Yüksek Çözünürlüklü Bilgisayarlı Tomografi

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Yüksek Çözünürlüklü Bilgisayarlı Tomografi"

Erol Dinç
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Yüksek Çözünürlüklü Bilgisayarlı Tomografi Dr. Hüdaver Alper Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji Anabilim Dalı

2 AMAÇ Yüksek Rezolüsyonlu BT Nedir, Nasıl yapılır, Nasıl yorumlanır? Hangi durumlarda kullanılmalıdır? Hangi durumlarda kullanılmamalı? Milimetre boyutunda yada daha ince yapıların değerlendirilmesinde Akciğerdeki renk (atenüasyon) değişkliklerinin değerlendirilmesinde Tüm bu değişiklikler akciğerde çok sık tekrarlamalı

3 Todo, Itoh ve Nakata 1980 Dünyada 90 lı yıllarda yaygınlaştı Yüksek uzaysal çözünürlük

4 Teknik İnce kesitler 1 mm yada Kısa tarama süresi 1 san. yada Kenar keskinliğini arttırıcı rekonstrüksiyon algoritması En yüksek matrix Pencere ayarları -600/1200 > -700/100 HU Yüksek radyasyon dozu 120/100 yada 140/170 kvp/ma Küçük görüntü alanı ile rekonstrüksiyon

5 Keskin algoritmanın etkisi

6 512 matriks Rekonstrüksiyon matriksinin görüntü kalitesine etkisi 256 matriks

7 512 matriks 256 matriks

8 Keskin algoritmanın etkisi

9 Odaklanmış rekonstrüksiyon

11 Radyasyon Dozu İnce kesit ve keskin algoritma Parazit artışı Parazit = 1/ doz (ma) x tarama süresi Yüksek doz gerekli mi? Tanı koyma Güvenilirlik Doğruluk PA akc %65 %42 %92 Düşük doz YÇBT %74 %61 %90 Yüksek doz YÇBT %80 %63 %96 Lee KS et al Chronic infitrative lung diseases: comparison of diagnostic accurasies of radiography, low and conventional dose thin section CT. Radiology 191: , 1994

12 Tetkiklerin Efektif Radyasyon Dozu Tetkik efektif doz (milisievert) PA akciğer grafisi Konvansiyonel BT Spiral BT (pitch 1) Spiral BT (pitch 2) Yüksek rezolüsyonlu BT (10 mm aralıklı) Yüksek rezolüsyonlu BT (20 mm aralıklı) İnce kesit düşük doz BT Konvansiyonel pulmoner anjiyografi Dijital pulmoner anjiyografi Konvansiyonel bronkografi Yıllık maruz kalınan çevresel radyasyon 0.05 msv 7.0 msv 7.0 msv 3.5 msv 0.7 msv 0.35 msv 0.2 msv 9.0 msv 6.0 msv 3.0 msv 2.5 msv Mayo JR, Aldrich J, Müller NL. Radiation exposure at chest CT: A statement of the Fleischner Society. Radiology 2003; 228:15-21

13 Tetkiklerin Efektif Radyasyon Dozu Tetkik efektif doz (milisievert) PA akciğer grafisi Konvansiyonel BT Spiral BT (pitch 1) Spiral BT (pitch 2) Yüksek rezolüsyonlu BT (10 mm aralıklı) Yüksek rezolüsyonlu BT (20 mm aralıklı) İnce kesit düşük doz BT Konvansiyonel pulmoner anjiyografi Dijital pulmoner anjiyografi Konvansiyonel bronkografi Yıllık maruz kalınan çevresel radyasyon 0.05 msv 7.0 msv 7.0 msv 3.5 msv 0.7 msv 0.35 msv 0.2 msv 9.0 msv 6.0 msv 3.0 msv 2.5 msv Mayo JR, Aldrich J, Müller NL. Radiation exposure at chest CT: A statement of the Fleischner Society. Radiology 2003; 228:15-21

14 Görüntülenmesi Amaçlanan Akciğer Anatomisi

15 Kesit Aralığı Başlangıçta apex, karina ve supradiafragmatik 3 kesit önerilmiş Aranan bulgular akciğerde tekrarlayıcı nitelikte Akciğerin tüm hacmini görüntülemek gereksiz Her 10 mm de 1 mm kesit yeterli

16 Kesit Aralığı Başlangıçta apex, karina ve supradiafragmatik 3 kesit önerilmiş Aranan bulgular akciğerde tekrarlayıcı nitelikte Akciğerin tüm hacmini görüntülemek gereksiz Her 10 mm de 1 mm kesit yeterli KÖR NOKTALARI + AMAÇ DIŞI KULLANIM ø

17 YRBT ile Hacim Taraması Dar dilim Gerçek hacim tarama Her spiral BT Çok sıra dedektör BT Akciğerin tamamı tarandığı için kontrast verip aynı zamanda vasküler yapılarda irdelenebilir YRBT / Spiral BT kombinasyonu

