modelleme Çalışması Toz Emisyonlarına Karşı Alınacak Önlemler Su Kullanımı ve Bertarafı (Arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası olmak üzere temin edileceği kaynaklar, su miktarları, içme ve kullanma suyu ve diğer kullanım amaçlarına göre miktarları, kullanımı sonrası oluşacak atık suların miktarı ve bertarafı) Su Kullanımı Atık Suların Bertarafı Atıklar (Arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası olmak üzere atık türleri, miktarları, bertarafı) Evsel Nitelikli Katı Atıklar Ambalaj Atıkları Atık Yağlar Bitkisel Atık Yağlar Tehlikeli Atıklar Gürültü Kaynakları ve Seviyeleri Gürültü Kaynakları ve Seviyeleri Vibrasyon Sağlık Koruma Bandı Mesafesi Doğaya Yeniden Kazandırma Çalışmaları ve Rehabilitasyon Planı Risk Analizi a. Proje Alanı ve Proje Etki Alanı Analizi b. Proje Kapsamında Yapılacak İş Ve İşlemler Kapsamında Risk Durumlarında Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme Ve İşletme Sonrası) Diğer Hususlar BÖLÜM 6: PROJENİN ALTERNATİFLERİ (BU BÖLÜMDE TEKNOLOJİ, ALINACAK ÖNLEMLERİN ALTERNATİFLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI YAPILACAK VE TERCİH SIRALAMASI BELİRTİLECEKTİR.) BÖLÜM 7: İZLEME PROGRAMI Projenin İnşaatı İçin Önerilen İzleme Programı, Projenin İşletmesi Ve İşletme Sonrası İçin Önerilen İzleme Programı Ve Acil Müdahale Planı ÇED Olumlu Belgesinin Verilmesi Durumunda Yeterlik Tebliği nde Yeterlik Belgesi Alan Kurum/Kuruluşların Yükümlülükleri Başlığı 4. Maddesinde Yer Alan Hususların Gerçekleştirilmesi İle İlgili Program BÖLÜM 8: HALKIN KATILIMI (PROJEDEN ETKİLENMESİ MUHTEMEL YÖRE HALKININ NASIL VE HANGİ YÖNTEMLERLE BİLGİLENDİRİLDİĞİ, PROJE İLE İLGİLİ HALKIN GÖRÜŞLERİNİN VE KONU İLE İLGİLİ AÇIKLAMALARIN ÇED RAPORUNA YANSITILMASI) BÖLÜM 9: SONUÇLAR (YAPILAN TÜM AÇIKLAMALARIN ÖZETİ, PROJENİN ÖNEMLİ ÇEVRESEL ETKİLERİNİN SIRALANDIĞI VE PROJENİN GERÇEKLEŞMESİ HALİNDE OLUMSUZ ÇEVRESEL ETKİLERİN ÖNLENMESİNDE NE ÖLÇÜDE BAŞARI SAĞLANABİLECEĞİNİN BELİRTİLDİĞİ GENEL BİR DEĞERLENDİRME)

6 TABLOLAR DİZİNİ Sayfa No Tablo 1. Projenin Zamanlama Tablosu Tablo Ruhsat Nolu Saha Sınır Koordinatları Tablo 3. ÇED Proje Alanı Sınır Koordinatları Tablo Nolu Sahanın İşletme İzin Alanı Sınır Koordinatları Tablo 5. ÇED Gerekli Değildir Belgesi Alınan (Eski İşletme İzin Alanı ve Tesis Alanı) Alanın Sınır Koordinatları Tablo 6. Kırma-Eleme Tesisi Alanı Sınır Koordinatları Tablo 7. Cevher Stok Alanı Sınır Koordinatları Tablo 8. Ocak Alanı Sınır Koordinatları Tablo 9. Pasa Döküm Alanı Sınır Koordinatları Tablo 10. Üretim Miktarları ve Çalışma Süreleri Tablo 11. Çalışacak Personel Listesi Tablo 12. Proje Kapsamında Kullanılan Makine Ekipman Listesi Tablo 13. Patlatma Dizayn Parametreleri Tablo 14. Türkiye, Ankara ve Çubuk İlçesine Ait Kentsel ve Kırsal Nüfus Verileri Tablo 15. Yaş Grubu ve Cinsiyete Göre Nüfus Verileri Tablo 16. Esenboğa Beldesi ne Bağlı Mahallelerin Nüfusları Tablo 17. Yatırım Analiz Tablosu Tablo 18. Yıllık İşletme Giderleri Tablosu Tablo 19. Proforma Gelir Tablosu Tablo 20. Arazi Kullanım Sınıfları Tablo 21. Tarım Alanları Tablo 22. İldeki Tahıllar ve Diğer Bitkisel Ürünler İstatistikleri (2013 Yılı) Tablo 23. İldeki Sebze Ürünleri Üretim İstatistikleri (2013 Yılı) Tablo 24. İlde Yetiştirilen Meyve, İçecek ve Baharat Bitkileri (2013) Tablo 25. Organik Tarım Bilgi Sistemi (OTBİS) Verileri Tablosu Tablo 26. Çubuk İlçesinde Üretilen Tahıllar ve Diğer Bitkisel Ürünler (CPA Sınıflamasına Göre) Tablo 27. Çubuk İlçesinde Üretilen Sebzeler (CPA Sınıflamasına Göre) Tablo 28. Çubuk İlçesinde Üretilen Meyveler, İçecek ve Baharat Bitkileri (CPA Sınıflamasına Göre) Tablo 29. Ankara İli Topraklarının Verimlilik Kriterlerinin % Olarak Dağılımı Tablo 30. Ankara İli Büyük Toprak Grupları (ha) Tablo 31. Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıfları (AKK) (ha) Tablo 32. Çubuk Ovasında Alüvyonların Yıllık Beslenimi ve Boşalımları Tablo 33. Yeraltı Suyu Havzaları Yeri ve İşletme Rezervleri Tablo 34. Proje Alanı Civarındaki Çeşmelere Ait Bilgiler Tablo 35. Ankara İli Doğal Gölleri Tablo 36. Çubuk-I Barajı na Ait Bilgiler Tablo 37. Çubuk-II Barajı na Ait Bilgiler Tablo 38. Çubuk-Kızılca Göleti ne Ait Bilgiler Tablo 39. Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Basınç Dağılımı (hpa) Tablo 40. Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Sıcaklık Dağılımı ( C) Tablo 41. Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Yağış Dağılımı Tablo 42. Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Nispi Nem Dağılımı Tablo 43. Ankara İli 53 Yıllık Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Aylık Sayılı Günler Dağılımı

7 Tablo 44. Ankara İli 53 Yıllık Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Aylık Sayılı Günler Dağılımı Tablo 45. Ankara İli 53 Yıllık Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Buharlaşma Dağılımı 103 Tablo 46. Ankara İli Yönlere Göre Rüzgârın Aylık, Mevsimlik ve Yıllık Esme Sayılarının Dağılımları Tablo 47. Ankara İli Yönlere Göre Rüzgârların Aylık, Mevsimlik ve Yıllık Esme Hızları Dağılımları (m/sec) Tablo 48. Ankara İli 53 Yıllık Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Rüzgâr Verileri, Fırtınalı ve Kuvvetli Rüzgârlı Günler Tablosu Tablo 49. Flora Listesi Tablo 50. Proje Alanı ve Çevresinde Tespit Edilen Amphibia (İki Yaşamlı) Türleri Tablo 51. Proje Alanı ve Çevresinde Tespit Edilen Reptilia (Sürüngen) Türleri Tablo 52. Proje Alanı ve Çevresinde Tespit Edilen Aves (Kuş) Türleri Tablo 53. Proje Alanı ve Çevresinde Tespit Edilen Mammalia (Memeliler) Türleri Tablo 54. Ankara İli'nde Bulunan Taşınmaz Kültür Varlıkları ve Sit Alanları İstatistikleri Tablo 55. Toz Emisyonu Kütlesel Debi Hesaplamalarında Kullanılacak SKHKKY Emisyon Faktörleri Tablo 56. Kirletici Parametrelerin Yerleşim Birimindeki Konsantrasyonları Tablo 57. Üretimde Oluşacak Toz Emisyon Debisi ve Alınacak Önlemler Tablo 58. Proje Alanı İşletme Aşamasında Su Temini ve Kullanımlarına Göre İhtiyaç Duyulan Su Miktarları Tablo 59. Endüstriyel Tesisler için Çevresel Gürültü Sınır Değerleri Tablo 60. Arka Plan Ölçüm Sonuçları Tablo 61. Proje Alanında Muhtemel Gürültü Kaynakları Ve Ses Gücü Düzeyleri Tablo 62. İşletme Aşamasında Çalışacak İş Makinelerinin Mesafelere Göre Gündüz Gürültü Düzeyleri Tablo 63. Yapılarda Hesaplanan Gürültü Düzeyleri Tablo 64. Yerleşim Yerlerinde Bulunan Yapılarda Hesaplanan Toplam Gürültü Düzeyleri ve Değerlerin Sınır Değerler İle Karşılaştırılması Tablo 65. Mesafeye Göre Titreşim Hızı Değerleri (W = 53 kg) Tablo 66. Bina temeli titreşim hızı (Vo) değerlerine bağlı olarak patlatma nedeniyle hasar görebilecek bina türleri (Forssbland,1981) Tablo 67. Maden ve Taş Ocakları ile Benzeri Alanlarda Patlama Nedeniyle Oluşacak Titreşimlerin En Yakın Yapının Dışında Yaratacağı Zemin Titreşimlerinin İzin Verilen En Yüksek Değerleri Tablo 68. Patlatma yapılan kaya türü ve bina temeli altındaki kayaç türüne bağlı olarak değişim gösteren K katsayısı asgari ve azami değerleri(armac Printing Company) 169 5

8 ŞEKİLLER DİZİNİ Şekil 1. Ocak Alanını Gösterir Topografik Harita Şekil 2. Kırma Eleme Tesisi, Stok, Pasa ve Şantiye Binası Alanlarını Gösterir Topografik Harita Şekil 3. Proje Genel İş Akım Şeması Şekil 4. Patlatma Dizayn Parametreleri Şekil 5. Örnek patlatma tasarımı ve delik geometrisi şematiksel anlatımı Şekil Yılı Trafik Hacmi Haritası Şekil 7. Ankara İli Tarım Arazilerinin Genel Dağılımı Şekil 8. Proje Alanı Çevresinde Bulunan Orman Alanlarını Gösterir Harita Şekil 9. Ankara ve Çevresi Genelleştirilmiş Stratigrafik Dikme Kesiti ( Kasapoğlu, 2000 ) Şekil 10. Melikşah kuzeyi civarı genelleştirilmiş dikme kesiti Şekil 11. Bolu İli Dirifay Haritası (Bolu Paftası-NK 36-14) Şekil 12. Ankara İli Jeotermal Alanları Gösterir Harita Şekil 13. Proje Alanı Çevresi Su Yüzeylerini Gösterir Harita Şekil 14. Proje Alanı Çevresi Su Yüzeylerini Gösterir Harita Şekil 15. Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Aylık Basınç (hpa) Değerleri Grafiği Şekil 16. Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Aylık Sıcaklık ( C) Dağılımı Şekil 17. Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Ortalama Toplam Yağış ve Maksimum Yağış Dağılımı Grafiği Şekil 18. Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Bağıl Nemin Aylara Göre Değişimi Şekil 19. Ankara İli 53 Yıllık Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Sayılı Günler Grafiği. 101 Şekil 20. Ankara İli 53 Yıllık Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Maksimum Kar Kalınlığı Grafiği Şekil 21. Ankara İli 53 Yıllık Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Aylık Buharlaşma Dağılımı Şekil 22. Esme Sayılarına Göre Yıllık Rüzgar Diyagramı Şekil 23. Esme Hızlarına Göre Yıllık Rüzgar Diyagramı Şekil 24. Esme Sayılarına Göre Aylık Rüzgâr Diyagramları Şekil 25. Rüzgâr Esme Sayılarına Göre İlkbahar Mevsimi Rüzgar Diyagramı Şekil 26. Rüzgâr Esme Sayılarına Göre Yaz Mevsimi Rüzgar Diyagramı Şekil 27. Rüzgâr Esme Sayılarına Göre Sonbahar Mevsimi Rüzgar Diyagramı Şekil 28. Rüzgâr Esme Sayılarına Göre Kış Mevsimi Rüzgar Diyagramı Şekil 29. Ankara İli ne Ait Aylara Göre Ortalama Fırtınalı ve Kuvvetli Rüzgârlı Gün Sayısı Grafiği Şekil 30. Ortalama ve Maksimum Rüzgâr Hızı Dağılımı Grafiği Şekil 31. Türkiye nin Flora Bölgeleri ve Grid Kareleme Sistemi (Davis ) Şekil 32. Proje Alanı ve Çevresi Bitki Fotoğrafları Şekil 33. Ankara İli Ava Açık ve Kapalı Alanlar Haritası ( 138 Şekil 34. Patlatma Sonucu Oluşan Titreşim ve Hava Şoku Şekil 35. Mesafeye Göre Bina Temelindeki Titreşim Hızı Değerleri Şekil 36. Acil Müdahale Planı Şekil 37. Halkın Katılımı Toplantısı Gazete İlanları Şekil 38. Halkın Katılımı Toplantısı Fotografları

9 EKLER LİSTESİ : EK - 1.A EK - 1.B EK - 2 EK - 3 EK - 4 EK - 5 EK 6 EK 7 EK - 8 EK - 9 EK - 10 EK - 11.A EK - 11.B EK - 12 EK - 13 EK - 14 EK - 15 EK - 16 EK - 17 EK 18.A EK 18.B EK Nolu Sahaya Ait İşletme Ruhsatı Nolu Sahaya Ait İşletme İşletme İzni Nolu Sahanın 16 Hektarlık Kısmı İçin Alınan Tarih ve 168 Karar Sayılı ÇED Gerekli Değildir Belgesi Tarih ve 9578 Sayılı ÇED Gereklidir Belgesi Çevre ve Şehircilik Bakanlığı nın Tarih ve 9656 Sayılı ÇED Başvuru Dosyası İade Yazısı Orman Bölge Müdürlüğü Tarih ve Sayılı Yazısı Nolu Sahaya Ait İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı Nolu Sahaya Ait Patlayıcı Madde Satın Alma ve Kullanma İzin Belgesi Nolu Ruhsat Sahasını ve Civarını Gösterir Ulaşım Ağı Haritası Nolu Ruhsat Sahasını Gösterir Yer Bulduru Haritası Nolu Ruhsat Sahası ve Proje Alanını Gösterir 1/ Ölçekli Topografik Harita Nolu Ruhsat Sahası ve Proje Alanını Gösterir 1/ Ölçekli Vaziyet Planı 1/2.500 Ölçekli Kırma-Eleme Tesisi, Stok Alanı, Sosyal Tesis ve Pasa Alanını Gösterir Vaziyet Planı Arazi Mülkiyet Durumunu Gösterir 1/5.000 Ölçekli Kadastro Haritası Ankara İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü Kurum Görüşü Metropoliten Nazım İmar Planlama Şube Müdürlüğü Kurum Görüşü Hava Kalitesi Modelleme Raporu Akustik Rapor Proje Alanına Ait Üretim Termin Planı ve Kesiti Proje Alanına Ait Son Durum İmalat Planı ve Kesiti Proje Alanına Ait Restorasyon Planı ve Kesiti Kırma-Eleme Tesisi Yerleşim Planı 7

10 EK - 20 EK - 21 EK - 22 EK - 23 EK - 24 EK - 25 EK - 26.A EK - 26.B EK - 27 EK - 28 EK - 29 EK - 30 EK - 31 EK - 32 EK - 33 EK - 34 EK - 35 EK - 36 Kırma-Eleme Tesisi İş Akım Şeması Fosseptik Planı ASKİ Genel Müdürlüğü Arıtma Tesisleri Dairesi Başkanlığı ndan Evsel Nitelikli Atıksuların Vidanjör İle Çekileceğine Dair Alınan Yazı Doğaya Yeniden Kazandırma Planı Ankara II Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü Kurum Görüşü Risk Değerlendirmesi Raporu Nolu Ruhsat Sahasını Gösterir 1/ Ölçekli Jeoloji Haritası Jeoloji Haritası Kesitleri Nolu Ruhsat Sahasını Gösterir Ankara İli Deprem Haritası Hidrojeoloji Raporu Nolu Sahanın Su İhtiyacının Temin Edildiği Firmadan Alınan Yazı Ankara Meteoroloji İstasyonu Uzun Yıllar Meteorolojik Verileri ( ) Ankara Meteoroloji İstasyonu ( ) Standart Zamanlarda Gözlenen En Büyük Yağış Değerleri ve Tekerrür Eğrileri Grafiği Uzun Yıllar Fevk Hadiseleri Tablosu Proje Alanını Gösterir Fotoğraflar Proje Alanını Gösterir Uydu Görüntüsü Ruhsat Numaralı Sahanın MİGEM de kayıtlı olmadığına ve ER Nolu Sahanın İptal Edildiğine Dair Belgeler Orman Genel Müdürlüğü ÇED İnceleme ve Değerlendirme Formu 8

11 BÖLÜM 1: PROJENİN TANIMI VE AMACI 1.1. Tanımı, Hizmet Amaçları, Önem ve Gerekliliği, Projenin Zamanlama Tablosu Tanımı Proje konusu faaliyet Ankara İli, Çubuk İlçesi, İkipınar Mahallesi civarında 1/ ölçekli H29 c2 paftasında yer alan ruhsat nolu 30,47 ha.lık sahanın 17,02 ha.lık kısmında (2,34 ha.lık kısmı ruhsatın kuzeybatı mücavirinde) yapılması planlanan kalker ocağı ve kırma-eleme tesisi işletmeciliğidir nolu 30,47 hektarlık II. grup işletme ruhsatı tarihinde 99,75 ha. için hak sağlayarak alınmış bir ruhsat olup, 10 hektarlık işletme izni tarihinde Maden İşleri Genel Müdürlüğü (MİGEM) tarafından düzenlenmiştir. Sahaya ait mevcut işletme ruhsatı ve işletme izni ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-1.A & Ek-1.B). O dönemde sahanın üretim ve tesis işletmeciliği yapılması planlanan 16 ha.lık kısmı için alınmış, Mülga İl Çevre ve Orman Müdürlüğü nün düzenlemiş olduğu tarih ve 168 karar sayılı ÇED Gerekli Değildir kararı bulunmaktadır. Söz konusu belge ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-2). Ruhsat daha sonra mahkeme kararı ile aşağıda belirtilen sebepler nedeniyle taksir edilerek 30,47 ha. olarak yeniden düzenlenmiştir. Yukarıda bahsedilen 99,75 ha.lık ilk ruhsat sahasının bir bölümünü kapsayan alana Erol Özgül tarafından Ankara Valiliği İl Özel İdaresi ne taşocağı ruhsatı talebinde bulunulmuş ve İl özel İdaresi bu talebi reddetmiştir. Ancak, müracaat sahibi tarafından Ankara 5. İdare Mahkemesi ne itirazda bulunulmuş ve mahkemenin tarih ve 2008/1792 esas sayılı kararı doğrultusunda Ankara Valiliği İl Özel İdaresi tarafından Erol Özgül adına tarih ve T:2008/1 sayılı taşocağı ruhsatı verilmiştir. Takip eden süreçte Erol Özgül tarafından Maden İşleri Genel Müdürlüğü ne müracaat edilerek, söz konusu taşocağı ruhsatının 5177 sayılı kanunla değişik 3213 sayılı Maden Kanunu nun Geçici 2. maddesine göre Maden Kanunu na intibakının yapılması ve II. grup işletme ruhsatı verilmesi talep edilmiştir. Ankara 5. İdare Mahkemesi nin tarih ve 2008/1792 esas sayılı kararı doğrultusunda, MİGEM in tarih ve 4633 sayılı oluru ile Erol Özgül adına verilen tarih ve T:2008/1 sayılı taşocağı ruhsatının 5177 sayılı Maden Kanunu nun geçici 2. maddesine göre Maden Kanunu na intibakının yapılması uygun bulunmuştur. Bunun üzerine, T:2008/1 sayılı taşocağı ruhsatının projeye konu Ali Rıza ONAT a ait no lu ruhsatla çakışık halde bulunan kısmı no lu ruhsattan taksir edilerek, işletme ruhsatı sahanın alanı 30,47 ha. ve işletme izni ise 4,30 ha. olacak şekilde yeniden düzenlenmiştir. Bu durumda ÇED Gerekli Değildir kararı bulunan ve ocak alanı olarak planlanan alanın büyük kısmı taksir edilen kısım içerisinde kalmış ve kalan alanda da verimli bir çalışma imkanı kalmamıştır. Ayrıca, kırma-eleme tesisi kurulması planlanan alan ise İkipınar Mahallesi ne tahsisli mera parseli içerisinde olup, mera tahsis değişikliği talebi İl Mera Komisyonu tarafından reddedilmiştir. 9

12 Bu sebeplerden dolayı 2010 yılı Temmuz ayı içerisinde, yeni ruhsat alanına göre çalışma ve tesis alanları revize edilerek yeni bir Proje Tanıtım Dosyası Ankara Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü ne sunulmuş; ancak, İl Müdürlüğü nün tarih ve 9578 sayılı yazısıyla söz konusu faaliyet için ÇED Gereklidir kararı verilmiştir. Söz konusu yazı ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-3). ÇED Gereklidir kararına istinaden, tarihinde 1266 sayı ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı na ÇED Başvuru Dosyası sunularak ÇED süreci başlatılmış, tarihinde İkipınar Mahallesi nde Halkın Katılımı Toplantısı, tarihinde ise Kapsam ve Özel Format Belirleme Toplantısı yapılmış ve akabinde özel format alınmıştır. Ancak, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı nın tarih ve 9656 sayılı yazısı ile Orman Genel Müdürlüğü nce faaliyetin belirtilen yerde gerçekleştirilmesinin uygun olmadığı görüşünün gelmesi gerekçesi ile inceleme değerlendirme süreci sona erdirilmiştir. Söz konusu yazı ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-4). Faaliyet sahibi tarafından Orman Genel Müdürlüğü ne tarihinde 5037 sayı ile konunun tekrar değerlendirilmesi hususunda başvuruda bulunulmuştur. Ankara Orman Bölge Müdürlüğü nce faaliyet sahibine tarih ve sayı ile yazı yazılarak, konunun Bölge Müdürlüğünce oluşturulan komisyon marifetiyle incelendiği, söz konusu alanın teknik açıdan ağaçlandırmaya uygun yerlerden olmadığının tespit edildiği, bu nedenle Milli Emlak Genel Müdürlüğü ne tahsisten vazgeçme teklifinde bulunulacağı bildirilmiştir. Söz konusu yazı ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-5). Orman Genel Müdürlüğü nün tahsisin kaldırılmasını talep etmesi üzerine, Milli Emlak Genel Müdürlüğü tarih ve 4611 sayılı yazısı ile Orman Genel Müdürlüğü ne proje alanının da içinde bulunduğu alanın Orman Genel Müdürlüğü adına olan tahsisinin kaldırıldığını bildirmiştir. Bu nedenle, ÇED sürecinin devam edebilmesi için dosya yeniden Çevre ve Şehircilik Bakanlığı na sunulmuştur. Projeye konu ruhsat nolu sahanın 17,02 hektarlık proje alanında kalker ocağı ve kırma eleme tesisi işletmeciliği yapılması planlanmakta olup bu doğrultuda, tarih ve sayılı ÇED Yönetmeliği Madde 7 gereği ÇED süreci başlatılmıştır ruhsat nolu sahada işletme izin alanı içerisinde patlatma yapılmak suretiyle ufak çaplı bir üretim faaliyeti gerçekleştirilmiştir. Sahaya ait, Çubuk Belediyesi nin vermiş olduğu tarihli 2. Sınıf İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı ve İl Emniyet Müdürlüğü nden alınmış Patlayıcı Madde Satın Alma ve Kullanma İzin Belgesi bulunmaktadır. Söz konusu belgeler ekler bölümünde sırasıyla sunulmuştur (Bkz. Ek-6 & Ek-7). Proje alanının bulunduğu bölgenin Ulaşım Ağı Haritası ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-8). Proje alanı Ankara İli, Çubuk İlçesi, İkipınar Mahallesi civarında, İkipınar Mahallesi nin yaklaşık olarak 1,5 km. kuzeyinde, Taşkesen Mahallesi nin 835 m. güneydoğusunda, Kutuören Köyü nin 1,75 km. güneybatısında ve Melikşah ın ise 2,8 km kuzeybatısında yer almaktadır. Sahaya İkipınar dan kuzey-kuzeybatı istikametine ayrılan mevcut yol vasıtasıyla ulaşmak mümkündür. Saha bu yolun yaklaşık 2. km.sinde yer almaktadır. Nakliye yolu güzergahı da mevcut bu hat üzerinde olmakla birlikte, yolun asfalt yola (Sirkeli-Çubuk arası yol) bağlanana kadar olan yaklaşık 7 km uzunluğunda 10

