İdare Hukuku Yönüyle Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıklarının Korunması ve Yargısal Denetimi (Teorik ve Uygulamalı Bir Yaklaşım)

Transkript

1 İdare Hukuku Yönüyle Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıklarının Korunması ve Yargısal Denetimi (Teorik ve Uygulamalı Bir Yaklaşım)

2

3 Doç. Dr. Oğuz SANCAKDAR İDARE HUKUKU YÖNÜYLE TAŞINMAZ KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARININ KORUNMASI VE YARGISAL DENETİMİ (Teorik ve Uygulamalı Bir Yaklaşım) Sit Alanları ve Uygulamaları Geçiş Dönemi Koruma Esasları ve Kullanma Şartları Koruma Amaçlı İmar Planları ve Hükümleri Tescilli Eski Eserler ve Müdahaleler Bakım-Onarım Esasları ve Mâli Kolaylıklar Temel İlkeler Koruma Bölge Kurullarının Yapısı ve İşleyişi Yargı Kararları Ankara, 2010

4 İdare Hukuku Yönüyle Taşınmaz Kültür ve Tabiat Var. Kor. ve Yargısal Denetimi Oğuz Sancakdar Hukuk Kitapları Dizisi: 1013 ISBN Birinci Baskı: Mart 2010 Seçkin Yayıncılık San. ve Tic. A.Ş. Bu kitabın her türlü yayın hakkı Seçkin Yayıncılık San. ve Tic. A.Ş ye aittir. Yayınevinin izni olmadan, eğitim ve tanıtım amaçlı kısmi alıntılar hariç olmak üzere hiçbir şekilde kitabın tümü veya bir kısmı yayınlanamaz ve çoğaltılamaz. Sayfa Tasarımı: Ayşegül Genç Kapak Tasarımı: İsmail Çam Yayın ve Dağıtım: Merkez: Seçkin Yayıncılık, Sağlık Sokak No: Sıhhiye, ANKARA Tel: (0 312) (Pbx), Faks: (0 312) Şube: Ankara Adliye Sarayı K Blok Zemin Kat Sıhhiye, ANKARA Tel: (0-312) Şube: Abidei Hürriyet Caddesi 179/E (Şişli Ceza Adliyesi Altı) Şişli İSTANBUL Tel: (0-212) Şube: Strazburg Cd. No:23 Sıhhiye - ANKARA Tel: (0312) /ankarasube@seckin.com.tr Web Adresi: E posta: yayin@seckin.com.tr Baskı: Seçkin Yayıncılık, Tel: (0 312)

5 Biricik kızım Sinem e

6

7 İçindekiler Kısaltmalar Cetveli Giriş Bölüm I TERMİNOLOJİ SORUNU, KORUMA KAVRAMININ ÖNEMİ VE BOYUTLARI, TARİHİ GELİŞİM SÜRECİNDE SİT ALANLARI- TESCİLLİ ESKİ ESERLERİN GELİŞİMİ İLE ULUSLARARASI DÜZENLEMELER VE BAŞLICA İLKELER I. TERMİNOLOJİ SORUNU VE TEMEL KAVRAMLAR A. TERMİNOLOJİ SORUNU B. TEMEL KAVRAMLAR Sit Kavramı a. Doğal Sit b. Kentsel Sit ve Sınırlarının Belirlenmesi c. Tarihi Sit d. Arkeolojik Sit e. Kırsal Sit f. Karmaşık Sit Korunması Gerekli Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıkları Kavramı a. Kültür Varlıkları aa. Kültür Varlığı Kavramı...34 aaa. Kültür Varlığı Kavramına İlişkin Başlıca Görüşler aaaa. Maksimalist Görüş bbbb. Minimalist Görüş cccc. Karma Görüş bbb. Pozitif Düzenlemelerdeki Durum bb. Anıtlar-Heykellerin Durumu...40 cc. Somut Olmayan Kültürel Miras Kavramı...40 b. Kültür Varlıklarının Belirlenmesindeki Başlıca Ölçüt ve Değerler aa. Tarihi Belge Ölçütü...43 bb. Zaman Ölçütü...44 cc. Estetik Değer Ölçütü...44 dd. Mekandan Bağımsızlık Ölçütü...44 ee. Enderlik Değeri...44 aaa. Teklik Değeri bbb. Çokluk Değeri ccc. Homojenlik Değeri... 45

