Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Ö rencilerinin Aktif Yafllanma ve Nesiller Aras Dayan flma ile lgili Fark ndal n n Belirlenmesi

KL N K ÇALIfiMA/RESEARCH ARTICLE Akad Geriatri 2014; 6: 28-34 Gelifl Tarihi/Received: 01/10/2013 - Kabul Edilifl Tarihi/Accepted: 23/02/2014 Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Ö rencilerinin Aktif Yafllanma ve Nesiller Aras Dayan flma ile lgili Fark ndal n n Belirlenmesi The Investigation of the Physiotherapy and Rehabilitation Students' Awareness About the Active Aging and Intergenerational Solidarity Öznur Büyükturan 1, Çi dem Ayhan 2, Ayd n Meriç 2, Nuray K rd 2 1 Ahi Evran Üniversitesi, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Yüksekokulu, K rflehir, Türkiye 1 Physical Theraphy and Rehabilitation Academy Ahi Evran University, Kirsehir, Turkey 2 Hacettepe Üniversitesi, Sa l k Bilimleri Fakültesi, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü, Ankara, Türkiye 2 Department of Physiotherapy and Rehabilitation, Faculty of Health Sciences, Hacettepe University, Ankara, Turkey ÖZET Girifl: Bu çal flman n amac, fizyoterapi ve rehabilitasyon (FTR) ö rencilerinin aktif yafllanma ve nesiller aras dayan flma (AYNAD) ile ilgili fark ndal klar n n seviyesini tespit etmektir. Materyal ve Metod: Çal flmaya 926 FTR ö rencisi dahil edildi. Ö rencilere araflt rmac lar taraf ndan oluflturulan anket uyguland. Anket iki bölümden oluflmaktayd. lk bölümde, üniversite ö rencilerinin yafl, cinsiyeti, üniversite bilgileri, e itim seviyesi sorguland. Ayr ca, ö rencilere birlikte yaflad klar yafll birey olup olmad da soruldu. Anketin ikinci bölümü çoktan seçmeli 17 sorudan oluflan ve kat l mc lar n yafllanma döneminde görülen problemler, yafll bireyin sosyal aktivitelere kat l m ve yafll bireylere yönelik egzersiz programlar ile ilgili görüfl, öneri ve fark ndal klar n tespit etmek için planland. Bulgular: Kat l mc lar n cinsiyet, yafll birey ile birlikte yaflama veya yaflamama ve FTR s n f durumlar na göre sosyal aktivite alanlar, fiziksel aktivite alanlar ve yafll bireylerin egzersiz al flkanl klar ile ilgili olan 6, 7, 9, 16 ve 17. sorularda istatistiksel olarak anlaml bir fark elde edilmemifltir (p>0.05). Fakat anketin mesleki beceri ve yafll bireylerle iletiflim ile ilgili olan di er sorular nda anlaml farkl l klar bulunmufltur (p<0.05). Sonuç: Fizyoterapi e itiminin ö rencilerin aktif yafllanma ve nesiller aras dayan flma ile ilgili fark ndal klar n ve deneyimlerini etkiledi i söylenebilir. Aktif yafllanma ve nesiller aras dayan flma programlar nda önemli rol oynayacak olan FTR ö rencilerinin, lisans e itiminin en erken dönemlerinden itibaren, yafll birey ile ilgili etkilefliminin ve iletifliminin art r lmas n n önemli oldu unu düflünmekteyiz. Anahtar Kelimeler: Yafllanma, nesiller aras iletiflim, fizyoterapi, ö renci. 28 Yaz flma Adresi/Address for Correspondence Uzm. Fzt. Öznur Büyükturan Ahi Evran Üniversitesi, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Yüksekokulu, K rflehir/türkiye e-posta: buyukturanoznur@gmail.com

Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Ö rencilerinin Aktif Yafllanma ve Nesiller Aras Dayan flma ile lgili Fark ndal n n Belirlenmesi ABSTRACT Introduction: The aim of this study was to determine the awareness level of the physiotherapy and rehabilitation students about the active aging and intergenerational solidarity. Materials and Methods: 926 physiotherapy and rehabilitation students took part in the study. The questionnaire designed by researchers was applied to participants. The questionnaire had two-part. In the first part; age, gender, university information and education were asked. Also, students were questioned whether or not older people living together. The second part of the questionnaire was consisting of 17 items to determine the participants opinion, advice and awareness about the problems seen in the aging period, participated the social activities of elderly and exercise programs for older people. Results: According to participants gender, living or not living with an elderly and physical therapy and rehabilitation class, there were no statistically significant differences in the question 6, 7, 9, 16, 17, which were about the social activity areas, recreational activity areas and exercise habits of geriatrics (p>0.05). But, significant differences were found in the other questions of the questionnaire including the informations about the students vocational skills and communication with older people (p<0.05). Conclusion: It was said that physiotherapy education was affected the students awareness and experiences about the active aging and intergenerational solidarity. We suggested that improvement of the interaction and communication between the physiotherapy students and the older people from the beginning of the undergraduate education would increase the awareness of the students who would play important role in active aging and intergenerational solidarity programs later on. Key Words: Aging, intergenerational solidarity, physiotherapy, student. G R fi Tüm dünyada hem do umda beklenen yaflam süresinin uzamas hem de do urganl k h z n n azalmas ile yafll nüfusun toplam nüfusa oran artmaktad r (1). 1970 li y llarda 295 milyona ulaflan yafll kifli say s, 2000 y l nda 605 milyona yaklaflm flt r. 2050 y l nda ise bu rakam n dünya genelinde 2 milyara ulaflaca tahmin edilmektedir. Ülkemizde de, 2050 y l nda Türkiye de yaflayan her befl kifliden birinin 65 yafl ve üzeri olaca tahmin edilmektedir (2). Yafll birey say s n n toplam nüfusa oran n n giderek artmas, toplumda süregelen birçok problemi de beraberinde getirmektedir. Bunlar aras nda sa l k, sosyal güvenlik, ifl olanaklar, e itim ve aile hayat problemleri ön s ralarda yer almaktad r (4). Yafll bireylerin ve ona bak m veren bireylerin olumsuz durumlarla karfl laflmamas için sa l kl yafllanma terimi 2002 y l nda Dünya Sa l k Örgütü taraf ndan ele al nm flt r (5). Daha sonra içeri i güçlendirilerek, tüm dünyada kabul gören Aktif Yafllanma ve Nesiller Aras Dayan flma (AYNAD) kavram üzerinde durulmufl, Avrupa Birli i 2012 y l n AYNAD y l olarak ilan etmifltir. AYNAD, yafll insanlar n bütün potansiyellerini ortaya ç karmay, çal flma koflullar n, sa l k ve güvenliklerini sa lamay ve aktif ifl gücü içerisinde kalmas n desteklemektedir. AYNAD, ayr ca yafll bireylere ifl gücü içerisinde kalma ve tecrübelerini paylaflma, toplumda aktif rol oynamaya devam etme, mümkün oldu u kadar sa l kl ve doyurucu bir yaflam sürme olana sa lamaktad r (6-8). Aktif ve sa l kl yafllanma uygulamalar, multidisipliner ve interdisipliner bir ekip taraf ndan yafll bireye sunulan bir hizmettir (9,10). Fizyoterapistler bu ekibin önemli bir üyesidir (11). Fizyoterapist olmaya aday gelecek nesil fizyoterapistlerin AYNAD ile ilgili görüflleri ve bu iflbirli inin devam yafll birey aç s ndan önemlidir. Literatürde, FTR ö rencilerinin yafllanmaya ve yafll ya bak fl aç s n n araflt r ld bir çal flmaya rastlanmad. Bu çal flman n amac, fizyoterapi ve rehabilitasyon (FTR) lisans