MESTEK 2017 4. Ulusal Meslek Yüksekokulları Sosyal Ve Teknik Bilimler Kongresi Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, 11-13 Mayıs 2017, BURDUR. MESLEK YÜKSEKOKULU EĞİTİM HİZMET KALİTESİNİN ÖĞRENCİ MEMNUNİYET ÖLÇEĞİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ: ISPARTA MYO ÖRNEĞİ ASSESSING VOCATIONAL SCHOOL S EDUCATION SERVICE QUALITY VIA STUDENT SATISFACTION SCALE: THE CASE STUDY OF ISPARTA VOCATIONAL SCHOOL Mehmet AKTEL*, Özgür DAVRAS**, Esra ÇETİNCELİ*** * Doç.Dr., Süleyman Demirel Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Isparta E-Posta: mehmetaktel@sdu.edu.tr ** Öğr. Gör. Dr., Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta Meslek Yüksekokulu, Isparta E-Posta: ozgurdavras@sdu.edu.tr *** Öğr. Gör., Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta Meslek Yüksekokulu, Isparta E-Posta: esracetinceli@sdu.edu.tr Özet Meslek Yüksekokulları, üst düzeyde uygulayıcı meslek elemanı yetiştiren yükseköğrenim kurumlarıdır. Meslek Yüksekokulları nda, iş dünyasının beklentilerine cevap verebilecek, öğrencilerin ilgi ve ihtiyaçlarını karşılayacak bir eğitimin verilmesi amaçlanmaktadır. Bu çalışmanın amacı Süleyman Demirel Üniversitesi Isparta Meslek Yüksekokulu nda öğrenim gören öğrencilerin, kendilerine verilen eğitim hizmetlerine ilişkin memnuniyet düzeylerini belirlemektir. Şahin (2009) tarafından geliştirilen Eğitim Fakültesi-Öğrenci Memnuniyet Ölçeği kullanılarak, öğrencilerin kendilerine sunulan eğitim hizmetlerinden memnuniyet düzeyleri beş boyutta belirlenmeye çalışılmıştır. Anahtar sözcükler: Meslek Yüksekokulları, Meslek Yüksekokulları nda Eğitim Hizmet kalitesi, Öğrenci Memnuniyeti Abstract Vocational schools are higher education institutions that at the top raise Professional practitioners at the high level. At the vocational schools, it is essential to give an education which can respond to the expectations of the business community and meet the interest and needs of students. The purpose of this research is to determine the satisfaction levels of the students of Vocational schools at Süleyman Demirel University with regard to educational services provided by the School. Using Education Faculty- Student Satisfaction Scale, developed by Şahin (2009), students were offered to determine their level of satisfaction in five sub-dimensions. Keywords: Vocational Schools, Education Service Quality in Vocational School, Student Satisfaction
1.Giriş Ülkemizde ve dünyada artan rekabet ile birlikte, işletmelerin rekabet edebilirliklerini artırmak için, nitelikli eleman ihtiyaçlarının arttığı gözlemlenmektedir. Artan kalifiye personel ihtiyacı ile birlikte, mesleki ve teknik eğitimde yetkin olan meslek yüksekokullarının öneminin gittikçe arttığı görülmektedir. Bu bağlamda, Yükseköğretim Kurulu tarafından üniversitelerde kalite anlayışının benimsenmesi ve geliştirilmesi ile ilgili çalışmalar yapılması, bu alana verilen önemi göstermektedir. Yükseköğretimde kalite anlayışının geliştirilmesi ile öğrencilerin memnuniyet düzeyleri arasında doğrusal bir ilişki bulunmaktadır. Üniversitelerin öğrencilerin memnuniyet düzeylerini artırmak için öncelikle kalite anlayışını benimsemeleri ve çalışmalarını bu yönde dizayn etmeleri gerekmektedir. Kalite, ortak tanımlanması yapılamayan bir kavramdır. Kalite, Juran a (1986: 20) göre kullanıma uygunluk olarak, Crosby'e (1979: 15) göre ise bir ürünün vaat ettiği özelliklere uygunluk derecesi olarak