Prof. Dr. Gülsen Erden, Ankara Üni. Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi
Gözlem HERHANGİ BİR ORTAMDA OLUŞAN DEĞİŞİKLİKLERİ VEYA GERÇEKLEŞEN OLAYLARI AYRINTILI OLARAK TANIMLAMAK AMACIYLA BİLGİ ELDE ETMEK İÇİN KULLANILAN BİR YÖNTEMDİR. 1/16/2017 Prof. Dr. Gülsen Erden 2
GÖZLEM NEDEN GEREKLİDİR? İLK KARŞILAŞILAN BİREY VEYA OLAYLARA TARAFSIZ YAKLAŞMAK VE BİLGİ ELDE ETMEK AMACIYLA, ARAŞTIRMALARDA HİPOTEZ OLUŞTURMAK İÇİN KEŞİF YAPMAK AMACIYLA, ELDE EDİLEN DİĞER BİLGİLERLE KARŞILAŞTIRMA YAPMAK AMACIYLA (OBJEKTİFLİK), DAHA FAZLA VE SAĞLIKLI BİLGİ TOPLAMAK AMACIYLA, KİŞİNİN SONRAKİ DAVRANIŞLARINI YORDAMAK AMACIYLA VB 15.03.2018 Gülsen Erden 3
İYİ BİR GÖZLEM İÇİN DAVRANIŞI TANIMA, DİKKATLİ OLMA, BİR KODLAMA SİSTEMİ OLUŞTURMA, OBJEKTİF OLMA, HIZLI OLMA, AYRINTILARI YAKALAYABİLMESİ GEREKİR. 1/16/2017 Prof. Dr. Gülsen Erden 4
YAPILANDIRILMAMIŞ-DOĞAL GÖZLEM HAYVAN VEYA İNSAN DAVRANIŞLARINI LABORATUVARDA BELİRLENEN KOŞULLAR ALTINDA İZLEMEK YERİNE, BİREYİN DOĞAL ORTAMINDA DAVRANIŞIN HER YÖNÜNÜ GÖRMEK İÇİN KULLANDIKLARI YÖNTEMDİR. 1/16/2017 Prof. Dr. Gülsen Erden 5
DOĞAL GÖZLEM, İNSANLARIN DAVRANIŞLARINI SINIRLAMAZ. DAVRANIŞLAR OLDUĞU GİBİ GÖZLENEBİLİR. 1/16/2017 Prof. Dr. Gülsen Erden 6
KONTROLLÜ-YAPILANDIRILMIŞ GÖZLEM GÖZLEMCİNİN BELİRLEDİĞİ ORTAM VE ARAÇ GEREÇLERLE BAZI DÜZENLEMELER YAPILARAK OLUŞTURULAN GÖZLEM TÜRÜDÜR. 1/16/2017 Prof. Dr. Gülsen Erden 7
GÖZLEMİN KODLANMASI ARAŞTIRMANIN AMAÇLARININ KARARLAŞTIRILMASI, GÖZLENECEK KAYNAK KİŞİLERİN-DENEKLERİN KARARLAŞTIRILMASI, ARZU EDİLEN YAPI YADA YAPILARIN GÖZLENEBİLİR ÖLÇÜTLERİNİ BULMA, GRUBA GİRİŞ, GÖZLENEN KAYNAK KİŞİLERLE İLETİŞİM, 1/16/2017 Prof. Dr. Gülsen Erden 8
ALANIN-ORTAMIN VE GÖZLEM BİÇİMİNİN SEÇİLMESİ, BİR ÖRNEKLEME STRATEJİSİNİN SEÇİMİ, GÖZLEMİN YAPILMASI VE ALAN NOTLARININ KAYDEDİLMESİ, GÖZLEM ARAŞTIRMASINDAN ÇIKIŞ, VERİLERİN ANALİZİ VE BULGULARIN RAPORLAŞTIRILMASI 1/16/2017 Prof. Dr. Gülsen Erden 9
