DIfi ORTAM HAVA K RL L VE ETK LER. Dicle Üniversitesi T p Fakültesi Gö üs Hastal klar Anabilim Dal, D YARBAKIR
|
|
- Gizem Arat
- 6 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 Solunum 24 Vol: 6 Say : 6 Sayfa: DIfi ORTAM HAVA K RL L VE ETK LER Hasan BAYRAM Dicle Üniversitesi T p Fakültesi Gö üs Hastal klar Anabilim Dal, D YARBAKIR G R fi D fl ortam hava kirlili i, yirminci yüz y l n bafllar nda endüstri devrimiyle beraber geleneksel fosil yak tlar n afl r kullan m sonucu özellikle atmosferde sülfür dioksit (SO2) ve partikül art fl ile ortaya ç km fl, solunum hastal klar na ba l ölümlerde ciddi art fllara yol açm flt r. 195 lerde Avrupa da yürürlü e giren Temiz Hava Antlaflmas ( Clean Air Acts ) ve evlerde kullan lan yak t türlerinin de iflimi sonucunda bu tür hava kirlili inde belli bir azalma olmas na karfl n, özellikle Orta ve Kuzey Avrupa da, daha az oranda da Bat Avrupa da halen uluslararas kabul edilen güvenilir s n rlar n üzerindedir (1). Son y llarda, özellikle geliflmifl ülkelerde artan oranda petrol ve do al gaz kullan m sonucu atmosferik hidrokarbonlar, nitrojen oksitleri (NOx), ozon (O3) ve 1μm den küçük inhale edilebilen partiküllerden ( particulate matter less than 1μm: PM1) kaynaklanan yeni bir tip hava kirlili i söz konusudur (1,2). Di er taraftan, geliflmekte olan ülkelerde, bu yeni tip hava kirleticilerine ilave olarak, geleneksel hava kirleticileri SO2 ve duman emisyonu hava kirlili ini önemli ölçüde art rmakta ve özellikle k fl aylar nda tehlikeli düzeylere ç kartmaktad r. Türkiye de hava kirlili i, özellikle 195 lerden sonraki h zl nüfus art fl, h zl kentleflme ve endüstrileflme sonucu artan enerji talebinin genellikle petrol ve kömür gibi fosil yak tlarla karfl lanmaya çal fl lmas (özellikle düflük kaliteli linyit) baflta stanbul, Ankara ve zmir gibi büyük kentler olmak üzere fliddetli hava kirlili i epizotlar na yol açm flt r (3). Ancak, sorun büyük kentlerimizde nispeten çözülmesine ra men, baflta orta ve küçük ölçekli flehirler olmak üzere, özellikle k fl aylar nda hava kirlili i ciddi boyutlara ulaflabilmektedir (4). Hava kirlili inin insan sa l üzerindeki etkilerini araflt ran genifl kapsaml epidemiyolojik çal flmalar, SO2, O3, NO2 ve PM1 düzeyleri ile mortalite aras nda iliflki oldu unu göstermifllerdir (5-9). Son y llarda yap lan çal flmalarda, hava kirleticilerinin ast m gibi solunum sistemi rahats zl klar na ba l ölüm riskinde art fllara neden oldu u bildirilmifltir (1). Ülkemizde yap lan çal flmalarda da, endüstriyel kirlili in yo un oldu u kentlerdeki kardiyorespiratuar ölüm oranlar n n, kirlili in az oldu u kentlere göre daha yüksek oldu u saptanm flt r (11). Bundan baflka, çal flmalar SO2, O3 ve PM1 düzeylerindeki art flla ast m, kronik obstrüktif akci er hastal klar (KOAH) ve kardiyovasküler hastal klara ba l hastane bafl vurular ndaki art fl aras nda bir iliflki oldu unu bildirmifllerdir (5,9,12-14). Uzun dönemli çal flmalarda da PM1, NO2 ve SO2 düzeylerindeki art fl ile akci er fonksiyonlar nda düflme ve bronflit semptomlar nda art fl aras nda bir korelasyon saptanm flt r (15). ABD de prospektif olarak yap lan çal flmalarda partikül düzeyindeki art fl ile çocuklardaki akci er fonksiyonlar ndaki gerileme aras nda anlaml bir iliflki bulunmufltur (16). Yine, okul çocuklar nda bronfl hiperreaktivitesi, artm fl serum IgE ve alt solunum yollar semptom prevalans ile partikül, duman, SO2 ve NO2 düzeyleri aras nda anlaml bir iliflki oldu u bildirilmifltir (17). Son zamanlarda yap lan bir baflka çal flmada da, yo un trafik ile çocuklarda ast m, öksürük ve vizing prevalans aras nda iliflki gözlenmifltir (18). Türkiye de yap lan çal flmalarda da, stanbul gibi kentlerde, artan hava kirlili i düzeyleri ile alerjik hava yolu hastal klar n n prevalans aras nda bir iliflki oldu u gözlenmifltir (19). Yaz flma adresi: Hasan BAYRAM. Dicle Üniversitesi T p Fakültesi Gö üs Hastal klar Anabilim Dal, D YARBAKIR Tel: (412) /424 Fax: (412) Al nd tarih: , kabul tarihi:
2 D fl ortam hava kirlili i ve etkileri D fl ortam hava kirleticileri Kükürt, fosil yak tlarda do al olarak bulunur ve bu yak tlar n yanmas sonucu SO2 olarak aç a ç kar. Atmosferde tafl nma s ras nda SO2, oksidasyonla sülfürik aside dönüflür ve SO2 kirlili inin en önemli kayna kömür ve petrol kullanan enerji santralleri ile endüstridir (5). Ozon, güçlü bir oksidatif ajan olup, troposfer tabakas nda günefl fl nlar ile azot dioksit (NO2) ve hidrokarbonlar n yer ald bir dizi kompleks reaksiyon sonucu oluflmaktad r (2). Ozonun kent merkezlerindeki düzeyi, NOx lerin O3 u tutmas sonucu, k rsal kesimlerdeki düzeyine göre daha düflük olabilmektedir (2). Nitrojen oksitlerin en önemli kayna, fosil yak tlar n santrallerde ( s ve elektrik üretimi) ve motorlu araçlarda yak lmas sonucu ortaya ç kmaktad r. D fl atmosfer koflullar nda NOx, O3 gibi oksidanlar n etkisiyle h zla NO2 e dönüflmektedir (2). Partikül hava kirlili i havada as l solid, likit veya hem solid hem likit partiküller taraf ndan oluflturulur. Havada as l partiküllerin çap birkaç nanometre (nm) den onlarca μm aras nda de iflebilir. Pratik anlamda partiküller, PM1 (1μm den küçük olan ve alt hava yollar na penentre olabilen torasik partiküller ), PM2.5 (akci erin gaz de ifliminin oldu u bölgelerine ulaflabilen 2,5μm den küçük respirable partiküller), ve ultra küçük ( ultrafine ) partiküller (.1μm den küçük) olarak adland r l rlar. Ultra küçük partiküller, toplam partikül kütlesi içinde fazla yere sahip olmasalar da, say olarak fazla ve küçük çapl olmalar, genifl yüzey alan na sahip olmalar nedeniyle, kardiyopulmoner sistem üzerinde daha fazla toksik etkilere yol açmaktad rlarz (2,21). Hava kirleticilerin etkilerinin alt nda yatan mekanizmalar Her ne kadar ozon, nitrojen oksitleri ve PM gibi kirleticiler respiratuar ve kardiyovasküler sistemler üzerine kendilerine özgü spesifik toksik etkiler gösterseler de, bu kirleticilerin ortak özelli i potent oksidan olmalar d r. Direkt olarak lipid ve proteinler üzerine etki edebilecekleri gibi, indirekt olarak intraselüler oksidatif yollar aktive etmek suretiyle de etkili olabilirler (22,23). O3 ile yap lan laboratuvar kabin çal flmalar nda, bu gaz n akut inhalasyonunun sa l kl kimselerde ve daha belirgin olarak da ast ml larda öksürük, gö üste s k flma hissi gibi çeflitli solunum sistemi semptomlar na neden oldu u ve solunum fonksiyon testlerinde obstrüksiyon ile uyumlu bir tak m de iflikliklere yol açt gösterilmifltir (1,24). Buna karfl n, NO2 un akci er mekanikleri üzerindeki etkilerinin daha zay f oldu u, sadece ast ml larda zay f bir bronkokonstrüksiyona ve bronfl hiperreaktivitesine yol açt bildirilmifltir. Benzer flekilde, SO2 nun da özellikle ast ml larda solunum yolu semptomlar na ve bronfl spazm na yol açt çeflitli çal flmalarda rapor edilmifltir (1,24). Gerçek hayattakine benzer flekilde, birden fazla gaz kombinasyon halinde uygulayarak yap lan çal flmalarda ise, önceden uygulanan NO2 veya O3 nun ast ml larda daha sonra inhale ettirilen SO2 e olan cevab art rd gözlenmifltir (24). Bundan baflka, de iflik dozlardaki O3 ve NO2 e maruziyet, hafif astmatiklerin inhale ettikleri alerjene gösterdikleri cevab art rm flt r (24,25). Yine, SO2 ve NO2 gibi gazlar kombine olarak uyguland klar nda Dermatophagoides pteronyssinus gibi alerjenlere olan bronfliyal yan t anlaml olarak art rm fllard r (26). Sa l kl gönüllüler üzerinde yap lan çal flmalar, O3 inhalasyonunun hava yolu s v lar ndaki lactate dehydrogenase (LDH), total protein, albümin düzeyini art rd n (hava yolu permabilitesinin göstergeleri), polimorfonükleer (PMN) lökositler ile çeflitli inflamatuar mediatörlerin oran nda art fla yol açt saptanm flt r (27). Ast ml lar ile yap lan çal flmalar, bu bireylerin hava kirleticilerinin etkilerine daha hassas olduklar n göstermektedir. O3 inhalasyonu sonras nda bu hastalar n hava yolu s v lar nda PMN lökosit, eozinofiller, LDH, total protein, myeloperoxidase, fibronectin ve IL-8 düzeyinin artt, PMN lökosit ve total protein düzeylerindeki art fl n sa l kl bireylere göre daha yüksek oldu u saptanm flt r (24). Son zamanlarda ast ml hastalar ile yap lan bir çal flmada da O3 nun bu hastalar n bronfl mukozas nda granulocyte macrophagecolony stimulating factor (GM-CSF), interleukin (IL) -5, IL-8 ve ENA-78 düzeylerini artt gösterilmifltir (28). Ratlar ile yap lan ilginç bir çal flmada de iflik konsantrasyonlardaki ozonun antijene-spesifik T hücre proliferasyonu ve hücre yüzey molekül ekspresyonunu art rd, böylece antijen sunucu aktiviteyi etkiledikleri 277