tanımlanmaktadır. Eğitim kurumlarının kalite ile ilgili tanımlamaları ve kalite ölçütleri bulunmaktadır. Eğitim alanında bilgi ve hizmet üretiminin anahtarı, eğitimde kalitenin sağlanması olarak görülmektedir. Eğitim kurumları sosyal kurumlardır. Bu kurumlar çevreleri ile sürekli etkileşim halindedir (Doğan, 2002: 95). Kalitenin eğitim kurumlarında bulunan yönetici ve çalışanlar tarafından benimsenmesi, bilinmesi ve tüm çalışanların buna katkı sağlaması eğitim alanında olumlu sonuçlar doğurmaktadır (Çağlayan, 2006: 7). Eğitim kurumlarının kendisini geliştirebilmesi için, mevcut potansiyelini harekete geçirmesi gerekmektedir. Eğitim kurumları öz değerlendirme yaparak, kendi gelişimini ilerletmeli ve potansiyel başarısını analiz etmelidir (Bakioğlu,2015: 4). Toplumların bilimsel, ekonomik, teknolojik, sosyal ve kültürel alanlardaki gelişmelerinde eğitim kurumları önemli bir paya sahiptir. Üniversitelerde kalite kavramı gün geçtikçe önemli hale gelmektedir. Bir hizmetin hizmet alan tarafından tatmin edici bir şekilde yerine getirilmesi algısı, memnuniyet olarak tanımlanmaktadır (Oliver, 1999: 34). Öğrenci memnuniyetinin artması ile öğrencinin eğitim kurumuna bağlılığının da artması beklenmektedir. Yükseköğretim kurumlarında eğitim kalitesinin arttırılmasına önem verilmekte ve öğrencilerin üniversiteden memnuniyet düzeylerinin yükseltilmesi amaçlanmaktadır. Meslek Yüksekokulları ara kademe de teknik eleman yetiştirme ve geliştirme anlamında önemli bir yere sahip olmakla birlikte, bu alandaki kalifiye eleman eksiklikleri dikkat çekmektedir. İşletmelerin rekabet edebilirliklerinin artması için, teorik bilgiye sahip kalifiye eleman sayısının niteliksel ve niceliksel olarak artması gerekmektedir. Mesleki eğitimin temelinde, kişiye mesleğin gerekliliği olan beceri, bilgi ve mesleki uygulamalarda yetkinlik kazandırmak vardır (Alkan, 1999: 225). Tüm bu konular dikkate alındığında mesleki ve teknik eleman yetiştirmenin önemi bir kez daha ortaya çıkmaktadır. Meslek yüksekokulları bu anlamda bireylere fayda sağlayan eğitim kurumları olarak karşımıza çıkmaktadır. Meslek yüksekokullarının bu özellikleri dikkate alındığında, mesleki eleman yetiştirilirken, meslek yüksekokulu öğrencilerinin beklentileri ve okullarında verilen eğitimin kalite düzeyi önemli hale gelmektedir. Çalışmanın evrenini Isparta MYO oluşturmaktadır. 1976 yılında kurulan Isparta Meslek Yüksekokulunun 40 yılı aşkın köklü bir geçmişe sahiptir. Süleyman Demirel Üniversitesinin en eski ve en büyük (6771 öğrenci) Meslek Yüksekokulu dur. 7 bölüm ve 12 programı olan meslek yüksekokulunun yaklaşık 40 öğretim elemanı görev 407
yapmaktadır. Bölümler; Dış Ticaret, Muhasebe ve Vergi Uygulamaları, Otel, Lokanta ve İkram Hizmetleri, Pazarlama ve Reklamcılık, Yönetim ve Organizasyon, Finans, Bankacılık ve Sigortacılık ve Tasarımdır. 2. Araştırmanın Yöntemi Çalışmanın verilerinin elde edilmesinde anket tekniğinden faydalanılmıştır. Çalışmanın amaçları doğrultusunda yapılan literatür taraması sonucunda, Şahin in (2009) nitel yöntemle oluşturduğu ve nicel yöntemle uyguladığı Eğitim Fakültesi Öğrenci Memnuniyet Ölçeği nin kullanılmasına karar verilmiştir. Araştırmacı, 40 maddeden oluşan ölçeğin güvenilirlik ve geçerliliğini, eğitim fakültesi öğrencileri üzerinde sağlamıştır. Diğer taraftan açıklayıcı faktör analizi sonucunda, öğretim elemanları, danışmanlık, yönetim, kaynaklar, bigisayar olanakları ve dersler olmak üzere