ÖLÇME ÖRNEK ÖLÇME DEĞ. Ahmet tarih dersinin sınavından 83 puan aldı. Bugün havanın sıcaklığı 15 C o dir.

Transkript

1 1

2 Öğretimin hedef ve davranışlarının (öğrenci kazanımlarının) ne düzeyde gerçekleştirildiğini belirler. Gerçekleştirilemeyen hedef ve davranışları ve bunların gerçekleştirilememe nedenlerini belirler. Öğrenci ve eğitim sistemi hakkında verilecek kararlara dayanak olur. Öğrenciye davranışını nasıl değiştireceği ve geliştireceği hakkında bilgi verir. Öğrenme sürecinin etkinliğinin artırılmasını sağlar. ÖLÇME Herhangi bir niteliği gözlemek ve gözlem sonucunu sayılarla ya da sembollerle ifade etmektir (Turgut 1986). DEĞERLENDİRME Birgözlem sonucunun (ölçüm) uygun bir ölçütle (kriterle) karşılaştırılarak bir yargıya ya da karara ulaşılması. Öğrencinin gelişimi hakkında bilgi verir. Başarılı öğrencileri motive eder. Öğretmenin performans düzeyini belirler. Eğitim programının etkinlik düzeyini belirler. ÖRNEK ÖLÇME DEĞ. Ahmet tarih dersinin sınavından 83 puan aldı. Bugün havanın sıcaklığı 15 C o dir. Final sınavından 90 alarak dersi geçtim. Ahmet, tetkiklerinin ardından doktorun verdiği diyete başlamıştır. Ali dakikada 20 kelime okudu. Dışarıda hava 15 C dereceymiş. Artık pikniğe bugün gitmeyelim. Suat, 1.3 puanla Tıp fakültesini kaçırmıştır. Malatya nın plaka kodu 44 tür. 2

3 Nitelik Uzunluk Kilo Kimya bilgisi Cinsiyet ÖSS başarısı Gözlem Metreyle ölçme Tartma Sınav yapma Gruplama Sıraya dizme Ölçüm Ali 180 cm. dir 92 kg. ım. Suat 90 aldı. Sınıfta 8 E, 20 K var Ayşe OSS de ilk 5 e girdi. 3

4 ÖRNEK DOĞ. DOL. TÜR. Sınıfta 25 öğrenci var. 130 Km hızla radara yakalandım Malatya da hava sıcaklığı 25 C o. İstanbul un nüfus yoğunluğu 300 olarak ölçülmüş. ü Suyun özkültesi 1 e eşittir. Okul bahçesinin uzunluğu 80 metre. Baskül kilomu 80 olarak gösteriyor. 4

5 Ölçme işleminin sonucunu ifade eder. Örnek Ölçme işlemini yaparken ölçmeye konu olan özelliğin hangi miktarına ne değer verileceğinin belirlenmesidir. Diğer bir ifadeyle ölçülen özelliğin belirli bir düzeyinin hangi sayı ya da sembolle gösterileceğinin belirlenmesidir. Örnek 2 Gerçek & Tanımlanmış Ölçmede sınıf (0) Özellikleri Örnek Ölçülen özelliğin gerçek anlamda yokluğunu gösterir. Doğrudan ölçmelerde kullanılır. Oranlı ölçeklerde kullanılır. Boy, ağırlık, sınıftaki öğrenci sayısı, Ölçme konusu olan özellik evrende Matematik sınav zaten vardır, özelliğin ölçümü belirli sonucu, hava bir noktadan itibaren başlatılır. sıcaklığı, dağların Sıfır (0) noktası özelliğin herhangi yüksekliği (deniz bir noktasından uzmanlar tarafından seviyesinden başlatılır. itibaren), zeka Dolaylı ölçmelerde kullanılır. düzeyi, takvim Aralıklı ölçeklerde kullanılır. 5