e itimi gören genç bireylerin AYNAD ile ilgili görüfllerini belirlemek, 1, 2, 3 ve 4. s n flar aras ndaki görüfl farkl l klar n karfl laflt rmak ve yafll birey ile yaflayan ve yaflamayan FTR ö rencilerinin görüfllerini saptamakt. Bu çal flma geliflmekte olan Türkiye de FTR lisans e itimi gören ö rencilerin AYNAD ile ilgili görüflleri hakk nda fikir veren ilk çal flma olma özelli i tafl maktad r (12). MATERYAL ve METOD Çal flmaya 2011-2012 e itim-ö retim döneminde Abant zzet Baysal Üniversitesi Kemal Demir Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Yüksekokulu, Ahi Evran Üniver- Akad Geriatri 2014; 6: 28-34 29

The Investigation of the Physiotherapy and Rehabilitation Students' Awareness About the Active Aging and Intergenerational Solidarity sitesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Yüksekokulu, Baflkent Üniversitesi Sa l k Bilimleri Fakültesi Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü, Dokuz Eylül Üniversitesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Yüksekokulu, Hacettepe Üniversitesi Sa l k Bilimleri Fakültesi Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümünde ö renim gören 926 üniversite ö rencisi kat ld. Bu bireylerden 34 ü anketin tamam n cevaplamad için çal flma d fl b rak ld. Sonuç olarak, çal flmaya 892 birey kat ld ; ö rencilerin, 278 i 1. s n f, 191 i 2. s n f, 215 i 3. s n f, 208 i de 4. s n f FTR e itimini almaktayd. Kat l mc lara, araflt rman n amac sözel olarak anlat ld ktan sonra araflt rmaya kat lmay kabul eden ve bunu sözel olarak bildiren bireyler çal flmaya dahil edildi. Araflt rmac lar taraf ndan haz rlanan ve iki bölümden oluflan anket kat l mc lara uyguland. lk bölümde, üniversite ö rencilerinin yafl, cinsiyeti, e itime devam etti i üniversite, kaç nc s n fta e itim gördü ü ve birlikte yaflad yafll birey olup olmad sorguland. kinci bölüm ise, kat l mc lar n AYNAD ile ilgili görüfllerini belirlemek üzere çoktan seçmeli 17 madde içeren bir anketten oluflmaktayd (Tablo 1). Bu bölümde yer alan ilk dokuz madde, ö rencilerin genel sosyoekonomik durumu kapsam nda AYNAD ile ilgili görüfllerini belirlemek için, kalan maddeler ise ö rencinin FTR e itimi esnas nda yafll - l k ile ilgili edindi i bilgi seviyesinin, AYNAD ile ilgili görüfllerini nas l de ifltirdi ini tespit etmek için haz rland. statistiksel Analiz statistiksel analiz için Windows tabanl Statistical Package for Social Sciences (SPSS) 15 analiz program kullan ld. Ölçümle belirlenen de iflkenler için aritmetik ortalama ± standart sapma (X±SD), say mla belirlenen de iflkenler n (%) olarak verildi (12). Ö rencilerin, yafll birey ile birlikte yaflama durumlar na göre verdikleri cevaplar n karfl laflt r lmas nda ba ms z örneklem t-testi, s n flar aras ndaki farkl l de erlendirmek için tek yönlü varyans analizi (ANOVA) yap ld. statistiksel yan lma olas l p<0.05 olarak al nd. BULGULAR Çal flmaya yafllar 17-26 y l aras nda de iflen (20.08 ± 1.93), 431 k z ve 461 erkek olmak üzere toplam 892 FTR ö rencisi dahil edildi. Çal flman n yap ld - dönemde, bu bireylerden 278 i 1. s n f, 191 i 2. s n f, 215 i 3. s n f, 208 i de 4. s n f FTR e itimine devam etmekteydi (Tablo 2). Kat l mc lar n 282 si yafll birey ile birlikte yaflad - n, 610 u ise birlikte yaflad yafll birey olmad n belirtti (Tablo 3). Çal flmaya dahil edilen bireylerin cinsiyetlerine ve yafll birey ile birlikte yaflama durumlar na göre gruplar aras nda istatistiksel olarak anlaml bir fark bulunmad (p>0.05). Anket iki farkl bölümde incelendi. lk bölüm, bireylerin AYNAD ile