13 toprak-stabilize kısmı yerleşim yerlerinden geçmemekte olup söz konusu yol asfaltlanacaktır. Nakliye yolu güzergâhı ekler bölümünde verilen yer bulduru ve topografik harita üzerinde gösterilmiştir (Bkz. Ek-9 & Ek-10). Söz konusu sahaya en yakın yerleşim birimi sahanın kuşuçuşu yaklaşık 835 m. kuzeybatısında yer alan Taşkesen Mahallesi dir. Taşkesen Mahallesi proje alanının öngörünüm alanı dışında olup, arada K-G istikametince uzanan perde niteliğinde bir sırt bulunmaktadır. Ayrıca sahanın kuş uçuşu yaklaşık 450 m. güneybatısında bir besi çiftliği bulunmaktadır ruhsat nolu 30,47 hektarlık sahanın 17,02 ha.lık kısmı (2,34 ha.lık kısmı ruhsatın kuzeybatı mücavirinde) proje alanı olarak belirlenmiş olup bu alanda yıllık ton kalker cevheri üretimi gerçekleştirilecektir. Söz konusu 17,02 hektarlık proje alanının 13,81 ha.lık kısmının ocak alanı, 2,77 ha.lık kısmının kırma-eleme tesisi ve stok alanı olarak (alternatif alan olmaması sebebiyle bir kısmı ruhsat sahası mücavirinde kalmak suretiyle), 0,44 hektarlık kısmının ise pasa döküm alanı olarak kullanılması planlanmaktadır. Proje alanı içerisinde ocak, tesis, şantiye ve stok alanlarının yerleşimini gösterir 1/ ölçekli Vaziyet Planı ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-11.A). Ayrıca kırma eleme tesisi yerleşimi, stok alanları ve sosyal kullanım alanları ekler bölümünde sunulan 1/2.500 ölçekli yerleşim planında gösterilmiştir (Bkz. Ek-11.B). 17,02 hektarlık proje alanı hazine arazisi ve mera arazisi kapsamında kalmaktadır. Projeye konu alanın mülkiyet durumunu gösterir 1/5.000 ölçekli kadastro haritası ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-12). Proje alanında yapılacak faaliyetler kapsamında Ankara Valiliği İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü nün vermiş olduğu görüş ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek- 13). Görüşte proje alanı içerisindeki 4,5 hektarlık alanın 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunun 3. Maddesi (i) bendinde tanımlanan Tarım Dışı Alan olarak tespit edildiği ve dolayısıyla bu alan için ilgili kanun kapsamında yapılacak herhangi bir işlem bulunmadığı ayrıca 4342 sayılı Mera Kanunu na göre projeye konu alan içerisindeki m 2 lik alanın mera parseli içerisinde kaldığı belirtilmiştir. Sahada mera vasıflı alanlarda üretim faaliyetlerinin yapılması öncesinde bu alanlarda mera tahsis değişikliği işlemleri yapılacaktır. Proje alanında yapılacak üretim faaliyetleri ile ilgili Orman Genel Müdürlüğü Ankara Orman Bölge Müdürlüğü nün vermiş olduğu görüşte, proje alanının orman sayılmayan alanda kaldığı, orman yangınlarına karşı her türlü tedbirin alınması kaydıyla yapılacak faaliyetin Bölge Müdürlüğü nce olumlu değerlendirildiği belirtilmiştir. Proje alanına ilişkin Orman Genel Müdürlüğü Ankara Orman Bölge Müdürlüğü görüşü ile ÇED İnceleme ve Değerlendirme Formu ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-36). ÇED İnceleme ve Değerlendirme formuna göre proje alanının ormanlık alanlarda kalmadığı bu sebeple de alanda yapılacak faaliyetin ormanlar ve ormancılık çalışmaları üzerinde olumsuz etkisi bulunmadığı belirtilmiştir. Sahada yapılacak üretim faaliyetleri esnasında orman yangınlarına karşı her türlü tedbir alınacaktır. Sahada kalker üretimi gerçekleştirilecek alanlarda cevher yüzeyde gözlenmektedir. Bu alanlarda sıyrılabilir nitelikte üst örtü tabakası bulunmamaktadır. Dolayısıyla üretim 11

14 faaliyetleri öncesinde üst örtü dekapajı yapılması söz konusu değildir. Ancak, üretim sırasında kullanıma uygun olmayan malzeme ortaya çıkması durumunda söz konusu malzeme proje alanı içerisinde belirlenen pasa döküm alanında depolanacaktır. Depolanan malzeme daha sonra ocak rehabilitasyonunda kullanılacaktır. Proje alanı içerisinde kırma eleme tesisinin ve şantiyenin kurulacağı alanlarda arazi düzenleme çalışmaları sırasında, dekapaj yapılması söz konusudur. Ancak yapılacak dekapaj tesis alanında dolgu malzemesi olarak tekrar kullanılacaktır. Dolayısıyla bu malzemenin depolanması söz konusu olmayacaktır. Proje alanında kalker üretimi açık işletme yöntemi ile patlayıcı madde kullanılarak yapılacaktır. Üretilen kalker cevheri, kamyonlar vasıtası ile proje alanı içerisinde kurulması planlanan kırma eleme tesisine nakledilecektir. Kırma eleme tesisinde istenilen ebatlara getirilen malzeme kırma eleme tesisi alanının kuzeyinde belirlenen stok alanında stoklanacaktır. Stoklanan boyutlandırılmış malzeme ruhsat sahibine ait hazır beton tesislerinde hammadde olarak kullanılacak veya talebe göre piyasaya satışa sunulacaktır. Sahada topografik yapı ve cevher kalınlığının değişimi dikkate alınarak proje alanında 9 basamak oluşturulabileceği öngörülmektedir. Sahada üretim faaliyetleri esnasında basamak yüksekliklerinin 10 m ve basamak genişliklerinin 7 m civarında olması öngörülmektedir. Ayrıca zemin oldukça duraylı olduğundan sahada basamak şev açılarnın 80, genel şev açısının ise 60 dereceyi geçmemesine özen gösterilecektir (Madencilik Faaliyetleri Detay, Bölüm , sayfa 28-29) ruhsat nolu saha için işletme ruhsatı alımı sırasında işletme projesi hazırlanarak Maden İşleri Genel Müdürlüğü ne sunulmuştur. İşletme projesinde beyan edilen yıllık üretim miktarının üzerinde üretim yapılması planlanması durumunda revize işletme projesi hazırlanarak Maden İşleri Genel Müdürlüğü ne sunulacaktır. Proje alanında yılda 10 ay (250 gün), ayda 25 gün, günde tek vardiya, 8 saat olarak üretim faaliyetlerinde bulunulacaktır. Proje alanının ocak alanı olarak belirlenen 13,81 ha.lık kısmının tamamında kalker cevherleşmesi mevcut olup, cevher gri ve bej renklidir. Sahadaki cevherin yoğunluğu ortalama 2,5 ton/m 3 olarak kabul edilmiştir. Proje alanından yıllık ton kalker cevheri üretimi yapılması planlanmaktadır. Ocaktan üretimi gerçekleştirilecek kalker cevheri kırma eleme tesisinde işlemden geçirilerek boyutlandırılacaktır. Sahada üretim ve tesis işletme faaliyetleri ruhsat sahibi tarafından yapılacaktır. Ancak ilerleyen faaliyet dönemlerinde gerekli görülmesi durumunda sahadaki faaliyetler sözleşme yapılarak taşeron firmalara devredilebilecektir. Ocak üretim faaliyetleri ve tesisin işletilmesi sırasında toplam 24 personelin sahada görev alması planlanmaktadır. Ruhsat sahası ve proje alanı sınırları 1/ ölçekli topoğrafik harita üzerine işlenmiştir (Bkz. Ek-10). 12

15 Hizmet Amaçları, Önem ve Gerekliliği Proje alanından kalker üretimi iş makineleri ve patlayıcı madde kullanılarak yapılacaktır. Üretilen kalker cevherinin tamamı, kamyonlar vasıtası ile proje alanı içerisinde kurulması planlanan kırma eleme tesisine nakledilecektir. Kırma eleme tesisinde istenilen ebatlara getirilen malzeme kırma eleme tesisi alanının kuzeyinde belirlenen stok alanında stoklanacaktır. Stoklanan boyutlandırılmış malzeme ruhsat sahibine ait hazır beton tesislerinde hammadde olarak kullanılacak veya talebe göre piyasaya satışa sunulacaktır. Proje alanında yapılacak çalışmalar doğrultusunda üretilecek kalker cevherinin inşaat ve alt yapı sektöründe değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Böylelikle ülke ekonomisine katkı sağlanacaktır. Yukarıda tanımlanan yatırımın, çevre üzerine etkilerini ayrıntılı araştırmak ve olumsuz etkileri minimize etmenin teknik koşullarını sağlamak amacıyla bu proje hazırlanmıştır Projenin Zamanlama Tablosu Proje kapsamındaki zamanlama tablosu aşağıda sunulmuştur. Tablo 1. Projenin Zamanlama Tablosu AÇIKLAMA ÇED Başvuru Dosyasının Çevre ve Şehircilik Bakanlığı na Sunulması Yerel ve Ulusal Gazete İlanlarının Verilmesi Halkın Katılım Toplantısı ve Kapsam Belirleme Toplantısının Yapılması ÇED Özel Formatının Alınması ÇED Raporunun Hazırlanması ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı na Sunulması İDK Toplantısının Yapılması Nihai ÇED İşlemleri ve Karar Süreci İzinlerin Tamamlanması ve Üretim Çalışmaları YIL Aylar

16 BÖLÜM 2: PROJE ALANI VE ETKİ ALANINA AİT MEVCUT DURUMUN BELİRLENMESİ VE ÖZELLİKLERİ (PROJE YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT DURUMU VE PLANLANAN DURUMU İLE İLGİLİ OLARAK ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİN BELİRTİLMESİ) 2.1. Proje İçin Seçilen Yerin Konumu Proje konusu faaliyet Ankara İli, Çubuk İlçesi, İkipınar Mahallesi civarında 1/ ölçekli H29 c2 paftasında yer alan ruhsat nolu 30,47 ha.lık sahanın 17,02 ha.lık kısmında (2,34 ha.lık kısmı ruhsatın kuzeybatı mücavirinde) yapılması planlanan kalker ocağı ve kırma eleme tesisi işletmeciliğidir. 17,02 hektarlık alan projeye konu faaliyetler kapsamında kullanılacaktır. ÇED sürecinin olumlu tamamlanması ile birlikte sahada üretim faaliyetlerine devam edilecektir ruhsat nolu 30,47 hektarlık sahanın 17,02 ha.lık kısmı (2,34 ha.lık kısmı ruhsatın kuzeybatı mücavirinde) proje alanı olarak belirlenmiş olup bu alanda yıllık ton kalker cevheri üretimi gerçekleştirilecektir. Söz konusu 17,02 hektarlık proje alanının 13,81 ha.lık kısmının ocak alanı, 2,77 ha.lık kısmının kırma-eleme tesisi ve stok alanı olarak (alternatif alan olmaması sebebiyle bir kısmı ruhsat sahası mücavirinde kalmak suretiyle), 0,44 hektarlık kısmının ise pasa döküm alanı olarak kullanılması planlanmaktadır. Proje alanı içerisinde ocak, tesis, şantiye ve stok alanlarının yerleşimini gösterir 1/ ölçekli Vaziyet Planı ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-11.A). Ayrıca kırma eleme tesisi yerleşimi, stok alanları ve sosyal kullanım alanları ekler bölümünde sunulan 1/2.500 ölçekli yerleşim planında gösterilmiştir (Bkz. Ek-11.B). Proje alanı sınırları 1/ ölçekli topoğrafik harita üzerine işlenmiş ve ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-10). Ayrıca proje alanını gösterir Yerbulduru Haritası da ekler bölümünde verilmiştir (Bkz. Ek-9). Proje alanı Ankara İli, Çubuk İlçesi, İkipınar Mahallesi civarında, İkipınar Mahallesi nin yaklaşık olarak 1,5 km. kuzeyinde, Taşkesen Mahallesi nin 835 m. güneydoğusunda, Kutuören Köyü nin 1,75 km. güneybatısında ve Melikşah ın ise 2,8 km kuzeybatısında yer almaktadır. Sahaya İkipınar dan kuzey-kuzeybatı istikametine ayrılan mevcut yol vasıtasıyla ulaşmak mümkündür. Saha bu yolun yaklaşık 2. km.sinde yer almaktadır. Nakliye yolu güzergahı da mevcut bu hat üzerinde olmakla birlikte, yolun asfalt yola (Sirkeli-Çubuk arası yol) bağlanana kadar olan yaklaşık 7 km uzunluğunda toprak-stabilize kısmı yerleşim yerlerinden geçmemekte olup söz konusu yol asfaltlanacaktır. Nakliye yolu güzergâhı ekler bölümünde verilen yer bulduru ve topografik harita üzerinde gösterilmiştir (Bkz. Ek-9 & Ek-10). Söz konusu sahaya en yakın yerleşim birimi sahanın kuş uçuşu yaklaşık 835 m. kuzeybatısında yer alan Taşkesen Mahallesi dir. Taşkesen Mahallesi proje alanının öngörünüm alanı dışında olup, arada K-G istikametince uzanan perde niteliğinde bir sırt bulunmaktadır. Ayrıca sahanın kuş uçuşu yaklaşık 450 m. güneybatısında bir besi çiftliği bulunmaktadır. 14

17 Proje Yer Seçimi (İlgili Valilik veya Belediye tarafından doğruluğu onanmış olan yerin, Onanlı Çevre Düzeni Planı veya İmar Planı sınırları içinde ise bu alan üzerinde, değil ise mevcut arazi kullanım haritası üzerinde koordinatları ile birlikte gösterimi, projenin kapladığı alan ve koordinatları) 17,02 hektarlık proje alanı hazine arazisi ve mera arazisi kapsamında kalmaktadır. Projeye konu alanın mülkiyet durumunu gösterir 1/5.000 ölçekli kadastro haritası ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-12). Proje alanında yapılacak faaliyetler kapsamında Ankara Valiliği İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü nün vermiş olduğu görüş ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek- 13). Görüşte proje alanı içerisindeki 4,5 hektarlık alanın 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunun 3. Maddesi (i) bendinde tanımlanan Tarım Dışı Alan olarak tespit edildiği ve dolayısıyla bu alan için ilgili kanun kapsamında yapılacak herhangi bir işlem bulunmadığı ayrıca 4342 sayılı Mera Kanunu na göre projeye konu alan içerisindeki m 2 lik alanın mera parseli içerisinde kaldığı belirtilmiştir. Proje alanında yapılacak üretim faaliyetleri ile ilgili Orman Genel Müdürlüğü Ankara Orman Bölge Müdürlüğü nün vermiş olduğu görüşte, proje alanının Orman Sayılmayan alanda kaldığı, orman yangınlarına karşı her türlü tedbirin alınması kaydıyla yapılacak faaliyetin Bölge Müdürlüğü nce olumlu değerlendirildiği belirtilmiştir. Proje alanına ilişkin Orman Genel Müdürlüğü Ankara Orman Bölge Müdürlüğü görüşü ile ÇED İnceleme ve Değerlendirme Formu ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-36). ÇED İnceleme ve Değerlendirme formuna göre proje alanının ormanlık alanlarda kalmadığı bu sebeple de alanda yapılacak faaliyetin ormanlar ve ormancılık çalışmaları üzerinde olumsuz etkisi bulunmadığı belirtilmiştir. Ankara İli için onanmış çevre düzeni planı bulunmamaktadır. Projeye konu alan, Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi nin tarih ve 525 sayılı karar ile onaylanan 2023 Başkent Ankara Nazım İmar Planı sınırları içerisinde yer almaktadır. Proje alanı ile ilgili Metropoliten Nazım İmar Planlama Şube Müdürlüğü nün vermiş olduğu görüş ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-14). Söz konusu görüşte proje alanının Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi nin gün ve 525 sayılı kararıyla onaylanan 1/ ölçekli 2023 Başkent Nazım İmar Planı nda yaklaşık olarak Tarım Alanı kullanımlı bölgede kaldığı, ancak uyulması zorunlu plan hükümlerine göre 1/ ölçekli plan; lejantı, plan koşulları ve plan açıklama raporu ile bir bütün olup mekansal ve işlevsel bütünlük gösteren sınırlar içinde şematik genel bir gösterim olduğundan, plan üzerinden ölçüm, yer belirleme ve uygulama yapılamadığı, parsel bazında imar durumu (kullanım kararı) hakkında net, detaylı bilgi verilemediği ayrıca ÇED proje alanına ilişkin onaylı 1/5.000 ve 1/1.000 ölçekli imar planlarının bulunmadığı belirtilmiştir. Ayrıca görüşte söz konusu sahanın bitişiğinde S:78928 ve S: ruhsat numaralı iki adet sahanın bulunduğu belirtilmiştir. Bu doğrultuda Maden İşleri Genel Müdürlüğü nden araştırma yapılmış ve MİGEM de kayıtlı ruhsat numaralı bir sahanın olmadığı, ER nolu sahanın ise iptal edildiği bilgisine ulaşılmıştır. Konu ile ilgili MİGEM kayıtlarından alınan çıktılar ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-35). Proje alanıyla ilgili Ankara İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü nün görüşü alınmıştır. 15

18 Ankara İli, Çubuk İlçesi, İkipınar Mahallesi civarında yer alan ruhsat nolu sahanın 17,02 hektarlık kısmı Kalker Ocağı ve Kırma Eleme Tesisi işletmeciliği için kullanılacaktır. Söz konusu ruhsatlı saha ve proje alanı 1/ ölçekli H29 c2 paftasında yer almaktadır. Ruhsat sahasının ve proje alanının, koordinatları sırasıyla Tablo 2 ve Tablo 3 te verilmiştir. Tablo Ruhsat Nolu Saha Sınır Koordinatları Poligon No Koordinat Noktaları Sağa (Y) Yukarı (X) Enlem Boylam Pol-1 1. Nokta , , Pol-1 2. Nokta , , Pol-1 3. Nokta , , Pol-1 4. Nokta , , Pol-2 1. Nokta , , Pol-2 2. Nokta , , Pol-2 3. Nokta , , Pol-2 4. Nokta , , Alan : 30,47 ha. Pafta No : H29c2 Tablo 3. ÇED Proje Alanı Sınır Koordinatları Koordinat Noktaları Sağa (Y) Yukarı (X) Enlem Boylam 1. Nokta , ,000 40, , Nokta , ,000 40, , Nokta , ,529 40, , Nokta , ,000 40, , Nokta , ,000 40, , Nokta , ,000 40, , Nokta , ,552 40, , Nokta , ,321 40, , Nokta , ,532 40, , Nokta , ,000 40, , Nokta , ,000 40, , Nokta , ,055 40, , Nokta , ,537 40, , Alan : 17,02 ha. Pafta No : H29c ruhsat nolu sahanın 4,3 hektarlık kısmı için Maden İşleri Genel Müdürlüğü tarafından işletme izni düzenlenmiş olup işletme izin alanı koordinatları Tablo 4 te verilmiştir. 16

19 Tablo Nolu Sahanın İşletme İzin Alanı Sınır Koordinatları UTM (6 derecelik) Coğrafi Koordinat Noktaları Sağa (Y) Yukarı (X) Enlem Boylam 1. Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Alan : 4,3 hk. Pafta No : H29c nolu sahanın ÇED Gerekli Değildir Belgesi alınan ve bir kısmı proje alanı içerisinde kalan 16,00 hektarlık alanın sınır koordinatları aşağıdaki tabloda sunulmuştur. Tablo 5. ÇED Gerekli Değildir Belgesi Alınan (Eski İşletme İzin Alanı ve Tesis Alanı) Alanın Sınır Koordinatları Koordinat Noktaları Sağa (Y) Yukarı (X) Enlem Boylam Eski İşletme İzin Alanı Koordinatları 1. Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Kırma-Eleme Tesisi Kurulacak Alan Koordinatları 1. Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Toplam Alan : 16,00 ha. Pafta No : H29c Proje Kapsamındaki Ünitelerin Konumu Proje kapsamında ruhsat nolu 30,47 hektarlık sahanın 17,02 ha.lık kısmı (2,34 ha.lık kısmı ruhsatın kuzeybatı mücavirinde) proje alanı olarak belirlenmiş olup bu alanda yıllık ton kalker cevheri üretimi gerçekleştirilecektir. Söz konusu 17,02 hektarlık proje alanının 13,81 ha.lık kısmının ocak alanı, 2,77 ha.lık kısmının kırma-eleme tesisi ve stok alanı olarak (alternatif alan olmaması sebebiyle bir kısmı ruhsat sahası mücavirinde kalmak suretiyle), 0,44 hektarlık kısmının ise pasa döküm alanı olarak kullanılması planlanmaktadır. Proje alanı içerisinde ocak, tesis, şantiye ve stok alanlarının yerleşimini gösterir 1/ ölçekli Vaziyet Planı ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek- 11.A). Ayrıca kırma eleme tesisi yerleşimi, stok alanları ve sosyal kullanım alanları ekler bölümünde sunulan 1/2.500 ölçekli yerleşim planında gösterilmiştir (Bkz. Ek-11.B). Proje alanı içerisinde kurulacak kırma eleme tesisi ve diğer ünitelere ait koordinatlar aşağıda tablolar halinde sunulmuştur. 17

20 Tablo 6. Kırma-Eleme Tesisi Alanı Sınır Koordinatları UTM (6 derecelik) Coğrafi Koordinat Noktaları Sağa (Y) Yukarı (X) Enlem Boylam 1. Nokta , ,537 40, , Nokta , ,537 40, , Nokta , ,075 40, , Nokta , ,000 40, , Nokta , ,321 40, , Nokta , ,532 40, , Nokta , ,000 40, , Nokta , ,000 40, , Nokta , ,055 40, , Alan : 1,33 Hektar (13.275,33 m 2 ) Pafta No : H29c2 Tablo 7. Cevher Stok Alanı Sınır Koordinatları UTM (6 derecelik) Coğrafi Koordinat Noktaları Sağa (Y) Yukarı (X) Enlem Boylam 1. Nokta , ,000 40, , Nokta , ,000 40, , Nokta , ,529 40, , Nokta , ,000 40, , Nokta , ,000 40, , Nokta , ,075 40, , Nokta , ,537 40, , Nokta , ,537 40, , Nokta , ,769 40, , Nokta , ,769 40, , Alan : 1,37 Hektar (13.666,99 m 2 ) Pafta No : H29c2 Tablo 8. Ocak Alanı Sınır Koordinatları UTM (6 derecelik) Coğrafi Koordinat Noktaları Sağa (Y) Yukarı (X) Enlem Boylam 1. Nokta , ,000 40, , Nokta , ,000 40, , Nokta , ,000 40, , Nokta , ,000 40, , Nokta , ,075 40, , Nokta , ,000 40, , Nokta , ,000 40, , Nokta , ,529 40, , Alan : 13,81 Hektar Pafta No : H29c2 18