altı boyut ortaya koymuştur. Şahin in Eğitim Fakültesi öğrencileri üzerinde geliştirdiği ölçekteki bazı maddeler, Meslek Yüksekokulu (MYO) öğrencilerine yönelik olarak uyarlanmıştır. Ölçekte MYO öğrencilerinin, aldıkları eğitim hizmet kalitesinden memnuniyet düzeylerini belirlemeye yönelik 39 madde yer almaktadır. Maddeler, toplam dereceleme ölçeği (1: Hiç memnun değilim, 2:Memnun değilim, 3: Kararsızım, 4:Memnunum, 5:Tamamen memnunum) ile ölçülmüştür. Diğer taraftan ankete öğrencilerin cinsiyeti, öğretim türü ve öğrenim gördükleri programı belirlemeye yönelik 3 soru da ilave edilmiştir. Çalışmanın evrenini, Isparta MYO da öğrenim gören 2. Sınıf öğrencileri oluşturmaktadır. Bu okulun tercih edilme sebebi, hedef kitle içinde yer alan bireylere daha kolay ulaşılabilir olmasıdır. 2016-2017 Eğitim-Öğretim yılında kayıtlı olan toplam 2. Sınıf öğrencisi 2778 kişidir. Evrenin tamamına ulaşılmasının mümkün olmaması sebebiyle, örneklem alma yoluna gidilmiş, tesadüfi olmayan yöntemlerden kolayda örnekleme yöntemi uygulanmıştır. Dağıtılan 500 anketten 469 tanesi geri dönmüştür. Geri dönen anketlerden 107 tanesi yeterli veri ve anlamlılığa sahip olmadığı ve öğrencilerin bilinçsizce doldurduğu tespit edildiği için, değerlendirmeye alınmamıştır. Geriye kalan 362 anket ise değerlendirmeye alınmıştır. MYO öğrencilerinin vermiş oldukları cevaplar doğrultusunda elde edilen veriler, sosyal bilimler için geliştirilmiş olan bir istatistik paket programına girilmiştir. Çalışmada öncelikle öğrencilerin demografik özelliklerinin belirlendiği frekans dağılımları yapılmış, daha sonra öğrencilerin MYO hizmet memnuniyetlerini belirlemeye yönelik maddelerinin tanımlayıcı istatistikleri verilmiştir. Değişkenleri daha geçerli ve güvenli bir biçimde belirlemek ve ölçeğin geçerliliğini test etmek amacıyla, açıklayıcı faktör analizi uygulanmıştır. Sonrasında elde edilen faktör boyutları ile öğrencilerin demografik özellikleri arasındaki farklılıkları belirlemeye yönelik t-testi ve tek yönlü varyans analizlerinden faydalanılmıştır. 408
3. Bulgular Araştırmaya katılanlara demografik özelliklerini belirlemeye yönelik cinsiyet, öğretim türü ve öğrenim gördüğü programlarla ilgili sorular yöneltilmiştir. Tanımlayıcı istatistik kapsamında elde edilen bulgular Tablo 1 de gösterilmiştir. Tablo 1. Katılımcıların Demografik Özellikleri Program N % Cinsiyet N % Yönetim Organizasyon 62 17,1 Erkek 158 43,6 Otel, Lok. ve İkr. Hizm. 54 14,9 Kız 204 56,4 Pazarlama 61 16,9 Toplam 362 100 Dış Ticaret 71 19,6 Öğretim Türü N % Muh.ve Vergi Uyg. 32 8,8 Normal Öğretim 224 61,9 Bankacılık ve Finans 52 14,4 İkinci Öğretim 138 38,1 Grafik Tasarım 30 8,3 Toplam 362 100 Toplam 260 100 Katılımcıların çoğunluğunu kız öğrenciler (% 56,4), birinci öğretimde öğrenim gören öğrenciler (% 61,9) ve Dış Ticaret bölümü öğrencilerinin (% 19,6) oluşturduğu görülmektedir. Öğrencilerin MYO hizmet kalitesi memnuniyetini ölçmek için kullanılan maddelere ait tanımlayıcı istatistikler Tablo 2 de gösterilmiştir. Tablo 2. Öğrencilerin MYO Hizmet Kalitesi Memnuniyetine Ait Tanımlayıcı İstatistikleri İfade n Ort.* S.S. Varyans Kütüphane olanaklarından 362 4,12 1,08968 1,187 Öğretim elemanlarının alanlarındaki bilgi düzeylerinden 362 3,64,99727,995 Danışmanımızın iletişime açıklık düzeyinden 362 3,62 1,18672 1,408 Öğretim elemanlarımızın kişilik özelliklerinden (tutarlılık, adalet...) 