ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

Transkript

1 ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DOKTORA TEZİ Aşkın BAHAR BAZI ÖNEMLİ GEÇCİ NEKTARİN ÇEŞİTLERİNİN SOĞUKTA MUHAFAZALARI SÜRESİNCE GÖRÜLEN FİZYOLOJİK BOZULMALAR ÜZERİNE DEĞİŞİK DERİM SONRASI IN ETKİSİ BAHÇE BİTKİLERİ ANABİLİM DALI ADANA

2 ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ BAZI ÖNEMLİ GEÇCİ NEKTARİN ÇEŞİTLERİNİN SOĞUKTA MUHAFAZALARI SÜRESİNCE GÖRÜLEN FİZYOLOJİK BOZULMALAR ÜZERİNE DEĞİŞİK DERİM SONRASI IN ETKİSİ Aşkın BAHAR DOKTORA TEZİ BAHÇE BİTKİLERİ ANABİLİM DALI Bu tez.../.../ 2006 Tarihinde Aşağıdaki Jüri Üyeleri Tarafından Oybirliği ile Kabul Edilmiştir. İmza... İmza... İmza... Prof. Dr.Ömür DÜNDAR Prof. Dr. İ. Tayfun AĞAR Prof. Dr. Rahmi TÜRK DANIŞMAN ÜYE ÜYE İmza... Prof. Dr. Ali KÜDEN ÜYE İmza... Yrd. Doç. Dr. A. Erhan ÖZDEMİR ÜYE Bu tez Enstitümüz Bahçe Bitkileri Anabilim Dalında hazırlanmıştır. Kod No: Prof. Dr. Aziz ERTUNÇ Enstitü Müdürü Bu çalışma Ç.Ü. Araştırma Fonu Tarafından Desteklenmiştir. Proje No: FBE 2002-D 95 Not: Bu tezde kullanılan özgün ve başka kaynaktan yapılan bildirişlerin, çizelge, şekil ve fotoğrafların kaynak gösterilmeden kullanımı, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunundaki hükümlere tabidir.

3 ÖZ DOKTORA TEZİ BAZI ÖNEMLİ GEÇCİ NEKTARİN ÇEŞİTLERİNİN SOĞUKTA MUHAFAZALARI SÜRESİNCE GÖRÜLEN FİZYOLOJİK BOZULMALAR ÜZERİNE DEĞİŞİK DERİM SONRASI IN ETKİSİ Aşkın BAHAR ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ BAHÇE BİTKİLERİ ANABİLİM DALI DANIŞMAN: Prof. Dr. Ömür DÜNDAR Yıl: 2006, Sayfa: 288 Jüri : Prof. Dr. Ömür DÜNDAR Prof. Dr. İbrahim Tayfun AĞAR Prof. Dr. Rahmi TÜRK Prof. Dr. Ali KÜDEN Yrd. Doç. Dr. Ahmet Erhan ÖZDEMİR Bu araştırmayla hızlı solunum yapan depolama ömrü kısıtlı olan geçci Maria Aurelia ve Orion nektarin çeşitlerinin çeşitli uygulamalarla kalite kriterlerinin korunabilmesi, fizyolojik ve mantarsal bozuklukların azaltılabilmesi, raf ömürlerinin uzatılabilmesi için değişik yöntemler ortaya koyma amaçlanmıştır. Nektarinler derim sonrası önsoğutma, aralıklı ısıtma, modifiye atmosferde paketleme () ve bu uygulamaların kombinasyonları ile muamele edilerek viyollere ve ayrıca karton kutular içine yerleştirilmiştir. Uygulamalardan sonra meyveler 0 o C sıcaklık ve %90 oransal nem içeren soğuk hava depolarında 50 gün muhafaza edilmiştir. Ayrıca raf ömrünü belirlemek için, meyveler 20 o C sıcaklık ve %50-60 oransal nem koşullarında 4 gün bekletilmiştir. süresi boyunca meydana gelen değişiklikler fiziksel ve kimyasal analizlerle saptanmıştır. Sonuçta her iki nektarin çeşidinde uygulamalarında 30. gün süresince meyve eti sertliği, renk korunurken, ağırlık kaybı, SÇKM, ph, fizyolojik bozulmalar ve mantarsal hastalıklar tanık meyvelerine göre daha az yükselmiştir. uygulamalarında 20. günden sonra ethanol artışından dolayı duyusal test değerinde azalma olmuş ve muhafaza süresi 20 gün ile sınırlı kalmıştır. Aralıklı ısıtma ve önsoğutma uygulamaları fizyolojik bozuklukların ve meyve eti sertliğinin korunması için olumlu etki yapmıştır. Maria Aurelia ve Orion nektarin meyvelerinin ambalajları içerisinde muhafazasında mantarsal hastalıklar ve fizyolojik bozukluklara 20 gün sonunda rastlanmamıştır. Fakat bu kriterler tanık uygulamalarında sırasıyla %12 ve %7.50 olarak ölçülmüştür. Anahtar Kelimeler: Nektarin,, Aralıklı,, Bozulma I