8 8 Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıklarının Korunması ve Yargısal Denetimi ff. Tanım Değeri...45 aaa. Tarihsel Değer bbb. Anı Değeri ccc. Mitolojik Değer gg. Çağdaş ve Sosyo-Ekonomik Değerler...46 aaa. İşlevsel Değerler bbb. Ekonomik Değer ccc. Eğitim Değeri hh. Diğer Başlıca Değerler...46 aaa. Artistik ve Teknik Değer bbb. Özgünlük Değeri ccc. Geleneksel Değer c. Tabiat Varlıkları aa. Korunması Gerekli Tabiat Varlığı Kavramı...47 bb. Anıt Ağaç Tanımı ve Korunması...48 cc. Mezarlık Alanlarındaki Ağaçların Durumu Koruma- Korunma ve Korunma Alanı Kavramı a. Koruma-Korunma aa. Kavramların İçeriği...49 bb. Koruma Düşüncesinin Kuramsal Temelleri...52 aaa. Üslup Birliğine Ulaşma Görüşü bbb. Romantik Görüş ccc. Tarihi Restorasyon Görüşü ddd. Çağdaş Restorasyon Görüşü cc. Kültür Varlıklarının Korunmasına Yönelik Görüşler...54 aaa. Evrensellik Görüşü bbb. Kültür Varlıklarının Bulunduğu Yerde Korunması Görüşü ccc. Karma Görüş b. Korunma Alanı ve İdari İrtifaklar Bazı Teknik Kavramlar a. Rölöve b. Restorasyon c. Restitüsyon d. Rekonstrüksiyon e. Anıt Eser f. Bağlantı Noktası g. Ören Yeri h. Diğer Bazı Kavramlar Koruma Amaçlı İmar Planı ve İlgili Kavramlar a. Koruma Amaçlı İmar Planı b. Çevre Düzenleme Projesi c. Yönetim Alanı ve Yönetim Plânı d. Taban Alanı Katsayısı (TAKS) e. Kat Alanı Kat Sayısı (KAKS)... 60

9 İçindekiler 9 II. HUKUK DALLARI AYIRIMINDA KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARI HUKUKUNUN YERİ VE YAKIN BİLİM DALLARIYLA İLİŞKİSİ A. KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARI HUKUKUNUN HUKUK DALLARI AYIRIMINDAKİ YERİ B. YAKIN BİLİM DALLARI İLE İLİŞKİSİ III. KORUMA KAVRAMININ ÖNEMİ VE BOYUTLARI A. ÖNEMİ B. BOYUTLARI Kültürel Kamu Hizmeti Olarak Koruma a. Korumanın Kültürel Boyutu b. UNESCO nun Ülkemiz ile İlgili Kararlarından Örnekler aa. İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti...64 bb. UNESCO nun 2007 Dünya Mevlana Yılı İlanı Korumanın Sosyal Boyutu Korumanın Ekonomik Boyutu C. TÜRLERİ Kamusal Koruma Bireysel Koruma a. Elde Tutma b. Özel Müze ve Koleksiyonculuk IV. KORUMA MEVZUATININ TARİHİ GELİŞİMİ A. CUMHURİYET ÖNCESİ DÖNEM Tanzimat Öncesi Tanzimat Sonrası B. CUMHURİYET DÖNEMİ Dönemi Dönemi a s. Eski Eserler Kanunu b Anayasası Dönemi Sonrası V. TAŞINMAZ KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARI ÜZERİNDEKİ MÜLKİYET SORUNU VE BUNLARIN KAMU MALI TEORİSİNDEKİ YERİ A. İDARENİN KAMU MALLARI ÜZERİNDE HİÇBİR MÜLKİYET HAKKININ OLMADIĞI, DENETİM VE GÖZETİM YETKİSİNİN OLDUĞU GÖRÜŞÜ Görüşün Açıklanması... 83