362 3,61 1,08808 1,184 Öğretim elemanlarının öğrencilerle etkileşim düzeyinden 362 3,60 1,09177 1,192 Danışmanımın ulaşılabilirliğinden 362 3,59 1,25117 1,565 Öğretim elemanlarının ulaşılabilirliğinden 362 3,58 1,16487 1,357 Danışmanımızın sorumluluklarımız konusunda bizleri bilgilendirmelerinden 362 3,57 1,23694 1,530 Bölüm başkanını tanıma ve ulaşılabilirlik düzeyinden 362 3,52 1,26121 1,591 Öğretim elemanlarının öğretme becerilerinden 362 3,48 1,03730 1,076 Danışmanımın problem çözmeye katkısından 362 3,45 1,20893 1,462 Öğretim elemanlarının öğrencilere yönelik tutumlarından 362 3,43 1,04094 1,084 Danışmanımızın uyguladığı uyum ve tanıtma programından 362 3,41 1,24123 1,541 Ders içeriklerinin alanımla ilişkili olma düzeyinden 362 3,41 1,28041 1,639 Öğretim elemanlarımızın akademik başarıyı ölçme-değerlendirme yöntemlerinden 362 3,38 1,06031 1,124 Öğretim elemanlarının ders dışında yönlendirme, destek ve yardım düzeylerinden 362 3,37 1,18204 1,397 Haftalık ders programlarından 362 3,36 1,33163 1,773 Diğer üniversitelere kıyasla kazandıklarımdan 362 3,29 1,13295 1,284 Derslerin dönemlere dağılımından 362 3,28 1,21816 1,484 409
Bir dönemde almak zorunda olduğum ders sayısından 362 3,27 1,23474 1,525 Uygulama derslerinin yararlılık düzeyinden 362 3,23 1,23384 1,522 Eğitim ortamlarının (derslik, tesis, donanım) yeterlik düzeyinden 362 3,19 1,27807 1,633 Öğrenci geri bildirimi için bölümde yaratılan olanaklardan 362 3,16 1,28926 1,662 Derslerde kaynak kişilerden yararlanılma düzeyinden 362 3,16 1,14188 1,304 Genel olarak bölümümüm beklentilerimi karşılama düzeyinden 362 3,15 1,14106 1,302 Derslerin bizi öğretmenliğe hazırlama düzeyinden 362 3,12 1,11512 1,243 Bölüm içinde söz sahibi olmamız için yaratılan fırsatlardan 362 3,02 1,20798 1,459 Akademik ya da sosyal etkinlik düzenleme konusunda sunulan destekten 362 3,00 1,22530 1,501 Bölüm dışı derslere kabul edilme olanağından 362 2,96 1,14781 1,317 Bölüm içi seçmeli derslerin çeşitlilik düzeyinden 362 2,95 1,21439 1,475 Sosyal etkinliklere önem verme derecelerinden 362 2,93 1,27669 1,630 Fotokopi olanaklarından 362 2,88 1,38810 1,927 Teknoloji, araç-gereç ve materyallerin ulaşılabilirliğinden 362 2,87 1,26470 1,599 Bölüm binasının genel durumundan (temizlik, bakım...) 362 2,86 1,42627 2,034 Mezuniyet sonrası görev alma şansımızı artırıcı uygulamalardan 362 2,74 1,25890 1,585 Ders dışı zamanlarda sosyalleşebileceğimiz, ortak etkinlikler yürütebileceğimiz 362 2,67 1,28908 1,662 mekânların sağlanabilirliğinden İhtiyaç duyduğum yazılımların ulaşılabilirliğinden 362 2,64 1,25485 1,575 Bilgisayarların kullanılabilirliğinden 362 2,60 1,36489 1,863 İnternete erişim olanaklarından 362 2,47 1,38684 1,923 GENEL MEMNUNİYET ORTALAMASI 362 3,45,95117,905 *1= Hiç Memnun Değilim.. 5= Tamamen Memnunum Cronbach Alpha:,835 Tablo 2 incelendiğinde, öğrencilerin MYO eğitim hizmet kalitesi memnuniyetine yönelik en yüksek algı ortalamalarının, sırasıyla, Kütüphane olanakları (4,12), Öğretim elemanlarının bilgi düzeyleri (3,64) ve Danışmanın iletişime açıklık düzeyi (3,62) ifadelerinde olduğu görülürken; İnternete erişim olanakları (2,47), Bilgisayarların kullanılabilirliği (2,60) ve İhtiyaç duyulan yazılımların ulaşılabilirliği (2,64) ifadeleri ise öğrencilerin MYO eğitim hizmet kalitesi memnuniyetine yönelik en düşük algı ortalamalarını oluşturduğu söylenebilir. Diğer taraftan öğrencilerin MYO eğitim hizmet kalitesi genel memnuniyet ortalaması 3,45 olarak bulunmuştur. Bu değer öğrencilerin MYO hizmet kalitesi memnuniyet düzeylerinin iyi sayılabilecek bir seviyede olduğunu göstermektedir. Daha sonra öğrencilerin MYO eğitim hizmet kalitesi memnuniyeti ölçmeye yönelik maddelerin boyutlu yapısını tespit etmek maksadıyla açıklayıcı faktör analizinden faydalanılmış ve sonuçlar Tablo 3 te verilmiştir. 410