GÖZLEMİN KODLANMASI GÖZLEMLE ELDE EDİLEN VERİLER, EN KISA ZAMANDA KAYDEDİLİR.» NOTLAR, FİZİKİ KAYIT ARAÇLARI GÖZLENEN VERİLER YORUMLANMADAN, OLDUĞU GİBİ KAYDEDİLİR. YORUM, BÜTÜN VERİLER TOPLANDIKTAN SONRA YAPILIR. 1/16/2017 Prof. Dr. Gülsen Erden 10
GÖZLEMİN GÜÇLÜ YÖNLERİ SÖZEL OLMAYAN OLAYLARI ANALİZ ETMEYİ SAĞLAR, DOĞAL GÖZLEM VE KONTROLLÜ GÖZLEM BİRBİRİNİ TAMAMLAR NİTELİKTEDİR, ARAŞTIRMACIYA ZAMANA YAYILMIŞ BİR ANALİZ SÜRECİ SAĞLAR VB. 1/16/2017 Prof. Dr. Gülsen Erden 11
GÖZLEMİN ZAYIF YÖNLERİ DOĞAL GÖZLEMDE KONTROL SAĞLANAMAZKEN, KONTROLLÜ GÖZLEMDE DE DOĞALLIK DÜŞÜKTÜR, SAYISALLAŞTIRMA KONUSUNDA GÜÇLÜKLER VARDIR, ÖRNEKLEM KÜÇÜK OLDUĞUNDAN VE KONTROL BAZI DURUMLARDA SAĞLANAMADIĞINDAN GENELLEMELERİN YAPILMASI GÜÇTÜR, GÖZLEMCİ ETKİSİ ORTAYA ÇIKABİLİR, 1/16/2017 Prof. Dr. Gülsen Erden 12
ÇOCUĞUN GÖZLENMESİ GÖZLEM, İLK BULUŞMADAN İTİBAREN DANIŞANIN; ÇOCUĞUN ANNE BABASIYLA OLAN İLİŞKİSİNİ, ONLARDAN NASIL AYRILDIĞINI VE GENEL DAVRANIŞLARINI GÖZLEYEREK BAŞLAR. ELDE EDİLEN BİLGİLER, DANIŞMA SÜRECİNİN NASIL YÜRÜTÜLECEĞİNE KARAR VERİLMESİNDE YARARLI OLMAKTADIR. 1/16/2017 Prof. Dr. Gülsen Erden 13
ETKİLİ GÖZLEM ÇOCUKLA YA DA DANIŞANLA HEMEN ETKİLEŞİME GİRMEK YERİNE BİRAZ GERİDE DURARAK, ÇOK DİKKAT ÇEKMEDEN GÖZLEM YAPMAKTIR. GÖZLEM YAPARKEN ÇOCUK YA DA DANIŞAN HAKKINDA HERHANGİ BİR YARGIDA BULUNMADIĞIMIZA EMİN OLMAK İÇİN KENDİ DAVRANIŞLARIMIZI DA İZLEMELİYİZ. 1/16/2017 Prof. Dr. Gülsen Erden 14
ÇOCUĞUN ALANINA GİRİLDİĞİNDE YA DA ÇOCUKLA ETKİLEŞİM KURMAK İÇİN HIZLI VEYA DOĞRUDAN MÜDAHALE EDİLDİĞİNDE NELER OLDUĞUNA BAKILMALIDIR. 1/16/2017 Prof. Dr. Gülsen Erden 15
GÖZLENMESİ GEREKENLER GENEL GÖRÜNÜŞ DAVRANIŞLAR GİYİMİ, FİZİKSEL FARKLILIKLARI SESSİZ, GÜRÜLTÜLÜ, SIKILGAN, YIKICI, DİKKATLİ, SEVECEN, TEMAS ETMEYE İSTEKLİ, GİRİŞKEN DUYGU DURUM YA DA DUYGULANIM MUTLU, ÜZGÜN, ÖFKELİ, ÇÖKKÜN, HEYECANLI 1/16/2017 Prof. Dr. Gülsen Erden 16
