TÜRK İŞGÜCÜ PİYASASI MESLEKİ EĞİTİM İSTİHDAM İLİŞKİSİ VE ORTAKLIK YAKLAŞIMI 15 Ekim 2012 Mehmet Ali ÖZKAN İŞKUR Genel Müdür Yardımcısı 1 SUNUM PLANI I- İşgücü Piyasası Göstergeleri II- Mesleki Eğitim ve İşgücü Piyasası Alanında Yapısal Tedbirler III- Diğer tedbirler - Aktif İstihdam Programları - Teşvikler - İşe Yerleştirme Faaliyetleri - Avrupa Birliği IPA Projeleri 2 1
DÜNYADA İŞSİZLİK ORANLARI ( %) ÜLKE 2007 2008 2009 2010 2011 2012 HAZİRAN İSPANYA 8,3 11,3 18 20,1 21,7 24,8 YUNANİSTAN 8,3 7,7 9,5 12,6 17,7 : İRLANDA 4,6 6,0 11,9 13,7 14,4 14,8 SLOVAKYA 11,0 9,5 12 14,4 13,5 13,8 HIRVATİSTAN 9,6 8,4 9,1 11,8 13,2 16,0 PORTEKİZ 8,1 7,7 10,6 12,0 12,9 15,4 AB 27 7,1 7,0 9,0 9,7 10,2 10,4 TÜRKİYE 10,3 11,0 14 11,9 9,8 8,0 AB 17 (EURO ALANI) 7,0 7,1 9,2 9,6 9,7 11,2 ABD 4,6 5,8 9,3 9,6 8,9 8,2 RUSYA 6,1 6,4 8,4 8,4 8,4 : ALMANYA 8,4 7,3 7,8 7,1 5,9 5,4 MEKSİKA 3,7 4,0 5,5 5,4 5,2 : JAPONYA 3,9 4,0 5,1 5,1 4,6 : Kaynak:EUROSTAT. TÜİK. NİST 3 İŞGÜCÜ PİYASASI TEMEL GÖSTERGELERİ * TÜİK Haziran ayı verileridir. GÖSTERGE 2008 2009 2010 2011 2012* KURUMSAL OLMAYAN NÜFUS 69,724 70,542 71,343 72,376 73,561 15+ NÜFUS (BİN KİŞİ) 50,772 51,686 52,541 53,593 54,680 İŞGÜCÜ (BİN KİŞİ) 23,805 24,748 25,641 26,725 27,803 İŞGÜCÜNE KATILMA ORANI (%) 46,9 47,9 48,8 49,9 50,8 - ERKEK 70,1 70,5 70,8 71,7 71,7 - KADIN 24,5 26,0 27,6 28,8 30,6 İSTİHDAM (BİN KİŞİ) 21,194 21,277 22,594 24,11 25,577 İSTİHDAM ORANI (%) 41,7 41,2 43 45 46,8 İŞSİZ (BİN KİŞİ) 2,611 3,471 3,046 2,615 2,226 İŞSİZLİK ORANI (%) 11,0 14,0 11,9 9,8 8,0 GENÇ İŞSİZLİK ORANI (%) 20,5 25,3 21,7 18,4 15,7 KAYIT DIŞI İSTİHDAM ORANI (%) 43,5 43,8 43,3 42,0 40,4 -TARIM DIŞINDA KAYIT DIŞI (%) 29,8 30,1 29,0 27,8 25,2 4 2
İŞGÜCÜ PİYASASININ EĞİTİM İSTİHDAM İLİŞKİLİ TEMEL SORUNLARI Ülkemizde Kadınlarda işgücüne katılma oranların düşük olması ve gençlerde yüksek işsizlik, İşgücü piyasasında istihdam yaratma kapasitesinin düşüklüğü Eğitim ve istihdam arasındaki bağlantı yetersizliği İşgücünün nitelik eksikliğinden kaynaklanan arz ve talep uyumsuzluğu 2011 yılında işgücünün yüzde 63,1 i lise altı eğitimlilerden oluşmaktadır. 5 Mevcut Durum Küreselleşmenin etkileri Kriz ve işsizlik olgusu Beşeri sermayenin önemi ve işgücünün nitelik eksikliği Ne yapıldı/yapılmalı? İstihdam ve Mesleki eğitim alanında politika belirleme ve yapısal tedbirler Sosyal ortaklarla güçlü işbirliği 6 3
Mesleki Eğitim ve İşgücü Piyasası Alanında Yapısal Tedbirler 7 ULUSAL İSTİHDAM STRATEJİSİ -1 Ulusal istihdam stratejimiz 2023 yılı hedef alınarak hazırlanmıştır. Strateji Dört Politika Ekseni Üzerine İnşa Edilmiştir. Eğitim-istihdam ilişkisinin güçlendirilmesi İşgücü piyasasında güvence ve esnekliğin sağlanması Özel politika gerektiren grupların istihdamının artırılması İstihdam-sosyal koruma ilişkisinin güçlendirilmesi 8 4