Faktör Yükü Ortalama Varyans Açıklama Oranı (%) Özdeğer Güvenilirlik Tablo 3. Öğrencilerin MYO Eğitim Hizmet Kalite Memnuniyetini Etkileyen Faktör Boyutları Boyutlar Faktör 1: YÖNETİM 2,95 14,43 10,30,873 Sosyal etkinliklere önem verme derecelerinden,771 Bölüm içinde söz sahibi olmamız için yaratılan fırsatlardan,734 Akademik ya da sosyal etkinlik düzenleme konusunda sunulan destekten,727 Ders dışı zamanlarda sosyalleşebileceğimiz, ortak etkinlikler yürütebileceğimiz,665 mekânların sağlanabilirliğinden Mezuniyet sonrası görev alma şansımızı artırıcı uygulamalardan,662 Derslerde kaynak kişilerden yararlanılma düzeyinden,606 Genel olarak bölümümüm beklentilerimi karşılama düzeyinden,597 Faktör 2: ÖĞRETİM ELEMANLARI 3,50 13,86 2,78,874 Öğretim elemanlarının öğrencilere yönelik tutumlarından,774 Öğretim elemanlarının öğrencilerle etkileşim düzeyinden,762 Öğretim elemanlarının öğretme becerilerinden,729 Öğretim elemanlarının alanlarındaki bilgi düzeylerinden,727 Öğretim elemanlarımızın kişilik özelliklerinden (tutarlılık, adalet...),673 Öğretim elemanlarımızın akademik başarıyı ölçme-değerlendirme,531 yöntemlerinden Öğretim elemanlarının ders dışında yönlendirme, destek ve yardım düzeylerinden,523 Faktör 3: DANIŞMANLIK 3,53 13,39 1,92,925 Danışmanımızın sorumluluklarımız konusunda bizleri bilgilendirmelerinden,853 Danışmanımın ulaşılabilirliğinden,843 Danışmanımızın iletişime açıklık düzeyinden,836 Danışmanımızın uyguladığı uyum ve tanıtma programından,789 Danışmanımın problem çözmeye katkısından,756 Faktör 4: KAYNAKLAR 2,78 11,50 1,69,820 Bilgisayarların kullanılabilirliğinden,806 İnternete erişim olanaklarından,791 İhtiyaç duyduğum yazılımların ulaşılabilirliğinden,708 Bölüm binasının genel durumundan (temizlik, bakım...),606 Eğitim ortamlarının (derslik, tesis, donanım)yeterlik düzeyinden,569 Fotokopi olanaklarından,514 Faktör 5: DERSLER VE DERS PROGRAMLARI 3,33 8,70 1,24,794 Haftalık ders programlarından,733 Bir dönemde almak zorunda olduğum ders sayısından,725 Derslerin dönemlere dağılımından,686 Ders içeriklerinin alanımla ilişkili olma düzeyinden,612 KMO = 0,923; Bartlett Küresellik Testi = 5852,015 (p< 0,01) İlk olarak, verilerin faktör analizi için uygun olup olmadığını test etmek için KMO (Kaiser_Meyer_Olkin) analizinden faydalanılmış ve oran 0,923 bulunmuştur. Bu oran 411
örneklem sayısının yeterliliğini göstermektedir. Faktör analizinin ön şartlarından olan değişkenler arasındaki ilişkinin varlığı, Bartlett Küresellik Testi sonucunda gösterilmiştir (p = 0,000). Faktör analizi sonucunda toplam varyansın % 61,88'ini açıklayan ve özdeğeri 1'in üstünde olan beş faktör elde edilmiştir. Bu faktörler yönetim, öğretim elemanları, danışmanlık, kaynaklar ve ders/ders programları olarak isimlendirilmiştir. Ortaya konulan bu boyutlara göre, Şahin in (2009) çalışmasındaki sonuçlar çoğunlukla benzerlik göstermektedir. Sadece bilgisayar boyutunun, bu çalışmada yapılan faktör analiz sonucunda geçerliliği sağlanamamıştır. Dolayısıyla Şahin in (2009) geliştirdiği modelin kısmen desteklendiği söylenebilir. Çalışmada elde edilen faktörlere güvenilirlik analizi uygulanmış