10 10 Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıklarının Korunması ve Yargısal Denetimi 2. Devletin Hüküm ve Tasarrufu Kavramı ve Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıklarının Devletin Hüküm ve Tasarrufunda Olması B. KAMU MALLARI ÜZERİNDE MÜLKİYETİN OLDUĞU GÖRÜŞÜ İdarenin Kamu Hukuku Kurallarına Tâbi Bir Kamu Mülkiyeti Olduğu Görüşü İdarenin Kamu Malları Üzerinde Özel Mülkiyet Hakkı Olduğu ve Tahsisin Kamu Yararına İrtifak Oluşturduğu Görüşü Düalist Yaklaşım Olarak Karma Hukuki İlişki ve Değiştirilmiş Özel Mülkiyet Görüşü Kollektif Mülkiyet Görüşü C. KAMU MALLARI ÜZERİNDE İDARENİN MÜLKİYETLE BEKÇİLİK ARASINDA BİR HAKKI OLDUĞU GÖRÜŞÜ D. TAŞINMAZ KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARI BAKIMINDAN DEĞERLENDİRMELER VI. KORUMACILIK ALANINDAKİ BAŞLICA ULUSLARARASI DÜZENLEMELER VE ÖRGÜTLENMELER A. ULUSLARARASI BAŞLICA SÖZLEŞMELER Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme Avrupa Mimari Mirasının Korunması Sözleşmesi Avrupa Peyzaj Sözleşmesi Arkeolojik Mirasın Korunmasına İlişkin Avrupa Sözleşmesi Özellikle Su Kuşlarının Yaşama Ortamı Olarak Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alanlar Hakkında Sözleşme Akdeniz'de Özel Koruma Alanları ve Biyolojik Çeşitliliğe İlişkin Protokol Silahlı Bir Çatışma Halinde Kültür Mallarının Korunmasına Dair Sözleşme Kültür Varlıklarının Kanunsuz İthal, İhraç ve Mülkiyet Transferinin Önlenmesi ve Yasaklanması İçin Alınacak Tedbirlerle İlgili Sözleşme Diğer Sözleşmeler B. ULUSLARARASI KURULUŞLAR VII. KARŞILAŞTIRMALI HUKUK A. İTALYA B. FRANSA C. İNGİLTERE D. ALMANYA E. DİĞER BAZI ÜLKELER

11 İçindekiler 11 Bölüm II TAŞINMAZ KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARININ KORUNMASINDA; YETKİLİ MAKAM, SİT TÜRLERİ VE DERECELENDİRİLMELERİ, TESPİT-TESCİL İŞLEMLERİ, KORUMA AMAÇLI İMAR PLANLARI VE UYGULAMALARI İLE KORUMAYA YÖNELİK BAŞLICA İLKELER I. SİT ALANLARI VE TARİHSEL ÇEVRENİN KORUNMASINDA YETKİLİ MAKAM VE İLGİLİ BAŞLICA KURULUŞLAR A. BAŞLICA KURUM VE KURULUŞLAR Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurullarının Yapısı ve İşleyişi a. Koruma Bölge Kurullarının Oluşumu ve Üyeliğin Sona Ermesi b. Koruma Bölge Kurullarının Görev-Yetkileri, Kararları ile Yerinde İnceleme c. Koruma Bölge Kurullarında Başkan Seçimi, Toplantı ve Karar Nisabı d. Toplantı Yeri, Zamanı ve Toplantı Süresi e. Gündemin Belirlenmesi-Ek Gündem g. Koruma Bölge Kurulunun Kararlarının Oluşturulması ve Dağıtım Esasları aa. Koruma Bölge Kurulunun Kararlarının Oluşturulması bb. Karar Dağıtım Esasları h. Koruma Bölge Kurulu Kararlarında Maddi Hata ı. Koruma Bölge Kurulu Kararlarına Uyma Zorunluluğu i. İsnat ve İftiralara Karşı Korunma j. Koruma Bölge Kurulu Müdürlükleri aa. Genel Olarak bb. Raportörler cc. Denetim ve Soruşturma k. Güncel Yapılanma: Yenileme Alanları nda Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Kurulması l. Değerlendirme Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu a. Oluşumu b. Görev ve Yetkileri c. Çalışma Şekli d. Üyeliğinin Süresi ve Sona Ermesi e. Koruma Yüksek Kurulu İlke Kararlarının Hukuki Statüsü aa. İdari İşlem Teorisindeki Yeri bb. Normlar Hiyerarşisindeki Yeri cc. Bağlayıcılığı dd. Zaman Bakımından Yürürlüğü ee. Denetimi Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Koordinasyon Kurulu Kültür ve Turizm Bakanlığı