ilgili görüfllerini genel sosyoekonomik durumuna göre de erlendiren maddelerden (3,6,7,9,10, 11,12,14,15), ikinci bölüm ise ö rencinin FTR e itim y - l na göre kazand geriatri bilgi düzeyinde AYNAD ile ilgili görüfllerini de erlendiren maddelerden (1,2,4,5,8,13,16,17) oluflmaktayd. Kat l mc lar n, e itim ald klar lisans s n flar na göre anket maddelerine verdi i cevaplar n yüzdeleri Tablo 4 te gösterilmifltir. Çal flmaya kat lan bireylerin FTR e itim y l na göre kazand geriatri bilgi düzeyinde AYNAD ile ilgili görüflleri incelendi inde; kat l mc lara yöneltilen Yafll bireyler için çevresel düzenlemeler yap yorum maddesinde tüm s n flarda yüzdesel olarak olumlu sonuç al nd. Ancak elde edilen sonuç istatistiksel olarak anlaml bulunmad (p>0.05). Ayn flekilde 17. madde için kat l mc lar yüzdesel olarak olumlu yönde görüfl belirtmekle birlikte sonuçta istatistiksel aç dan bir anlaml l k kaydedilmedi (p>0.05). Bunun yan nda ilk bölümdeki di er tüm maddeler için gruplar aras ndaki fark anlaml bulundu ve FTR e itimi ile ö rencilerin yafllanma ile oluflan fiziksel de ifliklikler, geliflen baz hastal klar ve AYNAD ile ilgili bilgi seviyesinin artt tespit edildi (p<0.05). Kat l mc lar n sosyal, ekonomik ve ailesel durumlar na göre verdikleri cevaplar incelendi inde, tüm s n flardaki ö rencilerin yafll bireylere yönelik uygun rekreasyonel alanlar n ve fiziksel aktivite alanlar n n yetersiz oldu unu ifade etti i gözlendi. Bu maddelerin yüzdesel sonuçlar na göre bu alanlar n yetersiz oldu unu belirten ö rencilerin yüzdesi, yeterli oldu unu belirtenlerden daha fazla idi. Ancak gruplar aras ndaki fark istatistiksel olarak anlaml de ildi (p>0.05). Ayn flekilde anketin 9. maddesinde gruplar aras nda istatistiksel olarak anlaml bir fark tespit edilmedi (p>0.05). Yani, anketin 6, 7 ve 9. maddelerinde FTR e itimine ba l olarak bireylerin sosyal durumlar na göre AYNAD ile ilgili görüflleri aras nda istatistiksel olarak anlaml fark bulunmad. Anketin bu bölümünün di er tüm sorular nda gruplar aras nda bulunan fark istatistiksel olarak anlaml idi (p<0.05). 30 Akad Geriatri 2014; 6: 28-34

Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Ö rencilerinin Aktif Yafllanma ve Nesiller Aras Dayan flma ile lgili Fark ndal n n Belirlenmesi Tablo 1. Aktif yafllanma ve nesiller aras dayan flma anketi Bu çal flma, Aktif Yafllanma ve Nesiller Aras Dayan flma ile ilgili görüfllerinizi de erlendirmek amac yla planlanm flt r. Do ru veya yanl fl soru bulunmamaktad r. Sizlere yöneltilen sorular dikkatlice okuduktan sonra, size en uygun seçene i iflaretleyiniz. Ankette yafll birey olarak ifade edilen yafl s n r, 65 yafl veya daha üzeri yafla sahip bireylerdir. Yafl n z: Cinsiyet: Okulunuz: S n f: 1-2-3-4 Sizinle birlikte yaflayan yafll akrabalar n z (anneanne, babaanne, büyükbaba vs.) var m? Evet Hay r 1: Kesinlikle Kat l yorum, 2: Kat l yorum, 3: Fikrim Yok, 4: Kat lm yorum, 5: Kesinlikle Kat lm yorum 1. Yafllanma ile oluflan fiziksel de iflimler hakk nda yeterince bilgi sahibiyim. 2. Yafll l kta s k görülen fiziksel hastal klar biliyorum. 3. Yafllanma ile ilgili yaz l ve görsel medyada yeterli say da proje ve planlaman n oldu unu düflünüyorum. 4. Bu okula bafllad ktan sonra, fizyoterapist olmaya aday bir birey olarak aktif yafllanma ile ilgili bilgilerimin artt n düflünüyorum. 5. Bu okula bafllad ktan sonra, fizyoterapist olmaya aday bir birey olarak nesiller aras dayan flma ile ilgili bilgilerimin artt n düflünüyorum. 6. Yafll bireylerin sosyal hayatlar n devam ettirebilmesi için uygun rekreasyonel alanlar n yeterli oldu unu düflünüyorum. 