Semptom Yönetimi ve İntegratif Tıp Uygulamaları

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Semptom Yönetimi ve İntegratif Tıp Uygulamaları"

Ilker Yağmur
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Doç.Dr. Gülbeyaz CAN İstanbul Üniversitesi Florence Nightingale Hemşirelik Fakültesi, İSTANBUL Semptom Yönetimi ve İntegratif Tıp Uygulamaları

2 Kanserle Yaşam Ağrı Yorgunluk Bulantı- Kusma Mukozit Konstipasyon Diyare Alopesi El-Ayak Sendromu Akne Benzeri Cilt Reaksyonları Periferal nöropati Sıcak Basması Anksiyete Depresyon

3 Genel Semptomlar: Ağrı Farmakolojik Yaklaşımlar Etkili Ağrı Rehberleri Hasta eğitimi ve danışmanlığı Uzman görüşü Masaj 2 VAS>4 etkili Etki süresi 8 saat Analjezik dozu Müzik terapi [MT] 4 Ağrının şiddetini Opioid gereksinimi 30 dk MT ağrıyı %50 *p<0.05 Tartışmalı Genel hasta grubu: Törapötik Dokunma 3 Etkisi Orta Ağrı şiddeti SMD [-.6, -0.50]* Akut Ağrı SMD [-0.86, -0.4]* Kronik ağrı SMD -.08 [-.62, -0.55]* Kanser Hastası: Müzik terapi 5 - Etkisi düşük Ağrı şiddeti SMD [-0.92, -0.27]* Kanser Hastası Sanat Terapi 6 Ted. Sırasında Δ=0.54 [ ]* Ted. Sonrası Δ= 0.59 [ ]* Allard P, J Palliat Med 4:9-203,200; 2 Wilkinson S, J Adv Nurs 63(5):430-9, 2008; 3 So PS, Cochrane Database Syst Rev (4):CD006535, 2008; 4 Cepeda MS, Cochrane Database Syst Rev ():CD004843, 2006; 5 Bradt J, Cochrane Database Syst Rev (8):CD0069, 20; 5 Puetz TW. JAMA Intern Med 203;73():960-9

4]* Kronik ağrı SMD -.08 [-.62, -0.55]* Kanser Hastası: Müzik terapi 5 - Etkisi düşük Ağrı şiddeti SMD -0.59 [-0.92, -0.27]* Kanser Hastası Sanat Terapi 6 Ted. Sırasında Δ=0.54 [0.33-0.75]* Ted.

4 Genel Semptomlar: Yorgunluk Farmakolojik Yaklaşımlar Anemi yönetimi Depresyon yönetimi Etkili Yorgunluk Rehberleri Aerobik egzersiz: haftada 3 Hasta eğitimi/danışmanlık: 2 - Yorgunluğa özel: etki %80 - Genel: etki %4 Uzman görüşü Egzersiz 2 : Çalışma sonuçları (+/-) Tartışmalı Meme Kanseri SMD%95CI Prostat Kanseri SMD%95CI Tedavi sırasında [KT/RT] [ 0.06, 0.52]* 0.32 [ 0.05, 0.59]* Yürüyüş (0-45 dk) 0.0 [ 0.25, 0.45] 0.33 [ 0.6, 0.82] Aerobik egzersiz (20-30 dk haftada 3) 0.30 [ 0.09,0.5]* 0.76 [ 0.42,.93] Germe egzersizleri 0.3 [ 0.20, 0.45] 0.20 [ 0.07, 0.47] Tedavisi biten hastalar Düzenli egzersiz programı 0.39 [ 0.27, 0.5]* 0.42 [0.27, 0.57]* *p<0.05 Tedavi sonrası - Orta yoğunlukta germe egzersizleri daha etkili - Yaşlılarda yarar daha fazla 2 Goedendorp et al. Cochrane Database Syst Rev ():CD006953, 2009; 3 Velthuis et al. Clinical Oncology 22:208 22, 200; 4 Brown et al. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev 20():23-33, 20

59]* Yürüyüş (0-45 dk) 0.0 [ 0.25, 0.45] 0.33 [ 0.6, 0.82] Aerobik egzersiz (20-30 dk haftada 3) 0.30 [ 0.09,0.5]* 0.76 [ 0.42,.93] Germe egzersizleri 0.3 [ 0.20, 0.45] 0.20 [ 0.07, 0.

