3. HAFTA ISL 108 GENEL MUHASEBE II Maddi Duran Varlıklarda Amortisman Doç.Dr. Murat YILDIRIM muratyildirim@karabuk.edu.tr 2 Maddi Duran Varlıklar İlgili Önemli Hususlar (1) Duran varlıklar tüm bu edinme şekillerinde maliyet bedelleri üzerinden muhasebeleştirilerek aktifleştirilirler. Maliyet bedeli, iktisadi bir kıymetin edinilmesi yada değerinin artırılması sebebiyle yapılan ödemeler ile bunlara ilişkin tüm giderlerin toplamını ifadeeder(vuk md.262). Satın alınan duran varlık duran varlıklar, alış fiyatı ile birlikte bu duran varlık için ödenen gümrük vergisi taşıma ve montaj vb. ödemeleri içerisinealır. 257 Birikmiş Amortismanlar Hs.(-) bir maddi duran varlık olmayıp, duran varlıklarla ilgili olarak dönem sonunda hesaplanan amortisman paylarının birikimli olarak toplandığı pasif karakterli düzenleyici bir hesaptır. Her bir duran varlık için ayrılmış birikmiş amortismanlar, ilgili varlığın değerinden düşülmek suretiyle net aktif değeri bulunur. 3 Amortisman Nedir? Amortismanın konusu; işletmelerde bir yıldan fazla kullanılan, yıpranmaya, aşınmaya ve değerden düşmeye maruz bulunan gayri menkul, alet, mefruşat ve demirbaşların maliyetlerinin kullanılacaklarısüreiçerisindeyokedilmesidir. Amortisman; kırılmaya, bozulmaya, eskimeye tükenmeye, demode olmaya maruz bulunan sabit varlıkların maliyet bedellerininekonomik ömürleri içerisinde paylaraayrılarak gider yazılmak suretiyle sabit varlıklar için harcanan bedelin işletmeye tekrarkazandırılmasışeklindede tanımlanabilir.. Amortismanatabi olmaşartları İşletmevarlıklarıiçindebulunma İşletmede biryıldan dahauzundönemlerdekullanılma Kullanmasonucuyıpranma,aşınma,kıymetten düşmeyadademodeolma 2017 yılında tutar olarak 900 TL aşan bir değere sahip olma(bu değeri aşmayandemirbaşalımlarıdönemgideri olarakkaydedilebilir) 4 257 Birikmiş Amortismanlar Hs. (-) Hesabın Niteliği: Bu hesap maddi duran varlık bedellerinin kullanılabilecekleri süre içerisinde hesaben yok edebilmesini sağlamak amacıyla kullanılan aktifi düzenleyici bir hesaptır. Amortisman Kavramı: doğal kaynaklar dışındaki, maddi duran varlık maliyetlerinin muhasebe dönemlerine düzenli bir şekilde gider olarak dağıtılmasıdır. Amortismanlar Amortisman sayesinde sabit varlığa yapılan yatırım harcaması sabit varlığın ekonomik ömrü sonuna kadar işletmeye geri kazandırılır ve yeni sabit varlığın alınması için kaynak oluşturulmuşolur. Amortismanın gider yazılması suretiyle vergi matrahını azaltıcı etkiyesahiptirveişletmelerbusayededahaazvergiöderler. Genellikleüççeşitamortismanmetoduuygulanır: NormalAmortisman HızlandırılmışAmortisman OlağanÜstüAmortisman 5 6 1