ULUSAL İSTİHDAM STRATEJİSİ -2 Hedefler: İşsizlik oranının 2023 yılı itibarıyla yüzde 5 düzeylerine indirilmesi, İstihdam oranının 2023 itibariyle yüzde 50 ye yükseltilmesi, Tarım dışı sektörde kayıt dışı istihdam oranının 2023 yılında yüzde 15 e indirilmesi, Kadınların işgücüne katılım oranının 2023 yılında yüzde 35 in üzerine çıkarılması, 9 EĞİTİM DURUMLARINA GÖRE İŞGÜCÜNE KATILIM ORANLARI Kaynak: TÜİK (2011) 10 5
İSTİHDAM VE MESLEKİ EĞİTİM İLİŞKİSİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ EYLEM PLANI-1 Eylem planı 9 öncelik alanı ve 38 tedbirden oluşmaktadır. Öncelik alanları; 1. Ulusal Yeterlilik Çerçevesinin oluşturulması, 2. Ulusal meslek standartlarına göre eğitim programlarının güncellenmesi ve uyumlaştırılması, 3. İşgücü piyasasına ilişkin ihtiyaç analizlerinin periyodik olarak yapılması ve değerlendirilmesi, 4. Mesleki ve teknik eğitim ortamlarının iyileştirilmesi, eğiticilerin niteliğinin artırılması ve yeni bir okul yönetim sisteminin tasarlanması, 5. Mesleki eğitim ve öğretim kurum ve kuruluşlarının onaylanması (akreditasyonu), 11 İSTİHDAM VE MESLEKİ EĞİTİM İLİŞKİSİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ EYLEM PLANI-2 6. Hareketlilik, yeterlilik ve mesleki eğitimle ilgili Avrupa Birliği tarafından geliştirilen araçların uygulanmasında işbirliği yapılması, 7. İşgücü yetiştirme kurslarının etkinliğinin artırılmasında işbirliğinin güçlendirilmesi, 8. Mesleki ve teknik eğitim mezunlarının ve Mesleki Yeterlilik Belgesi sahiplerinin istihdam edilmelerinde ve işyeri kurmalarında gerekli teşvik mekanizmalarının oluşturulması, işyeri açma ile ilgili mevzuat uyumsuzluklarının giderilmesi, 9. Mesleki bilgi, rehberlik ve danışmanlık hizmetleri alanında işbirliği ve mutabakat belgesi kapsamında işbirliği ortamının geliştirilmesi, 12 6
İSTİHDAM VE MESLEKİ EĞİTİM İLİŞKİSİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ EYLEM PLANI-3 İzleme ve Değerlendirme Kurulu Kurul, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Müsteşarı başkanlığında ilgili bakanlıklar, kurum ve kuruluşlar, sosyal taraflar ve sivil toplum kuruluşlarının temsilcilerinden oluşturulmuştur. Kurulun görevi yılda en az üç defa toplanmak suretiyle Eylem Planında belirtilen amaçlara ulaşılmasında etkinliği ve koordinasyonu sağlamaktadır. Yıl sonu toplantısı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı başkanlığında, Kurulda yer alan üye kurum ve kuruluşların bağlı ve ilgili oldukları sayın bakanlar, sosyal taraf başkanlarının katılımı ile yapılmaktadır. 13 UZMANLAŞMIŞ MESLEK EDİNDİRME MERKEZLERİ PROJESİ (UMEM Beceri-10)-1 Sanayiye dönük alanlardaki mesleki eğitimin etkinlik ve verimliliğinin artırılması amacıyla kamu-özel işbirliği kapsamında düzenlenen istihdam garantili kurslardır. Projenin paydaşları; Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Türkiye İş Kurumu, Milli Eğitim Bakanlığı, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi 14 7
