EK - ETÜDÜ VE TOPLU TAŞIM FĐZĐBĐLĐTE ETÜDÜ TEKNĐK ŞARTNAME Tablo-1: Mevcut Bilgilerin Toplanması Çalışmalarının Kapsamı Kent ile Đlgili Genel Bilgiler (coğrafi, tarihi, ekonomik yapı ve turizme yönelik bilgiler vb.) KENTĐN GENEL YAPISI Kentin Mevcut Arazi Kullanım Yapısı, (yoğun konut alanları, merkezi iş alanları, okul-hastanestadyum gibi yaratım-çekim alanları, turistik tesisler, sanayi ve depolama alanlarının mekansal dağılımı vb.) Sosyal ve Demografik Özellikler ( nüfus, öğrenci, işgücü Sayıları); - Ulusal Veriler (nüfus bilgileri) - Uzak Çevre (nüfus bilgileri) - Yakın Çevre (ilçeler bazında nüfus bilgileri) - Belediye Sınırları Dahilinde (mahalle bazında nüfus, özel-kamu işyeri ve çalışan sayısı, eğitim kurumu ve öğrenci sayısı, hastane ve yatak sayısı dağılımı Trafik Dolaşım Şeması (yolların tek ve çift yönlü trafik için kullanımları, yol kademelenmesi), mevcut trafik hacim bilgileri, trafiğin davranış özellikleri, yollarda kapasite kullanımı, kapasiteyi olumsuz etkileyen noktalar, darboğazlar ve uygulamaların tespit edilmesi, KARAYOLU I Yol Altyapı ve Đşaretleme Envanterleri (yol geometrik özellikleri, trafik işaretleri ve yol yüzeyi kullanımı, alt yapı özellikleri) Trafik Đşaretleme Özellikleri (sinyal sistemi özellikleri, diğer kontrol ekipmanları ve uygulamaları) Raylı Sistem (metro, hafif raylı sistem, tramvay, banliyö treni) Lastik Tekerlekli Sistemler (belediye otobüsü, özel halk otobüsü) Kablolu Đnsan Taşıma (füniküler, teleferik vb) Suyolu Taşımacılığı (deniz otobüsleri, şehir hatları vapurları vb.) Belediyenin Yol Alt Yapı ve Đşletme Sistemleri (işaretleme, sinyalizasyon gibi) yapım, bakım, onarım ve işletme konularındaki yapılanması Mevcut Đdari Yapılanma (işletme hakkı, satın alma ve personel alımı, personel ücretleri ve taşıma bedellerinin belirlenme yetki ve yöntemleri, kadrolar vb.), Hat Yapısı ve Güzergahlar, Duraklar/Đstasyonlar/Đskeleler ve Đşletme Altyapısı, (hatların ve seferlerin dağılımları, güzergah özellikleri, hareket noktaları, toplu taşımaya ayrılmış yol ve şeritler vb.), Đşletme Özellikleri (gün içindeki sefer sayıları, ring, öğrenci servisi vb. işletme biçimleri, yolcu yoğunlukları, hatlarda ve seferlerde yolcu indi-bindi oranları, araçların sefer ve zamana göre dağılımı, doluluk oranları, duraklardaki/istasyonlardaki/iskelelerdeki sıkışıklıklar, sefer programlarına uyum, vb.), Bilet Teknolojisi ve Fiyatlandırma Sistemi (fiyatlandırma yaklaşımları ve bilet teknolojisinin diğer türlerle bütünleşmesi-entegrasyonu-, istatistiki bilgi toplanması yöntem ve uygulamaları), Filo Özellikleri (filonun tarihsel gelişimi, mevcut filonun yaş, güç ve kapasite gibi özellikleri, filo verimliliği, filo geliştirme ve yenileme programları, vb.), Yolcu Özellikleri, hatlara, -varsa- iskelelere ve kent yerleşimlerine göre yolcuların sosyal ve ekonomik özellikleri, talep düzeyleri talepteki periyodik değişmeler, vb. Planlama Ve Performans Değerlendirme Kriterleri (hat ve sefer planlama, sürücü ve araç tahsisi kriterleri, hat, işletme, vb.), Đşletmenin mali yapısı, Özelleştirme Uygulamaları ve Yaklaşımları ARA ĐŞLETMECĐLĐĞĐ (Taksi, Dolmuş, Servis Araçları) Belediyenin mevcut otobüs taşımacılığı (Özel Halk Otobüsleri) dışında kalan tüm yolcu taşıma hareketlerine (taksi, dolmuş, minibüs, okul ve işyeri servislerine) ilişkin bilgilerin toplanması; Ara toplutaşım türleri durak, güzergah, terminal tesisleri ve diğer toplu taşım türleri ile ilişkileri, 1