Amortismanlar Amortisman konusu ile ilgili olarak bilinmesi gereken bazı kavramlarbulunmaktadır. Ekonomik ömür: ilgili varlığı işletmeye faydalı olduğu süreye denir. Fizikiömürdenfarklıbirkavramdır. AmortismanOranı: 1/ EkonomikÖmür Amortisman Tutarı : Maddi Duran Varlığın Maliyet Değeri x AmortismanOranı Normal (Eşit Tutarlar) Amortisman Yöntemi: Bu yöntemde, duran varlığın ekonomik ömrü boyunca her yıl aynı oranda değer kaybettiği varsayılmakta ve her yıl eşit tutarda amortisman ayrılmaktadır. Her yıl hesaplanacak amortisman oranı şu şekilde bulunmaktadır; Amortisman Tutarı = (MDVM Hurda Değeri)/Ekonomik Ömür Amortisman Tutarı = MDVM/Ekonomik Ömür Amortisman Oranı = 1 / Duran Varlığın Ekonomik Ömrü 7 8 Normal (Eşit Tutarlar) Amortisman Yöntemi: Örnek: İşletme, maliyet bedeli 10.000 TL olan bir demirbaşa Normal Amortisman Yöntemine göre, amortisman ayıracaktır. Demirbaşın ekonomik ömrü 5 yıldır. Amortisman Oranı = 1 / 5 yıl = 0,20 = %20 Yıllar Tutar Amortisman Oranı Amortisman Tutarı 1. 10.000 0,20 2.000 2. 10.000 0,20 2.000 3. 10.000 0,20 2.000 4. 10.000 0,20 2.000 5 10.000 0,20 2.000 Amortisman Tutarı Toplamı 10.000 Normal (Eşit Tutarlar) Amortisman Yöntemi: Örnek: İşletme, maliyet bedeli 26.000 TL olan bir Torna Tezgahına Normal Amortisman Yöntemine göre, amortisman ayıracaktır. Torna Tezgahının ekonomik ömrü 12 yıldır. Amortisman Oranı = 1 / 12 yıl = 0,083 Amortisman Tutarı =Maliyet Bedeli x Amortisman Oranı Amortisman Tutarı = 26.000 x 0,083 = 2.158 TL 9 10 Normal (Eşit Tutarlar) Amortisman Yöntemi: Yıllar Tutar Amortisman Oranı Amortisman Tutarı 1. 26.000 0,083 2.158 2. 26.000 0,083 2.158 3. 26.000 0,083 2.158 4. 26.000 0,083 2.158 5 26.000 0,083 2.158 6. 26.000 0,083 2.158 7. 26.000 0,083 2.158 8. 26.000 0,083 2.158 9. 26.000 0,083 2.158 10. 26.000 0,083 2.158 11. 26.000 0,083 2.158 12. 26.000 0,083 2.158 26.000 Mesela bu şirketin amortisman ve vergi öncesi karı 30.000 TL ise; amortismandan sonraki karı 27.840 TL olacaktır ve vergi bu matrah üzerindenödenecektir. 11 Azalan Bakiyeler (Hızlandırılmış Amortisman) Yöntemi: Bu yöntemde; maddi duran varlığa ilk yıllarda daha fazla, son yıllaragittikçedahaaz amortismanayrılmaktadır. Yönteminözelliklerişunlardır; Amortismanoranı,normalamortismanoranının2katıolarakalınır. İlkyılmaddiduranvarlığınmaliyetdeğeri ileamortismanoranıçarpılır. Takip eden yılda yatırım tutarından amortisman tutarıçıkarılarak elde edilen NetDefter Değeriileamortismanoranıçarpılır. Son yıl kalan değerin tamamı amortisman oranı ile çarpılmadan tamamı o yılınamortismanıkabuledilir. Başka biranlatımla, sonyılamortismanoranı uygulanmaz. 12 2
Azalan Bakiyeler (Hızlandırılmış Amortisman) Yöntemi: Örnek: İşletme, maliyet bedeli 10.000 TL. olan bir demirbaşa Azalan Bakiyeler Amortisman Yöntemine göre, amortisman ayıracaktır. Demirbaşın ekonomik ömrü 5 yıldır. Amortisman Oranı = 1 / 5 yıl = 0,20 = %20 x 2 = 40 Yıllar Tutar Amortisman Oranı Amortisman Tutarı Net Değer 1. 10.000 0,40 4.000 6.000 2. 6.000 0,40 2.400 3.600 3. 3.600 0,40 1.440 2.160 4. 2.160 0,40 864 1.296 5 1.296-1.296 0 Amortisman Tutarı Toplamı 10.000 Azalan Bakiyeler (Hızlandırılmış Amortisman) Yöntemi: Örnek: İşletme, maliyet bedeli 26.000 TL olan bir Torna Tezgahına Azalan Bakiyeler Amortisman Yöntemine göre, amortisman ayıracaktır. Torna Tezgahının ekonomik ömrü 12 yıldır. Amortisman Oranı = 1 / 12 yıl = 0,083 x 2 = 0,166 Amortisman Tutarı =Maliyet Bedeli x Amortisman Oranı 13 14 Azalan Bakiyeler (Hızlandırılmış Amortisman) Yöntemi: Yıllar Tutar Amortisman Amortisman Net Defter Oranı Tutarı Değeri 1. 