7. Yafll bireylerin fiziksel aktivite yapabilmeleri için yeterli spor merkezi oldu unu düflünüyorum. 8. Fizyoterapi ve rehabilitasyon bölümü ö rencisi olarak çevremdeki yafll bireylere sa l kl yafllanma ile ilgili önerilerde bulunuyorum. 9. Sa l kl yafllanma programlar n n daha genifl kitlelere ulaflabilmesi için yaz l ve görsel bas nda daha s k yer almal d r. 10. Yafll bireyin sosyal yaflant dan izole edilmesinin yerine, aktif olarak sosyal yaflant ya kat lmas gereklidir. 11. Sa l kl yafllanma programlar n n yafll l k döneminde önce bafllamas gereklidir. 12. Sa l kl yafllanman n bireyin sadece fiziksel olarak kendini iyi hissettirmesi de il ayn zamanda ruhsal olarak da iyi hissetmesinin bir sonucu oldu unu düflünüyorum. 13. Yürümenin yafll lar için gerekli ve yeterli bir egzersiz oldu unu düflünüyorum. 14. 14.Yafll lar ile etkili iletiflim kurabiliyorum. 15. Onlar n deneyimlerinden faydalan yorum. 16. Yafll bireyler için çevresel düzenlemeler yap yorum. 17. Yafll bireylere egzersiz al flkanl kazand rabilirim. 1 2 3 4 5 TARTIfiMA Bu çal flma geliflmekte olan Türkiye de FTR lisans e itimi gören ö rencilerin AYNAD ile ilgili görüflleri hakk nda fikir veren ilk çal flma olma özelli i tafl maktad r. Özellikle mesleki beceri ve yafll birey ile iletiflim ile ilgili sorularda FTR e itim y l, yafll birey ile birlikte yaflama durumu ve cinsiyete göre anlaml farkl l klar tespit edilmifltir. Çal flmaya dahil edilen tüm ö renciler, yafll bireylerin sosyal ve rekreasyonel aktivite alanlar n n yetersiz oldu u, yafll l k ile ilgili görsel ve yaz l medyada yeterli reklamlar n yer almad n belirtmifllerdir. Bunun yan nda özellikle FTR son s n f ö rencileri olmak üzere tüm ö renciler bu bölüme girdikten sonra AYNAD ile ilgili görüfl ve fark ndal klar n n artt n vurgulam fllard r. Akad Geriatri 2014; 6: 28-34 31

The Investigation of the Physiotherapy and Rehabilitation Students' Awareness About the Active Aging and Intergenerational Solidarity Tablo 2. Kat l mc lar n cinsiyetlerine ve s n flar na göre da l m K z (n= 431) Erkek (n= 461) Toplam 1. S n f 131 147 278 2. S n f 86 105 191 3. S n f 103 112 215 4. S n f 111 97 208 Toplam 431 461 892 Tablo 3. Yafll birey ile birlikte yaflayan FTR ö rencilerinin say s ve s n flar S n f 1 2 3 4 Yafll birey ile birlikte yaflayan 76 58 68 80 Yafll birey ile birlikte yaflamayan 202 133 147 128 Araflt rmaya dahil edilen tüm üniversitelerde verilen FTR e itiminde, ilk y l boyunca ö rencilere temel t bbi bilgiler verilmektedir. Bu dönemde ö renciler staj yapmad için hasta ile aktif iletiflimleri olmamaktad r. kinci y lda, temel FTR e itiminin yan s ra, farkl t bbi disiplinlere yönelik e itimler de verilmektedir. FTR ö rencilerinin hasta ile ilk iletiflimi ikinci s n f n sonunda ald klar üç ile dört hafta aras nda de iflen klinik yaz staj dersi kapsam nda olmaktad r. Yani FTR ö rencilerinin geriatrik hasta ile ilk iletiflimi ikinci s n f sonunda olabilmektedir. Ancak, ö rencilerin farkl kurulufl ve disiplinlerde staj yapmas ndan dolay her ö rencinin geriatrik bireyin tedavisine katk da bulunma olas l ayn de ildir. Bu kapsamda, FTR birinci s n f ö rencilerin verdikleri cevaplar n, toplumun AYNAD ile ilgili görüfllerini yans tabilece ini düflünmekteyiz. Bunun yan s ra çal flman n yap ld dönemde FTR ikinci s n f ö rencileri halen klinik yaz staj derslerini tamamlamam fllard. Bu yüzden onlar n görüfllerinin de birinci s n f ö rencilerine yak n olabilece ini düflünmekteyiz. FTR e itimi göz önüne