PROJE TABANLI MATEMATĐK VE FEN BĐLĐMLERĐ ÖĞRETĐMĐ-I: KURAMSAL TEMEL BİLGİLER

Transkript

1 PROJE TABANLI MATEMATĐK VE FEN BĐLĐMLERĐ ÖĞRETĐMĐ-I: KURAMSAL TEMEL BİLGİLER Prof Dr Yaşar ERSOY Emekli Öğretim Üyesi, ODTÜ, Ankara

2 PROJE VE EĞĐTĐMDE YERĐ PROJE NEDĐR? KĐMĐNLE? NE ZAMAN? NASIL? NEREDE? NE KADARA? NE OLDU?.

3 Ustalık/Yetkinlik Gereksinimi Küresel ekonomide hızlı değişim, insan kaynakları arayışı ve iş yerlerinde yeniden yapılanma. Söze Başlarken Sürdürülebilir başarı için daha ileri düzeyde bilgi ve ileri beceriler. Günlük yaşamda doğru karar verebilmek için matematik, fen ve teknoloji bilgisine artan gereksinim. YE-PTÖ_KuramsalBilgi 3

4 Ustalık/Yetkinlik Gereksinimi Ulusların güvenliği ve savunması ile ilgili bağlantılar ve üstünlükler. Matematik, fen bilimleri ve teknoloji bilgilerinin ortak yaşamımızı, tarih ve kültürü biçimlendirmesi ve belirlemesindeki etkileri. Her şey değişti, tümden değişti, değişiyor... Etkileyici bir güzellik ve yeni varlıklar doğdu. YE-PTÖ_KuramsalBilgi 4

5 Merak ve İstek PROJE VE PROBLEM ÇÖZME Sorumluluktan kaçmak kolaydır. Kaçtığımız sorumlulukların sonuçlarından kurtulmak ise olanaksızdır Sir J. Stamp YE-PTÖ_KuramsalBilgi 5

6 PROJE Problem çözmedir. Düşleme (hayal etme)* Tasarlama Tasarı geliştirme Planlama Mal ve hizmet üretimi demektir Gerekçe ve Amaç Đnsan Kaynakları Maliyet/Bedel YE-PTÖ_KuramsalBilgi 6

7 DÜŞLEME VE DÜŞÜNME DİKEY DÜŞÜNME YErsoy- PTMFE-Rapor 7

8 YARATICI SIÇRAYIŞ (YANAL) YANAL DÜŞÜNME Kaynak: Bono, E. ( ). Lateral Thinking. YErsoy- PTMFE-Rapor 8

9 ÖĞRETĐM PROGRAMLARI Kaynak: Singapore Mathematics Curriculum (Ministry of Education, Singapore, 2006, p. 2) YE-PTÖ_KuramsalBilgi 9

10 PROJE ÖRNEKLERİ-1??? Türkiye de Gerçekleştirilmekte Olan Projeler Dünya da Gerçekleştirilmekte Olan Projeler Eğitim Projeleri Ortaöğretimi Yeniden Yapılandırma (MEB) Okulöncesi Eğitim Öğretmen Yeterlikleri (MEB, YÖK) Genel yeterlikler Özel yeterlikler Yüksek Öğretimde Kalite (AB, YÖK) Fatih Projesi YE-PTÖ_KuramsalBilgi 10

11 PROJE ÖRNEKLERİ-2 Dünya da Gerçekleştirilmekte Olan Projeler Türkiye de Gerçekleştirilmekte Olan Projeler Teknik Projeler CERN-Parçacık NASA-Uzay YıldızlardaYaşam Sulama/Elektrik (GAP, HES, vd) Ulaşım (YHT; Tunel*) Boğaz/Körfez Köprü YE-PTÖ_KuramsalBilgi 11

12 PROJE NEDĐR?/ AMAÇ(LAR): Çözüm Hizmet Açık Tanım Somut Ürün Ölçülebilir Proje, açık uçlu problem çözme, etkin ve verimli hizmet sunma, yeni ürün tasarlama, geliştirme ve üretmedir. YE-PTÖ_KuramsalBilgi 12

