2015 / 2016 - SAYI: 01 Haftanın Bazı Başlıkları Okul Çağı Çocuklarında Akran İlişkileri Sınıfların TED Kurumuyla Tanışmaları Gelin BERABER Olalım! Sınıfımda Seçim Var Taş Boyama Kulübü Sınıfların Hayvanları Koruma Günü Etkinlikleri Sağlıklı Beslenme Kulübü Mutfakta Sanat Okul Çağı Çocuklarında Akran İlişkileri
7-10 Yaş Grubu Özellikleri: Okul Çağı Çocuklarında Bu dönem, gelişim sürecinde "son çocukluk" ya da "okul çağı çocukluğu" olarak adlandırılan döneme denk düşmektedir. Çocuk 6-7 yaşlarında ilkokul 1. sınıfa başlar. 1. sınıfla beraber ilk dönem çocukluk sona erer, görevlerin daha netleştiği, sosyal ilişkilerin daha önemsendiği, normların, performans ve rekabetin belirgin bir şekilde ortaya çıktığı bir dönemin içine girer. Okul çağı, çocuğun aile yuvasından çıkıp dış dünyaya açıldığı, toplumsal çevreye iyice karıştığı çağdır. Akran İlişkileri Çocuğun artık ince motor gelişimi, sözcük haznesi, kendini sözel olarak ifade etmesi, zaman, sayı kavramları gibi zihinsel yetilerinde belirgin bir gelişim dikkati çekmektedir. Düşüncelerinde somuttan soyuta doğru gelişme başlamış, hayaller ve gerçekler birbirinden ayırt edilebilir hale gelmiştir. Fiziksel olarak büyüyüp gelişen ve daha becerikli olan çocuğun sosyal açıdan da hızla geliştiği görülmektedir. Öğretmen ve akran grubunun kabulü, beğenisi onun için çok önemlidir. Süper egonun gelişimi yani anne baba kurallarının içselleşmesi bu dönemde belli bir ivme kazanmış, dolayısıyla sosyal ortamlardaki kurallara uyum ve gerçeğe uygun davranışların artması da buna paralel olarak gelişme göstermiştir. Yine öğretmenin beğenisi ve öğretileri anne babanınkilerin önüne geçmiştir. Çocuğun, evde ders çalışırken anne babasının yeni bir şey öğretmesine tahammül göstermemesi sıklıkla karşılaşılan bir davranış olarak karşımıza çıkmaktadır. Çünkü her şeyi bilen tek kişi artık öğretmenidir. Bu dönemde cinsel meraklar daha durgun ve örtülü bir döneme girer. Oyun çağındaki gibi cinselliğe ilişkin sorgulamalar görülmez, hatta cinsel konulardan kaçar gibidirler. Cinsel meraklar, ilgiler şekil değiştirerek dünyaya, çevreye ilişkin konuları merak etmeye ve araştırmaya dönüşmüştür. O yüzden bu döneme seksüel gelişim açısından "gizil dönem" denir. Akran ilişkilerinde görünen tablo: Bu dönemde akran ilişkilerinde görülen en tipik özelliklerden biri, kızların ve erkeklerin kendi aralarında gruplaşarak oynamasıdır. Oğlanlar daha fazla yarışmaya dönük takım oyunlarına yönelirler. Kendi aralarında çeteler kurar, üstünlük yarışına girerler. Bu yaş çocukları için becerilerini göstermek, üstünlük kazanmak son derece önemlidir. Kız çocuklar da kendi aralarında klikler kurar, aksiyon oyunlarıyla olmasa da yine sırların paylaşıldığı, diğer gruplarla rekabetin yaşandığı sosyal etkileşimler yaşarlar. 2