12 12 Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıklarının Korunması ve Yargısal Denetimi 5. Koruma Uygulama ve Denetim Büroları nın (KUDEP) Durumu a. Tanımı b. Amacı c. Kuruluşu d. KUDEB lerin Görevleri e. KUDEB lerin Çalışma Şekli Alan Yönetimi, Müze Yönetimi ve Anıt Eser Kurulu İlgili Diğer Başlıca Kurum ve Kuruluşlar a. Kamu Kuruluşları b. Sivil Toplum Kuruluşları B. SİT ALANLARININ VE TARİHSEL ÇEVRENİN KORUNMASINDA MERKEZİ VE YEREL YÖNETİMLERİN ROLÜ VE İŞBİRLİĞİ C. İDARİ İŞLEM TEORİSİ BAKIMINDAN SİT KARARININ HUKUKİ NİTELİĞİ II. SİT TÜRLERİ VE BAŞLICA KULLANIM KARARLARI A. SİT TÜRLERİ Doğal Sitler a. Tanım b. Doğal Sit in Başlıca Ölçütleri c. Doğal Sit in Dereceleri ve Kullanım Kararları aa. I. Derece Doğal Sit bb. II. Derece Doğal Sit cc. III. Derece Doğal Sit d. Doğal Sit Alanlarındaki Başlıca Uygulamalar ve Sorunlar aa. Doğal Sit Alanı İrdeleme Çalışmaları bb. Doğal Sit Alanlarında Teknik Alt Yapı Faaliyetleri ve İskelelerin Durumu aaa. Teknik Alt Yapı Faaliyetleri bbb. İskelelerin Durumu cc. Doğal Sit Alanı-Orman Alanı İlişkisi dd. Doğal Sit Alanları ve Turizm Merkezleri ee. Doğal Sit Alanlarında Enerji Santrallerinin Durumu aaa. Rüzgar Enerjisi Santralleri bbb. Rüzgar Enerjisi Santralleri Dışında Kalan Enerji Santralleri aaaa. İlke Kararları ve Danıştay ın Yaklaşımı bbbb. Kalkınma Planlarındaki Durum ff. Doğal Sit Alanlarında Ağaçlandırma, Tarım ve Hayvancılık Faaliyetlerinin Durumu aaa. Ağaçlandırma bbb. Tarım ve Hayvancılık Faaliyetleri gg. Doğal Sit Alanı ile Özel Çevre Koruma Alanının Çakışık Olması Halinde İmar Planlarını Hangi Merciin Onaylayacağı Sorunu ğğ. Madencilik Faaliyetleri hh. Satış-Kiralama Talepleri ıı. Otopark Sorunu...216