26.000 0,166 4.316 21.684 2. 21.684 0,166 3.600 18.084 3. 18.084 0,166 3.002 15.082 4. 15.082 0,166 2.504 12.578 5 12.578 0,166 2.088 10.490 6. 10.490 0,166 1.741 8.749 7. 8.749 0,166 1.452 7.297 8. 7.297 0,166 1.211 6.086 9. 6.086 0,166 1.010 5.076 10. 5.076 0,166 843 4.233 11. 4.233 0,166 703 3.530 12. 3.530-3.530 0 26.000 Mesela bu şirketin amortisman ve vergi öncesi karı 30.000 TL ise; amortismandan sonraki karı 25.684 TL olacaktır ve vergi bu matrah üzerindenödenecektir. 15 Azalan Bakiyeler (Hızlandırılmış Amortisman) Yöntemi: V.U.K.'na göre; işletme bir duran varlığa, normal amortisman yöntemine göre amortisman ayırırken, azalan bakiyeler yönteminegeçemez. Bir duran varlığa normal amortisman yöntemine göre amortisman ayrılmaya başlandıktan sonra, o duran varlığın ekonomik ömrü bitene kadar hep bu yöntemle amortisman ayrılmasınadevamedilir. Fakat, azalan bakiyeler yönteminden, istenildiği zaman normal amortismanyönteminegeçmekserbesttir. 16 Olağanüstü Amortisman Bu yöntemde sabit kıymetin yangın, su basması, deprem vb. afetlere maruz kalması halinde, Maliye Bakanlığı yetkilileri ve diğerbilirkişilercebirliktebelirlenecekamortismanyöntemidir. Amortismanoranı zararınderecesinegöre tesbitedildiğindendeğişkendir. Mesela torna tezgahı yangına maruz kalsın ve 3 yıl içinde amortismana karar verilsin. Yıllık amortisman oranı % 33,3 olacaktır. Eğer 5 yıl karar verilmiş olsaydı amortisman oranı % 20 olacaktı. Amortisman Kayıt Yöntemleri İşletmeler, seçtikleri amortisman hesaplama yöntemine göre belirledikleri amortisman tutarını muhasebeleştirirken iki yöntemden birisini kullanırlar. Bunlar; Direkt kayıtlama yöntemi, Endirekt kayıtlama yöntemi. 17 18 3
Endirekt Yöntem Bu yöntemde, hesaplanan amortisman tutarı, ilgili gider hesabı borçlandırılırken, "257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı" alacaklandırılmaktadır. Böylece bilançoda, hem duran varlığın elde ediliş değeri, hem birikmiş amortisman tutarı hem de net değeri gözükmekte bu da muhasebe temel kavramlarından Tam Açıklama kavramına uygun olmaktadır. Şu an uygulanan yöntem budur. Tekdüzen Hesap Planı, endirekt yöntemin uygulanmasını istemiştir, direkt yöntemin uygulanması şu an mümkün değildir. Örnek: İşletme araştırma-geliştirme departmanında kullanmak üzere, %18 KDV hariç 10.000 TL maliyet bedeli olan bir fotokopi cihazı almış ve ilgili tutarı çek düzenleyerek ödemiştir. Ekonomik ömrü 4 yıl olan bu fotokopi makinesi için hızlandırılmış amortisman yöntemine göre amortisman ayıracaktır. Buna göre yıllaraaitamortismantutarıve kaydınıyapınız. 191 İndirilecek KDV Hs. 10.000 1.800 103 Verilen Çek ve Ödeme Emirleri Hs.(-) 11.800 Fotokopi cihazı alım kaydı 19 20 Amortisman Oranı = 1 / 4 yıl = 0,25 = %25 x 2 = 0,50 Yıllar Tutar Amortisman Oranı Amortisman Tutarı Net Değer 1. 10.000 0,50 5.000 5.000 2. 5.000 0,50 2.500 2.500 3. 2.500 0,50 1.250 1.250 4. 