Bu dönemde arkadaşlık çok önem kazanır. Hem arkadaşlık kurmak, kabul edilmek isterler, hem de beceri ve üstünlükleri ile sivrilmek ister, rekabete girerler. Dolayısıyla sık sık çatışmalar ve küslükler yaşarlar. Oğlanlar kızları zayıf ve şımarık bulur, onları kızdırmaktan zevk alırlar. Kızlar da oğlanları terbiyesiz ve kaba bulur, aralarına almak istemezler. Karşılıklı olarak gruplaşarak birbirlerini kızdırır, eşyalarını alıp kaçarlar. Öte yandan "Ali Zeynep'i seviyor" türünde söylemler de sık sık görülür. İki cinsin karşılıklı olarak birbirine olan ilgisi ve merakı, kılık değiştirmiş, başkalaşmış olsa da devam etmekte, bu söylemler onları bir yandan kızdırırken bir yandan da eğlendirmekte, hoşlarına gitmektedir. Bu dönemdeki sağlıklı gelişimin ön hazırlayıcıları: Bir gelişim dönemini, önceki dönemlerden bağımsız şekilde ele almak mümkün değildir. Gelişim bir bütündür, çocuğun duygu ve davranışların şekillenmesi erken dönemlerde yaşadığı deneyimlerle birebir ilişkilidir. Okul çağı akran ilişkileri "bağımsızlaşmak, hazları erteleyebilmek, bekleyebilmek, sorumluluk almak, kurallara uymak, paylaşabilmek, kırıklıkları tolere edebilmek, kendi duygularını ve karşısındakilerin duygularını anlayabilmek" gibi kavramların optimal düzeyde gelişimi çerçevesinde rahat geçebilir. Erken dönemde aile içinde yaşadıkları tecrübeler, okul çağında akran ilişkileri kurabilme, sürdürebilme, sorun çözme becerilerinin ve çatışmaları tolere edebilme güçlerinin de belirleyicisidir. Erken dönemden itibaren aile içinde; güven ve sevgi ortamında büyüyen bağımsızlaşma, ayrışma çabaları desteklenen güç savaşına girilmeden temel alışkanlıkları kazandırılan cinsel meraklarından dolayı utandırılmayan, gelişimine uygun bilgiler verilen aile içi belirli yasa ve kurallara yaşına uygun bir şekilde uyması desteklenen sevgi adına aşırı korunmayıp büyümesine yardım edilen dozunda sorumluluk almasına, sorun çözmesine destek olunan akranları ile deneyim ortamı sağlanan yaşına uygun olarak yoksunlukları, çatışmaları tolere edebilmesine izin verilen duygu ifadesine fırsat verilen uygun pekiştireçlerle davranışları pekiştirilen çocuklar akran ilişkilerinde ciddi sorunlar yaşamayacaklardır. Kuşkusuz ki bu dönemde çocukların yaşadıkları tüm etkileşimler, çatışmalar onlar için çok öğretici ve önemli deneyimler olup, onların büyümelerine, olgunlaşmalarına ve gelecekteki sosyal ilişkilerine daha donanımlı hale gelmelerine imkan verecektir. Akranlarla yaşanan zorluklarla ilgili olarak aile ve öğretmenlere düşen görevler: Akran ilişkilerinde yaşanan tüm deneyimlerin çocuklar için çok öğretici olup onların büyümesine yardımcı olmasının yanında, bazen yetişkinin destek ve yardımını gerekli kılmaktadır. Aileler çocuğun akran ilişkilerine en büyük desteği; ona arkadaşlarıyla mümkün olduğu kadar bol deneyim imkanı sağlayarak verebilirler. Bir iki arkadaşı hafta sonları eve davet etmek, ya da beraber dışarıdaki bir etkinliğe götürmek, çocukların arkadaş bağlarını güçlendirecektir. Çünkü okul dışında birlikte yaşananlar "ortak hatıra" olarak konuşulacak, çocukları birbirine yakınlaştıracaktır. Onu evinde ağırlayan, oyuncaklarını paylaşan çocuk, bir ev sahibi sorumluluğu yaşayarak, paylaşmanın, büyümenin tadına varacaktır. Bu davetlerin mümkün olduğu kadar birbiri ile anlaşabilecek ve az sayıda çocukla yapılması uygun olacaktır. Yine akranları ile yaşadıkları sorunlarda verilecek en büyük destek; öncelikle onlara güvenmek ve alanlarına fazla müdahale etmeden alternatif çözümler bulmalarına yardımcı olmaktır. Arkadaşları ile yaşadığı ve çözümleyemediği bir sorunu getirdiğinde yapılabilecek hatalar; çocuğun kızdığı çocuğu haklı 3
