İÇİNDEKİLER ÖN SÖZ I... iii ÖN SÖZ II...iv ÖN SÖZ II...vi 1. BÖLÜM: ÖĞRENCİ KİŞİLİK HİZMETLERİ VE REHBERLİK...1 ÖĞRENCİ KİŞİLİK HİZMETLERİ...2 KİŞİLİK HİZMETLERİNİN UZMANLIK MESLEĞİ OLMA NİTELİKLERİ...3 EĞİTİM-ÖĞRETİM FAALİYETLERİNİN ÜÇ YÖNÜ...4 KİŞİLİK HİZMETLERİ VE REHBERLİK...6 2. BÖLÜM: REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMA...11 REHBERLİĞİN ANLAMI...13 TARİHSEL GELİŞİM İÇİNDE REHBERLİĞİN TANIMI...14 REHBERLİK/PSİKOLOJİK DANIŞMA VE DİĞER YARDIM MESLEKLERİ...20 3. BÖLÜM: KISA TARİHÇE...25 REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMA HAREKETİNİN DOĞMASI VE GELİŞMESİ...25 REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMA NASIL DOĞDU?...25 PSİKOLOJİK DANIŞMANIN DOĞUP GELİŞMESİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER...30 Sosyal Ortam...31 Rehberlik Hareketi...32 Ruh Sağlığı Hareketi...32 Psikoanaliz Hareketi...33 Psikolojinin Gelişmesi...33 I. ve II. Dünya Savaşları...35 AVRUPA DAKİ GELİŞMELER...35 REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMANIN TÜRKİYE DE GELİŞMESİ...37 Eğitim Alanındaki Gelişmeler...40 Yabancı Uzmanlar...42 Test ve Araştırma Bürosu ve Psikoteknik Laboratuarı...43 Yaz Seminerleri... 44 Gazi Eğitim Enstitüsü nde Başlatılan Çalışmalar...44 Okullarda Örgütlenme Girişimleri ve Diğer Uygulamalar... 45 Milli Eğitim Şûraları ve Psikolojik Hizmetler... 48 Üniversitelerdeki Gelişmeler...51 Tıp Alanındaki Gelişmeler...55 4. BÖLÜM: EĞİTİM, REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMA...59
5. BÖLÜM: PSİKOLOJİK YARDIM HİZMETLERİNİN KAPSADIĞI ALAN...65 Öğrenciler...66 Öğretmenler...67 Okul Yönetimi...71 Aileler...72 6. BÖLÜM: REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMANIN DAYANDIĞI PSİKOLOJİK TEMELLER...77 PSİKOLOJİK TEMEL...77 Bireysel Farklar...77 Bireydeki Nitelik Farkları...78 Cinsiyet Farkları...79 Bireydeki Nitelikler ile Meslekler Arasındaki İlişkiler...80 Davranım... 81 Kişilik...83 7. BÖLÜM: REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMANIN DAYANDIĞI SOSYOLOJİK VE FELSEFİ TEMELLER... 87 SOSYOLOJİK TEMEL...87 Toplumun Karmaşıklaşması...87 Kentleşme ve Değişen İş Hayatı...88 Aile Kurumunun Değişen Yapısı ve İşlevi...90 Kadının Çalışması...91 Dinsel İnanç ve Değer Hükümlerinde Değişmeler... 92 FELSEFİ TEMEL...92 Bireyci Görüş ve Toplumcu Görüş... 93 8. BÖLÜM: OKULLARDA PSİKOLOJİK HİZMETLERİN GEREKLİLİĞİ...97 DEĞIŞEN OKUL VE ÖĞRENCI YAPISI...97 BAŞARISIZLIK ORANININ YÜKSEKLIĞI... 101 DEMOKRATIK EĞITIM ANLAYIŞI...102 DEĞIŞEN BOŞ-ZAMAN MIKTARI...103 DIĞER SEBEPLER...103 9. BÖLÜM: PSİKOLOJİK DANIŞMA VE REHBERLİK ÇEŞİTLERİ... 105 KIŞI SAYISINA GÖRE...105 İŞLEVINE GÖRE...105 Uyum Sağlayıcı İşlev...105 Yöneltici İşlev...106 Ayarlayıcı İşlev...106 PROBLEM ALANINA GÖRE...107 10. BÖLÜM: EĞİTSEL REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMA...111 ÖĞRENIME DEVAM KARARI VE OKUL SEÇME...112 OKULU TANIMA VE ISINMA...113 BRANŞ VE DERS SEÇME...113