yolculuk talepleri, hat yapıları, sefer sayıları, araç sayısı ve özellikleri, taşıma ücretleri, Taksi Đşletmeciliği durak, park yeri ve sayıları, Đşyeri ve okul servis araçlarının hatları, güzergahları, sayıları, özellikleri, taşıma bedelleri, yolcu sayıları, araç sayıları, durak yerleri, taşıt bedeli, plaka maliyeti, vb. ÇEVRE YERLEŞĐMLERĐN SERVĐSLERĐ Yakın çevre ulaşımında; kent merkezi ile günlük ilişki içinde olan çevre iller, ilçeler, beldeler ve köyler arasındaki toplutaşım hatlarının; Güzergahları, sefer sayıları, kent içi ulaşımla ilişkileri, hizmet tekrarları, bütünleşme, durak ve erminal noktaları, yolcu ve talep durumu, Araç Filosu ve Özellikleri (sayı ve büyüklükleri), Bölgedeki transit ve yakın trafik hücre trafiğinin niteliği, hacmi ve kentiçi trafiğine etkisi. (Otobüs, Demiryolu, Denizyolu, Havayolu) TERMĐNALLER/ KIRSAL TERMĐNALLER KENT ĐÇĐ YÜK TAŞIMALARI Kentin diğer kentlerle ilişkisini sağlayan şehirlerarası/kırsal otobüs, demiryolu, havayolu yolcu ve yük terminalleri ve taşımalarının; Tarihsel gelişimi, terminallerin kapasitesi, hizmet özellikleri, talep düzeyleri ve özellikleri, Kentte geleceğe yönelik hazırlanmış terminal planları ve projeler Sefer sayıları, kentiçi karayolu bağlantı özellikleri ve kentiçi trafiğe etkileri, Terminallerin ara toplu taşım ve toplu taşım türleri ile bağlantıları, Transit trafiğin nitelikleri, hacmi, kentiçi trafiğe etkileri. Yük taşıma talebi üreten arazi kullanımlarının dağılımları ve yük taşımalarına ilişkin mevcut uygulamalar (ambarlar, trafiğin saatli kısıtlamaları, yük trafiği düzeyleri), Araç parkı, kargo taşıma faaliyetleri, kentiçi trafik içinde payları. Kentteki otomobil sahipliliği düzeyi ve gelişimi, ÖZEL OTOMOBĐL VE Đşyeri kentte, ikameti kent dışında olan kişilerin otomobil sahipliliği ve kullanımı, Hareketliliklerin değerlendirilmesi (evden işe, işten eve, tarihi, turistik amaçlar, özel gezi ve seyahat), Coğrafi konumdan dolayı transit yolların kullanım yüzdeleri şehir trafiğine etkileri, BĐSĐKLET VE ALT YAPISI Bisiklet park yerleri ve diğer alt yapı düzenlemeleri (bisiklet yolu ve şeridi vb.), bisiklete yasaklanmış yollar ve alanlar, Bisiklet kullanıcılarının örgütlenmeleri ve etkinlikleri Yaya alt yapı özellikleri, yaya güvenliğini ve ulaşım koşullarını olumsuz etkileyen faktörler, YAYA I Yaya potansiyeli olan alanların ve koridorların tanımlanması, Mevcut yayalaştırılmış yollar ve alanların özellikleri, Yaya ulaşımına yönelik mevcut altyapı ve işaretleme envanterleri 2