1.250-1.250 0 Amortisman Tutarı Toplamı 10.000 Örnek: İşletme araştırma-geliştirme departmanında kullanmak üzere, %18 KDV hariç 10.000 TL maliyet bedeli olan bir fotokopi cihazı almış ve ilgili tutarı çek düzenleyerek ödemiştir. Hızlandırılmış amortisman yöntemine göre amortisman ayıracaktır. Buna göre yıllara ait amortisman tutarı ve kaydını yapınız. 31/12/2016 Borç Alacak 750 Araştırma ve Geliştirme Giderleri Hs. 760 PSDG Hs. (Pazarlama Departmanı İçin) 770 GYG Hs. (Yönetim Departmanı İçin) 5.000 257 Birikmiş Amortismanlar Hs.(-) 5.000 2016 yılı için amortisman kaydı 21 22 Aktif 257 Birikmiş Amortismanlar Hs. (-) 10.000 5.000 (2016) 10.000 5.000 Bilanço (2016) 2. Duran Varlık 25. Maddi Duran Varlık (Net Defter Değeri) 257 Birikmiş Amortismanlar Hs. (-) 5.000 10.000 (5.000) Örnek: İşletme araştırma-geliştirme departmanında kullanmak üzere, %18 KDV hariç 10.000 TL maliyet bedeli olan bir fotokopi cihazı almış ve ilgili tutarı çek düzenleyerek ödemiştir. Hızlandırılmış amortisman yöntemine göre amortisman ayıracaktır. Buna göre yıllara ait amortisman tutarı ve kaydını yapınız. 31/12/2017 Borç Alacak 750 Araştırma ve Geliştirme Giderleri Hs. 760 PSDG Hs. (Pazarlama Departmanı İçin) 770 GYG Hs. (Yönetim Departmanı İçin) 2.500 257 Birikmiş Amortismanlar Hs.(-) 2.500 2017 yılı için amortisman kaydı 23 24 4
Aktif 257 Birikmiş Amortismanlar Hs. (-) 10.000 5.000 (2016) 10.000 7.500 Bilanço (2017) 2. Duran Varlık 25. Maddi Duran Varlık (Net Defter Değeri) 257 Birikmiş Amortismanlar Hs. (-) 2.500 10.000 (7.500) 2.500 (2017) Örnek: İşletme araştırma-geliştirme departmanında kullanmak üzere, %18 KDV hariç 10.000 TL maliyet bedeli olan bir fotokopi cihazı almış ve ilgili tutarı çek düzenleyerek ödemiştir. Hızlandırılmış amortisman yöntemine göre amortisman ayıracaktır. Buna göre yıllara ait amortisman tutarı ve kaydını yapınız. 31/12/2018 Borç Alacak 750 Araştırma ve Geliştirme Giderleri Hs. 760 PSDG Hs. (Pazarlama Departmanı İçin) 770 GYG Hs. (Yönetim Departmanı İçin) 1.250 257 Birikmiş Amortismanlar Hs.(-) 1.250 2018 yılı için amortisman kaydı 25 26 Aktif 257 Birikmiş Amortismanlar Hs. (-) 10.000 5.000 (2016) 10.000 8.750 Bilanço (2018) 2. Duran Varlık 25. Maddi Duran Varlık (Net Defter Değeri) 257 Birikmiş Amortismanlar Hs. (-) 1.250 10.000 (8.750) 2.500 (2017) 1.250 (2018) Örnek: İşletme araştırma-geliştirme departmanında kullanmak üzere, %18 KDV hariç 10.000 TL maliyet bedeli olan bir fotokopi cihazı almış ve ilgili tutarı çek düzenleyerek ödemiştir. Hızlandırılmış amortisman yöntemine göre amortisman ayıracaktır. Buna göre yıllara ait amortisman tutarı ve kaydını yapınız. 31/12/2019 Borç Alacak 750 Araştırma ve Geliştirme Giderleri Hs. 760 PSDG Hs. (Pazarlama Departmanı İçin) 770 GYG Hs. (Yönetim Departmanı İçin) 1.250 257 Birikmiş Amortismanlar Hs.(-) 1.250 2019 yılı için amortisman kaydı 27 28 Aktif 257 Birikmiş Amortismanlar Hs. (-) 10.000 5.000 (2016) 2.500 (2017) 1.250 (2018) 1.250 (2019) 10.000 10.000 Bilanço (2019) 2. Duran Varlık 25. Maddi Duran Varlık (Net Defter Değeri) 257 Birikmiş Amortismanlar Hs. (-) 0 10.000 (10.000) Maddi Duran Varlıkların İşletmenin Aktifinden Çıkartılması 29 5