4 ABSTRACT Ph.D. THESIS THE EFFECT OF DIFFERENT POSTHARVEST TREATMENTS ON PHYSIOLOGICAL DISORDERS DURING COLD STORAGE OF SOME IMPORTANT LATE NECTARINES CULTIVARS Aşkın BAHAR DEPARTMENT OF HORTICULTURE INSTITUTE OF NATURAL AND APPLIED SCIENCES UNIVERSITY OF CUKUROVA SUPERVISOR: Prof. Dr. Ömür DÜNDAR Year: 2006, Page: 288 Jury : Prof. Dr. Ömür DÜNDAR Prof. Dr. İbrahim Tayfun AĞAR Prof. Dr. Rahmi TÜRK Prof. Dr. Ali KÜDEN Assoc. Prof. Dr. Ahmet Erhan ÖZDEMİR This research aims to bring out different methods for the Maria Aurelia and Orion nectarines cultivars with postharvest treatments after harvesting for keeping the quality, reducing the physiological disorders and fungal diseases, extending the shelf life. After harvest nectarine fruits were subjected to precooling, intermittent warming, modified atmosphere packaging () or combination of these treatments and fruits were pleaced into viols inside carton boxes. After the treatments fruits were stored for 50 days at 0 o C and 90 % relative humidity in cold storage. In addition fruits were kept at 20 o C and % relative humidity for 4 days to determine shelf life. Changes of during storage periods on the fruits were investigated with physical and chemical analysis. In conclusion, for two nectarines cultivar fruit flesh firmness and skin color were maintained, but weight loss, TSS, ph, physiological disorders and fungal diseases slightly increased in fruits from tereatments compared to control fruits during 30 days of storage. Sensory test scores decreased to cause increasing of ethanol after the 20th day of storage in the treatments and fruits were stored 20 days. The treatments of intermittent warming and precooling affected positive fort he control of physiological disorders and fruit flesh firmness. End of 20 days the fungal diseases and physiological disorders were not investigate in Maria Aurelia and Orion nectarine fruits stored in modified atmosphere packages. But these criterions were mesaured % and 7.50 % in control treatments. Key : Nectarines,, Intermittent Warming, Precooling, Disorders II

5 TEŞEKKÜR Bu çalışmayı bana veren, bilgi ve deneyimleriyle bana yol gösteren Prof. Dr. Ömür DÜNDAR a, yardımcı olan Prof. Dr. İbrahim Tayfun AĞAR a, Uludağ Üniversitesi emekli öğretim üyesi Prof. Dr. Rahmi TÜRK e, Mustafa Kemal Üniversitesi öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. A. Erhan ÖZDEMİR ve Yrd. Doç. Dr. Elif ERTÜRK e, Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Araştırma Görevlisi Zir. Yük. Müh. Okan ÖZKAYA ya, çalışmam boyunca maddi ve manevi desteğini esirgemeyen başta Malek Nass DUCE ve Atnan TUĞ olmak üzere tüm Mersin Unifrutti A.Ş. çalışanlarına, Niğde Uni Tarım A.Ş. çalışanlarına, Mersin Narpak. A.Ş. ve çalışanlarına, ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü öğrencisi Doruk YILMAZ a en içten dileklerimle teşekkür ederim. III

6 İÇİNDEKİLER SAYFA ÖZ... I ABSTRACT... II TEŞEKKÜR... III ÇİZELGELER DİZİNİ... VI ŞEKİLLER DİZİNİ... XXI SİMGELER VE KISALTMALAR DİZİNİ.. XXVII 1. GİRİŞ ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Şeftali ve Nektarinlerin Derim Sonrası Fizyolojileri Araştırmaları Şeftali ve Nektarinlerde Kimyasal, Fiziksel ve Sıcaklık Uygulamaları Üzerine Araştırmalar Şeftali ve Nektarinlerin Kontrollü Atmosferde ve Modifiye Atmosferli Ambalajlarda Depolanması ve Taşınması Üzerine Araştırmalar MATERYAL VE METOD Materyal Denemede Kullanılan Nektarin Çeşitlerinin Özellikleri Denemede Kullanılan Soğuk Hava Depolarının Özellikleri Denemede Kullanılan Modifiye Atmosfer Paketlerinin Özellikleri Denemede Kullanılan Sisteminin Özellikleri Metod Meyvelerin Derimi Meyvelere Derim Sonrası Yapılan Uygulamalar Meyvelerin Ambalajlanması ve Depolanması Meyve Örneklerinin Alınması Fiziksel ve Kimyasal Analizler Ağırlık Kaybı(%) Suda Çözünebilir Kuru Madde Oranı (SÇKM) (%) Titre Edilebilir Asit Oranı ( % Malik asit) ph Değişimi IV

7 Meyve Eti Sertliği (libre-kuvvet)(lb-k) Meyve Kabuk Rengi Değişimi ( o h) Duyusal Test Değerlendirmesi (1-10) Ekstrakte Edilebilir Su Oranı (%) Fizyolojik Bozulma Oranı (%) Mantarsal Bozulma Oranı (%) Karbondioksit Miktarı (ml/kg/saat) Etilen Miktarı (ml/kg/saat) Ethanol Miktarı (ppm) Poligalakturonaz Enzim Miktarı (μg galakturonikasit/ mg protein/saat) İstatistiksel Analizler ARAŞTIRMA BULGULARI ve TARTIŞMA Ağırlık Kaybı (%) Suda Çözünebilir Kuru Madde Oranı (SÇKM) Titre Edilebilir asit Oranı (% malik asit) ph Değişimi Meyve Eti Sertliği (libre-kuvvet)(lb-k) Meyve Kabuk Rengi Değişimi ( o h) Duyusal Test Değerlendirmesi (1-10) Ekstrakte Edilebilir Su Oranı (%) Fizyolojik Bozulma Oranı (%) Mantarsal Bozulma Oranı (%) Karbondioksit Miktarı (ml/kg/saat) Etilen Miktarı (ml/kg/saat) Ethanol Miktarı (ppm) Poligalakturonaz Enzim Miktarı (μg galakturonik asit/mg protein/saat) SONUÇ VE ÖNERİLER KAYNAKLAR ÖZGEÇMİŞ V