al nd nda yafll birey, geriatrik rehabilitasyon... vb. kavramlar ilk kez ilgili derslerde teorik olarak 2. s n fta ö rencinin karfl s na ç kmaktad r. Dördüncü s n fta ise FTR ö rencileri art k tüm gün hasta ile etkileflim halindedir. Hastay uygun yöntemlerle de erlendirir, hastan n tedavisini planlar ve bu konuda kendisinden sorumlu olan ö retim eleman na gerekli bilgileri verir. Ancak bu ö rencilerden hiçbiri, geriatrik rehabilitasyon ad alt nda herhangi bir lisans dersi almamaktad r, sadece dahiliye, nöroloji ve fizyoterapide özel konular gibi derslerde geriatri ile ilgili genel bilgiler verilmektedir. Ö rencilerin geriatri ve AYNAD ile ilgili teorik ve pratik bilgileri, 2. ve 3. s n fta al nan birkaç saatlik ders ve klinik uygulamalarda gözetmenleri eflli inde ald klar bilgilerden ibarettir. Bu kapsamda, ö rencilerin AY- NAD ve geriatrik birey ile ilgili görüflleri hem FTR e itimi ile hem de hasta ile olan etkileflim ile do ru orant l olarak artaca düflünülebilir. Anket maddelerinin ilk bölümü incelendi inde özellikle 4. s n f ö rencilerinin bu bölümdeki sorulara yüksek oranda olumlu yan tlar verdikleri görülmektedir. Lisans e itim y l ile do ru orant l olarak ö rencilerin AYNAD ve geriatri ile ilgili bilgi seviyelerinde art fl oldu u görülmektedir. Ancak 16. ve 17. maddelerde bu durum farkl d r. 16. maddede yüzdesel olarak en olumlu cevab 4. s n flardan sonra s ras yla 2., 3. ve 1. s n flar vermifltir. Burada dikkat çeken durum, 2. s n flar n bu maddeye olumlu cevap verme oran n n 3. s n f ö rencilerine göre daha yüksek olmas d r. Bunun sebebi, her iki s n fta da geriatri, geriatrik rehabilitasyon ve AYNAD ile lisans dersleri olmas ve bu dersler kapsam nda verilen bilgilerin ö rencilerin fark ndal klar n artt rmas olabilir. FTR 2. s n f ö rencilerinin henüz geriatrik birey ile etkilefliminin olmamas, bilgilerinin sadece teorik düzeyde olmas bu farkl l n sebebini daha aç k bir flekilde belirleyebilir. 17. maddede ise 1. s n f ö rencilerinin 2. ve 3. s n f ö rencilerine göre daha olumlu cevap vermesi, bu bölümdeki di er maddelerin sonuçlar yla farkl l k göstermifltir. Yap lan çal flmalarda T bbi e itimlerde lisans e itim y l n n artmas yla ö rencilerin verdikleri cevaplar n daha gerçekçi oldu u bulunmufltur (12,13). Bu kapsamda FTR 1. s n fta e itim alan ö rencilerin yafll bireylere egzersiz al flkanl kazand rabilme ile ilgili ald klar herhangi bir lisans dersi bulunmamaktad r. Üçüncü s n f FTR ö rencilerinin 17. madde de neden 1. s n f ö rencilerinden daha negatif yan t verdiklerini aç klamak güçtür. T p e itimi 32 Akad Geriatri 2014; 6: 28-34

Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Ö rencilerinin Aktif Yafllanma ve Nesiller Aras Dayan flma ile lgili Fark ndal n n Belirlenmesi Tablo 4. Kat l mc lar n anket maddelerine verdikleri cevaplar n yüzdeleri 1. S n f 2. S n f 3. S n f 4. S n f Madde no 1,2 (%) 3 (%) 4,5 (%) 1,2 (%) 3 (%) 4,5 (%) 1,2 (%) 3 (%) 4,5 (%) 1,2 (%) 3 (%) 4,5 (%) Geriatri bilgi düzeyi 1 49.3 36.3 14.3 62.3 29.8 7.9 78.2 17.7 14.2 89.9 9.1 1.0 2 50.4 35.3 14.4 59.1 34.6 6.2 78.2 19.1 2.8 95.2 4.8 0.0 4 53.9 23.7 22.3 80.1 12.6 7.3 86.6 12.6 1.0 89.9 8.2 1.9 5 47.4 30.2 22.3 52.4 31.4 16.2 58.6 32.6 8.9 65.9 26.9 7.2 8 39.2 31.3 29.5 48.1 27.7 24.1 51.6 31.6 16.7 63.4 25.5 11.1 13 43.9 30.9 25.2 45.1 24.6 30.3 48.3 22.8 28.8 51.0 31.2 17.8 16 41.7 25.2 33.1 49.7 20.9 29.3 46.5 30.7 22.8 52.9 26.0 21.1 17 47.1 17.6 35.3 39.2 29.8 30.9 42.3 39.1 18.6 51.4 23.6 25.0 Genel sosyal durum 3 3.9 27.7 73.3 5.7 20.9 73.3 5.6 25.1 