Tablo-2: Yeni Bilgilerin Toplanması Çalışmalarının Kapsamı TRAFĐK SAYIMLARI Karayolu Kesit, Kavşak ve Kordon Sayımları Raylı Sistem/ Kablolu Đnsan Taşıma Sistemleri/ Suyolu Taşımacılığı Yolcu Đndi Bindi Sayımları Ulaşım Modeli kalibrasyonu için gerekli sınır değerlerini elde etmek üzere, kent içinde trafik dağıtımı ve çekimi açısından önem taşıyan kavşak ve kesitlerde türel dağılım kapsamında doluluklar dikkate alınarak araç ve yolculuk sayımları Kentiçi trafik yükünün tespitinin ardından, Kent için hedef / kaynak ve transit trafik yüklerini elde etmek üzere kent giriş ve çıkışlarında, araç ve yolculuk sayımları Raylı Sistem / Kablolu Đnsan Taşıma Sistemleri / Suyolu Taşımacılığı yolcu indi bindi sayımları istasyon/durak/ iskelelerde) Ana koridorlarda genel trafik ve toplu ulaşım için hız-gecikme ETÜTLERĐ Yol boyu ve yol dışı önemli otoparkların mevcut kullanım özelliklerini (doluluk, park süresi, talebin gün içinde değişimi gibi) belirleyecek anket ve sayımlar. Tır Parkları ETÜTLERĐ Yol boyu ve yol dışı önemli otoparkların mevcut kullanım özelliklerini (doluluk, park süresi, talebin gün içinde değişimi gibi) belirleyecek anket ve sayımlar. Tır Parkları YOLCU ANKETLERĐ (Kordon ve Hane Halkı Anketleri) Trafik sayımlarının yanı sıra, kordonlarda ve ana toplu taşım koridorlarında yolculuk yoğunluklarının ve ulaşım alışkanlıklarının tespiti amacıyla, tüm araç türleri için anket çalışmalarının gerçekleştirilmesi, Đç trafiğin, bölgeye olan kaynak trafiğin ve homojen gurupların davranış biçimlerinin tespit edilmesini sağlamak amacıyla, nüfus sayımı dikkate alınarak, trafik analiz bölgesi (zone) bazında %3-%5 örnekleme oranı ile Hane Halkı Anketi gerçekleştirilmesi Đstasyon/Durak/Đskele Yolculuk Anketleri Daha sonra, örnek bir simülasyon modeli üzerinde, mevcut trafik ihtiyaçlarının tespit edilmesi, bu modelin üzerinde gelecekteki davranış biçimlerinin oluşturulması Toplutaşımda karayolu, raylı ve kablolu sistemler ve suyolu taşımacılığı için istasyon/durak/iskele indi-bindi anketleri YAYA, BĐSĐKLET VE MOTOSĐKLET SAYIM VE ANKETLERĐ Yaya yoğunluğu bulunan koridorlarda trafik hacimleri ile yolculuk amaçlarını ve başlangıç/bitişlerini belirlemek amacıyla yapılacak sayımlar ve anketler. Bisiklet ve motosiklet sayım ve sürücüleri ile yapılan anketler 3
Tablo-3: Kısa Vadeli Ulaşım Ana Planı Önerileri Toplutaşım sistemlerinde kısa dönemde hat yapılanması, terminal ve güzergah düzenlemelerine ilişkin öneriler (mevcut ve yapım aşamasındaki raylı sistem vb. dikkate alınarak) Otobüs yolları ve şeritleri ile otobüs sinyal önceliklerine ilişkin öneriler Durak düzenlemelerine ilişkin öneriler Terminal ve aktarma alanlarına ilişkin öneriler HĐZMETLERĐ Bilet sistemi ve fiyatlandırma uygulamalarında iyileştirmelere ilişkin akıllı kart uygulaması ile birlikte istatistiki verilerin toplanması Otobüs bakım ve depolama alanlarına, tesislerine ve uygulamalara ilişkin öneriler Tüm toplutaşım sistemlerinin hat, güzergah, terminal, işletme planı ve zaman tarifeleri, bilet teknolojisi ve fiyatlandırma açısından bütünleştirilmesine ilişkin öneriler Otobüs filo genişletme ve gençleştirme (satın alma ve hurdaya çıkarma) planı Raylı sistem/kablolu insan taşıma sistemleri güzergahını destekleyecek biçimde Toplutaşım besleme hatlarının oluşturulması Raylı sistem hatları ile lastik tekerlekli toplutaşım/suyolu/kablolu taşıma hatlarının entegrasyonunu sağlayacak aktarma alanlarına ilişkin