13 İçindekiler Kentsel Sit a. Geçiş Dönemi Koruma Esasları ve Kullanma Şartları Temel İlkeleri b. Kentsel Sit Alanlarında Uygulama aa. Geçiş Dönemi Koruma Esasları ve Kullanma Şartları Belirlenmemiş Kentsel Sit Alanlarındaki Durum bb. Geçiş Dönemi Koruma Esasları ve Kullanma Şartları Belirlenmiş Alanlar cc. Koruma Amaçlı İmar Planı Onaylanmış Alanlar c. Koruma Amaçlı İmar Planlarının Yaptırılması d. Kentsel Sit Alanlarında Denetleme Tarihi Sit a. Tanım b. Tarihi Sit lerde Koruma ve Kullanma Koşulları c. Fransa Örneğinde Tarihi Çevre Bilincinin Kökenleri ve Gelişimi Arkeolojik Sit a. Arkeolojik Sit lerde Koruma ve Kullanma Koşulları aa. I. Derece Arkeolojik Sit bb. II. Derece Arkeolojik Sit cc. III. Derece Arkeolojik Sit dd. Kentsel Arkeolojik Sit b. İdarece Araştırma, Sondaj, Kazı İzni Verilmesi ve Süresi aa. Kazı İzninde Usul ve Kazı İzninin Devredilemeyeceği İlkesi bb. Araştırma, Sondaj ve Kazı İzninin Hükümsüzlüğü c. Arkeolojik Sit Alanlarında Açığa Çıkarılan Taşınır Kültür Varlıklarının Korunması d. Arkeolojik Sit Alanlarında Yapılaşma e. Baraj Altında Kalacak Sit Alanlarının Durumu f. Ören Yerlerindeki Arkeolojik Taşınmaz Kültür Varlıklarının Kullandırılması g. Özel Çevre Koruma Bölgelerinde Bulunan Arkeolojik Sit Alanlarında Günübirlik Kullanım Tesislerinin Kapsamı (701 s. KYK İlke Kararı) h. Arkeolojik Sit Alanlarındaki Sanatsal Faaliyetler, Surlar ın Durumu ve Diğer Uygulamalar B. KAMU HİZMETLERİNİN SUNULMASI VE İYİ YÖNETİM HAKKI BAĞLAMINDA BİLGİ EDİNME HAKKI VE SİT KARARLARI Kamu Hizmetlerinin Sunulması ve İyi Yönetim Hakkı Dilekçe Hakkı ve Bilgi Edinme Hakkı a. Dilekçe Hakkı b. Bilgi Edinme Hakkı C. SİT ALANI İLANININ İMAR PLANLARINA VE İMAR UYGULAMALARINA ETKİSİ Sit İlanının İmar Planlarına Etkisi Sit Alanı İlân Edilen Yerlerde Koruma Amaçlı İmar Planı Yapılması Zorunluluğu a. Koruma Amaçlı İmar Planlarının Hazırlanması aa. Temel İlkeler ve Hazırlık Aşaması...255

14 14 Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıklarının Korunması ve Yargısal Denetimi bb. Koruma Amaçlı İmar Planlarının Amaç, Hedef ve Yaklaşımları cc. Yetki ve Yöntem b. Koruma Amaçlı İmar Planlarına Katılım c. Koruma Amaçlı İmar Planlarının Yapılma Süresi ve Karara Bağlanması d. Koruma Amaçlı İmar Planlarının Uygulanması Amacıyla Kamu Kurumları Arasında Taşınmaz Mal Devri e. Çevre Düzeni Planı-Koruma Amaçlı İmar Planı İlişkisi f. Koruma Amaçlı İmar Planlarının İçeriği, Sosyal Donatı ve Teknik Altyapı ile Planlarda Değişiklik Yapılması aa. Koruma Amaçlı İmar Planlarının İçeriği, Sosyal Donatı ve Teknik Altyapı bb. Koruma Amaçlı İmar Planında Değişiklik Yapılması g. Koruma Amaçlı İmar Planına İtiraz h. Uygulamanın Denetlenmesi Sit Kararının Devam Eden İnşaatlara Etkisi Sit Alanlarında Geçiş Dönemi Koruma Esasları ve Yapılanma Koşulları D. SİT ALANI İLANINDAN KAYNAKLANABİLEN BAZI SORUNLAR Sit Sınırlarından Kaynaklanabilen Sorunlar (Büyük, Küçük Olma) ve Sit Sınırları ile Derecesinde Değişiklik Yapılması Cins Tashihi Taleplerinden Kaynaklanan Hukuki Sorunlar Sit Alanları ve Tahsis Uygulaması a. Tahsis Kavramı ve Başlıca Özellikleri b. Tahsis Kararının İdari İşlem Teorisi Bakımından İrdelenmesi c. Tahsisin Amacı d. Tahsisi Yapılamayacak Taşınmazlar e. Tahsis İşleminin Değiştirilmesi-Kaldırılması Sit Alanlarında Su Ürünleri Üretimi ve Yetiştirilmesinden Kaynaklanabilen Sorunlar Sit Alanlarında İfraz-Tevhid Uygulamaları a. İfraz b. Tevhid II. KORUNMASI GEREKLİ TAŞINMAZ KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARININ TESPİT VE TESCİLİ İLE YAPILAŞMA VE BAKIM-ONARIM İSTEMLERİNİN HUKUKİ REJİMİ A. KORUNMASI GEREKLİ TAŞINMAZ KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARININ TESPİT VE TESCİLİ Tespit Tescil Korumada Yeteri Kadar Eser Sorunu Tespit ve Korunma Aşamasında Dikkate Alınacak Esaslar