UZMANLAŞMIŞ MESLEK EDİNDİRME MERKEZLERİ PROJESİ (UMEM Beceri-10)-2 Proje kapsamında; 81 ilde faaliyet gösteren 121 Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi kurs merkezi olarak seçilmiştir. Bu okulların teknolojik gelişime uygun donanım ihtiyacı tedarik edilmiştir. Eğiticiler, eğitimden geçirilmiştir. Pilot olarak seçilen 19 ilde işgücü piyasası analizleri yapılmıştır. Yeni kurs yönetim modeli oluşturulmuştur. İŞKUR, Milli Eğitim Bakanlığı ve Sanayi ve Ticaret Odaları temsilcilerinden oluşmaktadır. Eğitilen işsizler TOBB üyesi işyerlerinde staj görmektedir. İşgücü piyasası ihtiyaçlarına uygun nitelikte özellikle sanayiye yönelik olan işgücünün yetiştirilmesi sağlanmaktadır. 15 İL İSTİHDAM VE MESLEKİ EĞİTİM KURULLARI-1 İL İSTİHDAM KURULLARI İL MESLEKİ EĞİTİM KURULLARI İL İSTİHDAMVE MESLEKİ EĞİTTİM KURULLARI Amaçları; Yerel düzeyde mesleki eğitim ve istihdam ilişkisini güçlendirmek, İstihdam ve mesleki eğitim konularında etkinlik ve verimliliği artıracak politikalar oluşturmak, İşgücünün istihdam edilebilirliğini işgücü piyasası ihtiyaçları doğrultusunda artırmak, Yerel aktörler arasında, etkin bir işbirliği ve sosyal diyalogu sağlamak 16 8
İL İSTİHDAM VE MESLEKİ EĞİTİM KURULLARI-2 Vali Başkanlığında ilin; İŞKUR Müdürü Özel İdaresi, Milli Eğitim Müdürü, Sanayi ve Teknoloji Müdürü, Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı, Belediye başkanı, İşçi/İşveren Konfederasyonu, Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği Başkanı, Türkiye Sakatlar Konfederasyonu, Üniversite Temsilcileri 17 AKTİF İŞGÜCÜ PROGRAMLARI KURSLAR İŞ BAŞI EĞİTİM GİRİŞİMCİLİK Toplum Yararına Çalışma Programı DANIŞMANLIK 18 9
MESLEKİ EĞİTİM KURSLARI Amaç;İşgücü piyasasının ihtiyaç duyduğu tüm mesleklerde işsizlerin niteliklerini geliştirerek istihdam edilebilirliklerini artırmak amacıyla yapılan meslek edindirme ve geliştirme kurslarıdır. Kapsam; İŞKUR a kayıtlı tüm işsizler Süre; 6 ay İstihdam Garantisi; Tüm kurslarda istihdam garantisi uygulanmaktadır Kursiyerlere ödemeler; Her bir kursiyere kurslara katıldıkları günler için ihtiyaçlarını karşılamak üzere ödeme yapılmaktadır. Sertifika; Kursları başarıyla tamamlayanlara geçerliliği olan sertifika verilmektedir. 19 EĞİTİM DÜZEYLERİ İTİBARİYLE KARŞILAŞTIRMA KURSLAR EĞİTİM DÜZEYİ (%) OKUR YAZAR OLMAYAN OKUR YAZAR İLKÖĞRETİM LİSE ÜNİVERSİTE* TOPLAM 2010 0,5 1,5 45,8 39,4 12,7 100 KURSİYERLER KAYITLI İŞSİZLER 2011 0,1 1,0 43,5 38,6 16,8 100 2012** 0,25 1,55 50,1 35,2 12,9 100 2010 1,5 1,7 45,0 36,0 15,8 100 2011 5,8 2,4 45,6 31,0 15,2 100 2012** 1,9 2,6 47,4 29,6 18,5 100 * Ön Lisans, Lisans ve Üstünü içermektedir. **30.09.2012 İtibariyle 20 10