Maddi Duran Varlığın Aktiften Çıkarılması Maddi duran varlık amortisman süresi sonunda iki şekilde aktiflerden çıkarılır. Tamamen aktiflerden çıkarılır. İz değeri bırakılır. Maddi Duran Varlığın Aktiften Tamamen Çıkarılması MDV ekonomik ömrünü tamamladığında amortisman hesabı ile karşılaştırılarak kapatılır. Örnek: 5 yıl boyunca amortisman ayrılan 10.000 TL değerindeki demirbaş amortisman süresi sonunda kayıtlardan çıkarılmıştır. 257 Birikmiş Amortismanlar Hs.(-) 10.000 10.000 Ekonomik ömrünü tamamlayan demirbaşın kayıtlardan çıkarılması 31 32 Maddi Duran Varlığın Aktifte İz Değeri İle Takip Edilmesi Maddi duran varlığın iz değeriyle takip edilmesi İşletme duran varlıklarının amortisman süresi dolmasına rağmen ilgili duran varlığı kullanmaya devam ederse son yılın amortismanını1 TLgibisembolikbirrakamkadareksikayırır. Böylece duran varlık kayıtlardan çıkarılmamış olur ve amortismanıilebirliktebilançodagösterilir. Maddi Duran Varlığın Aktifte İz Değeri İle Takip Edilmesi Örnek: 5 yıl boyunca normal amortisman ayrılan 10.000 TL değerindeki demirbaş ekonomik ömrünün sonuda amortisman süresinin sona ermesine rağmen taşıtı kullanmaya devam edecektir. 770 Genel Yönetim Giderleri Hs. 1.999 257 Birikmiş Amortismanlar Hs.(-) 1.999 Ekonomik ömrünü tamamlayan demirbaşın kayıtlardan çıkarılması 33 34 Maddi Duran Varlıklar İlgili Önemli Hususlar (2) Maddi duran varlıklar satıldıklarında net aktif değerleri üzerinde bir değerle satılırsa satıştan kar elde edilir; tersine durumda ise satış zararla sonuçlanmış olur. Uzaktan Eğitim Uygulama Karabük ve Araştırma Üniversitesi Merkezi 35 36 6
Maddi duran varlıklar işletme tarafındansatıldıklarındakarlı satış yadazararlısatışgibiikidurumlakarşıkarşıyakalınır. Karlı yada Zararlı durumu tespit etmek için Net aktif değeri önemlibiraraçtır. Net Aktif Değer = MDV Maliyet Değeri Birikmiş Amortisman Duran Varlığın Satış Zararı = Satış Bedeli(KDV siz) < Net Defter Değeri Duran Varlığın Satış Karı = Satış Bedeli(KDV siz) > Net Defter Değeri Duran Varlığın BaşabaşSatışı = Satış Bedeli(KDV siz) = Net Defter Değeri Zararlı Satışlarda 689 Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar Hs. na kaydedilirken; Karlı satışlarda 679 Diğer Olağandışı Gelir ve KarlarHs. Kaydedilir. 37 Zararına Duran Varlık Satışı Örnek: İşletme, aktifinde kayıtlı demirbaşı 05.05.201... tarihinde %18KDV hariç 5.000 TL.ye peşin satmıştır. Demirbaşın aktifteki değeri6.500tl. olup, birikmişamortismanlarıise1.000 TL.dir NetDefterDeğeri=6.500-1.000=5.500 TL 100 Kasa Hs. 257 Birikmiş Amortismanlar Hs. 689 Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar Hs. 391 Hesaplanan Kdv Hs. Maddi Duran Varlığın Zararlı Satılması 5.900 1.000 500 6.500 900 38 Karlı Duran Varlığın Satışlarda iki durum söz konusudur. Yenilemeksizin satış Yenilemek niyetiyle satış Yenilemek amacı olmadan maddi duran varlık satışı yapıldığında maddi duran varlıktan elde edilen kar dönem geliri olarak kabul edilir ve 679 Diğer Olağandışı Gelir ve Karlar Hs. na alacak kaydedilecektir. Örnek: İşletme, aktifinde