BÖLÜM 5 Asitler Bazlar ve Tuzlar Asitler ve Bazları Tanıyalım Test - 1... 2 Asitler ve Bazları Tanıyalım Test - 2... 2 Asitler ve Bazları Tanıyalım Test - 3... 2 Asitlerin / Bazların Tepkimeleri Test - 4... 3 Asitlerin / Bazların Tepkimeleri Test - 5... 3 Asitlerin / Bazların Tepkimeleri Test - 6... 4 Hayatımızda Asitler ve Bazlar Test - 7... 4 Hayatımızda Asitler ve Bazlar Test - 8... 5 Tuzlar Test - 9... 5 Tuzlar Test - 10... 5 Genel Tekrar Testi Test - 11... 6 Genel Tekrar Testi Test - 12... 6
5 BÖLÜM Asitler Bazlar ve Tuzlar Asitleri ve Bazları Tanıyalım TEST 1 Asitleri ve Bazları Tanıyalım TEST 2 1. Oda koşullarında asitlerin ph değerleri 7 den küçük poh değerleri 7 den büyüktür. 2. OH iyon sayısı > H + iyon sayısı BAZ Bazik çözeltilerde ph > poh Asidik çözeltilerde poh > 7 dir. 3. ph = poh ise çözelti nötrdür. 4. X ph = 9 Bazik Y ph = 7 nötr Z ph = 5 asidik ph 1 5. = Ş ph = 2 çözelti asidiktir. poh 6 elektrik akımını iletir. tadı ekşidir. poh = 14 6. HCOOH asit ph < 7 CaBr 2 tuz ph = 7 NH 3 baz ph > 7 I, III, II 7. X baz, Y tuz olabilir. X baz olabilir. Çözeltileri elektrik akımını iletir. 8. Sirke, Limon suyu, Tuz ruhu ve Domates suyu asidik özellik gösterir. 9. X Baz Y Asit veya Tuz 10. HF asidi camı aşındırır. 11. Ba(OH) 2 çözeltisi bazik çözeltidir. OH iyon sayısı H + iyon sayısından fazladır. Ele kayganlık hissi verir. CH 3 COOH bir asittir nötrleşme olur. 12. H + iyon sayısı > OH iyon sayısı Asit, asidik oksit CO 2 ve NO 2 asidik oksittir. 13. Ametallerin oksijence zengin bileşikleri asidik özellik gösterir. 14. poh = 10 ph = 4 tür. Asit çözeltisidir. Tadı ekşidir. HCOOH, bir asit olduğundan nötrleşme tepkimesi vermez. 15. Su eklenirse ph değeri azalır. Bazlarda ph > 7, poh < 7 dir. su 16. CH 3 COOH CH 3 COO + H + 1. Oda koşullarında bazların ph değerleri 7 den büyüktür. 2. Suda çözündüğünde ortama OH iyonu veren maddeler bazik özelliktedir. Bazı metaller de asitle tepkime verebilir. 3. a noktasında ph < 7 asidik b noktasında ph > 7 bazik asidik çözeltiye su ilave edilirse ph artar. 4. ph poh = 4 ph = 9 poh = 5 Çözelti baziktir. Ele kayganlık hissi verir. Turnusolun rengini maviye çevirir. 5. X, Y ve Z çözeltisi elektrik akımını iletir. Ayırt edici değildir. 6. X nötr = 7 ise Y bazik olamaz asidiktir. X ve Y asidik olabilir. (X = 5, Y = 5) X bazik = 9 Y asidik = 1 olabilir. 7. Yemek tuzu nötr, diğerleri baziktir. 8. Saf su eklendiğinde ph değeri artıyorsa çözelti asidiktir ve ph < 7 dir. Turnusolu kırmızıya çevirir. 9. NO Nötr oksit 10. poh 4 ph = 10 (Bazik) su ilave edilirse poh değeri artar. 11. Asit çözeltilerinde ph < 7 poh > 7 dir. Su eklenirse poh değeri azalır. H + iyon sayısı OH iyon sayısından fazladır. 12. X Tuz Y Baz Z Asit olmalı 13. X, bir tuz çözeltisi olabilir ve turnusola etki etmez. 