MESLEKİ EĞİTİM KURSLARI Toplam Bütçe 2008 yılında çıkarılan ilk istihdam paketi olarak bilinen 5763 sayılı yasa ile ayrılan kaynak; 2009 yılında, 511 milyon TL 2010 yılında, 509 milyon TL 2011 yılında çıkarılan 6111 yasa ile ayrılan kaynak; 2011 yılında 1 milyar 400 milyon TL 2012 yılında 1 milyar 500 milyon TL 21 AKTİF İŞGÜCÜ PROGRAMLARI YIL KURS TYÇP İŞBAŞI EĞİTİM PROGRAMI KİŞİ KİŞİ KİŞİ KİŞİ TOPLAM HARCAMA (BİN TL) 2003 3,251 281-3,532 12,496 2004 8,215 370-8,585 57,234 2005 11,473 - - 11,473 9,515 2006 17,106 - - 17,106 27,974 2007 22,834 - - 22,834 29,672 2008 31,788 139-31,927 35,511 2009 166,713 45,467 1,285 213,852 306,37 2010 162,34 42,066 4,671 211,627 392,64 2011 184,599 59,906 5,511 250,016 408,60 2012* 177,671 127,299 18,687 323,657 688,58 30.09.2012 İTİBARİYLE 22 11
İŞ VE MESLEK DANIŞMANLIĞI-1 Her işsizin bir iş ve meslek danışmanı olacak İş ve Meslek Danışmanlığı hizmetleri kapsamında; Mesleki yönlendirme İşgücü yetiştirme kurslarına yönlendirme İşe yerleştirme İşe uyum desteği İşverenlere danışmanlık hizmetleri verilmektedir Böylece; İşsizlik süresinin kısalması İstihdam ve verimliliğin artması İstihdamda devamlılığın sağlanması amaçlanmaktadır. 23 İŞ VE MESLEK DANIŞMANLIĞI-2 2012 DE ALINAN 2.817 İŞ VE MESLEK DANIŞMANLARI 2012 SONU HEDEF 4.000 24 12
EĞİTİM İSTİHDAM BAĞLANTILI TEŞVİKLER 6111 sayılı yasa ile; 18-29 yaş arasındaki genç işsizlerin, Kadınların, Mesleki eğitim almış işsizlerin, istihdam edilmesi halinde 2015 sonuna kadar 6 ay ile 54 ay arasında sigorta primi işveren payını Devlet ödeyecektir. Bu yasa ile eğitim odaklı teşvikler uygulanmaya başlanmıştır. YAŞ GRUBU CİNSİYET SADECE İŞKUR'A KAYITLI OLANLAR CİNSİYET - YAŞ VE KİŞİSEL DURUMA GÖRE TEŞVİKTEN YARARLANMA SÜRESİ (AY) EĞİTİMSİZ KİŞİ İÇİN MESLEKİ EĞİTİMLİ KİŞİ İÇİN MYK BELGELİ KİŞİ İÇİN NORMAL ALIM İŞKUR ÜZERİNDEN ALIM 4/A'LI ÇALIŞAN İÇİN NORMAL ALIM İŞKUR ÜZERİNDEN ALIM 4/A'LI ÇALIŞAN İÇİN NORMAL ALIM İŞKUR ÜZERİNDEN ALIM Kadın 18+ 6 24 30 12 36 42 12 48 54 Erkek18-29 6 24 30 12 36 42 12 48 54 Erkek 29+ 6 - - 12 24 30 12 24 30 25 İŞE YERLEŞTİRME FAALİYETLERİ * AĞUSTOS ayı verisi 26 13
AVRUPA BİRLİĞİ IPA PROJELERİ Kadın İstihdamının Desteklenmesi Operasyonu Genç İstihdamının Desteklenmesi Operasyonu Kamu İstihdam Hizmetlerinin Geliştirilmesi Operasyonu Türkiye de Aktifİçermenin Desteklenmesi Operasyonu Yatırım Sektörlerinde Genç İstihdamının Desteklenmesi Operasyonu 27 TEŞEKKÜRLER www.iskur.gov.tr 28 14