15 İçindekiler 15 B. KORUNMASI GEREKLİ TAŞINMAZ KÜLTÜR VARLIKLARININ GURUPLANDIRILMASI (I. ve II. Grup Yapılar) C. SİT ALANLARI DIŞINDA VE ÜZERİNDE KORUNMASI GEREKLİ TAŞINMAZ KÜLTÜR VARLIĞI BULUNAN PARSELLERİN KORUMA ALANI VE KESİN YAPI YASAĞI ÇİZGİSİNİN OLUŞTURULMASI D. YAPILAŞMA İSTEMLERİ Tescilli Taşınmazlarda Yapılaşma İstemi, Projeler ve Fonksiyon Değişikliği Tescilli Eski Eserde Ek Yapılaşma İstemleri Tescilli Bitişiği veya Karşısındaki Taşınmazlarda Yapılaşma İstemleri Tescilli Eski Eser Bitişiğindeki Taşınmazların Yapılaşma Koşulları Belirsiz Süreli Askıya Alınmamalıdır Yapı Kullanma İzinleri E. TESCİLLİ TAŞINMAZLARA İLİŞKİN BAKIM VE ONARIM İSTEMLERİ Sit Alanları ile Korunması Gerekli Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıklarının Bitişik Parselleri ile Koruma Alanlarındaki Tescilsiz Yapıların Bakım ve Basit Onarımları ve Müdahale Biçimleri Esaslı Onarım ve Esaslı Onarım İlkeleri Han ların ve Çeşmelerin Durumu Vakıflar Genel Müdürlüğü İdare ve Denetimindeki Kültür Varlıklarına Müdahale Biçimleri, Uygulama ve Denetimi Bakım-Onarım Yükümlüğünün Yerine Getiremeyecek Olma Hâli Yok Olan Tescilli Yapılara İlişkin İşlemler Yıpranan Tarihi ve Kültürel Taşınmaz Varlıkların Yenilenerek Korunması ve Yaşatılarak Kullanılması F. TESCİLDEN DÜŞME G. İZİNSİZ UYGULAMA VE MÜDAHALELER IV. TAŞINMAZ KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARININ KORUNMASINA YÖNELİK BAŞLICA İLKELER A. KORUMA-KULLANMA DENGESİNİN SAĞLANMASI İLKESİ İlkenin Açıklanması Yeteri Kadar Korunma Alanı Oluşturma B. YIKMADAN KORUMANIN ESAS OLMASI İLKESİ İlkenin İçeriği Yıkmadan Korumanın Esas Olması İlkesi Tescilli Eski Eserin Yıkılmasından Kaynaklanan İdarenin Mâli Sorumluluğu ve Rücû Sorunu C. TESCİLLİ ESKİ ESERE SAYGI GÖSTERİLMESİ İLKESİ D. DOĞAL SİT ALANI SINIRLARININ BELİRLENMESİNDE PARSEL ÖLÇEĞİNE DEĞİL, ALAN ÖLÇEĞİNE BAKILMASI İLKESİ