21 Tablo 9. Pasa Döküm Alanı Sınır Koordinatları UTM (6 derecelik) Coğrafi Koordinat Noktaları Sağa (Y) Yukarı (X) Enlem Boylam 1. Nokta , ,321 40, , Nokta , ,000 40, , Nokta , ,000 40, , Nokta , ,552 40, , Alan : 0,44 Hektar (4.420,62 m 2 ) Pafta No : H29c Ocak Ruhsat Sahası (30,47 Hk) ÇED Proje Alanı (17,02 Hk) Ocak Alanı ( 13,81 Hk) Şekil 1. Ocak Alanını Gösterir Topografik Harita Projeye konu faaliyetler kapsamında ruhsat nolu saha 30,47 hektarlık sahanın 17,02 hektarlık kısmı (2,34 hektarlık kısmı ruhsatın kuzeybatı mücavirinde) proje alanı olarak belirlenmiş olup bu alanın yaklaşık olarak 13,81 hektarlık kısmı kalker üretimi için ocak alanı olarak kullanılacaktır. Ocak alanı Şekil 1 de verilen topografik haritada gösterilmiş ve ocak alanı koordinatları Tablo 8 de verilmiştir. 19

22 Kırma-Eleme Tesisi 17,02 hektarlık proje alanının 1,33 hektarlık kısmı kırma eleme tesisi alanı olarak kullanılacaktır. Tesis alanı Şekil 2 de verilen topografik haritada gösterilmiştir. Kırma Eleme Tesisi alanı koordinatları Tablo 6 da verilmiştir. Şekil 2. Kırma Eleme Tesisi, Stok, Pasa ve Şantiye Binası Alanlarını Gösterir Topografik Harita Stok Alanı 17,02 hektarlık proje alanının yaklaşık 1,37 hektarlık kısmı kırma eleme tesisinde boyutlandırılan malzeme için stok alanı olarak kullanılacaktır. Stok alanı koordinatları Tablo 7 de verilmiş olup alan yerleşimi Şekil 2 de gösterilmiştir. 20

23 Bitkisel Toprak Depo Alanı Üretim çalışmalarının yapılacağı ocak alanında cevher yüzeyde gözlenmektedir. Ocak alanında sıyrılabilecek nitelikte üst örtü tabakası bulunmamaktadır. Dolayısıyla sahada bitkisel toprak depolama alanı oluşturulmayacaktır. Ancak mera vasıflı alanlarda bitkisel toprak ortaya çıkması durumunda, bu malzeme pasa döküm alanı içerisinde pasa malzemeden ayrı olarak üretim sonrası rehabilitasyon çalışmalarında kullanılmak üzere muhafaza edilecektir Şantiye / İdari Bina Proje alanı içerisinde personel ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla sosyal tesis/şantiye kurulacaktır. Sosyal tesis/şantiye binası yerleşimi ekler bölümünde sunulan 1/2.500 Ölçekli Vaziyet Planında gösterilmiştir (Bkz. Ek-11.B). Ayrıca şantiye binasının yerleşimi Şekil 2 de gösterilmiştir Nakliye Güzergahı Proje alanı Ankara İli, Çubuk İlçesi, İkipınar Mahallesi civarında, İkipınar Mahallesi nin yaklaşık olarak 1,5 km. kuzeyinde, Taşkesen Mahallesi nin 835 m. güneydoğusunda, Kutuören Köyü nin 1,75 km. güneybatısında ve Melikşah ın ise 2,8 km kuzeybatısında yer almaktadır. Sahaya İkipınar dan kuzey-kuzeybatı istikametine ayrılan mevcut yol vasıtasıyla ulaşmak mümkündür. Saha bu yolun yaklaşık 2. km.sinde yer almaktadır. Nakliye yolu güzergahı da mevcut bu hat üzerinde olmakla birlikte, yolun asfalt yola (Sirkeli-Çubuk arası yol) bağlanana kadar olan yaklaşık 7 km. uzunluğunda toprakstabilize kısmı asflatlanacaktır. Söz konusu nakliye yolu yerleşim yerlerinden geçmemektedir. Nakliye yolu güzergâhı ekler bölümünde verilen yer bulduru ve topografik harita üzerinde gösterilmiştir (Bkz. Ek-9 & Ek-10) Diğer Proje alanında üretim faaliyetleri esnasında açığa çıkabilecek pasa malzeme, 17,02 hektarlık proje alanının 0,44 hektarlık kısmında belirlenen pasa döküm alanında depolanacaktır. Pasa döküm alanı koordinatları Tablo 9 da verilmiş olup alan yerleşimi Şekil 2 de verilen topoğrafik haritada gösterilmiştir. Bu malzeme ocak alanında çukur alanların oluşmasını engelleme ve düzenleme amaçlı kullanılabilecektir Proje Etki Alanının Belirlenmesi ve Etki Alanındaki Mevcut Durum Proje etki alanı, sahada gerçekleştirilecek üretim faaliyetlerinden kaynaklanan çevresel etkilerin ilgili yönetmelikler çerçevesinde değerlendirilip söz konusu yönetmeliklerdeki sınır değerlerin altına indiği mesafeler göz önüne alınarak belirlenir. Bu tür faaliyetlerde etki alanı belirlemesindeki en önemli faktörlerden toz emisyonları ve gürültü dağılımları dikkate alınarak civardaki yerleşim yerleri ve hassas alanlara göre aşağıdaki değerlendirmeler yapılmıştır. 21

24 Faaliyetin Toz Emisyonları Açısından Değerlendirilmesi : Proje alanında yapılacak üretim faaliyetlerinden kaynaklanan toz kütlesel debileri için modelleme çalışmaları yapılmış olup Hava Kalitesi Modelleme Raporu ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-15). Modelleme çalışmaları sonucu hesaplanan UVD Uzun Vadeli Değer) ve KVD (Kısa Vadeli Değer) ler, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği UVS ve KVS sınır değerlerinin altında kalmaktadır. Sahada üretim faaliyetleri sırasında gerekli tüm önlemler alınacaktır. Üretim faaliyetleri sırasında ocak ayna önü ve ocak içi-bağlantı yolları mevsim şartlarına uygun olarak sulanarak nemlendirilecektir. Ayrıca üretim sırasında malzemenin kamyonlara savurma yapmadan yüklenmesine, nakliye sırasında kamyonlarda malzeme üstünün branda ile örtülmesine ve araçların hız sınırlamalarına uymasına özen gösterilecektir. Proje alanından nakliye yoluna bağlantıyı sağlayacak bağlantı yolunun faaliyetten kaynaklı olarak bozulması durumunda, söz konusu bağlantı yolu rehabilite edilecektir. Ayrıca nakliye işlemleri sırasında kullanılacak yol güzergahının asfalt yola kadar olan toprak-stabilize kısmı asfaltlanacaktır. Proje kapsamındaki faaliyetler için yapılan toz modellemesi incelendiğinde toz konsantrasyonlarının proje alanı sınırında sınır değerlerin altına indiği görülmektedir (Bkz. Ek-15). Faaliyetin Gürültü Kirliliği Açısından Değerlendirilmesi : Sahada yapılacak üretim faaliyetleri sırasında çalışacak makine ekipmandan kaynaklı olarak gürültü oluşması söz konusudur. Sahada oluşması muhtemel gürültünün çevreye olabilecek etkilerinin incelenebilmesi amacıyla tarih ve sayılı Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği esaslarına uygun olarak arka plan ölçümleri yapılarak Akustik Rapor hazırlatılmış ve rapor içerisinde dağılım hesaplamaları verilmiştir (Bkz. Ek-16). Faaliyetten kaynaklı gürültü dağılımı incelendiğinde, oluşması muhtemel gürültü düzeyinin yaklaşık olarak 200 metre mesafede yönetmelik sınır değerlerinin altına indiği görülmüştür. Çalışma alanında gerçekleştirilecek faaliyetlerden kaynaklanan çevresel etkilerin emisyon ve gürültü dağılımları incelendiğinde yaklaşık olarak 200 metre mesafede yönetmeliklerdeki sınır değerlerinin altına inildiği görülmekte olduğundan, proje alanı sınırından itibaren etki mesafesi 200 m olarak belirlenmiştir. Proje alanı sınırından itibaren etki mesafesi olan 200 metre yarıçaplı alanda herhangi bir yerleşim birimi yoktur. Bu alan içerisinde tarım, hazine arazisi ve mera vasıflı arazi bulunmaktadır. Faaliyetlerden kaynaklı toz ve gürültü hesaplamaları yapılırken etki mesafesinden daha geniş bir alan dikkate alınmış ve modelleme çalışmaları toz için m x m olmak üzere yaklaşık hektarlık alanda yapılmıştır. Bununla birlikte gürültü hesaplamaları ve dağılımı ise proje alanında itibaren m yarıçaplı bir alan dikkate alınarak gerçekleştirilmiştir. 22

25 2.3. Projenin Özellikleri Proje Kapsamında Kullanılacak Üretim Yöntemleri, Üretim Miktarları, İş Akım Şeması, Çalışacak Personel Sayısı Proje Kapsamında Kullanılacak Üretim Yöntemleri, Üretim Miktarları ruhsat nolu saha 30,47 hektarlık alanı kapsamaktadır. Ruhsatlı saha içerisinde proje kapsamındaki faaliyetler için 17,02 (2,34 hektarlık kısmı ruhsatın kuzeybatı mücavirinde) hektarlık alan kullanılacaktır. Proje alanından yıllık ton kalker cevheri üretimi yapılması planlanmaktadır. Üretilen cevherin tamamı kırma eleme tesisinde işlemden geçirilecektir nolu sahada kalker üretimi iş makineleri ve patlayıcı madde kullanılarak yapılacaktır. Üretilen kalker cevheri, kamyonlar vasıtası ile proje alanı içerisinde kurulacak kırma eleme tesisine nakledilecektir. Kırma eleme tesisinde istenilen ebatlara getirilen malzeme tesisin kuzeyinde yer alan stok alanında stoklanacaktır. Stoklanan boyutlandırılmış malzeme ruhsat sahibine ait hazır beton tesislerinde hammadde olarak kullanılacak veya talebe göre piyasaya satışa sunulacaktır. Sahada mevcut cevherin yoğunluğu ortalama 2,5 gr/cm 3 tür. Sahada yılda 10 ay, ayda 25 gün çalışma yapılacaktır. Üretim miktarlarına yönelik ayrıntılar aşağıdaki tabloda sunulmuştur. Tablo 10. Üretim Miktarları ve Çalışma Süreleri Üretim Miktarları Yıllık Üretim Aylık Üretim Günlük Üretim Saatlik Üretim Çalışma Süreleri Yılda Çalışılacak Ay Sayısı Ayda Çalışılacak Gün Sayısı Yılda Çalışılacak Gün Sayısı Vardiya sayısı ton/yıl ( m 3 /yıl) ton/ay ton/gün 400 ton/saat 10 ay 25 gün 250 gün 8 Saat / 1 Vardiya Ruhsat alanında kalker cevherinin görünür kalınlığı yer yer değişmekle birlikte ortalama 60 metre olarak belirlenmiştir. Üretim faaliyetlerinin gerçekleştirileceği yaklaşık olarak 13,81 hektarlık ocak alanındaki cevher yayılımı ve ortalama kalınlığı göz önüne alınarak görünür rezerv miktarı hesaplanmıştır. Bu rezervin işletilebilirlik yüzdesi yaklaşık olarak % 80 kabul edildiğinde; Toplam Görünür Rezerv Miktarı = m 2 * 60 m * 2,5 ton/m 3 * 0,80 Toplam Görünür Rezerv Miktarı = ton dur. 23

26 Proje alanından yılda ton ( m 3 /yıl) kalker üretimi yapılması planlanmaktadır. Sahaya ait işletme ruhsatı süresi 2016 yılına kadar devam edecektir. Süre bitimine kadar sahadan ton üretim yapılması planlanmaktadır. Ruhsatlı sahada rezerv miktarı ton olduğundan sahanın bu projede beyan edilen maksimum üretim miktarına göre ömrü yaklaşık olarak 21 yıldır. Günün ekonomik koşulları ve rezerv durumu göz önüne alınarak ruhsat süresi sonunda temdit (süre uzatımı) taleplerinde bulunulacaktır. Böylece temdit ruhsat dönemlerinde de sahada faaliyetlere devam edilecektir. Ayrıca rezerv ve üretim miktarına bağlı olarak da proje süresi değişebilecektir ruhsat nolu saha için işletme ruhsatı alımı sırasında işletme projesi hazırlanarak Maden İşleri Genel Müdürlüğü ne sunulmuştur. İşletme projesinde beyan edilen yıllık üretim miktarının üzerinde üretim yapılması planlanması durumunda revize işletme projesi hazırlanarak Maden İşleri Genel Müdürlüğü ne sunulacaktır. Proje alanında kalker üretimi gerçekleştirilecek olup ocak alanından istihsal edilecek kalker cevherinin tamamı proje alanı içerisinde kurulacak kırma eleme tesisinde boyutlandırılacaktır. Üretim yöntemine ilişkin ayrıntılı açıklama aşağıdaki bölümlerde yapılmıştır. Ocak İşletmeciliği Kalker Üretim Faaliyetleri Kalker işletmeciliğinin basit açık işletme yöntemlerinden bir farkı yoktur. Üretim teknolojisi bu tür madenler için sık olarak kullanılan açık işletme yöntemi olup, kalker üretimi topografik yapıya uygun olarak basamaklarda delme patlatma yapılarak gerçekleştirilecektir. Proje alanında, kalker cevherleşmesi yüzeyde gözlenmekte olup cevher üzerinde sıyrılabilir nitelikte üst örtü tabakası bulunmamaktadır. Dolayısıyla üretim faaliyetleri öncesinde herhangi bir dekapaj işlemi yapılmayacaktır. Proje alanında üretimi yapılacak olan kalker cevherinin ortalama kalınlığı 60 m civarındadır. Proje alanı içerisinde cevher kalınlığı fazla olduğundan cevher ocaktan basamaklar halinde alınacaktır ruhsat nolu sahada işletme izin alanı içerisinde patlatma yapılmak suretiyle ufak çaplı bir üretim faaliyeti gerçekleştirilmiştir. Sahada açılmış bir ocak alanı bulunmaktadır. Proje alanınında yapılacak ocak üretim faaliyetlerinin Üretim Termin Planı ve üretim sonucu sahanın durumunu gösterir Son Durum Restorasyon Planı sırasıyla ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-17 & Ek-18.A). Kalker cevheri sert bir yapı arz ettiğinden proje alanında cevher üretimi basamaklarda delme patlatma yapılarak gerçekleştirilecektir. Kalker üretimi iş makineleri ve patlayıcı madde kullanılarak yapılacaktır. Alandan üretilen kalker cevheri kamyonlar vasıtasıyla proje alanı içinde kurulması planlanan kırma eleme tesisine nakledilecektir. 24

27 Kırma Eleme Tesisi Üretim Faaliyetleri Ocak alanından üretimi gerçekleştirilen kalker cevherinin tamamı kırma eleme tesisinde boyutlandırılacaktır. Kırma eleme tesisinin genel anlatımı aşağıda açıklanmıştır. Tesise nakledilen cevher doğrudan kırma eleme tesisinin kaya besleyici ünitesine (bunker) getirilecektir. Kaya besleyici ünitesine getirilen malzeme by-pass eleğinden geçirilerek 2 cm den küçük malzeme ayrılarak by-pass stoğuna gönderilecektir. Kalan malzeme primer kırıcıya gönderilecektir. Primer kırıcıdan çıkan malzeme elek ünitesine gönderilecektir. Elek ünitesinde elenen malzemenin nispeten büyük boyutlu olan elek üstü kalan kısmı buradan sekonder kırıcıya gönderilecektir. Sekonder kırıcıda tekrar kırılan malzeme elek ünitesine gönderilecektir. Elekte elenen malzeme boyutlarına göre sınıflandırılacaktır. Kırma eleme tesisinde nihai ürün olarak; 0 4 mm, 4 12 mm ve mm olmak üzere üç fraksiyon olacaktır. Beyleyici (Bunker) : Tesise gelen malzeme ilk olarak bunkere beslenir. Titreşimli besleyici ağır hizmet tipi çelik konstrüksiyon olarak, çelik kopresyon yayları üzerine imal edilir. Kaya beslemesinde kullanılırlar. Ağır darbeli yükleme koşullarına dayanıklıdır. Hazne hacimlerine göre besleme kapasiteleri değişebilmektedir. Özellikler primer kırıcılara malzeme beslemekte kullanılırlar. Sabit debide malzeme beslemesi yapabilir niteliktedir. Kırma eleme tesisine, titreşimli besleyici ile girecek malzemenin boyutu maksimum 110 cm olabilecektir. Malzeme besleyiciden by-pass elek ünitesine geçecek ve burada elenecektir. Eleme işlemi sırasında malzemenin yaklaşık olarak % 10 u by-pass malzeme olarak ayrılacaktır. Dolayısıyla tesise beslenen malzemenin en fazla % 90 ı primer kırıcıya gönderilecektir. Primer Darbeli Kırıcı : Orta ve yüksek sertlikte malzemeleri (kireçtaşı, dolomit, granit, bazalt vb.) asfalt ve beton agregası iriliğinde kıran kırıcılardır. İri malzeme beslenebilme, kübik ürün, yüksek küçültme oranı, yüksek kapasite, düşük yatırım ve işletme maliyeti bu tip kırıcıları, kırma eleme tesislerinde çoğunlukla sekonder kırıcı olarak kullanılmaktadır. Ancak bazı durumlarda malzemenin sertliği ve boyutları göz önüne alınarak primer kırıcı olarak da kullanılmaktadır. Üretimi gerçekleştirilen kalker cevheri, kırma eleme tesisinin besleyici ünitesine getirilecek ve by-pass eleğinde elenecektir. Malzemenin yaklaşık olarak %10 luk kısmı bypass malzeme (0-25 mm) olarak ayrılacaktır. Geriye kalan % 90 oranında malzeme primer kırıcıya beslenecektir. Primer kırıcıda kırılan malzeme bant konveyörler yardımıyla elek ünitesine gönderilecek ve buradaki elek üstü malzeme (+22 mm) de sekonder (darbeli) kırıcıya gönderilecektir. Sekonder kırıcıya giren malzeme miktarı toplam malzeme miktarının (bypass hariç) % 65 i kadardır. Sekonder Darbeli Kırıcı : Primer darbeli kırıcıda kırılarak belirli ebatlara küçültülen malzeme elek vasıtasıyla elenerek sekonder darbeli kırıcıya gönderilir. 25

28 Bu makinede kırılan malzemeler istenilen ebatlarda ise daha sonraki işlem bölgesine geçer; bir sonraki işleme geçemeyecek kadar büyük olan parçalar elek, konveyör vb. ekipmanlar ile tekrar sekonder darbeli kırıcılara verilir. Böylece malzeme istenilen ebatlara düşürülene kadar bu işlem devam eder. Sekonder kırıcıda kırılarak istenen ebatlara getirilen malzeme, boyutlarına göre ayrılmak üzere çok katlı elek ünitesine gönderilir. Malzeme boyutları faaliyet kapsamında hazır beton tesislerine ve piyasada hammadde olarak kullanılacak malzeme boyutlarına uygun olarak belirlenmiştir. Titreşimli elek ünitesi ile malzeme üç fraksiyonda (0-4 mm, 4-12 mm, mm) sınıflandırılarak depolanacaktır. 22 mm. üstünde kalan malzeme ise tekrar sekonder kırıcıya gönderilecektir. Tersiyer Kırıcı : Tersiyer ve sekonder kırıcı 0-5 mm kum elde etmekte kullanılır. Çarpma takozlarının özel dizaynı ve yüksek hızda dönen rotor sayesinde filler oranı ve aşınmalar düşük, kum elde etme oranı yüksektir. Rotor her iki yöne döner. Her iki tarafta tam açılır kapaklarla kolay bakım yapılır. İlk yatırım maliyetleri düşüktür. Elekte 5 mm.nin üzerinde kalan malzeme, ihtiyaca göre tekrar boyutlandırılması için tersiyer kırıcı ünitesine (üçüncül kırıcı) gönderilir. Tersiyer kırıcıya giren malzeme miktarı toplam malzeme miktarının (bypass hariç) % 30 u kadardır. Tekrar kırılan malzeme ayrı bir konveyör bant yardımı ile elek ünitesine iletilir. Elek üstünde kalan malzeme, nihai ürün boyutuna ulaşana kadar kırıcı sistemine geri gönderilir. Tesiste kırılarak istenilen boyuta getirilen nihai ürün bunkerden kamyonlara yüklenerek kırma eleme tesisinin kuzeyinde belirlenen stok alanında depolanacaktır. Stok alanında depolanan malzeme ruhsat sahibine ait hazır beton tesislerinde hammadde olarak kullanılacak veya talebe göre piyasaya satışa sunulacaktır. Kırma eleme tesisinde toz çıkışını önlemek amacıyla tesis tamamen kapalı sistemde kurulacaktır. Bununla birlikte tesiste toz indirgeme sistemi (pülvarize sulama) kullanılacaktır. Kırma eleme tesisi yerleşim planı ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-19) Proje İş Akım Şeması Sahada gerçekleştirilen üretim faaliyetlerinin önemli adımları, aşağıda Şekil 3 te verilen iş akım şemalarında gösterilmektedir. 26

29 ÜRETİM (Basamaklarda Delme Patlatma Yöntemi ile Üretim) (Toz ve Gürültü) YÜKLEME (Kepçe ile Kamyonlara Yükleme) (Toz ve Gürültü) NAKİL (Kırma - Eleme Tesisi ne Nakil) (Toz ve Gürültü) KIRMA ELEME TESİSİ Titreşimli Besleyici Ön Elek Primer (Çeneli) Kırıcı Konveyör Bant Bypass Izgaralı Ön Elek Konveyör Bant Sekonder (Darbeli) Kırıcı (Toz ve Gürültü) Konveyör Bant Konveyör Bant Çok Katlı Elek Tersiyer Kırıcı Konveyör Bant Elek Üstü Konveyör Bant Elek Altı Stok Alanı Piyasaya Satış Hazır Beton Santrali Şekil 3. Proje Genel İş Akım Şeması 27

