T.C. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü DEMOKRASİ ve SİVİL TOPLUM (SBK256) 12. Hafta Ders Notları - 23/04/2018 Yrd. Doç. Dr. Görkem Altınörs gorkem.altinors@bilecik.edu.tr 1
Başlarken Ders notları OBS ve Kırtasiye İletişim Ofis: A106 Ofis Saatleri: Çarşamba 16:00-17:00 (Başka hiçbir zaman diliminde ofise öğrenci kabulü yapılmayacaktır) Web-sitesi: https://gorkemaltinors.wordpress.com E-posta: gorkem.altinors@bilecik.edu.tr Yukarıdaki e-posta adresi dışındaki herhangi bir yere gönderilen mesajlar kesinlikle dikkate alınmayacak ve okunmadansilinecektir. Cep telefonu, WhatsApp - kesinlikle hayır! Sosyal medya: Facebook ve Instagram kesinlikle hayır! Twitter @gorkemaltinors #DST DM - kesinlikle hayır! 2
Başlarken Sınavlar Vize (%40) ve Final (%60) 25 çoktan seçmeli soru her soru 4 puan, 30 dakika Vize Mazeret ve Bütünleme 5 klasik soru her soru 20 puan, 30 dakika Final sınavında puanı 48 olanların ve iki sınav ortalaması 44.99 un altında kalanların notlarına hiçbir ilave yapılmayacak olup, bu öğrencilerin bütünleme sınavına finale hazırlandıklarından daha iyi hazırlanmaları beklenmektedir. 3
Başlarken Sınavlar Vize konuları (1-7 Hafta) Ders programı, tüm ders notları ve okumalar Tüm konulardan eşit sayıda soru sorulacaktır Final konuları (1-14 Hafta) Ders programı, tüm ders notları ve okumalar Tüm konulardan eşit sayıda soru sorulacaktır 4
Başlarken Ders Materyalleri Ders programı Ders notları Zorunlu okumalar Atılgan, Gökhan; Aytekin, E. Attila; Ozan, Ebru Deniz; Saraçoğlu, Cenk; Şener, Mustafa; Uslu, Ateş; Yeşilbağ, Melih. (2015). Osmanlı dan Günümüze Türkiye de Siyasal Hayat. İstanbul: Yordam. 344-353, 391-414, 518-536, 660-673. Çaha, Ömer. (2016) Sivil Toplum ve Devlet, Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş 6. Baskı, Ankara: Orion Kitabevi. Dinler, Demet. (2003). Türkiye de Güçlü Devlet Geleneği Tezinin Eleştirisi. Praksis, (9), 17-54. Ozan, Ebru Deniz, Doğangün, Gökten. Devlet-Sivil Toplum: Dikotomik Yaklaşım versus Ekonomi-Politik Yaklaşım, Mustafa Kemal Coşkun (der.) Yapı, Pratik, Özne: Kapitalizmin Dönüşüm Süreçlerinin EkonomiPolitik Eleştirisi, Ankara: Dipnot, 55-80. 5
Ders Programı 1. Hafta Giriş 2. Hafta Sivil Toplum: Temel Kavramlar ve Yaklaşımlar I 3. Hafta Sivil Toplum: Temel Kavramlar ve Yaklaşımlar II 4. Hafta Liberal ve Sosyalist Ülkelerde Sivil Toplum 5. Hafta Osmanlı da Sivil Toplum 6. Hafta Tek Partili Dönemden Çok Partili Hayata Sivil Toplum 7. Hafta Genel Tekrar 8. Hafta Vize Haftası 9. Hafta 1945-1950 Hür Dünya nın Saflarında 10. Hafta 1950-1960 Tarımsal Kapitalizmin Sancağı Altında 11. Hafta 1960-1970 Sanayi Kapitalizmin Şafağında 12. Hafta 1970-1980 İki Darbe Arasında Kriz Sarmalı 13. Hafta 1980 Sonrası Türkiye sinde Sivil Toplum & Devlet-Sivil Toplum: Dikotomik Yaklaşım versus Ekonomi-Politik Yaklaşım 14. Hafta Devlet ile Sivil Toplum Arasında Cumhuriyet & Türkiye de Güçlü Devlet GeleneğiTezinin Eleştirisi 6
1945-1980 Arası Türkiye'sinde Sivil Toplum ve Devlet İlişkileri 1945-1950 Çok Partili Hayata Dönüş Dönemi: Hür Dünya nın Saflarında 1950-1960 Tarımsal Kapitalizmin Sancağı Altında 1960-1970 Sanayi Kapitalizmin Şafağında 1970-1980 İki Darbe Arasında Kriz Sarmalı 7