14. X asidik oksit Y Bazik oksit Z Amfoter oksit Asitleri ve Bazları Tanıyalım TEST 3 1. NH 3 susuz baz olduğundan asitlerle nötrleşme tepkimesi vermezler. NH 3 bazında OH yoktur. 2. Asidik oksitlerin su ile tepkimesinden asit oluşur. 3NO 2 +H 2 O 2HNO 3 + NO olmalıdır. 3. SO 2, CO 2 gibi asidik oksitler NH 3 (baz) çözeltisi ile tepkime verir. 2 YGS KIMYA SORU BANKASI ÇÖZÜMLERİ
4. ph > poh Bazik poh > 7 Bazik poh > 1 Asidik ph 5. Na 2 O + H 2 O Bazik, ph artar. CO 2 + H 2 O Asidik, ph azalır. NO + H 2 O Nötr, ph değişmez. 6. NH 3 çözeltisinin ph ı azalır. Sadece tuz oluşur. Oluşan karışım elektriği iletir. 8. Y Yarı soy metal Ag Z Amfoter metal Zn X Aktif metal Fe 9. Cu yalnızca H 2 SO 4 ve HNO 3 ile tepkime verir. Au soymetal olup HNO 3 ile tepkime vermez. 10. I SO 2 II. CO 2 III H 2 Yarı soymetallerin H 2 SO 4 ve HNO 3 ile tepkimelerinden H 2 gazı oluşmaz. SO 2, NO ve NO 2 oluşur. 7. poh < 7 Çözelti baziktir. NH 3 ve Na 2 O nun sulu çözeltisi baziktir. 8. NH 3 +H 2 O NH + 4 + OH olmalıdır. 9. CaCO 3 (k) s CaO + CO 2 (g) oluşur. CO 2 asidik oksittir. ph < 7 10. Oluşan karışım mavi turnusola etki etmediğine göre bazik ya da nötrdür. 11. H + > OH çözelti asidiktir. Mavi turnusol kağıdını kırmızıya çevirir. poh değeri 7 den büyüktür. 12. X oksiti suyla tepkimesinden baz oluşuyorsa bazik asittir. Y oksiti su ile tepkime vermiyorsa nötr oksittir. Z oksiti hem asit hem de bazlarla tepkime veriyorsa amfoter oksittir. 13. ph ı en büyük olan X ise bazdır. Y ve Z birbiri ile tepkime vermiyorsa aynı özellikte olmalıdır. 14. Tepkime kabına HCI ilave edilirse asidik karakter artar ph azalır poh artar. 11. X Aktif metal K Y Amfoter metal Al Z Yarı soy metal Cu 12. X Asidik oksit Y Baz Z Nötr oksit olmalıdır. 13. 1 mol H 2 SO 4 2 mol H+ iyonu 0,8 mol H 2 SO 4 x x = 1,6 mol H + iyonu Tamamen nötrleşmek için 1,6 mol OH iyonu gerekir. Asitlerin / Bazların Tepkimeleri TEST 5 1. 0,8 mol Ca(OH) 2 1,6 mol OH iyonu içerir. 1,2 mol HCI 1,2 mol H + iyonu içerir. Tepkime sonunda 0,4 mol OH iyonu kalır. Karışım bazik olur. ph > 7 poh 2. < 1 ph > poh Baziktir. ph NH 3 ile tepkime vermez. Asitlerin / Bazların Tepkimeleri TEST 4 1. Yarı soy metaller (Cu, Ag, Hg) yalnızca H 2 SO 4 ve HNO 3 ile tepkime verirler ve bu tepkimeler sonucunda H 2 gazı oluşmaz. 2. AgNO 3 bir tuzdur. Tepkime asit baz tepkimesi değildir. 3. KNO 3 + AgCI KCI + AgNO 3 tepkimesi yer değiştirme tepkimesidir. Diğerleri asit baz tepkimesidir. 4. CH 3 COOH ve HCN asit olduklarından kaptaki KOH ile nötrleşerek OH iyon sayısının azalmasına neden olurlar. 5. I. kap Su + Baz ph artar. II. kap Asit + Su ph artar. III. kap Baz + Asit ph azalır. 