30 Kalker Cevheri Üretimi : Kalker üretimi gerçekleştirilecek alanlarda cevher yüzeyde gözlenmektedir. Ocak alanında sıyrılabilecek nitelikte üst örtü tabakası bulunmamaktadır. Dolayısıyla sahada üst örtü tabakası dekapajı yapılması söz konusu değildir. Sahada dekapaj işlemi yapılmayacağından doğrudan üretim faaliyetlerinde bulunulacaktır. Kalker cevheri sert bir yapı arz ettiğinden, proje alanında cevher üretimi basamaklarda delme patlatma yapılarak gerçekleştirilecektir. Kalker üretimi iş makineleri ve patlayıcı madde kullanılarak yapılacaktır. Sahada açılmış ufak bir ocak alanı bulunmaktadır. Üretimin gerçekleşeceği ocak alanında bulunan kalker cevherinin kalınlığı yer yer değişmekle birlikte ortalama 60 m civarındadır. Topografik yapı ve cevher kalınlığının değişimi dikkate alınarak proje alanında, basamak yükseklikleri 10 m ve basamak genişlikleri 7 m olmak üzere toplam 9 basamak oluşturulabileceği öngörülmektedir. Basamak genişliklerinin iş makinelerinin rahatlıkla hareket edebileceği genişlikte ve basamak yüksekliklerinin de kepçe bom yüksekliğini geçmeyecek şekilde olmasına özen gösterilecektir. Ayrıca zeminin duraylı olması nedeniyle sahada basamak şev açısının 80, genel şev açısının ise 60 dereceyi geçmemesine özen gösterilecektir. Proje alanınında yapılacak ocak üretim faaliyetlerinin Üretim Termin Planı ve üretim çalışmaları sonrasında sahanın durumunu gösterir Son Durum Restorasyon Planı sırasıyla ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-17 & Ek-18.A). Sahada nihai durumda otlandırma amaçlı olarak basamaklar ve ocak içinde oluşacak platform pasa malzeme serilerek düzenlenecek ve şev yükseklikleri 5 m.ye düşürülerek saha terk edilecektir. Sahanın üretim çalışmaları sonrasında düzenlenmiş durumunu gösterir restorasyon planı ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-18.B). Ocak alanından delme-patlatma ile üretilen cevher iş makineleri ile kamyonlara yüklenecektir. Cevher kamyonlar vasıtasıyla kırma-eleme tesisine beslenecektir. 20). Kırma eleme tesisine ait iş akım şeması ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek- Kırma Eleme Tesisi : Ocak alanından üretimi gerçekleştirilen kalker cevherinin tamamı kırma eleme tesisinde boyutlandırılacaktır. Kırma eleme tesisine girecek malzemenin boyutu maksimum 110 cm olabilecektir. Üretimi gerçekleştirilecek kalker cevheri, kırma eleme tesisinin besleyici ünitesine (bunker) getirilecek ve by-pass eleğinde elenecektir. Malzemenin yaklaşık olarak %10 luk kısmı by-pass malzeme (0-25 mm) olarak ayrılacaktır. Geriye kalan % 90 oranında malzeme primer kırıcıya beslenecektir. Primer kırıcıda kırılan malzeme bant konveyörler yardımıyla çok katlı elek ünitesine gönderilecek ve buradaki elek üstü malzeme (+22 mm) de sekonder (darbeli) kırıcıya gönderilecektir. Sekonder kırıcıya giren malzeme toplam malzemenin (bypass hariç) % 65 i kadardır. 28

31 Sekonder kırıcıda kırılarak istenen ebatlara getirilen malzeme, boyutlarına göre ayrılmak üzere elek ünitesine gönderilir. Malzeme boyutları faaliyet kapsamında hazır beton tesislerine ve piyasada hammadde olarak kullanılacak malzeme boyutlarına uygun olarak belirlenmiştir. Titreşimli elek ünitesi ile malzeme üç fraksiyonda (0-4 mm, 4-12 mm, mm) sınıflandırılarak depolanacaktır. 22 mm. üstünde kalan malzeme ise tekrar sekonder kırıcıya gönderilecektir. Elekte 5 mm.nin üzerinde kalan malzeme, ihtiyaca göre tekrar boyutlandırılması için tersiyer kırıcı ünitesine (üçüncül kırıcı) gönderilecektir. Tersiyer kırıcıya giren malzeme miktarı toplam malzeme miktarının (bypass hariç) % 30 u kadardır. Tekrar kırılan malzeme ayrı bir konveyör bant yardımı ile çok katlı elek ünitesine iletilecektir. Elek üstünde kalan malzeme, nihai ürün boyutuna ulaşana kadar kırıcı sistemine geri gönderilecektir. Tesiste kırılarak istenilen boyuta getirilen nihai ürün bunkerden kamyonlara yüklenerek proje alanı içerisinde belirlenen stok alanında depolanacaktır. Stok alanında depolanan malzeme ruhsat sahibine ait hazır beton tesislerinde hammadde olarak kullanılacak veya talebe göre piyasaya satışa sunulacaktır Çalışacak Personel Sayısı Sahada üretim faaliyetleri maden mühendisi nezaretinde yapılacaktır. Ünvanlarına göre çalışacak personel sayısı aşağıdaki tabloda özetlenmiştir. Tablo 11. Çalışacak Personel Listesi Ünvan Personel Sayısı Maden Mühendisi 1 Delici Operatörü 1 Operatör 3 Kamyon Şoförü 8 Arazöz Şoförü 1 Bekçi 1 İşçi (Kırma eleme tesisi) 6 Vasıfsız Eleman 3 TOPLAM 24 Üretim faaliyetleri sırasında tesiste 6, ocak alanında 18 olmak üzere proje alanında toplam 24 kişi çalışacaktır. Sahada üretim ve tesis işletme faaliyetleri ruhsat sahibi tarafından yapılacaktır. Ancak ilerleyen faaliyet dönemlerinde gerekli görülmesi durumunda sahadaki faaliyetler sözleşme yapılarak taşeron firmalara devredilebilecektir. Sahada çalışacak olan personelin sosyal ihtiyaçları, sahada kurulması planlanan sosyal tesis / şantiye binasından karşılanacaktır. Şantiye binasının planlanan yerleşimi ekler bölümünde verilen 1/2.500 ölçekli vaziyet planında gösterilmiştir (Bkz. Ek-11.B). 29

32 Üretimde Kullanılacak Makinelerin, Araçların ve Aletlerin Miktar ve Özellikleri Kalker cevheri üretimi sırasında ocakta kullanılacak makine ekipman ile tesisin makine ekipman listeleri aşağıda verilmiştir. Tablo 12. Proje Kapsamında Kullanılan Makine Ekipman Listesi Ocak Alanı Kırma Eleme Tesisi Makine-Ekipman Adedi Makine-Ekipman Adedi Delici Makine 1 Çeneli Kırıcı (Primer Kırıcı) 1 Lastik Tekerlekli Yükleyici 1 Darbeli Kırıcı (Sekonder Kırıcı) 1 Ekskavatör 2 Tersiyer Kırıcı 1 Kamyon 8 Bypass Eleği 1 Arazöz 1 Çok Katlı Elek 2 Kırma Eleme Tesisi 1 Konveyör Bant Üretim Sırasında Tehlikeli, Toksik, Parlayıcı ve Patlayıcı Maddelerin Kullanım Durumları, Taşınmaları ve Depolanmaları ruhsat nolu sahada kalker cevherleşmesi sert bir yapı gösterdiğinden ocak işletmeciliği delme patlatma yöntemi kullanılarak gerçekleştirilecektir. Patlayıcı madde ocakta kalker üretiminde kullanılacak olup ruhsat alanında depolanması söz konusu değildir. Patlayıcı madde, yetkili firmalardan ihtiyaca göre temin edilecektir ruhsat nolu sahada işletme izin alanı içerisinde patlatma yapılmak suretiyle ufak çaplı bir üretim faaliyeti gerçekleştirilmiştir. Sahaya ait Ankara Emniyet Müdürlüğü nden alınan Patlayıcı Madde Satın Alma ve Kullanma İzin Belgesi bulunmaktadır. Söz konusu belge ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-7). Söz konusu belge sahanın ÇED süreci tamamlandıktan sonra yıllık üretim için gerekli olan patlayıcı madde ihtiyacı üzerinden yenilenecektir. Patlatmaların amacı kazıcı-yükleyici makineler ile kazılamayan sert kaya formasyonlarının patlayıcı maddelerle gevşetilmesi ve kolay taşınabilir hale getirilmesidir. Bu işlem yapılırken en ekonomik delme maliyeti ile en uygun patlayıcı madde ve ateşleme sistemlerinin kullanılması, patlatma sonrası en iyi ve ekonomik sonucun en hızlı şekilde alınmasını ve tüm bu işlemler sırasında iş yerinde çalışan başta personelin sonrasında makinelerin emniyetinin sağlanması ve çevreye zarar vermeden faaliyetlerin sürdürülmesini sağlamaktadır. Ocak alanında kalker üretimi için gecikmeli sistem patlatma yöntemi kullanılacaktır. Gecikmeli Sistem olarak adlandırılan patlatma yöntemi yaygın olarak açık maden işletmeciliğinde kullanılmaktadır. Patlatmalarda gecikmeli kapsül kullanılmasının başlıca amacı her delik için bir serbest yüzey oluşturarak sıralı patlamaları sağlamak, sıkışmayı önlemek ve patlatma verimini artırmaktır. 30

33 Patlatmalarda birim gecikme başına patlayan patlayıcı madde miktarı çevresel etkilerin temelini oluşturmaktadır. Bu sistemde her bir delik ayrı ayrı patlatıldığı ve delikler arası milisaniye cinsinden gecikme verilerek patlatma işlemi gerçekleştirildiğinden patlatmanın çevreye olan etkisi çok daha az hissedilmektedir. Patlatma sonrası malzemenin kolay ve emniyetli yüklenmesi sağlanır, patlatma gürültüsü, hava şoku ve yer sarsıntısı azalır. Patlatma Paterni : Şekil 4. Patlatma Dizayn Parametreleri Proje alanı için tanımlanan üretim yönteminde, iki sıra olarak tanımlanan delikler delindikten sonra ateşleme yapılarak bir patlatmadan ortalama ton malzeme ana kayadan koparılmış olacaktır. Yaklaşık ton olarak hedeflenen yıllık üretimin gerçekleşebilmesi için yılda ortalama 46 kez patlatma yapılması gerekecektir. Yıllık çalışma süresi içinde yaklaşık olarak 5-6 günde bir patlatma yapılacaktır. Patlatma paterninde kullanılan dizayn parametreleri aşağıda açıklanmıştır; 1. Dilim Kalınlığı-Yük Mesafesi (B max ) Dilim kalınlığı delik ekseni ile basamak ayna yüzeyi arasındaki en kısa mesafedir. Çok sıralı atımlarda ön sıra delikleri dilim kalınlığının çok fazla olmamasına özen gösterilmelidir. Ön sıra deliklerin dilim kalınlığı sıralar arası dilim kalınlığı ile aynı olmaktadır. Söz konusu patlatma düzeninde dilim kalınlığı 3 m olarak seçilmiştir. 31

34 2. Basamak Yüksekliği (K) Patlatmalarda basamak yüksekliği, çalışma yapılan basamağın ayna yüksekliğidir. Basamak yüksekliği için delici makinelerinin optimum verimle çalıştığı derinlik önerilir. Normal patlatmalarda kural olarak basamak ayna yüksekliğinin dilim kalınlığının (B max ) en az 2,5, en fazla 6 katı alınması doğru bir seçimdir. 2,5 x B max K 6 x B max 2,5 x 2,5 m K 6 x 2,5 m 6,25 m K 15 m Bu patlatma dizaynı için basamak yüksekliğinin 6,25 m ile 15 m arasında değişmesi gerekmektedir. Çalışmalar sırasında oluşturulacak basamak yüksekliği 10 m olarak planlanmış olup yükseklik seçimi uygundur. 3. Delikler Arası Mesafe (B) Delikler arası mesafe paralel bir hat üzerindeki iki delik arasındaki uzaklıktır. Söz konusu patlatma düzeninde delikler arası mesafe 3 m olarak alınmıştır. 4. Delik Çapı (R) Patlatılacak kaya yapılarının içerisine patlayıcı madde yerleştirmenin en verimli yolu kaya yapılarına delik delmektir. Genelde açık işletmelerde delik çapları 50 mm ile 450 mm arasında değişir. Söz konusu patlatma düzeninde delik çapı 95 mm olacaktır. 5. Delik Taban Payı-Topuk Payı-Dip Delgi (u) Aynaların tabanında kırılması güç bir kısım vardır. Basamaklara delinen delikler tam basamak yüksekliğinde delinirse kırılmanın tam 90 derece olmaması nedeni ile tabanda tırnak denilen sert bir kısım kalacaktır. Bu nedenle delikler, aynayı tam tabandan kesecek gibi biraz derin delinir. Bu fazlalığa da taban (topuk) payı denir. Verimli bir patlatma için delik boyunun, basamak yüksekliğinin % 10 fazlası kadar olması gerekir. Dolayısıyla taban payı basamak yüksekliğinin % 10 una eşittir. Delik Taban Payı (u)= Basamak Yüksekliği (H) x 0,1 Delik Taban Payı (u)= 10 m x 0,1 = 1 m 6. Delik Boyu (H) Delik boyu basamak boyu ile delik taban payının toplamıdır. Delik Boyu (H)= Basamak Yüksekliği (K) + Delik Taban Payı (u) Delik Boyu (H)= 10 m + 1 m = 11 m 7. Sıkılama Payı (h 0 ) Delik içerisine patlayıcı madde (anfo) konulduktan sonra kalan üst bölümün delikten çıkan malzeme ile kapatılması işlemine sıkılama denir. Sıkılama patlatma sonrası 32

35 oluşan yüksek basınçlı gazları hapsederek gazın serbest yüzeye doğru yönlenmesini ve malzemenin öne doğru ötelenmesini sağlar. İyi bir şekilde yapılmış sıkılama ile patlatma verimliliği artar. Delik boyunun 1/3 ü civarında alınır. Söz konusu patlatma dizaynında 3 m olarak belirlenmiştir. 8. Şarj Boyu (D y ) Patlatma düzeninde şarj boyu, patlayıcı maddenin (anfo) doldurulacağı delik boyudur. Şarj boyu delik boyundan sıkılama payı çıkartılarak hesaplanır. D y = H h 0 D y = 11 m 3 m = 8 m Bir Delikten Alınacak Malzeme Miktarı Teorik Hacim (V) : V = B max x B x K V = 3 m x 3 m x 10 m V = 90 m 3 Üretimi yapılacak kalker cevheri yoğunluğu 2,5 ton/ m 3 tür. Bir delikten alınacak malzeme tonajı aşağıda hesaplanmıştır. 90 m 3 x 2,5 ton / m 3 = 225 ton/delik Bir Patlatmada Delinecek Delik Sayısı : Bir patlatmada sahadan ton malzeme alınması planlanmaktadır. Bir delikten alınacak malzeme miktarı 225 ton olarak hesaplanmış olup, bir patlatmada delinmesi gereken delik sayısı (D patlatma ) aşağıda hesaplanmıştır. D patlatma = ton / 225 ton D patlatma = 78 adet 2 sıra halinde delinecek delik sayısı toplam 78 olup, bir sırada 39 adet delik delinecektir. Yıllık üretim miktarı üzerinden delinecek delik sayısı aşağıda hesaplandığı gibidir. D yıl = ton / 225 ton D yıl = adet / yıl Bir Yılda Yapılacak Patlatma Sayısı: Patlatma Sayısı = D yıl / D patlatma Patlatma Sayısı = / patlatma/yıl Bir Ayda Yapılacak Patlatma Sayısı: D ay = Patlatma Sayısı / Yılda Çalışılacak Ay Sayısı D ay = 46 / 10= 4,6 33

36 Yıllık çalışma süresi içerisinde aynı ay içinde 4 veya 5 patlatma yapılacaktır. Deliklerin Delinmesi Delik Düzeni: Basamaklar oluşturularak gerçekleştirilen üretimlerde, işin ilk aşamasını patlatma deliklerinin delinmesi işlemi oluşturmaktadır. Delik paterni, patlatma parametrelerine uygun olarak seçilmelidir. Ocak üretiminde delik dizaynı belirlendikten sonra, delik çapı, delikler arası mesafe ve delik boyları hesaplanır. Deliciler vasıtasıyla delme işlemi gerçekleştirilir. Deliklerin delinmesi sırasında toz ve gürültü oluşacaktır. Her patlatma grubu 2 sıradan teşekkül edecek olup, sıralar arası mesafe (dilim kalınlığı - B max ) 3 m olarak ayarlanacaktır. Her sırada delikler arası mesafe (B) 3 metre olacaktır. Delik boyları (H) 11 m ve delik çapları (R) 95 mm olacaktır. Patlatma delikleri oluşturulduktan sonra, deliklerin patlayıcı ile doldurulması işlemi gerçekleşmektedir. Ortalama 11 m. derinliğinde açılacak patlatma deliklerine, kapsül, yemleyici, anfo ve sıkılama malzemesi yerleştirildikten sonra ateşleme işlemi yapılacaktır. Ateşlemede elektriksiz kapsül sistemi kullanılmaktadır. Bu sistemde tüm delikler tek tek patlatılarak delikler arasında gecikme verilmektedir. Ateşleme düzeni, çevresel etkileri azaltmak ve iş güvenliğini artırmak amacıyla elektriğe duyarsız gecikmeli kapsül sistemi ( ms gecikmeli) kullanılarak yapılacaktır. Sadece ilk ateşleme sırasında elektrikli kapsül kullanılacaktır. Kullanılacak Patlayıcı Madde Miktarı : Patlatma işlemi sırasında delinecek deliklere ait delik geometrisinden patlayıcı madde (anfo) miktarı hesaplanır. Bir Delikteki Şarj Miktarı (m 3 ) = π x (R/2) 2 x D y Bir Delikteki Şarj Miktarı (m 3 ) = 3,14 x (0,095 m/2) 2 x 8 m Bir Delikteki Şarj Miktarı (m 3 ) = 0,057 m 3 Sahada patlayıcı madde olarak anfo kullanılacaktır. Kullanılacak anfonun yoğunluğu 0,9 gr/cm 3 dir. Bir Delikteki Şarj Miktarı (kg) = 0,057 m 3 * 0,9 gr/cm 3 Bir Delikteki Şarj Miktarı (kg) 51,00 kg / delik Patlatmada delikte kullanılan anfonun ateşlenmesi için her delikte 2 kg yemleyici kapsüle duyarlı patlayıcı madde (dinamit) ve iki adet kapsül kullanılacaktır. Ayrıca sıralar arası gecikmeyi sağlayabilmek için her patlatmada sıra başına 1 adet gecikmeli kapsül kullanılacaktır. Dolayısıyla her patlatmada 2 adet gecikme kapsülü kullanılacaktır. Yıllık Kullanılacak Patlayıcı Madde Miktarı : Yılda kullanılacak ANFO miktarı = Delik Başı Anfo Miktarı x Delinecek Yıllık Sayısı Yılda kullanılacak ANFO miktarı = 51 kg x = kg/yıl 34

37 Yılda kullanılacak olan dinamit miktarı = Delik Başı Dinamit Miktarı x Delinecek Yıllık Sayısı Yılda kullanılacak olan dinamit miktarı = 2 kg x = kg/yıl Yılda kullanılacak olan kapsül adedi = Delik Başı Kapsül Adedi x Delinecek Yıllık Sayısı Yılda kullanılacak olan kapsül adedi = 2 adet x = adet/yıl Ayrıca sıralar arası gecikmede kullanılacak kapsül sayısı sıra başına 1 olup her patlatmada 2 adet gecikme aralıklı kapsül kullanılacaktır. Buna göre, deliklerde kullanılan kapsüllerin dışında yıllık 92 adet gecikme aralıklı kapsül ihtiyacı olacaktır. Patlatma dizayn parametreleri tablosu aşağıda sunulmuştur. Tablo 13. Patlatma Dizayn Parametreleri PARAMETRELER MEVCUT DURUM TALEP EDİLEN BİRİM Formasyon Kayaç Yoğunluğu : --- 2,5 kg/m 3 Yıllık Çalışma Süreleri : gün/yıl Yıllık Üretim Miktarı : ton/yıl Aylık Üretim Miktarı : ton/ay Aylık Üretim Miktarı : m 3 /ay Günlük Üretim Miktarı : ton/gün Günlük Üretim Miktarı : m 3 /gün Kaç Günde Bir Patlatma Yapılacağı : gün Aylık Patlatma Sayısı : adet Yıllık Patlatma Sayısı : adet Delik Paterni Delik Çapı : mm Delik Eğimi : Basamak Boyu : m Dip Delgi : m Delik Boyu : m Sıkılama Boyu : m Yük Mesafesi : m Delikler Arası Mesafe : m Bir Delikteki Yüzey / Delik İçi Gecikme Süreleri : / 500 ms Sıralar Arası Gecikme Süresi : ms Bir Delikten Elde Edilen Teorik Hacim : m 3 Bir Delikten Elde Edilen Teorik Hacim : ton Bir Deliğe Doldurulan Patlayıcı Madde Miktarı Ana Şarj (ANFO) Miktarı : kg Yemleyici (Dinamit) Miktarı : kg Elektriksiz Kapsül Miktarı : adet Bir Delikteki Toplam Patlayıcı Miktarı : kg 35

38 Birim Tüketimler ANFO : --- 0,567 kg/m 3 Yemleyici (Dinamit) : --- 0,022 kg/m 3 Elektriksiz Kapsül : --- 0,022 ad/m 3 Elektrikli Kapsül : --- 1,42 x 10-4 ad/m 3 Sıralar Arası Gecikme Kapsülü : --- 2,84 x 10-4 ad/m 3 Fitil (sadece ön kesme uygulamaları için) : m/m 3 Delgi : --- 0,12 m/m 3 Bir Atımdaki Tüketimler Bir Atımdaki Üretim : m 3 /atım ANFO : kg/atım Yemleyici (Dinamit) : kg/atım Elektriksiz Kapsül : adet/atım Elektrikli Kapsül : adet/atım Sıralar Arası Gecikme Kapsülü : adet/atım Fitil (sadece ön kesme uygulamaları için) : m/m 3 Bir Atımdaki Delinmesi Gereken Delik Sayısı Delik Sayısı : adet/atım Projenin Toplam Patlayıcı Madde Miktarı ANFO : kg/yıl Dinamit : kg/yıl Elektriksiz Kapsül : adet/yıl Elektrikli Kapsül : adet/yıl Sıralar Arası Gecikme Kapsülü : adet/yıl Fitil (sadece ön kesme uygulamaları için) : m/yıl Kullanılması Planlanan Patlayıcı Maddelerin Teknik Bilgileri Ateşleme : Elektriksiz Kapsül Sistemi Gecikme : Yüzey gecikmesi = 25 ms Delik içi gecikme = 500 ms Sıralar arası gecikme = 42 ms Yemleme : Kapsüle Duyarlı Patlayıcı Madde (Dinamit) Kartuş Boyutları = 50 x 225 mm Kartuş Ağırlığı = 500 gr 1000 gr Yoğunluk = 1,2 gr/cm 3 Şarj : ANFO Yoğunluk = 0,9 gr/cm 3 Patlayıcı maddelerin kullanımlarında, taşıma ve depolanmalarında "Tekel dışı bırakılan patlayıcı maddelerle av malzemesi ve benzerlerinin üretimi, ithali, taşınması, saklanması, depolanması, satışı, kullanılması, yok edilmesi, denetlenmesi usul ve esasları" na ilişkin tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan 87/12028 karar sayılı Tüzük hükümlerine uygun şekilde çalışılacaktır. 36

39 Patlatma işlemi sırasında, çevresel düzenleme ve yaptırımlara uyulacak, her deliğe farklı gecikme süresi ile ateşleme imkânı tanıyan kısa gecikmeli elektriksiz kapsül (Nonelectric) kullanılacak ve sadece ilk ateşleme sırasında elektrikli kapsül kullanılacaktır. Patlatmalardan kaynaklı sarsıntı ölçümleri ilk patlatmada ve yılda bir periyodik olarak yapılacak, sonuçların cihaz çıktıları ile birlikte rapor halinde Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü ne sunulacaktır sayılı Çevre Kanunu na istinaden yürürlüğe giren ilgili yönetmeliklere uyulacak ve diğer meri mevzuat kapsamında çevrenin korunması ve kirliliğin önlenmesi için gerekli izinler alınacaktır. Patlatma işlemlerinde aşağıdaki hususlara dikkat edilecektir; Faaliyet alanı çevresindeki atımlardan etkilenebilecek yakın çevredeki yerleşim birimlerine patlatmaların yapılacağı tarih ve saat bildirilecektir. Ateşleme sahasına yetkililerden başkası kesinlikle girmeyecektir. Patlamayan delikler içindeki patlayıcı madde gerekli emniyet tedbirleri alındıktan sonra etkisiz hale getirilecektir. Patlayıcı malzemelerin patlatma yapılacak alana getirilmesinde bu iş için yetişmiş ehliyetli personel görevlendirilecektir. Patlatma işlemi ateşleme ehliyetine sahip kişilerce yapılacaktır. Dinamit ve kapsüllerin ayrı ayrı taşınmasına özen gösterilecektir. Ateşleme yapıldıktan sonra bölgenin sorumlu nezaretçisi gerekli kontrolü yapacak ve iş makinelerini tehlikeye sokacak bloklar, basamak şevinde askıda kalmış ise önlemi alınacaktır. Tatil günlerinde ve hafta sonları patlatma işlemi yapılmayacaktır. Patlatma işlemi hafta içi saatleri arasında gerçekleştirilecektir. Patlatma için delinen deliklerden çıkan tozun bir kısmı sıkılama malzemesi olarak kullanılacak, geri kalan kısmı ise ocak rehabilitasyonunda kullanılmak üzere pasa döküm alanına taşınarak depolanacaktır. 37