3 Hasan BAYRAM gösterilmifltir (29). Benzer flekilde çal flmalarda, NO2 inhalasyonunun sa l kl kimselerin mukosiliyer klirensini azaltt (3) ve akci er s v lar nda lenfosit, mast hücreleri, PMN lökosit ile çeflitli inflamatuar sitokin ve markerlar n düzeylerinde art fla yol açt gösterilmifl (31), ast ml lar n bu etkilere karfl daha duyarl olduklar bildirilmifltir (24). Sonuçta, hava kirleticilerinin solunum yolu epitel tabakas n n hasar na yol açmak ve mukosilier klirensi azaltmak suretiyle inhalasyonla al nan alerjenlerin hava yollar nda daha kolay penetre olabilecekleri ve immün sistem hücreleriyle etkileflime girerek alerjik hastal klar n immünopatogenezini etkileyebilecekleri ileri sürülmüfltür. Son zamanlarda yap lan çal flmalarda, sa l kl ve astmatik flah slar n dizel egzozuna maruziyeti sonras nda havayolu rezistans nda art fl saptanm flt r. Sa l kl gönüllülerin bronfl lavaj s v s nda nötrofil ve lenfosit düzeyleri ile IL-8 düzeyinde art fl gözlenmifltir. Bronfl biyopsilerinde de IL-8 mrna ile p selectin ve vascular intercellular adhesion molecule (VICAM)-1 gibi adeziyon molekül ekspresyonunda art fl bildirilmifltir (32). lginç olarak, ast ml lar n bronfl lavaj s v lar ndaki inflamatuar hücre ve mediyatör düzeylerinde anlaml bir de ifliklik olmazken, bronfl mukoza biyopsilerinde belirgin anti inflamatuar aktiviteleri bilinen IL-1 ekspresyonunun anlaml olarak artt görülmüfltür (32). Gönüllüler üzerinde yap lan di er çal flmalar, nazal yoldan uygulanan dizel egzoz partikülleri (DEP) solüsyonlar n n lokal olarak immünglobülin (Ig) E düzeylerini art rabilece i ve allerjenlerin neden oldu u spesifik IgE düzeylerini potansiyelize edebilecekleri gösterilmifltir (33). Bundan baflka, DEP alerjik flah slar n nazal mukoza hücrelerinde IL-4, IL-5, IL-6, IL-1 ve IL-13 gibi sitokinlerin düzeyini art rm fl, spesifik alerjenle birlikte uyguland klar nda ise bu art fl n daha fazla oldu u saptanm flt r (33). Dolay s yla DEP nin, B hücrelerinin diferensiasyonunu art rmak, IgE yap m n bafllatmak veya art rmak suretiyle alerjik havayollar n n etyopatogenezinde rol oynayabilecekleri ileri sürülmüfltür. In vitro çal flmalar Çal flmalar, inhale ozonun güçlü oksidan kapasitesinin oldu unu ve insan epitel hücreleri ile (34) alveolar inflamatuar hücrelerde (2) stres sinyal iletim yollar n ve nükleer faktör (NF) kb gibi transkripsiyon faktörlerini aktive etti ini bildirmektedir. Nükleusta NF-kB DNA da proinflamatuar sitokinleri (GM-CSF, tumour nekrosis factor a [TNFa] ve IL 1b vb) özellikle nötrofilleri atrakte eden kemokinler (IL-8, nötrofil aktive edici protein, Gro a v.b.) ve adeziyon moleküllerini (intercellular adhesion molecule [ICAM]-1 vb) kodlayan genlerin promoter bölgelerine ba lanarak aktive etmektedir (35). Sonuçta, bu moleküller hava yollar na ve alveollere nötrofil birikimini art rmakta, bu hücreleri stimüle ederek mediatör sentezini ve doku hasar yapma kapasitesini art rmaktad rlar (2). Hücre kültürleri ile yap lan çal flmalarda, O3 doza ba ml olarak fibroblastlar n ölümüne yol açm fl (36), alveolar makrofajlar n (37) canl l n azaltm fl ve bu hücrelerden platelet aktive edici faktör (PAF) yap m ile IL-1b, IL- 6, IL-8 ve TNFa gibi sitokinlerin sal n m n art rm flt r (38). Ozonun tersine, NO2 un normal ve hasta akci erdeki etki mekanizmalar yeterince bilinmemektedir. In vitro çal flmalar bu gaz n, ozondan daha az da olsa, oksidan yollar aktive etti ini göstermektedir (2,34). Bundan baflka, NO2 in alveolar makrofajlar ve epitel hücrelerin fonksiyonlar n bozarak akci er infeksiyon riskini art rabilece i ileri sürülmektedir (39). nhale partiküllerin etki mekanizmalar n araflt ran insan ve hayvanlardaki in vitro çal flmalar, bu partiküllerin çeflitli akci er hücrelerinde fliddetli proinflamatuar cevaba yol açt n göstermektedir (4-42). Partiküllerin direkt olarak veya epitel hücreler (43) ve makrofajlar (44) taraf ndan hücre içine al nmak suretiyle oksidan yollar aktive ettikleri NF-kB ve aktivatör protein (AP)-1 gibi transkripsiyon faktörlerini uyard klar belirtilmektedir (23,45). Artan inflamatuar mediatör sal n m n n yo un nötrofil ve T lenfosit toplanmas na yol açt saptanm flt r (2). Akci erlerde sal nan sitokin ve kemokinlerin kemik ili ine ulaflmas yla da nötrofiller ve prekürsörleri dolafl ma ç kmaktad r (46). K sa dönemde, epidermal-growthfactor receptor (EGFR) yolunun aktivasyonuyla da doku hasar n n olufltu u ve organ-onar m sürecinin bafllat ld ileri sürülmektedir (47). Di er yandan in vitro çal flmalar, DEP ve PM2.5 gibi partiküllerin fare makrofajlar nda düflük dozlarda proliferasyona (48,49), daha yüksek dozlarda ise apoptozise yol açt klar n göstermifltir (49). Bu hasar, onar m ve proliferasyon sürecinin devam yla, epitel mukus metaplazisi ortaya 278
4 D fl ortam hava kirlili i ve etkileri ç kmakta, devam etmekte olan sitokin ve kemokin sekresyonu ile de hava yolu inflamasyonu artmaktad r (2). Di er yandan, B lenfositler ile yap lan çal flmalar, DEP ve DEP den elde edilen poliaromatik hidrokarbonlar n, IL-4 ve CD4 monoklonal antikorlar n da ortamda bulunmas yla bu hücrelerde IgE sentezini art rd n göstermifl, böylece bu kirleticinin yayg n allerjenlere olan duyarl l art rabilece i ileri sürülmüfltür (33). Solunum yolu epitelyumunun rolü nhale toksik ajanlara karfl solunum sisteminin ilk savunma bariyerini oluflturan havayolu epitel hücrelerinin metabolik olarak aktif olduklar, dolay s yla IgE sentezini modüle eden, eozinofil, mast hücreleri, makrofajlar ve lenfositler gibi inflamatuar hücrelerin büyüme, diferansiasyonu, proliferasyonu ve aktivasyonunu etkileyen bir dizi inflamatuar mediatörü salg lama yetene ine sahip olduklar gösterilmifltir (5). Böylece, solunum yolu epitel hücrelerinin, hava kirleticilerinin neden oldu u respiratuar morbiditenin patogenezinde önemli bir rol oynayabilecekleri düflünülmektedir. Araflt rmalar, günlük hayatta rastlanan O3 konsantrasyonlar na maruziyetin, primer insan bronfl epitel hücrelerinden IL-8, GM-CSF, TNF-a ve sicam-1 gibi inflamatuar mediyatörlerin düzeyini art rabilece ini, bunun intraselüler ortamda do al olarak üretilen bir anti oksidan olan glutatyon taraf ndan önlenebilece ini göstermektedir (5). Dolay s yla, ozonun bu tür etkilerinin oksidatif stres yarat c ve inflamasyona yol aç c özelli inden kaynaklanabilece i ileri sürülmektedir. Di er bir kirletici gaz olan NO2, bronfl epitel hücrelerin silier aktivitesini azalt rken, leukotrien (LT) C4, GM- CSF, TNF-a, IL-8, regulated on activation, normal T cell expressed and secreted (RANTES) ve sicam-1 gibi inflamatuar mediatörlerin sal n m n art rmaktad r (51). Bronfl biyopsi tekni i ile ald m z dokudan elde etti imiz primer bronfl epitel hücreleri ile yapt m z çal flmalar, ast ml hücrelerin O3 ve NO2 in etkilerine daha duyarl olabileceklerini göstermifltir (34,52). Çal flmalar m zda, O3 ve NO2 un atopik ast ml hastalardan elde edilen hücrelerin kültür permabilitesini art r rken, nonatopik ve nonastmatik hücre kültürlerinin permabilitesinde anlaml bir de iflikli e yol açmad n saptad k (fiekil 1) (52). Bundan baflka, O3 ve NO2 e maruziyet hem atopik astmatik hem de nonatopik nonastmatik bronfl epitel hücrelerinden IL-8 ve sicam- 1 sal n m n art r rken, sadece astmatiklerin hücrelerinden RANTES ve GM-CSF gibi eozinofil ve çeflitli inflamatuar hücrelerin kemotaksis ve yaflam nda etkili olan inflamatuar mediatörlerin sal n m n art rd klar n saptad k (34). fiekil I: Alt saat süreyle 1-1 ppb Ozon a maruziyetin (a) nonatopik non-astmatik, (b) atopik ve hafif astmatik bronfl epitel hücre kültür permabilitesine etkisi (Permabilite, Karbon 14 ile iflaretli s r (bovine) serum albümininin, 14C-BSA hücreler aras ndan geçifli ile belirlenmifltir. *P<.5 ve **P<.1 ppb ozona maruz b rak lan astmatik kültür ile k yasland nda; #P <.5 non-atopik ve nonastmatik kültürler ile k yasland nda;). (Kaynak 6 dan al nm flt r) t2 t6 t24 Zaman (saat) ** ** ** t2 ** * * t6 Zaman (saat) DEP ile yapt m z çal flmalar, bu partiküllerin bir yandan bronfl epitel hücrelerinin silya titreflim frekans n bask larken, bu hücrelerden IL-8, GM-CSF ve sicam- 1 gibi inflamatuar mediyatörlerin sal n m n art rd klar n bulduk (4). Bu çal flmalar non-atopik nonastmatik ve atopik astmatik flah slardan elde etti imiz bronfl epitel hücre kültürleri ile yineledi imizde, DEP nin ayn flekilde her iki gruptan elde edilen hücrelerin silya titreflim frekans n bask lad n ve bu * t24 * Ozon (ppb) Ozon (ppb) a b 279
5 Hasan BAYRAM hücrelerden IL-8, GM-CSF ve sicam-1 sal n m n art rd n gördük. Ancak, bu mediyatörlerin düzeyi ast ml hücrelerde daha yüksekti ve RANTES sadece ast ml hücrelerde mevcuttu (41). Bu bulgular m z, DEP nin inflamatuar mediyatörlerin sal n m n spesifik olarak modüle edebilece ini düflündürmektedir. Di er yandan çal flmalar, hava kirleticilerin havayolu epitel hücrelerin proliferasyonunu ve canl n etkileyerek de respiratuar morbiditede rol oynayabileceklerini düflündürmektedir. PM1 ile yap lan araflt rmalar, bu partiküllerin insan A549 solunum yolu hücre dizilerinde ( cell line ) DNA k r klar na ve apoptozise yol açt klar n göstermifllerdir (53). Yak n zamanda, A549 hücre dizileri ile yapt m z çal flmalarda, DEP nin bu hücrelerin canl l n ( viability ), hücre siklüsünü ve ölüm sürecini etkiledi ini saptad k. lginç olarak de iflik dozlardaki DEP nin (5-2μg/mL) A549 hücre canl l n anlaml olarak art rd n (fiekil 2), bu etkinin N-acetylcysteine gibi antioksidanlar ile JNK ve NFkB gibi oksidatif strese duyarl sinyal iletim yollar n ve transkripsiyon faktörleri inhibe eden ajanlar taraf ndan bask lanabildi ini gözledik (23). Hücre siklüsünü ve apoptozisini araflt rd m z flow sitometri çal flmalar nda ise, düflük konsantrasyonlardaki DEP nin (1μg/mL) S faz nda (protein sentezinin yap ld, hücrenin bölünmeye haz rland faz) bulunan hücre say s n art r rken, G/1 ve G2/M faz ndaki hücre say s n azaltt n saptad k. Bundan baflka, apoptozis faz ndaki hücre oran n n da DEP taraf ndan anlaml olarak bask land n bulduk (23). fiekil II: Dizel egzoz partikülleri (-4μg/mL) ile 48 saatlik inkübasyonunun A549 hücre dizilerinin canl l üzerine etkisi (Optik dansite, canl hücre oran n göstermektedir, ***P<.1, mg/ml DEP ile k yasland nda. FCS= Foetal Calf Serum [yeni do mufl dana serumu]). (Kaynak 32 den al nm flt r). Optik dansite 2. *** 1.5 *** *** *** *** 1. ***.5. FCS % Dizel Egsoz Partikülleri (μg/ml) Bütün bu bulgular ele al nd nda, hava kirleticilerinin solunum yolu hastal klar n n patogenezinde rol oynayabilece ini ve muhtemelen bu hastal klara ba l morbidite de etkili olabilecekleri görülmektedir. Hava kirleticileri bu etkilerini; (i) solunum yolu epitel hücrelerinin silyer aktivitelerini bask layarak, (ii) epitelyal permabiliteyi art rarak, (iii) epitelyal hücrelerin ölüm (nekroz/apoptozis) ve proliferasyonunu etkileyerek, (iv) do al anti-oksidanlar n üretimini inhibe ederek, (v) eozinofil, mast hücreleri ve lenfositler gibi inflamatuar hücrelerin fonksiyonlar n yönlendiren ve orkestra eden pro-inflamatuar sitokin ve hücre adeziyon moleküllerin sal n m n art rarak gösterebilirler. KAYNAKLAR 1. Rusznak C, Bayram H, Devalia JL, Davies RJ. Impact of the environment on allergic lung diseases. Clin Exp Allergy1997; 27 (suppl 1): Brunekreef B, Holgate ST. Air pollution and health. Lancet 22;36: Özer U, Ayd n R, Akçay H. Air pollution profile of Turkey. Chemistry International 1997;19: TC Baflbakanl k Devlet statistik Enstitüsü Committee of the Environmental and Occupational Health Assembly of the American Thoracic Society. Health effects of outdoor air pollution. Am J Respir Crit Care Med 1996;153: Touloumi G, Katsouyanni K, Zmirou D, ve ark. Short-term effects of ambient oxidant exposure on mortality: a combined analysis within the APHEA project. Air Pollution and Health: a European Approach. Am J Epidemiol 1997;146: Katsouyanni K, Touloumi G, Samoli E, ve ark. Confounding and effect modification in the short-term effects of ambient particles on total mortality: results from 29 European cities within the APHEA2 project. Epidemiology 21;12: Filleul L, Le Tertre A, Baldi I, Tessier JF. Difference in the relation between daily mortality and air pollution among elderly and all-ages populations in southwestern France. Environ Res 24;94: Samet JM, Dominici F, Curriero FC, ve ark. Fine particulate air pollution and mortality in 2 US cities, N Engl J Med 2;343: Sunyer J, Basagana X, Belmonte J, Anto JM. Effect of nitrogen 28
6 D fl ortam hava kirlili i ve etkileri dioxide and ozone on the risk of dying in patients with severe asthma. Thorax 22;57: Do an F. l merkezlerindeki dumanl sanayi s kl ile gö üs hastal klar ndan ölüm h zlar n n art fl iliflkisi üzerine bir araflt rma. Ege T p Dergisi 1992;31: Atkinson RW, Anderson HR, Sunyer J, ve ark. Acute effects of particulate air pollution on respiratory admissions: results from APHEA 2 project. Air Pollution and Health: a European Approach. Am J Respir Crit Care Med 21;164: Le Tertre A, Medina S, Samoli E, ve ark. Short-term effects of particulate air pollution on cardiovascular diseases in eight European cities. J Epidemiol Community Health 22;56: Fiflekçi F, Özkurt S, Bafler S. Effect of air pollution on COPD exacerbations. Eur Respir J 1999;14(suppl 3):393s. 15. Zemp E, Elsasser S, Schindler C, ve ark. Long-term ambient air pollution and respiratory symptoms in adults (SAPALDIA study). Am J Respir Crit Care Med 1999;159: Avol EL, Gauderman WJ, Tan SM, ve ark. Respiratory effects of relocating to areas of differing air pollution levels. Am J Respir Crit Care Med 21;164: Boezen HM, van der Zee SC, Postma DS, ve ark. Effects of ambient air pollution on upper and lower respiratory symptoms and peak expiratory flow in children. Lancet 1999;353: Nicolai T, Carr D, Weiland SK, ve ark. Urban traffic and pollutant exposure related to respiratory outcomes and atopy in a large sample of children. Eur Respir J 23;21: Keles N, Ilicali C. The impact of outdoor pollution on upper respiratory diseases. Rhinology 1998;36: WHO. Air Quality Guidelines for Europe, 2nd ed. WHO Reg Publ Eur Ser 2;91: Seaton A, Soutar A, Crawford V, ve ark. Particulate air pollution and the blood. Thorax 1999;54: Rahman I, MacNee W. Oxidative stress and regulation of glutathione in lung inflammation. Eur Respir J 2;16: Bayram H, Ito K, Issa R, ve ark. Effect of diesel exhaust particles on human lung epithelial cell proliferation: Mechanisms. Am J Respir Crit Care Med 24;169:A Peden DB. Mechanisms of pollution-induced airway disease: in vivo studies. Allergy. 