13 Probleme Dayalı Öğrenimden Bir Farkı Var mı? PROJE TABANLI ÖĞRENİM NEDİR? YE-PTÖ_KuramsalBilgi 13

14 EĞĐTĐMDE PROJENĐN YERĐ Öğrencinin ilgi ve yeteneğini geliştirme Yaparak yaşayarak öğrenme ortamı/iklimi yaratma Disiplinlerarası öğrenmeler için olanaklar sunma Yaşamla ilişkilendirilmiş öğrenmeler sağlama Konu / Ekip / Ortam Strateji belirleme, yöntem ve teknikler öğrenme Kalıcı öğrenmeler / Uzun vadeli beceriler edinme YE-PTÖ_KuramsalBilgi 14

15 Proje Tabanlı Öğrenme Nedir? Proje çalışması, bir problemin bireysel veya grupla/ekiple çözülme sürecidir. Proje çalışması sırasında bir ürün ortaya çıkar. Bu ürünün hazırlanması sırasındaki süreç proje tabanlı öğretimdir. YE-PTÖ_KuramsalBilgi 15

16 PTÖ nin Dayandığı Yaklaşım, felsefe ve Görüşler Yapılandırmacı Yaklaşım (Constructivism) YE-PTÖ_KuramsalBilgi 16

17 Proje tabanlı öğrenme yaklaşımı Öğrenme Odaklı bir süreçtir (Öğretme Değil) Bilişsel, Duyuşsal ve Psikomotor Gelişme Öğretmen Yapılandırmacılık Etkin Katılım Öğrenci YE-PTÖ_KuramsalBilgi 17

18 Etkinliği gerçekleştirme öğretenden öğrenene kaydırılarak, öğrenci merkeze alınmaktadır. Proje bir tasarıdır. Bu süreçte Tasarım ilişkisel öğrenmeyi ön görür PROJE TABANLI ÖĞRETİM Projenin bir hedef değil, bir süreç olduğu gerçeğini vurgulamakta YE-PTÖ_KuramsalBilgi 18

19 Proje Tabanlı Öğrenmede Kazanımlar Proje tabanlı öğrenme, öğrencilerin veri derleme ve analizi, problem çözme, karar verme vb. özelliklerini de içeren üst düzey bilişsel becerilerini geliştirir. Fiziksel ve sosyal çevrelerine karşı sorumluluk duygularının artmasını sağlar. YE-PTÖ_KuramsalBilgi 19

20 PTÖ yaklaşımı, geleneksel bir sınıftan yenisine dönüşümü gerçekleştiriyor Önceden yanıtı belirlenmemiş açık uçlu bir problem olup çözüm için araştırma yapılması gerekir. Yanlışı ve değişimi hoşgörüyle karşılayan işbirliğine dayalı bir çalışma ortamı var. Öğrenciler bir programa bağlı kalarak kararlarını vermeleri beklenir. Öğrenciler, bir çözüme ulaşmak için bir dizi işlem tasarlar ve deneme yaparlar. YE-PTÖ_KuramsalBilgi 20

21 Disiplinlerarası çalışma gerektirir. Örneğin, fen ve matematik kavramlarının bütünleştirilmesine olanak sağlar. Örnek, Derece Günleri, Yeraltı tüneli, Asma köprü, v.d. Okulda öğrenilenlerle günlük yaşam arasında bağlantı kurulabilmesini kolaylaştırır. Öğrenciler, çalıştıkları bir projeyi başarılı bir şekilde sonlandırıp bir ürün ortaya koyarlar. Bu durum da, öğrenmenin özünü teşkil eder. Örnek: Silindir kap yapma, Evlerde elektrik tüketimi, Sokağın/Okul avlusunun parke taşı ile kaplanması, v.b. YE-PTÖ_KuramsalBilgi 21