6. Aktif metaller (Fe, Na, Zn) asitlerle tepkime verirken bazlarla tepkime vermezler. Cu, H 2 SO 4 ile tepkime verirken NaOH ile tepkime vermez. 7. X Bazik Y Asidik Su bazik çözeltinin ph ını azaltırken asidik çözeltinin ph ını kesinlikle artırır. 3. 3 değerli asidin 0,6 molü 1,8 mol H + içerir. Bu asiti tamamen nötrleştirecek 2 değerli bazın mol sayısı 0,9 olmalıdır. 4. X çözelti ph = 4 asidik Y çözelti ph = 9 bazik Zn amtofer metali kuvvetli asit ve bazlarla tepkime verirler. 5. I 6 mol H + 6 mol OH Nötr II 4 mol H + 2 mol OH Asidik III 2 mol H + 3 mol OH Bazik 6. Fe aktif metali II. kapta tepkime oluşturmuyorsa II. kap baziktir. Cu çubuk sadece H 2 SO 4 ve HNO 3 ile tepkime verirler. 7. Zn amfoter metali asit ve kuvvetli bazlarla tepkime verirken zayıf baz ve su ile tepkime vermez. CaO bazik oksittir, asit ile tepkime verir. 8. Cu ve Ag HCI ile tepkime vermez. CuO ve AgO HCI ile tepkime verir. 9. Ag metali H 2 SO 4 ve HNO 3 ile tepkime verebilir. (Y = veya H 2 SO 4 HNO 3 ) X, Y ile tepkime vermediğine göre X de asit olmalıdır. (HI) YGS KIMYA SORU BANKASI ÇÖZÜMLERİ 3
10. Amfoter metaller kuvvetli bazlarla tepkimeye girerek H 2 gazı oluştururlar. (Zn; Al) Aktif metaller asitler ile tepkimeye girerek H 2 oluştururlar. (Mg) 14. 1,2 mol 3 değerli bazda 3 1,2 = 3,6 mol OH iyonu vardır. Tamamen nötrleştirmek için 2 değerlikli 1,8 mol H 2 SO 4 çözeltisi kullanılabilir. 11. 0,4 mol Ca(OH) 2 çözeltisinde 0,8 mol OH iyonu bulunur. X çözeltisindeki H + iyonu 0,8 molden fazla olmalıdır. 12. 2 değerli 0,8 mol baz 1,6 mol OH içerir. 3 değerli 0,3 mol asit 0,9 mol H + içerir. 1442443 13. I Bazik olur ph artar. II Bazik oksit baz oluşturur ph artar. III Aktif metaller su ile tepkimesinde ph artar. Nötrleşmeden sonra 0,7 mol Baz Asitlerin / Bazların Tepkimeleri TEST 6 1. Tesir değerli asitlerin ortama verdiği H + iyonu sayısıdır. 2. Nötrleşme tepkimelerinde tuz ve su oluşmalıdır. 3. ph poh = 6 ph = 10 poh = 4 (Bazik) CO 2 asidik oksiti ile tepkime verir. Zn Amfoter metali ile tepkimesinden H 2 gazı oluşur. 4. I H 2 II NO 2 III CO 2 5. Her ikiside baz olduğundan NH 3 ve NaOH tepkime vermez. 6. I Aktif metal + su Artar. II Amfoter metal + baz Azalır III. Su + asit Artar 7. SO 3 ve P 2 O 5 asidik oksit olduğundan NH 3 ile tepkime verir HCOOH ile tepkime vermez. 8. Cu, HCI ile tepkime vermez Fe verir. HNO 3 ile her ikisi de tepkime verir. NH 3 ile her ikisi de tepkime vermez. 9. Yarı soy metaller sadece H 2 SO 4 ve HNO 3 ile tepkime verirler. 10. Ag Yarı soy metal Y (HNO 3 veya H 2 SO 4 ) Zn Amfoter metal X (Kuvvetli baz) Na Aktif metal Z asit olmalı 11. X Yarı soy metal (Cu) Y Amfoter metal (AI) Z Soy metal (Pt) 12. CO 2 asidik oksit ve N 2 O nötr oksit olduğundan HCI ile tepkime vermez. CO 2 gazı Ca(OH) 2 bazı tepkimeye girer N 2 O girmez. 