çıkartacak bir tavır göstermek ya da kaygılanarak aşırı korumacı bir tutum sergilemektir. Böyle bir durumda sakin, ama ilgili bir tavırla önce onun duygusunu anlayıp tanımlamak en iyisidir, "çok kızgınsın, kırılmışsın ya da üzülmüşsün... seni anlıyorum " gibi. Unutulmamalıdır ki kendi duyguları anlaşılabilen çocuğun başkalarının duygularını anlayabilmesi de kolaylaşacaktır. Duygular tanımlandıktan sonra ise yaşadığı sorunla ilgili alternatif çözümler üretmesi desteklenebilir, bu noktada çocuk eğer çözüm üretemiyorsa kendi çocukluk deneyimlerinden örnekler verilerek destek olunabilir. Okulda da akran ilişkilerinin, paylaşma ve işbirliğinin geliştirilmesi, ayrıca arkadaş ilişkilerinde yetersiz kalan çocuklara destek verilmesine yönelik bazı çalışmalar yapılabilir. Bu amaç doğrultusunda ikili, üçlü gruplar oluşturarak, paylaşım ve işbirliği ile yapacakları küçük görev ve sorumluluklar ilişkileri-bağları geliştirecektir. Özellikle sınıfta izole edilen ya da başka açılardan arkadaş ilişkilerinde yetersiz kalan çocukların var olan beceri ve yeteneklerini, yapabildiği şeyleri ön plana çıkartarak arkadaşları arasında itibar kazanmasına yardım etmek çocuğa kendini iyi hissettirecek, akran ilişkilerini teşvik edecektir. http://www.psidanismanlik.com 1. Sınıfların TED Kurumuyla Tanışmaları Yönetim Kurulu Başkanımız Rafet DALGIÇ, Dilek Özcan Oditoryumunda ilkokul 1. Sınıf öğrencilerimize TED Bursa Kolejinin kuruluşu ile ilgili bilgiler aktardı. Minik TED lilere, Rafet DALGIÇ okulumuzun açılış amacı ve çalışmalarını paylaştı. 2001 yılından beri eğitim öğretime devam eden okulumuzdan başarılı mezunlar verdiğini, İnsan haklarına saygılı, çevresine duyarlı, kişisel ve kültürel farklılıklara hoşgörüyle yaklaşan, dünya çapında bilgiye ulaşabilecek becerilerle donatılmış, barış ve birlik anlayışına sahip öğrenciler yetiştirmenin okulumuzun felsefesi olduğunu aktardı. Aynı yoldan ilerleyecek olan öğrencilerden Atatürk e bağlılık sözü aldı. Öğrencilere başarılı bir yıl ve gelecek dileyerek teşekkür etti. 4
5
Gelin BERABER Olalım!... TED lise ailemize yeni katılan öğrencilerimizle eski öğrencilerimizin iletişimlerini pekiştirmek amacıyla okulumuzun ilk günü PDR Servisi mizle Oryantasyon etkinlikleri gerçekleştirdik. Oryantasyon çalışmasında Türk Eğitim Derneğinin doğuşu, bugünü ve geleceğine ilişkin sunumla öğrencilerimizin Aidiyet lerinin oluşması gerçekleştirildi. Ayrıca etkileşimi güçlendirici içerikli drama teknikleri ile öğrencilerimizin birbirlerini daha yakından tanımaları sağlandı. 6
7
Sınıfımda Seçim Var 2. sınıf öğrencileri, okulda demokratik ortamın gelişmesine katkı sağlamak amacıyla kendi sınıflarında başkanlık için seçim yaptı. Başkan olmak isteyen öğrencilerimiz aday oldu. Diğer öğrenciler, özgürce tercihlerini yaparak adaylara oy verdi. Seçimlerde en çok oy alan arkadaşımız sınıf başkanı seçildi. Seçilen arkadaşımızı tebrik ettik. 8