40 68665 Nolu Kalker Ocağı ve Kırma Eleme Tesisi NİHAİ ÇED RAPORU Şekil 5. Örnek patlatma tasarımı ve delik geometrisi şematiksel anlatımı 38

41 Proje Kapsamındaki Ulaştırma Altyapısı Planı (Ulaştırma Güzergahı, Güzergah Yollarının Mevcut Durumu ve Kapasitesi, Hangi Amaçlar İçin Kullanıldığı, Mevcut Trafik Yoğunluğu, Yerleşim Yerlerine Göre Konumu, Yapılması Düşünülen Tamir, Bakım ve İyileştirme Çalışmaları vb.) Proje alanı Ankara İli, Çubuk İlçesi, İkipınar Mahallesi civarında yer almaktadır. Proje alanına en yakın yerleşim birimi sahanın kuş uçuşu yaklaşık 835 m. kuzeybatısında yer alan Taşkesen Mahallesi dir. Ayrıca sahanın kuş uçuşu yaklaşık 450 m. güneybatısında bir besi çiftliği bulunmaktadır. Proje alanının bulunduğu bölgenin Ulaşım Ağı Haritası ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-8). Proje alanı Ankara İli, Çubuk İlçesi, İkipınar Mahallesi civarında, İkipınar Mahallesi nin yaklaşık olarak 1,5 km. kuzeyinde, Taşkesen Mahallesi nin 835 m. güneydoğusunda, Kutuören Köyü nin 1,75 km. güneybatısında ve Melikşah ın ise 2,8 km kuzeybatısında yer almaktadır. Sahaya İkipınar dan kuzey-kuzeybatı istikametine ayrılan mevcut yol vasıtasıyla ulaşmak mümkündür. Saha bu yolun yaklaşık 2. km.sinde yer almaktadır. Nakliye yolu güzergahı da mevcut bu hat üzerinde olmakla birlikte, yolun asfalt yola (Sirkeli-Çubuk arası yol) bağlanana kadar olan yaklaşık 7 km uzunluğunda toprakstabilize kısmı yerleşim yerlerinden geçmemekte olup söz konusu yol asfaltlanacaktır. Nakliye yolu güzergâhı ekler bölümünde verilen yer bulduru ve topografik harita üzerinde gösterilmiştir (Bkz. Ek-9 & Ek-10). T.C Ulaştırma Bakanlığı Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilen Trafik Hacim Haritası çalışması kapsamında proje alanı civarındaki karayolları 2012 yılı trafik hacmi haritası aşağıda verilmiştir. 39

42 1 2 Şekil Yılı Trafik Hacmi Haritası Projeye konu alanda yapılacak çalışmalar sırasında taşıt yükünün 109 taşıt/gün (107 kamyon, 2 özel araç) olması beklenmektedir. Proje alanında üretilen ve kırma eleme tesisinde boyutlandırılan kalker cevheri, ruhsat sahibine ait hazır beton tesislerinde hammadde olarak kullanılacak veya talebe göre piyasaya satışa sunulacaktır. Yapılacak nakliye sırasında Şekil 6 da işaretlenen Ankara-Çubuk yolları kullanılacaktır. Bu aşamada, hangi yolun hangi oranda kullanılacağının tam olarak belirlenmesi pek mümkün olmamakla birlikte her iki yolun da eşit oranda kullanılacağı varsayımı yapılmıştır. 1. Güzergah için : (109 / ) * 100 = % 0,33 lük bir artış 2. Güzergah için : (109 / ) * 100 = % 0,23 lük bir artış oluşması beklenmektedir. Üretim dönemlerinde sahada kullanılacak iş makinelerinin nakliyesi sırasında ağır ve geniş araçlar için geçerli özel trafik kurallarına uyulacaktır. Bu iş makineleri trafiğin az yoğun olduğu zamanlarda peyderpey getirilerek trafik yoğunluğu üzerinde devamlı ek bir yüke neden olunmayacaktır. 40

43 Faaliyetler sırasında çalışacak işçilerin tamamı yakın yerleşim birimlerinden geleceği için servis saatlerinde ana ulaşım yollarındaki yoğunluğa olumsuz bir katkı söz konusu olmayacaktır. Sahada yapılacak faaliyetler sırasında 2918 sayılı Trafik Kanunu ve Karayolları ile ilgili tüm kanun ve yönetmeliklere riayet edilecektir tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Egzoz Gazı Emisyonu Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. Nakliye esnasında gerekli bütün emniyet tedbirleri alınacaktır. Bu doğrultuda kamyon şoförlerine gerekli eğitimler verilecektir. Nakliye esnasında kamyonların hız sınırlarına uymasına dikkat edilecek ve malzemenin üzeri branda ile örtülecektir. Kamyonlara aks yükü doğrultusunda yükleme yapılacak olup aşırı yükleme söz konusu olmayacaktır. 41

44 BÖLÜM 3: PROJENİN EKONOMİK VE SOSYAL BOYUTLARI 3.1. Proje ve Etki Alanının Mevcut ve Planlanan Sosyo-Ekonomik Özellikleri Ekonomik Özellikler (Yörenin ekonomik yapısını oluşturan başlıca sektörler) Ankara nüfusunun dörtte üçü hizmet sektöründe çalışır ve bu sektör ilin gayrisafi hasılasında en büyük paya sahiptir. Sektörün bu kadar gelişmesinin nedeni, göçle gelen nüfusa istihdam sağlayacak kadar büyük sanayinin bulunmamasıdır. İl, Türkiye gayrisafi milli hasılasının % 9 una sahiptir. Ülkenin toplam vergi gelirlerinin % 12 si, bütçe gelirlerinin % 12,3 ü buradan toplanır; buna karşılık ilin ülke bütçesinden aldığı pay % 6,4 tür yılında Ankara bütçe vergi gelirlerine 16,5 milyar TL, toplam bütçe gelirlerine de 21,1 milyar TL katkıda bulunmuş, bütçeden ise 11,3 milyar TL pay almıştır yılı itibariyle gayrisafi yurtiçi hasılasının Ankara'ya düşen kısmının % 45 i ticaretten, % 23 ü ulaştırma ve haberleşmeden, % 14 ü devlet hizmetinden kaynaklanmaktadır. Ankara ilinde özel sektörün katma değer içindeki payı % 85 in üzerindedir. İlin sanayisi başlıca küçük ve orta boy işletmelerden oluşur. Bunların % 40 ı, savunma ve taşıt üretimi yapan büyük kuruluşların talep gösterdiği makine ve metal alanında üretim yapmaktadır. Bunun ardından gıda ve tekstil sanayileri gelir. Üretim açısından en önemli sektörler, gıda (şeker, un, makarna, süt, içki), taşıt, makine (tarım araçları, taşıt, traktör), savaş, çimento ve dokumadır (yünlü dokuma, trikotaj, konfeksiyon). Ayrıca tarım ilaçları, mobilya, şekercilik ve matbaacılık da önemlidir. Savunma sanayii, yazılım ve elektronik sektörlerinde Ankara Türkiye'de başta gelir. Ankara Sanayi Odası'na (ASO) kayıtlı yaklaşık 3500 şirket vardır. Türkiye'nin en büyük 500 şirketinin 48 inin ASO'ya bağlı olmasıyla Ankara, 2009 yılında İstanbul'dan sonra Türkiye'nin 2. sanayi merkezi sayılmaktadır. Ankara'daki sanayi üretimin büyük kısmı Sincan, Akyurt, Çubuk ve il merkezine yakın olan İvedik ile Ortadoğu Sanayi ve Ticaret merkezi (OSTİM) Organize Sanayi bölgelerinde gerçekleşmektedir. OSTİM, Türkiye'nin en büyük küçük ve orta boy sanayi üretim alanıdır da Ekonomi ve Dış Politika Araştırmalar Merkezi tarafından hazırlanan bir çalışmaya göre, en rekabetçi il Ankara'dır. Ankara, "rekabetçilik" endeksini oluşturan alt endeksler arasında insanî sermaye, yaratıcı sermaye ve sosyal sermaye endekslerinde ilk sırada yer almıştır. Üniversite ve öğretim üyesi sayısının yüksekliği, patent ve benzeri başvurular gibi faktörler Ankara yı özellikle yaratıcı sermaye endeksinde Türkiye'de birinci yapmaktadır. Proje alanının bulunduğu Çubuk İlçesi nde ekonomi tarım ve hayvancılığa dayanmaktadır. Tarım, hayvancılık ve ormancılık : Ankara il genelinde toprakların % 60 ı tarım alanı olarak kullanılır ve bu oran Türkiye ortalamasının oldukça üzerindedir. En önemli tarla ürünleri buğday, arpa ve şeker pancarıdır. 42

45 Diğer önemli ürünler kavun, karpuz, domates, havuç, armut, elma, vişne ve üzümdür. Tarla arazilerinin yaklaşık % 24 ünde buğday, % 23 ünde arpa, kalanında ise diğer ürünler yetiştirilmektedir. Ankara rakım ve mera özellikleri açısından, küçükbaş hayvancılığa daha elverişlidir. Hayvancılık il ekonomisinde önceleri önemli olan yerini giderek kaybetmektedir. İlde koyun (ak ve karaman cinsi) ve sığır beslenir. Tavuk yetiştiriciliği de önemli boyuttadır. Ankara keçisi olarak bilinen tiftik keçisi sayısı 1970 lerdeki sayılarının onda birinin altındadır ve korunması amacıyla, günümüzde yetiştiricilerine ücret verilmektedir. Ankara orman varlığı bakımından pek zengin değildir verilerine göre ilin % 13 ü ormanlarla kaplı olup, yüzölçümünün % 7 sini bozuk ormanlar, % 6 sını ise normal ormanlar oluşturmaktadır. Kayda değer bir ormancılık üretimi yoktur. Ancak, Türkiye çapında mobilyacılık, döşemecilik gibi alanları kapsayan önemli düzeyde bir ağaç işleri sektörü gelişmiştir. Çubuk İlçesi nde ilçe yüzölçümünün %54 ü tarım arazisi olarak kullanılmaktadır. Tarım arazilerinin %59 u tarla, %24 ü yem bitkileri, %5 i meyvelik ve bağ, %1 i sebze, %5 i nadasa bırakılan alan ve %6 sı tarımda kullanılmayan alanlardan oluşmaktadır. bölgede yetiştirilen tarım ürünleri arasında hububat önemli yer almakta olup en fazla üretilen ürün buğdaydır. Çubuk İlçesi nin en büyük gelir kaynağı hayvancılıktır. İlçe, Ankara İli nin ve çevresinin en büyük hayvan pazarına sahip olup ilçenin tüm köylerinde hayvancılık yapılmaktadır. Köylerdeki aile işletmeciliğinin yanı sıra ova köylerinde ve ilçe merkezi civarında yaygın olarak süt inekçiliği, sığır besisi ve koyunculuk yapılmaktadır. Enerji : Nallıhan da Çayırhan Termik Santrali linyit (634 MW güçlü), Esenboğa termik santrali ise fuel oil (54 MW) yakarak enerji üretir. Ayrıca Sarıyar Barajı (160 MW), Hirfanlı Barajı (Evren) (128 MW) ve Kesikköprü Barajı (76 MW) hidrolelektrik enerji üretir. Madencilik : Ankara ilinde rüzgar potansiyeli düşük olduğu için enerji üretimine elverişli değildir. Ankara, Türkiye nin madencilik potansiyeli fazla olan illerindendir. İlin Beypazarı ve Nallıhan ilçelerinde Türkiye nin en önemli linyit yataklarından bazıları bulunur. Ayrıca Tuz Gölü ve çevresinde tuz çıkarılır. Türkiye de İzmir'deki Çamaltı Tuzlası'ndan sonra en fazla tuz çıkarılan yer, Tuz Gölü ve çevresidir. İlde ayrıca, Beypazarı ve Kızılcahamam çevresinde sodacılık gelişmiştir. Ankara Taşı olarak da bilinen Andezit Gölbaşı ilçesine özgü önemli değerlerden biridir. Heykel yapımında da kullanılan Andezit taşından yapılmış çalışmalar Andezit Taşı Heykel Açık Hava Müzesi nde sergilenmektedir. Su kaynakları : Ankara daki en önemli akarsular ve kolları Kızılırmak nehri ve kolları Terme çayı, Balaban çayı, Sakarya nehri ve kolları Aladağ çayı, Nalderesi, Girmir çayı ve Ankara çayı ile Peçeneközü çayıdır. 43

46 Hidroelektrik enerji sağlayan barajların yanı sıra, Ankara da içme suyu ve sulama suyu sağlayan barajlar da bulunmaktadır. Bunlardan Çubuk-1 Barajı ve Çubuk-2 Barajı (20 hm 3 /yıl), Kurtboğazı Barajı (60 hm 3 /yıl), Çamlıdere Barajı ( 142 hm 3 /yıl), Eğrekkaya Barajı (79 hm 3 /yıl), Akyar Barajı ve isalesi (45 hm 3 /yıl), Kavşakkaya Barajı (58 hm 3 /yıl) içmesuyu temini için kullanılmaktadır. Bu barajlardan Kurtboğazı Barajı hem içme suyu hem de sulama suyu temini amaçlı kullanılmaktadır. Bu su kaynakları büyüyen şehrin ihtiyacını karşılamaya yetmediği için, 2008 de Kızılırmak tan da başkente su getirilmeye başlanmıştır. Yeni baraj inşaat projeleri görüşülmektedir. İl sınırları içerisinde doğal göller de bulunmaktadır. Bu göllerin en önemlileri Mogan, Eymir, Samsam ve Tuz Gölü dür. Sanayi : Sanayi ve ticaret bakımından memleketimizin başta gelen merkezlerindendir. Sanayi, imalat ve gıda kolunda oldukça gelişmiştir. Un, makarna, şeker, yağ, dokuma fabrikaları, süt, tereyağı, et kombinaları, deri ve trikotaj tesisleri vardır. Çimento, tuğla, kiremit ve inşaat makinaları imal eden fabrikalar hızla artmaktadır. Merkezi ve ilçelerinde fabrika sayısı oldukça fazladır. Şehir, 1956 dan bu yana Enterkonnekte enerji sistemine bağlıdır. İlin enerji ihtiyacının çoğu Hirfanlı, Sarıyar, Kesikköprü, Çatalağzı ve Çayırhan hidroelektrik santrallarından karşılanır. Ankara ilinde tehlikeli boyutlara ulaşan hava kirliliği son yıllarda alınan tedbirlerle azaltılmıştır. Savunma sanayinin oluşturduğu altyapı ve talep sonucu makine ve metal sanayi İl ekonomisinde önemli bir seviyeye ulaşmıştır. Bugün sanayi kuruluşlarının % 40 ının üretim yaptığı alan, makine ve metal sanayidir. Ankara nın ülke içindeki merkezi ve savunmaya uygun konumu, yetişmiş insan gücü ile sektör içinde yer alan kuruluşların oluşturduğu potansiyel, bu sektörde büyük kuruluşların doğmasına sebep olmuştur. MKE Kurumu, Türk Havacılık ve Uzay Sanayi (TAI), Aselsan, Roketsan ve Havelsan gibi savunma sanayi ile ilgili büyük ölçekli yatırımlar İlde gerçekleştirilmiştir. Bunların yanı sıra 50 den fazla orta ölçekli firma ile teknoloji geliştirme ve organize sanayi bölgelerinde yerleşik sayıları yüzlerle ifade edilebilecek küçük tasarım ve imalat işyerleri bu sektörde faaliyet göstermektedir. Projeye konu ruhsatlı sahanın bağlı bulunduğu Çubuk İlçesi ekonomisi tarıma ve hayvancılığa dayanmaktadır. İlçede turşuculuk ve vişne yetiştiriciliği sektör haline gelmiştir. Bölgede üretimi yapılan turşular Ankara İli ne, diğer illere ve hatta ülke dışına da pazarlanmaktadır. Bölgede turşuculuk gibi vişnecilikte sektör haline gelmiştir. Yetiştirilen vişneler kamyonlarla Ankara ve diğer illerdeki fabrikalara pazarlanmaktadır. İlçede yüzün üzerinde aktif sanayi kuruluşu bulunmaktadır Nüfus (Yöredeki kentsel ve kırsal nüfus, nüfusun yaş sınıflarına göre dağılımı, hane halkı yapısı) Ankara İli 38 33' ve 40 47' kuzey enlemleri ile 30 52' ve 34 06' doğu boylamları arasında yer almaktadır. İç Anadolu Bölgesi ndedir. Ankara İli nde nüfus yoğunluğu ortalaması 163 kişi/km 2 dir. İlçelere göre 16 kişi/km 2 ile 3541 kişi/km 2 arasında değişmektedir. Nüfus yoğunluklarının ilçelere göre dağılımı yapıldığında en yüksek yoğunluğun Keçiören İlçesi nde, en düşük yoğunluğun Gölbaşı 44

47 ilçesinde olduğu görülmektedir. İlin en düşük yoğunluklu ilçeleri Bala, Kalecik, Ayaş, Kızılcahamam dır. Metropoliten kenti oluşturan 8 ilçe ise ilin en yoğun ilçeleridir. Proje alanının içerisinde yer aldığı Ankara İli ve Çubuk İlçesi ne ait ADNKS (Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi) verilerine göre 2013 yılı nüfus verileri ile Türkiye nin nüfus verileri aşağıdaki tabloda karşılaştırmalı olarak verilmiştir. Tablo 14. Türkiye, Ankara ve Çubuk İlçesine Ait Kentsel ve Kırsal Nüfus Verileri Şehir Nüfusu Belde/Köy Nüfusu Toplam Kadın Erkek Toplam Kadın Erkek Toplam Kadın Erkek Toplam Türkiye Ankara Çubuk *Kaynak: TUİK ADNKS, Not: 6360 ve 6447 sayılı kanunlar ile düzenlenen ve bu kanunlar uyarınca ilk mahalli idareler genel seçimlerinde yürürlüğe girecek olan idari bağlılık ve tüzel kişilik değişiklikleri ile 5393 sayılı Yasa nın 8 inci ve 11 inci maddelerine göre alınan ve söz konusu Kanun gereğince ilk mahalli idareler seçimlerinde uygulanacak olan birleşme ve katılmalar, belediye ve köy tüzel kişiliğinin kaldırılmasına ve bir beldenin köye dönüştürülmesine dair kararlar, Yüksek Seçim Kurulu Başkanlığı'nın 421 sayılı Kararına istinaden, NVİGM tarafından 1 Aralık 2013 tarihi itibarıyla Ulusal Adres Veri Tabanı'na yansıtıldığı için, 2013 ADNKS sonuçları belirtilen değişiklikleri içermektedir. Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) 2013 Nüfus Sayımı sonuçlarına göre Ankara ilinin Yaş Grubu ve Cinsiyete Göre Nüfus verileri aşağıdaki tabloda sunulmuştur. Tablo 15. Yaş Grubu ve Cinsiyete Göre Nüfus Verileri YAŞ GRUBU TOPLAM ERKEK KADIN '0-4' '5-9' '10-14' '15-19' '20-24' '25-29' '30-34' '35-39' '40-44' '45-49' '50-54' '55-59' '60-64' '65-69' '70-74' '75-79' '80-84' '85-89' '90+' Toplam Kaynak: TUİK, Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi(ADNKS) 2013 Sonuçları Çubuk ilçesinde köy nüfuslarında azalma olurken merkez nüfusunda hızlı bir artış olmaktadır. Proje alanı Çubuk İlçesi nin Esenboğa Beldesi ne bağlı İkipınar Mahallesi nde yer almaktadır. Esenboğa Beldesi ne bağlı mahallelerin 1990, 1997 ve 2000 yılllarında yapılan nüfus sayımı verileri ağaşıda verilmiştir. 45

48 Tablo 16. Esenboğa Beldesi ne Bağlı Mahallelerin Nüfusları MAHALLE ADI 1990 Yılı 1997 Yılı 2000 Yılı Esenboğa Merkez Dumlupınar Güldarpı İkipınar Kızılca Kutuören Melikşah Yenice Kaynak: Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) 2013 Nüfus Sayımı sonuçlarına göre proje alanının bulunduğu İkipınar Mahallesi nüfusu 219 dur Sağlık (Bölgede mevcut endemik hastalıklar) Ülkede kişi başına en fazla yatağın düştüğü Ankara sadece kendi nüfusuna hizmet etmekle sınırlı değildir. Ülkenin en gelişmiş sağlık kentidir. İlde bulaşıcı hastalık olarak tüberkülozlu hasta sayısı 1999 yılında 632 olarak kayıtlı olup bu değer 2009 yılında 708 olarak belirlenmiştir. Çubuk Kaymakamlığı resmi WEB sitesinden alınan bilgilere göre, ilçede Aile Hekimliği uygulamasının başlaması ile 1 devlet hastanesi, 8 aile sağlığı merkezi, 8 sağlık evi ve 1 verem savaş dispanseri hizmet vermektedir. Ayrıca bölgede 1 özel poliklinik, 1 tıp merkezi, 1 klinik, 1 fizik tedavi merkezi, 2 özel muayenehane, 6 diş hekimi muayenehanesi, 4 fenni gözlükçü, 27 adet eczane, 1 adet dializ merkezi bulunmaktadır. İkipınar Mahallesi nde sağlık kuruluşu bulunmamaktadır. Köy ile ilgili olarak belirlenen bir bulaşıcı hastalık verisine ulaşılamamıştır İnsan Sağlığı ve Çevre Açısından Riskli ve Tehlikeli Faaliyetler Proje alanında kalker cevheri üretimi açık işletme yöntemi ile gerçekleştirilecektir. Sahadan yıllık maksimum ton kalker üretimi yapılması planlanmaktadır. Ocak alanında üretim faaliyetleri açık işletme yöntemi ile basamaklarda delme-patlatma yapılarak gerçekleştirilecektir. Sahada patlatma işlemi sırasında ve sonrasında aşağıdaki hususlara dikkat edilecektir: 1. Kapsül kablolarına ilave edilecek uzatma kablolarının bağlantıları itina ile yapılacak ve izole bantla iyi bir şekilde izole edilecektir. 2. Yemleyici dinamitin kartuşları kablo ile bir demet şeklinde bağlanacak ve bu demet, kablo yardımı ile sarkıtılarak indirilecektir. 3. Sıkılama sırasında elektrik kablolarının zedelenmemesine dikkat edilecektir. 4. Ateşleme devresi kabloları manyetoya bağlanmadan önce ohm-metreyle devrenin direnç kontrolü yapılacaktır. 46