18 Uygulamada özellikler İnspiryum / Expiryum hava yolu obstrüksiyonu Sırtüstü / yüzükoyun minimal parankim hastalığının dependent dansitelerden ayırımı

22 Artefaktlar

23 YRBT Bulguları Lineer ve Retiküler opasiteler Attenüasyon artışı Nodüller ve Nodül benzeri opasiteler Attenüasyon azalması

24 Lineer ve Retiküler Opasiteler Lineer ve Retiküler opasiteler Arayüzişareti Peribronkovasküler kalınlaşma İnterlobüler septal kalınlaşma Subplevral interstisyel kalınlaşma İntralobüler septal kalınlaşma Balpeteğiakciğer İrregüler çizgiler Subplevral bantlar Parankimal bantlar Austin JH, Müller NL, et al Glossary of terms for CTof the lungs: Recommendations of the Nomenclature Commitee of Fleishner Society, Radiology, 200: , 1996

25 Akciğerin İnterstisyumu Etkilenen ve değişikliklerin oluştuğu yapı akciğer interstisyumu Aksiyel interstisyum Periferik interstisyum İntermediyer interstisyum

26 Lineer ve Retiküler opasiteler

27 Arayüz işareti

28 Arayüz işareti

29 Lenfanjitik met,lösemi LPH Ödem ve hemoraji IPF NSIP Pnömokonyozlar kronik hipersensitivite pnömonisi Amyloidoz Asbest maruziyeti İnterlobüler septal kalınlaşma

30 İnterlobüler septal kalınlaşma

31 Sarkoidoz, lenfanjitik met IPF NSIP kronik hipersensitivite pnömonisi Peribronkovasküler kalınlaşma

32 Subplevral interstisyel kalınlaşma

33 İntralobüler septal kalınlaşma

34 İntralobüler septal kalınlaşmalar Lenfanjitik met, lösemi, LPH Ödem ve hemoraji UIP ve diğer interstisyel pnömoniler NSIP Alveolar proteinozis Kronik hipersensitivite pnömonisi Pnömoni Asbest maruziyeti

35 İrregüler çizgiler

36 İrregüler çizgiler

37 İrregüler çizgiler

38 Parankimal Bantlar Asbestos maruziyeti Silikozis Sarkoidoz Tüberküloz Parankimal bantlar

39 Subplevral bantlar

40 Traksiyon bronşektazisi

41 Balpeteği akciğer

42 Attenüasyon u Lezyonlar Akciğerde yüksek dansiteli olarak izlenen lezyonlar, Diffüz yada fokal olabilirler. Diffüz olan buzlu cam görünümü ve retiküler dansiteler; Fokal olan konsolidasyon, nodül(ler), kitle ve atelektazi gibi lezyonlar bu başlık altında değerlendirilecektir.

44 Buzlu camın oluşma mekanizması

48 DAD

49 Crazy paving ve buzlu cam görünümü 1.Bakteriyel pnömoni 11.Radyasyon pnömonisi 2.Tüberküloz 12.Obstrüktif pnömoni 3. Mikoplasma pnömonisi 13.Alveolar hemoraji 4.P. carinii pnömonisi 14.ARDS 5.Kronik eozinofilik pnömoni 15.Alveolar proteinosis 6.Akut interstisyiel pnömoni 16.Kardiyojenik ödem 7.BOOP 17. BAC 8.Lipoid pnömoni 9.İlac tepkisine bağlı pnömoni (ilaç reaksiyonları) 10.UIP ve DIP Crazy paving appearance at HRCT:Spectrum of Disease and Pathological Findings Johkoh T et al Radiology 1999; 221:

50 Hipersensitivite / formaldehit

51 BOOP

52 ARTMIŞ AKCİĞER OPASİTESİ KALSİFİKASYONLA SEYREDEN LEZYONLAR KONSOLİDASYON SADECE KONSOLİDASYON BUZLU CAM KALDIRIMTAŞI GÖRÜNÜMÜ LOBAR DİFFÜZ SUBPLEVRAL YAMALI, NODÜLER.Pnömoni.BAK.BOOP.Pnömoni.BAK.ARDS, AIP.Ödem.Hemoraji.Eozinofilik pnm..boop.interstisyel pnömoni (UIP,NSIP,DIP).Eozinofilik pnömoni.boop.bak.bronkopnömoni

53 NODÜLER OPASİTELER Çapına göre (küçük / büyük) Kontur görünümüne göre Dansitesine göre Dağılımına göre

54 NODÜLER OPASİTELER İnterstisyel nodüller Hava yolu nodülleri (asiner opasiteler) Düzgün konturlu 1-2 mm çaplı nodüller Yumuşak doku dansitesinde (komşuluğundaki yapıları siler) Sınırları belirsiz Yumuşak doku dansitesinden daha az (buzlu cam) veya daha yoğun Yaklaşık asinus büyüklüğünde ama asinus histolojisinde değil. Sentrlobüler ve peribronşioler karakterde