22 PTÖ Öğretmen NASIL? ve Öğrencilerin Bazı Özellikleri YE-PTÖ_KuramsalBilgi 22

23 Özellikler ÖĞRETMEN Yeterli bilgi ve deneyim edinmiş olmalı; Geniş ve esnek düşünebilmeli; Değişik fikirlere/görüşlere açık olmalı; Rehberlik etme bilgi ve becerisine sahip olmalı; Đletişim kanalları açık olmalı ve işletebilmeli; Đyi bir gözlemci ve izleyici olmalı; Sabırlı, önyargısız ve özverili olmalı; Öğrencilere gerektiğince bilgi aktarmalı; Teknolojinin sağladığı olanakları etkin kullanabilmeli. YE-PTÖ_KuramsalBilgi 23

24 Gözlem ve Kaynak Tarama Bilim Alanı/Dalı Seçme Tema Belirleme Proje Konusunu Belirleme Alt Konuları İnceleme Açık Uçlu Problemler Plan-Program Yapma.. NASIL? PROJE NASIL YAPILIR YE-PTÖ_KuramsalBilgi 24

25 D. YÜRÜTME Kabul Etme (Fikir Satma) Uygulamaya Koyma Problem Bulma Bulanık durum A. KAVRAMLAŞTIRMA Gerçeği Bulma Plan Problem Tanımı C. OPTİMİZE ETME Değerlendirme ve Seçme Fikir Bulma B. YARATMA SORUN/PROBLEM ÇÖZME AŞAMASI YErsoy- PTMFE-Rapor 25

26 İLK AŞMADA YAPILACAK İŞLER İlgili ders konusu sınıfta planlı bir biçimde işlenir. Öğrenci sorularına yanıt verilir, ilginç sorular sorulur, merak uyandırılır, fakat sorulara yanıt verilmez. Proje olabilecek tema veya konularla ilgili ip uçları verilir. NASIL? Proje olabilecek konu işlenen ders konusu ile ilgili olmasına dikkat edilir. Proje çalışması yapmak isteyen öğrenciler belirlenir. Proje ekipleri/takımları (gruplar) oluşturulur. Her takım çalışma planı-program hazırlar/oluşturur. Plan rehber öğretmenle tartışılır ve program yürütülür. YE-PTÖ_KuramsalBilgi 26

27 İLK AŞMADA YAPILACAK İŞLER - Proje çalışmaları, genellikle ders saati dışında yapılır. - Çalışmayı öğrenciler işbirliği içinde yaparlar, çalışmalara öğretmen rehberlik eder. NASIL? - Öğrenciler proje konusuyla ilgili zihinlerinde oluşan düşünceleri, soruları yansıtırlar ve takım içinde tartışılar. - Öğrenciler gözlem yaparlar, kaynakları tararlar. YE-PTÖ_KuramsalBilgi 27

28 Matematik/ Bilgisayar Fen Bilimleri DİSİPLİNLER ARASI Güzel Sanatlar Sosyal Bilimler Örnek: Kentte Yaşam, Sağlıklı Beslenme ve Konaklama,. YE-PTÖ_KuramsalBilgi 28

29 Proje Aşamaları-Planlama Proje ekibini/takımını oluşturmak. Proje konusuna karar vermek. Zaman kullanımı ve süreç şeması hazırlamak. Proje basamaklarını hazırlamak. Değerlendirme kriter ve ölçütlerini belirlemek. YE-PTÖ_KuramsalBilgi 29

30 Proje tabanlı öğrenme süreci. Soru-Sorun aşaması Planlama aşaması Programlama aşaması Yönlendirme aşaması Değerlendirme aşaması YE-PTÖ_KuramsalBilgi 30

31 Probleme dayalı öğrenme süreci Proje çalışması, öğrenci(ler)nin çözmek istediği bir problemle başlar. Öğrenciler istekli ve meraklı olmalıdır. - Problemler, açık uçlu olup bir kurgu (senaryo) veya örnek olay biçimindedir. - Problemi çözebilmek için gerekli bilgi, beceri ve tutumların öğrencinin kazanması hedeflenir. YE-PTÖ_KuramsalBilgi 31