5 Egzersiz Bilişsel Davranışsal Terapi Biyofield terapi Psikostimulan ilaçlar Hasta Eğitimi Akupunktur Farkındalık Eğitimi Etkili Yararlı Olabilir Etkisi Tartışmalı

6 Tedavi sürecinde olan hastalarda Hipnoz Ginseng (yüksek doz) Masaj Gevşeme egzersizi Multivitamin Akupunktur Reiki Etkili Tartışmalı Etkisiz

7 Tedavi sonrası dönemde ise «biofield healing»in yararlı yaklaşımlar olabileceği bildirilmiştir. Ayrıca tedavisi sırasında yorgunluğun yönetiminde törapötik dokunmanın etkili olduğu bildirilmiş olsa da bu çalışmadan elde edilen bulgularda bias riskinin fazla ve bu girişimin etkinliğini kabul etmek hatalı olabileceği ifade edilmiştir. Sonuç olarak, kansere bağlı yorgunluğun azaltılasında hangi TAT etkili olduğunun kararına varabilmek için kanıtlar yetersiz. Çoğu çalışma metodolojik açıdan zayıf ve bias riski yüksek.

edilen bulgularda bias riskinin fazla ve bu girişimin etkinliğini kabul etmek hatalı olabileceği ifade edilmiştir.

8 Mukozit in Önlenmesi Girişimler RCTs RR %95 CI Mukozit (yok vs var) Çin tıbbı (5 / bitki) Papatya Bal Buz uygulama 30 min vs 60 min Ağız bakım protokolü [ 0.20, 0.96 ] 0.79 [ 0.58,.07 ] 0.85 [ 0.66,.08 ] 0.64 [ 0.50, 0.82 ] 0.89 [ 0.62,.29 ] 0.60 [ 0.42, 0.85 ] Bal mukozitin şiddetini 0.27 [ 0., 0.66 ] Girişim yararına 2 5 Kontrol yararına 0 Girişim Mukozit Grad 0 vs + 0- vs vs 3+ Bal [Baş-Boyun Ca] 0.70 [0.56, 0.88] 0.48 [0.3, 0.74] 0.26 [0.3, 0.52] Worthington HV et al. Cochrane Database of Systematic Reviews 2007, CD000978; Worthington HV et al. Cochrane Database of Systematic Reviews 20, CD000978

0.5 Girişim yararına 2 5 Kontrol yararına 0 Girişim Mukozit Grad 0 vs + 0- vs 2+ 0-2 vs 3+ Bal [Baş-Boyun Ca] 0.70 [0.56, 0.88] 0.48 [0.3, 0.

9 Mukozite Bağlı Ağrı Girişimler RCTs, n RR /WMD %95 CI Terapist vs kontrol Gevşeme-imajinasyon vs kontrol Bilişsel davranış vs kontrol Hypnoz vs kontrol [-7.25, 6.02] 0.7 [ -0.97,.3] [-7.40, 2.83] [-36.05, 5.05] -20 Girişim yararına Kontrol yararına Clarkson JE et al. Cochrane Database of Systematic Reviews 2007, CD00973; Clarkson JE et al. Cochrane Database of Systematic Reviews 200, CD00973; Worthington HV et al. Cochrane Database of Systematic Reviews 20, CD000978

05] -20 Girişim yararına -5 0 5 0 Kontrol yararına Clarkson JE et al.

10 NCCN Beklentisel Bulantı-Kusmanın Yönetimi Hasta eğitimi ve danışmanlığı Davranışsal Terapiler Gevşeme Hipnoz/imajinasyon Muzik terapi Akupunktur/akupressur NCCN Antiemesis Guideline Version.204

Hasta Eğitimi ve Danışmanlığı Hasta eğitimi ve danışmanlığı DĠYET DEĞĠġĠKLĠKLERĠ ÇEVRESEL DEĞĠġĠKLĠKLER PSĠKOLOJĠK GĠRĠġĠMLER GELENEKSEL ÇĠN TIBBI DĠĞER Bullantı-Kusma Baş Etme Girişimleri (N = 255)