VERIMLI DERS ÇALIŞMA VE ÖĞRENME...114 Ders Çalışmaya Hazırlanmak...114 Öğrenmek için Okumak... 116 Ders Dinlemek ve Not Tutmak... 119 Sınava Hazırlık ve Sınav...121 Ödev Hazırlamak... 123 Kütüphaneden Yararlanmak...123 BAŞARISIZLIĞIN GIDERILMESI...124 YETENEKLERIN ERKEN KEŞFI...125 BAZI YAKLAŞIMLAR...125 11. BÖLÜM: MESLEKİ REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMA... 127 MESLEKİ GELİŞİM KURAMLARI...128 Özellik-Faktör Kuramı...129 Ginzberg in Mesleki Gelişim Kuramı...129 Super in Mesleki Gelişim Kuramı...130 Roe nun Mesleki Gelişim Kuramı...131 Tiedeman ın Mesleki Gelişim Kuramı... 132 Gottfredson un Mesleki Gelişim Kuramı...132 Holland ın Mesleki Gelişim Kuramı...133 MESLEK SEÇİMİNDE ROL OYNAYAN ÖNEMLİ FAKTÖRLER...134 BİREYİN NİTELİKLERİ... 134 MESLEKLERİN NİTELİKLERİ...135 MESLEKLERE AİT BİLGİLERİN TOPLANMASI VE KORUNMASI...137 Bilgilerin Kalitesi... 137 Bilgilerin Kaynakları...138 MESLEKİ BİLGİLERİ TOPLAMA VE YAYMA YOLLARI...139 MESLEK REHBERLİĞİ NE ZAMAN YAPILMALIDIR?...142 MESLEK REHBERLİĞİ HİZMETLERİNİN DÜZENLENMESİ...146 12. BÖLÜM: KİŞİSEL-PSİKOLOJİK DANIŞMA VE REHBERLİK...149 13. BÖLÜM: REHBERLİK SERVİSLERİ...155 BİREYİ TANIMA SERVİSİ...155 Ne Çeşit Bilgiler Gereklidir?... 156 Birey ve Ailesi ile İlgili Bilgiler...157 Okul Başarısı...159 Sağlık...159 Devam Edilmiş Diğer Okullar...159 Test Sonuçları...159 Sınıf-dışı Etkinlikler...160 Bireyin Planları ve İlgileri...160 İş Deneyimi 160 Vaka Kayıtları...160 Otobiyografi...161 Çevre Etkinliklerine Katılım...161 Psikolojik Danışma Görüşmeleri Özeti... 161
Sonucu-izleme... 161 TOPLU DOSYA...161 Toplu Dosya Şekilleri...162 Toplu Dosyada Aranacak Nitelikler...163 Toplu Dosya Geliştirilmesi...163 Bilgi Toplama Yolları...164 BİLGİ SERVİSİ...164 Bireyin İhtiyaç Duyduğu Bilgiler... 165 Bilgileri Toplama ve Sunma Yolları...165 PSİKOLOJİK DANIŞMA SERVİSİ...166 Psikolojik Danışma Çeşitleri...169 Psikolojik Danışma Becerileri...172 DANIŞMANDA ARANAN PSİKOLOJİK DANIŞMA BECERİLERİ...172 SINIF ÖĞRETMENİNDE ARANAN PSİKOLOJİK DANIŞMA BECERİLERİ...175 ÖĞRETMENDE ARANACAK PSİKOLOJİK DANIŞMA BECERİLERİ...175 Psikolojik Danışma Servisinin Planlanması...176 YERLEŞTİRME SERVİSİ...177 Eğitsel Yerleştirme...178 Sınıf-dışı Etkinliklere Yerleştirme... 178 İşe Yerleştirme...179 SONUCU-İZLEME SERVİSİ...179 Sonucu-İzleme Yolları...180 14. BÖLÜM: REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMA TEKNİKLERİ...183 SORU LISTESI (ANKET)...183 OTOBIYOGRAFI...186 GÖZLEM...187 VAK A KAYDI...189 ARZU LISTESI...191 YARIM CÜMLELERI TAMAMLAMA...192 ZAMAN CETVELI...193 PROBLEM TARAMA LISTESI...195 BAŞARI/YETENEK KARŞILAŞTIRMA TABLOSU...196 DEĞERLENDIRME CETVELI...199 EV ZIYARETLERI...202 SOSYOMETRI...203 KIMDIR-BU (KIMDIR-BIL)...206 KIMDIR-BU...206 VAKA İNCELEMESI...209 VAKA KONFERANSI...211 VAKA-TEMSILI...212 SOSYODRAMA...213 PSIKODRAMA...213 OYUN TERAPISI...214