32 Probleme dayalı öğrenme süreci Öğrenciler konuyla ilgili ön bilgilerini düzenlerler (organize ederler), yeni sorular eklerler. - Öğrenciler bilgi toplamak için plan yaparlar. - Gerekli araştırmaları yaptıktan sonra bilgileri birbirleriyle paylaşırlar. - Öğrenciler elde ettikleri sonuçları sunarlar. YE-PTÖ_KuramsalBilgi 32

33 Sınıf Đçi Proje Çalışmaları- Son Aşama Doğru Raporu yazma (editörlük ve gözden geçirme) Raporu sunma (sunu için hazırlık yapma, teknolojiyi kullanma) Raporu değerlendirme YE-PTÖ_KuramsalBilgi 33

34 SONUÇLAR VE ÖNERĐLER YE-PTÖ_KuramsalBilgi 34

35 PROJE NEDĐR VE NE DEĞĐLDĐR? (özet)??? NE KİMİNLE NE ZAMAN NASIL NEREDE NE KADARA NE OLDU Amaç / Ürün Ekip /Yönetici Başlangıç / Bitiş Tarihleri - Đş/Çalışma Takvimi - Đş Akışı Şeması Yöntem / Süreç / Đşleyiş Yapılacak Đşler Listesi Bütçe Sonuç / Değerlendirme YE-PTÖ_KuramsalBilgi 35

36 PROJE TABANLI ÖGRENME AŞAMALAR Özgün Ürün YE-PTÖ_KuramsalBilgi 36

37 PTÖ Yaklaşımında Kazanımlar Gerçeklerin, terimlerin ve içeriğin oluşturduğu bilgiden Kuramsal bilgiden İşlemleri anlamaya Kuramın uygulamalarına dönük etkinliklere Öğretmene bağlı olmaktan Pratikte güçlü olmaya geçiştir??? ***** YE-PTÖ_KuramsalBilgi 37

38 PTÖ Yaklaşımında Kazanımlar Kuralları izlemekten Ezberlemekten ve işlemleri yinelemekten Öğrenim etkinliklerine etkin katılmaya Keşfetmeye, tümleştirmeye ve sunmaya Dinleyip tepki vermekten İletişim kurmaya ve sorumluluk almaya YE-PTÖ_KuramsalBilgi 38

39 SÖZÜ BİTİRİRKEN! Gideceği limanı bilmeyene, hiçbir rüzgardan yardım gelmez Montaigne Koca bir ağaç, küçük bir sürgünden gelişir. On katlı bir kulenin yapımına, küçük bir toprak yığınıyla başlanır. Binlerce kilometrelik bir yolculuk, tek bir adımla başlar. Lao-Tzu YE-PTÖ_KuramsalBilgi 39

40 Fıkra/Gülmece: Yorum Sizin Telefon Direği ve Kişiler (Tüccar, Mühendis, Fizikçi ve Matematikçi) Minareden Adam Kurtarma YE-PTÖ_KuramsalBilgi 40

41 KAYNAKÇA Bulut, S. (2010). Đlköğretim Matematik Dersi Öğretim Programları ve Proje. Proje Danışmanlığı Eğitimi Çalıştayı YĐBO 3, Ocak 2010; TÜSSĐDE-Gebze Ersoy, Y. (1998). Mathematics Projects and Modelling. Unpublished Lecture Notes. Ankara: METU MEB (2006). Ortaöğretim Proje Hazırlama Dersi Öğretim Programı. Ankara: MEB. MEB (2007). Đlköğretim Öğrencilerine Yönelik Matematik ve Fen Bilimleri Proje Çalışması: Bu Benim Eserim Kılavuzu: Ankara: MEB. MEB (2009). Đlköğretim Matematik Dersi Öğretim Programı ve kılavuzu: 6-8. sınıflar. < TUBĐTAK (2010). Ortaöğretim Öğrencileri Arası Araştırma Projeleri Yarışması-2010: Proje Rehberi YE-PTÖ_KuramsalBilgi 41

42 YE-PTÖ_KuramsalBilgi 42