6 Doğal & Yapay Tanım: "Birim" ölçme aracının en küçük parçasıdır (bölmesidir). Yapılan ölçme işleminin objektif olmasını ve ölçme işleminin standart olmasını sağlar. Doğal (Gerçek) birim Bir değişkenin hangi niteliğine ya da miktarına bir (1) denileceği sonradan tanımlanmamış Birimler fiziksel olarak fark edilir Örnekler: Evdeki oda sayısı, kardeş sayısı, raftaki kitap sayısı, sınıftaki sıra sayısı, okuldaki öğrenci sayısı, otoparktaki araç sayısı Tanımlanmış (Yapay) birim Değişkenin ne kadarlık miktarına bir (1) birim denileceği uzmanlarca kararlaştırılmış Birimler fiziksel olarak fark edilmiyor ve belirli bir büyüklük ya da aralık birim olarak kabul ediliyordur Örnekler: Saat dilimleri, metre aralıkları, ağırlık birimleri, fiyat, başarı puanı Birimlerin (bölmelerin) birbirine eşit olması Karış X Metre? Eşitlik Genellik Birimlerin herkes tarafından aynı şekilde kld anlaşılması ve aynı birimin aynı iş için kullanılması Türkiye de inç, yard, mil gibi ölçüler yerine cm, m., km. kullanılır Birimin ölçülecek değişkenin büyüklüğüne uygun (ve kullanışlı) olması Altın tonla, kömürde gramla ölçülmez Kullanışlık 6

7 Tanım: Ölçme sonuçlarının karşılaştırılmasında esas alınan ve ilgili karar süreci boyunca değişmeyen niceliklerdir (Baykul, 2000). Ölçme sonuçlarını karşılaştırdığımız ya da kıyasladığımız sabit değerdir. Mutlak Ölçüt (kriter) Değerlendirilecek grup dikkate alınmadan önceden kesin olarak belirlenir. Örnekler: Dersten başarılı sayılmak için 60 barajını geçmek gerekir. 59 kuponu toplayan herkes dijital sözlük almaya hak kazanacak. Bağıl Ölçüt (kriter) Grubun ortalama başarısına göre ya da öğrencilerin performanslarının birbirleriyle kıyaslanmasına göre belirlenir. Örnekler: Üniversitelerde uygulanan bağıl değerlendirme sistemi. Matematik sınav sonuçlarına göre en yüksek puanı alan 3 öğrenciye burs verilecektir. Ölçme aracı : Ölçülen nitelik : Vücut sıcaklığı Ölçme türü : Dolaylı Ölçüm Ölçme kuralı : Hemşire çocuğun ateşini 36.5 C o olarak ölçtü : 0-50 C o ; Koltuk altına yerleştirilen cihaz sesli sinyal verdiğinde okunan değer vücut sıcaklığı değeridir. Sıfır (0) : Tanımlanmış Birim : C o, Yapay (Tanımlanmış) Ölçüt : Mutlak ( 38 C o ) Ölçek Türleri Sınıflama (Nominal, Adlandırma, Gruplama, Kategorilendirme) Sıralama Eşit aralıklı Eşit oranlı Ölçme Düzeyleri ve Özellikleri Sınıflandır ma ölçeği Sıralama ölçeği Aralık ölçeği (görece 0) Oran ölçeği (mutlak 0) Oran Ata : 12.3 sn Ali : 11.1 sn Selim : 10.2 sn Cem : 14.5 sn Aralık Ata : 88 p Ali : 90 p Selim : 100 p Cem : 70 p Sıralama Ata : 3. Ali : 2. Selim : 1. Cem : 4. Sınıflama Ata : yavaş Ali : hızlı Selim : hızlı Cem : yavaş İşlev Örnekler Yapılabilecek işlemler Benzerlik ve farklılıklara göre sınıflandırma Kent-taşra; Özel-devlet okulu; İlk-orta-liseüniversite, Galatasaray- Fenerbahçe vb. Frekans, yüzde, mod, Nesne, olay veya insanları bir özelliğe sahip olma miktarına göre derecelendirme ve sıraya koyma Nesne, olay veya insanları bir özelliğe sahip olma miktarına göre puan vermek. Başlangıç noktası (0) tanımlanmış (itibari) ve eşit aralıklarla sıralanmış Nesne, olay veya insanları bir özelliğe sahip olma miktarına göre puan vermek. Başlangıç noktası (0) gerçek (doğal) ve eşit aralıklarla bölmelenmiş Mezuniyet Tutum, kaygı, Uzunluk, ağırlık, kalori, ortalamasına göre nüfus, kitap sayısı, öğrencilerin arkadaş sayısı, sıralanması (Bölüm kandaki alyuvar sayısı, 1. si, 2.si vb. Ortanca, Yüzdelik, >,, < ve = 3. denebilir mi? özyeterlilik, kişilik testleri, başarı/yetenek testleri, ilgi/kişilik envanterleri, zeka puanları vb. Aralıklar eşit kabul edildiği için + ve yağılabilir. Ancak 100 alan öğrencinin bilgisi 50 alanın 2x denemez. Bütün işlemler 7