1997;52(suppl 38): Tunnicliffe WS, Burge PS, Ayres JG. Effect of domestic concentrations of nitrogen dioxide on airway responses to inhaled allergen in asthmatic patients. Lancet 1994;344: Devalia JL, Rusznak C, Herdman MJ, ve ark. Effect of nitrogen dioxide and sulphur dioxide on airway response of mild asthmatic patients to allergen inhalation. Lancet 1994;344: Aris RM, Christian D, Hearne PQ, ve ark. Ozone-induced airway inflammation in human subjects as determined by airway lavage and biopsy. Am Rev Respir Dis 1993;148: Bosson J, Stenfors N, Bucht A, ve ark. Ozone-induced bronchial epithelial cytokine expression differs between healthy and asthmatic subjects. Clin Exp Allergy 23;33: Koike E, Kobayashi T. Ozone exposure enhances antigenpresenting activity of interstitial lung cells in rats. Toxicology 24;196: Helleday R, Hubermann D, Blomberg A, ve ark. Nitrogen dioxide exposure impairs the frequency of the mucociliary activity in healthy subjects. Eur Respir J 1995;8: Devlin RB, Horstman DP, Gerrity TR, ve ark. Inflammatory response in humans exposed to 2. ppm Nitrogen Dioxide. Inhal Toxicol 1999;11: Stenfors N, Nordenhall C, Salvi SS, ve ark. Different airway inflammatory responses in asthmatic and healthy humans exposed to diesel. Eur Respir J 24;23: Diaz-Sanchez D. The role of diesel exhaust particles and their associated polyaromatic hydrocarbons in the induction of allergic airway disease. Allergy 1997;52(suppl 38): Bayram H, Sapsford RJ, Abdelaziz MM, Khair OA. Effect of ozone and nitrogen dioxide on the release of pro-inflammatory mediators from bronchial epithelial cells of non-atopic nonasthmatic subjects and atopic asthmatic patients, in vitro. J Allergy Clin Immunol 21;17: Nichols BG, Woods JS, Luchtel DL, ve ark. Effects of ozone exposure on nuclear factor-kappab activation and tumor necrosis factor-alpha expression in human nasal epithelial cells. Toxicol Sci 21;6: Mayer D, Branscheid D. Exposure of human lung fibroblasts to ozone: cell mortality and hyaluronan metabolism. J Toxicol Environ Health 1992;35: Devlin RB, McKinnon KP, Noah T, ve ark. Ozone-induced release of cytokines and fibronectin by alveolar macrophages in vitro. Am J Physiol 1994;266: Arsalane K, Gosset P, Vahnee D, ve ark. Ozone stimulates synthesis of inflammatory cytokines by alveolar macrophages in vitro. Am J Respir Cell Mol Biol 1995;13: Chauhan AJ, Krishna MT, Frew AJ, Holgate ST. Exposure to nitrogen dioxide (NO2) and respiratory disease risk. Rev Environ Health 1998;13:
7 Hasan BAYRAM 4. Bayram H, Devalia JL, Sapsford RJ, ve ark. The effect of diesel exhaust particles on cell function and release of inflammatory mediators from human bronchial epithelial cells in vitro. Am J Respir Cell Mol Biol 1998;18: Bayram H, Devalia JL, Khair OA, ve ark. Comparison of ciliary activity and inflammatory mediator release from bronchial epithelial cells of nonatopic nonasthmatic subjects and atopic asthmatic patients and the effect of diesel exhaust particles in vitro. J Allergy Clin Immunol 1998;12: Lundborg M, Johard U, Lastbom L, ve ark. Human alveolar macrophage phagocytic function is impaired by aggregates of ultrafine carbon particles. Environ Res 21;86: Stearns RC, Paulauskis JD, Godleski JJ. Endocytosis of ultrafine particles by A549 cells. Am J Respir Cell Mol Biol 21;24: Beck-Speier I, Dayal N, Karg E, ve ark. Agglomerates of ultrafine particles of elemental carbon and TiO2 induce generation of lipid mediators in alveolar macrophages. Environ Health Perspect 21;19 (suppl 4): Nel AE, Diaz-Sanchez D, Li N. The role of particulate pollutants in pulmonary inflammation and asthma: evidence for the involvement of organic chemicals and oxidative stress. Nel AE Curr Opin Pulm Med 21;7: Mukae H, Vincent R, Quinlan K, ve ark. The effect of repeated exposure to particulate air pollution (PM1) on the bone marrow. Am J Respir Crit Care Med 21;163: Wu W, Samet JM, Ghio AJ, Devlin RB. Activation of the EGF receptor signaling pathway in airway epithelial cells exposed to Utah Valley PM. Am J Physiol Lung Cell Mol Physiol 21;281:L Koike E, Hirano S, Shimojo N, Kobayashi T. cdna microarray analysis of gene expression in rat alveolar macrophages in response to organic extract of diesel exhaust particles. Toxicol Sci 22;67: Timblin CR, Shukla A, Berlanger I, ve ark. Ultrafine airborne particles cause increases in protooncogene expression and proliferation in alveolar epithelial cells. Toxicol Appl Pharmacol 22;179: Devalia JL, Bayram H, Rusznak C, ve ark. Mechanisms of pollution-induced airways disease - in vitro studies in the upper and lower airways. Allergy 1997;52(suppl 38): Bayram H, Devalia JL, Khair OA, ve ark. Effect of loratadine on nitrogen dioxide (NO2)- induced changes in electrical resistance and release of inflammatory mediators from cultured human bronchial epithelial cells. J Allergy Clin Immunol 1999; 14: Bayram H, Rusznak C, Khair OA, ve ark. Effect of ozone and nitrogen dioxide on the permeability of bronchial epithelial cell cultures of non-asthmatic and asthmatic subjects. Clin Exp Allergy 22;32: Alfaro-Moreno E, Martinez L, Garcia-Cuellar C, ve ark. Biologic effects induced in vitro by PM1 from three different zones of Mexico City. Environ Health Perspect 22;11:
Hava kirliliği ve solunum sağlığına etkileri
Hava kirliliği ve solunum sağlığına etkileri Hasan BAYRAM, Öner DİKENSOY Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi, Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı, Gaziantep. ÖZET Endüstri devrimiyle birlikte önemli bir
DetaylıHava Kirliliği ve Kanser
Hava Kirliliği ve Kanser Dr. Hasan Bayram Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı E-posta: bayram@gantep.edu.tr Ulusal Kanser Haftası Sempozyumu, Ankara, 2-4 Nisan 2014 İçerik
DetaylıHava Kirliliğinin İnsan Sağlığına Etkileri, Dünyada, Ülkemizde ve Bölgemizde Hava Kirliliği Sorunu Paneli Ardından.
Dicle Tıp Dergisi, 2006 Cilt:33, Sayı:2, (105-112) Hava Kirliliğinin İnsan Sağlığına Etkileri, Dünyada, Ülkemizde ve Bölgemizde Hava Kirliliği Sorunu Paneli Ardından. (Dicle Üniversitesi Hastanesi Konferans
DetaylıHAVA KİRLİLİĞİ VE ÇOCUKLARDA SOLUNUM YOLU ENFEKSİYONLARI. Dr. Fazilet Karakoç Marmara Üniversitesi Çocuk Göğüs Hastalıkları Bilim Dalı
HAVA KİRLİLİĞİ VE ÇOCUKLARDA SOLUNUM YOLU ENFEKSİYONLARI Dr. Fazilet Karakoç Marmara Üniversitesi Çocuk Göğüs Hastalıkları Bilim Dalı Hava kirliliğinin kaynakları Solunum yolu enfeksiyonları ile ilişkili
DetaylıÜLKEMİZDE DENEYSEL ÇALIŞMALAR YAPAN LABORATUARLARDAN BİR ÖRNEK GAZİANTEP ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ GÖĞÜS HASTALIKLARI ABD HÜCRE KÜLTÜRÜ LABORATUARI
ÜLKEMİZDE DENEYSEL ÇALIŞMALAR YAPAN LABORATUARLARDAN BİR ÖRNEK GAZİANTEP ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ GÖĞÜS HASTALIKLARI ABD HÜCRE KÜLTÜRÜ LABORATUARI GENEL BİLGİ Hücre Kültürü laboratuarı 2007 de Prof.