kayıtlı demirbaşını 25.07.201. tarihinde %18 KDV hariç 5.000 TL.ye peşin satmıştır. Demirbaşın aktifteki değeri5.500tl. olup, birikmişamortismanlarıise1.000 TL dir. NetDefterDeğeri=5.500 1.000=4.500TL 100 Kasa Hs. 257 Birikmiş Amortismanlar Hs. 391 Hesaplanan KDV Hs. 679 Diğer Olağandışı Gelir ve Karlar Hs. Maddi Duran Varlığın Karlı Satılması 5.900 1.000 5.500 900 500 39 40 Maddi Duran Varlıklarla İlgili Özel Durumlar Yenilemek amacıyla maddi duran varlık satışı V.U.K.'na göre; bir maddi duran varlık satıldığında, satışta kar elde edilmişse vesatışüç yıl içerisinde yeni birmaddi duranvarlık almak için yapılmışsa, satıştan dolayı elde edilen kar 549 Özel FonlarHesabınaalınabilmektedir. Satılan duran varlığın yenilenmesi gerçekleştiğinde yeni alınan duran varlığın amortismanları bu fondan karşılanmakta, bu fondaki tutar bittiğinde ayrılan amortismanlar gider yazılmaktadır. Eğer satılan bir maddi duran varlık yerine, yeni bir maddi duran varlık üç yıl içinde alınamazsa, 549 Özel Fonlar Hesabında bekletilen tutar, 679 Diğer Olağandışı Gelir ve Karlar Hesabına devredilerekkapatılmaktadır. 41 Örnek: İşletme, aktifinde kayıtlı demirbaşını 25.07.201. tarihinde %18 KDV hariç 5.000 TL.ye peşin satmıştır. Demirbaşın aktifteki değeri 5.500 TL. olup, birikmiş amortismanları ise 1.000 TL dir. Yenilemekamacıgüdülmektedir. NetDefterDeğeri=5.500 1.000=4.500TL 100 Kasa Hs. 257 Birikmiş Amortismanlar Hs. 391 Hesaplanan KDV Hs. 549 Özel Fonlar Hs. Maddi Duran Varlığın Karlı Satılması 5.900 1.000 5.500 900 500 42 7
b) 01.08.201. tarihinde, işletme %18 KDVhariç 7 000 TL yeyeni bir demirbaşı peşin almıştır. Demirbaşın alınışını ve dönem sonunda yapılması gereken amortisman kaydını gösteriniz. (işletme normal amortisman yöntemine göre %20 oranında amortisman ayırmıştır.) Demirbaşın alış kaydı 191 İndirilecek KDV Hs. 7.000 1.260 100 Kasa Hs. 8.260 Demirbaş alımı C)Yenileme fonu olan demirbaş için yıl sonunda amortisman ayrılması (Yenileme fonunun kullanımı) 549 Özel Fonlar Hs. 770 Genel Yönetim Giderleri Hs. 257 Birikmiş Amortismanlar Hs.(-) 7.000 x %20 = 1.400 Demirbaşa amortisman ayrılması 500 900 1.400 43 44 Örnek: İşletme yenilemek amacıyla 500 TL karlı olarak sattığı makineyi 3 yıl içerisinde yenilememiştir. Muhasebe kaydını yapınız. 549 Özel Fonlar Hs. 500 671 Önceki Dönem Gelir ve Karları 500 Özel Fonların Dönem Karına Eklenmesi Duran Varlığın Başabaş Satışı Örnek: İşletme, aktifinde kayıtlı demirbaşı 05.05.201. tarihinde %18KDV hariç 5.000 TL.ye peşin satmıştır. Demirbaşın aktifteki değeri6.000tlolup, birikmişamortismanlarıise1.000tl dir. NetDefterDeğeri=6.000-1.000=5.000 TL 100 Kasa Hs. 257 Birikmiş Amortismanlar Hs. 391 Hesaplanan KDV. Hs. Maddi Duran Varlığın Satılması 5.900 1.000 6.000 900 45 46 Maddi Duran Varlıklara Yapılan Harcamalar Maddi Duran Varlıklara Yapılan Harcamalar İşletmenin aktifine kayıtlı varlıklarla ilgili olarak kullanıldıkları süre içinde bir çok harcama yapılabilir. Bu harcamalar ; Maddi duran varlıkları sadece iyi çalışır durumda tutmak üzere yapılan harcamalar ise dönem giderlerine kaydedilmelidir. Yapılan harcamalar ilgili duran varlığın verimini, önceden tahmin edilen hizmet süresini, dolayısıyla iktisadi değerini artırdığında ilgili varlığın değerine eklenmedir veya aktifleştirilmelidir. (VUK md 272) 48 8