8 Sınıflama ölçeği Simetriklik Bart, Lisa ın kardeşiyse Lisa da Bart ın kardeşidir (A=B ise B=A dır) Geçişlilik Bart, Lisa ın kardeşiyse ve Lisa da Maggie nin kardeşiyse Bart ve Maggie de kardeştir; (A=B ve B=C ise A=C dir) (A=B ve B=C ise A=C dir) Sıralama ölçeği Asimetriklik Jack, Joe dan daha uzun ise Joe da Jack ten daha uzun denemez; (A<B ise B<A denemez) Geçişlilik William, Jack ten uzun ve Avarell de William dan uzunsa Avaell Jack ten uzundur (A>B ve B>C ise A>C dir) Ölçme Düzey yleri ve Özellikleri Ölçek türü Örnekler İstatistiksel işlemler Aritmetik işlemler Yaş: 28 Boy: 1.85 cm Kilo: 160 kg. Cinsiyet : Erkek Meslek: Öğretmen İngilizce düzeyi : Orta Memuriyet derecesi: 9. KPDS notu: 50 Ahmet Sina Yaş: 7 Boy: 1.05 cm Kilo: 25 kg. Cinsiyet : Kız Meslek: Öğrenci Sınıfı: 1/B İngilizce düzeyi : İyi Türkçe notu: 100 Ölçek türü İşlem D Y Oran ölçeği Eşit aralık ölçeği Sıralama ölçeği Ahmet in yaşı Sina nın yaşının 4 katıdır Sina nın İngilizce düzeyi iyi Ahmet inki ortadır. Sina 1/B şubesi öğrencisidir Sınıflama ölçeği Ahmet erkek, Sina ise kızdır. Takvim niteliğindeki saat eşit aralıklı ölçektir. Saatin 00,00 olması zamanın yokluğunu göstermez. Buna karşılık saatin birimleri saniye ve dakika olarak eşittir. Fakat sürenin ya da zamanın ölçümü eşit oranlı ölçektir. Örneğin maçın başlama saati aralıklı ölçek kullanılarak ifade edilir. Maç saat 23:00'te başlayacaktır. Fakat maçın süresi oranlı ölçek ile ifade edilir. Hakem uzatma süresini 5 dakika olarak belirtti SAAT SÜRE 8

9 9

10 Not Rapor Klasik Değerlendirme Tamaml ayıcı (Süreç Temelli)/ Otantik Değerlendirme Rekabet Kağıt-Kalem testleri/ standart testler Ezber İşbirliği Çeşitlilik Bilginin oluşturulması, üretilmesi kullanılması ve paylaşılması esastır Kritere göre Mutlak&Bağıl Amaç Diagnostik Formatif Summatif Kişi sayısı Grup&Bireysel Portfolyo Performans Öz/Akran Ürün (sonuç) odaklı Öğretmen aktif "Öğrenci neyi, ne kadar öğrendi? Süreç ve ürün birlikte Öğretmen ve öğrenci (ve aile) birlikte aktif Bilgiyi oluşturma düzeyini belirleme 10