1970-1980 İki Darbe Arasında Kriz Sarmalı Atılgan, Gökhan; Aytekin, E. Attila; Ozan, Ebru Deniz; Saraçoğlu, Cenk; Şener, Mustafa; Uslu, Ateş; Yeşilbağ, Melih. (2015). Osmanlı dan Günümüze Türkiye de Siyasal Hayat. İstanbul: Yordam. 660-673. 8
1971 Muhtırası 9
1971 Muhtırası ne getirdi? Özgürlükçü 1961 Anayasası na ayar getirildi Üniversite özerkliklerikısıtlandı İbre burjuvaziden yana dönmeye başladı 10
1963-1980 Arası Grev Sayıları 250 200 150 100 50 0 197 138 148 144 75 7 40 52 67 77 83 36 48 45 46 54 46 1 8 6 6 9 19 26 24 0 0 15 7 2322 13 22 29 27 30 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 Özel Sektör Kamu Sektörü 11
Dünya ekonomisi 73 Petrol Krizi Keynesyen iktisadın sonu Bretton Woods sistemi sona erdi (Artık ABD Doları altına, diğer para birimleri de Dolara bağlı olarak değerleri belirlenmeyecek, hayalideğerler piyasada belirlenecek, finansallaşma, 2008 Krizi) Neo-liberal iktisat yükselişte Daha az devlet Daha az sendikacılık Dahafazla özelleştirme Sosyal devletin ortadan kalması Dahaesnek çalışmaşartları 12
Türkiye ekonomisi Büyüme hızı 1971 - %7 1972 - %9.2 1973 - %4.9 1974 - %3.3 1975 - %6.1 1976 - %9 1977 - %3 1978 - %1.2 1979 - %-o.5 1980 - %-2.8 13
70 Köy-Kent Nüfus Oranları % 60 50 40 30 20 10 0 1970 1980 Kent Nüfusu Köy Nüfusu 14
1950 lerde başlayan hızlı nüfus artışı 1970 lerde iş ve eğitim isteyen yığınlar ortayaçıkardı Sermaye sınıfı açısından ithal ikameci ekonominin sonu geliyordu, sınırlarına ulaşmışlardı Dünya ile rekabet etmek için neoliberal politikalar gelmeliydi Bunun için de güçlü işçi sınıfının gücü kırılmalı, ücretler düşürülmeli, grev hakları sınırlandırılmalıydı 1977-1980 krizini burjuvazi böyle okuyordu 24 Ocak 1980 Kararları geldi TÜSİAD destekliyor 15
DİSK in yanında MİSK ve HAK-İŞ de kuruldu İşçihareketiçok güçlendi Toplumsal desteği çok arttı Burjuvazi çok mevzi kaybetti 24 Ocak 1980 ve 12 Eylül 1980 bunu tersine çevirmeye yetti O kadar ki, TİSK Başkanı Halit Narin 12 Eylül sonrasında Bugüne kadar hep işçiler güldü, şimdi gülmesırası bizde demiştir. 16
1980 Darbesi 17
Sonuç 1970-1980 71 Muhtırası özgürlükleri daraltıyor, buna rağmen sol yükselişe geçiyor 70 lerin sonlarına doğru, sanayi kapitalizmi olgunlaşıyor, sınıflar ve sınıf çelişkisi keskinleşiyor, işçi sınıfı toplumsal destek buluyor, ibre işçi sınıfının menfaatine dönüyor, rahatsız olan sermaye 24 Ocak Kararlarını Demirel Hükûmetine onaylatıyor, ithal ikameci planlı ekonominin sonu ve neoliberal ekonominin başlangıcı, 1960-1970 lerdeki işçi sınıfı kazanımları 12 Eylül 1980 Darbesiyle yok oluyor, darbe sermayenin menfaatine. 18
Sonuç Türkiye de 1945-1980 arası gelişmeleri ve buna bağlı olarak değişen devlet-toplum ilişkilerini devamlılık ve kopuş tartışmaları çerçevesinde değerlendiriniz. Türkiye de 1923-1945 arası Tek Parti dönemini, 1945-1980 arası Çok Partili dönem ile devlet-toplum ilişkileri bağlamında karşılaştırınız. 1945-1980 arası dönemde Türkiye de ordu-siyaset ilişkisini Türkiye nin kapitalizme eklemlenme süreci bağlamında değerlendiriniz. 19
Teşekkür Ederim. 20