ENTELLEKTÜEL ÇALIŞMALAR VE DÜŞÜNCE SÜREÇLERİ ÇOCUKLARDA, YAPBOZ OYUNLARI, KAVRAMLARI TANIMA, Ç VE Y DE PROBLEM ÇÖZME, İÇGÖRÜ DÜZEYİ KONUŞMA VE DİL BECERİLERİ İLETİŞİMİ, SÖZEL TEPKİLERİ MOTOR BECERİLER KABA VE İNCE MOTOR KOORDİNASYONU,NÖROPSİKOLOJİK,FİZYOLOJİK BELİRTİLER, TİTREME VB. OYUN VE SOSYALLİK ÇOCUKLARDA, YAŞA UYGUN OYUN; İLİŞKİ KURMA VE SÜRDÜRME BİÇİMİ DANIŞANLA OLAN İLİŞKİ AKTARIM, GÖZ TEMASI, SOSYAL BECERİ DÜZEYİ, ETKİLEŞİM BİÇİMİ 1/16/2017 Prof. Dr. Gülsen Erden 17
KLİNİK GÖRÜŞME >>>>PSİKOLOJİK DEĞERLENDİRME PSİKOLOJİK DEĞERLENDİRME, DEĞERLENDİRMEYE GELEN KİŞİNİN BU DEĞERLENDİRMEYE NEDEN GEREKSİNİMİ OLDUĞU SORUSU İLE ŞEKİLLENİR. 1/16/2017 Prof. Dr. Gülsen Erden 18
PSİKOLOJİK DEĞERLENDİRME DEĞERLENDİRMEYE ALINAN KİŞİNİN, YAŞI, EĞİTİMİ, İÇİNDE BULUNDUĞU DURUM VE DEĞERLENDİRMEYE GELİŞ BİÇİMİ DE DEĞERLENDİRMENİN ŞEKİLLENMESİNİ ETKİ LER. 1/16/2017 Prof. Dr. Gülsen Erden 19
YAŞ BEBEK, ÇOCUK, ERGEN YETİŞKİN İLERİ YAŞ PSİKOLOJİK DEĞERLENDİRME EĞİTİM DÜZEYİ (OKUMA YAZMASI OLMAK, OLMAMAK) 1/16/2017 Prof. Dr. Gülsen Erden 20
PSİKOLOJİK DEĞERLENDİRME İÇİNDE BULUNDUĞU DURUM KRİZ DURUMU SÜREGEN BİR HASTALIK KAZA, AFET, TERÖR SOSYAL İLİŞKİSEL SORUNLAR 1/16/2017 Prof. Dr. Gülsen Erden 21
PSİKOLOJİK DEĞERLENDİRME RUHSAL DURUM DEĞERLENDİRMESİ: KLİNİK, ADLİ, VELAYET, VASİ, GÖREVLENDİRME, EĞİTİM 1/16/2017 Prof. Dr. Gülsen Erden 22
PSİKOLOJİK DEĞERLENDİRME GÖRÜŞME GÖZLEM ÖLÇME ARAÇLARI İLE DEĞERLENDİRME STANDART TESTLER ÖZ BİLDİRİM ÖLÇEKLERİ PROJEKTİF TESTLER RAPORLAMA, KARAR SONUÇ GÖRÜŞMESİ 1/16/2017 Prof. Dr. Gülsen Erden 23
KİŞİLİĞİN ÖLÇÜLMESİNE İLİŞKİN PSİKOLOJİK TEST VE ENVANTERLERİ 4 GRUPTA TOPLANABİLİR. 1) GÖZLEMSEL TEKNİKLER 2) YAPILANDIRILMIŞ TEST VE ENVANTERLER 3) PROJEKTİF TEKNİKLER 4) DURUMSAL TESTLER 15.03.2018 Gülsen Erden 24
KİŞİLİĞİN ÖLÇÜLMESİNE İLİŞKİN PSİKOLOJİK TEST VE ENVANTERLERİ 4 GRUPTA TOPLAYABİLİRİZ; 1) GÖZLEMSEL TEKNİKLER 2) YAPILANDIRILMIŞ TEST VE ENVANTERLER 3) PROJEKTİF TEKNİKLER 4) DURUMSAL TESTLER 1/16/2017 Prof. Dr. Gülsen Erden 25
OBJEKTİF KİŞİLİK TESTLERİ OBJEKTİF KİŞİLİK TESTLERİ, KAĞIT-KALEM TESTİ VEYA KENDİNİ ANLATMA ENVANTERLERİNDEN OLUŞMAKTADIR. EN ÇOK BİLİNEN VE EN FAZLA KULLANILAN KİŞİLİK TESTLERİ ARASINDA KİŞİSEL DEĞERLENDİRME ENVANTERLERİ YER ALMAKTADIR. 1/16/2017 Prof. Dr. Gülsen Erden 26