ve her faktör için genel güvenilirlik değeri (Cronbach Alpha Katsayısı) bulunmuştur ( Yönetim için 0,873 Öğretim elemanları için 0,874 Danışmanlık için 0,925 Kaynaklar için 0,820 ve Dersler/Ders programları için 0,794). Bulunan bu güvenlik değerleri kabul edilebilir sınırlar içerisindedir (Sipahi vd. 2010). Son olarak elde edilen her bir boyutun ortalamaları alınmıştır. Yönetim boyutunun ortalaması 2,95; Öğretim elemanları boyutunun ortalaması 3,50; Danışmanlık boyutunun ortalaması 3,53; Kaynaklar boyutunun ortalaması 2,78; ve Dersler/Ders program boyutunun ortalaması 3,33 olarak tespit edilmiştir. Bu verilere göre, ele alınan örneklem kapsamında, öğrencilerin en çok danışmanlık ve öğretim elemanları boyutundan memnun oldukları, diğer taraftan kaynaklar boyutunda memnuniyet düzeylerinin düşük düzeyde olduğunu söylemek mümkündür. Elde edilen bu beş boyutun öğrencilerin MYO eğitim hizmet kalitesi memnuniyetine olan etkilerini belirlemek amacıyla çok değişkenli regresyon analizi gerçekleştirilmiştir. Öncesinde boyutlar arasındaki ilişkileri test için korelasyon analizi yapılmış, analiz sonucunda genel olarak boyutlar arasında pozitif yönde bir ilişkinin olduğu tespit edilmiştir. Regresyon analizinde elde edilen boyutlar bağımsız değişkenler, Genel memnuniyet ifadesi ise bağımlı değişken olarak kullanılmıştır. Tablo 4. Faktör Boyutlarının MYO Eğitim Hizmet Kalite Memnuniyetine Etkileri Faktör Boyutları β t p Yönetim,141 3,626,000* Öğretim Elemanları,420 11,508,000* Kaynaklar -,075-2,021,044* Dersler ve Ders Programları,489 13,019,000* *p<0,01 R 2 =0,698 F=14,153 p=0,000 Bağımlı Değişken: Genel Memnuniyet Düzeyi Tablo 4 de yer alan regresyon analizi sonuçlarına göre; yönetim, öğretim elemanları, kaynaklar ve dersler/ders programları boyutlarının beta katsayıları 0,01 seviyesinde anlamlı, diğer bağımsız değişken danışmanlık boyutunun katsayısı 0,01 seviyesinde 412
anlamsız bulunmuştur. Anlamsız bulunan danışmanlık boyutu modelden çıkarılarak regresyon analizi tekrar gerçekleştirilmiştir. Çıkan analiz sonuçları göre modelin bir bütün olarak anlamlı (F=206,215; p=0,000) olduğunu ortaya koyulmuştur. Diğer taraftan bağımsız değişkenlere (yönetim, öğretim elemanları, kaynaklar ve dersler/ders programları) ait beta katsayılarının 0,01 seviyesinde anlamlı olduğu ve kullanılan bağımsız değişkenlerin memnuniyeti % 69 oranında açıkladığı tespit edilmiştir. Tablo 4 incelendiğinde öğrencilerin MYO eğitim hizmet kalite memnuniyetine en fazla etkiyi dersler/ders programları (β=,489; t=13,019; p<0,01) ve öğretim elemanları (β=,420; t=11,508; p<0,01) boyutlarının yaptığı görülürken, kaynaklar boyutunun MYO hizmet kalitesi memnuniyetini olumsuz yönde etkilediği görülmektedir. Çalışmanın son kısmında, öğrencilerin MYO eğitim hizmet kalitesi memnuniyetine etki eden faktör boyutlarının öğrencilerin cinsiyetlerine ve öğretim türlerine göre farklılaşıp farklılaşmadığını tespit etmek amacıyla t-testi, öğrenim gördükleri programa göre farklılaşıp farklılaşmadığını tespit etmek amacıyla tek yönlü varyans analizi gerçekleştirilmiştir. İlk olarak t-testi sonuçları Tablo 5 ve Tablo 6 da verilmiştir. Tablo 5. Cinsiyet İle Faktör Boyutları Arasındaki Farklılaşma Durumu Faktör Boyutları Erkek Kız Ort. S.S. Ort. S.S. p Yönetim 2,91,956 2,98,890,471 Öğretim Elemanları 3,50,858 3,50,772,981 Danışmanlık 3,58 1,095 3,49 1,059,425 Kaynaklar 2,90,971 2,68,978,031* Dersler/Ders Programları 3,35 1,015 