13. CO nötr oksittir ve NH3 ile tepkime vermez. CO 2 ve N 2 O 5 asidik oksittir NH 3 ile tepkime verir. Hayatımızda Asitler ve Bazlar TEST 7 1. Asit yağmurları verilen olumsuz etkilerin tamamına sebep olur. 2. Asidik oksitler su ile birleştiklerinde asit yağmuru oluşur. SO 3 (g) +H 2 O H 2 SO 4 (suda) H 2 O 5 (g) + H 2 O(s) 2HNO 3 (suda) 3. Safra salgısı bazik yapılıdır. ph değeri 7 den büyüktür. Mide asidini nötrleştirir. Yağların sindiriminde kullanılır. 4. Metaller asitler ile tepkime verebilirler. 5. Sirke ruhu asetik asittir. Formülü CH 3 COOH Asetik asit tahriş edicidir. 6. Asitler kireç çözücü özelliğe sahiptir. Sirke ruhu CH 3 COOH (asetik asit) Zaç Yağı H 2 SO 4 (Sülfürik asit) Kezzap HNO 3 (Nitrik asit) 7. NH 3 Amonyak Amonyak yapay gübre üretiminde kullanılır. Oda koşullarında gaz haldedir. Basınçla sıvılaştırılırlar. 8. Zaç Yağı (Sülfürik asit) nem tutucu özelliğe sahiptir. 9. Sönmüş kireç Ca(OH) 2 kalsiyum hidroksit CaO + H 2 O Ca(OH) 2 10. Bazlar yağ çözücü olarak kullanılabilirler. (KOH ve NaOH) 11. Sud kostik NaOH Arap sabunu yapımında kullanılan potas kostiktir. (KOH) NaOH kağıt endüstrisinde kullanılır. 12. Hidroklorik asit gübre üretiminde kullanılmaz. Organik bileşik üretimi, metalleri parlatmada kullanılır. 13. Sülfürik asit (H 2 SO 4 ) pil üretiminde, gübre ve boya üretiminde ve plastik endüstrisinde kullanılır. 14. Nitrik asit (HNO 3 ) Kezzap Asitler tahriş edicidir. Gübre ve patlayıcı üretiminde kullanılır. 15. NaCIO + 2HCI NaCI + H 2 O + CI 2 16. Verilen bilgilerin tamamı doğrudur. 4 YGS KIMYA SORU BANKASI ÇÖZÜMLERİ
Hayatımızda Asitler ve Bazlar TEST 8 1. Asitlerin sulu çözeltileri hazırlanırken su üzerine asit eklenmelidir. 2. Asit yağmurları canlı cansız tüm maddelere zarar verir. 3. SO 2, NO 2 ve CO 2 asit yağmurlarının oluşumuna neden olur. 4. Kullanılan maddenin bazik özellikte olması gerekir. Kabartma tozu baziktir. 5. Asitlerin sulu çözeltileri hazırlanırken su üzerine asit yavaş yavaş eklenmelidir. 6. Zaç Yağı (H 2 SO 4 ) ve sirke ruhu (CH 3 COOH) asit olduğundan mermer tezgahı aşındırır. 7. Cam işlemesinde HF asidi kullanılır. 8. KOH (potas kostik) Nikel metaline etki etmez. Kireçlenmeyi gidermek için sönmüş kireç kullanılmaz. 9. Lavabo açıcı maddeler baz kaynaklıdır. Yağ sökücü özellik gösterir. Tesisat borularına zarar verebilir. 10. Kireç çözücüler asit kaynaklı maddelerdir. (HCI, CH 3 COOH gibi) 11. Kezzap (HNO 3 ) Nitrik asit Gübre yapımında kullanılır. ph değeri 7 den küçüktür. 12. Kireç çözücüler asidik yapıdadır. (HCI, H 2 SO 4 ) 13. CH 3 COOH Asetik asit tutkal yapımında kullanılır. 14. Kireç çözücüler asidik karakterlidir. X ve Z bazik olduğundan saç ve deri ile tıkanmış boruların açılmasında kullanılır. 