8 ÇİZELGELER DİZİNİ SAYFA 1.1. Türkiye de Sert Çekirdekli Meyvelerin Üretim Alanı ve Miktarı Dünyada Yıllara Göre Şeftali ve Nektarin Üretimi Dünya da Ülkeler Göre Şeftali ve Nektarin Üretimi Dünyada Şeftali ve Nektarin İthalat ve İhracatı Türkiye ve Diğer Ülkelerde Yıllara Göre Şeftali ve Nektarin İthalat ve İhracatı Uygulanan Sulama ve Gübreleme (Fertigasyon) Programı Orion ve Maria Aurelia Nektarin Çeşitlerinin 2003 ve 2004 Yılların da I. Derim ve II. Derim Olumundaki Kalite Kriteri Değerleri I. Derim Olumunda Maria Aurelia Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Ağırlık Kayıpları(%) I. Derim Olumunda Maria Aurelia Meyvelerinde ve Deneme Yılında Saptanan Ağırlık Kayıpları(%) II. Derim Olumunda Maria Aurelia Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Ağırlık Kayıpları(%) II. Derim Olumunda Maria Aurelia Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Ağırlık Kayıpları(%) I. Derim Olumunda Orion Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Ağırlık Kayıpları (%) I. Derim Olumunda Orion Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Ağırlık Kayıpları (%) II. Derim Olumunda Orion Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Ağırlık Kayıpları(%) II. Derim Olumunda Orion Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Ağırlık Kayıpları(%) I. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Raf ömrü Sırasında Deneme Yılında Saptanan Ağırlık Kayıpları (%) I. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Raf ömrü VI

9 Sırasında Deneme Yılında Saptanan Ağırlık Kayıpları (%) II. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Raf ömrü nce Deneme Yılında Saptanan Ağırlık Kayıpları (%) II. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Raf ömrü nce Deneme Yılında Saptanan Ağırlık Kayıpları (%) I. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Raf ömrü nce Deneme Yılında Saptanan Ağırlık Kayıpları (%) I. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Raf ömrü nce Deneme Yılında Saptanan Ağırlık Kayıpları (%) II. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Raf ömrü nce Deneme Yılında Saptanan Ağırlık Kayıpları (%) II. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Raf ömrü nce Deneme Yılında Saptanan Ağırlık Kayıpları (%) I. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan SÇKM Oranları (%) I. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan SÇKM Oranları (%) II. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan SÇKM Oranları (%) II. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan SÇKM Oranları (%) I. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan SÇKM Oranları (%) I. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan SÇKM Oranları (%) II. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan SÇKM Oranları (%) II. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Deneme VII

10 Yılında Saptanan SÇKM Oranları (%) I. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Raf Ömrü nce Deneme Yılında Saptanan SÇKM Oranları (%) I. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Raf Ömrü nce Deneme Yılında Saptanan SÇKM Oranları (%) II. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Raf Ömrü nce Deneme Yılında Saptanan SÇKM Oranları (%) II. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Raf Ömrü nce Deneme Yılında Saptanan SÇKM Oranları (%) I. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Raf Ömrü nce Deneme Yılında Saptanan SÇKM Oranları (%) I. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Raf Ömrü nce Deneme Yılında Saptanan SÇKM Oranları (%) II. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Raf Ömrü nce Deneme Yılında Saptanan SÇKM Oranları (%) II. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Raf Ömrü nce Deneme Yılında Saptanan SÇKM Oranları (%) I. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Titre Edilebilir Asit Oranları (%) I. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Titre Edilebilir Asit Oranları (%) II. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Titre Edilebilir Asit Oranları (%) II. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Titre Edilebilir Asit Oranları (%) I. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Titre Edilebilir Asit Oranları (%) VIII

11 4.38. I. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Titre Edilebilir Asit Oranları (%) II. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Titre Edilebilir Asit Oranları (%) II. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Titre Edilebilir Asit Oranları(%) I. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Titre Edilebilir Asit Oranları (%) I. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Titre Edilebilir Asit Oranları (%) II. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Titre Edilebilir Asit Oranları (%) II. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Titre Edilebilir Asit Oranları (%) I. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Titre Edilebilir Asit Oranları (%) I. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Titre Edilebilir Asit Oranları (%) II. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Titre Edilebilir Asit Oranları (%) II. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Titre Edilebilir Asit Oranları (%) I. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde IX

12 Deneme Yılında Saptanan ph Miktarları I. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan ph Miktarları II. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan ph Miktarları II. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan ph Miktarları I. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan ph Miktarları I. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan ph Miktarları II. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan ph Miktarları II. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan ph Miktarları I. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan ph Miktarları I. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan ph Miktarları II. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan ph Miktarları II. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan ph Miktarları I. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan ph Miktarları I. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan ph Miktarları II. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan ph Miktarları II. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan ph Miktarları X