49 5. Ateşleme yapmadan önce siren ile alarm verilecek ve ayrıca flamalı gözcüler önemli noktalara dikilecektir. 6. Ateşleme kablosu uygun bir uzaklıktaki ateşleme cebine kadar uzatılarak vakit geçirmeden ateşleme yapılacaktır. 7. Yağışlı havalarda statik elektrik tehlikesi göz önüne alınarak gerektiğinde ateşlemeden vazgeçilecektir. 8. Ateşleme sahasına yetkililerden başkası girmeyecektir. 9. Patlatma işlemi uzman kişiler tarafından yapılacaktır. 10. Patlayıcı maddeler ateşleme yerine özel bir araçta getirilecek, dinamit ve kapsüller ayrı ayrı araçlarda nakledilecektir. 11. Patlamayan delikler için gereken emniyet tedbirleri alınacak ve usulüne uygun olarak zararsız hale getirilecektir. 12. Ateşleme yapıldıktan sonra ateşleme bölgesi sorumlu kişiler tarafından kontrol edilecek ve iş makinelerini tehlikeye sokacak bloklar, basamak şevinde askıda kalmış ise gerekli önlemler alınacaktır. Patlatma işlemleri sırasında, faaliyet alanında Parlayıcı, Patlayıcı ve Tehlikeli Zararlı Maddelerle Çalışan İşyerlerinde ve İşlerde Alınacak Tedbirler Hakkında Tüzük ün ilgili hükümlerine uyulacaktır. Ocaktan üretilen kalker cevherinin tamamı kırma eleme tesisinde boyutlandırılacaktır. Boyutlandırılan malzeme stok alanında depolanacak ve buradan ruhsat sahibine ait hazır beton tesislerinde hammadde olarak kullanılacak veya talebe göre piyasaya satışa sunulacaktır. Proje alanında üretim, kırma eleme tesisi faaliyetleri ile yükleme ve nakliyeden dolayı tozuma söz konusudur. İşletme faaliyetleri sırasında oluşması muhtemel tozdan dolayı yakın çevrenin olumsuz yönde etkilenmelerin en aza indirilmesi için; Sayılı İş Kanunu ve İş Kanunu uyarınca çıkartılan yönetmelik, tüzük, genelge ve yönergelere vb. uyulacaktır. Ayrıca 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ilgili hükümlerine uyulacaktır tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği nde belirtilen ilgili hususlara uyulacaktır. - İşçilerin toz ve gürültüden etkilenmemeleri için gerektiğinde toz maskesi ve kulaklık kullanmaları sağlanacaktır. - Kırma eleme tesisinde toz çıkışını önlemek amacıyla tesis tamamen kapalı sistemde kurulacaktır. Bununla birlikte tesiste toz indirgeme sistemi (pülvarize sulama) kullanılacaktır. Tesisin tamamen kapalı sistemde kurulması, ünitelerin tek tek kapatılmasına nazaran toz oluşumunu çok daha fazla minimize edecektir. Ayrıca personel çalışma saatleri 8 saat ile sınırlıdır. Üretim faaliyetleri gündüz vardiyasında gerçekleştirilecektir. Faaliyet dönemlerinde makine ve ekipman sürekli bakımda tutulacak ve gerekli önlemler alınacaktır. Çalışanların sağlık ve güvenliklerini sağlayabilmek için 4857 ve 6331 sayılı yasalara ve bu yasalara bağlı olarak hazırlanıp yayınlanmış olan ve yürürlükte bulunan mevzuata uyulacaktır. 47

50 Kullanılan teknoloji ve malzemelerden kaynaklanabilecek kaza riskine karşı tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Maden İşyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. Bu tüzüğe göre sahanın teknik nezaretçisi, işçi sağlığı ve iş güvenliği gereklerinin yerine getirilmesinden ve işletmenin teknik esaslar çerçevesinde çalıştırılmasından sorumlu olacaktır Gerçekleşmesi Beklenen Gelir Artışları; Yaratılacak İstihdam İmkanları, Nüfus Hareketleri Sahada üretim faaliyetleri maden mühendisi nezaretinde yapılacaktır nolu sahada yapılacak üretim faaliyetleri esnasında toplam 24 personel görev alacaktır. Personelin görev dağılımları (ünvanları) Bölüm Tablo 11 de verilmiştir. İnşaat sektöründeki gelişmelere paralel olarak hammadde ihtiyacı gün geçtikçe önem kazanmakta, gelişen inşaat ve altyapı yatırımları doğrultusunda hızla artmaktadır. Sektörde artan talebi karşılamak için mevcut yatırımlarda kapasite artırımına ve yeni işletme çalışmalarına ağırlık verilmiştir. Söz konusu faaliyet nüfus hareketine neden olacak kadar büyük bir istihdam yaratmayacaktır. Projeye konu faaliyetlerin gerçekleştirilmesi çerçevesinde mal ve hizmet sektöründe (lojistik, yedek parça, konaklama, araç bakım ve onarım atölyesi, restaurant, kafeterya, market, kantin, dinlenme tesis, akaryakıt istasyonu, vb.) yörede ilave bir hareketlilik olacaktır Yöredeki Sosyal Altyapı Hizmetleri (Eğitim, Sağlık, Kültür Hizmetleri) Projeye konu alana en yakın yerleşim birimi, alanın kuşuçuşu yaklaşık 835 m. kuzeybatısında yer alan Taşkesen Mahallesi dir. Ayrıca proje alanı, sınırları içerisinde bulunduğu İkipınar Mahallesi ne kuş uçuşu yaklaşık 1500 m mesafededir. İkipınar Mahallesi nde bir adet ilkokul vardır ancak kullanılamamasının yanı sıra taşımalı eğitimden yararlanılmaktadır. Mahallenin içme suyu şebekesi vardır ancak kanalizasyon şebekesi yoktur. Mahalleye ulaşımı sağlayan yol asfalt olup, elektrik ve sabit telefon vardır. İkipınar Mahallesi nde sağlık ocağı ve sağlık evi bulunmamaktadır. Bölgede ekonomi tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Ancak son yıllarda tarım sektöründe çalışan nüfusun büyük bölümü Ankara İli ne günü birlik giderek inşaat, elektrik, tesisatçılık gibi mesleklerde faaliyet gösterdiği için tarıma dayalı ekonomi giderek azalmaktadır Çalışacak Personelin ve Bu Personele Bağlı Nüfusun Konut ve Diğer Teknik / Sosyal Altyapı İhtiyaçları Proje kapsamında çalıştırılması planlanan personelin öncelikle yöreden karşılanması planlanmaktadır. Bu nedenle kalacak yere ihtiyaç olmayacaktır. Üretim faaliyetleri sırasında proje alanında toplam 24 personel görev alacaktır Proje alanı içerisinde üretim faaliyetleri sırasında çalışacak personelin sosyal ihtiyaçlarının (duş, mutfak vs.) karşılanacağı bir şantiye binası yapılacaktır. Personelin 48

51 kullanımına sunulacak bu alanlar sağlık kurallarına uygun olarak yapılandırılacak ve bu alanlarda hijyenik şartlar sağlanacaktır. Yemekhane, mutfak gibi alanlarda çalışacak personeller sağlık muayenesi uygun olmadan çalıştırılmayacaktır. Sahada personelden kaynaklı evsel nitelikli atıksuların bertarafı için Lağım Mecrası İnşaası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik hükümlerine uygun olarak fosseptik inşa edilmiştir. Fosseptik planı Ek-21 de verilmiş olup fosseptiğin yeri Ek-11.A da verilen vaziyet planında gösterilmiştir. Alanda personelden kaynaklı oluşacak evsel nitelikli atık sular sızdırmasız fosseptikte biriktirilerek belirli periyotlarla vidanjör ile çekilerek bertaraf edilecektir. Ankara Büyükşehir Belediyesi ASKİ Genel Müdürlüğü Arıtma Tesisleri Dairesi Başkanlığı ndan alınan yazıda fosseptikte biriktirilen atık suların ASKİ vidanjör hizmeti ile taşınmasında sakınca bulunmadığı belirtilmiştir (Bkz. Ek-22). Proje alanında işletilmesi planlanan kalker ocağı ve kırma eleme tesisi için ihtiyaç duyulan elektrik enerjisi proje sahibi tarafından gerekli izinler alınarak şebekeden hat çekilmek suretiyle temin edilecektir. Proje alanı Ankara İli, Çubuk İlçesi, İkipınar Mahallesi civarında, İkipınar Mahallesi nin yaklaşık olarak 1,5 km. kuzeyinde, Taşkesen Mahallesi nin 835 m. güneydoğusunda, Kutuören Köyü nin 1,75 km. güneybatısında ve Melikşah ın ise 2,8 km kuzeybatısında yer almaktadır. Sahaya İkipınar dan kuzey-kuzeybatı istikametine ayrılan mevcut yol vasıtasıyla ulaşmak mümkündür. Saha bu yolun yaklaşık 2. km.sinde yer almaktadır. Nakliye yolu güzergahı da mevcut bu hat üzerinde olmakla birlikte, yolun asfalt yola (Sirkeli-Çubuk arası yol) bağlanana kadar olan yaklaşık 7 km. uzunluğunda toprakstabilize kısmı yerleşim yerlerinden geçmemektedir. Söz konusu nakliye yolu güzergâhı ekler bölümünde verilen yer bulduru ve topografik harita üzerinde gösterilmiştir (Bkz. Ek-9 & Ek- 10) Projenin Fayda-Maliyet Analizi Proje alanından yılda ton kalker üretimi yapılacaktır. Proje alanından kalker üretimi iş makineleri ve patlayıcı madde kullanılarak yapılacaktır. Üretilen kalker cevheri, kamyonlar vasıtası ile proje alanında kurulması planlanan kırma eleme tesisine nakledilecekdir. Tesiste istenilen ebatlara getirilen malzeme kırma eleme tesisi alanının kuzeyinde belirlenen stok alanında stoklanacaktır. Alandan üretilen cevherin tamamı kırma eleme tesisinde boyutlandırılacaktır. Dolayısıyla kırma eleme tesisinin kapasitesi ton/yıl olacaktır. Kırma eleme tesisinde boyutlandırılacak ton kalkerin % 10 unun by-pass malzeme olacağı kabul edildiğinde agrega olarak ton/yıl malzeme elde edilmiş olacaktır. Bu malzeme ruhsat sahibine ait hazır beton tesislerinde hammadde olarak kullanılacak veya talebe göre piyasaya satışa sunulacaktır. Satış fiyatları günün ekonomik koşullarına göre farklılık gösterebilmektedir. Mali yönden söz konusu proje kapsamında yapılacak yatırım tutarı ve giderlere ait tahmini hesaplamalar aşağıya çıkarılmış olup, milli gelire katkısı ifade edilmiştir. 49

52 Tablo 17. Yatırım Analiz Tablosu YATIRIM TUTARI HARCAMA ÇEŞİDİ Etüt, Plan, Faal.Rap., Proje ve Harita Hazırlanması, Başvuru Bedelleri Numune alma, analiz ve Teknolojik Etüt Gideri Beklenmeyen Proje Giderleri MADEN YATIRIM GİDERLERİ Arsa alımı, Mülkiyet İzni Tesis-Makine-Ekipman, Bakım, Onarım, Yedek Parça Altyapı-Ulaştırma yatırımları ARA TOPLAM BEKLENMEYEN GİDERLER SABİT SERMAYE YATIRIM TUTARI TOPLAM YATIRIM TUTARI TUTAR TL TL TL TL TL TL TL TL TL TL Yıllık giderler belirlenirken işletme giderleri ve yıllık yapılacak resmi harcamalar (harç, çevre uyum teminatı vs.) ile beklenmeyen giderler dikkate alınmıştır. Tablo 18. Yıllık İşletme Giderleri Tablosu Gider Cinsi Akaryakıt Gideri Elektrik Gideri İşçilik-Personel Gideri Bakım-Onarım Gideri Patlayıcı Gideri Genel Giderler Amostisman Gideri Yedek Parça-Malzeme Alımı TOPLAM Tutarı (TL) TL TL TL TL TL TL TL TL TL Yıllık İşletme Gelirleri Yılda ton kalker cevheri üretilmesi durumunda (% 10 by-pass hesaba katıldığında), Agrega Satış Geliri By-Pass Malzeme Geliri TOPLAM GELİR = Ton x 7,00 TL/Ton = TL = Ton x 1,50 TL/Ton = TL = TL Yıllık İşletme Karı Yıllık İşletme Karı = Yıllık İşletme Geliri Yıllık İşletme Gideri Yıllık İşletme Karı = TL TL = TL 50

53 Tablo 19. Proforma Gelir Tablosu AÇIKLAMALAR TUTAR Proje Gelirleri TL Proje Giderleri Toplamı TL Proje Karı TL Uzun Vadeli Borç ---- Gayri Safi Kar TL Brüt Kar TL Devlet Hakkı (% 4) TL Kurumlar Vergisi (% 20) TL Net Kar TL Yatırımın Kendini Geri Ödeme Süresi: Toplam yatırımın, projenin sağlayacağı net karın amortisman tutarı ile toplamından elde edilen nakit gelirine oranı suretiyle yatırımın geri dönüş süresi bulunmuştur. ToplamYatırıı TL Tesis Geri Ödeme Süresi 1, 51YIL Net Kar Amortismanlar TL Milli Gelire Katkı: Milli Gelire Katkı = Brüt Kar + İşçilik-Personel Gideri = TL TL = TL Yukarıdaki yapılan hesaplamaların sonuçlarından projenin rantabl olduğu anlaşılmaktadır. Çevresel Fayda-Maliyet Analizi: Madenler ancak bulundukları yerde üretilebilmektedir. Bu nedenle başka bir alanda üretme imkanı yoktur. Bu yer altı servetlerinin işletilerek ekonomiye kazandırılmasının yanı sıra çevreye karşı gerekli duyarlılığın gösterilmesi önemlidir. Bu nedenle söz konusu proje kapsamında bir tarafta ilgili kanun ve yönetmeliklere uygun olarak üretim faaliyetlerinde bulunarak ekonomiye katkı sağlanırken diğer taraftan söz konusu çevrenin yeniden düzenlenerek çevresel etkilerin minimuma indirilmesi için gerekli tedbirler alınacaktır. Bununla birlikte, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Maden Kanununda Ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun un ilgili maddesi gereği her bir ruhsat için yıllık ruhsat harcı kadar Çevre Uyum Teminatı yatırılması zorunlu hale getirilmiştir. Bu doğrultuda her yıl söz konusu proje alanı (ruhsat sahası) için yıllık Çevre Uyum Teminatı yatırılmaktadır. Ayrıca tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Madencilik Faaliyetleri İle Bozulan Arazilerin Doğaya Yeniden Kazandırılması Yönetmeliği nin kapsamı dışında kalan mera sayılan alanların rehabilitasyon çalışmaları, bu alanlar için ilgili kuruma sunulacak Rehabilitasyon Planı doğrultusunda gerçekleştirilecektir. 51

54 20 yıllık ot bedelleri ve teminat ilgili kurum tarafından belirlenen değer üzerinden ödenecektir. Ayrıca bu alanlar için ek devlet hakları yıllık olarak ödenecektir. Sonuç olarak bu alanlarda yapılacak kalker işletmeciliğinin bölge ekonomisine katkısı daha fazla olacaktır. Yürürlükteki ilgili kanun ve yönetmelikler çerçevesinde projeye konu faaliyet için ilgili kurumların öngördüğü bedeller süresinde ödenecektir. Bu projenin gerçekleştirilmesi ile inşaat sektörünün hammadde ihtiyacının karşılanması sağlanacak, ayrıca yöre halkına sağladığı istihdam imkanları ve bölgesel olarak yaratacağı ek katma değerler ile ülke ekonomisine önemli katkısı olacaktır. Proje alanında, ocak ve tesis üretim faaliyetleri sırasında toplam olarak 24 personel çalıştırılması planlanmaktadır. Çalışacak personel mümkün olduğunca yöre halkından temin edilecektir. Personelin sosyal ihtiyaçlarının yöreden karşılanması, yöre ekonomisine katkı sağlayacaktır. Her bir personelin ortalama 5 kişilik bir aileye katkı sağlayacağı düşünüldüğünde toplam 120 kişi geçimini bu işletmeden sağlamış olacaktır Projeden Etkilenen Yerleşim Yerleri Söz konusu sahaya en yakın yerleşim birimi sahanın kuşuçuşu yaklaşık 835 m. kuzeybatısında yer alan Taşkesen Mahallesi dir. Ayrıca sahanın kuş uçuşu yaklaşık 450 m. güneybatısında bir besi çiftliği bulunmaktadır Projenin Ekonomik Ömrü Proje kapsamında ocak alanından yılda yaklaşık ton kalker üretimi yapılması planlanmaktadır. Ocak alanı için belirlenen toplam rezerv miktarı tondur. Ocak alanından yılda ton ( m 3 /yıl) kalker üretimi yapılması planlanmaktadır. Sahaya ait işletme ruhsatı süresi 2016 yılına kadar devam edecektir. Süre bitimine kadar sahadan ton üretim yapılması planlanmaktadır. Ocak alanında rezerv miktarı ton olduğundan, sahanın bu projede beyan edilen maksimum üretim miktarına göre ömrü yaklaşık olarak 21 yıldır. Günün ekonomik koşulları ve rezerv durumu göz önüne alınarak ruhsat süresi sonunda temdit (süre uzatımı) taleplerinde bulunulacaktır. Böylece temdit ruhsat dönemlerinde de sahada faaliyetlere devam edilecektir. Ayrıca rezerv ve üretim miktarına bağlı olarak da proje süresi değişebilecektir. Projenin ekonomiye katkı değeri Bölüm de açıklanmıştır Zamanlama Tablosu Proje kapsamındaki zamanlama tablosu Bölüm Tablo 1 de verilmiştir Diğer Hususlar Bu bölümde belirtilecek başka bir husus bulunmamaktadır. 52

55 BÖLÜM 4: MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLER VE DOĞAL KAYNAKLARIN KULLANIMI (Bölgesel ve çalışma alanı baz alınarak mevcut ve planlanan durum verilmelidir) 4.1. Arazi Kullanım ve Mülkiyet Durumu ruhsat nolu 30,47 hektarlık sahanın 17,02 ha.lık kısmı (2,34 ha.lık kısmı ruhsatın kuzeybatı mücavirinde) proje alanı olarak belirlenmiş olup bu alanda yıllık ton kalker cevheri üretimi gerçekleştirilecektir. Söz konusu 17,02 hektarlık proje alanının 13,81 ha.lık kısmının ocak alanı, 2,77 ha.lık kısmının kırma-eleme tesisi ve stok alanı olarak (alternatif alan olmaması sebebiyle bir kısmı ruhsat sahası mücavirinde kalmak suretiyle), 0,44 hektarlık kısmının ise pasa döküm alanı olarak kullanılması planlanmaktadır. Proje alanı içerisinde ocak, tesis, şantiye ve stok alanlarının yerleşimini gösterir 1/ ölçekli Vaziyet Planı ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-11.A). Ayrıca kırma eleme tesisi yerleşimi, stok alanları ve sosyal kullanım alanları ekler bölümünde sunulan 1/2.500 ölçekli yerleşim planında gösterilmiştir (Bkz. Ek-11.B). 17,02 hektarlık proje alanı hazine arazisi ve mera arazisi kapsamında kalmaktadır. Projeye konu alanın mülkiyet durumunu gösterir 1/5.000 ölçekli kadastro haritası ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-12). Proje alanında yapılacak faaliyetler kapsamında Ankara Valiliği İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü nün vermiş olduğu görüş ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek- 13). Görüşte proje alanı içerisindeki 4,5 hektarlık alanın 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunun 3. Maddesi (i) bendinde tanımlanan Tarım Dışı Alan olarak tespit edildiği ve dolayısıyla bu alan için ilgili kanun kapsamında yapılacak herhangi bir işlem bulunmadığı ayrıca 4342 sayılı Mera Kanunu na göre projeye konu alan içerisindeki m 2 lik alanın mera parseli içerisinde kaldığı belirtilmiştir. Proje alanı içerisindeki mera vasıflı araziler için 4342 sayılı Mera Kanunu kapsamında mera vasıf değişikliği yapılacaktır. 4.1.a. Tarım ve Hayvancılık 4.1.a.1. Sulu ve Kuru Tarım Arazilerinin Büyüklüğü Ankara İli nin yakın çevresinde üç önemli ova, tarım havzaları olarak özel önem taşımaktadır. Bu havzalar, Ova Çayı geçişinin bulunduğu Kazan-Mürted Ovası, Çubuk Çayı geçişiyle Çubuk Ovası ve Hatip Çayı geçişinin tarımsal değer kattığı Hatip Ovası dır. Ankara İli nin toplam yüzölçümü (göller dahil) ha., su yüzeyleri hariç ha. olup bu arazilerin dağılımı, ekiliş bilgileri aşağıdaki gibidir. % 49 u olan ,1 hektarlık bölümü tarım alanı, % 13 ü olan hektarlık bölümü çayır ve mera alanı, % 38 i olan ,9 hektarlık bölümü ormanlık ve diğer alanlardır. Ankara İli nde tarım arazilerinin genel dağılımını gösterir grafik aşağıdaki şekilde verilmiştir. 53

56 TARIM ARAZİLERİNİN GENEL DAĞILIMI 3% 1% 1% 25% 70% Tarım Arazisi Sebze Arazisi Meyvelik Bağ Arazisi Nadas Şekil 7. Ankara İli Tarım Arazilerinin Genel Dağılımı (Kaynak: Ankara Valiliği, İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü 2011) Ankara İli nde tarım arazilerinin hektarı sulanabilecek alandır. Bunun tarım alanlarına oranı % 15 tir. İlde toplam sulanan alan ha.dır. Sulanan arazilerin %72 si devlet sulaması, % 28 i ise halk sulaması şeklindedir. İl genelinde susuz tarım arazilerinde özellikle hububat üretimi, sulu tarımın yapıldığı alanlarda ise endüstriyel bitkiler ile meyve ve sebze üretimi gerçekleştirilmektedir. Ayrıca Ankara İli nde organik tarım ile de ürün yetiştiriciliği yapılmaktadır. Proje alanı Ankara İli, Çubuk İlçesi civarında yer almaktadır. Ankara İli geneli ve Çubuk İlçesi arazi kullanım sınıfları aşağıdaki gibidir. İL/İLÇE Tablo 20. Arazi Kullanım Sınıfları Sulu Tarım (Ha) Kuru Tarım (Ha) Karışık Tarım (Ha) Mera Orman Şehir ve Endsütriyel Kullanım Sulak Alanlar Tuzsuz Çıplak Alan İç Sular Tuzlu Sular Toplam ANKARA Çubuk Kaynak: Tarımsal Araştırma Genel Müdürlüğü, Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Ens.-CBS UA Bölümü, Yılı Ankara İl Çevre Durum Raporu Türkiye İstatistik Kurumu 2013 yılı verilerine göre Ankara İli ve Çubuk İlçesi tarım alanları dağılımı aşağıda verilmiştir. 54

57 İL/İLÇE Tablo 21. Tarım Alanları Toplam Alan (Dekar) Tahıllar ve Diğer Bitkisel Ürünlerin Ekim Alanı (Dekar) Nadas Alanı (Dekar) Sebze Bahçeleri Alanı (Dekar) Meyveler, İçecek ve Baharat Bitkilerinin Alanı (Dekar) Süs Bitkileri Alanı (Dekar) ANKARA Çubuk , ,64 Kaynak: TÜİK-Bitkisel Üretim İstatistikleri-Tarım Alanları Projeye konu 17,02 hektarlık proje alanı hazine ve mera arazisinden oluşmaktadır. Söz konusu alanın yaklaşık 11,9 hektarı mera arazisi kapsamında olup bu alanlar için mera tahsis değişikliği yapılacaktır. Proje alanı içinde tarım arazisi bulunmamaktadır. 4.1.a.2. Ürün Desenleri ve Bunların Yıllık Üretim Miktarları Ankara İli bitkisel üretim bakımından ülkemizin önde gelen illerinden birisidir. Geniş arazi varlığı ile birçok ürünün üretimi için elverişli olan ilin toplam tarım alanının Türkiye ye oranı yaklaşık %5 iken ilde ekilen meyve alanının Türkiye ye oranı %8,46, ekilen sebze alanının Türkiye ye oranı %5,93 ve ekilen tarla alanının Türkiye ye oranı ise %5,01 dir. Ankara İli nde yılları arasında ekilen meyve alanı %7,6 lık bir artışla 26 bin hektara yükselmiştir yılında Ankara da ekilen meyve alanının Türkiye ye oranı %9,6 iken bu oran yıllar içerisinde gerileyerek %8,4 e inmiştir. Ankara da ekilen sebze alanı ise Türkiye üretimi ile paralellik göstererek %22 oranında bir düşüş yaşanarak 47 bin hektara düşmüştür. İlde ekilen tarla alanları ise %13 lük bir düşüş göstererek 15,7 hektara düşmüştür. İlde Polatlı, Haymana ve Bala en fazla hububat ekim alanına sahip ilçeler iken Kazan ve Beypazarı en fazla sebze ekim alanına sahiptir. Ayrıca Çubuk, Kalecik ve Kızılcahamam ise en çok meyve ve bağ alanlarına sahip ilçelerdir. Ankara ilinde yetiştirilen ürünlerin başında tahıl ürünleri gelmekte olup en çok yetiştirilen tahıl ürünleri buğday, arpa ve çavdardır. Bölgede yetiştirilen baklagillerden nohut ve mercimek başta gelmektedir. Bölgede sebze üretimi açıkta ve kısmen örtü altında yapılmakta olup domates, fasulye, hıyar, biber, marul ve havuç üretilmektedir. Ankara da yetiştirilen ürünlere ait bilgiler aşağıdaki tablolarda verilmiştir. 55