16 16 Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıklarının Korunması ve Yargısal Denetimi E. TAŞINMAZ KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARININ BULUNDUKLARI YERLERDE KORUNMASI İLKESİ İlkenin Açıklanması Tescilli Eski Eserden Kopan Parçaların Hukuki Rejimi-Kamu Malı ve Mütemmim Cüz İlişkisi F. TESCİLLİ ESKİ ESERLERİN TAKS ORANLARININ İMAR PLANI İLE GETİRİLEN YAPILAŞMA ORANLARINA GÖRE ÖNCELİKLİ OLDUĞU İLKESİ Bölüm III TAŞINMAZ KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARI İLE İLGİLİ BAŞLICA HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLER, KORUMA BÖLGE KURULU KARARLARINA KARŞI HUKUKİ BAŞVURU YOLLARI VE YARGISAL DENETİM I. İDARENİN BAŞLICA YÜKÜMLÜLÜKLERİ A. KORUMAYA YÖNELİK KARAR ALMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ VE GENEL-ÖZEL KANUN İLİŞKİLERİ B. UYGULAMAYI DENETLEME YÜKÜMLÜLÜĞÜ C. TEKNİK ELEMAN YARDIMINDA BULUNMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ D. İDARENİN MÂLİ KOLAYLIK SAĞLAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ Katkı Payı Ödenek Yardımı Tazminat Ödeme Kredi Verme Onarım Yardımı Verme Gelir Vergisi Stopajı, Sigorta Primi İşveren Payı ve Su Bedeli İndirimi ile Enerji Desteği Uygulaması Kültür Varlıklarına Yönelik Bağış ve Yardımların Gelir ve Kurumlar Vergisinden İndirim Esasları a. Gelir Vergisi Kanunu b. Kurumlar Vergisi Kanunu c. Ayni Olarak Yapılan Bağış ve Yardımlar d. Yabancı Para ile Yapılan Bağış ve Yardımlar e. Abide Eserin Kayıtlı Olduğu Kuruma Yapılan Bağış ve Yardımlar Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıklarının Korunmasına Yönelik Başlıca Uluslararası Fonlar a. Küresel Miras Fonu b. Kültürel Miras Alanında Avrupa Birliği Fonları ve İdarenin Bilgilendirmesi aa. Kültür 2007 Programı bb. Avrupa Kültür Başkentleri cc. EUROMED Kültürel Miras Programı...412

17 İçindekiler 17 dd. UNESCO Dünya Mirası Fonu ee. Dünya Anıtlar Fonu E. KÜLTÜR YATIRIM VE GİRİŞİMLERİNİ TEŞVİK YÜKÜMLÜLÜĞÜ F. KAMULAŞTIRMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ G. TAŞINMAZ KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARININ GÖRÜNTÜ KİRLİLİĞİ VE İŞGALDEN KORUMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ İLE TABELALARIN DURUMU H. YAPTIRIM UYGULAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ II. MALİK VE DİĞER İLGİLİLERE YÖNELİK BAŞLICA YASAK VE YÜKÜMLÜLÜKLER A. YASAKLAR İzinsiz Müdahale ve Kullanma Yasağı Devir Yasağı Zilyetlik Yoluyla İktisap Yasağı a Tarihli ve 5226 Sayılı Yasa Öncesi b Tarih ve 5226 Sayılı Yasa Sonrası B. YÜKÜMLÜLÜKLER Haber Verme Yükümlülüğü Maliklerin İzin Verme Yükümlülüğü Koruma Bölge Kurulu Kararlarına Uyma Yükümlülüğü Özen Yükümlülüğü İzinsiz İnşai ve Fiziki Müdahalede Bulunmama Yükümlülüğü Tesisleri Devir Yükümlülüğü Müellif Mimarların Yükümlülükleri Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlığının Bakım ve Onarımını Yapma Yükümlülüğü C. HAKLAR Mülkiyet Hakkı Hükümlerinden Yararlanma İntifa ve Kiraya Verme Hakkı Takas Talep Etme Hakkı a. Değiştirilecek Taşınmaz Malların Özellikleri b. Trampaya Konu Taşınmazların Belirlenmesi c. Değer Takdiri d. Hazinece Verilecek Taşınmaz Malların Saptanması Hak Aktarımı İsteme Hakkı Vergi İstisnası ve Muafiyetlerinden Yararlanma Hakkı- Korunması Gerekli Kültür ve Tabiat Varlığı Niteliğindeki Taşınmazlardan Kısıtlı Vergi Alma Yasağı Tescilli Eski Eserin Satın Alınmasını Talep Hakkı III. KORUMA BÖLGE KURULU KARARLARINA KARŞI HUKUKİ BAŞVURU YOLLARI VE YARGISAL DENETİM A. YARGI DIŞI DENETİM OLARAK İDARİ İTİRAZ VE DAVA AÇMA SÜRESİNE ETKİSİ