11 Klasik Değerlendirme Kritere göre (Mutlak&Bağıl) Amaç Diagnostik Formatif Summatif Kişi sayısı Grup&Bireysel 11

12 Klasik Değerlendirme Kritere göre (Mutlak&Bağıl) Amaç Diagnostik Formatif Summatif Kişi sayısı Grup&Bireysel AMAÇLARINA GÖRE DEĞERLENDİRME Diagnostik (Tanımaya ve Yerleştirmeye Dönük) Değerlendirme Seviye tespit sınavı, Hazır bulunuşluk testi, Seçme testi, Tanıma testi, Yetenek testi, Yerleştirme testi ve Muafiyet sınavı Formatif (Biçimlendirmeye ve Yetiştirmeye Dönük) Değerlendirme Mini sınav (Quiz), İzleme testi, Ünite testi, Tarama testi Summatif (Değer biçmeye / Sonuç değerlendirmesi ya da düzey belirlemeye dönük) Değerlendirme Erişi testi-başarı testi, ara (vize) sınavı, bitirme (final) testi, yeterlik testi, sertifika sınavı, uzmanlık testi SNŞAD 2011 Bölüm I 12

13 Klasik Değerlendirme Grup değer. Bireysel değer. Kritere göre (Mutlak&Bağıl) Amaç Diagnostik Formatif Summatif Kişi sayısı Grup&Bireysel Öğrencilerin tamamına aynı sorular yöneltilir. Aynı ölçütler (kriter) kullanılır Öğretmenin öğrencilerle birebir çalışır. Her bir öğrencinin kendi performansına göre değerlendirme 13

14 Ölçmeci Taraflılık, dikkatsizlik, bilgi eksikliği Yaşı, psikolojik (kişisel) özellikleri, motivasyonu, sağlık durumu, ölçme değerlendirme araçlarını amacına uygun seçebilmesi, ilk izlenim hatası (Hale etkisi) Yönergenin ve soruların anlaşılmaması (karmaşık, zor, silik, vb.) Ölçme aracı Soruların nicel ve nitel olarak öğrenciye uygun olmaması Şans başarısı, soruların sıralanışı, sürenin kısalığı/uzunluğu, kendi içinde cevabın gizli olması vb. Ortam Isı, ışık, havalandırma, gürültü, kalabalık, sıranın kötü olması vb. Ölçülen nesnenin gerçek değeri Gözlem ya da ölçme sonucu Ölçme hatası Öğrenci Derse ve sınava tutumu, sorumluluk, yorgunluk, motivasyon, sağlık vb. Sabit hata: Bir ölçmeden diğerine miktarı değişmeyen hata türüdür. Her ölçmeye aynı miktarda ve yönde yansır. Sınav aracından ve ölçmeciden kaynaklanır. Ortalamayı değiştirir, standart sapma ve varyans değişmez. Örnekler: Kuyumcu terazisinin ölçtüğü her altını 0.2 gr. eksik göstermesi. Öğretmenin tüm öğrencilerin notlarına 10 ar puan eklemesi. Derste görmedikleri bir konuyla ilgili bir soruyu cevaplayamadıkları için bütün öğrencilerin 10 puan az not almaları. Sistematik hata: Hata miktarı ölçümden ölçüme belli oranda artar ya da azalır. Ölçülen büyüklüğe, ölçmeciye, ölçme koşullarına ve belli bir duruma bağlı olarak miktarı değişir (Turgut, 1995). Hata her ölçme işlemine karışmaz, bir kısmına karışır ya da karışıyorsa farklı miktarda olur. Örnekler: Bir öğretmenin her öğrencinin aldığı puana % 10 kadar ilave yapması. 100 puan üzerinden 40 maddelik bir testte doğru cevap sayısının 2.5 yerine 2 ile çarpılması. Sevdiği öğrencilere, yazı güzelliğine, sayfa düzenine, ifade gücüne, derse düzenli devam edenlere fazla not vermek Tesadüfi hata: Miktarı ve kaynağı kesin olarak belli olmayan hatalardır. Ortamdan, dikkatsizlikten, şans başarısından, ölçülen bireylerden kaynaklanabilir. Hatanın kaynağı, yönü ve derecesi belli değildir. Örnekler: Öğrencinin sınav günü hasta olması, Sınav salonundaki bazı öğrencilere güneş vurması, Şans başarısı, Öğrencinin i kopya çekerek k fazla ya da eksik puan alması, Ölçme aracı ile doğru ölçtüğünü yanlış kaydetme, Puanları toplarken yanlışlık yapılması, Öğrencinin cevap anahtarında kaydırma yapması, Optik okuyucunun bazı öğrencilerin kağıdını hatalı okuması 14