69.3 11.1 38.9 50.0 6 7.2 30.2 62.6 9.4 19.9 70.7 5.6 33.0 61.4 13.0 23.1 63.9 7 9.0 16.9 74.1 8.9 17.8 73.3 6.5 21.4 72.1 3.8 18.3 87.9 9 92.8 4.3 2.9 93.2 4.2 2.6 94.0 5.1 0.9 92.8 4.8 2.4 10 91.0 5.4 3.6 95.2 4.8 0.0 96.7 2.8 0.5 98.4 0.5 1.1 11 93.5 3.6 2.9 96.8 2.1 1.0 97.2 1.9 0.9 95.2 2.9 1.9 12 96.4 3.6 0.0 97.4 2.6 0.0 97.2 2.3 0.5 96.1 2.0 1.9 14 66.9 27.3 5.7 67.0 24.1 8.9 73.5 21.9 4.7 81.7 17.3 1.0 15 41.8 23.7 34.5 52.9 20.4 26.7 45.1 24.2 30.6 61.5 12.5 26.0 ile ilgili yap lan çal flmalarda ö rencilerin 3. s n ftan itibaren geriatrik bireyler ile çal flma ve geriatrik t bba yönelme yönündeki ideallerinde ciddi azalmalar tespit edilmifltir (12,13). Ancak bu çal flmada uygulanan anket sonucu elde edilen verilere göre FTR ö rencilerine yönelik böyle bir yorum yapmak için elimizde yeterince bilgi yoktur. Bu durumun sebebinin, geriatrik bireylere yönelik toplumda oluflturulan alg düzeyinin, multidispliner ve interdisipliner çal flmalarla artmas sonucu 1. s n f ö rencilerinin 3. s n flara göre daha olumlu cevaplar vermesi olabilir. Sosyal duruma göre AYNAD ile ilgili görüfllerin incelendi i ikinci bölümde ise, kat l mc lar n büyük bir ço- unlu u tüm maddelere lisans e itimleri ile do ru orant l olarak olumlu görüfl bildirmifllerdir. Ancak, yafll bireyin fiziksel aktivite ve sosyal yaflam ile ilgili bilgi seviyelerini ölçen 6., 7. ve 9. maddelere verilen cevaplarda lisans e itimine göre istatistiksel olarak anlaml bir fark bulunmam flt r (p>0.05). Bunlar n d fl nda kalan di er tüm maddelerde istatistiksel olarak anlaml fark tespit edilmifltir (p<0.05). 6. ve 9. madde için en olumsuz görüflü 3. s n flar bildirirken, 7. madde için 4. s n flar di er s n flara göre daha negatif görüfl bildirmifltir. Anketin bu bölümde bildirilen görüfller genel olarak Türk toplumunun düflüncesini ifade etmektedir (12). Literatürde FTR ö rencilerinin AYNAD ile ilgili görüfl ve düflüncelerini belirleyen herhangi bir çal flmaya rastlanmam flt r. Ancak, geriatrik bireyler ile ilgili görüfl ve düflüncelerini saptayan çal flmalar mevcuttur (14-16). Bu çal flmalar aras nda henüz ortak bir sonuç oluflturulamam flt r. FTR ö rencisinin yafll ile etkileflimi sonras nda yafll bireylere yönelik yaklafl m n n artaca be- Akad Geriatri 2014; 6: 28-34 33

The Investigation of the Physiotherapy and Rehabilitation Students' Awareness About the Active Aging and Intergenerational Solidarity lirlenmiflken, sadece etkileflimin de il ayn zamanda FTR lisans e itiminin de bu yaklafl m art raca belirlenmifltir (14-16). Ö rencilerin, geriatrik bireye yaklafl - m ile AYNAD ile ilgili fark ndal klar n n da birbirine benzer olabilece i tahmin edilmektedir. Ancak, bu durumu net olarak aç klayabilmek için hem literatürde hem de çal flmam zda yeterince bilgi bulunmamaktad r. FTR e itimi s ras nda ö rencilerin AYNAD ve geriatri ile ilgili görüfl ve deneyimlerinin ço unlukla etkilendi i görülmüfltür. Aktif yafllanma programlar nda anahtar rol üstlenecek ve nesiller aras dayan flmada da genç nesil rolünü oynayacak olan FTR ö rencilerinin, lisans e itiminin en erken dönemlerinden itibaren, hem teorik hem de pratik e itimleri süresince geriatrik birey ile ilgili etkilefliminin ve iletifliminin art - r lmas n n önemli olabilece i belirlenmifltir. Lisans e itimi esnas nda hem pratik hem de teorik olarak verilecek AYNAD ve geriatri bilgileri, mezuniyet sonras nda yafll bireye fizyoterapi ve rehabilitasyon hizmeti sunacak olan günümüz FTR ö rencisinin deneyimini gelifltirici özelli e sahip olabilir. Literatürde