15. H 3 PO 4 Fosforik asit Fosfatlı gübrelerin üretiminde kullanılır. İlaç endüstrisinde kullanılır. Tuzlar TEST 9 1. Tuzlar asitten gelen anyon ile bazdan gelen katyonun birleşmesi ile oluşurlar. 2. Potas kostik (KOH) bazdır. 3. Verilen tepkimelerin tamamında ürün olarak tuz oluşur. 4. NH 4 NO 3 Asidik tuzdur. 5. HNO 3 + KOH KNO 3 + H 2 O KNO 3 Hint Gühercilesi Barut ve havai fişek yapımında kullanılır. 6. HNO 3 + NaOH NaNO 3 + H 2 O Şili güherçilesi 7. NH 4 NO 3 HNO 3 + NH 3 Yapay gübre üretiminde kullanılır. 8. Na 2 CO 3 Cam üretimi, temizlik malzemesi, diş macunu ve ilaç üretiminde kullanılır. 9. NH 4 CI amoyum klorür Nişadır. Suni gübre ve ilaç sanayinde kullanılır. 10. Yemek sodası NaHCO 3 11. NaCI tuzu patlayıcı ve barut üretiminde kullanılmaz. 12. Hamurun kabartılmasında NaHCO 3 tuzu kullanılır. Asidik maddelerle tepkimesinden CO 2 gazı açığa çıkabilir. 13. HCI + NaOH NaCI (Sofra tuzu) Ca(OH) 2 + H 2 SO 4 CaSO 4 (Alçı taşı) HNO 3 + KOH KNO 3 (Hint güherçilesi) 14. Nişadır NH 4 CI Kabartma tozu NaHCO 3 Soda külü Na 2 CO 3 15. Bazik özellikte ve klor ile etkileşecek tuz Na 2 CO 3 tür. 16. Güherçile KNO 3 K + + NO 3 Alçı taşı CaSO 4 Ca 2+ 2 + SO 4 Yemek sodası NaH CO 3 Na + + HCO 3 Nişadır NH 4 CI NH + 4 + CI Tuzlar TEST 10 1. Asit Baz tepkimeleri sonucu da tuz oluşur. Bazı tuzlar asidik ya da bazik özellikte olabilir. 2. (NH 4 ) 3 PO 4, AI 2 (SO 4 ) 3 ve NaHCO 3 tuz sınıfındandır. NH 3 ve Ca(OH) 2 bazdır. 3. H 2 SO 4 Asittir Diğerleri Tuzdur. 4. Cu metali HCI ile tepkime vermez. CH 3 COOH ve HNO 3 asit olduğundan tepkime oluşmaz. 5. Nişadır NH 4 CI HCI + NH 3 NH 4 CI Kuvvetli asit Zayıf asit Asidik tuz 6. H 2 SO 4 + Ca(OH) 2 CaSO 4 + 2H 2 O Tepkimeye göre verilen yargıların tamamı doğrudur. 7. Amonyak NH 3 Kezzap HNO 3 HNO 3 + NH 3 NH 4 NO 3 (Amonyum nitrat) Suni gübre ve patlayıcı yapımında kullanılır. 8. Na 2 SO 4 (Glauber Tuzu) Deterjan üretimi, kağıt sektörü, Cam üretimi, Tekstil boyama gibi alanlarda kullanılır. YGS KIMYA SORU BANKASI ÇÖZÜMLERİ 5
9. Şap KAI(SO 4 ) 2, 12H 2 O dur. Asidik tuzdur. Gıda, inşaat ve tekstilde kullanılır. 10. Ca(OH) 2 + H 2 CO 3 CaCO 3 + 2H 2 O CaCO 3 Kireç taşı Tebeşir üretiminde kullanılır. 11. Na 2 SO 4 En önemli kullanım alanı temizlik maddesi (deterjan) üretimidir. Na 2 SO 4, 10H 2 O Glauber tuzu 12. Diş kalıbı yapımında CaSO 4 tuzu kullanılır. 13. NH 4 CI Nişadır CaSO 4 Alçı taşı NaHCO 3 Yemek sodası 14. 2NaOH + H 2 CO 3 Na 2 CO 3 + 2H 2 O 1442443 Çamaşır sodası HCI + NH 3 NH 4 CI 1442443 Nişadır KOH + HNO 3 KNO 3 + H 2 O 14243 Güherçile 15. Soda külü Na 2 CO 3 H 2 CO 3 + 2NaOH Na 2 CO 3 + 2H 2 O 16. Geleneksel adı soda külü ya da çamaşır sodasıdır. Genel Tekrar Testi TEST 11 1. Potasyum hidroksit KOH Potas kostik 2. Pas çözücü maddeler asidik maddelerdir. 