58 Tablo 22. İldeki Tahıllar ve Diğer Bitkisel Ürünler İstatistikleri (2013 Yılı) Grup adı Parfümeri-Eczacılık Vb.Bitkiler-Sekerpancarı Ve Yem Bitkileri Tohumları Patates-Kuru Baklagiller-Yenilebilir Kök Ve Yumrular Saman Ve Ot Ürün adı Ekilen alan (dekar) Hasat edilen alan(dekar) Üretim (ton) Verim (kg/da) Fiğ (Dane) Bakla (Yemeklik) Fasulye (Kuru) Mercimek (Kırmızı) Mercimek (Yeşil) Nohut Patates (Diğer) Patates (Tatlı) Yerelması Burçak (Yesil Ot) Fiğ (Yeşil Ot) Hayvan Pancarı Korunga (Yeşil Ot) Mısır (Silajlık) Mürdümük (Yeşil Ot) Sorgum (Yeşil Ot) Tritikale (Yeşil Ot) Yonca (Yeşil Ot) Yulaf (Yeşil Ot) Şeker İmalatında Kullanılan Bitkiler Şekerpancarı Tahıllar Yağlı Tohumlar Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu-Bitkisel Üretim İstatistikleri,2013 Arpa (Biralık) Arpa (Diğer) Buğday (Diğer) Buğday (Durum) Çavdar Çeltik Mısır (Dane) Tritikale (Dane) Yulaf (Dane) Aspir Ayçiçeği (Çerezlik) Ayçiçeği (Yağlık) Kolza (Kanola) Susam

59 Tablo 23. İldeki Sebze Ürünleri Üretim İstatistikleri (2013 Yılı) Grup adı Ürün adı Ekilen Alan(Dekar) Üretim(Ton) Soğan (Taze) Soğan (Kuru) Sarımsak (Taze) Sarımsak (Kuru) Kök Ve Yumru Sebzeler Pırasa Havuç Kırmızı Pancar Turp (Bayır) Turp (Kırmızı) Domates (Sofralık) Domates (Salçalık) Hıyar (Sofralık) Hıyar (Turşuluk) Acur Biber (Salçalık) Biber (Dolmalık) Biber (Sivri) Bamya Meyvesi İçin Yetiştirilen Sebzeler Patlıcan Kabak (Sakız) Balkabağı Kabak (Çerezlik) Fasulye (Taze) Börülce (Taze) 10 5 Bakla (Taze) Barbunya Fasulye (Taze) Kavun Karpuz Karnıbahar Brokoli Lahana (Beyaz) Lahana (Kırmızı) Lahana (Brüksel) Marul (Kıvırcık) Marul (Göbekli) Marul (Aysberg) Diğer Sebzeler (Başka Yerde Enginar Sınıflandırılmamış) Ispanak Pazı Semizotu Maydonoz Roka Tere Nane Dereotu Mantar (Kültür) Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu-Bitkisel Üretim İstatistikleri,

60 Tablo 24. İlde Yetiştirilen Meyve, İçecek ve Baharat Bitkileri (2013) Ürün adı Toplu meyveliklerin alanı(dekar) Üretim (ton) Ağaç başına ortalama verim (kg) Meyve veren yaşta ağaç sayısı Meyve vermeyen yaşta ağaç sayısı Toplam ağaç sayısı Üzüm (Sofralık-Çekirdekli) Üzüm (Sofralık-Çekirdeksiz) Üzüm (Şaraplık) İncir Elma (Golden) Elma (Starking) Elma (Amasya) Elma (Grannysmith) Elma (Diğer) Armut Ayva Muşmula Şeftali (Nektarin) Şeftali (Diğer) Erik Kayısı Zerdali Kiraz Vişne Kızılcık İğde Çilek Dut Nar Trabzon Hurması Badem Ceviz Antep Fıstığı Anason Kimyon Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu-Bitkisel Üretim İstatistikleri,2013 Tablo 25. Organik Tarım Bilgi Sistemi (OTBİS) Verileri Tablosu İLÇE ÇİFTÇİ SAYISI ALAN(da) YETİŞTİRİLEN ÜRÜN Ayaş Nohut, Kabak Bala Arpa, Buğday,Kimyon,Mısır Beypazarı Elma, Domates, Biber, Patlıcan Elmadağ 3 44 Elma, Armut Gölbaşı 1 10 Elma, Armut, Kayısı, Erik Kalecik Bağ, Badem, Domates, Biber, Patlıcan Kazan 1 3 Elma, Armut Polatlı Buğday, Arpa, Kimyon Sincan 1 12 Elma, Armut Nallıhan Tarla TOPLAM İŞLETME SAYISI FAALİYET ALANI 17 Kaynak: Ankara İl Çevre ve Durum Raporu-2011 Ankara Valiliği, İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, 2011 Organik Gıda Üretim Ve Satışı Organik Gübre Üretimi Organik Hububat İşlemesi Organik Bağ Üretim Alanı Organik Ceviz Ve Badem 58

61 Proje alanının sınırları içerisinde bulunduğı Çubuk İlçesi ovalık bir bölge olduğundan tarım ürünleri için oldukça uygundur. Çubuk ovasında ağırlıklı olarak hububat, sebze, meyve tarımı yapılmaktadır. Ekilen arazilerin %50 sini hububat tarımı almaktadır. Buğday, arpa, fiğ, nohut, pancar, yulaf ekilen ürünler arasındadır. Ayrıca Çubuk, Ankara nın sebze ve meyve deposu olarak da kabul edilmektedir. Yörede başta vişne olmak üzere turşunun hammaddesi olan domates, salatalık, fasulye, biber üretilmektedir. İlçede 2013 yılı itibariyle bitkisel ürünlerin önemli ekilişleri ve verim miktarları aşağıda tablo olarak verilmiştir. Tablo 26. Çubuk İlçesinde Üretilen Tahıllar ve Diğer Bitkisel Ürünler (CPA Sınıflamasına Göre) Grup adı Ürün adı Ekilen Hasat edilen alan(dekar) alan(dekar) Üretim(ton) Verim(kg/da) Buğday (Durum) Tahıllar Buğday (Diğer) Arpa (Biralık) Arpa (Diğer) Patates (Diğer) Patates-Kuru Baklagiller- Nohut Yenilebilir Kök Ve Yumrular Fasulye (Kuru) Mercimek (Yeşil) Yağlı Tohumlar Ayçiçeği (Çerezlik) Fiğ (Yeşil Ot) Saman Ve Ot Yonca (Yeşil Ot) Korunga (Yeşil Ot) Mısır (Silajlık) Parfümeri-Eczacılık Vb.Bitkiler- Sekerpancarı Ve Yem Bitkileri Tohumları Fiğ (Dane) Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu-Bitkisel Üretim İstatistikleri,2013 Yukarıdaki tablo incelendiği zaman, ilçede birinci sırada buğday üretimi, ikinci sırada ise arpa üretiminin ön planda olduğu görülmektedir. İlçede yetiştirilen ürünlerden en fazla verim silajlık mısırdan alınmaktadır. 59

62 Tablo 27. Çubuk İlçesinde Üretilen Sebzeler (CPA Sınıflamasına Göre) Grup adı Ürün adı Ekilen Alan(Dekar) Üretim(Ton) Soğan (Kuru) Kök Ve Yumru Sebzeler Pırasa Havuç Turp (Kırmızı) Domates (Sofralık) Hıyar (Sofralık) Hıyar (Turşuluk) Biber (Sivri) Meyvesi İçin Yetiştirilen Sebzeler Patlıcan Balkabağı Fasulye (Taze) Kavun Karpuz Lahana (Beyaz) Lahana (Kırmızı) 21 9 Diğer Sebzeler (Başka Yerde Marul (Kıvırcık) Sınıflandırılmamış) Marul (Göbekli) Ispanak Pazı Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu-Bitkisel Üretim İstatistikleri,2013 Tablo 28. Çubuk İlçesinde Üretilen Meyveler, İçecek ve Baharat Bitkileri (CPA Sınıflamasına Göre) Ürün adı Üzüm (Sofralık- Çekirdekli) Toplu meyveliklerin alanı (dekar) Üretim (ton) Ağaç başına ortalama verim(kg) Meyve veren yaşta ağaç sayısı Meyve vermeyen yaşta ağaç sayısı Toplam ağaç sayısı Elma (Golden) Elma (Starking) Elma (Amasya) Armut Ayva Şeftali (Diğer) Erik Kayısı Kiraz Vişne Dut Ceviz Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu-Bitkisel Üretim İstatistikleri, a.3. Hayvancılık Türleri, Adetleri ve Beslenme Alanları Ankara İl geneli ve Çubuk İlçesi için Türkiye İstatistik Kurumundan alınan 2013 yılına ait veriler aşağıda verilmiştir. 60

63 Büyük Baş Hayvancılık Ankara İli a- Sığır (Kültür) Adet b- Manda Adet c- Sığır (Melez) Adet d- Sığır (Yerli) Adet Çubuk İlçesi a- Sığır (Kültür) Adet b- Manda 165 Adet c- Sığır (Melez) Adet d- Sığır (Yerli) Adet Küçük Baş Hayvancılık Ankara İli a- Koyun (Yerli) Adet b- Keçi (Kıl) Adet c- Keçi (Tiftik) Adet d- Koyun (Merinos) Adet Çubuk İlçesi a- Koyun (Yerli) Adet b- Keçi (Kıl) Adet c- Keçi (Tiftik) 480 Adet d- Koyun (Merinos) Adet Kümes Hayvancılığı ( Kanatlı Üretimi ) Ankara İli a- Et Tavuğu Adet b- Yumurta Tavuğu Adet c- Hindi Adet d- Kaz Adet e- Ördek Adet Çubuk İlçesi a- Yumurta Tavuğu Adet b- Hindi 400 Adet c- Kaz 800 Adet d- Ördek 300 Adet Arıcılık Ankara İli a- Yeni Kovan Adet b- Eski Kovan Adet c- Toplam Kovan Adet d- Bal Üretimi 580,725 Ton e- Balmumu Üretimi 13,833 Ton 61

64 Çubuk İlçesi a- Yeni Kovan Adet b- Eski Kovan 525 Adet c- Toplam Kovan Adet d- Bal Üretimi 190 Ton e- Balmumu Üretimi 3,1 Ton Tek Tırnaklılar Ankara İli a- At 833 Adet b- Katır 364 Adet c- Eşek Adet Çubuk İlçesi a- At 22 Adet b- Katır 5 Adet c- Eşek 170 Adet Büyükbaş hayvancılık Çubuk ta önemli bir geçim kaynağıdır. Çubuk un tüm köylerinde hayvancılık yapılmaktadır. Köylerdeki aile işletmeciliğinin yanı sıra ova köylerinde ve Çubuk civarında yaygın olarak süt inekçiliği, sığır besisi ve koyunculuk yapılmaktadır. İlçede büyükbaş ve küçükbaş hayvancılığın yanı sıra ikinci bir uğraş olarak arıcılık yapılmaktadır. Arı besleyen köy sayısı 70 olup işletme tescil belgesi alan çiftçi sayısı 64, seyyar arıcı 27, sabit arıcı ise 252 kişidir. Proje alanının bulunduğu bölgede tarımsal faaliyetlere bağlı olarak hayvan yetiştiriciliği de yapılmaktadır. Proje alanının yer aldığı İkipınar Mahallesi nde büyükbaş ve küçükbaş hayvan yetiştiriciliği yapılmaktadır. 4.1.b. Orman Alanları Projeye konu 17,02 hektarlık alan hazine arazisi ve mera arazisi kapsamında kalmaktadır. Proje alanı içinde orman alanı bulunmamaktadır. Proje alanında yapılacak üretim faaliyetleri ile ilgili Orman Genel Müdürlüğü Ankara Orman Bölge Müdürlüğü nün vermiş olduğu görüşte, proje alanının Orman Sayılmayan alanda kaldığı, orman yangınlarına karşı her türlü tedbirin alınması kaydıyla yapılacak faaliyetin Bölge Müdürlüğü nce olumlu değerlendirildiği belirtilmiştir. Proje alanına ilişkin Orman Genel Müdürlüğü Ankara Orman Bölge Müdürlüğü görüşü ile ÇED İnceleme ve Değerlendirme Formu ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-36). ÇED İnceleme ve Değerlendirme formuna göre proje alanının ormanlık alanlarda kalmadığı bu sebeple de alanda yapılacak faaliyetin ormanlar ve ormancılık çalışmaları üzerinde olumsuz etkisi bulunmadığı belirtilmiştir. Sahada yapılacak üretim faaliyetleri esnasında orman yangınlarına karşı her türlü tedbir alınacaktır. 62

65 T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Ağ Tabanlı Coğrafi Bilgi Sistemi Uygulaması ndan alınan verilere göre proje alanına en yakın orman alanı alana yaklaşık 5,5 km mesafede bulunmakta olup orman alanının proje alanına göre konumunu gösterir harita aşağıda verilmiştir. Haritada sınırları gösterilen ve bozuk meşe mesceresinden oluşan orman alanı yaklaşık hektar büyüklüğündedir. Şekil 8. Proje Alanı Çevresinde Bulunan Orman Alanlarını Gösterir Harita (Kaynak: T. C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Coğrafi Bilgi Sistemi-Orman Kullanımı) 4.1.b.1. Ağaç Türleri ve Miktarları veya Kapladığı Alan Büyüklükleri Projeye konu alan yukarıda belirtildiği üzere ormanlık bölge kapsamında değildir. 4.1.b.2. Ocak Yerinin İşlediği Mescere Haritası ve Yorumu Proje alanı ormanlık bölge kapsamına girmemektedir. Proje alanına ilişkin ÇED İnceleme ve Değerlendirme Formu ekinde, faaliyet alanını gösterir orman mescere haritası verilmiştir (Bkz. Ek-36). ÇED İnceleme ve Değerlendirme formunda projeye konu alanın bulunduğu bölgenin mescere tipi ağaçsız orman toprağı ve ziraat olarak belirtilmiştir. 4.1.b.3. Sahanın Yangın Görüp Görmediği Proje alanı ormanlık bölge kapsamına girmemektedir. Bu sebeple proje alanının yangın görüp görmediği hususunda bilgi bulunmamaktadır. Proje alanında çıkabilecek herhangi bir yangına karşı yeterli sayıda yangın söndürme cihazı ve yangın söndürme ekipmanı (kazma, kürek, balta, su kovası vs.) bulundurulacaktır. 63

66 Çalışanların topluca bulunduğu alanlara Yangın Söndürme Talimatnamesi asılacak ve talimatnamenin eksiksiz uygulanması konusunda hassas davranılacaktır. 4.1.c Proje Yerinde Elden Çıkarılacak Alanın Değerlendirilmesi Projeye konu faaliyetler kapsamında belirlenen 17,02 hektarlık alan proje alanı olarak kullanılacaktır. Söz konusu 17,02 hektarlık proje alanının 13,81 ha.lık kısmının ocak alanı, 2,77 ha.lık kısmının kırma-eleme tesisi ve stok alanı olarak (alternatif alan olmaması sebebiyle bir kısmı ruhsat sahası mücavirinde kalmak suretiyle), 0,44 hektarlık kısmının ise pasa döküm alanı olarak kullanılması planlanmaktadır. Proje alanı içerisinde ocak, tesis, şantiye ve stok alanlarının yerleşimini gösterir 1/ ölçekli Vaziyet Planı ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-11.A). 17,02 hektarlık proje alanı hazine arazisi ve mera arazisi kapsamında kalmaktadır. Projeye konu alanın mülkiyet durumunu gösterir 1/5.000 ölçekli kadastro haritası ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-12). Proje alanında yapılacak faaliyetler kapsamında Ankara Valiliği İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü nün vermiş olduğu görüş ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek- 13). Görüşte proje alanı içerisindeki 4,5 hektarlık alanın 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunun 3. Maddesi (i) bendinde tanımlanan Tarım Dışı Alan olarak tespit edildiği ve dolayısıyla bu alan için ilgili kanun kapsamında yapılacak herhangi bir işlem bulunmadığı ayrıca 4342 sayılı Mera Kanunu na göre projeye konu alan içerisindeki m 2 lik alanın mera parseli içerisinde kaldığı belirtilmiştir. Proje alanı içerisinde bulunan mera vasıflı araziler için üretim faaliyetleri öncesinde mera vasıf değişikliği yapılacaktır. 4.1.c.1 Proje Sırasında Kesilecek Ağaçların Tür ve Sayıları, Orman Yangınları ve Alınacak Önlemler Proje alanı ormanlık bölge kapsamına girmemektedir. Sahada faaliyetler kapsamında kesilmesi gereken ağaç bulunmamaktadır. 4.1.c.2 Elden Çıkarılacak Tarım Alanlarının Büyüklüğü, Arazi Kullanım Kabiliyeti Projeye konu faaliyetlerin gerçekleştirileceği 17,02 hektarlık proje alanı hazine arazisi ve mera arazisi kapsamında kalmaktadır. Alan içerisinde tarım alanı bulunmamaktadır. Ankara Valiliği İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü nün yerinde incelemesi sonucunda, projeye konu alanın 4,5 hektarlık kısmı 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununun 3. Maddesi (i) bendinde tanımlanan Tarım Dışı Alan (T) olarak tespit edilmiş ve alanın ,00 m 2 lik kısmının ise mera parseli içerisinde kaldığı belirtilmiştir (Bkz. Ek-13). Projeye konu alanın büyük bir kısmı VII. sınıf arazi, geri kalan kısmı ise IV. sınıf arazi niteliğindedir. IV sınıf araziler işlendiklerinde ve gerekli önlemlerin alınması halinde iklime adapte olmuş tarla veya bahçe bitkilerinden bazıları için kullanılabilir. Söz konusu proje alanının içerisinde bulunan IV. sınıf arazi Hali Arazi (hazine arazisi) niteliğindedir. VII. sınıf araziler ise toprak işlemeli tarıma elverişsiz araziler olup proje alanınında VII. sınıf arazilerin bulunduğu alanlar mera arazisi niteliğindedir. 64

67 4.1.c.3 Etkilenecek Tabii Bitki Türleri ve Ne Kadar Alanda Bu İşlerin Yapılacağı Çalışma yapılacak sahanın bulunduğu bölgeye ait flora listesi Bölüm 4.7 de verilmiştir. 17,02 hektarlık proje alanı kalker ocağı ve kırma eleme tesisi işletmeciliğinde kullanılacaktır. Proje alanı mülkiyeti hazine ve mera arazisinden oluşmaktadır. Çalışma alanın mera arazisi niteliğindeki kısımları tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Madencilik Faaliyetleri İle Bozulan Arazilerin Doğaya Yeniden Kazandırılması Yönetmeliği nin kapsamı dışında yer almakta olup, üretim faaliyetleri sonrasında alanın İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü nün görüşleri doğrultusunda rehabilite edilmesi ve doğal bitki örtüsünün geri kazanılması sağlanacaktır. Proje alanının hazine arazisi niteliğindeki kısımları ise tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Madencilik Faaliyetleri İle Bozulan Arazilerin Doğaya Yeniden Kazandırılması Yönetmeliği kapsamında kaldığından alan için doğaya yeniden kazandırma planı hazırlanmış olup ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-23). 4.1.c.4. Proje Alanında Kültür ve Tabiat Varlıkları Durumu Proje alanı içerisinde herhangi bir kültür ve tabiat varlığı bulunmamaktadır. Ankara II Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü nden proje kapsamında görüş alınmış olup, ilgili kurum tarafından proje alanında 2863 sayılı yasa kapsamında taşınır/taşınmaz kültür varlığına rastlanılmadığı belirtilmiştir. Söz konusu görüş ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-24). Yapılacak çalışmalar sırasında taşınır/taşınmaz kültür varlığı bulunması durumunda 2863 sayılı yasanın 4. maddesi gereği ilgili kurumlara bildirilecektir. Proje alanı ve yakın civarının Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği nin EK-V Duyarlı Yöreler Listesi dikkate alınarak yapılan değerlendirmesi Bölüm de detaylı olarak açıklanmıştır. 4.1.c.5. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) Projeye konu ruhsat nolu sahanın 17,02 hektarlık proje alanında kalker ocağı ve kırma eleme tesisi işletmeciliği yapılması planlanmaktadır. 17,02 hektarlık proje alanının 2,77 hektarlık kısmı kırma eleme tesisi ve stok alanı olarak, 0,44 hektarlık kısmı pasa döküm alanı olarak, 13,81 hektarlık kısmı ise ocak alanı olarak kullanılacaktır. Proje alanı içerisinde kırma-eleme tesisinin ve şantiyenin kurulacağı alanlarda arazi düzenleme çalışmaları sırasında, dekapaj yapılması söz konusudur. Ancak yapılacak dekapaj tesis alanında dolgu malzemesi olarak tekrar kullanılacaktır. Dolayısıyla bu malzemenin depolanması söz konusu olmayacaktır. Sahada kalker üretimi gerçekleştirilecek alanlarda cevher yüzeyde gözlenmektedir. Bu alanlarda sıyrılabilir nitelikte üst örtü tabakası bulunmamaktadır. Dolayısıyla üretim faaliyetleri öncesinde üst örtü dekapajı yapılması söz konusu değildir. Ancak, üretim sırasında pasa malzeme ortaya çıkması durumunda söz konusu malzeme proje alanı içerisinde erozyona ve heyelena sebep olmayacak meyilde belirlenen pasa döküm alanında depolanacaktır. Proje 65