18 18 Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıklarının Korunması ve Yargısal Denetimi B. SİT KARARLARI VE TESCİLLİ TAŞINMAZLARLA İLGİLİ İŞLEMLERE KARŞI DAVA AÇILMASI: DAVA DİLEKÇESİ Dava Dilekçesinin Şekli ve Dava Dilekçesindeki Eksiklikler Dava Dilekçesinin Verilebileceği Yerler Harç ve Posta Giderleri C. İPTAL DAVASININ ÖN KOŞULLARI YÖNÜNDEN İRDELEMELER Görev-Yetki a. Görev aa. Görevli Mahkeme bb. Görev Kurallarının İhlâli b. Yetki aa. Yetkili Mahkeme bb. Yetki Kurallarının İhlâli c. Görev-Yetki Konusunda Özel Durumlar aa. Davaların Birleştirilmesi bb. Mercî Tâyini İdarî Merci Tecavüzü Ehliyet a. Genel Olarak b. Tarafların Kişilik veya Niteliğinde Değişiklik Husûmet İcrai İşlem Olup Olmama Süreaşımı a. Sürenin Başlangıcı aa. Tebligat bb. Haricen Öğrenme b. Süreaşımının Uygulanmaması veya Hafifletilmesi aa. Yokluk bb. Çalışmaya Ara Verme Süresi cc. İYUK md.7/ dd. İdarî İtiraz Yoluna Başvurulması ee. Mücbir Sebep ff. İYUK md. 9/ İdari Yargıda Tek Dilekçe ile Dava Açma D. İPTAL DAVASINDA ESASA İLİŞKİN KOŞULLARI Yetki Şekil Sebep Konu Amaç Unsuru ve Yapılaşma Baskısını Azaltma Amacıyla Doğal Sit Kararı Alınıp Alınamayacağı Sorunu

19 İçindekiler 19 E. YÜRÜTMENİN DURDURULMASI F. YARGILAMA SÜRECİNDE ÖZELLİK ARZ EDEBİLEN BAZI DURUMLAR İspat Yükü ve Re sen Araştırma İlkesi Davanın İhbarı ve Davaya Müdahale a. Davanın İhbarı b. Davaya Müdahale Davaya Son Veren Taraf İşlemleri G. SİT ALANLARI VE TAŞINMAZ KÜLTÜR VARLIKLARINA İLİŞKİN DAVALARDA BİLİRKİŞİLİK VE SORUNLAR H. CEZA DAVALARININ KORUMA BÖLGE KURULU KARARLARINA ETKİSİ I. KORUMA KURULU KARARLARINA KARŞI İDARE MAHKEMELERİNDE AÇILAN DAVALARIN SONUÇLANDIRILMASINDAN ÖNCE KURULA YAPILAN BAŞVURULARIN DURUMU VE YARGI İLE İLGİLİ İŞLEMLER İdare Mahkemelerinde Açılan Davaların Sonuçlandırılmasından Önce Kurula Yapılan Başvuruların Durumu Yargı ile İlgili İşlemler İ. Sit Alanı İçinde Bulunan Parsel İçin Açılan Davanın Sit Alanının Tamamına Etkisi J. İPTAL KARARININ HÜKÜM VE SONUÇLARI İLE UYGULANMASI İşlem Yönünden Kişiler Yönünden a. Taraflar Bakımından b. Üçüncü Kişiler Bakımından K. İPTAL KARARLARININ UYGULANMASI Sonuç ve Öneriler Kaynakça Kavramlar Dizini