11 Hasta Eğitimi ve Danışmanlığı Hasta eğitimi ve danışmanlığı DĠYET DEĞĠġĠKLĠKLERĠ ÇEVRESEL DEĞĠġĠKLĠKLER PSĠKOLOJĠK GĠRĠġĠMLER GELENEKSEL ÇĠN TIBBI DĠĞER Bullantı-Kusma Baş Etme Girişimleri (N = 255) Kullanan,% Azaltma Düzeyi (0-0) Öz- Etkililik (0-0) Hafif yiyecek yeme Küçük öğün, sık sık yemek yeme Su, çorba, meyve suyu gibi sıvı tüketme Temiz hava Kokan gıdalardan kaçınma Bulantı sırasında portakal / limon koklama GevĢeme Derin nefes alma Acupressur uygulama Akupunktur uygulama TV Izleme, müzik dinleme Nane emme Aklını meģgül etme, örn bazı ev iģlerini planlama Zencefil kullanma Jahn P et al. Support Care Cancer 7(2):543-52(2009); 2 Ingersoll et al. Oncol Nurs Forum 37(2):23-2, 200

0 2.2 5.26 Kokan gıdalardan kaçınma 52.60 2.3 4.89 Bulantı sırasında portakal / limon koklama 23.0 2.08 5.62 GevĢeme 49.0.9 5. Derin nefes alma 35.30.94 5.22 Acupressur uygulama 0.60 2.03 4.

Bilişsel Davranışsal Terapiler Davranışsal Terapiler Gevşeme Hipnoz/imajinasyon Muzik terapi Hipnoz KT ilişkili Bulantı-kusmanın Masaj 2

gösterilmiş yaklaşımlardır Tartışmalı Rıchardson J et al. European Journal of Cancer Care, 2007, 6, 402 42; 2 Mazlum S et l.

12 Bilişsel Davranışsal Terapiler Davranışsal Terapiler Gevşeme Hipnoz/imajinasyon Muzik terapi Hipnoz KT ilişkili Bulantı-kusmanın Masaj 2 kontrolünde Progresif gevşeme egzersizleri 3,4 Beklentisel bulantı-kusma Bulantı-kusmanın süresini / yoğunluğunu etkinliği çocuklarda gösterilmiş yaklaşımlardır Tartışmalı Rıchardson J et al. European Journal of Cancer Care, 2007, 6, ; 2 Mazlum S et l. Iran J Nurs Midwifery Res. 203; 8(4): Molassiotis A Eur J Cancer Care (Engl) 9(4):230-4., 2000; 4 Molassiotis A, Support Care Cancer 0(3):237-46, 2002

Akupunktur ve Akupresör 9. Öneri Kontrol altına alınamayan ağrının ve bulantı-kusmanın kontrolünde önerilebilir A AKUT KUSMA RR %95 CI p Akupunktur 0.74 0.58-0.94 0.0 Elektroakupunktur 0.76 0.60-0.

13 Akupunktur ve Akupresör 9. Öneri Kontrol altına alınamayan ağrının ve bulantı-kusmanın kontrolünde önerilebilir A AKUT KUSMA RR %95 CI p Akupunktur Elektroakupunktur Tüm yöntemler AKUT BULANTI SMD %95 CI p Akupresör Deng GE et al. J Soc Integr Oncol. 7(3):85-20, 2009; Ezzo J et al. Cochrane Database of Systematic Reviews, (2):CD002285, Etkili

p Akupunktur 0.74 0.58-0.94 0.0 Elektroakupunktur 0.76 0.60-0.97 0.02 Tüm yöntemler 0.82 0.69-0.99 0.

14 Akupunktur ve Akupressur. P6 2. Beyin bulantı-kusma merkezinde nörotransmitter salınımı 3. Mide kası uyarısı: anormal / normal.

15 Tartışmalı 5 RKÇ Zencefil vs Kontrol Akut bulantı ve kusmanın insidansınını azaltmada etkisiz (p>0.05) Akut bulantı şiddetini azaltmada etkisiz (p>0.05)

16 Periferal Nöropatide Masajın Etkisi Evre III özofagus adenokarsinomu Docetaxel-Cisplatin, Grad II Yöntem: Masaj tekniği: efloraj ve petrisaj Isı değerlendirme: cilt ısısı ölçümü Sonuçlar: KİPN Grad e azalmış ve QOL iyileşmiş. Bu sonucun nedeni o bölgede ısı artışı birlikte kan akımının arması ile ilişkili olabileceği düşünülmüş. Cunningham JE et al. Support Care Cancer (20) 9:

17 Periferal Nöropatide Egzersiz 54 y. Evre III Meme kanseri, 4 yıllık DM Tedaviye başlamadan PN varmış 4 AC-4Docetaxel. kür docetaxel uygulamasından sonra yürümede güçlük Her iki ayakta ödem, uyuşma ve karıncalanma hissetmiş Farmakolojik tedavi başlanmış cevapsız Fizyoterapi: Egzersiz Programı Uyuşma ve karıncalanmayı azaltmış Ağrı ve denge puanları iyileşmiş Wampler MA et al. Clinical Journal Of Oncology Nursing 2005; 9(2): 89-93

kür docetaxel uygulamasından sonra yürümede güçlük Her iki ayakta ödem, uyuşma ve karıncalanma hissetmiş

18 Kanser de BDT nin Etkisi 3. Öneri Çalışmalar Çalışma n Kronik ağrıyı, duygu-durum bozukluklarını azaltmada ve QOL iyileştirilmesinde BDT in kullanımı önerilebilir B SE %95 CI Depresyon Anksiyete Ağrı [ ].99 [ ] 0.02 [ ] Fiziksel fonksiyonlar [ ] Yaşam kalitesi 0.9 [ ] Kontrol yararına Girişim yararına Deng GE et al. J Soc Integr Oncol. 2009; 7(3):85-20; Osborn RL et al. Int J Psychiatry Med. 2006;36():3-34.

kullanımı önerilebilir B SE %95 CI Depresyon Anksiyete Ağrı 6 6.2 [0.2-2.9].99 [0.69-3.30] 0.02 [ 0.56-0.

19 Bireysel Yaklaşımlar vs Grup Yaklaşımları Bilişsel Davranışsal Terapiler Hasta Eğitimi Bireysel Grup Her ikisi Bireysel Her ikisi Anksiyete 2.4*** 0,027,99** -0,23 Depresyon,44** 0,096,2** -0,06 Ağrı 0,09 0,24 Fiziksel fonksiyonlar -0,65 0,4 Yaşam kalitesi 0,95*** 0,37 0,9*** -0,04 *p < 0.05, ** p<0.0, ***p< 0.00 Osborn RL et al. Int J Psychiatry Med. 2006;36():3-34.

4*** 0,027,99** -0,23 Depresyon,44** 0,096,2** -0,06 Ağrı 0,09 0,24 Fiziksel fonksiyonlar

20 Dini Uygulamalar Kanser ile mücadelede önemi belirsiz olsa da hastalığa uyumu sağlamada etkili olabilir. Meme kanseri hastalarında Din nin başetme yaklaşımı olarak kullanılması anksiyete yi arttırdığı bildirilmiştir.

Meme kanseri hastalarında Din nin başetme yaklaşımı

QiGong Yoga Meditasyon Sanat terapi Dini uygulama Çin Tıbbı Enerji

21 Sonuç Bitkisel Yaklaşımlar Diyet Bitkisel ürinler Masaj Refleksoloji Manipulatif Yaklaşımlar Multivitamin Akupressör Reiki Törapötik dok. QiGong Yoga Meditasyon Sanat terapi Dini uygulama Çin Tıbbı Enerji Yaklaşımları Ayurveda Akupunktur Bilişsel Yaklaşımlar Alternatif Tıbbi Sistemler

22 Sonuç. Öneri İlk başvuruda tüm hastalar tamamlayıcı ve alternatif yaklaşımların kullanımı konusunda sorgulanmalıdır - C 2. Öneri Sağlık uzmanları TAT ın avantaj ve dezavantajları hakkında tüm hastalara bilgi vermeli ve rehberlik etmelidir - C Deng GE et al. J Soc Integr Oncol. 2009; 7(3):85-20.

Benzer belgeler

KANITLARI UYGULAMAYA YANSITMAK Kanıta Dayalı Kanser Bakımı

KANITLARI UYGULAMAYA YANSITMAK Kanıta Dayalı Kanser Bakımı Doç.Dr. Gülbeyaz Can İstanbul Üniversitesi Florence Nightingale Hemşirelik Fakültesi Mayıs 202 tarihinde Acıbadem Sağlık Grubu nda XII. Hemşirelik