13 4.65. I. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Meyve Eti Sertliği (lb) I. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Meyve Eti Sertliği (lb) II. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Meyve Eti Sertliği (lb) II. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Meyve Eti Sertliği (lb) I. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Meyve Eti Sertliği (lb) I. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan M Meyve Eti Sertliği (lb) II. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Meyve Eti Sertliği (lb) II. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Meyve Eti Sertliği (lb) I. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Meyve Eti Sertliği (lb) I. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Meyve Eti Sertliği (lb) II. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Meyve Eti Sertliği (lb) II. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Meyve Eti Sertliği (lb) I. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Meyve Eti Sertliği (lb) 131 XI

14 4.78. I. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Meyve Eti Sertliği (lb) II. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Meyve Eti Sertliği (lb) II. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Meyve Eti Sertliği (lb) I. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Renk Değişimi(h o ) I. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Renk Değişimi(h o ) II. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Renk Değişimi (h o ) II. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Renk Değişimi (h o ) I. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Renk Değişimi (h o ) I. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Renk Değişimi (h o ) II. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Renk Değişimi (h o ) II. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Renk Değişimi (h o ) I. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Renk Değişimi (h o ) I. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Renk Değişimi (h o ) XII

15 4.91. II. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Renk Değişimi (h o ) II. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Renk Değişimi (h o ) I. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Renk Değişimi (h o ) I. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Renk Değişimi (h o ) II. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Renk Değişimi (h o ) II. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Renk Değişimi (h o ) I. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Duyusal Test Değerindeki Değişimler I. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Duyusal Test Değerindeki Değişimler II. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Duyusal Test Değerindeki Değişimler II. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Duyusal Test Değerindeki Değişimler I. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Duyusal Test Değerindeki Değişimler I. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Duyusal Test Değerindeki Değişimler II. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Deneme XIII

16 Yılında Saptanan Duyusal Test Değerindeki Değişimler II. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Duyusal Test Değerindeki Değişimler I. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Deneme Yılında Raf Ömürleri nce Saptanan Duyusal Test Değerindeki Değişimler I. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Deneme Yılında Raf Ömürleri nce Saptanan Duyusal Test Değerindeki Değişimler II. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Deneme Yılında Raf Ömürleri nce Saptanan Duyusal Test Değerindeki Değişimler II. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Deneme Yılında Raf Ömürleri nce Saptanan Duyusal Test Değerindeki Değişimler I. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Deneme Yılında Raf Ömürleri nce Saptanan Duyusal Test Değerindeki Değişimler I. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Deneme Yılında Raf Ömürleri nce Saptanan Duyusal Test Değerindeki Değişimler II. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Deneme Yılında Raf Ömürleri nce Saptanan Duyusal Test Değerindeki Değişimler II. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Deneme Yılında Raf Ömürleri nce Saptanan Duyusal Test Değerindeki Değişimler I. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Ekstrakte Edilebilir Su Oranı I. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Ekstrakte Edilebilir Su Oranı XIV

17 II. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Ekstrakte Edilebilir Su Oranı II. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Ekstrakte Edilebilir Su Oranı I. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Ekstrakte Edilebilir Su Oranı I. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Ekstrakte Edilebilir Su Oranı II. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Ekstrakte Edilebilir Su Oranı II. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Ekstrakte Edilebilir Su Oranı I. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Deneme Yılında Raf Ömürleri nce Saptanan Ekstrakte Edilebilir Su Oranı I. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Deneme Yılında Raf Ömürleri nce Saptanan Ekstrakte Edilebilir Su Oranı II. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Deneme Yılında Raf Ömürleri nce Saptanan Ekstrakte Edilebilir Su Oranı II. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Deneme Yılında Raf Ömürleri nce Saptanan Ekstrakte Edilebilir Su Oranı I. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Deneme Yılında Raf Ömürleri nce Saptanan Ekstrakte Edilebilir Su Oranı I. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Deneme Yılında Raf Ömürleri nce Saptanan Ekstrakte Edilebilir Su Oranı II. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Deneme XV

18 Yılında Raf Ömürleri nce Saptanan Ekstrakte Edilebilir Su Oranı II. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Deneme Yılında Raf Ömürleri nce Saptanan Ekstrakte Edilebilir Su Oranı I Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Fizyolojik Bozulma Oranı (%) I Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Fizyolojik Bozulma Oranı (%) II. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Fizyolojik Bozulma Oranı (%) II. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Fizyolojik Bozulma Oranı (%) I Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Fizyolojik Bozulma Oranı (%) I Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Fizyolojik Bozulma Oranı (%) II. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Fizyolojik Bozulma Oranı (%) II. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Fizyolojik Bozulma Oranı (%) I. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Fizyolojik Bozulma Oranı (%) I. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Fizyolojik Bozulma Oranı (%) II. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Fizyolojik Bozulma Oranı (%) II.Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Raf Ömürleri XVI

19 nce Deneme Yılında Saptanan Fizyolojik Bozulma Oranı (%) I Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Fizyolojik Bozulma Oranı (%) I Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Fizyolojik Bozulma Oranı (%) II. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Raf Ömrü nce Deneme Yılında Saptanan Fizyolojik Bozulma Oranı (%) II. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Raf Ömrü nce Deneme Yılında Saptanan Fizyolojik Bozulma Oranı (%) I Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Mantarsal Bozulma Oranı (%) I Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Mantarsal Bozulma Oranı (%) II. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Mantarsal Bozulma Oranı (%) II. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Mantarsal Bozulma Oranı (%) I Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Mantarsal Bozulma Oranı (%) I Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Mantarsal Bozulma Oranı (%) II. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Mantarsal Bozulma Oranı (%) II. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Mantarsal Bozulma Oranı (%) I. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Raf Ömürleri XVII