15 ÖRNEK SAB SİST TES 71 cm den 73 e atlayan bir metrelik cetvelle yapılan ölçümler Cevap anahtarında bir şıkkı yanlış belirlemek Ölçme aracının amacına hizmet etme derecesi; ölçülen özelliği başka özelliklerle karıştırmadan ölçebilme gücü Ölçme aracının tutarlı ölçümler yapabilme özelliği; bir ölçmeden diğerine aynı/benzer ölçümler vermesi Öğretmenin uykusuz ve yorgun olduğu bir zamanda okuduğu sınav kağıtlarına eksik puan vermesi Ayarı bozuk olan ve 1 kilogramı 100 gram eksik ölçen bir terazinin, 5 kilogramlık bir ürünü 500 gram eksik ölçmesi. Hata türü Kaynağı Yönü Miktarı Geçerlik Güvenirlik Sabit bilinir i aynı sabit Düşürür üü Etkilemez Sistematik bilinir aynı(!?) değişken Düşürür Etkilemez Tesadüfi bilinmez değişken değişken Düşürür Düşürür Her defasında 1 kg eksik ölçüm yapan bir baskül ile öğrencilerin ağırlıklarının belirlenmesi. Öğretmenin bazı kağıtların puanlarını hatalı toplaması Geçerlilik Ölçmeyi amaçladığı özelliği, başka herhangi bir özellikle karıştırmadan, doğru olarak ölçebilme Güvenirlik Sonuçların zamana karşı kararlığı, tutarlığı (maddelerin birbiriyle uyumu) ve duyarlığı (tesadüfi hatalardan arınıklık). Kullanışlık Hazırlama, çoğaltma, uygulama, puanlama konusunda harcanan emek, maliyet, zaman 15

16 Kullanışlılık Kullanışlılık Kararlılık Puanlama Güvenirliği (Objektiflik) Tutarlılık Duyarlılık Ölçme aracının birim aralıkları arttıkça duyarlılığı (tesadüfi hatalardan arınıklığı) artar. Örneğin 50 soruluk çoktan seçmeli bir test 10 soruluk bir teste göre daha duyarlıdır. Bir ölçme aracındaki (testteki) maddelerin (soruların) birbirine ve testin bütünüyle tutarlılığı (İçtutarlılık). 16

17 Ölçme konusu olan özelliğin aynı ölçme aracıyla farklı zamanlarda tekrar ölçüldüğünde aynı ya da benzer değerler vermesidir. Ölçme işlemini kim yaparsa yapsın aynı/benzer puana (sonuca) ulaşılmasıdır. Bunun için cevaplama anahtarı kullanımı, aynı puanlayıcının tekrarlı ölçümü ya da birden çok puanlayıcının bağımsız gözlemleri kullanılır. HANGİSİ DAHA KARARLI ÖLÇME YAPAR? 87 17

18 Etmen Açıklama örnek Sorular açık, net, anlaşılır Etmen Açıklama örnek Etmen Açıklama örnek Sorular açık, net, anlaşılır Sınava giren öğrenci sayısı Arttıkça güvenirlik artar Testin uzunluğu (Duyarlılık) Puanlama güvenirliği (objektifliği) Testin güçlük düzeyi Test sorularının ayırt edicilik gücü Test maddelerinin homojenliği Grubun heterojen olması Ranjda daralma ya da genişleme Madde arttıkça ölçme işleminin duyarlığı dolayısıyla güvenirliği artar. Puanlayıcılar arası tutarlılık Öğrenci düzeyine uygun olmalıdır. Bilen ile bilmeyen öğrencileri ayırt etme gücü yükseldikçe güvenirlik artar Aynı özelliği ölçüyor olmaları (içtutarlılık) Homojen sonuçlar (düşük Ss) ayırt ediciliğin düşüklüğüne işaret olabilir Ranjı dar sonuçlar (muhtemel düşük Ss) ayırt ediciliğin düşüklüğüne işaret olabilir Şans başarısı Kopya çekme Testin uygulama (standart) ortamı ve koşulları Öğrencilerin özellikleri Zaman Testin yönergesinin olması Soruların teste konuluş sırası Yanıtın tahmin ile bulunabilme olasılığı (önlem: Seçenekleri artırmak, düzeltme formülü kullanmak) Gerçek bilgiyi çarpıtır, öğrenme eksikliklerinin belirlenmesini engeller ısı, ışık, havalandırma, güneş, hastalık, yorgunluk, moral, motivasyon, kaygı, stres durumu süre öğrencilerin tüm sorulara cevap veremeyeceği kadar olursa kapsam geçerliği etkileneceğinden öncelikle geçerliği dolaylı olarak da güvenirliği 18