KİŞİLİK ENVANTERLERİ ENVANTERLER, OBJEKTİF TESTLER SINIFINA GİRMEKTEDİR VE UYGULANDIĞI ANDAKİ BİREYSEL ÖZELLİKLERİ ORTAYA KOYARLAR. KİŞİSEL DEĞERLENDİRME ENVANTERLERİ BİREYLERİN KENDİ KİŞİLİK ÖZELLİKLERİNE İLİŞKİN ÇEŞİTLİ İFADELERE KATILIP KATILMAMA DURUMLARINI ORTAYA KOYMAKTADIR. CEVAP SEÇENEKLERİ GENELLİKLE DOĞRU-YANLIŞ, EVET-HAYIR VEYA KATILIYORUM-KATILMIYORUM SEKLİNDE OLABİLİR. 1/16/2017 Prof. Dr. Gülsen Erden 27
OBJEKTİF TESTLERİN ÖZELLİKLERİ STANDART BİR PROSEDÜRE GÖRE UYGULANAN, PUANLANABİLEN YAZILI TESTLERDİR. UYGULAYAN KİŞİNİN KENDİ YORUMUNU KATMASINA GEREK YOKTUR. UYGULAYAN KİŞİNİN YETENEK VE TECRÜBESİNDEN BAĞIMSIZDIR. BİREYİN BELLİ SEÇENEKLER ARASINDA TERCİH YAPMASI SEÇENEKLERİN SAYISAL DEĞERLERLE İFADE EDİLMESİ NEDENİYLE FARKLI KİŞİLERİN UYGULAMASI SONUCU ETKİLEMEZ. 1/16/2017 Prof. Dr. Gülsen Erden 28
OBJEKTİF TESTLERİN ÜSTÜNLÜKLERİ ÖZNEL DEĞERLENDİRMEDEN UZAK OLDUĞU İÇİN NESNELDİR VE STANDART ÖLÇÜM, PUANLAMA YAPMAK İÇİN OLUŞTURULMUŞTUR. ÇOK FAZLA ZAMAN ALMAZ VE EKONOMİKTİR. BİREYLERİ VE GRUPLARI KARŞILAŞTIRMA İMKANI SAĞLAR. GÜVENİRLİK DÜZEYLERİ OLDUKÇA YÜKSEKTİR. 1/16/2017 Prof. Dr. Gülsen Erden 29
OBJEKTİF TESTLERİN SINIRLILIKLARI HASTALIĞIN ŞİDDETİ AĞIR OLANLAR, AĞIR BELLEK YA DA DİKKAT SORUNU OLANLAR BİREYİN EĞİTİM DÜZEYİ, SOSYOEKONOMİK DÜZEYİ VE SOSYOKÜLTÜREL YAPILARI KENDİNİ ÇOK İYİ TANIMAYAN KİŞİLER, OBJEKTİF OLAMAYANLAR VE KENDİNİ FARKLI GÖSTERMEK İSTEYENLER ÖLÇÜLEN ÖZELLİKLERİN ALTINDA YATAN ETMEN VE GÜDÜLER 1/16/2017 Prof. Dr. Gülsen Erden 30
ÖNEMLİ TANI ÖLÇÜTLERİNİ BİLMEK ICD 10 DSM IV-V BİLİŞSEL, ZİHİNSEL VE NÖROPSİKOLOJİK İŞLEVLERİ OLUMSUZ ETİLEYEN HASTALIKLAR VE TANI KOYULMASINA YARDIMCI OLAN BELİRTİLERİ BİLMEK İŞİNİZİ KOLAYLAŞTIRACAKTIR. 1/16/2017 Prof. Dr. Gülsen Erden 31