20 nce Deneme Yılında Saptanan Mantarsal Bozulma Oranı (%) I. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Mantarsal Bozulma Oranı (%) II. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Mantarsal Bozulma Oranı (%) II.Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Mantarsal Bozulma Oranı (%) I. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Mantarsal Bozulma Oranı (%) I.Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Mantarsal Bozulma Oranı (%) II. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Raf Ömrü nce Deneme Yılında Saptanan Mantarsal Bozulma Oranı (%) II. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Raf Ömrü nce Deneme Yılında Saptanan Mantarsal Bozulma Oranı (%) I. Derim Olumundaki Mania Aurelia Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Poligalakturonaz Miktarı (ml/kg/saat) I. Derim Olumundaki Mania Aurelia Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Poligalakturonaz Miktarı (ml/kg/saat) II.Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Poligalakturonaz Miktarı (ml/kg/saat) XVIII

21 II.Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Poligalakturonaz Miktarı (ml/kg/saat) I Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Poligalakturonaz Miktarı (ml/kg/saat) I Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Poligalakturonaz Miktarı (ml/kg/saat) II.Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Poligalakturonaz Miktarı (ml/kg/saat) II.Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Poligalakturonaz Miktarı (ml/kg/saat) I. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Poligalakturonaz Miktarı (ml/kg/saat) I. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Poligalakturonaz Miktarı (ml/kg/saat) II. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Poligalakturonaz Miktarı (ml/kg/saat) II. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Poligalakturonaz Miktarı (ml/kg/saat) I. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Poligalakturonaz Miktarı (ml/kg/saat) I. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Poligalakturonaz Miktarı (ml/kg/saat) II. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Poligalakturonaz Miktarı (ml/kg/saat) XIX

22 II. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Poligalakturonaz Miktarı (ml/kg/saat) XX

23 ŞEKİLLER DİZİNİ SAYFA 1.1. Türkiye de Yıllara Göre Meyve Veren Yaştaki Ağaç Sayısı Niğde İlinde Bulunan Bahçedeki Nektarin Ağaçlarının Çiçeklenme Durumu Orion Çeşidi Nektarin Ağacı Orion Çeşidi Nektarin Ağaç ve Meyvesi Orion Meyvesi Maria Aurelia Nektarin Çeşidi Meyve Ağacı Maria Aurelia Nektarin Çeşidi Meyve ve Ağacı Maria Aurelia Nektarin Meyvesi Nektarin Meyvelerinin Derimi Paketleri Meyve Eti Sertliği Ölçümü Maria Aurelia ve Orion Meyvelerinde 50 Gün 0 o C ve % 95 Oransal Nem Koşullarında Sonrasında Fizyolojik Bozulmalardan Yünlüleşmenin Görünümü Maria Aurelia ve Orion Meyvelerinde 50 Gün 0 o C ve % 95 Oransal Nem Koşullarında Sonrasında Fizyolojik Bozulmalardan İçsel Kahverengileşme ve Mürekkepleşmenin Görünümü Maria Aurelia ve Orion Meyvelerinde 50 Gün 0 o C ve % 95 Oransal Nem Koşullarında Sonrasında Fizyolojik Bozulmalardan İçsel Kahverengileşme Görünümü Günde Raf Ömrü Kontrollerinde Maria Aurelia Nektarin Çeşidinde Gri Küf Gelişimi Günde Raf Ömrü Kontrollerined Maria Aurelia Nektarin Çeşidinde Yeşil Küf Gelişimi Günde Raf Ömrü Kontrollerined Maria Aurelia Nektarin Çeşidinde Rhizopus Gelişimi I. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Karbondioksit Miktarı (ml/kg/saat) XXI

24 4.8. I. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Karbondioksit Miktarı (ml/kg/saat) II. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Karbondioksit Miktarı (ml/kg/saat) II.Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Karbondioksit Miktarı (ml/kg/saat) I. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Karbondioksit Miktarı (ml/kg/saat) I. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Karbondioksit Miktarı (ml/kg/saat) II. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Karbondioksit Miktarı (ml/kg/saat) II. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Karbondioksit Miktarı (ml/kg/saat) I. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Karbondioksit Miktarı (ml/kg/saat) I. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Karbondioksit Miktarı (ml/kg/saat) II. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Karbondioksit Miktarı (ml/kg/saat) II. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Karbondioksit Miktarı (ml/kg/saat) I. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Karbondioksit Miktarı (ml/kg/saat) I. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Karbondioksit Miktarı XXII

25 (ml/kg/saat) II. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Karbondioksit Miktarı (ml/kg/saat) II. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Karbondioksit Miktarı (ml/kg/saat) I. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Etilen Miktarı (ppm) I. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Etilen Miktarı (ppm) II. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Etilen Miktarı (ppm) II. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Etilen Miktarı (ppm) I. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Etilen Miktarı (ppm) I. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Etilen Miktarı (ppm) II. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Etilen Miktarı (ppm) II. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Etilen Miktarı (ppm) I. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Etilen Miktarı (ppm) I. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Etilen Miktarı (ppm) II. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Etilen Miktarı XXIII