DetaylıTürkiye de Hava Kirlili i Sorunu: Nedenleri, Al nan Önlemler ve Mevcut Durum
DERLEME Türkiye de Hava Kirlili i Sorunu: Nedenleri, Al nan Önlemler ve Mevcut Durum Hasan Bayram Dicle Üniversitesi T p Fakültesi Gö üs Hastal klar Anabilim Dal, Diyarbak r ÖZET Epidemiyolojik çal flmalar
DetaylıDizel egzoz partiküllerinin allerjik rinit prevalansı ve patogenezi üzerine etkisi
Asthma Allergy Immunol 2011;9:123-130 DERLEME REVIEW Dizel egzoz partiküllerinin allerjik rinit prevalansı ve patogenezi üzerine etkisi Effects of diesel exhaust particles on allergic rhinitis prevalence
Detaylıfiekil 2 Menapoz sonras dönemde kistik, unilateral adneksiyel kitleye yaklafl m algoritmas (6)
over kanseri taramas ndaki yetersizli ini göstermektedir. (1) Transvaginal ultrasonografinin sensitivitesinin iyi olmas na ra men spesifitesinin yeterli olmamas kullan m n k s tlamaktad r. Son yay nlarda
DetaylıSolunum Sistemi Mikrobiyotası. Dr. Haluk Türktaş Gazi Üniversitesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Ankara
Solunum Sistemi Mikrobiyotası Dr. Haluk Türktaş Gazi Üniversitesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Ankara NIH Human Microbiome Project (2007) Microbial communities in healthy controls and asthmatic airways
Detaylı08.11.2008 VİTAMİN D VE İMMÜN SİSTEM VİTAMİN D
VİTAMİN D VE İMMÜN SİSTEM VİTAMİN D Vitamin D ve İmmün Sistem İnsülin Sekresyonuna Etkisi Besinlerde D Vitamini Makaleler Vitamin D, normal bir kemik gelişimi ve kalsiyum-fosfor homeostazisi için elzem
DetaylıSuç Duyurusu: Dilovası = Sanayi = Hava Kirliliği = Akciğer Kanseri? / Onur Hamzaoğlu
Suç Duyurusu: Dilovası = Sanayi = Hava Kirliliği = Akciğer Kanseri? / Onur Hamzaoğlu Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı(UKAA), 17 Ekim 2013 tarihinde, hava kirliliğinin
DetaylıHava Kirliliği ve Sağlık Etkileri
Environment International Hava Kirliliği ve Sağlık Etkileri Hoş Geldiniz 23 Temmuz 2010 Wim van Doorn TEMĠZ HAVA NEDĠR? Temiz hava bileşimi Azot Oksijen Su buharı Diğer kirleticiler Karbon dioksit Organik
DetaylıNanopartiküllerin Akciğer, KVS ve Sistemik Etkileri
Nanopartiküllerin Akciğer, KVS ve Sistemik Etkileri Hasan Bayram Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Ana Bilim Dalı E-posta: bayram@gantep.edu.tr 2. Çalışan Sağlığı ve Meslek Hastalıkları
DetaylıTİP I HİPERSENSİTİVİTE REAKSİYONU. Prof. Dr. Bilun Gemicioğlu
TİP I HİPERSENSİTİVİTE REAKSİYONU Prof. Dr. Bilun Gemicioğlu HİPERSENSİTİVİTE REAKSİYONLARI TİP I TİP II TİPII TİPIII TİPIV TİPIV TİPIV İmmün yanıt IgE IgG IgG IgG Th1 Th2 CTL Antijen Solübl antijen Hücre/
DetaylıYÖNTEMLERİ. Prof. Dr. Hasan Bayram Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD E-posta: bayram@gantep.edu.tr
IN VİTROV ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ Prof. Dr. Hasan Bayram Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD E-posta: bayram@gantep.edu.tr Toraks 11.Yıllık Kongresi, Antalya Nisan 2008 Amaç Deneysel
DetaylıÇocuktan Erişkine Astımın Doğal Seyri
Çocuktan Erişkine Astımın Doğal Seyri Prof. Dr. İpek Türktaş Gazi Tıp Fakültesi, Ankara 6 Yaşı şına gelene kadar ~ %50 sinde en az 1 vizing atağı olacaktır Tekrarlıyan Bronşiolitler (Hışıltılı Bebekler)
DetaylıBovilis Bovipast RSP ile benzersiz koruma
Bovilis ile benzersiz koruma Özel kombinasyon Çift adjuvan IRP teknolojisi Erken koruma Maternal antikor varl nda da etkinlik Güvenlik Önerilen afl lama program : Antikor titresi 1. afl lama Bovilis Rapel
DetaylıMehmet TOMBAKO LU* * Hacettepe Üniversitesi, Nükleer Enerji Mühendisli i Bölümü
Nükleer Santrallerde Enerji Üretimi ve Personel E itimi Mehmet TOMBAKO LU* Girifl Sürdürülebilir kalk nman n temel bileflenlerinden en önemlisinin enerji oldu unu söylemek abart l olmaz kan s nday m. Küreselleflen
DetaylıSolunum sistemi farmakolojisi. Prof. Dr. Öner Süzer
Solunum sistemi farmakolojisi Prof. Dr. Öner Süzer www.onersuzer.com 2 1 3 Havayolu, damar ve salgı bezlerinin regülasyonu Hava yollarının aferent lifleri İrritan reseptörler ve C lifleri, eksojen kimyasallara,
DetaylıIL-1, IL-6 and TNF Levels in Asthmatic Patients
Türk Klinik Biyokimya Derg 2004; 2(1): 17-21 Araflt rma Ast m Olgular nda IL-1 Düzeyleri*, IL-6 ve TNF IL-1, IL-6 and TNF Levels in Asthmatic Patients Ayfl n fiakar* Ahmet Var** Ece Onur** Yeflim Güvenç**
DetaylıGeniş tanımlama ile parazitler: Maizels J Biol 2009, 8:62
Mikroplar ve Konak Adaptasyonu: Savaşamıyorsan Anlaş Doç. Dr. Fadile Yıldız Zeyrek Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji AD Geniş tanımlama ile parazitler: Maizels J Biol 2009, 8:62 Parazitler
Detaylıwww.mercedes-benz.com.tr Mercedes-Benz Orijinal Ya lar
www.mercedes-benz.com.tr Mercedes-Benz Orijinal Ya lar Kazand ran Güç Mercedes-Benz orijinal ya lar arac n z üreten uzmanlar taraf ndan, gelifltirilmifltir. Mercedes-Benz in dilinden en iyi Mercedes-Benz
DetaylıYAZILI YEREL BASININ ÇEVRE KİRLİLİĞİNE TEPKİSİ
YAZILI YEREL BASININ ÇEVRE KİRLİLİĞİNE TEPKİSİ Savaş AYBERK, Bilge ALYÜZ*, Şenay ÇETİN Kocaeli Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü, Kocaeli *İletişim kurulacak yazar bilge.alyuz@kou.edu.tr, Tel: 262
DetaylıAnkara da Eriflkin Ast ml larda Klinik Özellikler ve De iflen Tedavi Yaklafl mlar
Ankara da Eriflkin Ast ml larda Klinik Özellikler ve De iflen Tedavi Yaklafl mlar B. BOZKURT*, B. fiah N**, G. KARAKAYA*, A.F. KALYONCU* * Hacettepe Üniversitesi T p Fakültesi, Gö üs Hastal klar Anabilim
DetaylıHücre zedelenmesi etkenleri. Doç. Dr. Halil Kıyıcı 2015
Hücre zedelenmesi etkenleri Doç. Dr. Halil Kıyıcı 2015 Homeostaz Homeostaz = hücre içindeki denge Hücrenin aktif olarak hayatını sürdürebilmesi için homeostaz korunmalıdır Hücre zedelenirse ne olur? Hücre
DetaylıHemodiyaliz hastalarında resistin ile oksidatif stres arasındaki ilişkinin araştırılması
Hemodiyaliz hastalarında resistin ile oksidatif stres arasındaki ilişkinin araştırılması Osman Yüksekyayla, Hasan Bilinç, Nurten Aksoy, Mehmet Nuri Turan Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nefroloji Bilim
DetaylıDüzce de Hava Kirliliği ve Solunum Hastalıkları. Yrd. Doç. Dr. Ege GÜLEÇ BALBAY Düzce Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı
Düzce de Hava Kirliliği ve Solunum Hastalıkları Yrd. Doç. Dr. Ege GÜLEÇ BALBAY Düzce Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Hava Kirliliği Doğal olarak havada olmayan ya da zararlı
DetaylıKURUMSAL SOSYAL SORUMLULUK VE ÖNEMİ ÇEVRE VE İŞ SAĞLIĞI GÜVENLİĞİ İLE İLİŞKİSİ. Gürbüz YILMAZ Makina Mühendisi A Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı
KURUMSAL SOSYAL SORUMLULUK VE ÖNEMİ ÇEVRE VE İŞ SAĞLIĞI GÜVENLİĞİ İLE İLİŞKİSİ Gürbüz YILMAZ Makina Mühendisi A Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı Kurumsal Sosyal Sorumluluk (KSS) Çevre İş Sağlığı Güvenliği ŞİRKETLER
DetaylıKronik Hastalıklar Enfeksiyöz Nedenli mi? Solunum Yolu Hastalıkları /Alerji. Dr. Cengiz KIRMAZ
Kronik Hastalıklar Enfeksiyöz Nedenli mi? Solunum Yolu Hastalıkları /Alerji Dr. Cengiz KIRMAZ Alerji Bir veya birden fazla antijene (alerjene) verilen anormal immünolojik cevapla karakterize bir hastalıktır.