19 Güvenirlik Güvenirlik Katsayısı Ölçmenin standart hatası 2 Uygulama: Test/Tekrar Test Yöntemi Eşdeğer (Alternatif Paralel) Formlar Tek uygulama: Testi Yarılama (Eşdeğer yarılar) KR20 ve KR21 Cronbach Alfa Puanların güven aralıkları cinsinden ifadesi 19

20 1. Uygulama (Test) 1-3 Hafta Tutarlılık 3-6 Hafta Kararlılık 2. Uygulama (Tekrar Test) Yargı: İki uygulama arasındaki korelasyon 1,00'a yakınsa ölçme aracının hatalardan arınıklığının, kararlığının vetutarlığının yüksek olduğu söylenebilir (Ölçekler için.70 sınır). Zamanla değişmeyen yapıdaki değişkenleri ölçmede uygundur. Eşzamanlı (Eşdeğerlik /Tutarlılık) Zaman aralıklı (Kararlılık) Yargı: İki paralel formdan elde edilen ölçümler arasındaki korelasyon katsayısı eşdeğerlik yani "tutarlık katsayısı" olarak güvenirliğin kanıtıdır. Ayrıca zaman aralığı var ise kararlılık açısından da güvenirliği kanıtlar. Her maddenin aynı (homojen) özelliği ölçtüğü varsayımına dayanarak maddelerin kendi aralarındaki tutarlığına (içtutarlılık açısından güvenirliğine) bakılır. Maddelerin Doğru (1) Yanlış/Boş (0) şeklinde kodlandığı durumlarda kullanılır. TUTARLILIK Madde istatistikleri (madde ayırt ediciliği, iliği madde güçlüğü, madde varyansı) belirlenmişse (hesaplanabiliyorsa) Yargı: Testi gruba bir defa uyguladıktan sonra, iki yarıya bölerek (rastgele, tek-çift, ya da ilk n ve son n) ayrılan yarıların puan dağılımlarının korelasyonuna bakılarak "iç tutarlık katsayısı" elde edilir. Spearman Brown ya da Guttman formülleri kullanılır. Maddelerin güçlük düzeyleri belirlenmemiş, sadece aritmetik ortalama ve Std. Sapma belirlenmişse, ya da madde güçlük düzeyi aynı (yakın) ise 20

21 Her maddenin aynı (homojen) özelliği ölçtüğü varsayımına dayanarak maddelerin kendi aralarındaki tutarlığına (içtutarlılık açısından güvenirliğine) bakılır. Beceri testleri ya da tutum ölçeklerindeki maddelerin güvenirliğini belirlemede kullanılır.maddelerin 5-1 Tamamen Katılıyorum- Hiç Katılmıyorum, Her zaman-hiçbir zaman, Tamamen yeterli-yetersiz gibi kodlandığı durumlarda kullanılır. Testteki maddeler aynı özelliği ölçmüştür (homojen, tek boyutlu). Sorular birbirine benzer ve tutarlı sonuçlar vermiştir. Puanlar tesadüfi hatalardan arınıktır, bilenle bilmeyeni (az ile çoğu) ayırt edebilir. Ölçme işlemi i duyarlıdır d ve güvenilirdir. Madde sayısı yeterlidir, çünkü mevcut maddeler duyarlı ölçüm yapabilmektedir. Bir ölçme işleminde kişi başına düşen tesadüfi hata oranının puan cinsinden ifadesidir. Ölçme sonuçlarının güvenirliğinin değerlendirilmesinde güvenirlik katsayılarının yanı sıra kullanılır. Gıda vb. ürünlerin (meyve suyu, süt vb.) kutularının üzerinde yazan 10 L ± 20 ml. gibi değerler standart hatayı ifade eder. S e Ölçmenin standart hatası S r x Test puanlarının standart sapması Testin güvenirliği Standart Sapma Standart Hata Güvenirlik 21