3. Sülfürik asitin geleneksel adı Zaç Yağıdır. H 2 SO 4 kimyasal formülüne sahip olup nem çekici özelliğe sahiptir. 4. Alçı taşı kalsiyum sülfattır. (CaSO 4 ) Ca(OH) 2 + H 2 SO 3 CaSO 4 + 2H 2 O 5. H 3 PO 4 (fosforik asit) kuvvetli bir asittir ancak gıda maddelerinde yalnız ph düzenleyici olarak kullanılır. 6. Turnosol kağıdını maviye çeviren çözelti bazik çözeltidir. Asidik oksit olan CO 2 ve Amfoter metal olan Zn ile tepkime verebilir. 7. Bazların yapısında da H atomu bulunabilir (NaOH) Zn bir amfoter metaldir ve amfoter metaller asit ve kuvvetli bazlarla tepkime vererek H 2 gazı oluştururlar. Suda çözündüğünde atoma H + iyonu veren madde asittir. 8. Tüm asit çözeltileri elektrik akımını iletir. 9. Bazların sulu çözeltileri acı tada sahiptir. Bazlar sadece amfoter metallere etki eder. 10. Asitlerin zararsız şekilde depolanması için alınması gereken önlemlerin hepsi doğrudur. 11. Midemizde salgılanan asit HCI dir. 12. Asit yağmuru oluşumunu azaltmak için verilen önlemlerin tamamı alınmalıdır. 13. X ve Y asit, Z bazik özelliktedir. Asitler mavi turnusol kağıdını kırmızıya çevirir. Asitler ve bazlar amfoter metal olan çinko ile tepkime verir. Asitler Fe metali ile tepkime verir. 14. Amfoter çinko metali asit çözeltisine atıldığında ph ı artırır. Baz çözeltisine atıldığında ph ı azaltır. Nötr çözeltilere etki etmez. 15. Domates, Üzüm, Yoğurt, Çilek asidiktir ve ph değeri 7 den küçüktür. Genel Tekrar Testi TEST 12 1. ph ı 4 olan asit çözeltisi ile ph ları 12 ve 8 olan baz çözeltileri karıştırılarak iki tane tuz elde edilebilir. 2. Tepkimeye göre 3 mol NaOH ile 3 2 mol H 2 SO 4 birleşir ve artan 0,5 mol H 2 SO 4 ortamı asidik yapar. 3. Kuvvetli Bazlar amfoter metallerle etkileşerek H 2 gazı oluştururlar. 4. Amfoter Al metali ile tepkime veren X çözeltisi asit ya da baz olabilir. Baz ise H 2 SO 4 ile tepkime verir. Ancak her iki durumda da oluşan gaz H 2 dir. 5. MgO, MgCO 3 ve NaHCO 3 bileşikleri asitler ile tepkimeye girerken bazlar ile tepkime vermezler. 6. H 2 SO 4 + 2KOH K 2 SO 4 + 2H 2 O Asidik 3 2 mol 3 mol 2HNO 3 + Ca(OH) 2 Ca(NO 3 ) 2 + 2H 2 O Bazik 2 mol 1 mol H 2 SO 4 + Mg(OH) 2 MgSO 4 + 2H 2 O Bazik 1 mol 1 mol 7. Yarı soy metal olan Cu sadece H 2 SO 4 ve HNO 3 asitleriyle tepkime verir. 8. Nötr oksitler bazlarla tepkime vermezler. 9. Asit çözeltisi üzerine baz çözeltisi ilave edildiğinde H + ile OH iyonları nötrleşeceğinden H + iyon sayısı azalır ve çözeltinin asidik özelliği de azalır yani ph artar ve poh azalır. 10. I. kaptaki asit çözeltisinin ph ı artar. II. kaptaki tuz çözeltisinin ph ı değişmez. III. kaptaki baz çözeltisinin ph ı azalır. 11. Akülerde elektrolitik çözelti oluşturmak için H 2 SO 4 yani sülfürik asit kullanılır. 6 YGS KIMYA SORU BANKASI ÇÖZÜMLERİ