55 Lokalizasyon ve dağılımlarına göre NODÜLLER Perilenfatik Sentrlobüler Rastgele -Ayırıcı tanı için bu ayrım daha değerli

56 Perilenfatik nodüller Peribronkovasküler İnterlobüler septal Sentrlobüler interstisyum Subplevral İnterlobüler septal nodüller Sentrlobüler peribronkovasküler nodüller Peribronkovasküler nodüller Subplevral nodüller

57 Perilenfatik nodüller Sarkoidozis Silikozis Lenfanjitik metastaz Amiloidozis LİP

58 Perilenfatik dağılım gösteren nodüller Sarkoidozis Silikozis

59 Lenfanjitik metastaz Perilenfatik dağılım gösteren nodüller

60 Sentrlobüler nodüller Nodül Rozet şeklinde (tree in bud- tomurcuklanan ağaç görünümü) FİSSÜR, PLEVRAL YÜZEY VE İNTERLOBÜLER SEPTALARDAN EN AZ 5 MM UZAKTA!

61 Sentrlobüler nodül Sentrlobüler rozet Sentrlobüler nodül Arteri çevreleyen nodül Bronşiolü çevreleyen nodül Tomurcuklanan ağaç Sentrlobüler dağılım

62 Sentrlobüler nodüller Endobronşial yayılımlı enfeksiyon Hava yolu hastalıkları Panbronşiolit ABPA Hipersensitivite pnömonisi LHH BOOP Bronşiolitis obliterans Respiratuar bronşiolit Metastatik kalsifikasyon

65 Rastgele dağılımlı nodüller Miliyer enfeksiyon Hematojen metastaz LHH Sarkoidozis BAK

66 Milier tbc

67 Tiroid ca met

68 LHH

69 NODÜL PLEVRADAN UZAK PLEVRAL NODÜL SENTRLOBÜLER DAĞILIM HAVA YOLU HASTALIĞI VASKÜLER HASTALIK TOMURCUKLANAN AĞAÇ (+) TOMURCUKLANAN AĞAÇ (-) BRONŞİOL TIKANMASI İLE İLİŞKİLİ Endobronşial yayılım, kistik fibrozis, ABPA, panbronşiolit, astma vb. BRONŞİOL VEYA VASKÜLER hastalıklar Hipersens. pnömonisi, respiratuar bronşiolit, BOOP, pulmoner ödem, vaskulit vb

70 NODÜL PLEVRADAN UZAK PLEVRAL NODÜL Yamalı, subplevral, peribronkovasküler ve Septal ağırlıklı Diffüz ve uniform Perilenfatik dağılım Rastgele dagılım.sarkoidozis.lenfanjitik met..silikozis.miliyer tb.miliyer fungus.hematojen met.

72 Atenüasyonu Lezyonlar Akciğerde ışın geçirgenliğinin artması ve anormal hava boşlukları (kaviteler) bu bölümde irdelenecektir.

73 Attenüasyon azalması

83 AZALMIŞ AKCİĞER OPASİTESİ KİSTİK HAVAYOLU / FOKAL AKCİĞER HARABİYETİ AZALMIŞ VEYA İNHOMOJEN ATENUASYON (Kistik boşluklar olmadan) SUBPLEVRAL İNTRAPARANKİMAL KİST DUVARI GÖRÜNMÜYOR KİST DUVARI GÖRÜNÜYOR Amfizem Küçük havayolu hastalığı Kronik PE Mix hastalıklar SENTRLOBULER AMFİZEM KİSTİK BRONŞEKTAZİ AKCİĞER KİSTİ PNÖMATOSEL LHH, LAM, LIP

84 AZALMIŞ AKCİĞER OPASİTESİ KİSTİK HAVAYOLU /FOKAL AKCİĞER HARABİYETİ SUBPLEVRAL İNTRAPARANKİMAL TEK KATLI ÇOK KATLI PARASEPTAL AMFİZEM VEYA BÜL BALPETEĞİ AKCİĞER

85 SONUÇ Zor bir konu Bulgular her hastalıkta örtüşüyor Tanıda Kullanabileceğimiz yardımcı bulgular Hastanın öyküsü Lezyonların parankimde yerleşimi Lezyonların akciğerde dağılımı Lezyonların oluşma ve olgunlaşma süreçleri

Benzer belgeler

İnterstisyel Akciğer Hastalıklarında Radyoloji

İnterstisyel Akciğer Hastalıklarında Radyoloji Ağırlıklı olarak interstisyel mesafeleri tutan ve beraberinde çoğu zaman hava boşlukları veya hava yollarının da etkilendiği hastalıklardır. Akciğer parankimini