22 Herhangi bir test için belirlenen standart hata miktarı test puanına eklenip çıkarılarak öğrencilerin belli olasılıklarla (% 68, 95 ve 99) alacağı en yüksek ve en düşük değerler (puanların güven aralığı) bulunabilir. Örnek: Standart sapması 5, güvenirlik katsayısı 0,51 olan bir testten 60 alan bir öğrencinin puanını % 68, % 95 ve % 99 olasılıkla güven aralıklarını bulunuz.,, S e = 5 0,7 = 3.5 Buna göre öğrencinin gerçek notu, % 68 olasılıkla 63.5 ile 56,5 arasında (1x S e =3.5) % 95 olasılıkla 67 ile 53 arasında (2x S e = 7) % 99 olasılıkla 70.5 ile 49.5 arasındadır (3x S e = 10.5) Normal dağılımda; Ölçümlerin yaklaşık %68'i, +1 ile -1 standart sapma alanı içinde, %95'i, +2 ile -2 standart sapma alanı içinde, %99'u da +3 ile -3 standart sapma alanı içinde yer alır. Yapı geçerliği Sonuçsal Geçerlik Görünüş geçerliği Testi/ölçeği oluşturan maddeler ölçülmek istenen davranışların bütününü nitel ve nicel olarak temsil edebiliyor mu? Atanamayan Öğretmen Adayları da İtfaiyeci Olabilmek İçin Ter Döktü Ölçüt (uyum) geçerliği Kapsam geçerliği Yordama geçerliği Uygunluk geçerliği Halihazırlık Eşzaman Kastamonu Belediyesi İtfaiye Müdürlüğü'nde istihdam edilecek 34 itfaiye eri kadrosu için 760 kişi başvuruda bulundu. Hedef-davranışlarla (konu alanlarıyla) ilişkili yeterli sayıda ve dengeli soru sorulmalı Her bir madde hedef-davranışlarla ilişkili ve ölçebilir olmalıdır. (Soru: Yarılanma süresi 5 yıl olan 40 gram radyoaktif bir elementten 15 yıl sonra ne kadar geride kalır?) 22

23 BELİRTKE TABLOSU Mantıksal (Rasyonel) Maddelerin dağılımının belirtke tablosuna göre mi? Uzman görüşü (öğretmen, konu alanı uzmanı ve ölçme-değerlendirmeci) İstatistiksek Yaklaşım Kapsam geçerliğinin yüksek olduğu bilinen bir test ile hazırlanan test aynı öğrenci grubuna uygulanarak yüksek + korelasyon aranır (geçerlik katsayısı) Bölüm I 23

24 Testin/ölçeğin, geçerli olduğu bilinen bir ölçütle karşılaştırılması sonucu söz konusu ölçütle uyumlu sonuçlar vermesi Y. G U. G H. U. G Ölçüt Yordama Geçerliği (Kestirimsel Geçerlik) Testin ölçmeye çalıştığı özelliğe dair geleceğe yönelik kestirim başarısının istatistik tekniklerle yordanmasıdır. (Bir üst eğitim kurumuna gidecekleri belirlemede, işe eleman almada, meslek seçmede, bir takıma oyuncu seçmede, ilgi ve yetenek alanlarını belirlemede yapılacak sınavlarda aranır) Ölçüt Ölçüt E. U. G Uygunluk Geçerliliği Test uygulandığında, testin ölçtüğü ilgili özelliğe ilişkin bir ölçüt varsa aynı bireylerin test puanları ile ölçüt puanları arasındaki ilişkinin derecesi testin uygunluk geçerliğinin kanıtı olarak görülür. Halihazır ve Eşzamanlı olmak üzere ikiye ayrılır. ÖRNEK Yeni bir özgüven ölçeği geliştirilirken bu ölçme aracının ölçüt geçerliliğinin bir kaygı ölçeğiyle sınanması Fakülteden mezun olan bir öğrencinin mezuniyet notundan hareketle meslek hayatındaki başarısının tahmini Bir memurun terfi sınavından aldığı notun ne kadar geçerli olduğunu belirlemek için bu puanın bir önceki yıla ait performans kriterleriyle karşılaştırılması Fen lisesini kazanan öğrencinin giriş puanı ile fen lisesindeki derslerin sınav puanları arasındaki ilişki YOR UYGUNLUK Hal. Eşza. 24