öneriler Taksi, dolmuş, minibüs, işyeri ve okul servis araçlar için; ARA HĐZMETLERĐ Hat, güzergah, durak ve terminallerinin düzenlenmesi önerileri, Filo büyüklüğü ve özelliklerine ilişkin (yaş, kapasite) standartlaştırma önerileri, Bu türlerin diğer ulaşım türleri ile bütünleştirme (entegrasyon) önerileri, Bilet teknolojisi, fiyatlandırma iyileştirilmesi önerileri. Terminal, kırsal terminal güzergah ve duraklara ilişkin kısa dönemli düzenleme önerileri, ÇEVRE YERLEŞMELERLE BAĞLANTILARI (kara/deniz/ havayolu KENTĐÇĐ YÜK TAŞIMALARI Çevre yerleşmelerin ulaşım hizmetlerinin, kentiçi ulaşım sistemiyle bütünleşmesi için öneriler, Çevre yerleşmelerin toplu ulaşım hizmetlerinin kentiçi ulaşımdaki olumsuz etkilerini azaltıcı öneriler. Kentler arası trafiğin kentiçi ulaşımına olumsuz etkilerinin azaltılması için öneriler, Kentler arası ulaşım terminallerinin kentiçi ulaşımla bütünleşmesi için gerekli fiziksel ve işletme önerileri. Yük taşımalarına getirilen kısıtlamaların yeniden düzenlenmesi Yükleme-boşaltma, bekleme (tır parkı), depolama alanlarına ilişkin önlemler KARAYOLU ALTYAPI TRAFĐK VE ĐŞLETME Kent içi yük taşımalarına ilişkin planlama, işletme ve denetimine ilişkin öneriler Kentin cadde ve sokak şebekesinin geliştirilmesi, dar boğazların giderilmesi, arazi kullanımı/ ulaşım talep dengesini sağlayacak karayolu şebeke eksikliklerinin giderilmesi 4
DÜZENLEMELERĐ konusundaki temel kararlar Karayolu trafiğinin düzenlenmesine ilişkin temel trafik işletme ve yönetimi kararları (Kent Dolaşım Planı) Kent bütününde işlevlerine göre hiyerarşik bir yolağı kademelenmesi ortaya konulması Trafik şeridi dengesinin sağlanması gereken koridorların belirlenmesi Kısa dönemde uygulanacak otopark politikaları, fiyatlandırma yapısı DÜZENLEMELERĐ Otopark yatırımı ve işletme önerileri Yol üstü ve yol dışı otopark düzenlemelerine ilişkin temel kararlar standart ve kriterlerin hazırlanması Kısa dönemde uygulanacak bisiklet yolları, bisiklet park alanları ve bisiklet öncelikleri, Bisikletin diğer ulaşım türleriyle entegrasyonu projeleri, BĐSĐKLET I Karayolu kavşak düzenlemelerinde bisikletler için gerekli düzenlemelerin yapılması Bisikletin ulaşım amaçlı kullanımının geliştirilmesine ilişkin kısa dönemli projeler, Bisiklet ulaşımı düzenlemelerinde kullanılacak standartların ve kriterlerin hazırlanması, Bisiklet yolu ve şeritleri tip projeleri (1/50, 1/20 ve diğer uygun ölçeklerde). Kısa dönemde uygulanacak yaya yolları ve alanları projeleri, YAYA I Yaya yolları ve toplutaşım bütünleştirme projeleri, Yaya ulaşımının mevcut koşullarının iyileştirilmesine ilişkin düzenlemeler, Yaya ulaşımı düzenlemeleri standart ve kriterlerinin hazırlanması. Kentiçi ulaşımın planlama, alt yapı, yapım, işletme ve denetim işlevlerinin verimliliğini artırıcı kısa dönemli kurumsal yapılanma önerileri, KURUMSAL VE YASAL YAPILANMA Bu çerçevede özel kesim deneyim ve kaynaklarından kentiçi ulaşımda daha iyi yararlanılması için ortaya konacak kısa dönemli öneriler, Belediyenin ulaşım ve trafik konusunda etkinliğini artırması için gerekli personel, personel eğitimi, ekipman ve diğer ihtiyaçların tanımlanması. 5