3,31,982,712 * p<0,05 Tablo 6. Öğretim Türü İle Faktör Boyutları Arasındaki Farklılaşma Durumu Faktör Boyutları Normal Öğr. İkinci Öğr. Ort. S.S. Ort. S.S. p Yönetim 3,02,919 2,85,912,084 Öğretim Elemanları 3,52,808 3,47,812,590 Danışmanlık 3,44 1,039 3,67 1,119,053 Kaynaklar 2,84,987 2,68,964,134 Dersler/Ders Programları 3,41,976 3,20 1,016,049* * p<0,05 Tablo 5 ve 6 incelendiğinde öğrencilerin cinsiyetleri ile kaynaklar boyutu arasında, öğretim türleri ile dersler/ders programları boyutu arasında istatistiki açıdan anlamlı farklılık tespit edilmiştir. Buna göre kaynaklar boyutunda erkek öğrencilerin memnuniyet düzeyleri kız öğrencilere nazaran daha yüksektir. Diğer taraftan 413
Yön.Org. Otel, lok. Pazarlama Dış Ticaret Muhasebe Bankacılık Grafik Tasarım dersler/ders programları boyutunda ikinci öğretim öğrencilerinin memnuniyet düzeyleri normal öğretim öğrencilerine göre daha düşük olduğu ortaya konulmuştur. MYO eğitim hizmet kalitesi memnuniyetine etki eden faktörler ile öğrencilerin öğrenim gördükleri programlar arasındaki farklılığı belirlemek amacıyla gerçekleştirilen tek yönlü varyans analiz sonucunda tüm boyutlarda istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar tespit edilmiştir (Tablo 7). Tablo 7. Öğrenim Görülen Bölüm İle MYO Hizmet Kalite Boyutları Arasındaki Farklılaşma Durumu Öğrenim Görülen Bölüm (Ort.) Faktör Boyutları F p Yönetim 3,20 3,08 2,82 2,58 2,82 2,88 3,63 6,460,000* Öğretim Elemanları 3,55 3,90 3,43 3,23 3,25 3, 25 4,18 9,710,000* Danışmanlık 3,30 3,91 3,71 3,44 2,87 3,35 4,20 6,741,000* Kaynaklar 2,70 3,03 2,43 2,91 2,86 2,59 3,09 3,064,000* Dersler/Ders Program 3,32 3,62 3,23 3,37 2,95 3,16 3,65 2,495,022** * p<0,01; ** p<0,05 Bu farklılığın hangi bölümde öğrenim gören öğrencilerden kaynaklandığını tespit etmek için ileri düzey Sheffe analizi uygulanmış ve analiz sonucuna göre tüm boyutlarda (yönetim, öğretim elemanları, danışmanlık, kaynaklar ve dersler/ders programları) Grafik Tasarım bölümünde öğrenim gören öğrencilerin MYO eğitim hizmet kalite memnuniyet düzeyleri diğer bölümde öğrenim gören öğrencilere göre daha yüksek düzeyde olduğu ortaya çıkmıştır. Diğer taraftan MYO eğitim hizmet kalite memnuniyet düzeyleri en düşük olanlar; yönetim ve öğretim elemanları boyutlarında Dış Ticaret, danışmanlık ve ders/ders programları boyutlarında Muhasebe ve Vergi Uygulamaları, kaynaklar boyutunda ise Pazarlama ve Reklamcılık bölümlerinde öğrenim gören öğrenciler olarak tespit edilmiştir. Sonuçlar Bu çalışmada, Şahin (2009) tarafından geliştirilen Eğitim Fakültesi Öğrenci Memnuniyet Ölçeği kullanılarak Süleyman Demirel Üniversitesi Isparta Meslek Yüksekokulu öğrencilerinin kendilerine sunulan eğitim hizmetlerinden algıladıkları memnuniyet düzeylerini tespit etmek hedeflenmiştir. Genel olarak öğrencilerin MYO eğitim hizmet kalitesi memnuniyet düzeylerinin iyi sayılabilecek seviyede olduğu belirlenmiştir. Şahin in (2009) Eğitim Fakültesi öğrencileri üzerinde gerçekleştirdiği çalışmasında öğrenci memnuniyetine etki eden altı faktör ortaya konulurken, bu çalışmada gerçekleştirilen açıklayıcı faktör analizi sonucu MYO eğitim hizmet kalitesi memnuniyetlerine yönetim, öğretim elemanları, danışmanlık, kaynaklar ve dersler/ders programları olmak üzere beş boyut tespit edilmiştir. Şahin in (2009) çalışmasındaki 414