SIK KULLANILAN KİŞİLİK ENVANTERLERİ ŞU ŞEKİLDE SIRALANABİLİR: NORMAL KİŞİLİK ENVANTERLERİ KLİNİK AMAÇLI KİŞİLİK ENVANTERLERİ MMPI RORSCHACH KİŞİLİĞİN BELİRLİ BİR BOYUTUNU ÖLÇEN ENVANTERLER KONTROL ODAĞI ÖLÇEĞİ ROSENBERG ÖZ SAYGI ÖLÇEĞİ DUYGU DURUMU ÖLÇEKLERİ 16 PF KİŞİLİK ENVANTERİ BÜYÜK 5 KİŞİLİK ÖLÇEĞİ EYSENCK KİŞİLİK ÖLÇEĞİ 1/16/2017 Prof. Dr. Gülsen Erden 32
PSİKOLOJİK DEĞERLENDİRME ALANINIZDA KULLANILABİLECEK TEST VE ÖLÇEKLER KISA SEMPTOM ENVANTERİ GÜÇLER VE GÜÇLÜKLER ANKETİ CÜMLE TAMAMLAMA TESTİ DUYGU DURUMU ÖLÇEKLERİ PSİKOPATİ ÖLÇEĞİ ŞİZOTİPAL KİŞİLİK ÇİZELGESİ: GÜÇLER GÜÇLÜKLER ANKETİ (ERGENLER İÇİN) SCID II SCL 90 1/16/2017 Prof. Dr. Gülsen Erden 33
SCID II PSİKOLOJİK RAHATSIZLIKLARIN SINIFLANDIRILMASINDA KULLANILAN DSM-4-TR EL KİTABINDA EKSEN 2 KATEGORİSİNDE YER ALAN KRONİK UYUM BOZUKLUKLARINI (KİŞİLİK BOZUKLUKLARINI) DEĞERLENDİRMEDE KULLANILAN YARI YAPILANDIRILMIŞ GÖRÜŞME. YARI YAPILANDIRILMIŞ GÖRÜŞME SONRASI BİREYİN İLİŞKİ KURMADA BOZUKLUK DÜZEYİNDE HERHANGİ BİR KRONİK SORUNUNUN OLUP OLMADIĞI SAPTANIR. 1/16/2017 Prof. Dr. Gülsen Erden 34
SCID II GÖRÜŞMESİNİN VE DEĞERLENDİRİLMESİNİN, BU GÖRÜŞMENİN EĞİTİMİNİ ALMIŞ VE YETERLİ SAYIDA UYGULAMA YAPMIŞ BİR PSİKOLOG YA DA PSİKİYATRİST TARAFINDAN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ GEREKİR. 15.03.2018 Gülsen Erden 35
SCL KISA VE SDQ'NUN KESME NOKTASI YOK, SCL 90 IN KESME NOKTASI ORTALAMA DEĞERLENDİRMESİ ÜZERİNDEN YAPILIYOR. HER ALT BOYUT VE GENEL TOPLAM İÇİN ORTALAMA 0-1.5 ARASI NORMAL, 1,51-2,50 ARASI YÜKSEK, 2.51-4.00 ARASI ÇOK YÜKSEK OLARAK ELE ALINIYOR. BECK DEPRESYONUN 17, BECK KAYGI ÖLÇEĞİNİN DE KESME PUANI YOK. 1/16/2017 Prof. Dr. Gülsen Erden 36
DEĞERLENDİRME GÖRÜŞMESİ TERAPİST: MERHABA. BEN KLİNİK PSİKOLOG SİZİ BURAYA GETİREN NEDENLER NELERDİR? DANIŞAN: T: BU YAKINMALARINIZI DAHA İYİ ANLAMAM İÇİN ONLARI BİRAZ DAHA AÇIKLAR MISINIZ? (GETİRDİĞİ YAKINMA ALANLARINA DAİR AYRINTILI BİLGİ ALMA, SÜRESİ, SIKLIĞI, ONLARLA NELERİ KASTETTİĞİ, VEREBİLECEĞİ BİR ÖRNEK OLAY OLUP OLMADIĞI GİBİ) D: T: BU YAKINMALARINIZ NE ZAMANDIR VAR? D: 1/16/2017 Prof. Dr. Gülsen Erden 37