26 (ppm) II. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Etilen Miktarı (ppm) I. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Etilen Miktarı (ppm) I. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Etilen Miktarı (ppm) II. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Etilen Miktarı (ppm) II. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Etilen Miktarı (ppm) I. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Ethanol Miktarı (ml/kg/saat) I. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Ethanol Miktarı (ml/kg/saat) II. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Ethanol Miktarı (ml/kg/saat) II. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Ethanol Miktarı (ml/kg/saat) I. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Ethanol Miktarı (ml/kg/saat) I. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Ethanol Miktarı (ml/kg/saat) II. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Deneme Yılında Saptanan Ethanol Miktarı (ml/kg/saat) II. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Deneme XXIV

27 Yılında Saptanan Ethanol Miktarı (ml/kg/saat) I. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Ethanol Miktarı (ml/kg/saat) I. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Ethanol Miktarı (ml/kg/saat) II. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Ethanol Miktarı (ml/kg/saat) II. Derim Olumundaki Maria Aurelia Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Ethanol Miktarı (ml/kg/saat) I. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Ethanol Miktarı (ml/kg/saat) I. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Ethanol Miktarı (ml/kg/saat) II. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Ethanol Miktarı (ml/kg/saat) II. Derim Olumundaki Orion Meyvelerinde Raf Ömürleri nce Deneme Yılında Saptanan Ethanol Miktarı (ml/kg/saat) Ambalajının Ağzının Klipsle Hava Geçirmeyecek Şekilde Bağlanması Hava ile Orion Çeşidi Nektarin Meyvelerinde Yapılan Uygulamaların Meyvelerin Genel Görünüşüne Etkileri Maria Aurelia Çeşidi Nektarin Meyvelerinde Yapılan Uygulamala- XXV

28 rın Meyvelerin Genel Görünüşüne Etkileri Gün dan Sonra Orion Nektarin Çeşidi Meyvelerinin Görünüşü Gün dan Sonra Maria Aurelia Nektarin Çeşidi Meyvelerinin Görünüşü Soğuk Hava Deposundaki Deneme Meyvelerinin sı 270 XXVI

29 SİMGELER VE KISALTMALAR DİZİNİ MES : (Meyve Eti Sertliği) TEA : (Titre Edilebilir Asitlik) SÇKM : (Suda Çözünebilir Kuru Madde) PP : (Polipropilen) PE : (Polietilen, Pektinesteraz) PVDC : (Polivinilidinklorid) : (Modifiye Atmosfer Paketleri) MA : (Modifiye Atmosfer) NA : (Normal Atmosfer) N : (Normal) CO : (Karbonmonoksit) CO 2 : (Karbondioksit) O 2 : (Oksijen) N 2 : (Azot) KA : (Kontrollü Atmosfer) KmnO 4 : (Potasyum permanganat) Fe(SO 4 ) 2 : (Demir sülfat) K 2 CO 3 : (Potasyum karbonat) PG : (Poligalakturonaz) 1-MCP : (1-Metilsiklopropan) AVG : (Aminoetoksivinilglisin) PME : (Pektinmetilesteraz) NYDA : (Besin Maya Ortamı) CaCO 3 : (Kalsiyum karbonat) AgNO 3 : (Gümüş nitrat) CaCl 2 : (Kalsiyum klorür) NaOH : (Sodyum hidrooksit) NaCl : (Sodyum klorür) GC : (Gaz kromatografi) XXVII

30 PEG : (Polietilenglikol) mrna : (Mesajcı Ribonukleikasit) GA 3 : (Gibberellikasit) o C : (Santigrat Derece) ÖD : (Önemli Değil) RH : (Relative Humidity)(Bağıl Nem) FID : (Flame Ionization Detector)(Gaz Kromatografi Dedektörü) TCD : (Thermal Conductivity Detector) (Gaz Kromatografi Dedektörü) atm : (Atmosfer) m : (Metre) cm : (Santimetre) mm : (Milimetre) ml : (Mililitre) nm : (Nanometre) mm : (Milimolar) µ : (Mikron) µm : (Mikromol) µg : (Mikrogram) mg : (Miligram) g : (Gram) kg : (Kilogram) lb : (Libre) sn : (Saniye) dk : (Dakika) L : (Litre) % : (Yüzde) ha : (Hektar) m 3 : (Metreküp) ppm : (Milyonda Bir Kısım) ha : (Hektar) XXVIII

31 h o : (Renk Derecesi arctan (b/a)) L* : (Renk Derecesi (Parlaklık)) a* : (Renk Derecesi (Yeşilden Kırmızıya Dönüşüm)) b* : (Renk Derecesi (Maviden Sarıya Dönüşüm)) kda : (Kilodalton) XXIX