68 alanı içerisinde belirlenen pasa döküm alanı arazi niteliği bakımından hazine arazisi niteliğindedir. Pasa malzeme yüksek yığınlar oluşturulmadan şev duraylılığı sağlanacak şekilde depolanacak ve böylece heyalan oluşumuna karşı önlem alınmış olacaktır. Ayrıca yağışlı havalarda alana düşen yağmur sularının toplanmasını sağlamak amacıyla depolama alanının çevresine çevirici drenaj kanalları açılarak toprak tabakasında erozyon önlenmiş olacaktır. Depolama alanında gerekli tedbirler alınarak alan çevresinde bulanan yüzeysel sularının kirelenmesi önlenecektir. Ayrıca izne konu olmayan yerlere pasa malzeme dökülmeyecektir. Depolanan malzeme daha sonra ocak rehabilitasyonunda kullanılacaktır. Proje alanından cevherin nakliyesi sırasında mevcut yollar kullanılacak olup sadece ocak alanından mevcut yola bağlantıyı sağlayacak yolun açılması planlanmakta olup açılacak yollar yamaçlardan aşağı toprak kaydırmayacak şekilde ekskavatörle açılacaktır. Proje alanı orman arazileri kapsamına girmemektedir. Proje alanına en yakın orman alanı, alana kuş uçuşu yaklaşık 5,5 km mesafede bulunmakta olup orman alanına, projeye konu faaliyetler kapsamında herhangi bir olumsuz etki söz konusu olmayacaktır. Ocaktaki üretim aşamalarında, delme-patlatma, yükleme, taşıma faaliyetleri ile tesisin çalışması esnasında toz çıkışı söz konusu olacaktır. Patlatmalar sonrası oluşacak toz iri taneli olacağı için fazla dağılmadan ocak sahası içerisinde çökecektir. Patlatma için delinen deliklerden çıkan tozun bir kısmı sıkılama malzemesi olarak kullanılacak, geri kalan kısmı ise ocak rehabilitasyonunda kullanılmak üzere pasa döküm alanına taşınarak depolanacaktır. Tozlanmaya karşı önlem olarak savurma yapılmadan yükleme-boşaltma yapılmasına dikkat edilecektir. Malzeme nakil işlemleri sırasında oluşacak tozlanmaya ilişkin olarak, nakil işlemleri sırasında hız sınırlamalarına dikkat edilecek, kamyonların üzeri branda ile kapatılacak ve tesis bağlantı yolları düzenli olarak temizlenecek ve sulanacaktır. Bu doğrultuda kamyon şoförlerine gerekli eğitimler verilecektir. Kamyonlara aks yükü doğrultusunda yükleme yapılacak olup, aşırı yükleme söz konusu olmayacaktır. Ayrıca kırma eleme tesisi tamamen kapalı sistem kurulacak olup toz indirgeme sistemi (pülvarize su sistemi) ile donatılacaktır. Tesisin tamamen kapalı sistemde kurulması, ünitelerin tek tek kapatılmasına nazaran toz oluşumunu çok daha fazla minimize edecektir. Proje alanında kırma eleme tesisinde boyutlandırılan cevher, oluşturulacak stok alanında depolanacaktır. Depolama yüksek yığınlar oluşturulmadan şev duraylılığı sağlanacak şekilde yapılacaktır. Depolanan malzemede toz oluşumunun engellenmesi amacıyla malzeme yüzeyi düzenli aralıklarla sulanacaktır. Stoklanacak malzemenin yaklaşık olarak % 60 ı 0-4 mm aralıklı ince malzeme olacaktır. Söz konusu ince yapılı malzeme tozumayı önlemek amacıyla kapalı ortamda (kapalı stokholde) depolanacaktır. Ayrıca sahadan üretilecek malzemenin nakli sırasında yerleşim yeri, tarım alanları ve hayvanların otlatıldığı bölgelerden geçilirken hız sınırlamalarına riayet edilecektir. Üretim faaliyetleri için mera alanları ile ilgili izin alınırken verilecek geri kazanım ve toprak koruma projelerine uygun olarak rehabilitasyon çalışmalarında bulunulacaktır. Hazine arazilerinin ise hazırlanan doğaya yeniden kazandırma planı doğrultusunda rehabilitasyonu sağlanacaktır. 66

69 Ocak üretiminin yapıldığı veya tamamlandığı alanlarda çevre ve insan güvenliliğini tehlikeye sokabilecek yüksek şevlerin veya çukur alanların oluşmaması sağlanacaktır. Oluşması halinde bu alanların çevresi tel çitle çevrilerek, uyarı levhaları konacak ve gerekli güvenlik tedbirleri alınacaktır. Sahada üretim çalışmaları sırasında sahaya yabancı kişilerin girmesi önlenecektir. Sahada bekçi bulundurulacaktır. Ocak alanı ve etrafına gerekli uyarı levhaları konacaktır. Ocak alanına halkın ve yetiştirdiği hayvanların girmemesi ve zarar görmemesi açısından gerekli önlemler alınarak faaliyette bulunulacaktır Toprak Özellikleri 4.2.a. Toprak Yapısı ve Arazi Kullanım Kabiliyeti Sınıflaması Toprak bünyesi, toprak verimlilik düzeyini belirleyen önemli fiziksel özelliklerdendir. Gübreleme yönünden büyük önem taşır. Su tutma kapasitesi, havalanma, KDK, toprak amenajmanı vs. gibi verimlilik faktörlerinin üzerinde direkt etkisi vardır. Bunun yanında ph, % kireç içeriği, organik madde kapsamı, bitki besin maddeleri içeriklerinin miktarı ve % tuzluluk durumları da toprakların verimliliğinde baz alınan kriterler olup gübreleme yönünden bilinmesi gereken kriterlerdir. Ankara İli nde bulunan toprakların verimlilik dağılımı, Ankara İli ve Çubuk İlçesi nde bulunan toprak gruplarının dağılımı ve arazi kullanım kabiliyetleri aşağıdaki tablolarda verilmiştir. Tablo 29. Ankara İli Topraklarının Verimlilik Kriterlerinin % Olarak Dağılımı BÜNYE Kategori Kumlu Tınlı Killi Tınlı Killi Ağır Killi % Dağılım 2,4 67,1 29, ph Kategori K.Asit O.Asit H.Asit Nötr H.Alkali K.Alkali % Dağılım ,6 13,8 85,4 0,2 Organik Kategori Çok Az Az Orta İyi Yüksek Madde % Dağılım 29,1 51,3 16,4 2,6 0,6 Çok Fazla Kategori Az Kireçli Kireçli Orta Kireçli Fazla Kireçli Kireç Kireçli % Dağılım 6,4 14,9 42,7 23,7 12,3 Toplam Tuz Kategori Tuzsuz Hafif Tuzlu Orta Tuzlu Çok Tuzlu % Dağılım 95,6 3,8 0,4 0,2 K 2 O Kategori Az Orta Yeter Yüksek % Dağılım 0,60 1,25 1,80 96,35 P 2 O 5 Kategori Çok Az Az Orta Yüksek Çok Yüksek % Dağılım ,3 10,8 21,9 Kaynak: Ankara Valiliği, İl Tarım Müdürlüğü, Yılı Ankara İl Çevre Durum Raporu 67

70 İl / İlçe Tablo 30. Ankara İli Büyük Toprak Grupları (ha) Su, Yerleşim vb. Alüvyal Kahverengi Topraklar Kestane rengi Topraklar Kırmızımsı Kahverengi Topraklar Hidromorfik Alüvyal Topraklar Kolüvyal Topraklar Regoseller Kahverengi Orman Toprakları Kireçsiz Kahverengi Orman Toprakları Organik Topraklar Kireçsiz Kahverengi Topraklar ANKARA Çubuk Kaynak: Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü, TARLA Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü-CBS UA Bölümü, 2010 ; Ankara İl Çevre Durum Raporu,2011 Not: Alan bilgileri 1: ölçekli Türkiye Toprak Veri Tabanı haritasından Coğrafi Bilgi Sistemi Analizi ile elde edilmiştir. Toplam Tablo 31. Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıfları (AKK) (ha) İl Su, Yerleşim I II III IV V VI VII VIII Toplam İlçe vb. ANKARA Çubuk Kaynak: Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü, TARLA Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü-CBS UA Bölümü, 2010 ; Ankara İl Çevre Durum Raporu,2011 Not: Alan bilgileri 1: ölçekli Türkiye Toprak Veri Tabanı haritasından Coğrafi Bilgi Sistemi Analizi ile elde edilmiştir. 68

71 Projeye konu alan Çubuk İlçesi sınırları içerisinde yer almaktadır. İlçede ova bölgesinde genellikle derin ve zengin alüvyal topraklar, geçirgen, yer yer killi ağır az geçirgen topraklar bulunmaktadır. Ova bölgesinde topraklar kahverengi renktedir. Ortalama meyil %3 ile %8 arasında değişmektedir. Toprak kalınlığı da cm arasındadır. İlçede arazi yapısı güney kesimlerde yer yer tepelik ve meyilli taban arazileri olup kuzey kesimlerinde dağlık karakter gösteren tipik Orta Anadolu toprak gruplarını kapsamaktadır. Projeye konu 17,02 hektarlık proje alanın tamamı kırmızımsı kahverengi toprak grubu üzerinde bulunmaktadır. Kırmızı kahverengi toprakların A horizonu tipik olarak kırmızımsı kahverengi veya kırmızıdır ve yumuşak kıvamdadır. B horizonu kırmızı ve kırmızımsı kahverengi, daha ağır bünyeli ve oldukça sıkıdır. B horizonunun altında kalsiyum karbonat birikme horizonu bulunur. Beyazımsı renki olan bu horizon yumuşak veya çimentolaşmış olabilir. Kırmızımsı kahverengi topraklar çeşitli anamaddeler üzerinde oluşur. Doğal drenajları iyidir. Projeye konu alanın büyük bir kısmı VII. sınıf arazi niteliğindedir. VII. sınıf araziler çok dik eğim, erozyon, toprak sığlığı, taşlılık, yaşlılık, tuzluluk ve sodiklik gibi kültür bitkilerinin yetişmesini engelleyen çok şiddetli sınıflandırmalara sahip olup toprak işlemeli tarıma elverişsiz arazilerdir. Alanın geri kalan kısmı ise IV. sınıf arazi niteliğindedir. IV. sınıf araziler işlendiklerinde ve gerekli önlemlerin alınması halinde iklime adapte olmuş tarla veya bahçe bitkilerinden bazıları için kullanılabilir. Söz konusu proje alanının içerisinde bulunan IV. sınıf arazi Hali Arazi (hazine arazisi) niteliğindedir. Projeye konu alanın mülkiyet durumunu gösterir kadastro haritası ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-12). Haritadan da görüleceği üzere proje alanının büyük bir kısmı mera, geri kalan kısmı ise hazine arazisi niteliğindedir. Proje alanında yapılacak faaliyetler kapsamında Ankara İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü nün vermiş olduğu görüşe göre, alan içerisindeki 4,5 hektarlık alanın 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu nun 3. Maddesi (i) bendinde tanımlanan Tarım Dışı Alan olarak tespit edildiği, alan içerisinde yaklaşık m 2 lik alanın ise 4342 sayılı Mera Kanunu na göre mera parseli içerisinde kaldığı belirtilmiştir. Proje alanında mera vasıflı arazilerde üretim faaliyetlerine başlanmadan önce bu alanların tahsis değişikliği yapılacaktır. 4.2.b. Yamaç Stabilitesi Proje alanının genel arazi yapısı ve topografisi incelendiğinde, proje alanının eğimli bir arazi olduğu görülmektedir. Kalker üretim faaliyetleri topografik yapı dikkate alınarak basamaklar şeklinde üst kotlardan alta doğru olacaktır. 4.2.c. Erozyon Ankara Yeşil Kuşak Ağaçlandırma Projesi ile Ankara da hava kirliliğine karşı bir tedbir alınması ile şehrin sel ve taşkınlardan korunması düşünülmüş ve günümüzde büyük önem kazanan rekreasyon alanlarının çoğaltılması ve düzensiz yerleşmelerinin önüne yeşil bir set çekilmesi, gecekondunun durdurulması hedeflenmiştir. Ayrıca erozyonla mücadele çerçevesinde ağaçlandırmaya büyük önem verilmiştir. 69

72 Ankara ilinde ciddi toprak sorunlarından olan erozyon taban araziler hariç her yerde kendini az veya çok göstermektedir. İl içinde ırmak taşkınları, su yüzeyleri ve çıplak kayalıkların dışında kalan alanların hektarında su erozyonu, 505 hektarında da rüzgar erozyonu hüküm sürmektedir. Erozyona maruz hektar toprakların hektar tutan % 18,02 lik kısmı hiç erozyona uğramamış veya çok az uğramıştır. Proje alanındaki toprakların büyük çoğunluğu % 30 dan fazla eğime sahip, geri kalan kısımlardaki topraklarda ise %12-20 arasında değişmektedir. Projeye konu alanda toprak derinliği 0-20 cm arasında değişen çok sığ olan ve cm arasında değişen orta derinlikte topraklar bulunmaktadır. Erozyon derecesi bakımından proje alanının büyük bir kısmı çok şiddetli, geri kalan kısmı ise orta şiddetli su erozyonu sorunu olan bir yapı göstermektedir. Proje alanı içerisinde akışı olan herhangi bir dere bulunmamaktadır. Ancak çevresinde yağışlara bağlı olarak geçici akış gösteren kuru dere yatakları bulunmaktadır. Faaliyet alanının yağış olduğu zamanlarda yüzeysel su erozyonuna maruz kalabileceği düşüncesi ile aşağıda su erozyonu tanımlanmış ve alınacak önlemler açıklanmıştır. Su Erozyonu Su erozyonu diğer erozyon çeşitleri içerisinde en yaygın ve etkilisidir. Eğimli arazilerde vejetasyon zayıflığı veya vejetasyonun tamamı yok olduğu zaman yere düşen yağmur damlaları darbe etkisi ile toprak parçalarını yerinden koparır, parçalar ve yüzeysel akışa geçen yağmur suları bu toprak parçalarını sürükleyerek aşağılara taşırlar. Su erozyonunu meydana getiren ana faktörler, hareket halinde bulunan suyun hidrolik, mekanik ve çözücü (eritici) etkileridir. Su erozyonuna etki eden faktörler ise iklim, topografya, vejetasyon, toprak ve insandır. Yüzey Erozyonu Yüzey erozyonu, eğimli bir arazi üzerinde toprak parçacıklarının yağmur sularının etkisi ile yerlerinden oynatılıp, eğim yönünde aşağıya doğru taşınması olayıdır. Arazi eğiminin muntazam ve yüzeyin düz olduğu yerlerde, yüzeysel akışın çizgi halinde veya derecikler şeklindeki belli kanallarda yoğunlaşmadığı durumlarda, yağmur damlacıklarının etkisi ile yerinden kopan toprak parçacıklarının, yüzeysel akışa geçen suların taşınması ile meydana gelen erozyondur. Değişik kullanımlar altındaki yamaç arazilerde, erozyon olayının durdurulmasında genellikle iki ilkeden hareket edilmektedir: - Yağmur damlasının toprak yüzeyi üzerindeki tahripkar etkisini ortadan kaldırmak, - Yüzeysel akışın tehlikesiz bir şekilde akmasını ve toprak içine infiltrasyonunu sağlamak. Bu ilkelerden yola çıkarak faaliyet sahasında üretim aşamasında erozyonla mücadele ile ilgili gerekli önlemler alınacaktır. Ocak alanında açık işletme yöntemi ile basamaklar oluşturularak üretim yapılacaktır. Basamakların şev açıları kaymaya mahal vermeyecek şekilde ayarlanacaktır. Basamakların nihai genel şev açısı derece civarında olacaktır. Yağış sularının üretim alanına gelmesini engellemek amacıyla en üst kotlarda yaklaşık % 0,5 1,0 eğimli, çevirici-akıtıcı kanal yapılacaktır. Bu sayede çevirici kanaldan akacak olan 70

73 yağış sularının topraktaki infiltrasyon süresi uzatılacağı gibi üretim nedeniyle açılan alandan malzemenin yağış etkisiyle sürüklenmesi önlenmeye çalışılacaktır. Ayrıca çevirici kanala girmesi engellenemeyen ve üretim alanına düşen yağış sularının erozyon etkisini azaltmak amacıyla basamaklar şevlere doğru % 0,5-1,0 eğimli olarak yapılacaktır. Böylece üst kotlardan alt kotlara doğru akışa geçecek olan yağış suları her basamaktaki içe doğru % 0,5-1,0 lik eğimin etkisiyle kendisine topografyaya paralel bir akış kanalı oluşturacaktır. Böylece faaliyet alanında oluşabilecek suyun yüzey erozyonu etkisi en aza indirilmeye çalışılacaktır. 4.2.d. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemlar Kapsamında Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) Projeye konu sahada ÇED sürecinin olumlu tamamlanması durumunda ilgili diğer kurumlardan gerekli izinler alınarak yatırım çalışmalarına devam edilecektir. Sahada kalker üretimi yapılacak alanda cevherleşme yüzeyde gözlenmekte olup cevher üzerinde sıyrılabilir nitelikte üst örtü tabakası bulunmamaktadır. Dolayısıyla alanda bitkisel toprak depolama alanı oluşturulması düşünülmemektedir. Ancak mera vasıflı alanlarda bitkisel toprak ortaya çıkması durumunda, bu malzeme pasa döküm alanı içerisinde pasa malzemeden ayrı olarak üretim sonrası rehabilitasyon çalışmalarında kullanılmak üzere muhafaza edilecektir. Üretim sırasında kullanıma uygun olmayan pasa malzeme, proje alanı içerisinde erozyona ve heyelana sebep olmayacak meyilde belirlenen pasa döküm alanında depolanacaktır. Pasa malzeme yüksek yığınlar oluşturulmadan depolanacak ve depolama alanında gerekli tedbirler alınacaktır. Sahada kalker üretimi açık işletme yöntemi ile basamaklarda delme-patlatma yapılarak gerçekleştirilecektir. Patlatma yapılarak yerinden sökülen malzeme iş makineleri ile kamyonlara yüklenerek proje alanı içerisinde kurulması planlanan kırma eleme tesisine nakledilecektir. Proje alanı içerisinde kırma eleme tesisinin ve şantiyenin kurulacağı alanlarda arazi düzenleme çalışmaları sırasında, dekapaj yapılması söz konusudur. Ancak yapılacak dekapaj tesis alanında dolgu malzemesi olarak tekrar kullanılacaktır. Dolayısıyla bu malzemenin depolanması söz konusu olmayacaktır. Faaliyet alanında üretim aşamasında erozyonla mücadele ile ilgili gerekli önlemler alınacaktır. Faaliyeti düşünülen ocak açık işletme olup basamaklar oluşturularak çalışılacak, şev açıları kaymaya mahal vermeyecek şekilde ayarlanacaktır. Basamakların nihai genel şev açısı 60 yi geçmeyecektir. Bölgeye düşen yağışın topografyadan kaynaklı olarak üretim alanına toplanmasını engellemek amacıyla üst basamak kotundan başlamak üzere % 0,5 1,0 eğimli, çevirici-akıtıcı kanal yapılacaktır. Böylelikle yağış sularının infiltrasyon süresi uzatılacak ve basamaklara inmeden toplanarak drene edilmesi sağlanmış olacak, ayrıca malzemenin yağış etkisiyle sürüklenmesi engellenecektir. Üretim alanına düşen yağış sularının erozyon etkisini azaltmak amacıyla basamaklar şevlere doğru % 0,5-1,0 eğimli olarak yapılacaktır. Böylece üst kotlardan alt kotlara doğru akışa geçecek olan yağış suları her basamaktaki içe doğru % 0,5-1,0 lik eğimin etkisiyle kendisine topografyaya paralel bir akış kanalı oluşturacaktır. Böylece faaliyet alanında oluşabilecek suyun yüzey erozyonu etkisi en aza indirilmeye çalışılacaktır. 17,02 hektarlık proje alanı kalker ocağı ve kırma eleme tesisi işletmeciliğinde kullanılacaktır. Proje alanı mülkiyeti hazine ve mera arazisinden oluşmaktadır. Çalışma alanın 71

74 yaklaşık 11,90 hektarı mera vasıflı arazi niteliğinde olduğundan tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Madencilik Faaliyetleri İle Bozulan Arazilerin Doğaya Yeniden Kazandırılması Yönetmeliği nin kapsamı dışında yer almakta olup, üretim faaliyetleri sonrasında alanın İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü nün görüşleri doğrultusunda rehabilite edilmesi ve doğal bitki örtüsünün geri kazanılması sağlanacaktır. Proje alanının hazine arazisi niteliğindeki kısımları ise hazırlanan doğaya yeniden kazandırma planı doğrultusunda rehabilite edilecektir. Üretilen kalker cevheri, kamyonlar vasıtası ile proje alanı içerisinde kurulması planlanan kırma eleme tesisine nakledilecektir. İşletme aşamasında tesisin makine, ekipmanlarının yağlanması sırasında atık yağ oluşabilecektir. Oluşması muhtemel atık yağlar tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ilgili hükümlerine ve ayrıca tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyularak bertaraf edilecektir. Faaliyetler kapsamında oluşacak atık yağlar ve tehlikeli atıkların depolanması için sahada geçici atık depolama alanı oluşturulacaktır. Söz konusu atıklar bu alanda sızdırmasız beton zemin üzerinde depolanacaktır. Proje alanında üretim faaliyetleri tamamlandıktan sonra kırma eleme tesisi alandan kaldırılacaktır. Proje alanında yapılacak çalışmalar fiziksel nitelikte olduğu için, üzerinde yer aldığı toprağın yapısını bozacak nitelikte değildir. İşletme faaliyete kapandıktan sonra ve işletme sırasında herhangi bir yan ürün olmadığından toprağa herhangi bir etki, katkı veya madde karışımı söz konusu olmayacaktır Jeolojik Özellikler Ankara il sınırları içindeki sahaların jeolojik, jeomorfolojik, hidrojeolojik, mühendislik jeolojisi ve jeoteknik, afet tehlikeleri özeliklerine yönelik verilerin elde edilmesi amacıyla MTA, Afet İşleri, DSİ Genel Müdürlüğü gibi kurumlar ve üniversiteler tarafından önemli çalışmalar yapıldığı bilinmektedir. Ankara nın jeolojisine ilişkin ilk çalışmaların 1850 li yıllara kadar uzanır. Ayrıntı çalışmalar ise 1930 lu yıllardan itibaren başlamıştır. İlk önemli çalışma E.Chaput (1931) e aittir. Ankara il sınırları içinde kalan alanlar Torid Anatolit Platformu ve Kırşehir Bloku üzerinde olup farklı jeolojik özelliklere sahip kayaçlardan oluşmaktadır. En yaşlı birimler, derinleşen bir denize ait çökellerin bugüne gelen izleri olan Triyas yaşlı metamorfiklerdir. Kıta şevinden kopan daha yaşlı (Karbonifer-Permiyen ) kayaç blokları çökelime eşlik etmiştir. Okyanusun, Paleotetisin, kapanması sonucu su üstüne çıkan bu kayalar Liyasta açılmaya başlayan yeni bir okyanusun, Neotetis, çökelleri ile örtülmeye başlamıştır. Aynı dönemdeki volkanik aktivite ürünü kayaçlar (aglomera, tüf, bazalt) gelişmeye başlamıştır. Kretase den itibaren bölgede etkin olan sıkışma sonucu Neotetisin malzemesi kıta kabuğu üzerinde çıkarak Eldivan Ofiyolit topluluğu ve Dereköy Ofiyolitli Melanjı olarak adlandırılan kayaç karmaşıkları meydana gelmiştir. Tektonik aktiviteler sonucu Üst Kretase den itibaren başlayan derinleşme ile derin deniz kayaçları türbiditler çökelmeye başlamıştır. Paleosen de önemli bir granitik mağma sokulumu yaşanmıştır. Esosen döneminde karasallaşma başmış ve hem denizel hemde karasal ortamlarda kayaçlar 72

75 oluşmuştur. Oligosen de ise evoporitik göllerde jipsler çökelmiştir. Miyosen döneminde tektonik etkiler önemli volkanik aktiviteleri tetiklemiş ve andezit, tüf, aglomera oluşumları genişalanları kaplamıştır. En gençvolkanik aktivite pliyosen yaşlı Bozdağ bazaltıdır. Pliyosen sonlarında volkanik aktivite durmuştur. Ankara ilindeki en genç jeolojik oluşumlar ise eski ve güncel alüvyonlardır. Ankara ili ve çevresi genelleştirilmiş stratigrafik kesiti aşağıda sunulmuştur. Kaynak : 2023 Ankara Başkent Nazım İmar Planı Açıklama Raporu, 2007 Ankara İl Çevre Durum Raporu, 2011 Şekil 9. Ankara ve Çevresi Genelleştirilmiş Stratigrafik Dikme Kesiti ( Kasapoğlu, 2000 ) 73