Taş Boyama Kulübü Sahilden denize attığımız minik çakıl taşlarıyla sanat yapmaya ne dersiniz? diye çıktık yola. Taşları boyamanın ne kadar keyifli olduğunu kulüp saatinde öğrendik. Bu hafta nazar boncuğu yaparak etkinliklerimize başladık. 9
10
2. Sınıfların Hayvanları Koruma Günü Etkinlikleri 4 Ekim Hayvanları Koruma Günü Nesli tükenmekte olan hayvanlar, yok olma tehdidi altındaki hayvan türleri olup bu hayvanların çoğu doğada az bulunan ender hayvanlardır. Bir türün tükenmekte olması demek, sayılarının giderek azalıyor olması ve doğal ortamlarında onları tehdit eden unsurlar ortadan kaldırılmazsa yok olacakları anlamına gelmektedir. Buradan yola çıkarak bu yıl Hayvanları Koruma Günü nde paylaşım ve çalışmalarımızı nesli tükenmekte olan hayvanlar için neler yapabiliriz üzerine yoğunlaştırdık. Çalışma öncesinde dünya genelinde nesli tükenmekte olan hayvanlarla ilgili bir video izledik. Bu video ile ilgili konuşarak bilinçli ve duyarlı olmanın önemi üzerinde durduk. Etkinliğimiz sonunda çalışmalarımızı okul panosunda sergiledik. Bilinçli bir koruma olmazsa, doğal hayatın bir gün biteceğini unutmayalım. 11
Sağlıklı Beslenme Kulübü Kulübümüzde ilk hafta çalışmamız kahvaltılık salça yapımıydı. Kahvaltılık salça yapımında öğrencilerimiz aktif bir şekilde hünerlerini gösterdi. Yemekhanede yapılan çalışmamız sonucunda öğrencilerimiz evlerine birer kavanoz kendi yaptıkları salçaları götürme imkânı buldular. 12
13
Mutfakta Sanat Kulübümüzde 6. ve 7. sınıflarla pasta ve kurabiyeler yaparak onları süslüyoruz. Mutfakta olmaktan, krema çırpmaktan, çikolata eritmekten; una, süte, yumurtaya bulanmaktan keyif alan öğrencilerimizle eğlenceli vakit geçiriyoruz. Bu sene kulübümüzde yapmayı planladığımız işler arasında meyve sepetleri, lolipop kekler, portakal kabuğundan portakal ve karanfil kokulu mumluklar, patates püresinden civcivler ve çeşit çeşit süslü mü süslü pastalar var. Mutfakta Sanat öğrencilerin önerilerine de açık ve geliştirilebilir bir kulüptür. Uygulanmakta olan planın yanı sıra öğrencilerimizin denemek istedikleri işlerle kulübün programına yön verilmektedir. İlk hafta öğretmenimizin yaptığı kurabiye adamlara, öğrencilerimiz süsleme glazürleriyle hayat verdi. Süsleme yaparken yaratıcılığımızı kullandık ve her birimizin elinden bambaşka kurabiye adamlar ortaya çıktı. 14
İkinci hafta bol drajeli ve bonbonlu bir pasta yaptık. Pastamızı yaparken pişirme süresinden tasarruf etmek için satılan hazır pasta tabanlarını kullandık. Bazılarımız kremayı çırptı, bazılarımız meyveleri dilimledi; her birimiz süsleme malzemelerini hazır ettik. Tüm bunları yaparken önceliğimiz sağlığa uygun bir ortamda olduğumuzdan emin olmaktır. Bu amaçla etkinliklerimize başlarken öncelikle ellerimizi yıkıyor ve atölyemizi hazırlıyoruz. Arkasından eldivenlerimizi giyiyor ve her adımda temizliğe dikkat ediyoruz. Gelecek projelerde görüşmek üzere 15
16