bilgisayar olanakları boyutu bu çalışmada istatistiksel olarak ortaya konulamamıştır. Dolayısıyla bu sonucun Şahin in (2009) çalışması ile kısmen örtüştüğü söylenebilir. MYO eğitim hizmet kalitesi memnuniyetine etki eden boyutların ortalamalarına göre; öğrencilerin en çok danışmanlık hizmetlerinden memnun oldukları, bu boyutu sırası ile öğretim elemanları, dersler/ders programları boyutlarının takip ettiği belirlenmiştir. Kaynaklar boyutu öğrencilerin en az düzeyde memnun oldukları boyuttur. Bunun sebebi ise Isparta MYO nun binasına yeni taşınmış olması ve henüz binanın alt yapısının yeterince sağlanamamış olmasından kaynaklanabileceği düşünülebilir. Gerçekleştirilen regresyon analiz sonucuna göre öğrencilerin MYO eğitim hizmet kalite memnuniyetlerine en fazla öğretim elemanlarının katkı sağladığı tespit edilmiştir. Bu sonuca göre de, Isparta MYO akademik kadrosunun başarılı bir şekilde hizmet verdiği sonucuna varılabilir. Öğrenci memnuniyetine negatif yönde etki eden okulun fiziksel şartlarının olduğu da ortaya konulmuştur. Çalışmanın diğer sonuçları da, erkek öğrencilerin kaynaklar boyutunda kız öğrencilere göre, normal öğretimdeki öğrencilerin dersler/ders programları boyutunda ikinci öğretimdeki öğrencilere göre daha fazla memnun olduğudur. Bunun sebebi de ikinci öğretimdeki öğrencilerin geç saatlere kadar süren derslerin ve yapılan ders programlarının etkisi olduğu söylenebilir. MYO eğitim hizmet kalitesi memnuniyet düzeyleri öğrencilerin öğrenim gördükleri programlara göre karşılaştırıldığında tüm boyutlarda grafik tasarım bölümü öğrencilerin memnuniyetleri ön plana çıkmaktadır. Bunun sebebi ise Grafik Tasarım bölümün ikinci öğretiminin olmaması, diğer bölümlere nazaran daha az sayıda öğrenciye sahip olması ve yeterli sayıda öğretim elemanının olması olabilir. Bu sonuca göre de öğretim elemanı başına düşen öğrenci sayısının fazla olması, öğrencilerin memnuniyet düzeylerini düşürdüğü söylenebilir. MYO eğitim hizmet kalitesi memnuniyet düzeylerini artırmak ve daha kaliteli hizmet verebilmek için okulun fiziksel şartlarının iyileştirilmesi gerekmektedir. Özellikle bilgisayar laboratuvarlarının tamamlanması, okulun internet bağlantılarının güçlendirilmesi ve fotokopi olanaklarının sağlanması, hem verilen hizmet kalitesini artıracak hem de öğrenci memnuniyet düzeylerini yükseltecektir. Diğer taraftan kademeli olarak bölümlerde öğrenci sayılarının düşürülerek, öğretim elemanı başına düşen öğrenci sayısının azaltılması da memnuniyeti artıracak diğer bir yöntemdir. Bu çalışma, Süleyman Demirel Üniversitesi Isparta MYO öğrencileri ile sınırlı tutulmuştur. Çalışmanın, ilçelerdeki MYO larda veya farklı bir üniversitede uygulanmasıyla daha farklı sonuçlar elde edilebilir. Özellikle daha fazla örnekleme sayılarıyla farklı MYO ların karşılaştırılarak, farklılık ve benzerliklerin ortaya konması yararlı olacaktır. 415
KAYNAKÇA Alkan, C. (1999). 75 Yılda Eğitim Türk Milli Eğitim Sisteminin Mesleki ve Teknik Eğitim Boyutu, Türkiye İş Bankası Yayınları. Bakioğlu, A. (2015). Yükseköğretimin Yönetimi, Ankara: Nobel. Çağlayan, A. (2006) Eğitimde Kalite Yolculuğu, İstanbul: Gülhane Yayınları. Doğan, E. (2002) Eğitimde Toplam Kalite Yönetimi, Ankara: Academyplus Yayınevi. Juran, J. M. (1986). The quality Trilogy A Universal Approach to Managing for Quality. Quality Progress, 19 (8): 20. Oliver, R. L. (1999). Whence consumer loyalty? Journal of Marketing, 63: 33-44. Sipahi B., Yurtkoru S.E. ve Çinko M. (2010). Sosyal Bilimlerde SPSS le Veri Analizi. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım. 416