erken dönemlerde kazan lan geriatri ile ilgili deneyimlerin, FTR ö rencisinin bu durumla ilgili fark ndal n art rd tespit edilmifltir (16). FTR e itiminin geriatrik bireye ve aktif yafllanmaya pozitif etkilerini saptanm flt r (14-16). Ancak, AYNAD ile ilgili FTR e itiminin etkilerini inceleyen çal flmaya literatürde rastlanmam flt r. FTR e itimi kapsam nda mümkün olan en erken dönemden itibaren geriatri, geriatrik rehabilitasyon ve AYNAD ile ilgili e itimin ö rencilerin bu konuya olan ilgisini art rabilece i tespit edilmifltir. Ayr ca, bu durumun yafll bireye yaklafl m da pozitif yönde etkileyebilece i görülmüfltür. Multidisipliner ve interdisipliner bir ekip yaklafl m ile uygulanan bir bilim dal olan geriatrinin ülkemizde bilimsel düzeyde ilgili tüm birimlerle geliflimine devam etmesi için bu ekibin içerisinde yer alan fizyoterapistlerin de öncelikle lisans e itiminin ve gerekirse lisansüstü e itimlerin bu geliflimlerle birlikte paralel hareket etmesi gereklili i inanc nday z. KAYNAKLAR 1. Bilir N. De iflen sa l k örüntülerinde halk sa l çal flanlar n n rolü: kronik hastal klar ve yafll l k sorunlar. Toplum Hekimli i Bülteni 2006; 25: 1-6. 2. Word Population Data Sheet. Eriflim Tarihi: 03 Kas m 2012. Eriflim Adresi: http://www.prb.org/pdf11/2011population-data-sheet_sp.pdf 3. Ar o ul S. Türkiye de Geriatri. Akad Geriatri 2009; 1: 1-2. 4. Courtney M, Tong S, Walsh A. Acute-care nurses attitudes towards older patients: a literature review. Int J Nursing Practice 2000; 6: 62-9. 5. Lachman ME. Perceived control over aging-related declines: adaptive beliefs and behaviors. Current Directions in Psychological Science 2006; 15: 282-6. 6. European Year for Active Ageing and Solidarity between Generations. Eriflim Tarihi: 4 Kas m 2012. Eriflim Adresi: http://europa.eu/ey2012/ey-2012main.jsp?catid=977&langid=en 7. T.C. Avrupa Birli i Bakanl Avrupa Aktif Yafllanma ve Nesilleraras Dayan flma Y l Hakk nda Bilgi Notu, A ustos 2011, Ankara. 8. Döventafl A. Çok yönlü geriatrik de erlendirme: pratik yaklafl mlar. Akad Geriatri 2009; 1: 125-31. 9. Levine SA, Caruso LB, Vanderschmidt H, Silliman RA, Barry PP. Faculty development in geriatrics for clinican educators: a unique model for skills acquisationand academic. Achievement. J Am Geriatr Soc 2005; 53: 516-21. 10. Potter JF, Burton JR, Drach GW, Eisner J, Lundebjerg NE, Solomon DH. Geriatrics for residents in the surgical and medical specialities: implimentation of curricula and training experiences. Am Geriatr Soc 2005; 53: 511-5. 11. Healey WE, Broers KB, Nelson J, Huber G. Physical therapists' health promotion activities for older adults J Geriatr Phys Ther 2012; 35: 35-48. 12. Cankurtaran M, Halil M, Ulger Z, Da l N, Yavuz BB, Karaca B, et al. Influence of medical education on students' attitudes towards the elderly. J Nat Med Assoc 2006; 98: 15178-22. 13. Griffith CH, Wilson JF. The loss of student idealism in the thirdyear clinical clerkships. Eval Health Prof 2001; 24: 61-71. 14. Coren A, Andreassi A, Blood H, Kent B. Factors related to physical therapy students' decisions to work with elderly patients. Phys W 1987; 67: 60-5. 15. Brown DS, Gardner DL, Perritt L, Kelly DG. Improvement in attitudes toward the elderly following traditional and geriatric mock clinics for physical therapy students Physical Therapy 1992; 72: 251-60. 16. Hobbs C, Dean CM, Higgs J, Adamson B. Physiotherapy students attitudes towards and knowledge of older people Australian. J Physiotherapy 2006; 52: 115-9. 34 Akad Geriatri 2014; 6: 28-34