DetaylıVERG NCELEMELER NDE MAL YET TESP T ED LEMEYEN GAYR MENKUL SATIfiLARININ, MAL YET N N TESP T NDE ZLEN LEN YÖNTEM
VERG NCELEMELER NDE YET TESP T ED LEMEYEN GAYR MENKUL SATIfiLARININ, YET N N TESP T NDE ZLEN LEN YÖNTEM Fatih GÜNDÜZ* I-G R fi Son y llarda ekonomide meydana gelen olumlu geliflmelerle gayrimenkul piyasas
DetaylıKOAH'da nflamatuar Belirteçler. Inflammatory Markers in COPD. nflamatuar Belirteçler. Hakan GÜNEN *, Süleyman Savafl HACIEVL YAG L *
KOAH'da nflamatuar Belirteçler Hakan GÜNEN *, Süleyman Savafl HACIEVL YAG L * * nönü Üniversitesi T p Fakültesi, Gö üs Hastal klar Anabilim Dal, MALATYA KOAH'ta inflamasyon çok önemlidir. Birçok inflamatuar
DetaylıPERİTON DİYALİZ HASTALARINDA İNFLAMASYON. Dr.Mahmut İlker Yılmaz. 25 Eylül 2010, Antalya
PERİTON DİYALİZ HASTALARINDA İNFLAMASYON Dr.Mahmut İlker Yılmaz 25 Eylül 2010, Antalya İNFLAMASYON İnflamasyon Kronik inflamasyon İnflamasyon İyi Kötü Çirkin "Her kelimeyi bir şekille anlatan Çincede
DetaylıH fl lt l (Wheezy) Çocukta Tedavi
.Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi Etkinlikleri Allerjiler Sempozyumu 15-16 Mart 2001, stanbul, s. 73-77 Sürekli T p E itimi Etkinlikleri.Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi
DetaylıD Vitaminin Relaps Brucelloz üzerine Etkisi. Yrd.Doç.Dr. Turhan Togan Başkent Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji
D Vitaminin Relaps Brucelloz üzerine Etkisi Yrd.Doç.Dr. Turhan Togan Başkent Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Bruselloz Brucella cinsi bakteriler tarafından primer olarak otçul
DetaylıNörolojik Hastalıklarda Depresyon ve Sitokinler
46.ULUSAL PSİKİYATRİ KONGRESİ, 2010 Nörolojik Hastalıklarda Depresyon ve Sitokinler Dr.Canan Yücesan Ankara Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı Akış Sitokinler ve depresyon Duygudurum bozukluklarının
DetaylıSolunum Sistemi Allerjik Hastalıklarının Tanısında Mast-Cla, Deri Testleri ve Allerjik Semptomlar Arasındaki İlişki
Solunum Sistemi Allerjik Hastalıklarının Tanısında Mast-Cla, Deri Testleri ve Allerjik Semptomlar Arasındaki İlişki Sibel ATIŞ*, Candan ÖZTÜRK**, Mukadder ÇALIKOĞLU*, Nuran DELİALİOĞLU**, Minür TÜMKAYA*
DetaylıSerum 25 (OH)D düzeyi için öneriler
Serum 25 (OH)D düzeyi için öneriler İntoksikasyon riski Vit D Yeterli Vit D Yetersizliği Vit D Eksikliği >150 ng/ml 30 ng/ml( 75 nmol/l) 21-29 ng/ml 20 ng/ml ( 50 nmol/l) < 11 ng/ml(aap ve IOM,1997) Holick
DetaylıVİROLOJİ -I Antiviral İmmunite
VİROLOJİ -I Antiviral İmmunite Prof.Dr. Yılmaz Akça Prof.Dr. Feray Alkan Prof.Dr. Aykut Özkul Prof. Dr. Seval Bilge-Dağalp Prof.Dr. M. Taner Karaoğlu Prof.Dr. Tuba Çiğdem Oğuzoğlu DOĞAL SAVUNMA HATLARI-DOĞAL
DetaylıASTIMLI ÇOCUKLARIN EBEVEYNLERİNİN SİGARA İÇME DAVRANIŞLARI ÜZERİNE EĞİTİMİN ETKİSİ
ASTIMLI ÇOCUKLARIN EBEVEYNLERİNİN SİGARA İÇME DAVRANIŞLARI ÜZERİNE EĞİTİMİN ETKİSİ The Effects of Education on Parental Smoking Behaviour of Asthmatic Children Dr.Bülent Karadağ Marmara Üniversitesi Tıp
DetaylıMALAT SANAY N N TEMEL GÖSTERGELER AÇISINDAN YAPISAL ANAL Z
MALAT SANAY N N TEMEL GÖSTERGELER AÇISINDAN YAPISAL ANAL Z Nisan 2010 ISBN 978-9944-60-631-8 1. Bask, 1000 Adet Nisan 2010 stanbul stanbul Sanayi Odas Yay nlar No: 2010/5 Araflt rma fiubesi Meflrutiyet
DetaylıAyşe YÜCE Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD.
TÜRKİYE DE TÜBERKÜLOZUN DURUMU Ayşe YÜCE Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD. DSÖ Küresel Tüberküloz Kontrolü 2010 Raporu Dünya için 3 büyük tehlikeden
DetaylıYAYGIN ANKSİYETE BOZUKLUĞU OLAN HASTALARDA NÖROTİSİZM VE OLUMSUZ OTOMATİK DÜŞÜNCELER UZM. DR. GÜLNİHAL GÖKÇE ŞİMŞEK
YAYGIN ANKSİYETE BOZUKLUĞU OLAN HASTALARDA NÖROTİSİZM VE OLUMSUZ OTOMATİK DÜŞÜNCELER UZM. DR. GÜLNİHAL GÖKÇE ŞİMŞEK GİRİŞ Yaygın anksiyete bozukluğu ( YAB ) birçok konuyla, örneğin parasal, güvenlik, sağlık,
Detaylı2007 YILI VE ÖNCES TAR H BASKILI HAYVANCILIK B LG S DERS K TABINA L fik N DO RU YANLIfi CETVEL
2007 YILI VE ÖNCES TAR H BASKILI HAYVANCILIK B LG S DERS K TABINA L fik N DO RU YANLIfi CETVEL NOT: Düzeltmeler bold (koyu renk) olarak yaz lm flt r. YANLIfi DO RU 1. Ünite 1, Sayfa 3 3. DÜNYA HAYVAN POPULASYONU
DetaylıKÖMÜRÜN GÖRÜNÜMÜ, Mehmet GÜLER Maden Mühendisleri Odas Yönetim Kurulu Üyesi
DÜNYADA VE TÜRK YEDE ENERJ VE KÖMÜRÜN GÖRÜNÜMÜ, PROJEKS YONLAR VE EM SYONLAR Mehmet GÜLER Maden Mühendisleri Odas Yönetim Kurulu Üyesi Dünya Dünya Kömür Rezervi Bölge Görünür Ç kar labilir Rezervler (Milyon
DetaylıCANDİDA İLE UYARILMIŞ VAJİNAL VE BUKKAL EPİTEL HÜCRELERİNİN SİTOKİN ÜRETİMİ
CANDİDA İLE UYARILMIŞ VAJİNAL VE BUKKAL EPİTEL HÜCRELERİNİN SİTOKİN ÜRETİMİ Emine Yeşilyurt, Sevgi Özyeğen Aslan, Ayşe Kalkancı, Işıl Fidan, Semra Kuştimur Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji
DetaylıKISA ÜRÜN BİLGİSİ. 1. BEŞERİ TIBBİ ÜRÜNÜN ADI MEDOTİLİN 1000 mg/4ml İ.M./İ.V. enjeksiyonluk çözelti içeren ampul
KISA ÜRÜN BİLGİSİ 1. BEŞERİ TIBBİ ÜRÜNÜN ADI MEDOTİLİN 1000 mg/4ml İ.M./İ.V. enjeksiyonluk çözelti içeren ampul 2. KALİTATİF VE KANTİTATİF BİLEŞİM Etkin Madde: Her bir ampul 1000 mg Kolin alfoskerat a
DetaylıAĞIR ASTIMDA TEDAVİ YANITINI ÖNGÖRMEK MÜMKÜN MÜ? BİYO-BELİRTEÇLER
AĞIR ASTIMDA TEDAVİ YANITINI ÖNGÖRMEK MÜMKÜN MÜ? BİYO-BELİRTEÇLER Dr. Dilşad Mungan Ankara Üniversitesi Göğüs Hastalıkları ABD Allerji ve İmmünoloji BD 9 Haziran 2018 Koç Üniversitesi, İstanbul ık Plan
DetaylıHışıltılı Çocuk. Ne zaman astım diyelim?
Pediatrik Astım Hışıltılı Çocuk Ne zaman astım diyelim? Prof. Dr. Hasan YÜKSEL 2. Puader Kongresi 2013, Antalya Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi Pediatrik Allerji Bilim Dalı ve Solunum Birimi hyukselefe@hotmail.com
DetaylıThe prevalences of allergic diseases symptoms among 6-7 yr old school children in Denizli
Araştırma Makalesi / Research Paper Ege Tıp Dergisi / Ege Journal of Medicine 46(3) : 145-150, 2007 Denizli deki 6-7 yaş okul çocuklarında allerjik hastalıklarının prevalansları The prevalences of allergic
DetaylıSolunum Sistemi. Anahtar Kavramlar alveol diyafram bronş bronşçuk. Soluk al p verme olay s ras nda hava vücudumuzda nas l bir yol izler?
Solunum Sistemi Anahtar Kavramlar alveol diyafram bronş bronşçuk Soluk al p verme olay s ras nda hava vücudumuzda nas l bir yol izler? Mert, televizyonda deniz altı dünyasını tanıtan bir belgesel izliyordu.