32 1. GİRİŞ Aşkın BAHAR 1. GİRİŞ Ülkemiz özellikle şeftali ve nektarin üretimi bakımından son istatistiklere göre ton ile dünya üretiminde önemli bir paya sahiptir (Çizelge 1.1) (Anonymous, 2006). Ülkemiz meyve üretiminin genel dağılımına baktığımızda, sert çekirdekli meyvelerin bu dağılımda % 23' lük payla üzümsü meyvelerden sonra ikinci sırayı aldığı görülmektedir (Anonymous, 1997). Bununla birlikte, sert çekirdekli meyveler gurubunda yer alan şeftali ve nektarin üretim potansiyeli diğer sert çekirdeklilere göre önemli bir yer tutmaktadır. Dünya toplam üretimi hektardan ton dur (Çizelge 1.2) (Anonymous, 2005a). Çizelge 1.1. Türkiye' de Sert Çekirdekli Meyvelerin Üretim Alanları ve Miktarları (Anonymous, 2006) Meyve Türü Üretim Alanı (Hektar) Meyve Üretimi (Ton) Erik Kayısı Kiraz ve Vişne Şeftali ve Nektarin Ülkemizde şeftali ve nektarin üretimi bakımından Ege Bölgesi birinci sırada, bu bölgemizi sırayla Marmara ve Akdeniz Bölgesi izlemektedir (Anonymous, 1996). FAO nun 2005 yılı verilerine göre; Türkiye, dünya şeftali ve nektarin üretiminin % 2.40 ını sağlamaktadır. Şeftali ve nektarin üretiminde en önemli ülkeler Çin, İtalya, A.B.D., İspanya ve Yunanistan dır (Çizelge 1.3). Dünya şeftali ve nektarin üretimi 1995 yılında 10.9 milyon ton iken, 2004 yılına gelindiğinde 15.5 milyon tona ulaşmıştır (Anonymous, 2005a). Çizelge 1.2. Dünyada Yıllara Göre Şeftali ve Nektarin Üretimi (Anonymous, 2005a) TÜRKİYE DÜNYA Yıllar Üretim Miktarı(ton) Alan (hektar) Verim (kg/ha) Üretim Miktarı (ton) Alan (hektar) Verim (kg/ha)

33 1. GİRİŞ Aşkın BAHAR 10 yıllık dönem içerisinde Türkiye deki şeftali ve nektarin üretimi 340 bin tondan, 485 bin tona yükselmiştir. Meyve veren yaştaki ağaç sayısı ise 11 milyondan 13.5 milyon adete yükselmiştir (Şekil 1.1) (Anonymous, 2002a). Çizelge 1.3. Dünya da Ülkelere Göre Şeftali ve Nektarin Üretimi (Anonymous, 2005a) ÜLKELER Üretim (ton) Alan (hektar) Verim (kg/ha) Çin İtalya Amerika İspanya Yunanistan İran Fransa Türkiye Şili Toplam (Dünya) Ağaç Sayısı (1000 adet) Yıllar Şekil 1.1. Türkiye de Yıllara Göre Meyve Veren Yaştaki Ağaç Sayısı (Anonymous, 2002a). 2

34 1. GİRİŞ Aşkın BAHAR Çizelge 1.4. Dünyada Şeftali ve Nektarin İthalat ve İhracatı (Ton) (Anonymous, 2005a) Türkiye Dünya Yıllar İhracat (ton) İhracat (1000$) İthalat (ton) İthalat (1000$) İhracat (ton) İhracat (1000$) İthalat (ton) İthalat (1000$) FAO nun 2005 yılı verilerine göre; Türkiye dünya şeftali ve nektarin ihracatının % 1.68 ini sağlamıştır. Şeftali ihracatında en önemli ülkeler (Çizelge 1.4 ve 1.5); İtalya, İspanya, Şili, A.B.D., Yunanistan ve Fransa dır (Anonymous, 2005a). Çizelge 1.5. Türkiye ve Diğer Ülkelerde Şeftali ve Nektarin İthalat ve İhracatı (Ton) (Anonymous, 2005a) İhracat İthalat Ülkeler Miktar (ton) 1000 $ Ülkeler Miktar (ton) 1000 $ İtalya Almanya İspanya İngiltere Şili Fransa Amerika Rusya Yunanistan Amerika Fransa Polonya Türkiye Türkiye Türkiye 2005 yılında ise dünya şeftali ithalatı içinde ise % oranında çok az bir pay almıştır. Şeftali ithalatında en önemli ülkeler (Çizelge 1.5); Almanya, İngiltere, Fransa, Rusya Amerika ve Polanya dır (Anonymous, 2005a). Görüldüğü gibi ülkemizde şeftali ve nektarın üretimi potansiyelinin oldukça yüksek olması, derim, ambalaj, muhafaza ve taşıma işlemlerinin özen kazanmasına neden olmuştur. Nektarinler hızlı solunum yapan ve yapıları gereği uzun süre soğukta muhafazaya dayanıklı olmadığından, muhafaza süresinin uzatılması büyük önem taşımaktadır. 3