Maddi Duran Varlıklarla İlgili Özel Durumlar Maddi Duran Varlıkla İlgili Harcamalar Maddi duran varlıklarla ilgili yapılan harcamaları iki kısımda inceleyebiliriz. İşletme harcamaları Geliştirme harcamaları Maddi Duran Varlıklarla İlgili Özel Durumlar Maddi Duran Varlıkla İlgili Harcamalar İşletme harcamaları Duran varlığın hizmet verir durumda tutulabilmesi için bakım giderleri gibi yapılan harcamalar, kullanma veya başka fiziki nedenlere hizmet verir durumdan uzaklaştığında yeniden hizmet verir hale getirilmesi için yapılan onarım(tamir) giderleri gibi harcamalar işletme harcamaları olarak kabul edilir. 49 Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi 50 Maddi Duran Varlıklarla İlgili Özel Durumlar İşletme ve Geliştirme Giderleri Maddi Duran Varlıkla İlgili Harcamalar Geliştirme Harcamaları Bir duran varlığın veriminin veya ömrünün uzatılması için yapılanharcamalar DeğerArtırıcı harcamalardır. Bir duran varlığın edinilmesinden sonra, onun yararlı olma boyutlarını genişleten(kapasitesini veya verimini artıran) ya da yararlı olma süresini uzatan nitelikteki iyileştirici ve geliştirici işlemler için yapılan harcamalar (değer artırıcı harcamalar) o duranvarlığınmaliyetineeklenir. Örnek: Personel taşıma işinde kullanılan minibüse bakım ve onarımı yapılmış ve klima düzeneği takılmıştır. Tutarı peşin ödenen faturanın dökümü şöyledir: Harcama Çeşitleri Tutar Klima Bedeli: 2.000 Klima Montajı: 70 Onarım: Yedek Parça: 400 Onarım: İşçilik: 130 Ara Toplam: 2.600 KDV 468 Toplam 3.068 Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi 51 52 İşletme ve Geliştirme Giderleri Kaynakça Örnek: Personel taşıma işinde kullanılan minibüse bakım ve onarımı yapılmış ve klima düzeneği takılmıştır. 254 Taşıtlar Hs. 770 Genel Yönetim Giderleri Hs. 191 İndirilecek KDV Hs. 2.070 530 486 100 Kasa Hs. 3.068 Araç için bakım ve tadilat gideri yapılması Nalan AKDOĞAN, Orhan SEVİLENGÜL, Tek Düzen Muhasebe Sistemi Uygulaması, Gazi Kitapevi, Ankara. Orhan Sevilengül, Genel Muhasebe, Gazi Kitapevi, Ankara, 2011. Orhan Sevilengül, Çözümlü Muhasebe Problemleri, Gazi Kitapevi, Ankara, 2011. Abdullah Karakaya, Genel Muhasebe Ders Notları, Safranbolu, 2002. Ahmet Vecdi CAN/ Sakarya Üniversitesi İİBF İşletme Bölümü Ders Notları Nalan AKDOĞAN, Nejat TENKER, Finansal Tablolar ve Mali Analiz Teknikleri, Gazi Kitapevi. CEMALCILAR, Ö., "Muhasebenin amaçlarına Ulaşmada Muhasebenin Kuramsal Yapısına Bağlılığın Gereği ve Önemi", Muhasebe ve Denetime Bakış, Ocak 2003. 8 No lu TMS- Maddi, Maddi Olmayan Duran Varlıklar ile Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar IASC, International Accounting Standards Committee, International Accounting Standards 1999, London, 1999. 53 54 9
Teşekkür Ederim Sağlıklı ve mutlu bir hafta geçirmeniz temennisiyle, iyi çalışmalar dilerim 55 10