DetaylıHava Kalitesi Bülteni
Hava Kalitesi Bülteni Aralık, 2015 İÇİNDEKİLER 1. Genel Bilgiler... 1 2. Aralık Ayı Ölçüm Sonuçları... 1 3. Geçmiş Yıllara Göre Kıyaslama... 1 4. Bizden Haberler... 1 T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
DetaylıAst m ve KOAH ta Ekspiryum Havas nda Karbon Monoksit Ölçümünün Önemi
ARAfiTIRMA Ast m ve KOAH ta Ekspiryum Havas nda Karbon Monoksit Ölçümünün Önemi Mesut B çak, Metin Özkan, smail Yüksekol, Ergün Tozkoparan, Arzu Balkan, Kudret Ekiz, Necmettin Demirci Gülhane Askeri T
DetaylıTÜBERKÜLOZ EP DEM YOLOJ S
.Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi Etkinlikleri Eriflkin ve Çocukta Tüberküloz Sempozyumu 30 Nisan 1999, stanbul, s. 9-13 Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli
DetaylıT bbi Makale Yaz m Kurallar
.Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi Etkinlikleri Araflt rmalar ve Etik Sempozyum Dizisi No: 50 May s 2006; s. 7-11 T bbi Makale Yaz m Kurallar Dr. Sebahattin Yurdakul ÖZGÜN ARAfiTIRMA USULE
DetaylıSB Sakarya E itim ve Araflt rma Hastanesi Asinetobakterli Hastalarda DAS Uygulamalar ve yilefltirme Çabalar
SB Sakarya E itim ve Araflt rma Hastanesi Asinetobakterli Hastalarda DAS Uygulamalar ve yilefltirme Çabalar Hmfl. Özlem SANDIKCI SB Sakarya E itim ve Araflt rma Hastanesi, nfeksiyon Kontrol Hemfliresi,
Detaylı«DM Patogenezinde unutulan riskler» Endokrin Bozucular & Çevresel Etkenler
«DM Patogenezinde unutulan riskler» Endokrin Bozucular & Çevresel Etkenler Dr. Özlem ÜSTAY TARÇIN Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Başkent Üniversitesi İstanbul Hastanesi Endokrin Bozucular Endokrin
DetaylıKUDOS. Laboratuvar Cihazları. 195 www.sahinlerkimya.com Tel: (0212) 659 54 00 pbx ULTRASON K SU BANYOLARI
Laboratuvar Cihazları ULTRASON K SU BANYOLARI en yüksek kalite ultrasonic temizleyicileri dünya çap na sunmaktan gurur duyar. Ultrasonik teknoloji bir lider üreticisi olarak, Kudos yenilikçi ve patent
DetaylıDÜNYA KROM VE FERROKROM PİYASALARINDAKİ GELİŞMELER
DÜNYA KROM VE FERROKROM PİYASALARINDAKİ GELİŞMELER Dünyada üretilen krom cevherinin % 90 ının metalurji sanayinde ferrokrom üretiminde, üretilen ferrokromun da yaklaşık % 90 ının paslanmaz çelik sektöründe
DetaylıTürkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Değerlendirme Notu Sayfa1
Sağlık Reformunun Sonuçları İtibariyle Değerlendirilmesi 26-03 - 2009 Tuncay TEKSÖZ Dr. Yalçın KAYA Kerem HELVACIOĞLU Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Türkiye 2004 yılından itibaren sağlık
DetaylıASTIMDA YENİ BİYOLOJİK AJANLAR. Doç. Dr. İnsu Yılmaz Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD İmmünoloji ve Allerji Hastalıkları BD
ASTIMDA YENİ BİYOLOJİK AJANLAR Doç. Dr. İnsu Yılmaz Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD İmmünoloji ve Allerji Hastalıkları BD Astım-Yeni biyolojik tedaviler Omalizumab (Anti-IgE) Mepolizumab
DetaylıTrakya Bölgesinde Pulmoner Semptomlarla Baflvuran Hastalarda Alerji Deri Testi Sonuçlar
Trakya Univ Tip Fak Derg 2007;24(1):12-16 Klinik Çal flma - Araflt rma / Original Article Trakya Bölgesinde Pulmoner Semptomlarla Baflvuran Hastalarda Alerji Deri Testi Sonuçlar Skin Prick Test Results
DetaylıOkumufl / Mete (Ed.) Anne Babalar için Do uma Haz rl k / Sa l k Profesyonelleri için Rehber 16.5 x 24 cm, XIV + 210 Sayfa ISBN 978-975-8882-31-1
Deomed Medikal Yay nc l k Okumufl / Mete (Ed.) Anne Babalar için Do uma Haz rl k / Sa l k Profesyonelleri için Rehber 16.5 x 24 cm, XIV + 210 Sayfa ISBN 978-975-8882-31-1 Birinci bask Deomed, 2009. 62
DetaylıS STEM VE SÜREÇ DENET M NDE KARfiILAfiILAN SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNER LER
S STEM VE SÜREÇ DENET M NDE KARfiILAfiILAN SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNER LER Erol LENGERL / Akis Ba ms z Denetim ve SMMM A.fi. 473 474 2. Salon - Paralel Oturum VIII - Sistem ve Süreç Denetiminde Karfl lafl lan
Detaylı15-797989.qxp 10/17/08 1:19 PM Page U1. IQ8Quad. Her ortam için do ru dedektör. IQ8Quad alg lama prensipleri. Yang n alg lama teknolojisi
15-797989.qxp 10/17/08 1:19 PM Page U1 IQ8Quad Her ortam için do ru dedektör IQ8Quad alg lama prensipleri Yang n alg lama teknolojisi 15-797989.qxp 10/17/08 1:19 PM Page 2 02 03 Do ru seçim Hiçbir yang
DetaylıCO RAFYA GRAF KLER. Y llar Bu grafikteki bilgilere dayanarak afla daki sonuçlardan hangisine ulafl lamaz?
CO RAFYA GRAF KLER ÖRNEK 1 : Afla daki grafikte, y llara göre, Türkiye'nin yafl üzerindeki toplam nufusu ile bu nüfus içindeki okuryazar kad n ve erkek say lar gösterilmifltir. Bin kifli 5. 5.. 35. 3.
DetaylıOmega-3 terimi ("n-3", "ω-3" olarak da kullanılır) ilk çift bağın, karbon zincirin ucundaki (ω) metil grubundan itibaren sayılınca 3.
Omega-3 terimi ("n-3", "ω-3" olarak da kullanılır) ilk çift bağın, karbon zincirin ucundaki (ω) metil grubundan itibaren sayılınca 3. karbon-karbon bağı olduğu anlamına gelir. 3 Esansiyel Yağ Asidi 9 Hücre
DetaylıSağlık Bakanlığından Muaf Hekimin Ünvanı - Adı Soyadı. Bildiriyi Sunacak Kişi Ünvanı - Adı Soyadı. Bildiriyi Sunacak Kişi Kurumu
Sağlık Bakanlığından Muaf Hekimin Ünvanı - Adı Soyadı Dr. Asım Armağan Aydın Bildiriyi Sunacak Kişi Ünvanı - Adı Soyadı Dr. Asım Armağan Aydın Bildiriyi Sunacak Kişi Kurumu antalya EAH Çalışmaya Katılan
DetaylıEmtia Fiyat Hareketlerine Politika Tepkileri Konferansı. Panel Konuşması
Emtia Fiyat Hareketlerine Politika Tepkileri Konferansı Panel Konuşması Erdem BAŞÇI 7 Nisan 2012, İstanbul Değerli Konuklar, Dünya ekonomisinin son on yılda sergilediği gelişmeler emtia fiyatları üzerinde
DetaylıRomatoid Artrit Patogenezinde SitokinAğı
Romatoid Artrit Patogenezinde SitokinAğı Prof. Dr. Ahmet Gül İ. Ü. İstanbul Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Romatoloji Bilim Dalı Romatoid Artrit Kronik simetrik poliartrit q Eklemde İnflammasyon
DetaylıYANMA GAZLARI ÖLÇÜMLERİ
T.C. ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI ÇEVRE YÖNETĠMĠ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ÖLÇÜM VE ĠZLEME DAĠRESĠ BAġKANLIĞI YANMA GAZLARI ÖLÇÜMLERİ Esra TURAN KILIÇ Çevre ve Orman Uzmanı Sunum Ġçeriği Emisyon nedir? Yanma gazları
Detaylıöğrencilerin ders notu olarak kullanmaları uygundur.
Karadeniz Technical University Department of Electrical and Electronics Engineering 61080 Trabzon, Turkey i.h altaş- 1 1 haftalık ders uygulaması Yasal Uyarı: Bu ders notları hazırlanırken internetten
DetaylıHepatit B Virüs Testleri: Hepatit serolojisi, Hepatit markırları
HEPATİT B TESTLERİ Hepatit B Virüs Testleri: Hepatit serolojisi, Hepatit markırları Hepatit B virüs enfeksiyonu insandan insana kan, semen, vücut salgıları ile kolay bulaşan yaygın görülen ve ülkemizde
DetaylıK MYA K MYASAL TEPK MELER VE HESAPLAMALARI ÖRNEK 1 :
K MYA K MYASAL TEPK MELER VE ESAPLAMALARI ÖRNEK 1 : ÖRNEK : X ile Y tepkimeye girdi inde yaln z X Y oluflturmaktad r. Tepkimenin bafllang c nda 0, mol X ve 0, mol Y al nm flt r. Bu tepkimede X ve Y ten
DetaylıBilge Özgener* stanbul Teknik Üniversitesi, Enerji Enstitüsü, Nükleer Araflt rmalar Anabilim Dal
Küresel Is nma ve Nükleer Enerji Bilge Özgener* Karbon Çevrimi ve Sera Etkisi Dünyam zda var olan yaflam varl n, organik (karbon içeren ) moleküllere ve dolay s ile karbon çevrimi ad n verdi imiz sürece
DetaylıENDOBUTTON CL ULTRA. Etkili Polyester örgülü sutür (#5 lead and #2 flipping) kullan lm flt r
ENDOBUTTON CL ULTRA Daha geliflmifl güç ve sa laml k sa layan ENDOBUTTON CL ULTRA sistemi en kuvvetli femoral tespiti sa lamaktad r. Anatomik veya geleneksel Ön Çapraz Ba rekonstrüksiyonlar için idealdir
DetaylıTürkiye de Dış Ticaret ve Dış Ticaret Finansmanı: İhracattaki Düşüşte Finansman Sıkıntısı Ne Kadar Etkili?
Türkiye de Dış Ticaret ve Dış Ticaret Finansmanı: İhracattaki Düşüşte Finansman Sıkıntısı Ne Kadar Etkili? Sarp Kalkan Ekonomi Politikaları Analisti Hasan Çağlayan Dündar Araştırmacı Ayşegül Dinççağ Araştırmacı
DetaylıKOAH ta steroidlerin pabucu dama mı atıldı? PROF.DR.ARZU MIRICI-2018 İSTANBUL
KOAH ta steroidlerin pabucu dama mı atıldı? PROF.DR.ARZU MIRICI-2018 İSTANBUL KOAH ın patofizyolojik özellikleri Mukus hipersekresyonu Mukosiliyer transportta azalma Mukozal hasar Enflamatuar hücre sayısında/
Detaylı6. Tabloya bakt m za canl lardan K s 1 CEVAP B. 7. Titreflim hareketi yapan herfley bir ses kayna d r ve. II. ve III. yarg lar do rudur.