35 1. GİRİŞ Aşkın BAHAR Türkiye de 35 milyon tonu aşan yaş meyve sebze üretimine karşın, dış satımın 1 milyon tona 1990 lı yıllardan sonra ulaşması ülkemizin üretim açısından sahip olduğu avantajları dış satımda aynı şekilde kullanamadığını göstermektedir. Toplam dış satımımızın üretime oranla % 3-4 civarında olması yaş meyve ve sebze sektöründe birçok sorunun varlığını göstermektedir. Bu sorunların başında kalite gelmektedir. Kaliteli ürün eldesi; yetiştiricilik, derim ve derim sonrası uygulamaların gereğince yerine getirilmesine bağlıdır (Özdemir ve ark., 1999). Özellikle nektarinlerde soğuk depoda uzun süre depolandığında meyvelerde etilen üretimi artmakta, dolayısı ile yaşlanma sonucunda meyve eti sertliği, meyve suyu miktarı azalmakta, içsel ve dışsal poligalakturonaz enzim aktivitesi ise artmaktadır. Bunun sonucunda da meyvelerde yünlüleşme, içsel kahverengileşme gibi fizyolojik bozulmalar öne çıkarak meyve kalitesi korunamamaktadır (Burmeister ve Harman, 1997). koşullarının tam olarak bilinmemesi ve imkanların kısıtlı olması bu meyve türünün ihracat şansını çok zor duruma sokmaktadır. Oysa ki meyve üretim muhafaza ve ihracatında ileri gitmiş ülkelerde ürünlerin üreticiden tüketiciye ulaşıncaya kadar geçen süre içerisindeki kayıp oranları önemli ölçüde düşürülmüştür. Bunun asıl nedeni her şeyden önce bu ülkelerde özellikle sert çekirdekli meyvelerin muhafazası konusunda yapılmış pratik sonuçları amaçlayan çalışmaların önemli bir sayıya ulaşmış olmasıdır. Ayrıca bu çalışmalar özellikle şeftali ve nektarinlerin muhafazasında MA (Modifiye Atmosfer) ve KA (Kontrollü Atmosfer)'de muhafaza gibi yeni tekniklerin, sıcaklık, fungusit, çok düşük O 2, farklı derim tarihleri, aralıklı ısıtma gibi uygulamaların gelişmesine neden olmuştur (Akbudak 1999; Akbudak ve Eriş, 2004). Değişik veya başka bir deyişle modifiye atmosfer; ürünleri çevreleyen atmosfer bileşiminin bazı gazların uzaklaştırılması veya ilavesi sonucunda havadaki atmosfer bileşiminden farklı olmasını ifade eder. MA' de muhafaza terimi depo atmosferi koşullarının sıkı bir şekilde kontrol edilmediği, örneğin plastik film ambalajlar kullanıldığında ve atmosfer bileşimindeki değişimin isteyerek veya istemeyerek meydana geldiği durumlarda kullanılır. Kısaca MA ile KA yalnızca kontrol derecesi bakımından birbirinden farklıdır ki, KA' de kontroller daha kesindir. 4

36 1. GİRİŞ Aşkın BAHAR MA' in kullanımı, uygun sıcaklık ve oransal nemden yararlanma işlemlerine bir tamamlayıcı olarak düşünülmelidir. MA kullanımından elde edilecek fayda veya zarar, ürün, çeşit, fizyolojik durum, atmosfer bileşimi ve muhafaza sıcaklığı ile muhafaza süresine bağlıdır. MA' de muhafaza, eğer uygun sıcaklıkla beraber kombine edilirse, bazı bahçe bitkileri ürünlerinin derim sonrası işleme ve muhafazası sırasında kayıpların azaltılması bakımından faydalar sağlayabilir (Debney ve ark. 1980, Kader 1985). Ayrıca uzak pazarlara veya ihracata yönelik nektarin için derim yeşil/sarı dönemde, iç piyasaya yönelik ise kırmızı/sarı dönemde yapılarak kalite unsurlarının da piyasa durumuna göre korunması da mümkündür (Burmeister ve Harman, 1997). Nektarinler erken derildiklerinde hiç olgunlaşamayabilecekleri gibi olgunlaşsalar dahi anormal olgunlaşma nedeniyle istenen kaliteye ulaşamazlar. Öte yandan, ham meyveler yeterince gelişmiş kütikula tabakasına sahip olmadıkları için olgun meyvelere kıyasla su kaybına çok daha duyarlıdır. Erken derim meyvenin lezzet ve aromasını da olumsuz yönde etkilemektedir. Nitekim bu tip meyveler, içlerindeki şeker/asit (düşük şeker/yüksek asit) dengesinin aşırı derecede bozulması nedeniyle olgunlaştıklarında istenilen lezzet ve aromaya ulaşamazlar. Erken derim nektarinlerin fizyolojik bozuklukları üzerinde de olumsuz etki yaparak onların muhafaza sürelerini sınırlandırmaktadır (Ertan ve ark., 1993; Karaçalı, 2004). Fantasia ve Fairlane nektarin çeşitleri ile yapılan bir çalışmada 10 : 2 KA bileşimi ve 45 mikron kalınlığındaki PE plastik örtü ile oluşturulan MA koşullarında 45 gün meyvelerin başarılı bir şekilde muhafaza edilebildiği saptanmıştır (Akbudak, 1999; Akbudak ve Eriş, 2004). Özellikle nektarinlerde soğuk depoda uzun süre depolamada meyvelerde etilen üretimi artmakta, dolayısı ile yaşlanma sonucunda meyve eti sertliği, meyve suyu miktarı azalmakta, içsel ve dışsal poligalakturonaz enzim aktivitesi ise artmaktadır. Bunun sonucunda da meyvelerde yünlüleşme, içsel kahverengileşme gibi fizyolojik bozulmalar öne çıkarak meyve kalitesi korunamamaktadır (Burmeister ve Harman, 1997). Şeftali ve nektarinlerin kontrollü atmosferli ortamda tutulmaları ile ilgili yapılan çalışmalarda ağırlık kayıplarının azaldığı, meyve eti sertliklerinin korunduğu, 5