GRUPLA PSIKOLOJIK DANIŞMA...214 BIBLIYOTERAPI...216 MÜLAKÂT (GÖRÜŞME)...218 TESTLER...222 15. BÖLÜM: REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMADA TESTLER...223 TESTLERİN SINIFLANDIRILMASI...225 REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMA ÇALIŞMALARINDA KULLANILAN TESTLER...228 Genel Yetenek Testleri...228 Özel Yetenek Testleri...229 Başarı Testleri...230 Kişilik Testleri...232 İlgi Testleri...233 REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMADA TEST PROGRAMI İÇİN BAZI ÖNERİLER...234 16. BÖLÜM: 237REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMADA GRUP ETKİNLİKLERİ...237 DURUMA ALIŞTIRMA (ORYANTASYON)...240 SINIF-DIŞI ETKINLIKLER (KOL ÇALIŞMALARI)...244 SINIF ÖĞRETMENLIĞI...245 GENEL OKUL TOPLANTILARI...248 ÖZEL GÜNLER...249 ÇEVRE MESLEK TARAMASI...250 İŞ YERI ZIYARETLERI...252 17. BÖLÜM: REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMA ÖRGÜTÜ VE PERSONEL...255 MILLI EĞITIM BAKANLIĞI REHBERLIK HIZMETLERI ÖRGÜTÜ YAPISI...255 OKUL REHBERLIK PROGRAMININ ÖRGÜTLENMESINDE TEMEL HAZIRLIK ETKINLIKLERI...258 Okul Rehberlik Örgütü...265 Okul Rehberlik Örgütünün Şekli...265 Okul Rehberlik Programının Örgütlenmesinde İlkeler...268 Okul Rehberlik Programının Harekete Geçirilmesi...268 Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Yürütme Kurulu...269 İnceleme Komiteleri...270 OKUL REHBERLIK PROGRAMINDA PERSONEL...271 Danışmanda Aranılacak Nitelikler...272 Okul Müdürünün İşlevi...273 Koordinatör Danışmanın Rolü...275 Sınıf Öğretmeninin İşlevi...275 Öğretmenin Rolü...276 REHBERLIK PROGRAMININ DAYANACAĞI BAZI TEMEL ANLAYIŞLAR...278
18. BÖLÜM: REHBERLİK ETKİNLİKLERİNİN PROGRAMLANMASI...281 PROGRAMLAMA AŞAMALARI...282 Ön-listenin Hazırlanması...282 Ana Planın Hazırlanması...285 Etkinlik Takviminin Yapılması...288 İş Planının Hazırlanması...289 19. BÖLÜM: REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMA PROGRAMININ DEĞERLENDİRİLMESİ...295 AMAÇLAR...299 DEĞERLENDIRMEDE KRITER (ÖLÇÜT)...300 DEĞERLENDIRME METOTLARI...303 DEĞERLENDIRMEDE KULLANILACAK ARAÇLAR...305 ÖRNEKLEM...305 20. BÖLÜM: İLK VE ORTAÖĞRETİMDE PSİKOLOJİK HİZMETLER...307 İLKÖĞRENIM OKULLARINDA REHBERLIK İHTIYACI...307 İLK VE ORTAÖĞRETIM OKULLARINDA REHBERLIK HIZMETLERININ BAZI YÖNLERDEN KARŞILAŞTIRILMASI...308 İLKÖĞRETIMDE REHBERLIK PROGRAMI...311 21. BÖLÜM: YÜKSEKÖĞRETİMDE PSİKOLOJİK HİZMETLER...315 PSIKOLOJIK DANIŞMA HIZMETLERI BIRIMI...319 TEST VE DEĞERLENDIRME BIRIMI...319 EĞITSEL HIZMETLER BIRIMI...319 BURS, YARDIM VE YERLEŞTIRME BIRIMI...320 BARINMA VE BESLENME BIRIMI...321 ARAŞTIRMA, YAYIN VE HALKLA İLIŞKILER BIRIMI...321 22. BÖLÜM: ÖĞRETMENİN REHBERLİKTE GÖREVİÇİ EĞİTİMİ...323 23. BÖLÜM: OKULLARIMIZDA REHBERLİK İÇİN ÖNERİLER...327 BIR SINIF ÖĞRETMENINE SON ÖNERILER...328 EKLER... 32731 KAYNAKÇA...377