SES DALGALARI 1. Kesik koni biçiminde k vr lm fl bir mukavvan n dar k sm kula a tutuldu unda sesin daha iyi duyulmas sesin mukavvan n yüzeyinde çarp p yans mas n n bir sonucudur. Di erleri sesin iletimi
Detaylı: TRE Investment-TRE II Proje Tarihi : 01.2005-06.2005 nflaat Tarihi : 06.2005-12.2006 Ana Strüktür. : Betonarme Karkas Ana fllev
EGEM MARLIK 00/ - 0 Yap Tan t m Genel görünüm O live Park Evleri Mimari Tasar m : M art D Mimarl k, Metin K l ç Mimari Proje ve Uygulama Ekibi: Özgür Dinçer, Gökhan Yadel, Okan Taflk ran, brahim Deniz,
DetaylıAzot Oksit Emisyonlar
Azot Oksit Emisyonlar ve Çevresel Aç dan De erlendirilmesi Savafl Ayberk, fienay Çetin Çevre Mühendisli i Bölüm Baflkan Kocaeli Üniversitesi - zmit Bu makalede, azot oksitler tan mlanmakta, bunlar n emisyonuna
DetaylıKahraman Marafl ta Difl Hekimleri ve Di er Difl Sa l Personeli Aras nda Hepatit B ve C Seroprevalans
Di er Difl Sa l Personeli Aras nda Hepatit B ve C Seroprevalans Hasan UÇMAK 1, Ömer Faruk KÖKO LU 1, Mustafa ÇEL K 2, Nuretdin KUZHAN 1, Remzi TOPRAK 1 1 Kahraman Marafl Sütçü mam Üniversitesi T p Fakültesi,
DetaylıMerkezi Sterilizasyon Ünitesinde Hizmet çi E itim Uygulamalar
Merkezi Sterilizasyon Ünitesinde Hizmet çi E itim Uygulamalar Hmfl. Sevgili GÜREL Emekli, Ac badem Sa l k Grubu Ac badem Hastanesi, Merkezi Sterilizasyon Ünitesi, STANBUL e-posta: sgurkan@asg.com.tr H
DetaylıPerennial ve Mevsimsel Allerjik Rinitli Çocuklar n De erlendirilmesi
Perennial ve Mevsimsel Allerjik Rinitli Çocuklar n De erlendirilmesi E.D. MISIRLIO LU*, R. CENG ZL ER* * SSK Ankara Çocuk Hastal klar E itim Hastanesi, Allerji Bölümü, ANKARA Allerjik rinit, en sık görülen
DetaylıUMU ETKİLEYEN ETKİLEYEN ETMENLER ETMENL
Kurum ve kuruluşlarla ilişki bulunmamaktadır CEZA SORUMLULUĞU KALDIRILAN OLGULARDA ZORUNLU AYAKTAN TEDAVİYE UYUMU ETKİLEYEN ETMENLER Dr.Sena Yenel Özbay CEZA SORUMLULUĞUNUN KALDIRILMASI Suç eyleminin gerçekleştiği
DetaylıAlerjik Rahatsızlıklar. Atmosphere Sky ile hayatın tadını çıkarın!
Alerjik Rahatsızlıklar. Atmosphere Sky ile hayatın tadını çıkarın! 01 Giriş Her yıl artan sayıda insanı etkileyen alerjik rahatsızlıklar yaygın bir sorundur 1. Avrupa da 150 milyondan fazla insan kronik
DetaylıProf Dr Rıza Madazlı Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı
Prof Dr Rıza Madazlı Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı Preeklampsi Hipertansiyon (>140/ 90) ve Proteinüri (>0.3 g / 24-s) > 20 gebelik hafta En sık medikal komplikasyon
DetaylıSadık Yurttutan, Ramazan Özdemir, Fuat Emre Canpolat, Mehmet Yekta Öncel, Hatice Germen Ünverdi, Bülent Uysal,Ömer Erdeve, Uğur Dilmen Zekai Tahir
Sadık Yurttutan, Ramazan Özdemir, Fuat Emre Canpolat, Mehmet Yekta Öncel, Hatice Germen Ünverdi, Bülent Uysal,Ömer Erdeve, Uğur Dilmen Zekai Tahir Burak Kadın Sağlığı Eğitim ve Araştırma Hastanesi Nekrotizan
DetaylıALIfiTIRMALARIN ÇÖZÜMÜ
ATOMLARDAN KUARKLARA ALIfiTIRMALARIN ÇÖZÜMÜ 1. Parçac klar spinlerine göre Fermiyonlar ve Bozonlar olmak üzere iki gruba ayr l r. a) Fermiyonlar: Spin kuantum say lar 1/2, 3/2, 5/2... gibi olan parçac
DetaylıBEZMİÂLEM. Horlama ve Uyku. Apne Sendromu VAKIF ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ. Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı.
Horlama ve Uyku Apne Sendromu BEZMİÂLEM VAKIF ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Uyku Polikliniği rtibat : 0212 453 17 00 GH-02 V;01/2010 Horlama ve Uyku Apne Sendromu
DetaylıÇocuklarda Yabancı Cisim Aspirasyonu
TÜRK TORAKS DERNEĞİ EĞİTİM KİTAPLARI SERİSİ Çocuklarda Yabancı Cisim Aspirasyonu (Nefes Borusuna Yabancı Madde Kaçması) Nedir? Nasıl Korunmalı? Türk Toraks Derneği Çocuk Göğüs Hastalıkları Çalışma Grubu
Detaylı6 MADDE VE ÖZELL KLER
6 MADDE VE ÖZELL KLER TERMOD NAM K MODEL SORU 1 DEK SORULARIN ÇÖZÜMLER MODEL SORU 2 DEK SORULARIN ÇÖZÜMLER 1. Birbirine temasdaki iki cisimden s cakl büyük olan s verir, küçük olan s al r. ki cisim bir
DetaylıKOAH DA N TR K OKS T VE TOTAL ANT OKS DAN KAPAS TE DÜZEYLER N N ÖLÇÜMÜ
zmir Gö üs Hastanesi Dergisi, Cilt XXV, Say 1, 2011 KOAH DA N TR K OKS T VE TOTAL ANT OKS DAN KAPAS TE DÜZEYLER N N ÖLÇÜMÜ MEASURING THE LEVELS OF NITRIC OXIDE AND TOTAL ANTIOXIDANT CAPACITY IN COPD Osman
DetaylıTürkiye Odalar ve Borsalar Birli i. 3. Ödemeler Dengesi
Türkiye Odalar ve Borsalar Birli i 3. Ödemeler Dengesi 2003 y l nda 8.037 milyon dolar olan cari ifllemler aç, 2004 y l nda % 91,7 artarak 15.410 milyon dolara yükselmifltir. Cari ifllemler aç ndaki bu
DetaylıBeslenme ve İnflamasyon Göstergeleri Açısından Nokturnal ve Konvansiyonel Hemodiyalizin Karşılaştırılması
Beslenme ve İnflamasyon Göstergeleri Açısından Nokturnal ve Konvansiyonel Hemodiyalizin Karşılaştırılması Halil Yazıcı 1, Abdullah Özkök 1, Yaşar Çalışkan 1, Ayşegül Telci 2, Alaattin Yıldız 1 ¹İstanbul
DetaylıDENEYSEL AKUT İNFLAMASYON MODELİNDE EİKOSANOİDLERİN BİRBİRLERİNİN OLUŞUMU ÜZERİNE ETKİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
DENEYSEL AKUT İNFLAMASYON MODELİNDE EİKOSANOİDLERİN BİRBİRLERİNİN OLUŞUMU ÜZERİNE ETKİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Prof. Dr. Mehmet Melli Ankara Universitesi, Tıp Fakültesi Farmakoloji ve Klinik Farmakoloji
DetaylıTablo 2.1. Denetim Türleri. 2.1.Denetçilerin Statülerine Göre Denetim Türleri
2 DENET M TÜRLER 2.DENET M TÜRLER Denetim türleri de iflik ölçütler alt nda s n fland r labilmektedir. En yayg n s n fland rma, denetimi kimin yapt na ve denetim sonunda elde edilmek istenen faydaya (denetim
Detaylı11. SINIF KONU ANLATIMLI. 2. ÜNİTE: KUVVET ve HAREKET 4. KONU AĞIRLIK MERKEZİ - KÜTLE MERKEZİ ETKİNLİK ÇÖZÜMLERİ
11. SINIF KNU ANLATIMLI 2. ÜNİTE: KUVVET ve HAREKET 4. KNU AĞIRLIK MERKEZİ - KÜTLE MERKEZİ ETKİNLİK ÇÖZÜMLERİ 2 2. Ünite 4. Konu 3. A rl k Merkezi - Kütle Merkezi A nn Çözümleri su 1. BM fiekil I fiekil
DetaylıManisa linde Ast m ve Allerjik Semptom Prevalans
ARAfiTIRMA Ast m Manisa linde Ast m ve Allerjik Semptom Prevalans Ayfl n fiakar 1, Arzu Yorganc o lu 1, Gönül Dinç 2, Hasan Yüksel 3, P nar Çelik 1, Lale Da y ld z 1, Evflen Coflkun 1, Ece Kaya 1, Beyhan
DetaylıAdaptif İmmünoterapi. Prof.Dr.Ender Terzioğlu Akdeniz Üniversitesi Antalya
Adaptif İmmünoterapi Prof.Dr.Ender Terzioğlu Akdeniz Üniversitesi Antalya Adaptif immünoterapi İmmün Sistemin kanser oluşumunda koruyucu rolü daha iyi anlaşılmıştır. Monoklonal antikor teknolojisi, Tümör
DetaylıHücresel İmmünite Dicle Güç
Hücresel İmmünite Dicle Güç dguc@hacettepe.edu.tr kekik imus Kalbe yakınlığı ve Esrarengiz hale Ruhun oturduğu yer Ruh cesaret yiğitlik Yunanlı Hekim MS 1.yy Kalp, pankreas, timus imus yaşla küçülür (timik
Detaylı