25 Yapı geçerliği, ölçme aracının (test/ölçek), o araçla ölçülmek istenilen kuramsal yapıyı ortaya koyabilme gücüdür. Ölçme aracındaki sorular arasındaki ilişki (uyum) sorgulanır. Bu anlamda içtutarlılıkla doğrudan bağlantılıdır. Faktör analizi: Aynı yapıyı ya da niteliği ölçendeğişkenleri bir araya toplayarak ölçmeyi az sayıda faktör/boyut ile açıklamayı ve aynı özelliğe sahip maddeleri aynı faktör altında toplamayı, böylece değişken sayısını azaltmayı amaçlayan istatistiksel bir tekniktir (Ör.) Gruplararası ayrıştırma: Testin ölçtüğü yapı yönünden birbirinden farklı olduğu bilinen iki gruba uygulanıp bu iki grup puanları arasında beklenen yönde bir farkın aranması. Örnek: Cinsiyet rolü algısı için kız ve erkekler arasında bir fark çıkması beklenir. Beklenen fark bulunmazsa yapı geçerli değildir. Bir başarı testinin konuyu iyi bilen ve bilmeyen iki gruba uygulanarak, soruların bilenle bilmeyeni ne ölçüde ayırt ettiğine bakılması Testi cevaplayanlarla nasıl cevapladıkları hakkında görüşülmesi: Cevaplayıcılara, cevaplama yaptıklarında veya daha sonra, soruları nasıl cevapladıkları ve ne düşündükleri sorularak, doğru cevaba ve hataya götüren davranışlar belirlenerek bunların testin yapısı ile ilişkisinin kurulması 25

26 Testin uzun dönemde kararlı olduğunun göstermesi: Puanların kararlık katsayısının yüksek olması yani test-tekrar test yöntemi ile elde edilen puanlama kararlığı yüksek ise yapı geçerliği de yüksektir. Çünkü yapılar kısa zamanda değişmezler. Hazırlanan testin aynı yapıyı ölçtüğü bilinen başka bir testle ilişkisi Uzman görüşü Kümeleme analizi Madde analizi (Başarı testleri için madde güçlük ve ayırtedicilik indekslerinin hesaplanması) Yapılandırmacı bir eğitim ortamında çağdaş/alternatif değerlendirme yaklaşımlarında aranan geçerlik türüdür. Öğrencilerin öğrenmeleri üzerinde beklenen etkinin sağlanıp sağlanmadığı sorgulanır. Geçerliğe ilişkin aranan ölçütler şunlardır: Öğrencilerin öğretme-öğrenme sürecine etkin katılımı, Kendi öğrenme düzeylerini sorgulayarak yönetebilmeleri, Öz düzenleme yapabilmeleri, Problem çözme, düşünme yetenekleri ve araştırma becerilerini geliştirmeleri, Öğretmenin, öğrencinin, akran grubunun değerlendirmeye birlikte katılımının sağlanması Bir ölçme aracının, ölçmek istediği değişkeni ne derece ölçebilir göründüğüdür. Uzman incelemesiyle belirlenir. Türkçe Matematik Bir testin geliştirilmesi, çoğaltılması, uygulanması ve puanlanmasının kolay ve ekonomik olmasıdır Ekonomiklik Zaman, Para, Emek Uygulanabilirlik Yönergenin açıklığı Formatın uygun ve anlaşılır olması Puanlanabilirlik Yazma, Kodlama Okuma (elle, optik okuyucuyla vb.) 26